INWENTARYZACJA GALERII KONTROLNEJ I PRZELEWU ZAPORY ZIEMNEJ KLIMKÓWKA METODĄ SKANOWANIA LASEROWEGO

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "INWENTARYZACJA GALERII KONTROLNEJ I PRZELEWU ZAPORY ZIEMNEJ KLIMKÓWKA METODĄ SKANOWANIA LASEROWEGO"

Transkrypt

1 Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, wydanie specjalne: Monografia Geodezyjne Technologie Pomiarowe, s ISBN INWENTARYZACJA GALERII KONTROLNEJ I PRZELEWU ZAPORY ZIEMNEJ KLIMKÓWKA METODĄ SKANOWANIA LASEROWEGO INVENTORY OF THE CONTROL GALLERY AND OVERFLOW SECTION OF KLIMKÓWKA EARTFILL DAM USING LASERSCANNING Janina Zaczek-Peplinska, Artur Adamek, Katarzyna Osińska-Skotak, Anna Adamek Wydział Geodezji i Kartografii, Politechnika Warszawska, SŁOWA KLUCZOWE: skanowanie laserowe, monitoring geodezyjny, zapory ziemne. STRESZCZENIE: W referacie opisano doświadczenia z inwentaryzacji geodezyjnej galerii kontrolnej zapory ziemnej Klimkówka. Przedstawiono obecny stan przepisów prawa narzucający na jednostki administrujące i użytkujące budowle hydrotechniczne obowiązek odpowiedniej ich kontroli technicznej. Skaning laserowy ze względu na brak opracowanej odpowiedniej metodyki pomiaru tego typu obiektów jest bardzo rzadko wykorzystywany do ich inwentaryzacji i kontroli. W sierpniu 2012 roku został wykonany przez pracowników i studentów Zakładu Geodezji Inżynieryjnej i Pomiarów Szczegółowych (PW, Wydział Geodezji i Kartografii) okresowy pomiar kontrolny przemieszczeń zapory wodnej Klimkówka metodą niwelacji precyzyjnej. W tym samym czasie wykonano inwentaryzację galerii kontrolnej tego obiektu metodą naziemnego skanowania laserowego. Dodatkowo w trakcie opracowywania danych podjęto próbę analizy zarejestrowanych wartości I (Intensity) przy pomiarze przelewów betonowych metodą automatycznej analizy obrazowej w celu klasyfikacji cech betonu analiza ta ma posłużyć jako materiał wyjściowy do analizy zmian powierzchni betonowej w kolejnych latach. W referacie przedstawiono wyniki inwentaryzacji geometrii galerii kontrolnej oraz wstępną analizę powierzchni przelewu metodą klasyfikacji nienadzorowanej. W pracy opisano proces tworzenia modelu galerii oraz wybranych, możliwych do wykonania analiz i pomiarów na bazie danych z naziemnego skanowania laserowego. 1. WSTĘP W ocenie bezpieczeństwa obiektów hydrotechnicznych niezbędne jest łączenie różnych technik pomiarowych, obliczeniowych oraz doświadczenia specjalistów różnych dziedzin inżynierii. Rozwój technologii pomiarowych stwarza coraz większe możliwości dokładniejszego monitorowania zmian zachodzących w konstrukcjach inżynierskich, a także przyśpieszenia prac pomiarowych, minimalizowania liczby błędów grubych oraz zmniejszenia kosztów i czasu wykonywanych pomiarów. W konsekwencji zapewnia bardziej wiarygodną ocenę stanu technicznego i bezpieczeństwa obiektów hydrotechnicznych. Integracja wyników pomiarów różnorodnych pod względem jakościowym pozwala oceniać obiekty bardziej kompleksowo, a co za tym idzie w sposób pełniejszy i dający obraz bardziej zrozumiały i transparentny. 147

2 Janina Zaczek-Peplinska, Artur Adamek, Katarzyna Osińska-Skotak, Anna Adamek W dalszej części artykułu przedstawiono techniki pomiarowe i analizy wyników dotychczas nie stosowane w technicznej kontroli zapór, tj. naziemny skaning laserowy galerii zastrzykowo-kontrolnej oraz przelewu betonowego, automatyczne analizy obrazu z zastosowaniem klasyfikacji nienadzorowanej i nadzorowanej bazującej na definicji pól referencyjnych. W dostępnej literaturze światowej autorzy nie znaleźli odniesienia do prowadzonych prac w zakresie wykorzystania skanowania laserowego do okresowej kontroli obiektów hydrotechnicznych, a w szczególności w przedstawionym w niniejszym artykule zakresie. Naziemny skaning laserowy najczęściej stosowany jest do inwentaryzacji koron zapór w połączeniu z pomiarami GNSS, głównie jako technika uzupełniająca pomiary klasyczne. Celem opisanych prac jest wskazanie na możliwości rozwoju techniki skaningu jako jednej z głównych metod pomiarowych przy technicznej kontroli zapór. 2. ASPEKTY PRAWNE OCENY STANU TECHNICZNEGO OBIEKTÓW HYDROTECHNICZNYCH Konieczność wykonywania geodezyjnych pomiarów kontrolnych oraz pomiarów inwentaryzacyjnych dla określenia stanu technicznego i bezpieczeństwa budowli hydrotechnicznych wynika bezpośrednio z ustawy Prawo Budowlane, ustawy Prawo Wodne oraz związanych z tymi ustawami przepisów wykonawczych rozporządzeń, a w szczególności z Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie (2007). Ustawa Prawo Budowlane (2010)zalicza budowle hydrotechniczne do obiektów budowlanych nakładając tym samym obowiązek stosowania wszystkich przepisów ustawy. Art. 5.1 stanowi, że budowla hydrotechniczna musi być użytkowana i utrzymywana zgodnie z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, obowiązującymi Polskimi Normami oraz zasadami wiedzy technicznej, w sposób zapewniający bezpieczeństwo konstrukcji i bezpieczeństwo użytkowania. Zgodnie z art. 62 obiekty budowlane powinny być w czasie użytkowania poddane co najmniej raz w roku okresowej kontroli dla sprawdzenia stanu technicznej sprawności i co najmniej raz na 5 lat dla sprawdzenia stanu sprawności technicznej i wartości użytkowej całego obiektu budowlanego. Ponadto zgodnie z art należy przeprowadzić każdorazowo kontrolę stanu bezpieczeństwa obiektu budowlanego w przypadku zaistnienia takich okoliczności jak: - stwierdzenie nietypowych zjawisk podczas bieżącej eksploatacji obiektu, - przejście fali powodziowej, - nietypowe, intensywne zjawiska lodowe. Ustawa Prawo Wodne (2012) uściśla postanowienia prawa budowlanego w odniesieniu do poszczególnych rodzajów budowli wodnych, a takimi są w świetle ustawy budowle piętrzące przeznaczone do prowadzenia gospodarki wodnej czy energetyki. Właściciele lub zarządcy tych budowli są zobowiązani do zapewnienia należytego stanu technicznego, bezpieczeństwa i właściwego ich funkcjonowania, a także do prowadzenia badań i pomiarów umożliwiających ocenę stanu oraz bezpieczeństwa budowli, a w szczególności w zakresie filtracji przez budowlę, stanu galerii kontrolnej, stanu urządzeń upustowych oraz zmian na górnym i dolnym stanowisku budowli. 148

3 Inwentaryzacja galerii kontrolnej i przelewu zapory ziemnej Klimkówka metodą skanowania laserowego W zależności od klasy obiektu kontroli mogą podlegać różne parametry m.in.: przemieszczenia pionowe (osiadania i wypiętrzenia), przemieszczenia poziome, nachylenia względem poziomu, wychylenia od pionu, ugięcia, drgania oraz odkształcenia liniowe, kątowe i postaciowe. 3. MONITORING OBIEKTU HYDROTECHNICZNEGO Na potrzeby monitoringu obiektu hydrotechnicznego wykonuje się wiele pomiarów kontrolnych oraz sprawdza się stan wizualny obiektu. Występujące rysy, szczeliny oraz miejsca przecieków wody powinny być systematycznie obserwowane, a następnie dokładnie analizowane pod kątem zagrożenia dla budowli. Po wykryciu defektów należy podjąć odpowiednie środki mające na celu naprawę i konserwację powstałych uszkodzeń. Przeprowadzana okresowo kontrola pomiarowo - techniczna ma na celu porównanie geometrii zapory z parametrami projektowymi w pierwszych latach użytkowania zapory, a także obserwację zmian zachodzących na obiekcie, występujących w całym okresie eksploatacji. Do najczęściej wykorzystywanych metod geodezyjnych wyznaczania przemieszczeń należą: - niwelacja precyzyjna, pomiar metodą stałej prostej (metoda aliniometryczna), - pomiar przemieszczeń poziomych metodą trygonometryczną, - precyzyjna niwelacja hydrostatyczna, - niwelacja trygonometryczna, - metoda fotogrametrii naziemnej, - laserowy naziemny skaning laserowy. Skaning laserowy realizowany przy odpowiedniej rozdzielczości pomiaru bardzo dobrze nadaje się do wtórnej analizy stanu obiektu rys, szczelin, miejsc zawilgocenia i filtracji oraz szybkiej inwentaryzacji geometrycznej obiektu. Ocena zawilgocenia galerii kontrolnej zapory ziemnej jest szczególnie istotna ze względu na bezpieczeństwo obiektu filtracja przez korpus zapory ze względu na pokrycie skarp roślinnością często bywa zauważana późno w stosunku do początku zjawiska. Na podstawie wyników skanowania laserowego można też łatwo zweryfikować geometrię obiektu w tym różnice między obiektem zrealizowanym a danymi z powykonawczych pomiarów geodezyjnych. Technologia ta jest szeroko stosowana przez środowiska architektoniczne i archeologiczne, lecz istnieje ogromny potencjał w jej zastosowaniu do monitoringu, gdzie takie gęsty zestaw danych może zapewnić ogromny wgląd w naturę deformacji strukturalnych. (Lichti i in., 2000). 4. TECHNIKA NAZIEMNEGO SKANINGU LASEROWEGO Po kilkunastu latach intensywnych prób i doświadczeń skanowanie można uznać za kolejną, obok biegunowej i fotogrametrycznej, metodę pomiaru powierzchni terenu i obiektów inżynierskich (Toś i in., 2010). Zauważyć można również wzrost zainteresowania tą metodą w monitoringu zapór ziemnych (np. Tsakiri et al., 2006, Teskey and Bijoy, 2005). 149

4 Janina Zaczek-Peplinska, Artur Adamek, Katarzyna Osińska-Skotak, Anna Adamek Podstawową zaletą skanowania jest powierzchniowe pokrycie obiektu danymi pomiarowymi - mierzone są miliony punktów na powierzchni konstrukcji, a nie tylko grupa kilku lub kilkunastu punktów kontrolnych jak to jest w przypadku pomiarów klasycznych (kontrolna sieć kątowo-liniowa). W związku z tym deformacje, czy odkształcenia, które występują tylko miejscowo na obiekcie są łatwiejsze do wykrycia. Do tego typu prac wykorzystywane są zarówno skanery średniego (Riegl LMS-Z420i, Leica HDS 300), jak i bliskiego zasięgu (Riegl Z360, Z+F 5010). Ich dobór warunkowany jest zwykle dostępnością do skanowanego obiektu oraz uzyskania określonych, narzuconych normami prawnymi, dokładności opracowania. Skaning laserowy daje wiele możliwości praktycznego wykorzystania obserwacji rejestrowanych w postaci chmur punktów, m.in.: inwentaryzacja obiektu na poszczególnych etapach realizacji: (porównanie zrealizowanych elementów z projektem), inwentaryzacja powykonawcza, inwentaryzacja po remontach, pomiary okresowe w okresie eksploatacji, stworzenie i aktualizacja danych geometrycznych dla modelowania zachowania obiektów hydrotechnicznych pod wpływem zmiennych obciążeń (modelowanie numeryczne), weryfikacja występowania zależności pomiędzy zmianami poziomu wody w zbiorniku, a zmianami geometrii konstrukcji, ocena stanu technicznego obiektu. Wymienione powyżej aplikacje to tylko niewielka część z całej gamy, które można wykorzystać przy opracowywaniu wyników pomiarów na obiektów hydrotechnicznych. Z najczęstszych zastosowań wymienić należy przede wszystkim monitoring strukturalny i wszelkiego typu modelownia. Analizę możliwości wykorzystania wyników skanowania laserowego autorzy szczegółowo opisali w artykule (Adamek i in. 2012). Niniejsze opracowanie jest próbą kolejnego rozszerzenia możliwych aplikacji skaningu naziemnego w technicznej kontroli zapór. 5. POMIARY GALERII ZASTRZYKOWO-KONTROLNEJ ZIEMNEJ ZAPORY WODNEJ KLIMKÓWKA Zbiornik wodny Klimkówka wraz z zaporą wodną oddaną do eksploatacji w 1994r. zlokalizowane są w miejscowości Klimkówka, w województwie małopolskim na 55 km rzeki Ropy (rys.1). Zapora jest zaporą ziemną (rys.2), wykonaną z materiałów miejscowych uszczelnionych rdzeniem glinianym. W koronie jej długość wynosi 210 m, szerokość 8,90 m, natomiast korpus budowli jest wysoki na 33 m. Od strony odwodnej nachylenie skarpy wynosi 1:2,5 i jest ona przykryta betonowymi płytami. Skarpa odpowietrzna jest w całości porośnięta trawą, która spełnia funkcję ochronną przed działaniem procesów erozyjnych. Jej nachylenie wynosi 1:2,2. Wewnątrz konstrukcji, na całej jej długości znajduje się galeria zastrzykowo-kontrolna (rys.3 i rys.4). 150

5 Inwentaryzacja galerii kontrolnej i przelewu zapory ziemnej Klimkówka metodą skanowania laserowego Rys. 1. Położenie zbiornika wodnego i zapory w Klimkówce (źródło: prospekt Zbiornik wodny Klimkówka, wyd. RZGW Kraków) Rys. 2. Zapora ziemna Klimkówka (źródło: prospekt Zbiornik wodny Klimkówka, wyd. RZGW Kraków) Rys. 3. Przekrój poprzeczny przez zaporę w Klimkówce, opisywaną w artykule galerię zastrzykowo-kontrolną oznaczono czerwonym kółkiem, a na rysunku nr 6 czerwonym prostokątem. (źródło: prospekt Zbiornik wodny Klimkówka, wyd. RZGW Kraków) a) b) Rys. 4. Galeria zastrzykowo-kontrolna: a) zejście do od strony przyczółka lewego, na ścianach tarcze do orientacji i łączenia skanów (zaznaczone na rysunku czerwonymi kółkami), b) korytarz centralny. 151

6 Janina Zaczek-Peplinska, Artur Adamek, Katarzyna Osińska-Skotak, Anna Adamek Rys. 5. Galeria Klimkówka. Na posadzce widoczne repery niwelacyjne (zaznaczone czerwonymi kółkami) i odsunięte metalowe przykrywki. (Zrzut z programu Z+F Laser Control) Pomiar przemieszczeń zapory wodnej Klimkówka metodą niwelacji precyzyjnej został zrealizowany w sierpniu 2012 przez studentów Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej w ramach realizacji pracy dyplomowej inżynierskiej (Zielińska, Włoga, 2012). Pomiar skanerem laserowym galerii zapory wykonano 5 dni przed pomiarem niwelacyjnym ciągu w galerii. W tym celu wykorzystano instrument niemieckiej firmy Z+F model Imager Wykonano 23 skany o średniej rozdzielczości 6 mm na 10 m. W przypadku inwentaryzacji zapory wymagana dokładność wysokościowa i pozioma to +/- 1 cm (Rozporządzenie Ministra Środowiska, 2007). Rozdzielczość skanowania jest ściśle związana ze stopniem szczegółowości modelu jaki chcemy otrzymać. Nie mniej jednak, należy pamiętać iż przy tego typu pracach nie należy dążyć do zbyt dużej rozdzielczości, a raczej skupić się na dobrym pokryciu obiektu chmurą punktów, a to wiąże się z większą liczbą stanowisk skanera. Podczas skanowania galerii stanowiska rozmieszczone były na spocznikach w odległości ok 5 m, co zapewniało wspomniane, odpowiednie, pokrycie obiektu danymi laserowymi. Taka lokalizacja stanowisk skanera zapewniła oczekiwaną do tego typu pomiarów średnią dokładność różnicy wysokości między mierzonymi punktami na skanie - powyżej 5 mm. Do opracowania otrzymanej chmury punktów wykorzystano program Ascan współpracujący ze środowiskiem Bentleya MicroStation. Orientację skanów wykonano przy użyciu, tzw. punktów naturalnych, które zostały wykorzystane w programie jako punkty wiążące (Tiepoints), zaś tarcze pomiarowe Z+F jako punkty osnowy (Controls) do zorientowania skanów, w tym przypadku w układzie lokalnym. Wyniki wyrównania przedstawione zostały w tabeli 1. Wartości w kolumnach vx, vy oraz vz przedstawiają dokładności wyrównania i reprezentują wartości odchylenia od średniej wartości punktu w stosunku do wartości punktu pomierzonego na poszczególnych skanach. Maksymalne wartości poprawek po wyrównaniu nie przekraczają w tym przypadku 2 mm, zaś błędy średnie wynoszą odpowiednio: RMS X = 5.4 mm; RMS Y = 4.7 mm; RMS Z = 6.9 mm. 152

7 Inwentaryzacja galerii kontrolnej i przelewu zapory ziemnej Klimkówka metodą skanowania laserowego Powyższe wartości błędów średnich wynikać mogą, m.in. z kształtu skanowanego obiektu (obiekt liniowy) oraz mało zróżnicowanej infrastruktury wewnątrz galerii kontrolnej, co miało wpływ na niezbyt korzystne rozmieszczenie punktów wiążących (punkty naturalne). Tabela 1. Przykładowe wyniki wyrównania punktów naturalnych użytych do transformacji skanów z prezentowanej galerii zapory Klimkówka. (jednostki w tabeli [m]). Na zorientowanej i wyrównanej chmurze punktów wykonano szereg opracowań, których zadaniem jest prezentacja możliwych do wykonania analiz oceny stanu technicznego galerii. Opracowano m.in.: - przekroje pionowe galerii w miejscach rozmieszczenia reperów w posadzce - (rys.7), - rzut ortogonalny ściany klatki schodowej galerii zapory z nałożoną hipsometrią - (rys.9), - porównanie przekrojów pionowych w celu analizy geometrii galerii - (rys.11), - zastosowano techniki automatycznego rozpoznawania obrazów w analizie zarejestrowanych wartości intensywności odbicia (I) w celu oceny stanu powierzchni konstrukcji - (rys.12 i rys.13). Po opracowaniu przekrojów pionowych galerii porównano wyniki niwelacji precyzyjnej z wynikami skanowania laserowego. Fragment szkicu kontrolnej sieci niwelacyjnej z zaznaczonym ciągiem biegnącym w galerii zastrzykowo-kontrolnej przedstawia rysunek 6. Fragment przekroju galerii wykonanego na podstawie wyników skanowania laserowego przedstawia rysunek 7. Wyniki pomiarów ciągu niwelacyjnego i różnic wysokości między zastosowanymi technikami przedstawiono w tabeli

8 Janina Zaczek-Peplinska, Artur Adamek, Katarzyna Osińska-Skotak, Anna Adamek Rys. 6. Fragment szkicu kontrolnej sieci niwelacyjnej zapory Klimkówka. Rys. 7. Fragment przekroju galerii kontrolnej wykonanego na podstawie wyników skanowania laserowego (repery ). 154

9 Inwentaryzacja galerii kontrolnej i przelewu zapory ziemnej Klimkówka metodą skanowania laserowego Tabela 2. Wyznaczone różnice wysokości między reperami w galerii kontrolnej na podstawie wyników niwelacji precyzyjnej oraz wyników skanowania laserowego (modelu 3D). Reper dh niwelacja [m] wysokość niwelacyjna dh z modelu 3D wysokość z modelu 3D Różnica wartości z kolumn 3 i , , , ,2773-0, ,2440-0, ,6077 8,6695-2,6060 8,6380-0, ,7454 5,9241-2,7410 5,8970-0, ,7793 5,1448-0,8080 5,0890-0, ,8402 2,3046-2,8320 2,2570-0, ,0174-1,7128-4,0540-1,7970-0, ,6717-4,3846-2,6110-4,4080-0, ,4035-6,7881-2,3910-6,7990-0, ,6655-9,4535-2,6790-9,4780-0, , ,8458-2, ,8880-0, , ,2933-2, ,2750 0, , ,8184-2, ,8360-0, , ,3890-2, ,3970-0, , ,8912-2, ,9190-0, , ,9379-0, ,9600-0, , ,5246-0, ,5340-0, , ,5345-0, ,5510-0, , ,3420-0, ,3180 0, , ,3533 0, ,2960 0,0573 Repery ciągów niwelacyjnych są zlokalizowane w specjalnych studzienkach ok. 2-3 cm pod powierzchnią betonu (powierzchnią stopni schodowych, powierzchnią podłogi ) w korytarzu galerii. W trakcie pomiaru skanerem laserowym studzienki te były zamknięte pokrywkami - wysokość modelu 3D została określona na powierzchni pokrywki. Przyjęto za zgodne (oznaczone w tabeli kolorem zielonym) wysokości różne od siebie o wielkości 3 cm, za błędne (oznaczone kolorem czerwonym) przyjęto wysokości różne od siebie o wielkość > 5 cm. Otrzymane różnice wysokości spowodowane są różną głębokością lokalizacji reperu w studzience. Fizyczne pomiary wykazały różnice miedzy głębokością wierzchołka reperu, a poziomem pokrywki nie większe niż 3 cm. 6. OCENA STANU TECHNICZNEGO GALERII NA PODSTAWIE DANYCH ZE SKANINGU LASEROWEGO Rzuty ortogonalne z nałożoną hipsometrią dają kompleksowy obraz stanu obiektu, np. geometria ściany - deformacje i odkształcenia, różnice od projektu. Rysunki 8 i 9 przedstawiają przekroje podłużne galerii kontrolnej. Na rysunku 8 widoczny jest przekrój podłużny, a na rysunku 9 odpowiadający mu rzut ortogonalny na płaszczyznę pionową przekroju ściany galerii (hipsometria) pokazujący ukształtowanie ściany galerii - po nałożeniu na siebie przekroi wykonanych w kolejnych cyklach obserwacyjnych można 155

10 Janina Zaczek-Peplinska, Artur Adamek, Katarzyna Osińska-Skotak, Anna Adamek będzie zaobserwować ewentualne zmiany zachodzące na powierzchni ściany tj. zmiany wielkości spękań, odkształceń i deformacji. Rys. 8. Przekrój podłużny przez zaporę. Zrzut z ekranu w programie Ascan. Niebieskim kolorem oznaczono numery skanów. Rys. 9. Rysunek przedstawia rzut ortogonalny ściany klatki schodowej galerii zapory z nałożoną hipsometrią. 156

11 Inwentaryzacja galerii kontrolnej i przelewu zapory ziemnej Klimkówka metodą skanowania laserowego W wybranych miejscach galerii wykonano przekroje poprzeczne widoczne na rysunkach 10 i 11. Rys. 10. Rysunek przedstawia przekroje przez galerię zapory w wybranych miejscach. Miejsca wykonania przekrojów pokrywają się z lokalizacją reperów kontrolnych umieszczonych przy łączeniach kolejnych sekcji galerii oraz bezpośrednio za kolejnymi dylatacjami. Brzegi sekcji są słabszymi miejscami konstrukcji i są narażone na większe obciążenia wynikające ze zmian poziomu piętrzenia wody w zbiorniku. Miejsca te są kontrolowane w celu diagnostyki stanu nie tylko samej galerii, ale też geometrii i struktur uszczelniających konstrukcję. Przykładowe przekroje zostały zwymiarowane na podstawie wyników skanowania. Bieżące wymiary mogą być podstawą do prowadzenia monitoringu stanu technicznego galerii zapory, gdyż pomiary wykonane w kolejnych cyklach pomiarowych przedstawiać będą ewentualne zmiany geometrii obiektu - widoczne na przekrojach chmur punktów wykonanych w tych samych miejscach.. Rys. 11. Geometria zapory przedstawiona za pomocą nałożonych na siebie przekrojów wygenerowanych w miejscach występowania wybranych reperów. 157

12 Janina Zaczek-Peplinska, Artur Adamek, Katarzyna Osińska-Skotak, Anna Adamek Porównywanie przekrojów poprzecznych galerii (rys. 11), w szczególności na prostym jej odcinku pozwala na obserwację przesunięć kolejnych sekcji konstrukcji - zmiany położenia sekcji względem siebie w kolejnych okresach kontrolnych mogą świadczyć o destabilizacji konstrukcji galerii, a tym samym zagrożeniu bezpieczeństwa obiektu. 7. OCENA STANU POWIERZCHNI BETONOWEGO PRZELEWU NA PODSTAWIE ANALIZY METODĄ AUTOMATYCZNEGO ROZPOZNAWANIA OBRAZÓW Wychodząc z założenia, że wartość intensywności odbicia promieni laserowych pozwala na diagnozę stanu konstrukcji betonowych (Zaczek-Peplinska i in., 2011) przeprowadzono eksperyment mający na celu analizę możliwości wykorzystania technik automatycznego rozpoznawania obrazów takich, jak np. metoda ISODATA (ang. IterativeSelf- Organizing Data Analysis Technique), stosowana m.in. w klasyfikacji teledetekcyjnych obrazów wielospektralnych metodą nienadzorowaną (Jensen, 1996), (Liu i in., 2008). Technika ta pozwala na uzyskanie klas (grup) pikseli o podobnych właściwościach odbicia promieniowania. We wcześniejszej pracy (Zaczek-Peplinska i in., 2012) opisano analizy wykonane dla zapory Besko. Podobne analizy wykonano dla przelewu zapory Klimkówka. Zastosowano dwa podejścia klasyfikacyjne: klasyfikację nienadzorowaną techniką ISODATA oraz klasyfikację nadzorowaną z wykorzystaniem algorytmów najmniejszej odległości (ang. minimum distance) i największego prawdopodobieństwa (ang. maximum likelihood). Przetworzenia cyfrowe obrazu intensywności odbicia promieniowania (uzyskanego na podstawie wyników skanowania przelewu skanerem Z+F Imager 5010 zostały wykonane przy użyciu oprogramowania do przetwarzania obrazów teledetekcyjnych ERDAS Imagine. Wyniki uzyskane za pomocą algorytmu ISODATA wskazują na możliwość wykorzystania technik analizy obrazowej do wydzielenia klas powierzchni betonowych o różnych właściwościach. Właściwości powierzchni betonu oceniono wizualnie oraz na podstawie zgodności testu sklerometrycznego (młotek Schmidta) z testami laboratoryjnymi. Dość duża zgodność rezultatów klasyfikacji tą metodą z obrazem próbek referencyjnych pozwala na wysnucie takiego wniosku. W związku z tym kolejną testowaną metodą była klasyfikacja nadzorowana, w której jako wzorce klas wykorzystano próbki o znanej charakterystyce właściwości betonu. Wydzielono 5 klas betonu o różnych właściwościach na podstawie pomiaru sklerometrem Schmidta (Zaczek-Peplinska i in. 2012). Charakterystyka statystyczna próbek wzorcowych zestawiona została w tabeli

13 Inwentaryzacja galerii kontrolnej i przelewu zapory ziemnej Klimkówka metodą skanowania laserowego Tabela 3. Wyniki uzyskane w wyniku przetworzenia obrazu, klasyfikacja nadzorowana - oprogramowanie ERDAS Imagine - zestawienie parametrów statystycznych charakteryzujących poszczególne obszary referencyjne. obszar ref. opis I minimum maksimum średnia odchylenie standardowe Klasa 1 Klasa (2, 3), 4 Klasa 5 Beton czysty, powierzchnia skośna Beton w różnym stopniu porośnięty mchem i porostami *** Beton czysty I śr σ I śr. * σ ** I śr σ * Wartość średnia intensywności w oknie 7 7 ** Wartość odchylenia standardowego intensywności w oknie7 7 ***Klasa 1 beton najmniej zanieczyszczony, w tabeli podano wartości dla Klasy 4 - beton zanieczyszczony w dużym stopniu-pełna powłoka mchu i porostów. a) b) Rys. 12 a). Obszar testowy przelewu zapory wodnej Klimkówka, b). klasyfikowany obraz intensywności odbicia 159

14 Janina Zaczek-Peplinska, Artur Adamek, Katarzyna Osińska-Skotak, Anna Adamek Analiza tabeli 3 pokazuje znaczne zróżnicowanie wartości intensywności (po filtracji uśredniającej 7 7) w poszczególnych próbkach wzorcowych, widoczna jest również duża zmienność odchylenia standardowego intensywności w oknie 7 7. Niższe wartości średnie dla obrazu odchylenia standardowego obliczonego w oknie 7 7 występują dla próbek 1 i 5, zaś wyższe dla próbek 2,3,4. Rozkłady próbek w przypadku obrazu wartości średniej intensywności były zbliżone do rozkładu normalnego, co warunkuje prawidłowe działanie algorytmu największego prawdopodobieństwa. Przykładowy wynik klasyfikacji obrazu intensywności metodą największego prawdopodobieństwa przedstawia rysunek 13, klasyfikowany obszar został zaznaczony na rysunku 12 czerwonym konturem. Rys. 13. Wynik działania algorytmu klasyfikacji nienadzorowanej metodą największego prawdopodobieństwa (5 klas) dla rastrowej reprezentacji intensywności odbicia po wcześniejszym poddaniu jej filtracji filtrem majority w oknie 5 5. Wstępne wyniki przeprowadzonych prac badawczych wskazują na możliwość wykorzystania automatycznych technik rozpoznawania obrazów do określenia obszarów konstrukcji betonowych o podobnych właściwościach. Ocena dokładności cyfrowej klasyfikacji została dokonana na drodze wizualnej interpretacji zdjęć optycznych. Ocena dokładności uzyskanych wyników w przypadku badań właściwości konstrukcji betonowych tej skali jest trudna do wykonania, ponieważ do jej dokonania konieczne byłoby przeprowadzenie badań sklerometrycznych za pomocą młotka Schmidta na całym obiekcie i dopiero na tej podstawie możliwe byłoby określenie dokładności algorytmów klasyfikacyjnych. Ocena wizualna i statystyczna (Zaczek-Peplinska i in., 2011) przeprowadzona dla próbek betonu o znanych właściwościach wskazuje na uzyskanie dużej zgodności z wynikami badań sklerometrycznych. 8. PODSUMOWANIE W kraju prowadzone są już prace z użyciem skanerów na różnych obiektach hydrotechnicznych. Jednak w dalszym ciągu technologia skaningu jest tylko uzupełnieniem klasycznych i fotogrametrycznych metod pomiarowych, a nie główną techniką realizacji zadań geodezyjnych, wynikających z technicznej kontroli zapór. Istnieje zatem potrzeba prowadzenia dalszych badań i rozwoju wspomnianej technologii w tym kierunku. 160

15 Inwentaryzacja galerii kontrolnej i przelewu zapory ziemnej Klimkówka metodą skanowania laserowego W niniejszym artykule przedstawiono przykładowe analizy i opracowania, jakie można wykonać na podstawie danych otrzymanych ze skanowania laserowego zapory ziemnej Klimkówka. Wspomniana dokładność inwentaryzacji tego typu obiektów (pozioma i wysokościowa wynosząca +/- 1cm) została zachowana, można więc stwierdzić, iż naziemny skaning laserowy może być wiarogodnym uzupełnieniem pomiarów klasycznych. Specyfika obiektów hydrotechnicznych stanowi o konieczności zastosowania szczególnych schematów i wypracowania osobnej metodyki prowadzenia pomiarów z użyciem technologii laserowej. Wykorzystując skaning laserowy należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiedni dobór skanera oraz strukturę obiektu. W galerii kontrolnej można zastosować większą liczbę tarcz, których korzystniejsze rozmieszczenie wpłynęłoby na jakość wyrównania. Powtarzalność otrzymywanych wyników, a co za tym idzie przydatność technologii skanowania laserowego do kontroli obiektów w formie monitoringu okresowego zarówno przemieszczeń jak i stanu powierzchni konstrukcji pozwala na dalsze prowadzenie badań w kierunku opracowania odpowiedniej metodyki oraz szczegółowych algorytmów kontroli. Prace koncepcyjne jak i pomiary doświadczalne prowadzone na zaporach wodnych w kraju: Besko, Solina, Klimkówka, Roźnów jak również za zagranicą: Eckertalsperre (Niemcy) oraz współpraca z użytkownikami obiektów: Tauron Ekoserwis Sp. z o.o., Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie, PGE Energia Odnawialna S.A., Harcwasserwerke wskazują na potrzeby wdrażania nowych metod kontroli obiektów hydrotechnicznych w celu zwiększenia bezpieczeństwa ich użytkowania, zapobieganiu awarii i katastrof, wcześniejszego i skutecznego ostrzegania użytkowników obiektu oraz mieszkańców obszarów położonych w jego sąsiedztwie. LITERATURA Toś C., Wolski B., Zielina L.: Zastosowanie tachimetru skanującego w praktyce geodezyjnej, Czasopismo Techniczne (2010) Zeszyt 16, rok 107, s Adamek A., Zaczek-Peplinska J., Gergont K.: Analysis of Possibilities to Utilise Results of Laser Scanning in Technical Inspection of Water Dams, Proceedings of FIG Working Week 2012, TS01F Dam and Reservoir Engineering Surveying, Rome, Italy, 6-10 May Jensen J.R.: Introductory Digital Image Processing - A Remote Sensing Perspective, Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey, second edition, Lichti D.D., Stewart M.P., Tsakiri M., Snow A.: Benchmark tests on the three-dimentional laser scanning system, Geomatics Research Australasia, no. 72, June Liu W., Hung CH.-CH., Kuo B.-CH., Coleman T.: An adaptive clustering algorithm based on the possibility clustering and ISODATA for multispectral image classification, The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, Vol. XXXVII. Part B7. Beijing,

16 Janina Zaczek-Peplinska, Artur Adamek, Katarzyna Osińska-Skotak, Anna Adamek Teskey B., Bijoy P.,: New Instrumental and Methodology for Deformation Monitoring, Proceedings of Optical 3D Measurement Techniques, Vol., II, Vienna, Austria, pp , Tsakiri M., Lichti D., Pfeifer N.,: Terrestrial Laser Scanning for Deformation Monitoring, Proceedings of 3 rd IAG/12 th FIG Symp., Baden, Austria, May22-24, pp. 10, unpaginated CDROM, Zaczek-Peplinska J., Falaciński P.: Evaluation of possibilities to apply laser scanning for estimation of conditions of concrete. Reports on Geodesy, No. 1 (91)/2011, ss.: Zaczek-Peplinska J., Osińska-Skotak K., Gergont K.: Możliwości wykorzystania zmian intensywności odbicia promienia laserowego do oceny stanu konstrukcji betonowej. Monografia Inżynieryjne zastosowania geodezji, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań, Zielińska M., Włoga M.: Okresowy pomiar kontrolny przemieszczeń zapory wodnej (Obiekt Klimkówka), praca dyplomowa inżynierska, pod kierunkiem dr inż. Janiny Zaczek- Peplinskiej, Politechnika Warszawska, Wydział Geodezji i Kartografii, (2007) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie (Dz.U nr 86 poz. 579). (2010) Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 listopada 2010 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo budowlane (Dz.U nr 243 poz. 1623). (2012) Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 stycznia 2012 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy Prawo wodne (Dz.U. 2012, poz. 145). 162

17 Inwentaryzacja galerii kontrolnej i przelewu zapory ziemnej Klimkówka metodą skanowania laserowego INVENTORY USING LASER SCANNING OF THE CONTROL GALLERY AND OVERFLOW SECTION OF KLIMKÓWKA EARTHFILL DAM - EXPERIENCES AND CONCLUSIONS KEY WORDS: Terrestrial Laser Scanning, geodetic monitoring, earthfill dams. Summary The paper discusses experiences resulting from the surveying inventory of Klimkówka earth dam s control gallery. Current status of the law, which impose obligation of adequate technical control on the unit administering and operating hydraulic structures is presented. Laser scanning due to the lack of suitable developed measurements methodology for this type of objects is rarely used for its inventory and control. In August 2012, the measurement of displacements of control gallery of this object using precise levelling was conducted by the staff and the students from the Department of Engineering and Detailed Surveying (WUT, Faculty of Geodesy and Cartography). Simultaneously, an inventory of control gallery using terrestrial laser scanning was made. In addition, during the processing the data an attempt to analyse the I values (Intensity) was made which were recorded during the measure of concrete overflow using automated image analysis in order to carry out the characteristic classification of the concrete - this analysis is to be used as a starting material for the analysis of changes in the surface of the concrete in the following years. The results of an inventory of geometry of the control gallery and a preliminary analysis of the surface of the concrete overflow using unsupervised classification method have been presented. The process of gallery model creation, as well as selected possible analyses and measurements based on the data from terrestrial laser scanning have been also described. Dane autorów: dr inż. Janina Zaczek-Peplinska j.peplinska@gik.pw.edu.pl telefon: mgr inż. Artur Adamek a.adamek@gik.pw.edu.pl telefon: dr hab. inż. Katarzyna Osińska-Skotak k.osinska-skotak@gik.pw.edu.pl telefon: mgr inż. Anna Adamek adamek.ania@gmail.com telefon:

MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA ZMIAN INTENSYWNOŚCI ODBICIA PROMIENIA LASEROWEGO DO OCENY STANU KONSTRUKCJI BETONOWEJ

MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA ZMIAN INTENSYWNOŚCI ODBICIA PROMIENIA LASEROWEGO DO OCENY STANU KONSTRUKCJI BETONOWEJ MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA ZMIAN INTENSYWNOŚCI ODBICIA PROMIENIA LASEROWEGO DO OCENY STANU KONSTRUKCJI BETONOWEJ Janina ZACZEK-PEPLINSKA *), Katarzyna OSIŃSKA-SKOTAK *), Klaudia GERGONT **) *) Wydział Geodezji

Bardziej szczegółowo

KOŁA NAUKOWEGO GEODETÓW UNIWERSYTETU ROLNICZEGO. Created by Katarzyna Gruca & Agnieszka Głowacka

KOŁA NAUKOWEGO GEODETÓW UNIWERSYTETU ROLNICZEGO. Created by Katarzyna Gruca & Agnieszka Głowacka KOŁA NAUKOWEGO GEODETÓW UNIWERSYTETU ROLNICZEGO SEKCJA FOTOGRAMETRII JEST TO JAK DOTĄD JEDYNE DZIECKO KOŁA NAUKOWEGO GEODETÓW UR. ZRZESZAJĄCA OD PONAD ROKU CIEKAWSKICH STUDENTÓW PRAGNĄCYCH ROZWIJAĆ SWOJĄ

Bardziej szczegółowo

Koncepcja pomiaru i wyrównania przestrzennych ciągów tachimetrycznych w zastosowaniach geodezji zintegrowanej

Koncepcja pomiaru i wyrównania przestrzennych ciągów tachimetrycznych w zastosowaniach geodezji zintegrowanej Koncepcja pomiaru i wyrównania przestrzennych ciągów tachimetrycznych w zastosowaniach geodezji zintegrowanej Krzysztof Karsznia Leica Geosystems Polska XX Jesienna Szkoła Geodezji im Jacka Rejmana, Polanica

Bardziej szczegółowo

Geodezja Inżynieryjno-Przemysłowa

Geodezja Inżynieryjno-Przemysłowa Geodezja Inżynieryjno-Przemysłowa Pozyskanie terenu Prace geodezyjne na etapie studiów projektowych Prace geodezyjne na etapie projektu szczegó łowego Geodezyjne opracowanie projektu OBIEKT Tyczenie Pomiary

Bardziej szczegółowo

OMÓWIENIE TECHNOLOGII NAZIEMNEGO SKANINGU SKANING LASEROWY LASEROWGO ORAZ PRAKTYCZNYCH ASPEKTÓW ZASTOSOWANIA TEJ TECHNOLOGII W POLSKICH WARUNKACH Jacek Uchański Piotr Falkowski PLAN REFERATU 1. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

TELEDETEKCJA Z ELEMENTAMI FOTOGRAMETRII WYKŁAD 10

TELEDETEKCJA Z ELEMENTAMI FOTOGRAMETRII WYKŁAD 10 TELEDETEKCJA Z ELEMENTAMI FOTOGRAMETRII WYKŁAD 10 Fotogrametria to technika pomiarowa oparta na obrazach fotograficznych. Wykorzystywana jest ona do opracowywani map oraz do różnego rodzaju zadań pomiarowych.

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie Bezzałogowych Statków Latających w różnych zastosowaniach budowalnych i geodezyjnych

Wykorzystanie Bezzałogowych Statków Latających w różnych zastosowaniach budowalnych i geodezyjnych Wykorzystanie Bezzałogowych Statków Latających w różnych zastosowaniach budowalnych i geodezyjnych Współdziałanie inżynierów budownictwa i geodezji w procesie budowlanym" inż. Paweł Wójcik tel. 697 152

Bardziej szczegółowo

DIGITAL PHOTOGRAMMETRY AND LASER SCANNING IN CULTURAL HERITAGE SURVEY

DIGITAL PHOTOGRAMMETRY AND LASER SCANNING IN CULTURAL HERITAGE SURVEY DIGITAL PHOTOGRAMMETRY AND LASER SCANNING IN CULTURAL HERITAGE SURVEY Fotogrametria cyfrowa i skaning laserowy w dokumentacji i archiwizacji obiektów dziedzictwa kulturowego Autorzy artykułu: A. Guarnieria,

Bardziej szczegółowo

Zakres wiadomości i umiejętności z przedmiotu GEODEZJA OGÓLNA dla klasy 1ge Rok szkolny 2014/2015r.

Zakres wiadomości i umiejętności z przedmiotu GEODEZJA OGÓLNA dla klasy 1ge Rok szkolny 2014/2015r. Zakres wiadomości i umiejętności z przedmiotu GEODEZJA OGÓLNA dla klasy 1ge - Definicja geodezji, jej podział i zadania. - Miary stopniowe. - Miary długości. - Miary powierzchni pola. - Miary gradowe.

Bardziej szczegółowo

OPRACOWANIE KONCEPCJI BADANIA PRZEMIESZCZEŃ OSUWISK NA PODSTAWIE GEODANYCH

OPRACOWANIE KONCEPCJI BADANIA PRZEMIESZCZEŃ OSUWISK NA PODSTAWIE GEODANYCH OPRACOWANIE KONCEPCJI BADANIA PRZEMIESZCZEŃ OSUWISK NA PODSTAWIE GEODANYCH Małgorzata Woroszkiewicz Zakład Teledetekcji i Fotogrametrii, Wydział Inżynierii Lądowej i Geodezji, Wojskowa Akademia Techniczna

Bardziej szczegółowo

DOKUMENTACJA INWENTARYZACYJNA. Inwentaryzacja architektoniczna metodą skaningu laserowego 3D w byłych dąbrowskich zakładach DEFUM

DOKUMENTACJA INWENTARYZACYJNA. Inwentaryzacja architektoniczna metodą skaningu laserowego 3D w byłych dąbrowskich zakładach DEFUM DOKUMENTACJA INWENTARYZACYJNA Inwentaryzacja architektoniczna metodą skaningu laserowego 3D w byłych dąbrowskich zakładach DEFUM Wykonawca: PUH GeoCad Sp. z o.o. Katowice, grudzień 2015 Spis treści: 1.

Bardziej szczegółowo

Karolina Żurek. 17 czerwiec 2010r.

Karolina Żurek. 17 czerwiec 2010r. Karolina Żurek 17 czerwiec 2010r. Skanowanie laserowe to metoda pomiaru polegająca na przenoszeniu rzeczywistego kształtu trójwymiarowego obiektu do postaci cyfrowej. Bezpośrednim produktem skanowania

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI STRESZCZENIE...8 SUMMARY...9 I. WPROWADZENIE... 10

SPIS TREŚCI STRESZCZENIE...8 SUMMARY...9 I. WPROWADZENIE... 10 SPIS TREŚCI STRESZCZENIE.....8 SUMMARY.....9 I. WPROWADZENIE.... 10 II. OMÓWIENIE TEORETYCZNE I PRAKTYCZNE OBSZARU BADAŃ..16 1. Fotogrametria i skanowanie laserowe jako metody inwentaryzacji zabytków......17

Bardziej szczegółowo

Zbigniew Figiel, Piotr Dzikowicz. Skanowanie 3D przy projektowaniu i realizacji inwestycji w Koksownictwie KOKSOPROJEKT

Zbigniew Figiel, Piotr Dzikowicz. Skanowanie 3D przy projektowaniu i realizacji inwestycji w Koksownictwie KOKSOPROJEKT 1 Zbigniew Figiel, Piotr Dzikowicz Skanowanie 3D przy projektowaniu i realizacji inwestycji w Koksownictwie 2 Plan prezentacji 1. Skanowanie laserowe 3D informacje ogólne; 2. Proces skanowania; 3. Proces

Bardziej szczegółowo

Pomiarowa baza badawcza na terenie PWSTE Measurement research base at the Higher School of Technology and Economics in Jarosław (PWSTE)

Pomiarowa baza badawcza na terenie PWSTE Measurement research base at the Higher School of Technology and Economics in Jarosław (PWSTE) Konferencja naukowa Jarosław 09.03.2017 r. Współczesne metody gromadzenia i przetwarzania danych geodezyjnych i gospodarczych Pomiarowa baza badawcza na terenie PWSTE Measurement research base at the Higher

Bardziej szczegółowo

Problem testowania/wzorcowania instrumentów geodezyjnych

Problem testowania/wzorcowania instrumentów geodezyjnych Problem testowania/wzorcowania instrumentów geodezyjnych Realizacja Osnów Geodezyjnych a Problemy Geodynamiki Grybów, 25-27 września 2014 Ryszard Szpunar, Dominik Próchniewicz, Janusz Walo Politechnika

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE DEFINICJE I OKREŚLENIA

PODSTAWOWE DEFINICJE I OKREŚLENIA GEODEZJA INŻYNIERYJNA SEMESTR 6 STUDIA NIESTACJONARNE PODSTAWOWE DEFINICJE I OKREŚLENIA Geometrycznie zmiany obiektu budowlanego to: odkształcenia obiektu (deformacje), przemieszczenia obiektu, przemieszczenia

Bardziej szczegółowo

DZIAŁALNOŚĆ SEKCJI FOTOGRAMETRII KOŁA NAUKOWEGO GODETÓW UNIWERSYTETU ROLNICZEGO W KRAKOWIE

DZIAŁALNOŚĆ SEKCJI FOTOGRAMETRII KOŁA NAUKOWEGO GODETÓW UNIWERSYTETU ROLNICZEGO W KRAKOWIE DZIAŁALNOŚĆ SEKCJI FOTOGRAMETRII KOŁA NAUKOWEGO GODETÓW UNIWERSYTETU ROLNICZEGO W KRAKOWIE Od listopada 2011 funkcjonuje Sekcja Fotogrametrii Koła Naukowego Geodetów Uniwersytetu Rolniczego. W ramach prac

Bardziej szczegółowo

Pelagia BIŁKA, Magda PLUTA Dr inż. Bartosz MITKA. EPISTEME 18/2013, t. 3 s. 437-443 ISSN 1895-2241

Pelagia BIŁKA, Magda PLUTA Dr inż. Bartosz MITKA. EPISTEME 18/2013, t. 3 s. 437-443 ISSN 1895-2241 Pelagia BIŁKA, Magda PLUTA Dr inż. Bartosz MITKA EPISTEME 18/2013, t. 3 s. 437-443 ISSN 1895-2241 WYKORZYSTANIE NOWOCZESNYCH TECHNIK POMIAROWYCH W MONITOROWANIU DUŻYCH OBIEKTÓW HYDROTECHNICZNYCH THE USING

Bardziej szczegółowo

Dyrektor Folcik zapewnia, że zapory wodne w Solnie i Myczkowcach są absolutnie bezpieczne

Dyrektor Folcik zapewnia, że zapory wodne w Solnie i Myczkowcach są absolutnie bezpieczne TAJEMNICE BEZPIECZEŃSTWA Gdyby nie zapory wodne w Solinie i Myczkowcach, Polska poniosłaby o wiele większe straty podczas powodzi 2010 r. Na pewno m.in. nie udałoby się uratować Huty Szkła w Sandomierzu,

Bardziej szczegółowo

Źródła pozyskiwania danych grawimetrycznych do redukcji obserwacji geodezyjnych Tomasz Olszak Małgorzata Jackiewicz Stanisław Margański

Źródła pozyskiwania danych grawimetrycznych do redukcji obserwacji geodezyjnych Tomasz Olszak Małgorzata Jackiewicz Stanisław Margański Źródła pozyskiwania danych grawimetrycznych do redukcji obserwacji geodezyjnych Tomasz Olszak Małgorzata Jackiewicz Stanisław Margański Wydział Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej Motywacja

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PISEMNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PISEMNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Obsługa geodezyjna inwestycji budowlanych Oznaczenie kwalifikacji: B.35 Wersja arkusza:

Bardziej szczegółowo

TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2012/2013

TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2012/2013 TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2012/2013 Instytut Geodezji GEODEZJA I GEOINFORMATYKA PROMOTOR Górski Dr Krzysztof Bojarowski TEMATYKA PRAC

Bardziej szczegółowo

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015 Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Inżynierii Lądowej obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015 Kierunek studiów: Budownictwo Forma

Bardziej szczegółowo

GPSz2 WYKŁAD 15 SZCZEGÓŁOWA WYSOKOŚCIOWA OSNOWA GEODEZYJNA

GPSz2 WYKŁAD 15 SZCZEGÓŁOWA WYSOKOŚCIOWA OSNOWA GEODEZYJNA GPSz2 WYKŁAD 15 SZCZEGÓŁOWA WYSOKOŚCIOWA OSNOWA GEODEZYJNA 1 STANDARD TECHNICZNY ZAŁACZNIK NR 1 DO ROZPORZĄDZENIA 2 3 4 5 TO TZW. POŚREDNIE WYMAGANIA DOKŁADNOŚCIOWE 6 Przy niwelacji w druku dziennika pomiaru

Bardziej szczegółowo

Precyzyjne pozycjonowanie w oparciu o GNSS

Precyzyjne pozycjonowanie w oparciu o GNSS Precyzyjne pozycjonowanie w oparciu o GNSS Załącznik nr 2 Rozdział 1 Techniki precyzyjnego pozycjonowania w oparciu o GNSS 1. Podczas wykonywania pomiarów geodezyjnych metodą precyzyjnego pozycjonowania

Bardziej szczegółowo

* w przypadku braku numeru PESEL seria i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość

* w przypadku braku numeru PESEL seria i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2019 Nazwa kwalifikacji: Obsługa geodezyjna inwestycji budowlanych Oznaczenie kwalifikacji: B.35 Wersja arkusza:

Bardziej szczegółowo

Opis programu studiów

Opis programu studiów IV. Opis programu studiów Załącznik nr 9 do Zarządzenia Rektora nr 35/19 z dnia 12 czerwca 2019 r. 3. KARTA PRZEDMIOTU Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu Nazwa przedmiotu w języku angielskim Obowiązuje od

Bardziej szczegółowo

Temat: Skanowanie 3D obrazu w celu pomiaru odkształceń deski podobrazia

Temat: Skanowanie 3D obrazu w celu pomiaru odkształceń deski podobrazia Raport z przeprowadzonych badań Temat: Skanowanie 3D obrazu w celu pomiaru odkształceń deski podobrazia Spis treści Spis treści... 2 1.Cel badań... 3 2. Skanowanie 3D pozyskanie geometrii... 3 3. Praca

Bardziej szczegółowo

Projekt rejestratora obiektów trójwymiarowych na bazie frezarki CNC. The project of the scanner for three-dimensional objects based on the CNC

Projekt rejestratora obiektów trójwymiarowych na bazie frezarki CNC. The project of the scanner for three-dimensional objects based on the CNC Dr inż. Henryk Bąkowski, e-mail: henryk.bakowski@polsl.pl Politechnika Śląska, Wydział Transportu Mateusz Kuś, e-mail: kus.mate@gmail.com Jakub Siuta, e-mail: siuta.jakub@gmail.com Andrzej Kubik, e-mail:

Bardziej szczegółowo

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK 1 (145) 2008 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (145) 2008 Zbigniew Owczarek* NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH

Bardziej szczegółowo

Aerotriangulacja. 1. Aerotriangulacja z niezależnych wiązek. 2. Aerotriangulacja z niezależnych modeli

Aerotriangulacja. 1. Aerotriangulacja z niezależnych wiązek. 2. Aerotriangulacja z niezależnych modeli Aerotriangulacja 1. Aerotriangulacja z niezależnych wiązek 2. Aerotriangulacja z niezależnych modeli Definicja: Cel: Kameralne zagęszczenie osnowy fotogrametrycznej + wyznaczenie elementów orientacji zewnętrznej

Bardziej szczegółowo

WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH

WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH Scientific Bulletin of Che lm Section of Technical Sciences No. 1/2008 WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH WE WSPÓŁRZĘDNOŚCIOWEJ TECHNICE POMIAROWEJ MAREK MAGDZIAK Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji, Politechnika

Bardziej szczegółowo

Proste pomiary na pojedynczym zdjęciu lotniczym

Proste pomiary na pojedynczym zdjęciu lotniczym Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Katedra Fotogrametrii i Teledetekcji Temat: Proste pomiary na pojedynczym zdjęciu lotniczym Kartometryczność zdjęcia Zdjęcie lotnicze

Bardziej szczegółowo

D ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH

D ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH D-01.01.01 ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH 1. WSTĘP 1.1.Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z odtworzeniem

Bardziej szczegółowo

D SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT WYZNACZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH

D SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT WYZNACZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH D-01.01.01 SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT WYZNACZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH 1. WSTĘP 1.1.Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej są wymagania

Bardziej szczegółowo

Opis programu studiów

Opis programu studiów IV. Opis programu studiów Załącznik nr 9 do Zarządzenia Rektora nr 35/19 z dnia 12 czerwca 2019 r. 3. KARTA PRZEDMIOTU Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu Nazwa przedmiotu w języku angielskim Obowiązuje od

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PISEMNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PISEMNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Obsługa geodezyjna inwestycji budowlanych Oznaczenie kwalifikacji: 35 Wersja arkusza:

Bardziej szczegółowo

SPECYFIKACJE TECHNICZNE ST-1.1. ODTWORZENIE OBIEKTÓW I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH

SPECYFIKACJE TECHNICZNE ST-1.1. ODTWORZENIE OBIEKTÓW I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH ST 1.1. Odtworzenie obiektów i punktów wysokościowych 1 SPECYFIKACJE TECHNICZNE ST-1.1. ODTWORZENIE OBIEKTÓW I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH ST 1.1. Odtworzenie obiektów i punktów wysokościowych 2 SPIS TREŚCI

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE WYSOKOŚCI Z WYKORZYSTANIEM NIWELACJI SATELITARNEJ

WYZNACZANIE WYSOKOŚCI Z WYKORZYSTANIEM NIWELACJI SATELITARNEJ WYZNACZANIE WYSOKOŚCI Z WYKORZYSTANIEM NIWELACJI SATELITARNEJ Karol DAWIDOWICZ Jacek LAMPARSKI Krzysztof ŚWIĄTEK Instytut Geodezji UWM w Olsztynie XX Jubileuszowa Jesienna Szkoła Geodezji, 16-18.09.2007

Bardziej szczegółowo

Naziemne skanowanie laserowe i trójwymiarowa wizualizacja Jaskini Łokietka

Naziemne skanowanie laserowe i trójwymiarowa wizualizacja Jaskini Łokietka Naziemne skanowanie laserowe i trójwymiarowa wizualizacja Jaskini Łokietka Przez 27 lat, od kiedy Jaskinia Łokietka w Ojcowskim Parku Narodowym została udostępniona dla masowego ruchu turystycznego, jej

Bardziej szczegółowo

Zadanie II Opis przedmiotu zamówienia

Zadanie II Opis przedmiotu zamówienia Zadanie II Opis przedmiotu zamówienia Warunki techniczne na wykonanie naziemnego skanowania laserowego wnętrz 2 piętra Zamku w Łańcucie oraz na tej podstawie dokumentacji inwentaryzacyjnej 1. Przedmiot

Bardziej szczegółowo

TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2013/2014

TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2013/2014 TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2013/2014 Instytut Geodezji GEODEZJA I GEOINFORMATYKA PROMOTOR TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH KRÓTKA

Bardziej szczegółowo

Geodezja i systemy GIS - opis przedmiotu

Geodezja i systemy GIS - opis przedmiotu Geodezja i systemy GIS - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Geodezja i systemy GIS Kod przedmiotu W5 Geod._pNadGenYN7SF Wydział Kierunek Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska

Bardziej szczegółowo

OCENA MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA SKANERA LASEROWEGO SCANSTATION FIRMY LEICA W BADANIU DEFORMACJI OBIEKTÓW BUDOWLANYCH

OCENA MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA SKANERA LASEROWEGO SCANSTATION FIRMY LEICA W BADANIU DEFORMACJI OBIEKTÓW BUDOWLANYCH WALDEMAR KAMIŃSKI, KRZYSZTOF BOJAROWSKI, ANDRZEJ DUMALSKI KRZYSZTOF MROCZKOWSKI, JERZY TRYSTUŁA OCENA MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA SKANERA LASEROWEGO SCANSTATION FIRMY LEICA W BADANIU DEFORMACJI OBIEKTÓW BUDOWLANYCH

Bardziej szczegółowo

WZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 18/15

WZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 18/15 PL 68505 Y1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 123483 (22) Data zgłoszenia: 20.10.2014 (19) PL (11) 68505 (13) Y1

Bardziej szczegółowo

W OPARCIU JEDNOWIĄZKOWY SONDAŻ HYDROAKUSTYCZNY

W OPARCIU JEDNOWIĄZKOWY SONDAŻ HYDROAKUSTYCZNY TWORZENIE MODELU DNA ZBIORNIKA WODNEGO W OPARCIU O JEDNOWIĄZKOWY SONDAŻ HYDROAKUSTYCZNY Tomasz Templin, Dariusz Popielarczyk Katedra Geodezji Satelitarnej i Nawigacji Uniwersytet Warmińsko Mazurski w Olsztynie

Bardziej szczegółowo

Studenckie Koło Geoinformatyków. Instytut Geodezji Wydział Nauk Technicznych Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu. Sprawozdanie

Studenckie Koło Geoinformatyków. Instytut Geodezji Wydział Nauk Technicznych Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu. Sprawozdanie Studenckie Koło Geoinformatyków Instytut Geodezji Wydział Nauk Technicznych Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu Sprawozdanie z obozu naukowego w Karłowie w Górach Stołowych w dniu 14 października 2014

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D-001 ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH 1. WSTĘP 1.1.Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru

Bardziej szczegółowo

home.agh.edu.pl/~krisfoto/lib/exe/fetch.php?id=fotocyfrowa&cache=cache&media=fotocyfrowa:true_orto.pdf

home.agh.edu.pl/~krisfoto/lib/exe/fetch.php?id=fotocyfrowa&cache=cache&media=fotocyfrowa:true_orto.pdf Kurczyński Z., 2014. Fotogrametria. PWN S.A, Warszawa, 656 677. Zabrzeska-Gąsiorek B., Borowiec N., 2007. Określenie zakresu wykorzystania danych pochodzących z lotniczego skaningu laserowego w procesie

Bardziej szczegółowo

Przemysław Kowalski Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN

Przemysław Kowalski Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN Opracowanie systemowych rozwiązań wspomagających zabezpieczenie miejsca zdarzenia i proces wykrywczy na podstawie materiału dowodowego utrwalonego za pomocą technik skaningu laserowego oraz satelitarnych

Bardziej szczegółowo

ANALIZA DOKŁADNOŚCI PRZESTRZENNEJ DANYCH Z LOTNICZEGO, NAZIEMNEGO I MOBILNEGO SKANINGU LASEROWEGO JAKO WSTĘP DO ICH INTEGRACJI

ANALIZA DOKŁADNOŚCI PRZESTRZENNEJ DANYCH Z LOTNICZEGO, NAZIEMNEGO I MOBILNEGO SKANINGU LASEROWEGO JAKO WSTĘP DO ICH INTEGRACJI Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji Vol. 25, 2013, s. 255-260 ISBN 978-83-61576-24-2 ANALIZA DOKŁADNOŚCI PRZESTRZENNEJ DANYCH Z LOTNICZEGO, NAZIEMNEGO I MOBILNEGO SKANINGU LASEROWEGO JAKO

Bardziej szczegółowo

GEODEZJA 2 Wykład + Ćwiczenia dr inż. Krzysztof Deska Katedra Geodezji

GEODEZJA 2 Wykład + Ćwiczenia dr inż. Krzysztof Deska Katedra Geodezji GEODEZJA 2 Wykład + Ćwiczenia dr inż. Krzysztof Deska Katedra Geodezji konsultacje semestr zimowy rok akademicki 2018/2019 p. 307-1I/sala 9I studia stacjonarne: środa 10:00-13:00 studia niestacjonarne:

Bardziej szczegółowo

BADANIA GEODEZYJNE REALIZOWANE DLA OCHRONY OBIEKTÓW PRZYRODY NIEOŻYWIONEJ NA TERENIE WYBRANYCH OBSZARÓW DOLNEGO ŚLĄSKA

BADANIA GEODEZYJNE REALIZOWANE DLA OCHRONY OBIEKTÓW PRZYRODY NIEOŻYWIONEJ NA TERENIE WYBRANYCH OBSZARÓW DOLNEGO ŚLĄSKA XXII JESIENNA SZKOŁA GEODEZJI 40 LAT BADAŃ GEODYNAMICZNYCH NA OBSZARZE DOLNEGO ŚLĄSKA WROCŁAW, 22-23 września 2014 Krzysztof Mąkolski, Mirosław Kaczałek Instytut Geodezji i Geoinformatyki Uniwersytet Przyrodniczy

Bardziej szczegółowo

TELEDETEKCJA Z ELEMENTAMI FOTOGRAMETRII WYKŁAD IX

TELEDETEKCJA Z ELEMENTAMI FOTOGRAMETRII WYKŁAD IX TELEDETEKCJA Z ELEMENTAMI FOTOGRAMETRII WYKŁAD IX to technika pomiarowa oparta na obrazach fotograficznych. Taki obraz uzyskiwany jest dzięki wykorzystaniu kamery lub aparatu. Obraz powstaje na specjalnym

Bardziej szczegółowo

TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2010/2011

TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2010/2011 TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2010/2011 Instytut Geodezji GEODEZJA I GEOINFORMATYKA PROMOTOR TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH KRÓTKA

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Geomonitoring. Techniki pozyskiwania informacji o kształcie obiektu. Kod Punktacja ECTS* 3

KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Geomonitoring. Techniki pozyskiwania informacji o kształcie obiektu. Kod Punktacja ECTS* 3 Geografia, stopień I studia stacjonarne semestr IV KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Geomonitoring Nazwa Nazwa w j. ang. Techniki pozyskiwania informacji o kształcie obiektu Digital measurement

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D-01.01.01 ODTWORZENIE (WYZNACZENIE) TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D-01.01.01 ODTWORZENIE (WYZNACZENIE) TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D-01.01.01 ODTWORZENIE (WYZNACZENIE) TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH CPV 45111200-0 ROBOTY W ZAKRESIE PRZYGOTOWANIA TERENU POD BUDOWĘ I ROBOTY ZIEMNE 1. Wstęp. 1.1. Przedmiot

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE TECHNICZNE Pomiar osiadań Kaplicy Królewskiej w Gdańsku z dnia Seria XIV (3. KN Hevelius)

SPRAWOZDANIE TECHNICZNE Pomiar osiadań Kaplicy Królewskiej w Gdańsku z dnia Seria XIV (3. KN Hevelius) SPRAWOZDANIE TECHNICZNE Pomiar osiadań Kaplicy Królewskiej w Gdańsku z dnia 10.11.2012 Seria XIV (3. KN Hevelius) Gdańsk, 23.12.2012r. 1 SPIS ZAWARTOŚCI: 1. Instytucja wykonująca pomiar..3 2. Przedmiot

Bardziej szczegółowo

Temat: Zaprojektowanie procesu kontroli jakości wymiarów geometrycznych na przykładzie obudowy.

Temat: Zaprojektowanie procesu kontroli jakości wymiarów geometrycznych na przykładzie obudowy. Raport z przeprowadzonych pomiarów. Temat: Zaprojektowanie procesu kontroli jakości wymiarów geometrycznych na przykładzie obudowy. Spis treści 1.Cel pomiaru... 3 2. Skanowanie 3D- pozyskanie geometrii

Bardziej szczegółowo

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT POMIAROWYCH

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT POMIAROWYCH Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Lublinie Rejon w Zamościu SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT POMIAROWYCH GEODEZYJNE POMIARY PRZEMIESZCZANIA SKARPY DROGOWEJ Zamość,

Bardziej szczegółowo

Lp. Temat pracy Promotor. Analiza porównawcza oprogramowania do produkcji elektronicznych map nawigacyjnych firmy ESRI i firmy CARIS.

Lp. Temat pracy Promotor. Analiza porównawcza oprogramowania do produkcji elektronicznych map nawigacyjnych firmy ESRI i firmy CARIS. Tematy prac dyplomowych INŻYNIERSKICH dla studentów studiów NIESTACJONARNYCH prowadzone przez nauczycieli akademickich KATEDRY GEOINFORMATYKI na rok akademicki 2012/2013 kierunek GEODEZJA I KARTOGRAFIA

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D-01.01.01 ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH SPIS TREŚCI 1. WSTĘP 2. MATERIAŁY 3. SPRZĘT 4. TRANSPORT 5. WYKONANIE ROBÓT 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 7. OBMIAR

Bardziej szczegółowo

AUTOMATYZACJA WYZNACZANIA PRZEMIESZCZEŃ WZGLĘDNYCH W OBRĘBIE SZCZELIN DYLATACYJNYCH

AUTOMATYZACJA WYZNACZANIA PRZEMIESZCZEŃ WZGLĘDNYCH W OBRĘBIE SZCZELIN DYLATACYJNYCH GRZEGORZ MIREK AUTOMATYZACJA WYZNACZANIA PRZEMIESZCZEŃ WZGLĘDNYCH W OBRĘBIE SZCZELIN DYLATACYJNYCH AUTOMATION OF DETERMINING THE RELATIVE DISPLACEMENTS ALONG THE EXPANSION JOINTS S t r e s z c z e n i

Bardziej szczegółowo

KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU

KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Geodezja inżynieryjna Nazwa modułu w języku angielskim Engineering surveying

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D-01.01.01 ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH 1. WSTĘP 1.1.Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące

Bardziej szczegółowo

Geodezyjna obsługa inwestycji

Geodezyjna obsługa inwestycji KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. Kod modułu Nazwa modułu Geodezyjna obsługa inwestycji Nazwa modułu w języku angielskim Surveying for

Bardziej szczegółowo

TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH MAGISTERSKICH STUDIA STACJONARNE DRUGIEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2011/2012

TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH MAGISTERSKICH STUDIA STACJONARNE DRUGIEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2011/2012 STUDIA STACJONARNE DRUGIEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2011/2012 Instytut Geodezji GEODEZJA GOSPODARCZA PROMOTOR Ocena wykorzystania algorytmów interpolacyjnych do redukcji ilości danych pozyskiwanych w sposób

Bardziej szczegółowo

Laboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej

Laboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej Laboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej 1. Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych, WETI, Politechnika Gdaoska Gdańsk 2006 1. Wstęp Pomiar profilu wiązki

Bardziej szczegółowo

kataster, numeryczne modele terenu, tachimetria elektroniczna czy GPS, wykorzystywane coraz częściej do pozyskiwania, analizowania i przetwarzania

kataster, numeryczne modele terenu, tachimetria elektroniczna czy GPS, wykorzystywane coraz częściej do pozyskiwania, analizowania i przetwarzania Wstęp Rozwój gospodarczy wymaga racjonalnego zarządzania i gospodarowania terenami oraz zasobami (np. wodnymi czy glebowymi). Do realizacji tych celów niezbędna jest odpowiednia informacja przestrzenna.

Bardziej szczegółowo

SPECYFIKACJA TECHNICZNA ST WYTYCZENIE TRAS I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH CPV

SPECYFIKACJA TECHNICZNA ST WYTYCZENIE TRAS I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH CPV SPECYFIKACJA TECHNICZNA ST-01.01. WYTYCZENIE TRAS I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH CPV-45100000-8 24 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania

Bardziej szczegółowo

Anomalie gradientu pionowego przyspieszenia siły ciężkości jako narzędzie do badania zmian o charakterze hydrologicznym

Anomalie gradientu pionowego przyspieszenia siły ciężkości jako narzędzie do badania zmian o charakterze hydrologicznym Anomalie gradientu pionowego przyspieszenia siły ciężkości jako narzędzie do badania zmian o charakterze hydrologicznym Dawid Pruchnik Politechnika Warszawska 16 września 2016 Cel pracy Zbadanie możliwości

Bardziej szczegółowo

D Roboty Pomiarowe Przy Liniowych Robotach Ziemnych

D Roboty Pomiarowe Przy Liniowych Robotach Ziemnych D-01.01.01 Roboty Pomiarowe Przy Liniowych Robotach Ziemnych 1. WSTĘP 1.1.Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENY PARAMETRÓW KÓŁ POJAZDÓW POWYPADKOWYCH

KRYTERIA OCENY PARAMETRÓW KÓŁ POJAZDÓW POWYPADKOWYCH KRYTERIA OCENY PARAMETRÓW KÓŁ POJAZDÓW POWYPADKOWYCH CZYM GROZI NIEWŁAŚCIWE USTAWIENIE GEOMETRII KÓŁ? KRYTERIA OCENY PARAMETRÓW KÓŁ POJAZDÓW POWYPADKOWYCH Geometria kół ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo,

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE METODY HAMPELA DO APROKSYMACJI MODELU TEORETYCZNEGO CHŁODNI KOMINOWEJ W PODEJŚCIU DWUWYMIAROWYM

ZASTOSOWANIE METODY HAMPELA DO APROKSYMACJI MODELU TEORETYCZNEGO CHŁODNI KOMINOWEJ W PODEJŚCIU DWUWYMIAROWYM Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji Vol. 25, 2013, s. 117-126 ISBN 978-83-61576-24-2 ZASTOSOWANIE METODY HAMPELA DO APROKSYMACJI MODELU TEORETYCZNEGO CHŁODNI KOMINOWEJ W PODEJŚCIU DWUWYMIAROWYM

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie pomiarów sytuacyjnych, wysokościowych i realizacyjnych oraz opracowywanie wyników tych pomiarów

Bardziej szczegółowo

WYKONANIE APLIKACJI WERYFIKUJĄCEJ PIONOWOŚĆ OBIEKTÓW WYSMUKŁYCH Z WYKORZYSTANIEM JĘZYKA C++ 1. Wstęp

WYKONANIE APLIKACJI WERYFIKUJĄCEJ PIONOWOŚĆ OBIEKTÓW WYSMUKŁYCH Z WYKORZYSTANIEM JĘZYKA C++ 1. Wstęp Autor: inż. Izabela KACZMAREK Opiekun naukowy: dr inż. Ryszard SOŁODUCHA WYKONANIE APLIKACJI WERYFIKUJĄCEJ PIONOWOŚĆ OBIEKTÓW WYSMUKŁYCH Z WYKORZYSTANIEM JĘZYKA C++ 1. Wstęp Obecnie wykorzystywane przez

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie ASG-EUPOS do integracji osnowy wysokościowej. Piotr Banasik Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

Wykorzystanie ASG-EUPOS do integracji osnowy wysokościowej. Piotr Banasik Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Wykorzystanie ASG-EUPOS do integracji osnowy wysokościowej Piotr Banasik Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie 1 Plan prezentacji: Szczególne znaczenie ASG-EUPOS w zakresie integracji wysokościowej Integracja

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie z pomiaru naziemnym skanerem laserowym ScanStation części Zamku Kapituły Warmińskiej w Olsztynie

Sprawozdanie z pomiaru naziemnym skanerem laserowym ScanStation części Zamku Kapituły Warmińskiej w Olsztynie Sprawozdanie z pomiaru naziemnym skanerem laserowym ScanStation części Zamku Kapituły Warmińskiej w Olsztynie wyk. mgr inż. Karolina Hejbudzka, dr inż. Andrzej Dumalski Informacje wstępne W 2013r został

Bardziej szczegółowo

Geodezja inżynieryjna

Geodezja inżynieryjna KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. Kod modułu Nazwa modułu Geodezja inżynieryjna Nazwa modułu w języku angielskim Engineering surveying

Bardziej szczegółowo

DWUTEOWA BELKA STALOWA W POŻARZE - ANALIZA PRZESTRZENNA PROGRAMAMI FDS ORAZ ANSYS

DWUTEOWA BELKA STALOWA W POŻARZE - ANALIZA PRZESTRZENNA PROGRAMAMI FDS ORAZ ANSYS Proceedings of the 5 th International Conference on New Trends in Statics and Dynamics of Buildings October 19-20, 2006 Bratislava, Slovakia Faculty of Civil Engineering STU Bratislava Slovak Society of

Bardziej szczegółowo

PL B1. System kontroli wychyleń od pionu lub poziomu inżynierskich obiektów budowlanych lub konstrukcyjnych

PL B1. System kontroli wychyleń od pionu lub poziomu inżynierskich obiektów budowlanych lub konstrukcyjnych RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 200981 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 360320 (51) Int.Cl. G01C 9/00 (2006.01) G01C 15/10 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)

Bardziej szczegółowo

SPECYFIKACJE TECHNICZNE D ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH CPV-45111

SPECYFIKACJE TECHNICZNE D ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH CPV-45111 SPECYFIKACJE TECHNICZNE D-01.01.01 ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH CPV-45111 1. WSTĘP. Nazwa zamówienia : Przebudowa drogi gminnej ul.brzozowej w Mzykach. Inwestor : Gmina i miasto Koziegłowy

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ I BUDOWNICTWA

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ I BUDOWNICTWA Rodzaj i zakres opracowań geodezyjno-kartograficznych oraz czynności geodezyjne obowiązujące w budownictwie. Dz.U.1995.25.133 z dnia 1995.03.13 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 13 marca 1995 r. Wejście

Bardziej szczegółowo

D ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH

D ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH SPECYFIKACJE TECHNICZNE ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH Odtworzenie trasy i punktów wysokościowych WSTĘP 1.1.Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące

Bardziej szczegółowo

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D 23 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH WYZNACZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH 24 1. Wstęp 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące

Bardziej szczegółowo

Kompleksowy monitoring dynamiki drzewostanów Puszczy Białowieskiej z wykorzystaniem danych teledetekcyjnych

Kompleksowy monitoring dynamiki drzewostanów Puszczy Białowieskiej z wykorzystaniem danych teledetekcyjnych Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Dane pozyskane w projekcie Kompleksowy monitoring dynamiki drzewostanów Puszczy Białowieskiej z wykorzystaniem danych teledetekcyjnych Aneta Modzelewska, Małgorzata

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie metody interpolacji warstwic do tworzenia NMT. dr inż. Ireneusz Wyczałek Zakład Geodezji POLITECHNIKA POZNAŃSKA

Zastosowanie metody interpolacji warstwic do tworzenia NMT. dr inż. Ireneusz Wyczałek Zakład Geodezji POLITECHNIKA POZNAŃSKA Zastosowanie metody interpolacji warstwic do tworzenia NMT dr inż. Ireneusz Wyczałek Zakład Geodezji POLITECHNIKA POZNAŃSKA Zastosowanie metody interpolacji warstwic do tworzenia Numerycznego Modelu Terenu

Bardziej szczegółowo

I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH

I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH 22 D-01.01.01 ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH 1. WSTĘP 1.1.Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie Cel projektu

Wprowadzenie Cel projektu Bartek 3D Studenckie Koła Naukowe KNL Sekcja Geomatyki Wydział Leśny UR w Krakowie Dahlta AGH w Krakowie Architektury Krajobrazu UR w Krakowie Koło Geografów UP w Krakowie Koordynacja: Laboratorium Geomatyki

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PISEMNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PISEMNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Obsługa geodezyjna inwestycji budowlanych Oznaczenie kwalifikacji: 35 Wersja arkusza:

Bardziej szczegółowo

GPSz2 WYKŁAD 9 10 STANDARDY TECHNICZNE DOTYCZĄCE OSNÓW POMIAROWYCH ORAZ POMIARÓW SYTUACYJNO-WYSOKOŚCIOWYCH I ICH INTERPRETACJA

GPSz2 WYKŁAD 9 10 STANDARDY TECHNICZNE DOTYCZĄCE OSNÓW POMIAROWYCH ORAZ POMIARÓW SYTUACYJNO-WYSOKOŚCIOWYCH I ICH INTERPRETACJA GPSz2 WYKŁAD 9 10 STANDARDY TECHNICZNE DOTYCZĄCE OSNÓW POMIAROWYCH ORAZ POMIARÓW SYTUACYJNO-WYSOKOŚCIOWYCH I ICH INTERPRETACJA 1 STANDARDY DOTYCZACE POMIARÓW SYT. WYS. (W TYM OSNÓW POMIAROWYCH: SYTUACYJNYCH

Bardziej szczegółowo

Geodezja i Kartografia I stopień (I stopień / II stopień) Ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Geodezja i Kartografia I stopień (I stopień / II stopień) Ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny) Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Geodezja 2 Nazwa modułu w języku angielskim Surveying Engineering 2 Obowiązuje

Bardziej szczegółowo

ST-01 Roboty pomiarowe

ST-01 Roboty pomiarowe ST- 01/1 ST-01 Roboty pomiarowe ST-01 Roboty pomiarowe Budowa kanalizacji zlewni Orzegów Odcinek C4, C6, KS-04, B4-K8 01/2 ST-01 Roboty pomiarowe ST- SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE 1.1 PRZEDMIOT SPECYFIKACJI...

Bardziej szczegółowo

TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH STUDIA NIESTACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2012/2013

TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH STUDIA NIESTACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2012/2013 STUDIA NIESTACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2012/2013 Instytut Geodezji GEODEZJA I GEOINFORMATYKA PROMOTOR Dr inż. Jacek Górski Dr Krzysztof Bojarowski Opracowanie założeń redakcyjnych mapy

Bardziej szczegółowo

Pelagia BIŁKA Magda PLUTA Bartosz MITKA Maria ZYGMUNT

Pelagia BIŁKA Magda PLUTA Bartosz MITKA Maria ZYGMUNT Pelagia BIŁKA Magda PLUTA Bartosz MITKA Maria ZYGMUNT EPISTEME 22/2014, t. II s. 33-40 ISSN 1895-2241 WYZNACZENIE BŁĘDU WSKAZANIA DŁUGOŚCI NA- ZIEMNEGO SKANERA LASEROWEGO W WARUNKACH POLOWYCH DETERMINATION

Bardziej szczegółowo

Skanowanie laserowe w pomiarach elementów infrastruktury transportu szynowego

Skanowanie laserowe w pomiarach elementów infrastruktury transportu szynowego Skanowanie laserowe w pomiarach elementów infrastruktury transportu szynowego Każda z instytucji zarządzających drogami szynowymi zobligowana jest stosownymi instrukcjami branżowymi i wytycznymi technicznymi

Bardziej szczegółowo

Utworzenie dokumentacji bryłowej na podstawie skanów 3D wykonanych skanerem scan3d SMARTTECH

Utworzenie dokumentacji bryłowej na podstawie skanów 3D wykonanych skanerem scan3d SMARTTECH AUTORZY: Hubert Kubik, Marcin Lewandowski SMARTTECH Łomianki ul. Racławicka 30 www.skaner3d.pl biuro@smarttech3d.com Utworzenie dokumentacji bryłowej na podstawie skanów 3D wykonanych skanerem scan3d SMARTTECH

Bardziej szczegółowo

Monitorowanie i Diagnostyka w Systemach Sterowania na studiach II stopnia specjalności: Systemy Sterowania i Podejmowania Decyzji

Monitorowanie i Diagnostyka w Systemach Sterowania na studiach II stopnia specjalności: Systemy Sterowania i Podejmowania Decyzji Monitorowanie i Diagnostyka w Systemach Sterowania na studiach II stopnia specjalności: Systemy Sterowania i Podejmowania Decyzji Analiza składników podstawowych - wprowadzenie (Principal Components Analysis

Bardziej szczegółowo

PYTANIA TESTOWE EGZAMINU ZAWODOWEGO Z GEODEZJI INŻYNIERYJNEJ- LATA 2005-2012

PYTANIA TESTOWE EGZAMINU ZAWODOWEGO Z GEODEZJI INŻYNIERYJNEJ- LATA 2005-2012 PYTANIA TESTOWE EGZAMINU ZAWODOWEGO Z GEODEZJI INŻYNIERYJNEJ- LATA 2005-2012 Zadanie 1. 3/07 Kontrolą pomiarów realizacyjnych objęte są A. wszystkie etapy prac związane z tyczeniem obiektu. B. poziome

Bardziej szczegółowo