Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu"

Transkrypt

1 Project co-financed by the National Bank of Poland Projekt dofinansowany ze Êrodków Narodowego Banku Polskiego Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu Polish Banking Sector Profitable and Growing Fast Polski sektor bankowy jest rentowny i rozwija si dynamicznie Ma gorzata Zaleska Interview Wywiad z Ma gorzatà Zaleskà Poland: An Economic Powerhouse in Europe Polska gospodarczym liderem Europy Safeguarding the Stability of the Financial System Na stra y stabilnoêci systemu finansowego

2 II Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu Polish Banking Sector Profitable Prof. Ma gorzata Zaleska, member of the board of the National Bank of Poland (NBP), talks to the Voice s Andrzej Ratajczyk. The Polish financial sector, especially the banking industry, weathered the first wave of the global financial crisis. No Polish bank has gone bankrupt. What, in your view, has contributed to the stability of the Polish financial system? The present crisis has been going on for five years and we have seen several waves in a stormy ocean. But throughout this period, the Polish banking sector has coped well with the extraordinary challenges. No bank in Poland has gone bankrupt for 11 years now and no bank has received state aid during the crisis. Meanwhile, to compare, almost 500 American banks have gone bankrupt in this period. The Polish banking sector owes it resistance to shocks to many factors, both internal and external. One of them is the considerable flexibility of banks operating in Poland, which means they are able to adjust to changes in the external environment. Another factor is the conservative nature of the banking sector, a conservatism that should not be understood as backwardness but as prudence. Banks in Poland did not apply advanced financial engineering techniques nor did they buy bonds issued by the countries most affected by the debt crisis. At the same time, they adhered to the fairly strict requirements and recommendations of the supervisory authorities. One should remember, however, that the crisis is not over yet and coming out of it will take a long time. Additionally, stability is not something that should be taken for granted as everlasting. The Polish banking sector is facing more challenges, including those associated with implementing new supervisory regulations in the form of the planned CRD IV package, and with creating a banking union. What role has the Polish central bank played in stabilizing the sector? Ensuring the stability of the Polish banking sector is one of the statutory and basic tasks of the National Bank of Poland (NBP). One should also remember that the Polish central bank is one of several institutions responsible for creating a safety net. The liquidity of the banking sector is of special interest to the central bank. However, measures taken by the NBP should not be treated as a standard element designed to help the market to develop and maintain liquidity. They should only be taken in extraordinary situations; otherwise their effectiveness could weaken. During the first wave of the global crisis, the NBP took measures aimed at increasing the liquidity of the market and enhancing banks lending potential. The central bank used both standard instruments like cutting interest rates and earlier redemption of the NBP s bonds and non-standard ones. Among the latter were the Confidence Package and the Pact for Growth of Lending in Poland, which included introducing FX swaps, extending the maturity of repo transactions, and broadening the range of acceptable collateral. One should also mention the educational activities pursued by the NBP to increase Polish people s financial awareness, which is so important, especially in turbulent times. We are also aware of systemic risk, the mounting up of individual risks, and of the presence of macroeconomic imbalances. We will be paying increasing attention to this area of potential threats. What shape is the Polish banking sector in now? So far the Polish banking sector has been exceptionally profitable and solvent, and has been growing rapidly, which is proven by its profits, expanding scope of activity, and the level of its solvency ratio, which is the basic risk assessment indicator. Let s examine this data in the order mentioned above. In 2011, the Polish banking sector generated a net profit of zl.15.7 billion, an increase of over 37 percent compared to At the end of 2009, the Polish banking sector s assets accounted for 79 percent of Poland s GDP. This increased to 85 percent by the end of The Polish banking sector has passed real-life stress tests and from December 2008 to June 2012 increased its own funds by zl.46 billion, or 59 percent, without any support from the Polish government. Reflecting how secure the banks are is their solvency ratio, which exceeded 13.6 percent at the end of June, while the minimum level required is 8 percent. The steady development of banking infrastructure and the modern instruments offered are further signs of the health of the Polish banking sector. It is worth noting that in 2009, at the peak of the crisis, the number of non-cash transactions on the Polish payments card market was for the first time higher than the number of cash transactions. However, one should remember that the existing situation and the financial results of banks reflect the past expectations of consumers and businesses. And it will take several quarters for the current changes in consumer and business sentiment to become reflected in banks results. Poland is not an isolated island. Developments in Europe and globally will have an impact on business in Poland. What impact will the eurozone crisis have on Polish banking? What are the biggest threats to the banking sector at present? Indeed, Poland is not an island. It is a country located in the center of Europe, with an economy and financial system that are an integral part of the global village. As a result, the main threats come from the outside and are associated with the continued uncertainty and volatility on financial markets and in public finances, and with

3 Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu III and Growing Fast planned anti-crisis measures and regulations. One threat may come in the form of attempts to pass the costs of public finance reforms in countries whose banks contributed to the crisis and required substantial support from the government on to systems not directly affected by the problems. Another threat may be centralization of bank solvency and liquidity management at a group level. This would give a lot of leeway for the parent bank to interfere with the balance sheets of its subsidiaries in other words, it could mean stabilizing one country s banking system at the expense of destabilizing another country s system. This is connected with yet another challenge properly defining the powers and responsibilities of local supervisory authorities. It should not be the case that the European supervisory authority, or the supervisory authority in the parent bank s country of origin, makes decisions while the local supervisory authorities and governments bear the consequences, including financial ones. Whether or not these threats materialize will mainly depend on the final shape of the European banking union. We are likely to get an idea of what such a system will look like this autumn. In terms of challenges, one should also mention the need to rebuild banks reputation, which was undermined at the beginning of the crisis and which has additionally suffered recently following reports about the LIBOR-fixing and ripping off muppets scandals. Can the problems of foreign banks which own Polish institutions have a negative impact on the banking market in this country? Is there a danger that foreign capital will flow out of the Polish banking sector? The answer to this question, in terms of the future, is linked to the idea mentioned above of introducing a centralized system for solvency and liquidity management at the group level. If this concept were put into practice, the risk of capital flowing out of the Polish banking sector would increase. At the same time, one should remember that for their foreign owners, banks operating in Poland are the geese that lay the golden eggs. While these banks own several percent of their banking group s assets, their contribution to the group s consolidated profit is in the double digits. So far the problems that some parent banks have contended with have had only a limited impact on their Polish subsidiaries, for example through ownership changes. But the outflow of foreign capital from banks has not been seen in Poland as yet. Additionally, the dividend policy pursued by banks in Poland, including by banks with foreign capital, has been in keeping with the expectations of the Polish supervisory authorities. Work is under way at the European level to improve the security of financial markets. New banking regulations Basel III and CRD IV are designed to protect the banking sector from another crisis, mainly by increasing the role of bank deposits. In the case of some financial institutions, this could mean a significant drop in the amount of credit they provide. Will such constraints on lending activity hit Poland s economic growth? No single regulation can protect us from another crisis resulting from textbook mistakes and an unfortunate set of circumstances. The planned changes are designed to enhance security, which means a rise in costs involved in maintaining financial stability. The new regulations are above all about raising capital requirements, which means banks need to further increase the level of their own funds relative to the risk they take. In order to meet the new requirements, banks may either increase their own funds or reduce their risk by discontinuing or curbing their lending activity. This is called deleveraging. In Poland s case, the risk that lending activity will be constrained because of the new requirements is not significant. The norms in Poland are already at a satisfactory level. What s more, as I have already mentioned, the Polish banking sector generates substantial profits. If banks operating in Poland set aside their total profit last year for lending activity while having a 16 percent solvency ratio (in line with the planned regulations), they could offer new loans worth over zl.98 billion. There is little likelihood that banks operating in Poland will clamp down on lending. However, the demand side is another issue, and equally important. It is worth noting that demand for business loans has diminished in the past two years, as evidenced by a considerable increase in deposits held in banks, for instance. From December 2009 to June 2012 the value of business deposits went up by zl.20.0 billion, or 12 percent. This means that access to credit is not the problem from the point of view of Poland s economic growth. The problem is that businesses have reduced their investment projects. POLAND S FOREIGN EXCHANGE RESERVES CONTINUE TO GROW At the end of July, Poland s foreign exchange reserves reached a record 83.5 billion euros, growing by almost 8.7 billion euros compared with the end of the first quarter, National Bank of Poland data show. The NBP holds and manages Poland s foreign exchange reserves which underpin the financial security of the country. The reserves are invested in financial assets across the world with the aim of maximizing the return on reserves, while at the same time ensuring a high level of security and liquidity. The NBP invests FX reserves in typical instruments used by central banks. The bulk of the reserves is invested in Treasury securities and certain amounts in securities issued by international institutions and government agencies. A fraction of the official reserves is maintained in the form of deposits in foreign banks with a high credit standing and in gold. Having considerable amounts of FX reserves, the central bank has the firepower to influence the exchange rate of the Polish currency. However, the monetary policy strategy of the NBP combined with the floating exchange rate regime assumes that FX interventions are not conducted on a regular basis. Interventions are, however, not ruled out should they turn out necessary to ensure domestic macroeconomic and financial stability. In other words, the NBP s FX interventions are not designed to maintain the zloty exchange rate at a specified level. However, they may be used as an instrument to counteract excessive exchange rate fluctuations. Such fluctuations are deemed harmful since they may pose risks to stabilizing inflation at the NBP s inflation target. They may also hamper the operations of Polish businesses on the international market as well as pose challenges to individuals and businesses with unhedged FX liabilities, such as foreign-currency loans.

4 IV Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu Polski sektor bankowy jest rentowny i Z prof. dr hab. Ma gorzatà Zaleskà, cz onkiem zarzàdu Narodowego Banku Polskiego, rozmawia Andrzej Ratajczyk. Polski sektor finansowy, a zw aszcza bankowy, wyszed obronnà r kà z pierwszej fali Êwiatowego kryzysu finansowego. Najlepszym tego dowodem jest fakt, e aden polski bank nie zbankrutowa. Co zdaniem Pani zadecydowa o o zachowaniu stabilno- Êci polskiego systemu finansowego? Wspó czesny kryzys trwa ju pi ç lat i by o w tym czasie kilka fal na wzburzonym oceanie. Przez ca y ten czas polski sektor bankowy dobrze radzi sobie z nietypowymi wyzwaniami. aden bank nie zbankrutowa w Polsce od 11 lat, a ponadto nie korzysta z pomocy paƒstwa w czasie kryzysu. Dla porównania mo na wspomnieç, e w czasie ostatniego kryzysu upad o blisko pó tysiàca amerykaƒskich banków. OdpornoÊç polskiego sektora bankowego na wstrzàsy jest wypadkowà wielu czynników, zarówno wewn trznych, jak i zewn trznych. WÊród tych czynników wymieniç nale y chocia by du à elastycznoêç banków, polegajàcà na umiej tnoêci przystosowywania si do zmian w otoczeniu zewn trznym, a tak e konserwatyzm w dzia alnoêci bankowej. Konserwatyzm ten nie powinien byç uto samiany z zacofaniem, a powinien byç postrzegany jako roztropnoêç. Banki dzia ajàce w Polsce nie stosowa y bowiem zaawansowanych technik in ynierii finansowej, nie nabywa y obligacji krajów najbardziej dotkni tych kryzysem, a równocze- Ênie przestrzega y doêç rygorystycznych wymogów i rekomendacji nadzorczych. Pami taç nale y jednak, e kryzys nie skoƒczy si i proces wychodzenia z niego b dzie d ugi, a ponadto, e stabilnoêç nie jest stanem osiàgni tym raz na zawsze. Przed polskim sektorem bankowym stojà zatem kolejne wyzwania, zwiàzane m.in. z wdra aniem regulacji nadzorczych (pakietu CRD IV) oraz tworzeniem unii bankowej. Jakà rol w stabilizacji sektora odegra bank centralny? Dzia ania na rzecz stabilnoêci polskiego sektora bankowego nale à do ustawowych, a zarazem podstawowych zadaƒ Narodowego Banku Polskiego. Pami taç nale y przy tym, e polski bank centralny jest jednà z kilku instytucji tworzàcych sieç bezpieczeƒstwa. Szczególnym obszarem zainteresowania banku centralnego jest p ynnoêç sektora bankowego. Dzia ania NBP nie powinny byç przy tym traktowane jako standardowy element s u àcy rozwojowi rynku i zachowaniu p ynnoêci, a powinny mieç charakter nadzwyczajny. W przeciwnym razie mog oby bowiem nastàpiç os abienie ich skutecznoêci. Podczas pierwszej fali Êwiatowego kryzysu NBP podejmowa m.in. dzia ania majàce na celu zwi kszenie p ynnoêci rynku i mo liwo- Êci kredytowych banków. Stosowa przy tym zarówno instrumenty standardowe, tj. np. obni ki stóp procentowych, czy wykup obligacji NBP przed terminem, jak i niestandardowe. WÊród tym drugich wymieniç mo na Pakiet Zaufania oraz Pakt na Rzecz Rozwoju Akcji Kredytowej w Polsce, które obejmowa y m.in.: wprowadzenie swapów walutowych, wyd u enie terminu operacji repo, jak te rozszerzenie zakresu akceptowalnych zabezpieczeƒ. Wspomnieç trzeba tak e o prowadzonej przez NBP dzia alnoêci w zakresie edukacji ekonomicznej, która podnosi ÊwiadomoÊç finansowà polskiego spo eczeƒstwa, tak wa nà zw aszcza w turbulentnych czasach. Dostrzegamy tak e wag ryzyka systemowego, nak adania si pojedynczych rodzajów ryzyka na siebie oraz istnienia nierównowag makroekonomicznych. Temu obszarowi potencjalnych zagro eƒ b dziemy m.in. poêwi cali coraz wi cej uwagi. W jakiej kondycji jest obecnie polski sektor bankowy? Polski sektor bankowy jest dotychczas wyjàtkowo rentowny i wyp acalny, a tak e rozwija si dynamicznie. O powy szym Êwiadczà m.in. osiàgane zyski, wzrost skali dzia alnoêci, a tak- e poziom wspó czynnika wyp acalnoêci (podstawowego wskaênika oceny bezpieczeƒstwa). Przeanalizujmy te dane we wskazanej powy ej kolejnoêci. W 2011 r. zysk netto polskiego sektora bankowego wyniós 15,7 mld PLN i by o ponad 37% wy szy ni w 2010 r. O ile na koniec 2009 r. aktywa sektora bankowego stanowi y 79% polskiego PKB, o tyle na koniec 2011 r. by o to ju 85%. Polski sektor bankowy zda rzeczywiste stress testy i od grudnia 2008 r. do czerwca 2012 r. podniós swoje fundusze w asne o 46 mld z (co oznacza przyrost o 59%), bez adnego wsparcia ze strony polskiego rzàdu. O bezpieczeƒstwie banków mo e te Êwiadczyç wysokoêç wspó czynnika wyp acalnoêci, który na koniec czerwca br. wyniós ponad 13,6% (przy regulacyjnym minimum w wysokoêci 8%). Ponadto wyrazem dobrej kondycji polskiego sektora bankowego jest sta y rozwój infrastruktury bankowej oraz oferty nowoczesnych instrumentów. Warto zauwa yç, i w 2009 r., czyli w szczytowym momencie kryzysu, po raz pierwszy w historii polskiego rynku kart liczba transakcji bezgotówkowych by a wy sza ni gotówkowych. Nale y jednak pami taç, i obecna sytuacja i wyniki finansowe banków sà odzwierciedleniem przesz ych oczekiwaƒ konsumentów i przedsi biorstw dotyczàcych teraêniejszoêci. Zmiany obecnych nastrojów konsumenckich i biznesowych b dà widoczne w wynikach banków dopiero za kilka kwarta ów. Polska nie jest wyspà i to co si dzieje w Europie i na Êwiecie b dzie mia- o wp yw na warunki prowadzenia dzia alnoêci gospodarczej w Polsce. Jakie b dà konsekwencje kryzysu w strefie euro dla bankowoêci polskiej? Jakie sà dziê najwi ksze zagro- enia dla sektora bankowego? To prawda, e Polska nie jest wyspà, lecz krajem le àcym w centrum Europy, a nasza gospodarka i system finansowy sà integralnym elementem globalnej wioski. G ówne zagro enia p ynà zatem z zewnàtrz i wynikajà zarówno z dalszej niepewnoêci i zmiennoêci

5 Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu V rozwija si dynamicznie panujàcej na rynkach finansowych oraz w finansach publicznych, jak i z projektowanych dzia aƒ i regulacji antykryzysowych. Zagro- eniem mogà byç próby przerzucenia kosztów naprawy finansów publicznych w krajach, w których banki przyczyni y si do kryzysu i wymaga y istotnego wsparcia ze strony rzàdu, tak e na systemy niedotkni te bezpoêrednio problemami. Innym zagro eniem mo e byç wprowadzenie centralizacji zarzàdzania wyp acalnoêcià i p ynnoêcià banku na poziomie grupy. Oznacza oby to du à swobod ingerowania w bilans banku córki przez matk lub, mówiàc inaczej, mog oby to oznaczaç stabilizowanie systemu bankowego jednego kraju kosztem destabilizacji w innym paƒstwie. To wià e si tak e z kolejnym wyzwaniem, w aêciwego okreêlenia kompetencji i odpowiedzialnoêci lokalnych w adz nadzorczych. Nie powinno bowiem dojêç do sytuacji, w której decyzje b dzie podejmowa nadzór europejski lub macierzysty, a konsekwencje, w tym finansowe b dà ponosi y nadzory i rzàdy lokalne. Ewentualna materializacja wy ej wskazanych zagro eƒ b dzie jednak w kluczowej mierze zale a a od docelowego kszta tu europejskiej unii bankowej, której wst pny zarys powinniêmy poznaç ju jesienià tego roku. WÊród wyzwaƒ wspomnieç trzeba jeszcze o koniecznoêci odbudowy reputacji banków, nadszarpni tej na poczàtku kryzysu, a ostatnio dodatkowo dotkni tej przez doniesienia m.in. o manipulowaniu LI- BOR-em czy strzy eniu mapetów. Czy problemy zagranicznych bankówmatek polskich instytucji mogà negatywnie wp ynàç na rynek bankowy w Polsce? Czy istnieje groêba odp ywu kapita u zagranicznego z polskiego sektora bankowego? Odpowiedê na to pytanie, w kontekêcie przysz oêci, wià e si z wczeêniej wspomnianym pomys em wprowadzenia scentralizowanego zarzàdzania wyp acalnoêcià i p ynnoêcià na poziomie grupy. JeÊli taka koncepcja zosta- aby wprowadzona, ryzyko odp ywu kapita u z polskiego sektora bankowego wzros oby. Pami taç trzeba jednoczeênie, e banki dzia- ajàce w Polsce sà kurami znoszàcymi z ote jajka dla ich zagranicznych w aêcicieli. Posiadajàc kilkuprocentowy udzia w aktywach grupy generujà bowiem kilkadziesiàt procent zysku ca ej grupy. RównoczeÊnie problemy niektórych spó ek-matek mia y dotychczas ograniczone prze o enie na ich polskie spó ki zale ne, m.in. poprzez zmiany w asnoêciowe. Podkre- Êliç natomiast trzeba, e dotychczas nie wyst powa o w Polsce zjawisko odp ywu kapita- u zagranicznego z banków. Ponadto prowadzona przez banki, tak e z udzia em kapita u zagranicznego, polityka dywidendowa by a zgodna z oczekiwaniami polskiego nadzoru. Obecnie na poziomie europejskim prowadzone sà prace, które majà zwi kszyç bezpieczeƒstwo na rynku finansowym. Nowe bankowe regulacje (Bazylea III i CRD IV) majà zabezpieczyç sektor bankowy przed kolejnym kryzysem g ównie poprzez zwi kszenie udzia u depozytów w bankach. Dla niektórych instytucji finansowych mog oby to oznaczaç znaczny spadek udzielanych kredytów. Czy takie ograniczenie akcji kredytowej nie wp ynie niekorzystnie na wzrost gospodarczy Polski? Nale y podkreêliç, e adna pojedyncza regulacja nie zabezpieczy nas przed kolejnym kryzysem, u podstaw którrgo le à m.in. szkolne b dy i splot wydarzeƒ. Projektowane zmiany majà na celu zwi kszenie bezpieczeƒstwa, co jest równoznaczne ze wzrostem kosztów utrzymania stabilnoêci finansowej. Nowe regulacje przewidujà przede wszystkim podniesienie wymogów kapita owych, co oznacza koniecznoêç posiadania przez banki jeszcze wi kszych funduszy w asnych w stosunku do podejmowanego ryzyka. Aby sprostaç nowym wymogom banki mogà albo zwi kszaç wartoêç wspomnianych funduszy, albo ograniczaç ryzyko, m.in. poprzez zaprzestanie lub ograniczanie udzielania kredytów, co nazywane jest delewarowaniem. W przypadku Polski ryzyko ograniczania akcji kredytowej, z uwagi na wprowadzenie nowych wymogów, nie jest znaczàce. Ju obecnie normy sà bowiem na satysfakcjonujàcym poziomie, a ponadto - jak ju wspomnieliêmy - polski sektor bankowy generuje znaczàce zyski. Gdyby banki dzia ajàce w Polsce ca y zesz oroczny zysk przeznaczy y na akcj kredytowà, przy jednoczesnym posiadaniu wspó czynnika wyp acalnoêci na poziomie 16% (co oznacza spe nienie projektowanych regulacji), by yby w stanie udzieliç ponad 98 mld PLN nowych kredytów. Jest zatem ma o prawdopodobne, eby banki dzia ajàce w Polsce zakr ci y kurek z kredytami. Innym, nie mniej wa nym problemem, jest jednak strona popytowa. Warto bowiem zauwa yç, i w ciàgu ostatnich dwóch lat zmniejszy y si potrzeby kredytowe przedsi biorstw, o czym Êwiadczy m.in. istotny wzrost depozytów utrzymywanych w bankach. Od grudnia 2009 r. do czerwca 2012 r. wartoêç depozytów przedsi biorstw zwi kszy a si o 20,0 mld PLN, tj. o blisko 12%. Oznacza to, i problemem - z punktu widzenia wzrostu gospodarczego Polski - nie jest dost p do kredytu, lecz ograniczenie inwestycji przez przedsi biorstwa. REZERWY WALUTOWE POLSKI WCIÑ ROSNÑ Wed ug danych Narodowego Banku Polskiego, wartoêç oficjalnych aktywów rezerwowych Polski, w przeliczeniu na euro, na koniec lipca si gn a rekordowej kwoty 83,5 mld euro. Ich przyrost w porównaniu ze stanem na koniec I kwarta u wyniós prawie 8,7 mld euro. NBP gromadzi i zarzàdza polskimi rezerwami walutowymi, których utrzymywanie gwarantuje bezpieczeƒstwo finansowe paƒstwa. Rezerwy sà lokowane w papiery wartoêciowe na ca ym Êwiecie tak, by przy zapewnieniu wysokiego stopnia ich bezpieczeƒstwa i p ynnoêci równoczeênie przynosi y mo liwie najwi ksze zyski. NBP inwestuje rezerwy w typowe instrumenty stosowane przez banki centralne. Dominujàcà cz Êç w rzàdowe papiery wartoêciowe, pewne kwoty w papiery emitowane przez instytucje mi dzynarodowe oraz agencje rzàdowe. Niewielka cz Êç rezerw jest utrzymywana w formie krótkoterminowych lokat w bankach za granicà o wysokiej ocenie wiarygodnoêci oraz w z ocie. Dysponujàc pokaênymi Êrodkami bank centralny ma mo liwoêç wp ywania na kurs polskiej waluty. Jednak strategia polityki pieni nej NBP w po àczeniu z re imem p ynnego kursu walutowego zak adajà interwencje walutowe banku centralnego tylko w pewnych ograniczonych okolicznoêciach, tj. wówczas, gdy okazuje si to niezb dne do zapewnienia stabilnoêci makroekonomicznej i finansowej kraju. Innymi s owy, interwencje walutowe NBP nie majà s u yç utrzymywaniu jakiegoê okreêlonego poziomu kursu z otego. Mogà one byç natomiast przeprowadzane w celu przeciwdzia ania nadmiernym wahaniom kursu z otego. Du e fluktuacje polskiej waluty uznawane sà za niepoêàdane, gdy mogà utrudniç stabilizacj inflacji na poziomie celu inflacyjnego NBP. Utrudniajà one tak e dzia alnoêç przedsi biorstw na mi dzynarodowym rynku oraz mogà sprawiaç problemy osobom posiadajàcym zobowiàzania w walutach obcych (np. kredyty walutowe), niezabezpieczone dochodami w tej samej walucie.

6 VI Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu POLAND: An Economic Powerhouse Poland has coped with the effects of the global crisis much better than other countries. And it has maintained its position as one of the fastest growing economies in the European Union over the past several years. F rom 2008 to 2011, the Polish economy recorded a cumulative growth of 15.7 percent, while the gross domestic product of the European Union shrank by 0.6 percent. And there is every indication that in the coming years, despite the precarious situation in the eurozone, Poland will maintain its relatively robust growth. According to the Polish Statistical Office, in 2011, the Polish economy expanded by 4.3 percent. In the first quarter of this year, Poland s GDP growth slowed to 3.5 percent. Eurostat data on GDP growth which seem more suitable for international comparisons, point to a slightly higher growth of 3.6 percent, which constituted the third best result in the EU. Considering that some EU countries are in recession or stagnation, the 3.6 percent is a pretty strong reading. As in most previous quarters, private consumption was the main driver of growth. In the first quarter of the year, private consumption increased by 2.1 percent, a figure similar to the final quarter of last year. A major driving force behind economic growth is investment, which rose 6.7 percent year-on-year. Investment was boosted by projects carried out for the Euro 2012 soccer tournament in Poland. Weakening activity in the global economy translates into a slowdown in Polish exports. The impact of unfavorable external conditions, however, has been mitigated by a relatively good economic situation in Germany, Poland s main trade partner. At the same time, amid ongoing problems in a swathe of EU countries, Polish firms have managed to take advantage of relatively favorable economic developments in Russia and Ukraine. Seeing the strong performance of the Polish economy, some financial institutions have revised upward their growth projections for Poland for this year. Among those who have done so are foreign banks such as BNP Paribas, JP Morgan, and Goldman Sachs. BNP Paribas analysts predict that the Polish economy will grow by 2.4 percent this year and 2.7 percent next year; previously they projected 1.6 percent and 2.4 percent respectively. The upward revision comes on the heels of an upgrade of Germany s growth forecast from 0.4 percent to 1.1 percent. The bank has also revised its projections for four other countries in Central Europe, namely Bulgaria, the Czech Republic, Hungary and Romania. The average GDP growth rate for the region is now projected at 1.4 percent this year and 2.6 percent in 2013, versus the previous projections of 0.6 percent and 2.2 percent respectively. Goldman Sachs also expects that the Polish economy will improve. The bank has revised upward its growth projection to 2.5 percent from 2.0 percent. Meanwhile, JP Morgan first revised upward its forecast for Poland s GDP growth this year from 2.7 percent to 3 percent, but it subsequently revised downward this last figure to 2.8 percent. In turn, Morgan Stanley lowered its 2012 GDP growth forecast for Poland to 2.6 percent from 2.7 percent, and it also revised downward its 2013 growth forecast to 2.1 percent from 3.6 percent. It is possible that due to the uncertain situation in the external environment, other financial institutions will also decide to revise downward their forecasts. Setting the pace The World Bank in June kept its 2012 growth forecast for the Polish economy at 2.9 percent. This means that Poland is expected to be the fastest growing economy in the region. The World Bank s projections cover Bulgaria, the Czech Republic, Estonia, Lithuania, Latvia, Poland, Hungary, Romania, Slovakia, Slovenia and Croatia. World Bank analysts predict that, assuming an orderly resolution of sovereign debt problems in the euro area, economic growth in the 11 countries in the region will shrink by half, from 3.1 percent in 2011 to 1.5 percent in If, however, the crisis in the eurozone worsens, growth in the 11 economies in the region may be 2 percentage points slower than in the baseline forecast. Poland is expected to outperform Lithuania (whose GDP is projected to grow 2.3 percent in 2012), Latvia (2.3 percent), and Slovakia (2.1 percent). According to the World Bank, the worst results among the emerging market economies in Europe will be recorded by Slovenia (a GDP contraction of 1.2 percent), Croatia (minus 1.0 percent), and Hungary (minus 0.4 percent). For the Czech Republic, the World Bank predicts a stagnation of GDP. According to World Bank economists, in 2013 the Polish economy will accelerate to 3.2 percent, but this will not be the best result in the region. Lithuania is expected to muster faster growth, at 3.5 percent, and Slovakia will be closely behind Poland with GDP growth of 3.1 percent. The Estonian economy is expected to grow by 3 percent. According to World Bank economist Ewa Korczyc, in the second half of this year GDP growth in Poland will slow down due to reduced investment after the Euro 2012 soccer tournament. Consumption too is unlikely to increase markedly amid heightened unemployment, which, according to Eurostat data, reached 10.0 percent in June. The World Bank s projection for GDP growth in Poland was more optimistic than the forecast adopted by the Polish Ministry of Finance in the budget act. The Polish government predicted in June that in 2012 the country s economic growth will stand at 2.5 percent, followed by 2.9 percent in Poland was also praised in the latest Rapid-Growth Markets Forecast compiled by professional services firm Ernst & Young and economic forecasting consultancy Oxford Economics. In the report, Poland is referred to as the star performer of the region. The experts forecast that in 2012 Poland s GDP will grow 2.4 percent, one of the highest rates in Europe. The Euro 2012 soccer tournament hosted by Poland and Ukraine in June provided a buffer against the crisis which has engulfed the eurozone, because the championships required multibillion investment projects, the analysts say. Investors praise Poland Paradoxically, the overall image of the Polish economy improved as a result of the global financial crisis. The main reason is that Poland

7 Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu VII in Europe was among the few developed countries that did not slide into recession. As a result, financial markets started to see Poland as a large European country with a growing economy rather than merely a part of the Central and Eastern Europe (CEE) region. Increased interest in Poland among foreign investors additionally improves the country s image. Multinational corporations are no longer choosing Poland as a location for new projects in Europe exclusively because of its large market and relatively low labor costs, but also because of its well-educated labor force. Apart from the increased number and value of investment projects, investors preferences have also changed, with a noticeable drop in the proportion of investment in manufacturing although this still dominates and more investment in highly specialized services and research and development, especially in telecommunications, IT, machine building and aviation. Growing foreign investment is another positive signal for the Polish economy. Preliminary statistics by Poland s central bank (NBP), put the value of new foreign direct investment (FDI) in Poland in 2011 at 10.9 billion euros, up 62.8 percent on This data will likely undergo some minor revisions in the coming months, but it clearly shows that investment has revived significantly. According to the Polish Information and Foreign Investment Agency (PAIiIZ), this year FDI will probably reach a similar level, barring unforeseen developments. A survey by the Polish-German Chamber of Industry and Trade shows that foreign investors give high ratings to Poland. Ninetyfive percent say they would choose Poland again as an investment destination. This view is voiced not only by investors from neighboring Germany, which is Poland s main trade partner, but also by British, Irish, Canadian, Portuguese, Scandinavian and Swiss executives. The investors surveyed ranked Poland ahead of other Central and Eastern European countries with which it competes for foreign investment. Poland s biggest regional rivals are the Czech Republic and Slovakia, followed by Estonia and Slovenia. Among the factors determining its investment appeal, Poland scored the largest number of points for being a member of the European Union and for the qualifications, motivation and productivity of its labor force. ERNST & YOUNG/OXFORD ECONOMICS FORECAST FOR POLAND Real annual GDP growth (%) Inflation rate (%) External debt total private and public sector debt (% of GDP) Budget deficit (% of GDP) According to the European Attractiveness survey by the consulting firm Ernst & Young, in the next three years Poland will be the second most attractive investment destination in Europe after Germany. This year Poland outperformed powerhouses such as Britain, France and Russia, which in previous years were traditionally ranked higher. Poland is believed to be the best place to invest in Europe by one in 10 surveyed investors. Thirty-five percent of respondents opted for Germany, 8 percent for Britain, and 7 percent for Russia. The report highlighted Poland s stable macroeconomic situation. This positive assessment is confirmed by international institutions, including the International Monetary Fund, which extended its flexible credit line (FCL) to Poland in Such a credit line is only extended to countries with strong macroeconomic fundamentals and strengthens investor confidence in Poland as a country capable of riding out the turbulence in the global economy. Poland was the only country in the EU to avoid recession in 2009, and since the start of the crisis has recorded the fastest growth not only in the region but throughout the European Union. And this means that Poland does not need to use the funds made available to it by the IMF. Ernst & Young s European Attractiveness survey notes that, in addition to a stable macroeconomic situation, investors will find in Poland qualified and productive employees as well as a friendly business climate and transparent tax and legal systems. Warsaw stock market growing stronger An expanding capital market further testifies to the resilience of the Polish economy. Despite turbulence on global financial markets, the Warsaw Stock Exchange (WSE) is going from strength to strength. It is already the largest trading floor in Central and Eastern Europe and a regional financial hub. Last year, the WSE topped the worldwide list in terms of growth in the number of listed companies and was ranked seventh in terms of growth calculated according to the value of equities traded. The number of issuers increased by 33 percent to 777, proving that the WSE is creating attractive conditions for both domestic and foreign companies seeking funds for expansion. The value of equities exchanged at trading sessions last year rose 25 percent in dollar terms, despite a drop in the combined value of equities traded on global stock exchanges. The rise shows that the WSE has considerable potential for further growth. In early June, there were 435 domestic and foreign companies listed on the WSE s main market, with a total capitalization of nearly zl.650 billion. According to IPO Watch Europe, a quarterly survey by PricewaterhouseCoopers (PwC) that tracks the volume and value of initial public offerings (IPO) on European stock exchanges, the WSE continues to lead the way in Europe in terms of the number of IPOs. In the second quarter of this year, 33 new companies were listed on the WSE, five on the main market and 28 on the NewConnect alternative market. This accounted for more than 41 percent of all IPOs on European markets. In terms of the value of IPOs, the WSE, with zl.50 million, ranked third in Europe after the London Stock Exchange with 487 million euros and the Oslo bourse with 61 million euros. Taking advantage of the development potential of the Polish economy, the WSE has become a major capital market in Europe and an attractive market for both domestic and foreign issuers. A.R.

8 VIII Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu Polska gospodarczym liderem Europy Polska znacznie lepiej ni inne kraje radzi sobie ze skutkami Êwiatowego kryzysu. I od kilku ju lat utrzymuje pozycj jednego z najszybciej rozwijajàcych si gospodarczo krajów Unii Europejskiej do 2011 roku polska gospodarka odnotowa a skumulowany wzrost 15,7 proc., podczas gdy w tym samym czasie Od PKB ca ej UE skurczy o si o 0,6 proc. I wiele wskazuje na to, e i w nadchodzàcych latach mimo niepewnej sytuacji w strefie euro Polska utrzyma relatywnie wysoki wzrost. Wed ug danych G ównego Urz du Statystycznego, w 2011 roku tempo wzrostu polskiej gospodarki wynios o 4,3 proc., a w I kwartale tego roku obni y- o si do 3,5 proc. Dane Eurostatu dotyczàce wzrostu PKB, u atwiajàce bezpoêrednie porównanie z innymi krajami UE, wskazujà na nieco wy szy wzrost na poziomie 3,6 proc., co by o trzecim wynikiem w UE. Bioràc pod uwag, e cz Êç krajów Wspólnoty jest w recesji lub dotyka je stagnacja to naprawd bardzo dobry wynik. G ównym czynnikiem wzrostu w I kw. br., podobnie jak w wi kszo- Êci poprzednich kwarta ów, by a konsumpcja prywatna. W pierwszym kwartale zwi kszy a si o 2,1 proc., identycznie jak w IV kw roku. Silnym czynnikiem wzrostu gospodarczego by y inwestycje, które wzros y o 6,7 proc. rok do roku. Niewàtpliwie równie finalizacja projektów zwiàzanych z mistrzostwami Europy w pi ce no nej Euro 2012 wspar a poziom tegorocznych inwestycji. S aba aktywnoêç za granicà przek ada si niekorzystnie na polski eksport. Wp yw ten jest jednak agodzony przez relatywnie dobrà sytuacj Niemiec najwi kszego odbiorcy polskich towarów. JednoczeÊnie w obliczu z ej koniunktury w cz Êci krajów Unii Europejskiej, polskie firmy potrafi y przeorientowaç si w kierunku Europy Ârodkowej i Wschodniej oraz wykorzystaç stosunkowo dobrà sytuacj gospodarczà w Rosji i na Ukrainie. Dobre wyniki polskiej gospodarki sk oni y instytucje finansowe do podniesienia prognoz tegorocznego wzrostu PKB Polski. Swoje prognozy polskiego wzrostu gospodarczego podnios y m.in. banki zagraniczne: BNP Paribas, JP Morgan oraz Goldman Sachs. Zdaniem analityków BNP Paribas, polska gospodarka b dzie rozwija a si w tempie 2,4 proc. w tym i 2,7 proc. w przysz ym roku. Poprzednio oczekiwano dynamiki wzrostu na poziomie 1,6 proc. oraz 2,4 proc. Powodem rewizji prognozy jest korekta prognozy PKB dla gospodarki Niemiec z 0,4 proc. do 1,1 proc. Bank skorygowa te prognozy dla czterech innych paƒstw regionu Europy Centralnej (Bu garii, Czech, W gier i Rumunii). Ârednia wzrostu PKB dla regionu w 2012 r. wyniesie 1,4 proc., zaê w 2013 r. 2,6 proc. (uprzednio 0,6 proc. i 2,2 proc.). W popraw kondycji polskiej gospodarki wierzy te Goldman Sachs, który podniós prognoz wzrostu polskiego PKB w tym roku do 2,5 proc. z 2 proc. poprzednio. Natomiast bank JP Morgan najpierw podnios swojà prognoz tegorocznego wzrostu polskiego PKB z 2,7 proc. do 3 proc., a ostatnio obni y jà do 2,8 proc. Z kolei Morgan Stanley obni y tegorocznà prognoz wzrostu PKB w Polsce z 2,7 proc. do 2,6 proc., a prognoz wzrostu w 2013 r. do 2,1 proc. z wcze- Êniejszej 3,6 proc. Niewykluczone, e ze wzgl du na niepewnà sytuacj zewnetrznà równie inne instytucje finansowe zdecydujà si na obni enie prognoz. Gwiazda regionu W czerwcu swojà prognoz wzrostu polskiej gospodarki w tym roku na poziomie 2,9 procent podtrzyma Bank Âwiatowy. Oznacza to, e Polska ma byç najszybciej rozwijajàcà si gospodarkà regionu. W swoich prognozach BÂ uwzgl dnia Bu gari, Czechy, Estoni, Litw, otw, Polsk, W gry, Rumuni, S owacj, S oweni i Chorwacj. Analitycy Banku Âwiatowego prognozujà, e zak adajàc uporzàdkowane rozwiàzanie problemów zwiàzanych z nadmiernym zad u- eniem strefy euro, wzrost 11 krajów regionu zmniejszy si o po ow z 3,1 procent w 2011 roku do 1,5 procent w Gdyby jednak nastàpi o zaostrzenie kryzysu w strefie euro, to wzrost 11 gospodarek naszego regionu mo e byç wolniejszy a o 2 pkt proc. w stosunku do bazowego scenariusza. Prognozowany 2,9-procentowy wzrost polskiej gospodarki to najlepszy wynik wêród krajów regionu. Za Polskà znalaz y si m.in.: Litwa (2,3 proc.), otwa (2,3 proc.) oraz S owacja (2,1 proc.). Najgorsze wyniki wêród wschodzàcych gospodarek Europy zanotujà: S owenia (minus 1,2 proc.), Chorwacja (minus 1,0 proc.), W gry (minus 0,4 proc.) oraz Czechy, w przypadku których Bank Âwiatowy przewiduje stagnacj. Wed ug ekonomistów Banku Âwiatowego, w 2013 r. polska gospodarka przyêpieszy do 3,2 proc., co ma stanowiç drugi rezultat w regionie. Wy szà dynamik ma zanotowaç Litwa, której gospodarka wzroênie o 3,5 proc., a po pi tach b dzie Polsce deptaç S owacja ze wzrostem PKB na poziomie 3,1 proc. oraz Estonia, która ma si rozwijaç w 3-procentowym tempie. Zdaniem Ewy Korczyc, ekonomistki Banku Âwiatowego, w drugiej po owie tego roku wzrost PKB w Polsce nieco spowolni. Wp ynà na to zmniejszone inwestycje po Euro Trudno te oczekiwaç du ego wzrostu konsumpcji ze wzgl du na podwy szone bezrobocie wed ug danych Eurostat w czerwcu si ga o 10,0 proc. Szacunki Banku Âwiatowego dotyczàce wzrostu PKB w Polsce sà bardziej optymistyczne od tych za o onych przez resort finansów w ustawie bud etowej. Polski rzàd przewidywa w czerwcu, e w 2012 roku wzrost gospodarczy Polski wyniesie 2,5 proc., a w przysz ym roku przyspieszy do 2,9 proc. Polska zosta a pochwalona równie w najnowszym raporcie Prognoza dla Rynków Szybkiego Wzrostu, przygotowanym przez ekonomistów Ernst & Young i instytutu Oxford Economics. Polska gospodarka zosta a tam okreêlona mianem gwiazdy regionu. Zdaniem ekspertów, w roku 2012 prognozowany wzrost PKB wyniesie 2,4 proc. i b dzie jednym z najwy szych w Europie. EkonomiÊci podkre- Êlajà, e przed kryzysem ogarniajàcym stref euro, Polsk chronià m.in. Mistrzostwa Europy w pi ce no nej, które wymusi y wielomiliardowe inwestycje. Inwestorzy cenià Polsk Paradoksalnie, globalny kryzys finansowy poprawi wizerunek Polski na gospodarczej mapie Êwiata. Jest to wynik przede wszystkim tego, e Polska jako jeden z nielicznych krajów rozwini tych nie wpad a w recesj. W rezultacie rynki finansowe zacz y postrzegaç Polsk jako du y europejski kraj o rosnàcej gospodarce, a nie jak to by o wczeêniej cz Êç regionu Europa Ârodkowo-Wschodnia. Poprawie wizerunku towarzyszy zwi kszone zainteresowanie inwestorów Polskà. I co wa ne, mi dzynarodowe koncerny wybierajà Pol-

9 Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu IX PROGNOZY ERNST & YOUNG I OXFORD ECONOMICS DLA POLSKI REALNY WZROST PKB (% ROCZNIE) 2,4 2,7 4,2 4,1 WSKAèNIK INFLACJI (%) 3,8 2,6 3,3 2,8 D UG ZEWN TRZNY ÑCZNE ZAD U ENIE SEKTORA PRYWATNEGO I PUBLICZNEGO (% PKB) 79,0 74,9 76,2 77,9 DEFICYT BUD ETOWY (% PKB) -3,3-3,0-2,6-2,1 sk jako lokalizacj swoich nowych inwestycji w Europie ju nie tylko ze wzgl du na du y rynek i relatywnie niskie koszty pracy, ale na dobrze wykszta conych pracowników, mogàcych wspó tworzyç najbardziej zaawansowane technologicznie projekty. Optymistycznym jest nie tylko sam wzrost liczby i wartoêci inwestycji, ale ich struktura. Zauwa alne jest zmniejszenie udzia u inwestycji produkcyjnych, które jednak wcià dominujà, na rzecz sektora us ug wysokowyspecjalizowanych i badawczo-rozwojowych, szczególnie w telekomunikacji, informatyce, przemyêle maszynowym i lotniczym. Dobrym prognostykiem sytuacji polskiej gospodarki obok rosnàcego PKB jest wzrost inwestycji zagranicznych. Wed ug wst pnych szacunków Narodowego Banku Polskiego, nap yw bezpoêrednich inwestycji zagranicznych do Polski w 2011 roku wyniós 10,9 miliarda euro i by o 62,8 proc. wy szy ni w 2010 roku. Sà to pierwsze szacunki i nale y spodziewaç si korekt w kolejnych miesiàcach, jednak ju teraz mo na powiedzieç o znacznym o ywieniu inwestycyjnym w 2011 roku. I wed ug przewidywaƒ Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych, je eli nie wydarzy si jakiê kataklizm, to podobnego poziomu nap ywu BIZ mo na spodziewaç si w tym roku. Dowodem uznania inwestorów dla Polski sà opublikowane ostatnio wyniki 7. edycji Ankiety Koniunkturalnej 2012 Polsko-Niemieckiej Izby Przemys owo-handlowej. Wed ug niej, a 95 proc. inwestorów zagranicznych w Polsce ponownie wybra oby jà na lokalizacj inwestycji. I to nie jest opinia tylko inwestorów z Niemiec, g ównego partnera gospodarczego Polski. Tegoroczna ankieta powsta a przy wspó pracy z szeêcioma innymi izbami bilateralnymi w Polsce (brytyjskà, irlandzkà, kanadyjskà, portugalskà, skandynawskà i szwajcarskà). Wed ug ankiety, Polska ponownie wyraênie wyprzedzi a paƒstwa - konkurentów pod lokalizacj inwestycji w Europie Ârodkowo- Wschodniej w iloêci punktów przyznanych przez inwestorów za czynniki determinujàce nap yw kapita u zagranicznego. Za najwi kszych regionalnych konkurentów Polski uznaje si Czechy oraz S owacj, a w dalszej kolejnoêci Estoni oraz S oweni. Cztery najwy ej punktowane w tym roku czynniki atrakcyjnoêci Polski to: cz onkostwo w Unii Europejskiej oraz trzy czynniki kadrowe, czyli kwalifikacje, motywacja i produktywnoêç polskich pracowników. Z kolei wed ug raportu AtrakcyjnoÊç Inwestycyjna Europy, przygotowanego przez firm doradczà Ernst & Young, w ciàgu najbli szych trzech lat Polska b dzie po Niemczech drugim najbardziej atrakcyjnym w Europie krajem do lokowania inwestycji. W tym roku Polska wyprzedzi a takie pot gi, jak Wielka Brytania, Francja, czy Rosja, które w minionych latach tradycyjnie znajdowa y si na wy szych pozycjach. Co dziesiàty zapytany przez Ernst & Young inwestor powiedzia, e w Europie to w aênie Polska jest najatrakcyjniejsza. A 35 proc. postawi o na Niemcy, 8 proc. na Wielkà Brytani, a 7 proc. na Rosj. Autorzy raportu podkreêlili bardzo stabilnà sytuacj makroekonomicznà Polski. Takà ocen podzielajà tak e instytucje mi dzynarodowe, w tym Mi dzynarodowy Fundusz Walutowy, który od 2009 r. udost pni Polsce Elastycznà Lini Kredytowà (FCL). Ten zapobiegawczy, a nie finansujàcy, instrument jest przyznawany wy àcznie krajom o bardzo stabilnych fundamentach makroekonomicznych i wzmacnia zaufanie inwestorów do Polski jako kraju zdolnego do minimalizacji skutków zaburzeƒ w gospodarce Êwiatowej. Polska, jako jedyny kraj w UE, unikn a recesji w 2009 r., a od poczàtku kryzysu osiàgn a zdecydowanie najwy szy wzrost nie tylko w regionie, ale w ca ej Unii Europejskiej. Oznacza o to równoczeênie brak potrzeby skorzystania ze Êrodków udost pnionych przez MFW. Autorzy raportu podkreêlajà, e w Polsce poza stabilnà sytuacjà makroekonomicznà inwestorzy znajdà dobrze wykwalifikowanych i produktywnych pracowników, przyjazny biznesowi klimat i przejrzyste systemy podatkowy i prawny. Gie da roênie w si O sile polskiej gospodarki Êwiadczà nie tylko dobre wyniki makroekonomiczne i rosnàce inwestycje zagraniczne, ale te rozwijajàcy si rynek kapita owy. Mimo zawirowaƒ na Êwiatowych rynkach finansowych Gie da Papierów WartoÊciowych w Warszawie, która jest ju najwi kszym parkietem regionu Europy Ârodkowej i Wschodniej oraz regionalnym centrum finansowym, odnosi dalsze sukcesy. Ubieg y rok zakoƒczy a jako pierwsza gie da na Êwiecie pod wzgl dem dynamiki wzrostu liczby spó ek oraz siódma pod wzgl dem wzrostu wartoêci obrotów akcjami. Zwi kszajàc liczb emitentów o 33 proc. do 777, GPW potwierdzi a atrakcyjne warunki, które tworzy dla krajowych i zagranicznych spó ek poszukujàcych kapita u na rozwój. Warszawska gie da odnotowa a przy tym wzrost obrotów akcjami w transakcjach sesyjnych o 25 proc. (w przeliczeniu na dolary), mimo spadku àcznych obrotów akcjami na Êwiatowych gie dach. Âwiadczy to o istotnym potencjale rozwoju gie dy. Na poczàtku czerwca 2012 r. na g ównym rynku (podstawowym i równoleg ym) GPW notowanych by o 435 spó ek krajowych i zagranicznych o àcznej kapitalizacji prawie 650 mld z. Co wi cej, jak wynika z najnowszego, kwartalnego raportu PwC IPO Watch Europe, dotyczàcego liczby i wartoêci pierwszych ofert publicznych (IPO) na najwa niejszych gie dach europejskich, warszawski parkiet po raz kolejny by pierwszym rynkiem w Europie pod wzgl dem liczby debiutów. W drugim kwartale 2012 r. na GPW przeprowadzono 33 ofert publicznych (z czego 5 debiutów odby o si na G ównym Rynku i 28 na rynku NewConnect), co stanowi o ponad 41 proc. wszystkich IPO na rynkach europejskich. Pod wzgl dem wartoêci ofert w drugim kwartale 2012 r. rynek warszawski z wynikiem 50 mln euro uplasowa si na trzecim miejscu w Europie, za gie dami z grupy London Stock Exchange (487 mln euro) i gie dà w Oslo (61 mln euro). Wykorzystujàc potencja rozwojowy polskiej gospodarki oraz dynamizm polskiego rynku kapita owego, polska gie da jest liczàcym si rynkiem kapita owym w ca ej Europie. GPW jest atrakcyjnym miejscem notowaƒ akcji nie tylko dla polskich firm, ale te dla zagranicznych emitentów. A.R.

10 X Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu Safeguarding the Stability of the Financial System The Polish financial system, including the banking sector, has proved to be resistant to the effects of the global financial crisis. This is due to a combination of factors, including the country s relatively good economic performance, conservative banking standards and a responsible policy pursued by the central bank and the financial supervision authorities. uring the turbulence on financial markets in 2008 and 2009, Poland s Dbanking sector remained stable. No bank in Poland was threatened with bankruptcy or needed a handout from public coffers. This was thanks to the joint efforts of the finance ministry, banking supervision authorities and the central bank. The Polish Financial Supervision Authority (KNF) regularly monitored the situation of Polish banks and threats resulting from the problems of their foreign owners. It also prevented the transfer of assets abroad by the parent companies. Additionally, the supervisory agency and the National Bank of Poland strengthened the banks capital by, for example, recommending that they retain dividends. A capital buffer was created, which enabled banks to expand their activities. And when the financial crisis began undermining confidence in the banking system, which led to a drop in the volume of transactions among banks, in October 2008 the NBP unveiled a confidence package designed to restore trust on the interbank market. The package had four main goals: to restore the proper operation of the financial market, improve liquidity on the foreign exchange market, improve liquidity in foreign currencies, and strengthen cooperation between commercial banks and the central bank. These measures helped stabilize the market. The Polish financial market is now seen as stable and secure. According to Wojciech KwaÊniak, vice-chairman of the KNF, banking institutions operating in Poland are based on high-quality capital, a decent level of liquidity and generally conservative standards in banking activities. It is no wonder then that Polish banks fare much better in stress tests than much larger Western banks. While many high-profile financial institutions in Europe will have to work hard to reach equity and liquidity ratios set by the so-called Basel III standards by 2019, Polish banks already meet the standards related to equity and to a large extent those related to liquidity. The crisis has exposed some new problems on global markets, such as the problem of big financial institutions whose assets are equal to or greater than the GDP of a specific country. Poland is free from such problems because, during the 20 years of the transition, the authorities consistently pursued a policy of maintaining low banking market concentration. Prerequisite for economic growth Financial system stability is a situation when the system performs all its functions in a continuous and effective way, even when unexpected and adverse disturbances occur on a significant scale. Maintaining financial system stability is a prerequisite for sustainable economic growth. Of special importance to financial stability is the stability of the banking system. Banks play a key role in financing the economy and in financial settlements. Financial system stability is of particular interest to the National Bank of Poland. This is understandable because the central bank is tasked with working to maintain the stability of the national financial system and is responsible for creating conditions for the development of the banking system. The stability of the financial system is also strongly related to the primary task of the central bank, which is to maintain price stability. The financial system plays a key role in the transmission of monetary policy to the real economy. An unstable financial system may make monetary policy ineffective. This explains why the National Bank of Poland keeps monitoring and analyzing the situation in the country s financial system. The results of these analyses are discussed in the Financial Stability Report, which is published every six months (available at The aim of the report is to publicize the results of financial system stability analyses, including an assessment of the financial system s resilience in the face of any upheavals. The publication of such information is designed to support financial stability through promoting a better understanding of the scope and extent of risk in the financial system. This increases the probability of spontaneous corrections in the behavior of those financial market players who tend to take excessive risks, without the need for interference by public bodies in market mechanisms. The information policy of the central bank is therefore an important way of maintaining stability in the financial system. Banks safe The latest issue of the Financial Stability Report, released in July, points to a further slight improvement in the condition of the Polish banking sector. And the banking sector is the key component of the country s financial system. In 2011, the banking sector s earnings set a record in nominal terms, and in the first quarter of 2012 they remained at a level close to that recorded in previous quarters. Slower GDP growth has not resulted in an increased credit risk in relation to the level of bank assets. Nor does the situation of non-bank financial institutions pose any threat to the stability of the financial system. According to the report, the ability of banks to absorb potential losses remains high, and the financial system is stable. However, the country s economic growth prospects deteriorated during the analyzed period, and there is a high uncertainty about how the economic situation abroad will develop. Further problems in the eurozone may have serious implications for the Polish economy as well. This creates a significant risk that Polish banks will have to deal with in the event of negative developments. The results of macroeconomic stress tests conducted by the NBP show that a vast majority of commercial banks hold sufficient capital to absorb the effects of a severe economic slowdown and to keep their capital adequacy ratios at a high level. Even if there is a severe economic slowdown, the capital needs of the sector as a whole would not be significant, though the equity positions of some banks would have to be strengthened. Some banks might prove to be sensitive to a strong deterioration in financing conditions. Due to the increased uncertainty over the macroeconomic and financial situation in the eurozone, the NBP included a series of recommendations in the report to further strengthen the resilience of the continued on page XII

11 Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu XI Na stra y stabilnoêci systemu finansowego Polski system finansowy, w tym bankowy, okaza si odporny na skutki Êwiatowego kryzysu finansowego. Zadecydowa o o tym wiele czynników, z których najistotniejsze by y: relatywnie dobra sytuacja gospodarcza, konserwatywne standardy funkcjonowania sektora bankowego oraz odpowiedzialna polityka prowadzona przez bank centralny i nadzór finansowy. czasie najwi kszych perturbacji na rynkach finansowych w 2008 i 2009 Wr. polski sektor bankowy pozosta stabilny. aden bank nie by zagro ony upad oêcià ani nie musia korzystaç ze wsparcia ze Êrodków publicznych. Ta sytuacja by a m.in. zas ugà dzia aƒ resortu finansów, nadzoru bankowego oraz wspó pracujàcego z nim Narodowego Banku Polskiego. Komisja Nadzoru Finansowego systematycznie monitorowa a sytuacj polskich banków oraz zagro enia wynikajàce z problemów, w jakie popadli ich zagraniczni akcjonariusze. Zapobieg a tak e transferowaniu Êrodków za granic przez spó ki matki banków. Poza tym Komisja Nadzoru Finansowego wraz z Narodowym Bankiem Polskim doprowadzi a do wzmocnienia kapita u banków, m.in. poprzez zarekomendowanie bankom zachowania dywidendy. Stworzono bufor kapita- owy, pozwalajàcy na swobodny rozwój dzia alnoêci. Bioràc pod uwag, e kryzys finansowy mia negatywny wp yw na zaufanie mi dzy bankami, co spowodowa o zmniejszenie transakcji na rynku mi dzybankowym, Narodowy Bank Polski og osi w paêdzierniku 2008 r. tzw. pakiet zaufania. Pakiet, którego celem by o przywrócenie mi dzybankowego zaufania, sk ada si z czterech g ównych elementów: przywrócenie sprawnoêci dzia ania rynku finansowego; poprawa p ynnoêci na krajowym rynku walutowym; poprawa p ynnoêci w walutach obcych; ÊciÊlejsza wspó praca mi dzy bankami i bankiem centralnym. Pakiet zaufania przyczyni si do uspokojenia rynku. Polski rynek finansowy jest obecnie postrzegany jako stabilny i bezpieczny. Zdaniem Wojciecha KwaÊniaka, wiceprzewodniczàcego Komisji Nadzoru Finansowego, funkcjonujàce w Polsce instytucje bankowe opierajà swojà dzia alnoêç na wysokim i realnym gotówkowym kapitale, dobrym poziomie p ynnoêci i zasadniczo konserwatywnych standardach prowadzenia dzia alnoêci bankowej. Nic wi c dziwnego, e w stress testach polskie banki wypadajà du o lepiej od znacznie wi kszych banków zachodnich. Podczas gdy wiele renomowanych instytucji finansowych w Europie b dzie do 2019 r. dà yç do uzyskania wskaêników kapita u oraz p ynnoêci okreêlonych przez propozycj uregulowania sektora bankowego znanà jako Bazylea III, polskie banki ju dziê spe niajà normy odnoszàce si do kapita u i w znacznym stopniu te odnoszàce si do p ynnoêci. Kryzys pokaza równie kilka nowych problemów zauwa alnych na rynkach globalnych, np. problem wielkich instytucji finansowych, których aktywa sà równe PKB danego paƒstwa lub wi ksze. Polska jest od tego typu problemów wolna na skutek konsekwentnie poprowadzonej przez 20 lat transformacji polityki utrzymujàcej niskà koncentracj rynku bankowego. Warunek wzrostu gospodarczego StabilnoÊç systemu finansowego to stan, w którym pe ni on swoje funkcje w sposób ciàg y i efektywny, nawet w przypadku wystàpienia nieoczekiwanych i niekorzystnych zaburzeƒ o znacznej skali. Utrzymanie stabilnoêci systemu finansowego jest warunkiem koniecznym dla zrównowa onego wzrostu gospodarczego. Szczególne znaczenie dla zachowania stabilnoêci systemu finansowego ma utrzymanie stabilnoêci systemu bankowego. Banki odgrywajà bowiem kluczowà rol w finansowaniu gospodarki i w rozliczeniach p atniczych. StabilnoÊç systemu finansowego jest przedmiotem szczególnego zainteresowania Narodowego Banku Polskiego. Jest to zrozumia e ze wzgl du na powierzone bankowi centralnemu ustawowe zadanie dzia ania na rzecz stabilnoêci krajowego systemu finansowego oraz kszta towania warunków niezb dnych do rozwoju systemu bankowego. StabilnoÊç systemu finansowego jest te silnie zwiàzana z podstawowym zadaniem banku centralnego utrzymaniem stabilnoêci cen. System finansowy odgrywa kluczowà rol w transmisji impulsów polityki pieni nej do sfery realnej. NiestabilnoÊç systemu finansowego mo e utrudniç jej skuteczne prowadzenie. Dlatego Narodowy Bank Polski stale monitoruje i analizuje sytuacj systemu finansowego w Polsce, a wyniki tych analiz przedstawia w wydawanym co pó roku (dost pnym na stronie Raporcie o stabilnoêci systemu finansowego. Jego celem jest przedstawienie wyników analiz stabilnoêci systemu finansowego, w tym oceny jego odpornoêci na ewentualne zaburzenia. Upowszechnienie tego rodzaju wiedzy ma sprzyjaç utrzymaniu stabilno- Êci finansowej, m.in. dzi ki lepszemu zrozumieniu skali i zakresu ryzyka w systemie finansowym. W ten sposób zwi ksza si prawdopodobieƒstwo samoistnej korekty zachowaƒ uczestników rynku us ug finansowych podejmujàcych zbyt du e ryzyko, bez koniecznoêci ingerencji podmiotów publicznych w mechanizmy rynkowe. Polityka informacyjna banku centralnego jest wi c wa nym instrumentem zachowania stabilnoêci systemu finansowego. Banki bezpieczne Z ostatniej, czerwcowej edycji Raportu o stabilnoêci systemu finansowego wynika, e sytuacja polskiego sektora bankowego, najwa niejszego segmentu systemu finansowego, uleg a dalszej nieznacznej poprawie. W 2011 r. system bankowy osiàgnà najwy sze historycznie nominalne zyski, a w I kwartale 2012 r. pozostawa y one na poziomie zbli onym do poprzednich kwarta ów. Obni enie tempa wzrostu gospodarczego nie spowodowa o dotàd wzrostu relacji kosztów ryzyka kredytowego do aktywów banków. Sytuacja niebankowych instytucji finansowych równie nie rodzi zagro eƒ dla stabilnoêci systemu finansowego. Autorzy raportu dowodzà, e zdolnoêç banków do absorpcji ewentualnych strat pozostaje wysoka, a system finansowy jest stabilny. Niemniej, w analizowanym okresie perspektywy wzrostu gospodarczego pogorszy y si, a niepewnoêç co do rozwoju sytuacji gospodarczej za granicà jest wysoka. Konsekwencje negatywnych scenariuszy rozwoju sytuacji w strefie euro mogà byç powa ne równie dla polskiej gospodarki. Generuje to istotne ryzyko, z którym w przypadku negatywnego rozwoju sytuacji polskie banki b dà musia y si zmierzyç. Testy warunków skrajnych przeprowadzone przez NBP wskazujà, e du- a cz Êç banków komercyjnych posiada kapita y wystarczajàce do zaabsorbowania skutków silnego spowolnienia gospodarczego. Nawet w takim pesymistycznym scenariuszu potrzeby kapita owe w skali ca ego sektora nie by yby znaczne, jednak niektóre banki wymaga yby wzmocnienia sytuacji kapita owej. Cz Êç banków mo e byç wra liwa na silne pogorszenie warunków finansowania. Dlatego te, ze wzgl du na wzrost niepewnoêci zwiàzanej z sytuacjà makroekonomicznà i finansowà w strefie euro, NBP przedstawia w raporcie reko- dokoƒczenie na stronie XII

12 XII Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu Safeguarding the Stability of the Financial System continued from page X Polish financial system to negative shocks. The central bank recommends that commercial banks continue to pursue a prudent dividend policy. In particular, banks with substantial portfolios of housing loans with high current loan-to-value (LtV) ratios or considerable portfolios of housing loans denominated in foreign currency should maintain high capital adequacy in order to have a buffer to cover a potential rise in credit risk costs. In order to diversify sources of funding, banks should, to a much larger extent than now, raise funding through the issuance of long-term debt. The scope of this issuance should be increased gradually so that in the longer term, banks have their loan portfolios funded by stable deposits from the real sector and long-term debt securities. Changing prices on the real estate market and exchange rate volatility in the case of foreigncurrency loans may lead to an increase in the current LtV ratio for housing loans. Therefore banks should monitor their housing loan portfolios for their current LtV and contain risk arising from loans with a high LtV ratio, without increasing the probability of the borrower losing their loan servicing capacity. mendacje, których realizacja w opinii ekspertów NBP przyczyni si do dalszego umocnienia odpornoêci polskiego systemu finansowego na negatywne szoki. I tak zaleca si, aby banki prowadzi y ostro nà polityk dywidendowà, eby dysponowaç odpowiednim buforem na pokrycie kosztów ewentualnego spowolnienia gospodarczego. Potrzeba zwi kszenia kapita ów dotyczy w szczególnoêci banków posiadajàcych znaczne portfele kredytów mieszkaniowych udzielanych w walutach obcych lub tych o wysokim poziomie wskaênika LtV, czyli wysokoêci kredytu w stosunku do jego zabezpieczenia. Z kolei w celu dywersyfikacji êróde finansowania, banki w wi kszym stopniu ni obecnie powinny pozyskiwaç finansowanie poprzez emisj d ugoterminowych pasywów na rynku. Zwi kszanie skali emisji powinno nast powaç stopniowo, tak aby portfel kredytowy w d ugim terminie by finansowany stabilnymi depozytami pozyskanymi od sektora realnego i emisjà d ugoterminowych instrumentów d u nych. Zmiany cen na rynku nieruchomoêci oraz, w przypadku kredytów walutowych, zmiennoêç kursu z otego mogà wp ywaç na wzrost bie àcego wskaênika LtV dla kredytów mieszkaniowych. Banki powinny wi c monitorowaç portfele kredytów na nieruchomoêci mieszkaniowe pod kàtem bie- àcego LtV i ograniczaç ryzyko zwiàzane z kredytami o wysokim wskaêniku, nie zwi kszajàc przy tym prawdopodobieƒstwa utraty zdolnoêci do obs ugi kredytu przez kredytobiorc. Fighting inflation Ensuring the stability of the financial system is an important goal of the Polish central bank, though not the only one. The primary objective is to maintain price stability, which means stabilizing inflation at a low level. The NBP has no direct impact on inflation, but influences it indirectly through the monetary transmission mechanism. The first element of this mechanism is the system of interest rates at which banks lend to each other. Since the NBP has a monopoly on the issuance of money, it is able to influence these rates. The NBP tries to make sure that short-term interest rates on the interbank market are close to the reference rate set by the Monetary Policy Council, the NBP s interest rate-setting committee. An important task of the NBP is to support government efforts to facilitate economic growth of course, as long as this is consistent with the primary aim of the central bank, which is to maintain price stability. The monetary policy of the NBP is conducted under the flexible exchange rate regime, which, however, does not exclude FX interventions should these be deemed necessary. The NBP has no target exchange rate. Still, it reserves the right to occasionally intervene when it decides that the foreign exchange market has been destabilized. Excessive exchange rate fluctuations are regarded as harmful to the economy. A.R. Na stra y stabilnoêci systemu finansowego dokoƒczenie ze strony XI W walce z inflacjà Dba oêç o stabilnoêç systemu finansowego jest istotnym celem dzia alno- Êci polskiego banku centralnego, ale nie jedynym. Podstawowym celem dzia ania NBP jest utrzymanie stabilnoêci cen, a wi c walka z inflacjà. Nie majàc bezpoêredniego wp ywu na inflacj, NBP oddzia uje na nià poêrednio, poprzez tzw. mechanizm transmisji monetarnej. Pierwszym ogniwem tego mechanizmu sà stopy procentowe, po jakich banki po yczajà sobie nawzajem pieniàdze. Dzi ki monopolowi na emisj pieniàdza NBP mo e wp ywaç na wysokoêç tych stóp w praktyce dzia a tak, by krótkookresowe stopy procentowe na rynku mi dzybankowym by y w przybli eniu równe stopie referencyjnej, ustalanej przez Rad Polityki Pieni nej, która jest organem NBP. Wa nym zadaniem NBP jest wspieranie dzia aƒ rzàdu s u àcych rozwojowi gospodarczemu. OczywiÊcie tak dalece jak to pozostaje w zgodzie z podstawowym celem banku centralnego, tj. utrzymaniem stabilnoêci cen. Swojà polityk pieni nà NBP realizuje w warunkach p ynnego kursu walutowego, co nie wyklucza jednak interwencji walutowych, gdyby takie zosta y uznane za niezb dne. NBP nie ma adnego docelowego poziomu dla kursu z otego. Natomiast rezerwuje sobie prawo do sporadycznych interwencji, kiedy uzna, e rynek walutowy zosta zdestabilizowany. Zbyt du e wahania kursu sà bowiem dla gospodarki szkodliwe. A.R. The Secure Amid Crisis special section has been published by WV Marketing sp. z o. o. in association with Warsaw Voice SA in a project co-financed by the National Bank of Poland. NBP Head Office, 11/21 Âwi tokrzyska St., Warsaw. More information on financial issues at and Sekcja specjalna Bezpieczni poêród kryzysu wydana przez WV Marketing Sp. z o. o. we wspó pracy z Warsaw Voice S.A. projekt dofinansowany ze Êrodków Narodowego Banku Polskiego. Centrala NBP, ul. Âwi tokrzyska 11/21, Warszawa. Wi cej informacji na tematy finansowe na stronach i

Economic Survey 2018 Poland in the eyes of foreign investors

Economic Survey 2018 Poland in the eyes of foreign investors Poland in the eyes of foreign investors International Group of Chambers of Commerce in Poland Part I Characteristics of the surveyed companies Structure of respondents - branches. Supply 2,0% Branches

Bardziej szczegółowo

Economic Survey 2018 Poland in the eyes of foreign investors

Economic Survey 2018 Poland in the eyes of foreign investors Poland in the eyes of foreign investors International Group of Chambers of Commerce in Poland Part I Characteristics of the surveyed companies Structure of respondents - branches. Supply 2,0% Branches

Bardziej szczegółowo

Presentation of results for GETIN Holding Group Q Presentation for investors and analyst of audited financial results

Presentation of results for GETIN Holding Group Q Presentation for investors and analyst of audited financial results Presentation of results for GETIN Holding Group Q1 2010 Presentation for investors and analyst of audited financial results Warsaw, 14 May 2010 Basic financial data of GETIN Holding Higher net interest

Bardziej szczegółowo

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1 I SSW1.1, HFW Fry #65, Zeno #67 Benchmark: Qtr.1 like SSW1.2, HFW Fry #47, Zeno #59 Benchmark: Qtr.1 do SSW1.2, HFW Fry #5, Zeno #4 Benchmark: Qtr.1 to SSW1.2,

Bardziej szczegółowo

Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005

Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 Cracow University of Economics Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Key Note Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit CE Europe

Bardziej szczegółowo

Latest Development of Composite Indicators in the Czech Republic

Latest Development of Composite Indicators in the Czech Republic Latest Development of Composite Indicators in the Czech Republic Marie Hörmannová Czech Statistical Office Aim of the presentation: describe the current economic development as reflected by the composite

Bardziej szczegółowo

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition) Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000 (Polish Edition) Poland) Przedsiebiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne (Katowice Click here if your download doesn"t start automatically Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000

Bardziej szczegółowo

Financial support for start-uppres. Where to get money? - Equity. - Credit. - Local Labor Office - Six times the national average wage (22000 zł)

Financial support for start-uppres. Where to get money? - Equity. - Credit. - Local Labor Office - Six times the national average wage (22000 zł) Financial support for start-uppres Where to get money? - Equity - Credit - Local Labor Office - Six times the national average wage (22000 zł) - only for unymployed people - the company must operate minimum

Bardziej szczegółowo

www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part

Bardziej szczegółowo

Effective Governance of Education at the Local Level

Effective Governance of Education at the Local Level Effective Governance of Education at the Local Level Opening presentation at joint Polish Ministry OECD conference April 16, 2012, Warsaw Mirosław Sielatycki Ministry of National Education Doskonalenie

Bardziej szczegółowo

www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS.

ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. Strona 1 1. Please give one answer. I am: Students involved in project 69% 18 Student not involved in

Bardziej szczegółowo

Finanse publiczne i rentowność obligacji. 30 V 2012 Aleksander Łaszek

Finanse publiczne i rentowność obligacji. 30 V 2012 Aleksander Łaszek Finanse publiczne i rentowność obligacji 30 V 2012 Aleksander Łaszek Plan prezentacji 1. Dług publiczny i deficyt 2. Rentowność polskich obligacji 3. Porównanie: Polska i Czechy 4. Stopa oszczędności 30

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY. Wyniki finansowe banków w I kwartale 2014 r. 1

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY. Wyniki finansowe banków w I kwartale 2014 r. 1 GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów Warszawa, 18 czerwca 2014 r. Informacja sygnalna Wyniki finansowe banków w I kwartale 2014 r. 1 W końcu marca 2014 r. działalność

Bardziej szczegółowo

Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu

Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu Project co-financed by the National Bank of Poland Projekt dofinansowany ze Êrodków Narodowego Banku Polskiego Secure Amid Crisis Bezpieczni poêród kryzysu Polish Banking Sector Profitable and Growing

Bardziej szczegółowo

Financial results of Apator Capital Group in 1Q2014

Financial results of Apator Capital Group in 1Q2014 I. Wyniki GK Apator za rok 213 - Podsumowanie Raportowane przychody ze sprzedaży na poziomie 212 (wzrost o 1,5%), nieznacznie (3%) poniżej dolnego limitu prognozy giełdowej. Raportowany zysk netto niższy

Bardziej szczegółowo

Cracow University of Economics Poland

Cracow University of Economics Poland Cracow University of Economics Poland Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Keynote Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit,

Bardziej szczegółowo

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition)

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition) Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition) J Krupski Click here if your download doesn"t start automatically Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama

Bardziej szczegółowo

Weronika Mysliwiec, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

Weronika Mysliwiec, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019 Poniższy zbiór zadań został wykonany w ramach projektu Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych - najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2018/2019. Tresci zadań rozwiązanych

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów Warszawa, 19 września 2014 r. Informacja sygnalna Wyniki finansowe banków w I półroczu 2014 r. 1 W końcu czerwca 2014 r. działalność

Bardziej szczegółowo

Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition)

Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition) Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition) Janusz Leszek Jurkiewicz Click here if your download doesn"t start automatically Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition) Janusz Leszek Jurkiewicz

Bardziej szczegółowo

Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme

Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme Pracownia Naukowo-Edukacyjna Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme and the contribution by ESF funds towards the results achieved within specific

Bardziej szczegółowo

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition) Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Zakopane,

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia niestacjonarne Kierunek Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Specjalność INERNATIONAL LOGISTICS

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia niestacjonarne Kierunek Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Specjalność INERNATIONAL LOGISTICS Studia II stopnia niestacjonarne Kierunek Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Specjalność INERNATIONAL LOGISTICS Description Master Studies in International Logistics is the four-semesters studies, dedicate

Bardziej szczegółowo

Trudne wybory banków centralnych. Strategia celu inflacyjnego (2)

Trudne wybory banków centralnych. Strategia celu inflacyjnego (2) Trudne wybory banków centralnych Strategia celu inflacyjnego (2) 1960 1970 1980 1990 2000 Trudne wybory banków centralnych Jak reagował ECB na wzrost inflacji wywołany globalnym wzrostem cen surowców?

Bardziej szczegółowo

ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL

ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL Read Online and Download Ebook ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL DOWNLOAD EBOOK : ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA Click link bellow and free register

Bardziej szczegółowo

OPINIA NIEZALEŻNEGO BIEGŁEGO REWIDENTA Dla Zgromadzenia Wspólników CRISIL Irevna Poland Sp. z o. o. 1. Przeprowadziliśmy badanie załączonego sprawozdania finansowego za rok zakończony dnia 31 grudnia 2016

Bardziej szczegółowo

What our clients think about us? A summary od survey results

What our clients think about us? A summary od survey results What our clients think about us? A summary od survey results customer satisfaction survey We conducted our audit in June 2015 This is the first survey about customer satisfaction Why? To get customer feedback

Bardziej szczegółowo

www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part

Bardziej szczegółowo

Revenue Maximization. Sept. 25, 2018

Revenue Maximization. Sept. 25, 2018 Revenue Maximization Sept. 25, 2018 Goal So Far: Ideal Auctions Dominant-Strategy Incentive Compatible (DSIC) b i = v i is a dominant strategy u i 0 x is welfare-maximizing x and p run in polynomial time

Bardziej szczegółowo

Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu IONS-14 / OPTO Meeting For Young Researchers 2013 Khet Tournament On 3-6 July 2013 at the Faculty of Physics, Astronomy and Informatics of Nicolaus Copernicus University in Torun (Poland) there were two

Bardziej szczegółowo

!850016! www.irs.gov/form8879eo. e-file www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C,

Bardziej szczegółowo

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl Back Twoje konto Wyloguj magda.szewczyk@slo-wroc.pl BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students Tworzenie ankiety Udostępnianie Analiza (55) Wyniki

Bardziej szczegółowo

Leading organiza5on represen5ng the Business Services Sector in Poland ABSL. June 2013

Leading organiza5on represen5ng the Business Services Sector in Poland ABSL. June 2013 Leading organiza5on represen5ng the Business Services Sector in Poland ABSL June 2013 KEY FACTS ON THE SECTOR KEY FACTS ON THE SECTOR 110 000 No. of employees in foreign capital BPO/ITO, SSC and R&D centres

Bardziej szczegółowo

Analysis of Movie Profitability STAT 469 IN CLASS ANALYSIS #2

Analysis of Movie Profitability STAT 469 IN CLASS ANALYSIS #2 Analysis of Movie Profitability STAT 469 IN CLASS ANALYSIS #2 aaaklnictzzjb9tgfmcnadpg7oy0lxa9edva9kkapdarhyk2k7gourinlwsweyzikuyiigvyleiv/cv767fpf/5crc1xt9va5mx7w3m/ecuqw1kuztpx/rl3/70h73/w4cog9dhhn3z62d6jzy+yzj766txpoir9nzszisjynetqr+rvlfvyoozu5xbybpsxb1wahul8phczdt2v4zgchb7uecwphlyigrgkjcyiflfyci0kxnmr4z6kw0jsokvot8isntpa3gbknlcufiv/h+hh+eur4fomd417rvtfjoit5pfju6yxiab2fmwk0y/feuybobqk+axnke8xzjjhfyd8kkpl9zdoddkazd5j6bzpemjb64smjb6vb4xmehysu08lsrszopxftlzee130jcb0zjxy7r5wa2f1s2off2+dyatrughnrtpkuprlcpu55zlxpss/yqe2eamjkcf0jye8w8yas0paf6t0t2i9stmcua+inbi2rt01tz22tubbqwidypvgz6piynkpobirkxgu54ibzoti4pkw2i5ow9lnuaoabhuxfxqhvnrj6w15tb3furnbm+scyxobjhr5pmj5j/w5ix9wsa2tlwx9alpshlunzjgnrwvqbpwzjl9wes+ptyn+ypy/jgskavtl8j0hz1djdhzwtpjbbvpr1zj7jpg6ve7zxfngj75zee0vmp9qm2uvgu/9zdofq6r+g8l4xctvo+v+xdrfr8oxiwutycu0qgyf8icuyvp/sixfi9zxe11vp6mrjjovpmxm6acrtbia+wjr9bevlgjwlz5xd3rfna9g06qytaoofk8olxbxc7xby2evqjmmk6pjvvzxmpbnct6+036xp5vdbrnbdqph8brlfn/n/khnfumhf6z1v7h/80yieukkd5j0un82t9mynxzmk0s/bzn4tacdziszdhwrl8x5ako8qp1n1zn0k6w2em0km9zj1i4yt1pt3xiprw85jmc2m1ut2geum6y6es2fwx6c+wlrpykblopbuj5nnr2byygfy5opllv4+jmm7s6u+tvhywbnb0kv2lt5th4xipmiij+y1toiyo7bo0d+vzvovjkp6aoejsubhj3qrp3fjd/m23pay8h218ibvx3nicofvd1xi86+kh6nb/b+hgsjp5+qwpurzlir15np66vmdehh6tyazdm1k/5ejtuvurgcqux6yc+qw/sbsaj7lkt4x9qmtp7euk6zbdedyuzu6ptsu2eeu3rxcz06uf6g8wyuveznhkbzynajbb7r7cbmla+jbtrst0ow2v6ntkwv8svnwqnu5pa3oxfeexf93739p93chq/fv+jr8r0d9brhpcxr2w88bvqbr41j6wvrb+u5dzjpvx+veoaxwptzp/8cen+xbg==

Bardziej szczegółowo

WPŁYW KRYZYSU FINANSOWEGO W STREFIE EURO NA SEKTOR BANKOWY W POLSCE

WPŁYW KRYZYSU FINANSOWEGO W STREFIE EURO NA SEKTOR BANKOWY W POLSCE WPŁYW KRYZYSU FINANSOWEGO W STREFIE EURO NA SEKTOR BANKOWY W POLSCE Redakcja naukowa Błażej Lepczyński Gdańsk, grudzień 2012 r. Spis treści WSTĘP 7 Charakter i przebieg europejskiego kryzysu bankowego

Bardziej szczegółowo

Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards

Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards INSPIRE Conference 2010 INSPIRE as a Framework for Cooperation Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards Elżbieta Bielecka Agnieszka Zwirowicz

Bardziej szczegółowo

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesn"t start automatically

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesnt start automatically Mierzeja Wislana, mapa turystyczna 1:50 000: Mikoszewo, Jantar, Stegna, Sztutowo, Katy Rybackie, Przebrno, Krynica Morska, Piaski, Frombork =... = Carte touristique (Polish Edition) MaPlan Sp. z O.O Click

Bardziej szczegółowo

ZAGRANICZNE INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE

ZAGRANICZNE INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE ZAGRANICZNE INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE 10.04.2017 FOREIGN DIRECT INVESTMENT BPM 6 14.26 Whether there is spontaneous financing of a current account deficit that is, whether the gap between saving and investment

Bardziej szczegółowo

Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society

Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society Prof. Piotr Bledowski, Ph.D. Institute of Social Economy, Warsaw School of Economics local policy, social security, labour market Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing

Bardziej szczegółowo

KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE GLIWICE SUBZONE and its influence on local economy KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE - GLIWICE SUBZONE

KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE GLIWICE SUBZONE and its influence on local economy KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE - GLIWICE SUBZONE KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE GLIWICE SUBZONE and its influence on local economy Definition: WHAT DOES THE SPECIAL ECONOMIC ZONE MEAN? THE SPECIAL ECONOMIC ZONE IS THE SEPERATED AREA WITH ATTRACTIVE TAX

Bardziej szczegółowo

Export Markets Enterprise Florida Inc.

Export Markets Enterprise Florida Inc. Export Markets Enterprise Florida Inc. IV webinarium 5.03.2015 Współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika

Bardziej szczegółowo

www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part

Bardziej szczegółowo

EPS. Erasmus Policy Statement

EPS. Erasmus Policy Statement Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości Ostrowiec Świętokrzyski College of Business and Entrepreneurship EPS Erasmus Policy Statement Deklaracja Polityki Erasmusa 2014-2020 EN The institution is located

Bardziej szczegółowo

Implementation of the JEREMIE initiative in Poland. Prague, 8 November 2011

Implementation of the JEREMIE initiative in Poland. Prague, 8 November 2011 Implementation of the JEREMIE initiative in Poland Prague, 8 November 2011 Poland - main beneficiary of EU structural funds - 20% of allocation within cohesion policy (EUR 67 bln) Over EUR 10 bln of NSRF

Bardziej szczegółowo

www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part

Bardziej szczegółowo

Sargent Opens Sonairte Farmers' Market

Sargent Opens Sonairte Farmers' Market Sargent Opens Sonairte Farmers' Market 31 March, 2008 1V8VIZSV7EVKIRX8(1MRMWXIVSJ7XEXIEXXLI(ITEVXQIRXSJ%KVMGYPXYVI *MWLIVMIWERH*SSHTIVJSVQIHXLISJJMGMEPSTIRMRKSJXLI7SREMVXI*EVQIVW 1EVOIXMR0E]XS[R'S1IEXL

Bardziej szczegółowo

Patients price acceptance SELECTED FINDINGS

Patients price acceptance SELECTED FINDINGS Patients price acceptance SELECTED FINDINGS October 2015 Summary With growing economy and Poles benefiting from this growth, perception of prices changes - this is also true for pharmaceuticals It may

Bardziej szczegółowo

BALANCE SHEET/Bilans. Total Assets/Suma aktywów 6.476.595

BALANCE SHEET/Bilans. Total Assets/Suma aktywów 6.476.595 Ę ł ś ń ł ł ł ł ł ń ń Ę ń ł ś BALANCE SHEET/Bilans Note 31/12/10 ASSETS/Aktywa Non-current assets/aktywa trwałe Tangible Assets/Rzeczowe aktywa trwałe 6.1 2.978.726 Intangible Assets/Wartości niematerialne

Bardziej szczegółowo

Dlaczego przy końcu lat 20. Rezerwa Federalna obniżyła stopy procentowe w trakcie boomu na giełdzie?

Dlaczego przy końcu lat 20. Rezerwa Federalna obniżyła stopy procentowe w trakcie boomu na giełdzie? Wielki Kryzys Dlaczego przy końcu lat 20. Rezerwa Federalna obniżyła stopy procentowe w trakcie boomu na giełdzie? Decyzje Rezerwy Federalnej w latach 1927-1930 (1) In 1927, there was a mild recession

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market

Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market ISSN 1731-920X Biuletyn Miesięczny GPW WSE Monthly Bulletin (06/2012) Czerwiec 2012 (06/2012) June 2012 Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market Wartość obrotów - notowania

Bardziej szczegółowo

Terminy pisane wielką literą w niniejszym aneksie mają znaczenie nadane im w Prospekcie.

Terminy pisane wielką literą w niniejszym aneksie mają znaczenie nadane im w Prospekcie. Warszawa, dnia 16 maja 2016 r. ANEKS NR 2 Z DNIA 9 MAJA 2016 ROKU DO PROSPEKTU EMISYJNEGO CERTYFIKATÓW INWESTYCYJNYCH SERII 001, 002, 003, 004, 005, 006, 007 ORAZ 008 FUNDUSZU MEDYCZNY PUBLICZNY FUNDUSZ

Bardziej szczegółowo

na przyktadzie Polski, Czech, Slowacji i W^gier

na przyktadzie Polski, Czech, Slowacji i W^gier Grazyna Olszewska System bankowy a uwarunkowania wzrostu gospodarczego r w krajach Europy Srodkowej na przyktadzie Polski, Czech, Slowacji i W^gier Radom 2013 Spis tresci WST^P 7 ROZDZIAL 1 PIENI^DZ A

Bardziej szczegółowo

=Dá F]QLN QU s}ï v] }o] Çl] ] v]'ïv i v }l îìíï

=Dá F]QLN QU s}ï v] }o] Çl] ] v]'ïv i v }l îìíï 736 M. Belka Narodowy Bank Polski Warszawa, r. Z nia na rok 2013 przed do projektu u Z nia. W ch realizowanej przez Narodowy Bank Polski 3 r. Ponadto i W na rok 2013 10 2012 r. p 2. W 2013 r. olskim w

Bardziej szczegółowo

I webinarium 18.02.2015

I webinarium 18.02.2015 I webinarium 18.02.2015 Współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska - Rzeczpospolita Polska 2007-2013.

Bardziej szczegółowo

Potencjał wzrostu rynku obligacji w Polsce

Potencjał wzrostu rynku obligacji w Polsce MAJ 213 Islandia Irlandia Holandia Dania Hiszpania Luksemburg Portugalia USA Wielka Brytania Szwecja Francja Belgia Grecja Włochy Szwajcaria Niemcy Norwegia Finlandia Cypr Japonia Republika Czeska Słowenia

Bardziej szczegółowo

Helena Boguta, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

Helena Boguta, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019 Poniższy zbiór zadań został wykonany w ramach projektu Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych - najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2018/2019. Składają się na

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH Studia I stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Specjalność PROGRAM OF BACHELOR STUDIES IN Description The objective of the studies is to train an expert in international

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI RADY NADZORCZEJ PERMA-FIX MEDICAL S.A. ZA OKRES OD DNIA 1 STYCZNIA 2017 R. DO DNIA 31 GRUDNIA 2017 R.

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI RADY NADZORCZEJ PERMA-FIX MEDICAL S.A. ZA OKRES OD DNIA 1 STYCZNIA 2017 R. DO DNIA 31 GRUDNIA 2017 R. SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI RADY NADZORCZEJ PERMA-FIX MEDICAL S.A. ZA OKRES OD DNIA 1 STYCZNIA 2017 R. DO DNIA 31 GRUDNIA 2017 R. W okresie sprawozdawczym od dnia 1 stycznia 2017 roku do dnia 31 grudnia

Bardziej szczegółowo

ADVICERO TAX RETAIL MARKET IN POLAND

ADVICERO TAX RETAIL MARKET IN POLAND ADVICERO TAX RETAIL MARKET IN POLAND 2014 WWW.ADVICERO.EU RETAIL MARKET IN POLAND The Polish retail market enjoyed substantial development in recent years and is expected to continue growing in the near

Bardziej szczegółowo

Egzamin maturalny z języka angielskiego na poziomie dwujęzycznym Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego)

Egzamin maturalny z języka angielskiego na poziomie dwujęzycznym Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego) 112 Informator o egzaminie maturalnym z języka angielskiego od roku szkolnego 2014/2015 2.6.4. Część ustna. Przykładowe zestawy zadań Przykładowe pytania do rozmowy wstępnej Rozmowa wstępna (wyłącznie

Bardziej szczegółowo

Katowice, plan miasta: Skala 1: = City map = Stadtplan (Polish Edition)

Katowice, plan miasta: Skala 1: = City map = Stadtplan (Polish Edition) Katowice, plan miasta: Skala 1:20 000 = City map = Stadtplan (Polish Edition) Polskie Przedsiebiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera Click here if your download doesn"t start automatically

Bardziej szczegółowo

DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja IV

DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja IV DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja IV Stopa procentowa Wszelkie prawa zastrze one. Kopiowanie i rozpowszechnianie ca ci lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI RADY NADZORCZEJ PERMA-FIX MEDICAL S.A. ZA OKRES OD DNIA 1 STYCZNIA 2016 R. DO DNIA 31 GRUDNIA 2016 R.

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI RADY NADZORCZEJ PERMA-FIX MEDICAL S.A. ZA OKRES OD DNIA 1 STYCZNIA 2016 R. DO DNIA 31 GRUDNIA 2016 R. SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI RADY NADZORCZEJ PERMA-FIX MEDICAL S.A. ZA OKRES OD DNIA 1 STYCZNIA 2016 R. DO DNIA 31 GRUDNIA 2016 R. W okresie sprawozdawczym od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia 31 grudnia

Bardziej szczegółowo

Prices and Volumes on the Stock Market

Prices and Volumes on the Stock Market Prices and Volumes on the Stock Market Krzysztof Karpio Piotr Łukasiewicz Arkadiusz Orłowski Warszawa, 25-27 listopada 2010 1 Data selection Warsaw Stock Exchange WIG index assets most important for investors

Bardziej szczegółowo

Blow-Up: Photographs in the Time of Tumult; Black and White Photography Festival Zakopane Warszawa 2002 / Powiekszenie: Fotografie w czasach zgielku

Blow-Up: Photographs in the Time of Tumult; Black and White Photography Festival Zakopane Warszawa 2002 / Powiekszenie: Fotografie w czasach zgielku Blow-Up: Photographs in the Time of Tumult; Black and White Photography Festival Zakopane Warszawa 2002 / Powiekszenie: Fotografie w czasach zgielku Juliusz and Maciej Zalewski eds. and A. D. Coleman et

Bardziej szczegółowo

Wyniki finansowe funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych w 2011 roku 1

Wyniki finansowe funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych w 2011 roku 1 Warszawa, 26 czerwca 2012 r. Wyniki finansowe funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych w 2011 roku 1 W końcu 2011 r. na polskim rynku finansowym funkcjonowały 484 fundusze inwestycyjne

Bardziej szczegółowo

Warsaw, August 25th, 2011

Warsaw, August 25th, 2011 ROBYG S.A. Group 1H 2011 Financial i Financial i results Warsaw, August 25th, 2011 Niniejsza prezentacja nie podlega rozpowszechnianiu, bezpośrednio czy pośrednio, na terytorium albo do Stanów Zjednoczonych

Bardziej szczegółowo

Dominika Janik-Hornik (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Kornelia Kamińska (ESN Akademia Górniczo-Hutnicza) Dorota Rytwińska (FRSE)

Dominika Janik-Hornik (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Kornelia Kamińska (ESN Akademia Górniczo-Hutnicza) Dorota Rytwińska (FRSE) Czy mobilność pracowników uczelni jest gwarancją poprawnej realizacji mobilności studentów? Jak polskie uczelnie wykorzystują mobilność pracowników w programie Erasmus+ do poprawiania stopnia umiędzynarodowienia

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market

Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market ISSN 1731-920X Biuletyn Miesięczny GPW WSE Monthly Bulletin (07/2013) lipiec 2013 (07/2013) July 2013 Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market Wartość obrotów - notowania ciągłe

Bardziej szczegółowo

Rynki finansowe Podsumowanie

Rynki finansowe Podsumowanie Rynki finansowe Podsumowanie Stawiaj twoje główne postacie w sytuacjach, w których przytrafiają im się okropne rzeczy aby czytelnik mógł zobaczyć, z jakiej gliny są ulepione Kurt Vonnegut SGH 2016_2016

Bardziej szczegółowo

Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition)

Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition) Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition) Piotr Maluskiewicz Click here if your download doesn"t start automatically Miedzy

Bardziej szczegółowo

PORTS AS LOGISTICS CENTERS FOR CONSTRUCTION AND OPERATION OF THE OFFSHORE WIND FARMS - CASE OF SASSNITZ

PORTS AS LOGISTICS CENTERS FOR CONSTRUCTION AND OPERATION OF THE OFFSHORE WIND FARMS - CASE OF SASSNITZ Part-financed by EU South Baltic Programme w w w. p t m e w. p l PROSPECTS OF THE OFFSHORE WIND ENERGY DEVELOPMENT IN POLAND - OFFSHORE WIND INDUSTRY IN THE COASTAL CITIES AND PORT AREAS PORTS AS LOGISTICS

Bardziej szczegółowo

Solvency II. 25 kwietnia 2014. Michał Herbich

Solvency II. 25 kwietnia 2014. Michał Herbich Solvency II 25 kwietnia 2014 Michał Herbich Solvency II system trzech filarów Pillar Pillar Pillar 1 Valuation of assets Valuation of liabilities (Technical Provisions) Capital requirements (Solvency Capital

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

ISSN X Biuletyn Miesięczny GPW WSE Monthly Bulletin (01/2013) styczeń 2013 (01/2013) January 2013

ISSN X Biuletyn Miesięczny GPW WSE Monthly Bulletin (01/2013) styczeń 2013 (01/2013) January 2013 ISSN 1731-920X Biuletyn Miesięczny GPW WSE Monthly Bulletin (01/2013) styczeń 2013 (01/2013) January 2013 Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market Wartość obrotów - notowania

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market

Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market ISSN 1731-920X Biuletyn Miesięczny GPW WSE Monthly Bulletin (10/2012) październik 2012 (10/2012) October 2012 Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market Wartość obrotów - notowania

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market

Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market ISSN 1731-920X Biuletyn Miesięczny GPW WSE Monthly Bulletin (11/2012) listopad 2012 (11/2012) November 2012 Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market Wartość obrotów - notowania

Bardziej szczegółowo

ISSN X Biuletyn Miesięczny GPW WSE Monthly Bulletin (08/2012) sierpień 2012 (08/2012) August 2012

ISSN X Biuletyn Miesięczny GPW WSE Monthly Bulletin (08/2012) sierpień 2012 (08/2012) August 2012 ISSN 1731-920X Biuletyn Miesięczny GPW WSE Monthly Bulletin (08/2012) sierpień 2012 (08/2012) August 2012 Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market Wartość obrotów - notowania

Bardziej szczegółowo

aforementioned device she also has to estimate the time when the patients need the infusion to be replaced and/or disconnected. Meanwhile, however, she must cope with many other tasks. If the department

Bardziej szczegółowo

DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja III

DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja III DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja III Produkt Krajowy Brutto - PKB (GDP - Gross Domestic Product) Wszelkie prawa zastrze one. Kopiowanie i rozpowszechnianie ca

Bardziej szczegółowo

Credit granting services

Credit granting services Credit granting services Инфо Версия 4 URL http://dk.mercell.com/permalink/40067056.aspx Внешний ID тендера 321508-2013 Тип закупки Оповещение о результатах Тип документа Contract award Процедура приобретения

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI RADY NADZORCZEJ PERMA-FIX MEDICAL S.A. ZA OKRES OD DNIA 01 STYCZNIA 2014 R. DO DNIA 31 GRUDNIA 2014 R.

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI RADY NADZORCZEJ PERMA-FIX MEDICAL S.A. ZA OKRES OD DNIA 01 STYCZNIA 2014 R. DO DNIA 31 GRUDNIA 2014 R. SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI RADY NADZORCZEJ PERMA-FIX MEDICAL S.A. ZA OKRES OD DNIA 01 STYCZNIA 2014 R. DO DNIA 31 GRUDNIA 2014 R. W okresie sprawozdawczym od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia 31 grudnia

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

Polityka pienięŝna NBP kamienie milowe

Polityka pienięŝna NBP kamienie milowe Polityka pienięŝna NBP kamienie milowe Kamień 1: stłumienie hiperinflacji Warunki początkowe: hiperinflacja ponad 250% średniorocznie w 1989 r. niedobory na rynku załamanie produkcji niskie zaufanie do

Bardziej szczegółowo

ZAJĘCIA DLA OPIEKUNÓW STUDENTÓW EUD I AME

ZAJĘCIA DLA OPIEKUNÓW STUDENTÓW EUD I AME ZAJĘCIA DLA OPIEKUNÓW STUDENTÓW EUD I AME Współczesne problemy ekonomiczne. Czy kryzys to koniec czy początek? dr hab. prof. SGH Alina Szypulewska Porczyńska Szkoła Główna Handlowa 10 października 2017

Bardziej szczegółowo

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to teachers

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to teachers 1 z 7 2015-05-14 18:32 Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl Back Twoje konto Wyloguj magda.szewczyk@slo-wroc.pl BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to teachers Tworzenie ankiety Udostępnianie

Bardziej szczegółowo

Steps to build a business Examples: Qualix Comergent

Steps to build a business Examples: Qualix Comergent How To Start a BUSINESS Agenda Steps to build a business Examples: Qualix Comergent 1 Idea The Idea is a Piece of a Company 4 2 The Idea is a Piece of a Company Investing_in_New_Ideas.wmv Finding_the_Problem_is_the_Hard_Part_Kevin

Bardziej szczegółowo

No matter how much you have, it matters how much you need

No matter how much you have, it matters how much you need CSR STRATEGY KANCELARIA FINANSOWA TRITUM GROUP SP. Z O.O. No matter how much you have, it matters how much you need Kancelaria Finansowa Tritum Group Sp. z o.o. was established in 2007 we build trust among

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market

Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market ISSN 1731-920X Biuletyn Miesięczny GPW WSE Monthly Bulletin (02/2013) luty 2013 02/2013) February 2013 Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market Wartość obrotów - notowania ciągłe

Bardziej szczegółowo

RAPORT ROCZNY GO TOWARZYSTWO FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH SA. Spis Treści ZA OKRES OD 1 STYCZNIA 2015 R. DO 31 GRUDNIA 2015 R.

RAPORT ROCZNY GO TOWARZYSTWO FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH SA. Spis Treści ZA OKRES OD 1 STYCZNIA 2015 R. DO 31 GRUDNIA 2015 R. RAPORT ROCZNY GO TOWARZYSTWO FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH SA ZA OKRES OD 1 STYCZNIA 2015 R. DO 31 GRUDNIA 2015 R. Spis Treści I. List Prezesa Zarządu GO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółka Akcyjna II.

Bardziej szczegółowo

NADZÓR I REGULACJE BANKOWE. Finanse 110630-1165

NADZÓR I REGULACJE BANKOWE. Finanse 110630-1165 NADZÓR I REGULACJE BANKOWE Plan wykładu Obszary regulacji bankowych Komitet Bazylejski Regulacje UE Regulacje bankowości amerykańskiej Wyzwania dla regulacji bankowych Obszary regulacji bankowych Regulacja

Bardziej szczegółowo

European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014

European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014 European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014 Załącznik nr 1 General information (Informacje ogólne) 1. Please specify your country. (Kraj pochodzenia:) 2. Is this your country s ECPA

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market

Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market ISSN 1731-920X Biuletyn Miesięczny GPW WSE Monthly Bulletin (09/2012) wrzesień 2012 (09/2012) September 2012 Wskaźniki w PLN - Indicators in PLN terms Rynek kasowy - Cash market Wartość obrotów - notowania

Bardziej szczegółowo

Working Tax Credit Child Tax Credit Jobseeker s Allowance

Working Tax Credit Child Tax Credit Jobseeker s Allowance Benefits Depending on your residency status (EU citizen or not) there are various benefits available to help you with costs of living. A8 nationals need to have been working for a year and be registered

Bardziej szczegółowo

Kreacja pieniądza: mity i rzeczywistość Czy banki centralne kreują pieniądze? Czy QE to masowe drukowanie pieniędzy?

Kreacja pieniądza: mity i rzeczywistość Czy banki centralne kreują pieniądze? Czy QE to masowe drukowanie pieniędzy? Andrzej Sławiński Kreacja pieniądza: mity i rzeczywistość Czy banki centralne kreują pieniądze? Czy QE to masowe drukowanie pieniędzy? 1. Czy banki centralne emitują pieniądze? Warszawa.gazeta.pl Bilans

Bardziej szczegółowo

POLSKI HOLDING NIERUCHOMOŚCI SPÓŁKA AKCYJNA FINANCIAL STATEMENTS FOR THE YEAR ENDED 31 DECEMBER 2012

POLSKI HOLDING NIERUCHOMOŚCI SPÓŁKA AKCYJNA FINANCIAL STATEMENTS FOR THE YEAR ENDED 31 DECEMBER 2012 POLSKI HOLDING NIERUCHOMOŚCI SPÓŁKA AKCYJNA FINANCIAL STATEMENTS FOR THE YEAR ENDED 31 DECEMBER 2012 Statement of Financial Position as at 31 December 2012 ASSETS Note December 31, 2012 December 31, 2011

Bardziej szczegółowo

Adam Kozierkiewicz JASPERS

Adam Kozierkiewicz JASPERS Adam Kozierkiewicz JASPERS Europa 2020 Flagship initiatives Priorities Targets Digital agenda for Europe Innovation Union Youth on the move Resource efficient Europe An industrial policy for the globalisation

Bardziej szczegółowo