SOCJOLOGIA ORGANIZACJI

Transkrypt

1 SOCJOLOGIA ORGANIZACJI

2 TEORIE ZACHOWANIA GRUPOWEGO Organizacja- do pewnego stopnia rodzaj grupy formalnej (różnica- uczestnicy jako osobowości /uczestnicy jako role społeczne) Teoria systemowa G. Homansa. zachowania członków grupy muszą być traktowane jako system zachowań, a nie zachowania odrębne i niepowiązane ze sobą Teoria dynamiki grupowej (teoria pola) K. Lewina zakłada, że grupa ma przestrzeń życiową, w której zajmuje miejsce w relacji do innych obiektów; jest zorientowana na cele i podejmuje działania w dążeniu do ich osiągnięcia, mogąc napotykać przeszkody w tych działaniach.

3 TEORIE ZACHOWANIA GRUPOWEGO Teoria społecznej integracji P.M. Blaua. Teoria ta wyjaśnia, dlaczego i jak osoby zostają akceptowane jako członkowie grupywarunkami członkostwa w grupie są atrakcyjność i dostępność. Teoria wpływu społecznego H.C. Kelmana. Jej przedmiotem jest sposób wywierania wpływu przez grupę na jej poszczególnych członków. W relacjach grupowych zachodzą z różną intensywnością trzy procesy: uległość, identyfikacja, internalizacja. Teoria zachowania grupowego R.F. Balesa. Teoria ta dostarcza wartościowych narzędzi analizy zachowania grupowego. Cztery podstawowe problemy, wobec których staje grupa: adaptacja, instrumentalna kontrola w grupie, wyrażanie i zarządzanie uczuciami członków, rozwój i utrzymanie integracji między członkami grupy oraz między nimi a grupą jako całością.

4 TEORIE ZACHOWANIA GRUPOWEGO Dwuwymiarowa teoria członkostwa J.M. Jacksona. Teoria ta opisuje i analizuje podstawy członkostwa grupowego. Zgodnie z nią członkostwo może być oparte na przyciąganiu, czyli sile popychającej osobę do przyłączenia się lub pozostania w grupie, albo na akceptacji, definiowanej jako stopień, w jakim zdolności i zachowanie jednostki odpowiadają rolom zdefiniowanym w grupie. W grę wchodzą cztery rodzaje członkostwa: członkostwo psychologiczne: pozytywne przyciąganie + pełna akceptacja członkostwo preferencyjne: pozytywne przyciąganie + minimalna akceptacja członkostwo marginalne: żadne lub niewielkie przyciąganie + pełna akceptacja członkostwo alienacyjne: negatywne przyciąganie + negatywna akceptacja

5 EFEKTYWNOŚĆ GRUPOWA Jakimi cechami powinna się odznaczać efektywna grupa? Co to znaczy, że grupa jest efektywna?

6 EFEKTYWNOŚĆ GRUPOWA Uwarunkowania efektywnej grupy (W Castello, S. S. Zakind) Korzystanie z racjonalnej procedury podejmowania decyzji i dysponowanie umiejętnościami niezbędnymi do rozwiązania problemów decyzyjnych. Posiadanie przygotowania w zakresie strategii podejmowania decyzji i stosowanie właściwego systemu motywacyjnego. Istnienie znanej wszystkim członkom grupy stabilnej struktury grupy. Odpowiednia wielkość. Spójność i kooperacyjne interakcje członków grupy o zgodnych osobowościach. Działanie w warunkach stresu o umiarkowanym natężeniu.

7 CECHY EFEKTYWNEJ GRUPY- MCGREGOR Nieformalna i twórcza atmosfera. Uczestnictwo członków grupy w dyskusjach, dotyczących realizowanych zadań. Rozumiane i akceptowane cele. Wysłuchiwanie wszystkich, nawet najbardziej skrajnych głosów i pomysłów. Analizowanie i rozwiązywanie nieporozumień, nad którymi nie przechodzi się do porządku dziennego. Dążenie do konsensusu i pozytywne podejście do podejmowanych decyzji Częsta, szczera i obiektywna krytyka Swoboda formułowania stanowisk i pomysłów nie tylko w kwestii podejmowanych decyzji, ale odnośnie do funkcjonowania i wyników grupy. Jasny i akceptowany przez członów grupy przydział zadań Brak dominacji ze strony przywódcy i brak oznak walki o władzę w trakcie realizacji zadań. Świadomość własnego istnienia.

8 MYŚLENIE GRUPOWE Autorem koncepcji jest J. Janis. Myślenie grupowe doprowadza do obniżonej sprawności intelektualnej i gorszego osądu moralnego mające negatywny wpływ na jakość decyzji grupowych. Cechy: podzielanie przez większość członków grupy złudzenia o niezniszczalności nadmierny optymizm, skłonność do podejmowania ryzyka, tendencyjna selekcja informacji, zbiorowe wysiłki w kierunku racjonalizacji tych informacji, złudzenie posiadania siły moralnej, przekonanie o wszechmocy grupy, ignorowanie opozycji, samocenzura członków grupy, złudzenie inicjatywy, skłonność do podejmowania skrajnych decyzji, złudzenie jednomyślności.

9 PODEJMOWANIE DECYZJI Decyzja to akt świadomego, nielosowego wyboru jednego z dopuszczalnych kierunków działania, co pozwala odróżnić zwykły wybór od wyboru szczególnego jakim jest decyzja. Decydowanie to szczególny przypadek wybierania: Wybór ma prowadzić do określonego działania Wybór ma być dokonany w sposób świadomy, na podstawie nielosowego kryterium Zbiór kierunków w decydowaniu jest w naturalny sposób ograniczony np. przez zasób wiedzy, normy prawne czy pozaprawne

10 OGRANICZONA RACJONALNOŚĆ Zjawisko to opisał Herbert Simon- autor Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii w 1978 r. Założenia: pełna racjonalność jest trudna, a nawet niemożliwa, co uzasadnia się ograniczoną wiedzą człowieka, jego nawykami, zwyczajami i przyjętymi systemami wartości a także celami organizacyjnymi Praktyka pokazuje, że podejmujący decyzje nie poszukują wszystkich możliwych kierunków działania, ale poszukują kierunku do póki uznają, iż mogą go zaakceptować. W tym momencie poszukiwanie kolejnych kierunków działania ulega przerwaniu. Czasami dochodzi do dalszego poszukiwania, jednak polega ono na wyborze nie najbardziej optymalnego, a satysfakcjonującego rozwiązania, który w istocie został już wcześniej przesądzony. Decyzja jest podejmowana jedynie na podstawie ułamka wszystkich możliwości

11 STRATEGIE GRUPOWEGO PODEJMOWANIA DECYZJI Dość powszechnie wyróżnia się trzy strategie (typy) grupowego podejmowania decyzji: rutynowe podejmowanie decyzji, twórcze podejmowanie decyzji, negocjacyjne podejmowanie decyzji To, którą strategię grupa wybierze i zastosuje, zależy od rodzaju podejmowanej decyzji. Można zauważyć, że strategie pierwsza i druga dotyczą w istocie podejmowania decyzji odpowiednio programowanych i nieprogramowanych.

12 STRATEGIE GRUPOWEGO PODEJMOWANIA DECYZJI Na każdą z trzech strategii grupowego podejmowania decyzji składa się zachowanie grupowe, które można sprowadzić do pięciu wymiarów: struktura grupy, role grupowe, proces grupowy, styl grupowy, normy grupowe.

13 Struktura grupy Role grupowe Proces grupowy Styl grupowy Normy grupowe RUTYNOWE PODEJMOWANIE DECYZJI Specjaliści wraz z koordynatorem (przywódcą) Niezależny wysiłek; specjalistyczna wiedza Określenie celów; interakcje pomiędzy koordynatorem i specjalistami Znaczny stres wynikający z wymagań jakościowych i ilościowych oraz ograniczeń czasowych Profesjonalizm TWÓRCZE PODEJMOWANIE DECYZJI Heterogeniczny, kompetentny skład; sprzyjający procesom twórczym kierownik Wszystkie pomysły są przedmiotem grupowej dyskusji Proces rozwiązywania problemu z pełną partycypacją i spontaniczną komunikacją Relaksacyjne, niestresujące otoczenie; brak sankcji Otwartość komunikacji; konsensus; wspieranie oryginalności; eliminacja autorytaryzmu NEGOCJACYJNE PODEJMOWANIE DECYZJI Proporcjonalna reprezentacja zainteresowanych stron Jednostka postrzega się jako reprezentant zainteresowanej strony Uporządkowana komunikacja; sformalizowane procedury obrad i głosowania Otwartość i szczerość; akceptacja procedur; unikanie wrogości Pragnienie osiągnięcia porozumienia; konstruktywne postrzeganie konflik tu; akceptacja kompromisu