Spis treści. Wykaz skrótów... 7

Transkrypt

1

2

3

4

5 Spis treści Spis treści Wykaz skrótów... 7 Przedmowa Rozdział I Formy prowadzenia działalności gospodarczej Zagadnienia ogólne Działalność prowadzona indywidualnie Spółka cywilna Spółka jawna Spółka partnerska Spółka komandytowa Spółka komandytowo-akcyjna Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Rozdział II Formy opodatkowania Rozdział III Faktury, noty korygujące Rozdział IV Rozliczenia z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych Rozdział V Zawieszenie działalności gospodarczej Zagadnienia ogólne Zawieszenie działalności gospodarczej a ZUS Rozdział VI Podatek od czynności cywilnoprawnych Rozdział VII Prawo pracy u małego przedsiębiorcy Rekrutacja Nawiązanie stosunku pracy Umowy o pracę Umowy cywilnoprawne

6 Spis treści 7.3. Ustanie stosunku pracy Świadectwo pracy Ekwiwalent za urlop Odprawy Rozdział VIII Zakaz konkurencji Rozdział IX Przekształcenia kapitałowe (przejście zakładu pracy) Rozdział X Likwidacja i zakończenie działalności gospodarczej Zagadnienia ogólne Likwidacja działalności spółki i zaprzestanie działalności przez osobę fizyczną opodatkowanie Rozdział XI Kontrola przedsiębiorcy, inspekcje Rozdział XII Postępowanie sądowe Rozdział XIII Zagadnienia różne

7 Wykaz skrótów Wykaz skrótów Akty prawne k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) k.h. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 czerwca 1934 r. Kodeks handlowy (Dz. U. Nr 57, poz. 502 z późn. zm.) k.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) k.k.s. ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (teks jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 186) k.p. ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) k.p.c. ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego k.r.o. (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 788 z późn. zm.) k.s.h. ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz z późn. zm.) k.w. ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 z późn. zm.) nowelizacja z dnia ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie 19 grudnia 2008 r. działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009 r. Nr 18, poz. 97 z późn. zm.) o.p. ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) p.o.ś. ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) pr. aut. ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.) pr. not. ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (tekst jedn.: Dz. U. p.u.n. r.k.w.k.r. z 2008 r. Nr 189, poz z późn. zm.) ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz z późn. zm.) rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania (Dz. U. Nr 212, poz z późn. zm.) 7

8 r.p.f.f.e. r.p.p.k. 8 Wykaz skrótów rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2010 r. w sprawie przesyłania faktur w formie elektronicznej, zasad ich przechowywania oraz trybu udostępniania organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej (Dz. U. Nr 249, poz. 1661) rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. Nr 152, poz z późn. zm.) r.s.t.ś.p. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz. U. Nr 60, poz. 282 z późn. zm.) r.w.w.u.n. r.z.o.p.e. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. Nr 236, poz z późn. zm.) rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930) r.z.p.d. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. Nr 62, poz. 286 z późn. zm.) r.z.p.n.p. rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360 z późn. zm.) r.z.p.w.s. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz z późn. zm.) r.z.u.u.w. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. Nr 2, poz. 14 z późn. zm.) u.e.r. ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz z późn. zm.) u.j.p. ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. u.o.d.o. u.p.c.c. u.p.d.o.f. z 2011 r. Nr 43, poz. 224 z późn. zm.) ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 z późn. zm.) ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.)

9 Wykaz skrótów u.p.d.o.p. ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) u.p.s.d. ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) u.p.t.u. ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz z późn. zm.) u.p.z. ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.) u.r. ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz z późn. zm.) u.s.d.g. ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz z późn. zm.) u.s.s.e. ustawa z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 274 z późn. zm.) ustawa o KRS ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 168, poz z późn. zm.) ustawa o PIP ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 404 z późn. zm.) u.s.u.s. ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz z późn. zm.) u.ś.o.z. ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz z późn. zm.) u.ś.p. ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 z późn. zm.) u.w.l. ustawa z dnia z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 z późn. zm.) u.z.e.i.p. ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz z późn. zm.) u.z.f.ś.s. ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 592 z późn. zm.) u.z.n.k. ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz z późn. zm.) u.z.p.d. ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.) u.z.r.s.p. ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.) u.z.r.s.p. z 1989 r. ustawa z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 112, poz. 980 z późn. zm.) 9

10 Wykaz skrótów Publikatory Apel.-W-wa Apelacja. Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Warszawie ECR European Court Reports M. Pod. Monitor Podatkowy M. Praw. Monitor Prawniczy M.P.Pr. Monitor Prawa Pracy OSA Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSN(C) Orzecznictwo Sądu Najwyższego (Izba Cywilna) OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna OSNP Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych OSP Orzecznictwo Sądów Polskich PiZS Praca i Zabezpieczenie Społeczne POP Przegląd Orzecznictwa Podatkowego PPH Przegląd Prawa Handlowego Pr. Gosp. Prawo Gospodarcze Pr. Pracy Prawo Pracy Pr. Spółek Prawo Spółek Sł. Prac. Służba Pracownicza Z Prob. PPiPS Z Problematyki Prawa Pracy i Polityki Socjalnej Inne bhp CEIDG KRPiP KRS NFZ NIP NSA PCC PIP PIS PKD PKPiR podatek VAT REGON ROR SA SKOK SN sp.k. bezpieczeństwo i higiena pracy Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej Krajowy Rejestr Pracowników i Pracodawców Krajowy Rejestr Sądowy Narodowy Fundusz Zdrowia Numer identyfikacji podatkowej Naczelny Sąd Administracyjny podatek od czynności cywilnoprawnych Państwowa Inspekcja Pracy Państwowa Inspekcja Sanitarna Polska Klasyfikacja Działalności podatkowa księga przychodów i rozchodów podatek od towarów i usług Krajowy Rejestr Urzędowy Podmiotów Gospodarki Narodowej rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy sąd apelacyjny spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa Sąd Najwyższy spółka komandytowa 10

11 Wykaz skrótów TSUE WSA ZFŚS ZUS Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wojewódzki sąd administracyjny zakładowy fundusz świadczeń socjalnych Zakład Ubezpieczeń Społecznych 11

12

13 Przedmowa Przedmowa Działalność gospodarcza. 542 pytania i odpowiedzi to publikacja adresowana przede wszystkim do małych i średnich przedsiębiorców poszukujących wsparcia w rozwiązywaniu wątpliwości i problemów, z którymi stykają się na co dzień, prowadząc działalność gospodarczą. Ogrom przepisów sprawia trudności nie tylko w zapoznaniu się z nimi, ale również w zastosowaniu ich w praktyce. Dlatego rolą książki jest ułatwienie poruszania się po arkanach obowiązującego prawa. Prawo gospodarcze to szeroka dziedzina, stąd też niemożliwe było kompleksowe omówienie wszystkich jego aspektów, gdyż przekraczałoby to ramy niniejszego opracowania. Publikacja jest przekrojowym ujęciem problematyki sformułowanej w tytule, a zwłaszcza w aspektach rachunkowo-podatkowych, które są wspólne dla wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od rodzaju prowadzonej przez nich działalności. Tym samym, redaktor opracowania ma nadzieję, że próba uniwersalnego ujęcia problematyki prowadzenia działalności gospodarczej wychodzi naprzeciw oczekiwaniom Czytelnika i spotka się z Jego uznaniem i przychylnością. Pytania i odpowiedzi zostały starannie wyselekcjonowane spośród pytań, jakie kierują do Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oraz Vademecum Głównego Księgowego wydawnictwa Wolters Kluwer Polska SA jego Klienci. Dzięki temu opracowanie daje gwarancję, iż zagadnienia w nim poruszone odzwierciedlają rzeczywiste pytania i problemy przedsiębiorców. Odpowiedzi na pytania zostały opracowane przez wybitnych specjalistów praktyków stale współpracujących z wydawnictwem, co zapewnia wysoki poziom merytoryczny publikacji. Rozczarują się zatem Czytelnicy, którzy poszukują w niniejszej książce teoretycznych informacji, niezawierających przy tym jednoznacznego i przejrzystego wyjaśnienia kwestii podstawowych. Opracowanie jest alternatywą dla wszelkiego rodzaju teoretycznych komentarzy czy analiz. Działalność gospodarcza. 542 pytania i odpowiedzi ma stanowić pomoc dla tych wszystkich Czytelników, którzy są zainteresowani szybkim uzyskaniem odpowiedzi na nurtujące ich pytania. Redaktor publikacji ma nadzieję, że spotka się ona z przychylnym i życzliwym przyjęciem Czytelników. Agata Kamińska radca prawny 13

14

15 Formy prowadzenia działalności gospodarczej Rozdział I Formy prowadzenia działalności gospodarczej 1.1. Zagadnienia ogólne 1. Pytanie 1 Czy dopuszczalne jest przepisanie firmy prowadzonej przez ojca na córkę? Przedsiębiorstwo może być przedmiotem obrotu można je zbyć lub darować. Jeżeli firma ma być przekazana córce, najlepiej dokonać tego w formie darowizny. Zgodnie z art k.c., przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: 1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa), 2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości, 3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych, 4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne, 5) koncesje, licencje i zezwolenia, 6) patenty i inne prawa własności przemysłowej, 7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne, 8) tajemnice przedsiębiorstwa, 9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Jednocześnie, zgodnie z art. 4a u.p.s.d., zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli: 1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku oraz 2) udokumentują w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabyte- 15

16 16 Rozdział I go łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych przekracza kwotę wolną od podatku ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Powyższe powoduje, iż w przypadku przekazania przedsiębiorstwa umową darowizny nie powstanie obowiązek podatkowy w zakresie podatku od spadków i darowizn pod warunkiem terminowego zgłoszenia darowizny w urzędzie skarbowym. Jednocześnie należy przestrzec, iż na mocy art. 112 o.p., nabywca przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, chyba że przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć o tych zaległościach. Zakres odpowiedzialności nabywcy jest ograniczony do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Aby się przed tym zabezpieczyć, można wystąpić w trybie art. 306g o.p. o wydanie zaświadczenia o braku zaległości jeżeli między dniem wydania zaświadczenia a dniem darowizny nie upłynie więcej niż 30 dni, obdarowana nie będzie odpowiadała za zobowiązania podatkowe ojca. Paweł Ziółkowski 20 sierpnia 2009 r. 2. Pytanie 2 Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą zamierzają założyć fundację związaną z prowadzeniem szkoleń i wykładów obejmujących swym zakresem branże kreatywne (grafika, muzyka, moda, sztuka, architektura itd.). Na etapie szykowania dokumentacji pojawiło się pytanie odnośnie fundatora. Czy fundatorem może być osoba fizyczna, jak i osoba prowadząca działalność gospodarczą? Tak, fundatorem może być osoba fizyczna. Fakt, że osoba fizyczna wykonuje działalność gospodarczą nie stoi na przeszkodzie temu, aby była ona fundatorem fundacji. Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (tekst jedn.: Dz. U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203 z późn. zm.), fundacje mogą być ustanawiane przez osoby fizyczne, niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania, bądź przez osoby prawne mające siedziby w Polsce lub zagranicą. Jak zatem widać, w regulacji powołanej w poprzednim zdaniu zostało wyraźnie wskazane, że fundacja może być ustanowiona przez osobę fizyczną. Jednocześnie w żadnym z przepisów prawa nie zostało dokonane zastrzeżenie, że fundatorem nie może być przedsiębiorca osoba fizyczna wykonująca działalność gospodarczą. Skoro tak, to należy uznać, iż fakt wykonywania przez osobę fizyczną działalności gospodarczej nie stoi na przeszkodzie temu, aby była ona fundatorem fundacji. Radosław Kowalski 16 grudnia 2010 r.

17 Formy prowadzenia działalności gospodarczej 3. Pytanie 3 Aktualnie prowadzę działalność gospodarczą jako osoba fizyczna. Chciałbym wnieść do spółki z o.o. swoje przedsiębiorstwo w trybie art k.c. w zamian za udziały w spółce z o.o. Jednak mam zaciągnięty kredyt bankowy (jako firma) w wysokości zł, w związku z czym majątku trwałego, należności, środków pieniężnych nie wystarczy na pokrycie zobowiązań (kredytu). Roczne obroty mojego przedsiębiorstwa wynoszą netto zł. Firma istnieje od 1998 r., nazwa firmy nie była nigdy zmieniana. Czy w takiej sytuacji można wycenić znak firmowy (logo), nazwę firmy itp. na poziomie kredytu? Moim zdaniem, poziom wyceny znaku firmowego będzie zależał od stron umowy, które nie mogą jednak ustalać dowolnej wartości. W moim przekonaniu, przy wycenie można posłużyć się np. wartością godziwą. W tym przypadku istotne będą też przepisy dotyczące zobowiązań wnoszonych do spółki z o.o. w tym przypadku kredytu. Zgodnie z przepisami art. 28 ust. 6 u.r., za wartość godziwą przyjmuje się kwotę, za jaką dany składnik aktywów mógłby być wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej między zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi niepowiązanymi ze sobą stronami. Moim zdaniem, taką właśnie zasadę można by przyjąć, wyceniając znak firmowy. Jednak przy wnoszeniu aportem przedsiębiorstwa do spółki warto zwrócić uwagę na kwestię odpowiedzialności za zobowiązania wnoszącego przedsiębiorstwo, czyli w tym przypadku spółki z o.o. Regulują to przede wszystkim przepisy kodeksu cywilnego. Zasadą jest, że nabywca przedsiębiorstwa jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Co ważne, odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć (art k.c.). Można także zastosować instytucję przejęcia długu, w myśl której osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (art k.c.). Przejęcie długu może nastąpić: 1) przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika; oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron w jakiejkolwiek formie możliwej do udowodnienia, 2) przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna. Warto pamiętać, że nabywca przedsiębiorstwa przejmuje długi związane z jego prowadzeniem tylko za zgodą wszystkich wierzycieli. W razie braku takiej zgody, na podstawie art k.c., nabywca odpowiada ze zbywcą przedsiębiorstwa solidarnie, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, pomimo zachowania należytej staranności (zob. wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2007 r., V CSK 3/07; M. Praw. 2007, nr 9, poz. 460). 17

18 18 Rozdział I W innym wyroku dotyczącym przejęcia długu zaciągniętego przez wspólników spółki z o.o. NSA zwrócił uwagę, że przejęcie długu powinno odbyć się przy zachowaniu określonych wymogów formalnych. W wyroku czytamy: Przejęcie długu może nastąpić jedynie pod warunkami określonymi w art k.c. Fakt, że bank przyjmował spłaty kredytu od spółki z o.o. nie oznacza, że zostały zachowane przesłanki do skutecznego prawnie przejęcia długu. Uchwała wspólników spółki z o.o. o przejęciu zobowiązań spółki cywilnej nie może zatem wywołać wobec innych podmiotów żadnych skutków prawnych. Wobec braku podstaw do zaakceptowania poglądu, iż spółka z o.o. w drodze sukcesji uniwersalnej nabyła jakiekolwiek prawa majątkowe od spółki cywilnej, trafnie organy podatkowe przyjęły, iż spółka ta nie może zaliczyć w koszty uzyskania przychodu odsetek od zobowiązań cywilnoprawnych zaciągniętych przez spółkę prawa cywilnego (wyrok NSA z dnia 5 września 1995 r., SA/Łd 92/95, LEX nr 26933). Sławomir Liżewski 1 października 2010 r. 4. Pytanie 4 Podatnik prowadzący działalność gospodarczą zamierza zawiesić jej prowadzenie na kilka miesięcy. Pracodawca zatrudnia dwóch pracowników, jeden z nich przebywa do 6 listopada 2011 r. na urlopie wychowawczym. Jakie obowiązki ciążą na pracodawcy względem pracowników w związku z zawieszeniem działalności gospodarczej? Dopóki przedsiębiorca zatrudnia pracowników nie może zawiesić działalności, nawet jeśli pracownik jest na urlopie wychowawczym. Zgodnie z art. 14a u.s.d.g., przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy. W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. W okresie zawieszenia przedsiębiorca: 1) ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów; 2) ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej; 3) ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie; 4) ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej; 5) wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa; 6) ma prawo osiągać przychody finansowe także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej; 7) może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą. Paweł Ziółkowski 15 marca 2011 r.

19 Formy prowadzenia działalności gospodarczej 5. Pytanie 5 W jaki sposób osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą może wprowadzić do firmy prywatny samochód? Czy koszty amortyzacji tego samochodu może zaliczyć do kosztów prowadzenia działalności? Wprowadzenie do firmy prywatnego samochodu nie różni się od sposobu wprowadzenia dopiero co zakupionego pojazdu i nie ma przeszkód, by naliczane od jego wartości początkowej odpisy amortyzacyjne stanowiły koszty podatkowe. W zasadzie wprowadzenie prywatnego dawniej zakupionego pojazdu nie różni się od wprowadzenia do firmy samochodu osobowego dopiero co zakupionego i polega na jego wpisaniu do ewidencji środków trwałych, oczywiście pod warunkiem że pojazd będzie wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej. Środek trwały wprowadza się bowiem do ewidencji najpóźniej w miesiącu przyjęcia do używania, nie zaś w dacie zakupu (art. 22d ust. 2 u.p.d.o.f.). Podstawą wprowadzenia do ewidencji środków trwałych prywatnego samochodu będzie dokumentacja jego nabycia, np. umowa sprzedaży. Wartością początkową środków trwałych nabytych w drodze kupna jest bowiem cena ich nabycia (art. 22g ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f.). Przepisy nie przewidują możliwości ustalenia tej wartości w wysokości odpowiadającej wartości rynkowej, za wyjątkiem nabycia nieodpłatnego (art. 22g ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f.), ewentualnie sytuacji gdy ustalenie ceny nabycia nie jest możliwe (art. 22g ust. 8 u.p.d.o.f.). W efekcie wartość początkowa nawet dawniej nabytych środków trwałych musi być ujmowana jako cena nabycia netto, a więc kwota należna zbywcy, powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania pojazdu do używania (art. 22g ust. 3 u.p.d.o.f.). Od tak ustalonej wartości początkowej można dokonywać odpisów amortyzacyjnych, w przypadku samochodu osobowego według stawki 20% (pkt 7 Załącznika nr 1 do u.p.d.o.f.). Proszę zauważyć, że możliwe jest również, w przypadku samochodów używanych przynajmniej 6 miesięcy, stosowanie indywidualnej stawki amortyzacji (art. 22j ust. 2 u.p.d.o.f.). Należy jednak pamiętać, że w przypadku droższych samochodów (ponad euro) koszty z tytułu odpisów są ograniczone do tej kwoty (art. 23 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f.). Tak ustalone odpisy amortyzacyjne mogą być kosztem uzyskania przychodu (art. 22 ust. 8 u.p.d.o.f.). Krzysztof Klimek 25 lipca 2012 r. 6. Pytanie 6 Moja matka likwiduje działalność gospodarczą 31 grudnia 2012 r. Przedmiotem jej działalności jest sprzedaż alkoholi. W jej miejsce utworzę działalność gospodarczą z dniem 3 stycznia 2013 r. o tym samym profilu. Czy mogę zakupić towary alkoholowe od mojej matki z dniem 31 grudnia 2012 r., czyli przed datą rozpoczęcia działalności gospodarczej i dokonaniem czynności re- 19

20 20 Rozdział I jestracyjnych w urzędzie skarbowym? Czy wartość zakupionych alkoholi mogę ująć w remanencie początkowym? Nie ma przeszkód, aby zakupić od matki towary alkoholowe przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej. Towary te powinny być ujęte w remanencie początkowym. Przepisy prawa podatkowego nie zabraniają podatnikom nabywania towarów (w tym towarów handlowych) przed rozpoczęciem działalności gospodarczej, w szczególności nie wyłączają w takim przypadku możliwości rozliczenia wydatków na nabycie tych towarów w kosztach uzyskania przychodu. Towary takie, jak wyjaśnił Naczelnik Urzędu Skarbowego Łódź-Polesie w postanowieniu z dnia 27 lipca 2005 r., US IA-415/14a/05, powinny zostać ujęte w remanencie początkowym, który to remanent podlegać będzie wpisowi do podatkowej księgi przychodów i rozchodów na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej. W konsekwencji, jak czytamy w dalszej części pisma, wydatki na zakupy takich towarów zostaną zaliczone do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej, dopiero w momencie ustalania dochodu z uwzględnieniem różnicy remanentowej. Podobne stanowisko zajął również, między innymi, Dyrektor Izby Skarbowej w Krakowie w decyzji z dnia 25 lutego 2005 r., PD-2/005/2-101/05/WK, Cytowana powyżej wypowiedź nadal zachowuje aktualność. Tomasz Krywan 26 stycznia 2007 r. 7. Pytanie 7 Zgłosiłam działalność gospodarczą do CEIDG. Otrzymałam pismo z Krajowego Rejestru Pracowników i Pracodawców z informacją opłaty 115 zł za wpis do tegoż rejestru. Nadmieniam, iż nie będę zatrudniała pracowników. Czy wpis do KRPiP jest obowiązkowy i należy go uiścić? Nie, nie ma żadnego prawnego obowiązku uiszczania opłaty, o której mowa. Najprawdopodobniej pismo, o którym mowa, jest próbą wyłudzenia pieniędzy. Regulacje prawne dotyczące rejestracji działalności gospodarczej są zawarte w przepisach ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Przedsiębiorca będący osobą fizyczną musi się zarejestrować w CEIDG. Zadaniem CEIDG jest bowiem m.in. ewidencjonowanie przedsiębiorców będących osobami fizycznymi. Przepis art. 29 u.s.d.g. wyraźnie stanowi, że wnioski o wpis do CEIDG są wolne od opłat. Niektórzy przedsiębiorcy wykonujący tzw. wolne zawody mają obowiązek przynależności do samorządu zawodowego (korporacji). Dotyczy to np. prawników, lekarzy, architektów, urbanistów, etc. Wówczas właściwe organy samorządu zawodowego mogą (i zwykle to czynią) pobierać opłaty za wciągnięcie (wpis) na listę członków danej korporacji zawodowej.

21 Formy prowadzenia działalności gospodarczej Ponadto pewne zawody (działalność wykonywana w ramach tych zawodów) mają status tzw. działalności regulowanej. Dotyczy to kilkudziesięciu rodzajów działalności gospodarczej, np. działalności psychologów, organizatorów imprez turystycznych, działalności kantorowej. Wówczas (dla prowadzenia takiej działalności) konieczny jest wpis do rejestru prowadzonego przez właściwy organ. Jest za to pobierana opłata skarbowa. Taki wpis następuje jednakże na wniosek przedsiębiorcy, a rejestry prowadzone są zwykle przez podmioty będące organami administracji publicznej. Nie sądzę, aby w sytuacji opisanej w pytaniu zachodziła którakolwiek z tych sytuacji. Jak wynika z informacji zamieszczonych na stronie Krajowego Rejestru Pracowników i Pracodawców jest to prywatna instytucja typu non-profit (z siedzibą w Bielsku-Białej) prowadząca działalność informacyjną o rzetelnych pracodawcach i pracownikach, której działalność jest wolna od opłat. Podobno jednak działa obecnie firma (spółka z o.o.) z siedzibą w Warszawie, która ponoć podszywa się pod powyższą organizację, usiłując wyłudzić od przedsiębiorców opłatę, o której mowa. W sprawie tej firmy dopuszczenia się przez osoby z nią związane przestępstwa oszustwa jest prowadzone postępowanie karne przez Wydział do Walki z Przestępczością Gospodarczą Komendy Miejskiej Policji w Katowicach pod nadzorem Prokuratury Okręgowej w Katowicach, PG-132/12, RSD-20/12, VI Ds 14/12. Można zresztą zauważyć, że na różnego rodzaju forach internetowych spotyka się opisy podobnych (do przedstawionych w pytaniu) sytuacji, które komentowane są dość jednoznacznie jako próba wyłudzenia pieniędzy. Adam Bartosiewicz 24 lipca 2012 r. 8. Pytanie 8 Czy przy przejściu na pełną księgowość dla firm, które rozpoczęły działalność w trakcie roku (np. od III XII) dzielimy uzyskany przychód przez 10 miesięcy i mnożymy przez 12 miesięcy? Czy tylko patrzymy, czy nie przekroczyliśmy limitu euro w pierwszym roku obrotowym bez względu na datę rozpoczęcia działalności? Dla określenia obowiązku przejścia na księgi rachunkowe, prowadzone zgodnie z ustawą o rachunkowości, rozpatruje się przychody roku obrotowego a nie miesięczne. Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie mają obowiązek stosowania ustawy o rachunkowości od następnego roku, gdy przychody netto ze sprzedaży oraz przychody finansowe w danym roku będą większe od euro. Należy zaznaczyć, że do limitu nie zalicza się pozostałych przychodów operacyjnych oraz zysków nadzwyczajnych. Ponadto istotny jest zapis, według którego wielkości wyrażone w euro przelicza się na złote polskie po średnim kursie ogłoszonym przez Narodowy Bank Polski na dzień 30 września roku poprzedzającego rok obrotowy, od którego należy rozpocząć dokonywanie zapisów w formie ksiąg rachunkowych (art. 3 ust. 3 u.r.). Waldemar Gos 30 czerwca 2011 r. 21

22 Rozdział I 9. Pytanie 9 Dwie osoby fizyczne planują rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej sklepu internetowego. Jaka forma prowadzenia działalności jest najbardziej korzystna dla przedsiębiorców? Jakich formalności należy dopełnić w celu założenia działalności? Gdzie należy zarejestrować prowadzenie działalności, jeżeli przedsiębiorcy mieszkają w różnych dzielnicach? Skoro osoby fizyczne chcą wykonywać działalność wspólnie, to najłatwiejszą formą tej działalności byłaby spółka cywilna. Udzielając odpowiedzi na pytanie czytelnika, należy wskazać, że zasady funkcjonowania spółki cywilnej określone zostały w art k.c. Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego poprzez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Istotą spółki cywilnej jest jej osobisty charakter. Ważne przy tym jest to, że spółka cywilna nie posiada swojego majątku, jest za to majątek wspólny wspólników. Jeżeli zatem dwie osoby chcą wspólnie wykonywać działalność gospodarczą w najprostszej formie, to właściwe zdaje się zawarcie umowy spółki cywilnej. Zawiązawszy umowę spółki cywilnej, wspólnicy powinni opłacić podatek od czynności cywilnoprawnych. Wspólnicy spółki cywilnej muszą zarejestrować się oni sami, wskazując jako formę działalności spółkę cywilną jako przedsiębiorcy we właściwym dla siebie urzędzie gminy. Spółka powinna zarejestrować się jako podatnik VAT (chyba że spółka będzie korzystała ze zwolnienia podmiotowego od VAT); konieczne jest złożenie NIP-2 i NIP-D dla spółki i zgłoszenie REGON (rejestracji w Urzędzie Statystycznym). Ze względu na to, że pomimo prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy, muszą oni wybrać sposób opodatkowania dochodów i poinformować o tym swój urząd skarbowy. W praktyce, konieczne będzie również założenie dla spółki rachunku bankowego. Nie można też zapominać o rejestracji w ZUS spółki jako płatnika i wspólników jako ubezpieczonych. Radosław Kowalski 4 marca 2010 r. 10. Pytanie 10 Polak (obywatelstwo polskie i miejsce zamieszkania w Polsce) i Niemiec (obywatelstwo niemieckie, zamieszkujący w Niemczech) chcą razem założyć działalność w Polsce pośrednictwo w handlu z firmą niemiecką. Jaka forma prawna takiej działalności jest możliwa? W jakich urzędach należy zarejestrować obywatela Niemiec? Zgodnie z art. 13 ust. 1 u.s.d.g., osoby zagraniczne z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej oraz państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych przez 22

23 Formy prowadzenia działalności gospodarczej te państwa ze Wspólnotą Europejską (obecnie: Unią Europejską) i jej państwami członkowskimi, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Dodatkowo, zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 47, poz. 278 z późn. zm.), usługodawca z innego państwa członkowskiego może czasowo świadczyć usługi na zasadach określonych w przepisach Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (obecnie: Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 83 z , s. 47) albo w postanowieniach umów regulujących swobodę świadczenia usług bez konieczności uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców albo ewidencji działalności gospodarczej. Czasowe świadczenie usług przez omawianego usługodawcę może wiązać się z obowiązkiem uzyskania certyfikatu, koncesji, licencji, zezwolenia, zgody, wpisu do rejestru działalności regulowanej lub innego właściwego rejestru, o ile przepisy odrębnych ustaw nakładają taki obowiązek ze względu na porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne, zdrowie publiczne lub ochronę środowiska naturalnego. Powyższe powoduje, iż Niemiec może w Polsce podejmować działalność gospodarczą na zasadach analogicznych jak Polacy. W przypadku gdy ani Polak, ani Niemiec nie chcą, aby ich nazwiska figurowały w nazwie spółki, powinni wybrać formę spółki kapitałowej, czyli albo spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, albo spółki akcyjnej. Obie te spółki należy zarejestrować w Krajowym Rejestrze Sądowym oraz rejestrze podmiotów gospodarki narodowej REGON. Dodatkowo spółkę należy zarejestrować w urzędzie skarbowym, a jeżeli zatrudni ona pracowników lub zleceniobiorców także w ZUS. Co do zasady, Niemca nie trzeba rejestrować oddzielnie. Jeżeli jednak przebywałby w Polsce dłużej niż 3 miesiące, powinien zarejestrować się w urzędzie wojewódzkim na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz z późn. zm.). Paweł Ziółkowski 10 kwietnia 2010 r. 11. Pytanie 11 Jakie czynności może wykonywać prokurent? Jakich czynności muszę dokonać, aby skutecznie ustanowić prokurenta? Czy prokurenta może ustanowić/powołać tylko przedsiębiorca działający w formie spółki prawa handlowego, czy również przedsiębiorca prowadzący własną działalność gospodarczą? Instytucja prokury została uregulowana w art i n. k.c. Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców. Z tego względu przyjmuje się, iż dotyczy ona nie tylko przedsiębiorców działających w formie spółek prawa handlowego, lecz także osób fizycznych prowadzących własną działalność gospodarczą, gdyż podlegają one wpisowi do rejestru, tj. CEIDG. Prokura obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Oznacza to, iż prokurent uprawniony jest do za- 23

24 24 Rozdział I wierania umów dotyczących przedsiębiorstwa, np. sprzedaży, kontraktacji, dostawy, najmu, nabycia ruchomości, nieruchomości, pożyczki, umów o pracę itd. Poza tym prokurent może np. wytoczyć powództwo, zawrzeć ugodę czy wnieść środek odwoławczy, reprezentować przedsiębiorcę przed organami państwowymi i samorządowymi. Co istotne, szeroki zakres umocowania prokurenta nie może być ograniczony przez przedsiębiorcę ze skutkiem wobec osób trzecich. Innymi słowy, ewentualne ograniczenia odnoszą skutek wyłącznie we wzajemnych relacjach między przedsiębiorcą i prokurentem. Wyjątkiem są przepisy szczególne ustawy, np. prokurę można ograniczyć do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa (tzw. prokura oddziałowa). Prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie, przy czym należy zaznaczyć, iż prokurentem może być wyłącznie osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Do zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości wymagane jest jednak pełnomocnictwo do poszczególnej czynności. Przedsiębiorca powinien zgłosić fakt udzielenia i wygaśnięcia prokury do rejestru przedsiębiorców. Z tego względu w praktyce stosowania tej instytucji istniały kontrowersje, czy osoba fizyczna prowadząca własną działalność gospodarczą jest uprawniona do ustanowienia prokurenta. Ostatecznie zwyciężyło stanowisko, iż również osoba fizyczna prowadząca własną działalność gospodarczą, skoro podlega wpisowi do CEIDG, ma możliwość udzielenia prokury. Zgłoszenie udzielenia prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej (tj. gdy prokura udzielona jest kilku osobom łącznie) także sposób jej wykonywania. Do akt rejestrowych przedsiębiorcy należy złożyć własnoręczny podpis prokurenta. Agata Kamińska 5 listopada 2012 r. 12. Pytanie 12 Czy istnieje katalog czynności przekraczających zakres zwykłych czynności spółki? Czy sprzedaż znaku graficznego logo spółki jest taką czynnością? Pojęcie czynności przekraczających zakres zwykłych czynności spółki nie zostało ustawowo zdefiniowane, w konsekwencji, stwierdzić należy, iż nie istnieje katalog tego rodzaju czynności. Praktyka orzecznicza wskazuje, iż czynnościami przekraczającymi zakres zwykłych czynności spółki są takie czynności jak: rozporządzanie nieruchomościami, zawarcie lub wypowiedzenie umów długoterminowych, obciążenie przedsiębiorstwa spółki, zmiana przedmiotu działalności spółki, założenie lub zamknięcie oddziału. Przyjmuje się, iż przy ocenie, czy dana czynność jest zwykłą czynnością spółki, czy też czynnością przekraczającą zakres zwykłych czynności spółki należy przeprowadzić ocenę wartości finansowej danej czynności oraz wpływu jej dokonania na działalność spółki. Ponadto należy mieć na względzie definiowany przez przedstawicieli nauki prawa zakres zwykłych czynności spółki. Uważa się, iż zwykłe czynności spółki to sprawy, które należą do zwykłej, normalnej, bieżącej działalności spółki. Należy jednak podkreślić, iż ocena charakteru danej czynności powinna być dokonywana w konkretnym stanie faktycznym. Mając na uwadze powyższe, należy uznać, iż zbycie znaku graficznego logo spółki jest czynnością przekraczającą zakres zwykłych czynności spółki, przede wszystkim

25 Formy prowadzenia działalności gospodarczej z powodu wpływu, jaki tego rodzaju czynność ma na działalność spółki. Logo spółki pełni rolę marketingową, informacyjną, ma na celu zapewnienie rozpoznawalności spółki. W konsekwencji, w pełni uprawniony jest wniosek, iż czynność zbycia znaku graficznego powinna być zaakceptowana przez wszystkich wspólników. Agata Kamińska 5 listopada 2012 r. 13. Pytanie 13 Jakie są dopuszczalne formy udzielenia innemu przedsiębiorcy upoważnienia do korzystania z firmy? Zgodnie z art k.c., firma przedsiębiorcy nie może być zbyta. Przedsiębiorca może natomiast upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd. Przywołany przepis nie wskazuje jednak formy owego upoważnienia. W praktyce upoważnienie do korzystania z firmy przyjmuje formę licencji. Mając na uwadze, iż ustawodawca jako ograniczenie udzielenia upoważnienia wskazał jedynie niewprowadzanie w błąd, należy uznać, iż postanowienia umowy licencyjnej mogą być kształtowane w zakresie dopuszczalnym przez zasadę swobody umów (art k.c.). Przedsiębiorcy mogą zatem ukształtować umowę licencyjną jako odpłatną bądź nieodpłatną, na czas oznaczony bądź nieoznaczony, przy czym należy zaznaczyć, iż licencja wygaśnie w chwili wygaśnięcia prawa do firmy licencjodawcy. Brak również wymogów co do formy umowy licencyjnej, co umożliwia zawarcie umowy także w formie ustnej. Należy jednak wskazać, iż z uwagi na przedmiot umowy i istniejące regulacje dotyczące konsekwencji bezprawnego naruszania prawa do firmy, upoważnienie do korzystania z firmy powinno przyjąć formę pisemną. Wyróżniamy licencję wyłączną i niewyłączną, a zatem upoważniającą do korzystania z firmy więcej niż jednego przedsiębiorcę. Drugim typem umowy, jaki mogą zawrzeć przedsiębiorcy, jest umowa franchisingowa polegająca na udostępnieniu innemu przedsiębiorcy własnej korzystnej sytuacji ekonomicznej. Na korzystną sytuację ekonomiczną wpływają niematerialne składniki przedsiębiorstwa, w tym firma. Umowa franchisingowa jest kwalifikowana jako podtyp umowy licencyjnej, jej ukształtowanie zależy zatem od woli stron, z zastrzeżeniem, iż postanowienia umowy nie mogą sprzeciwiać się przepisom ustawy, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości (naturze) danego stosunku prawnego. Agata Kamińska 27 października 2012 r. 14. Pytanie 14 Jakie korzyści podatkowe wiążą się z prowadzeniem działalności gospodarczej na terenie specjalnych stref ekonomicznych? Specjalne Stefy Ekonomiczne zostały uregulowane w ustawie o specjalnych strefach ekonomicznych. Specjalną strefą ekonomiczną jest wyodrębniona, zgodnie z przepisami ustawy, niezamieszkała część terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na której terenie może być prowadzona działalność gospodarcza na zasadach określonych ustawą. 25

26 26 Rozdział I Zgodnie z art. 12 u.s.s.e., dochody uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej przez osoby prawne lub osoby fizyczne na terenie strefy w ramach zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie danej strefy, uprawniającego do korzystania z pomocy publicznej są zwolnione od podatku dochodowego na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych lub w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych. W art. 17 ust. 1 pkt 34 u.p.d.o.p. wskazano, iż wolne od podatku są dochody uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia, o którym mowa w art. 16 ust. 1 u.s.s.e., przy czym wielkość pomocy publicznej udzielanej w formie tego zwolnienia nie może przekroczyć wielkości pomocy publicznej dla przedsiębiorcy, dopuszczalnej dla obszarów kwalifikujących się do uzyskania pomocy w największej wysokości, zgodnie z odrębnymi przepisami. Zwolnienie to przysługuje podatnikowi wyłącznie z tytułu dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie strefy. W razie cofnięcia wspomnianego wyżej zezwolenia podatnik traci prawo do zwolnienia i jest obowiązany do zapłaty podatku za cały okres korzystania ze zwolnienia podatkowego. W razie wystąpienia powyższej okoliczności podatnik jest obowiązany do zwiększenia podstawy opodatkowania o kwotę dochodu, w odniesieniu do którego utracił prawo do zwolnienia, a w razie poniesienia straty do jej zmniejszenia o tę kwotę w rozliczeniu zaliczki za wybrany okres wpłaty zaliczek, w którym utracił to prawo, a gdy utrata prawa nastąpi w ostatnim okresie wpłaty zaliczek danego roku podatkowego w zeznaniu rocznym. Analogiczne rozwiązanie przyjęto w art. 21 ust. 1 pkt 63a u.p.d.o.f. Agata Kamińska 30 października 2012 r. 15. Pytanie 15 Jestem przedsiębiorcą prowadzącym własną działalność gospodarczą. Czy jestem również w świetle prawa podmiotem korzystającym ze środowiska? Kim jest podmiot korzystający ze środowiska? Czy mam w związku z tym obowiązki? Podmiotem korzystającym ze środowiska, w myśl art. 3 pkt 20 p.o.ś., jest: 1) przedsiębiorca, w rozumieniu art. 4 u.s.d.g., a także osoba prowadząca działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego oraz osoba wykonująca zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki; 2) jednostka organizacyjna niebędąca przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej; 3) osoba fizyczna niebędąca podmiotem, o którym mowa w art. 3 pkt 20 lit. a p.o.ś., korzystająca ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia. Zgodnie z art. 140 p.o.ś., podmioty korzystające ze środowiska zobowiązane są zapewnić przestrzeganie wymagań ochrony środowiska, w szczególności przez: 1) odpowiednią organizację pracy; 2) powierzanie funkcji związanych z zapewnieniem ochrony środowiska osobom posiadającym odpowiednie kwalifikacje zawodowe;

27 Formy prowadzenia działalności gospodarczej 3) zapoznanie pracowników, których zakres czynności wiąże się z kwestiami ochrony środowiska, z wymaganiami w tym zakresie, gdy nie jest konieczne odpowiednie przygotowanie zawodowe; 4) podejmowanie działań w celu wyeliminowania lub ograniczenia szkód w środowisku wynikających z nieprzestrzegania wymagań ochrony środowiska przez pracowników, a także podejmowania właściwych środków w celu wyeliminowania takich przypadków w przyszłości. Obowiązek postępowania w sposób zapewniający ochronę środowiska ciąży również na pracownikach zatrudnionych przez przedsiębiorcę. Agata Kamińska 30 października 2012 r. 16. Pytanie 16 Od kiedy należy się posługiwać nowym adresem siedziby spółki, w sytuacji gdy nastąpiła tylko zmiana adresu siedziby spółki, bez zamiany siedziby i bez zmiany umowy spółki? Teoretycznie spółka powinna stosować nowy adres od dnia wskazanego w uchwale zarządu. W zakresie obowiązków podatkowych może to być jednak trudne od strony technicznej właściwość organów podatkowych zależy bowiem od wpisu do rejestru. Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, jeżeli ustawa lub oparty na niej statut nie stanowi inaczej, siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający. Adres spółki to natomiast swojego rodzaju doprecyzowanie siedziby. W umowach spółki konieczne jest podawanie siedziby, a nie adresu, wobec czego zmiana adresu może się odbyć bez zmiany siedziby i umowy spółki. Zmiana adresu spółki bez zmiany jej siedziby następuje na podstawie uchwały zarządu i dokonuje się z chwilą wskazaną w tej uchwale. Zmiana adresu połączona ze zmianą siedziby nie stwarza problemu co do daty, od której spółka powinna używać nowego adresu. Taka zmiana wchodzi bowiem w życie tak jak każda inna zmiana umowy spółki, czyli od chwili jej wpisania w rejestrze przedsiębiorców. Zgodnie z art k.s.h., zmiana umowy spółki wymaga uchwały wspólników i wpisu do rejestru. Wpisu dokonuje się natomiast z chwilą zamieszczenia danych w rejestrze. Jeżeli jednak zmiana dotyczy wyłącznie adresu, bez zmiany siedziby i umowy spółki, można mieć pewne wątpliwości. W takiej sytuacji wpis do rejestru jest również obowiązkowy, ale ma on jednak charakter tylko deklaratoryjny. Zmiana adresu skutkuje od chwili wskazanej w uchwale zarządu spółki. Jeżeli jednak data z uchwały jest inna niż data wpisu do rejestru, spółka może mieć pewne kłopoty natury formalnej. Zgodnie bowiem z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz. U. Nr 165, poz z późn. zm.), jeżeli w wyniku przeprowadzki właściwy stał się naczelnik innego organu podatkowego, organem właściwym w zakresie PIT, CIT i VAT jest organ podatkowy właściwy w ostatnim dniu danego okresu (miesiąca, kwartału lub roku). Jeżeli zgodnie z odrębnymi przepisami podatnik jest obowiązany do ujawnienia adresu siedziby w odpowiednim rejestrze, powyższe stosuje 27