w zależności od powierzchni, jaka została użyta do odwzorowania siatki kartograficznej, wyróżniać będziemy 3 typy odwzorowań:

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "w zależności od powierzchni, jaka została użyta do odwzorowania siatki kartograficznej, wyróżniać będziemy 3 typy odwzorowań:"

Ignacy Szczepański
6 lat temu
Przeglądów:

Elementy mapy mapa jest płaskim obrazem powierzchni Ziemi lub jej części przedstawionym na płaszczyźnie w odpowiednim zmniejszeniu; siatka kartograficzna będzie się zawsze różniła od siatki

1 Elementy mapy mapa jest płaskim obrazem powierzchni Ziemi lub jej części przedstawionym na płaszczyźnie w odpowiednim zmniejszeniu; siatka kartograficzna będzie się zawsze różniła od siatki geograficznej; jedną z najważniejszych cech mapy jest wymierność, czyli możliwość odczytywania jak najbardziej rzeczywistych rozmiarów i odległości; istotna jest również czytelność mapy, która uzyskuje się przez odpowiednią generalizację prezentowanych zjawisk lub obiektów oraz przez wyjaśnienie za pomocą legendy wszelkich symboli używanych na mapie w zależności od tego, z jakim odwzorowaniem mamy do czynienia, możemy zachować wierność kątów, powierzchni lub odległości od danego punktu; istnieją odwzorowania zachowujące jedynie wierne kąty nazywane są wówczas wiernokątnymi; wierne odległości wiernoodległościowe; wierne powierzchnie - wiernopowierzchniowe w zależności od powierzchni, jaka została użyta do odwzorowania siatki kartograficznej, wyróżniać będziemy 3 typy odwzorowań: - płaszczyznowe (azymutalne) - stożkowe - walcowe ODWZOROWANIE PŁASZCZYZNOWE to takie, gdzie siatkę rzutujemy na płaszczyznę styczną lub przecinającą elipsoidę; może ono być normalne, ukośne i poprzeczne; Strona 1/9

- w przypadku odwzorowania normalnego-biegunowego punkt styczny

przede wszystkim do odwzorowywania obszarów okołobiegunowych; -

styczna znajduje się pomiędzy biegunem a równikiem; stosowane

poprzeczne z kolei, gdy płaszczyzna styczna umieszczona jest na

2 - w przypadku odwzorowania normalnego-biegunowego punkt styczny znajduje się na biegunie; ten typ odwzorowania stosowany jest przede wszystkim do odwzorowywania obszarów okołobiegunowych; - odwzorowanie płaszczyznowe ukośne mamy wtedy, kiedy płaszczyzna styczna znajduje się pomiędzy biegunem a równikiem; stosowane jest ono niekiedy do odwzorowywania państw; - odwzorowanie poprzeczne z kolei, gdy płaszczyzna styczna umieszczona jest na równiku; w ten sposób odwzorowywane są najczęściej półkule; Strona 2/9

- co do wymierności map w odwzorowaniu płaszczyznowym to brak jest zniekształceń w punkcie styczności z powierzchnia rzutowania i im dalej od tego punktu, to

odwzorowanie stożkowe normalne to takie, gdzie wysokość stożka pokrywa się z osią Ziemi, jak widać odległości między równoleżnikami rosną w miarę oddalania się od

3 - co do wymierności map w odwzorowaniu płaszczyznowym to brak jest zniekształceń w punkcie styczności z powierzchnia rzutowania i im dalej od tego punktu, to zniekształcenia są coraz większe ODWZOROWANIE STOŻKOWE powstaje, gdy siatkę geograficzną rzutujemy na pobocznicę stożka, który styka się lub przecina elipsoidę; - odwzorowanie stożkowe normalne to takie, gdzie wysokość stożka pokrywa się z osią Ziemi, jak widać odległości między równoleżnikami rosną w miarę oddalania się od bieguna, ale nie tak dynamicznie jak było w przypadku odwzorowania płaszczyznowego normalnego; w ten sposób odwzorowywane są obszary położone w umiarkowanych szerokościach geograficznych; Strona 3/9

4 - odwzorowanie stożkowe ukośne powstaje wtedy, kiedy wysokość stożka znajduje się między równikiem a biegunem; południki i równoleżniki w tym odwzorowaniu są znacznie zniekształcone; Strona 4/9

5 - odwzorowanie stożkowe poprzeczne to takie, gdzie wysokość stożka pokrywa się z płaszczyzną równika; Strona 5/9

6 - wymierność map - we wszystkich typach odwzorowania stożkowego brak jest zniekształceń wzdłuż linii styczności pobocznicy stożka do Strona 6/9

elipsoidy; im dalej od niej, to zniekształcenia są coraz większe ODWZOROWANIE WALCOWE siatkę geograficzną

odwzorowań będziemy mieć do czynienia z odwzorowaniem walcowym normalnym, ukośnym i poprzecznym; -

południki, jak i równoleżniki to linie proste; w tym właśnie odwzorowaniu tworzone są mapy stref

walcowym ukośnym oś walca ułożona jest pomiędzy biegunem a równikiem; - odwzorowanie walcowe poprzeczne,

7 elipsoidy; im dalej od niej, to zniekształcenia są coraz większe ODWZOROWANIE WALCOWE siatkę geograficzną rzutujemy na pobocznicę walca stycznego lub przecinającego elipsoidę; tak jak w przypadku poprzednich odwzorowań będziemy mieć do czynienia z odwzorowaniem walcowym normalnym, ukośnym i poprzecznym; - odwzorowanie walcowe normalne występuje wtedy, kiedy oś walca pokrywa się z osią Ziemi; zarówno południki, jak i równoleżniki to linie proste; w tym właśnie odwzorowaniu tworzone są mapy stref czasowych, a także mapy całej kuli ziemskiej i obszarów położonych w pobliżu równika; - odwzorowaniu walcowym ukośnym oś walca ułożona jest pomiędzy biegunem a równikiem; - odwzorowanie walcowe poprzeczne, czyli takie, gdzie oś walca pokrywa się z płaszczyzną równika; używane jest ono często podczas tworzenia map topograficznych; Strona 7/9

- wymierność mapy w odwzorowaniu walcowym charakteryzuje się brakiem zniekształceń wzdłuż linii styczności pobocznicy walca do elipsoidy; we wszystkich rodzajach odwzorowań nie da się uniknąć

odwzorowania umowne inaczej zwane pseudoklasycznymi, które uzyskuje się dzięki modyfikacji poszczególnych rodzajów siatek klasycznych skalą nazywamy stosunek długości określonego odcinka zmierzonego

8 - wymierność mapy w odwzorowaniu walcowym charakteryzuje się brakiem zniekształceń wzdłuż linii styczności pobocznicy walca do elipsoidy; we wszystkich rodzajach odwzorowań nie da się uniknąć zniekształceń; dlatego też zastosowano tzw. odwzorowania umowne inaczej zwane pseudoklasycznymi, które uzyskuje się dzięki modyfikacji poszczególnych rodzajów siatek klasycznych skalą nazywamy stosunek długości określonego odcinka zmierzonego na mapie do odpowiadającej mu odległości w terenie; będzie nas ona informować o stopniu zmniejszenia odległości przedstawionej na mapie w stosunku do odległości rzeczywistej; skalę przedstawić można w 3 postaciach: liczbowej, mianowanej i liniowej skala liczbowa wyrażona jest ułamkiem np. 1: ; zarówno w liczniku, jak i mianowniku tej skali domyślnie mamy te same jednostki cm lub mm, czyli że odległość na mapie została pomniejszona razy skala mianowana będzie określała nam odległość w terenie, której odpowiada określona jednostka długości na mapie; jednostki muszą więc być zawsze określone Strona 8/9

9 1 cm 5000 m w terenie 1 cm 5km skalę liczbową można w łatwy sposób zamienić na mianowaną: 1: dopisujemy jednostki oczywiście takie same 1cm cm - upraszczamy skalę, odcinając odpowiednią ilość zer 1cm 5000 m 1cm 5km skala liniowa wyrażona jest w formie podziałki i przedstawia skalę w postaci graficznej; występuje pod postacią niewielkiego odcinka, na którym naniesione są jednostki miary liniowej; na samym początku znajduje się tzw. odcinek wsteczny, który podzielony jest na mniejsze jednostki, aby móc dokonać dokładniejszego odczytu w tym przypadku mamy skalę liniowa, odpowiadającą skali liczbowej 1: ; aby zmierzyć długość odcinka XY na mapie o takiej skali, należy przenieść jego długość np. cyrklem na podziałkę; odcinek ma 3,2 cm - co odpowiada: 3,2 km w terenie od tego, w jakiej skali dana mapa została wykonana, zależeć będzie jej szczegółowość; im większa skala, tym więcej na niej szczegółów i odwrotnie; np. skala 1: jest skalą większą niż skala 1: ; mapy wykonane w skalach większych niż 1: to tzw. mapy topograficzne; mapy w skali mniejszej niż 1: klasyfikują się do map przeglądowych legenda jest niezbędnym elementem mapy, gdyż pomaga w jej odczytania; zawiera zwykle informacje o skali, zastosowanym odwzorowaniu kartograficznym oraz objaśnienia wszystkim umownych znaków, jakie zostały użyte na mapie; nie da się na jednej mapie zawrzeć wszystkich informacji o danym obszarze dlatego mapy podzielić można na ogólno geograficzne i tematyczne; do map ogólno-geograficznych zaliczymy mapy fizyczne przedstawiające m.in. ukształtowanie powierzchni, zarys linii brzegowej, sieć rzeczną itp. oraz mapy polityczne, czyli te, które poza jakimś wybranym elementem fizycznym zawierają np. granice państw mapy tematyczne zawierają jakieś konkretne zagadnienie bądź to z zakresu geografii fizycznej, jak np. mapa klimatyczna, czy geologiczna lub geografii społeczno ekonomicznej, a wiec np. mapa gospodarcza; aby poprawić czytelność mapy stosuje się tzw. generalizację map, czyli uogólnienie treści; można tego dokonać poprzez pominięcie najdrobniejszych elementów lub zastąpienie powierzchni elementu znakiem umownym; zastępowanie szczegółowych zarysów miejscowości kółkami o różnej wielkości Powered by TCPDF ( Strona 9/9

Podobne dokumenty

4. Odwzorowania kartograficzne

4. Odwzorowania kartograficzne PRZYPOMNIJMY! SIATKA GEOGRAFICZNA układ południków i równoleżników wyznaczony na kuli ziemskiej lub na globusie. Nie występują tu zniekształcenia. SIATKA KARTOGRAFICZNA układ