Ocena możliwości zastosowania zapalników elektronicznych w polskich kopalniach węgla kamiennego

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ocena możliwości zastosowania zapalników elektronicznych w polskich kopalniach węgla kamiennego"

Transkrypt

1 Jacek SOBALA Andrzej SZYMUSIAK 1) Iwona ZAWADZKA-MAŁOTA Główny Instytut Górnictwa Kopalnia Doświadczalna Barbara Mikołów 1) Kompania Węglowa S.A. Oddział KWK Bielszowice Ruda Śląska Ocena możliwości zastosowania zapalników elektronicznych w polskich kopalniach węgla kamiennego Streszczenie Producenci środków strzałowych na świecie pracują nad nowymi technologiami, które zastosowane w zakładach górniczych pozwalają poprawić wydajność i bezpieczeństwo wykonywania robót strzałowych. Jedną z nich jest opracowanie i wdrożenie kilku rodzin systemów zapalników elektronicznych do inicjowania materiałów wybuchowych. Są one stosowane z powodzeniem w odkrywkowych zakładach górniczych, nawet węglowych (np. w Australii, czy Republice Południowej Afryki) oraz w niewęglowych i niemetanowych podziemnych kopalniach. W podziemnych kopalniach węgla kamiennego do tej pory nie były stosowane. Artykuł jest próbą określenia możliwości zastosowania zapalników elektronicznych przy potencjalnym zagrożeniu metanowo-pyłowym w polskich kopalniach węgla kamiennego. Abstract World s explosives manufacturers are working on new technologies used in the mining will allow to improve efficiency and safety performance explosives. Currently, they are trying to achieve it by the development and implementation of electronic detonators systems, which initiate explosives. They are used successfully in open-pit mines, even carbon (eg. in Australia and South Africa) and in non-carbon and non-methane underground mines. In underground coal mines have not yet been used. The article is an attempt to determine the applicability of electronic detonators in underground coal mines, where the potential hazard of methane and dust explosion exists. 1. Wstęp Do inicjowania materiałów wybuchowych stosuje się zapalniki. Wśród zapalników historycznie najstarsze są zapalniki elektryczne. Krokiem w rozwoju systemów inicjowania było opracowanie zapalników nieelektrycznych, jednak ze względu na iskrowy sposób ich inicjowania do tej pory nie są stosowane w kopalniach węgla kamiennego.

2 Rozwój zapalników elektronicznych wiąże się z wielkim postępem w miniaturyzacji elementów elektronicznych w latach 90-tych ubiegłego wieku, w tym w wytwarzaniu specjalizowanych funkcjonalnie układów zwanych chip -ami. Zapalniki elektroniczne mimo iż jeszcze są droższe od klasycznych (elektrycznych) stają się coraz to bardziej dostępne dla użytkowników materiałów wybuchowych do robót strzałowych w odkrywkowych zakładach górniczych (w tym węglowych np. w Australii, czy też w Republice Południowej Afryki) lub w niewęglowych i niemetanowych podziemnych zakładach górniczych (np. kopalnie rud miedzi, prace tunelowe itp.). Celem niniejszego artykułu jest ocena możliwości zastosowania zapalników elektronicznych w podziemnych zakładach górniczych w warunkach zagrożenia wybuchem pyłu węglowego i/lub metanu. 2. Zapalnik elektroniczny budowa i zasada działania Dla klasycznych zapalników elektrycznych (ZE) cała potrzebna energia jest gromadzona w urządzeniu odpalającym zapalarce, najczęściej w kondensatorze strzałowym. Odpowiednia wartość impulsu strzałowego oraz jego czas trwania w obwodzie strzałowym z klasycznymi zapalnikami gwarantuje (przy prawidłowych połączeniach) prawidłowe ich zadziałanie i zainicjowanie materiału wybuchowego (MW) w otworach strzałowych. W zapalniku elektronicznym przyjęto inną filozofię działania zapalnika i energia niezbędna do zainicjowania główki zapalczej jest gromadzona w kondensatorach umieszczonych w każdym pojedynczym zapalniku elektronicznym. Zapalniki elektroniczne są nowym jakościowo systemem inicjowania materiałów wybuchowych w pracach strzałowych. Zapalniki mają programowalne czasy opóźnień metodą elektroniczną i są o wiele bardziej precyzyjne w porównaniu z konwencjonalnymi zapalnikami z opóźniaczami zawierającymi masę pirotechniczną. Ze względu na zawartość w łusce zapalnika elektronicznego materiału wybuchowego w ładunku pierwotnym i wtórnym - system zapalników elektronicznych musi spełniać zasadnicze wymagania bezpieczeństwa (ESR - Essential Safety Requirements) Dyrektywy 93/15/WE dotyczącej wprowadzania na rynek i kontroli materiałów wybuchowych do użytku cywilnego [1, 6]. Również specjalizowana zapalarka (zwana często: blasterem) do systemu zapalników elektronicznych, jak również układ programująco-sprawdzający (zwany: taggerem lub loggerem) musi spełniać odpowiednie wymagania. Aktualnie funkcjonuje europejska specyfikacja techniczna dla systemów zapalników elektronicznych CEN/TS [2]. Są w niej zawarte podstawowe wymagania dotyczące funkcjonalności i bezpieczeństwa konstrukcji oraz użytkowania systemów zapalników elektronicznych. W dokumencie tym wyróżniono dwie możliwości połączeń zapalników elektronicznych:

3 a) szynowa (magistralna) - każdy zapalnik jest podłączony (równolegle) do wspólnej linii dwuprzewodowej, znajdującej się na zewnątrz otworów strzałowych (na powierzchni), zwykle na każdy zapalnik przypada jedno połączenie, b) stokrotki - w tym układzie połączeń zapalnik ma wystarczająco długi przewód, (przewody), aby być połączonym z następnym zapalnikiem, a drugi przewód jest połączony z poprzednim zapalnikiem. Nie ma więc oddzielnego przewodu szynowego. Zapalnik ma zwykle jedno lub dwa połączenia. Nawet jeśli występują inne systemy połączeń to w konsekwencji można je sprowadzić do tych dwóch przypadków (rys. 1a i 1b). a) b) Rys. 1. Elektryczne systemy połączeń: a) szynowa, b) stokrotki. 1. Układ odpalający (zapalarka) 2. Konektory (połączenia) 3. Zapalniki elektroniczne 4. Przewód obwodowy Przez ostatnie dekady zwiększono precyzję opóźniaczy pirotechnicznych [3]. Pomimo postępu i w tej dziedzinie istnieją jednak pewne ograniczenia zarówno technologiczne, jak i podczas składowania zapalników. Zapalniki klasyczne mające pirotechniczny element opóźnienia, posiadają rozrzuty czasów detonacji, powiększające się z długością nominalnego czasu opóźnienia. Dokładność czasów detonacji musi być taka, aby zmniejszyć ryzyko zachodzenia czasów detonacji zapalników o sąsiednich numerach. Wg np. przepisów obowiązujących w Szwecji stosowane są następujące warunki [3]: T u - x śr > 1,5 s (1) x śr - T 1 > 1,5 s (2) gdzie: x śr średnia arytmetyczna wartość czasu opóźnienia, s odchylenie standardowe, T u górna granica akceptacji (nominalny czas opóźnienia T n + 0,5 interwał T i ), T 1 dolna granica akceptacji (nominalny czas opóźnienia T n - 0,5 interwał T i ).

4 Zapalnik natychmiastowy Przy spełnieniu powyższych warunków (1 i 2) prawdopodobieństwo niezachodzenia czasów detonacji dla dwóch otworów strzałowych z zapalnikami klasycznymi z sąsiadującymi numerami zwłok czasowych będzie większe niż 98 %. Np. dla klasycznych zapalników 25 ms całkowite odchylenie standardowe wynosi około 1,5 % czasu opóźnienia. Dla dłuższych czasów opóźnień należy odchylenie standardowe powiększyć do około 2,5 % (dla czasów opóźnienia: 2-6 s). Zapalnik elektroniczny posiada znacznie większą dokładność czasu opóźnienia. Np. dla czasu opóźnienia 6 s odchylenie standardowe wynosi ok. l ms, co odpowiada 0,02 % czasu opóźnienia. Jest to o 100 razy lepiej niż dla zapalników klasycznych z opóźniaczem pirotechnicznym. W zapalnikach elektronicznych odchylenie standardowe jest utrzymywane na niskim poziomie, kiedy całkowity czas opóźnienia jest duży. Wprowadzenie zamiast opóźniacza pirotechnicznego opóźnienia realizowanego w układzie elektronicznym radykalnie poprawiło precyzję utrzymania zadanego czasu (dokładność rzędu s). Na zewnątrz budowa zapalnika elektronicznego niewiele różni się od klasycznego. Na rys. 2 przedstawiono schematycznie przekrój zapalnika klasycznego i elektronicznego. Zapalnik elektroniczny w zasadzie składa się z elektronicznej części (opóźniacza) w połączeniu ze spłonką klasycznego zapalnika natychmiastowego. Zapalnik elektryczny Zapalnik elektroniczny korek z przewodami korek z przewodami główka zapalcza kondensator opóźniacz pirotechniczny ładunek pierwotny ładunek wtórny chip (układ elektroniczny) główka zapalcza ładunek pierwotny ładunek wtórny

5 Rys. 2. Konstrukcja zapalnika klasycznego i elektronicznego [3]. Chip - tworzy serce zapalnika elektronicznego, kondensator służy zgromadzeniu energii dla pracy układu i dla główki zapalczej, posiada oddzielne obwody zabezpieczające od strony wejściowej (przewodów) tak, aby ochronić zapalnik przed wpływem różnych form elektrycznego oddziaływania (obcych napięć, prądów błądzących i fal elektromagnetycznych). Każdy system zapalników elektronicznych, posiada unikalny kod, który uaktywnia zapalnik umożliwiając jego programowanie i/lub detonację. Dlatego zwykłe zapalarki służące do odpalania klasycznych zapalników elektrycznych w tych systemach nie mogą być używane. Dlatego każdy system zapalników elektronicznych posiada specjalizowane urządzenia odpalające zapalarkę. Często (ze względu na bezpieczeństwo) oddziela się funkcje kontrolne, które należy wykonać przed strzelaniem za pomocą specjalnego urządzenia, zwanego loggerem od funkcji inicjowania zapalników elektronicznych za pomocą oddzielnego urządzenia zwanego blasterem. Również dlatego nie wolno mieszać elementów różnych systemów inicjowania elektronicznego, zarówno zapalarek i innych urządzeń, jak i zapalników elektronicznych różnych producentów. Nie wolno także odpalać zwykłych zapalników elektrycznych zapalarką przeznaczoną do zapalników elektronicznych. Każdy system jest unikalny ze względu na przyjętą architekturę elektroniki, sprzęt komputerowy i protokół transmisji. Nietrudno zauważyć, że dzięki możliwości zaprogramowania zapalnika, czy z zapalarki, czy też z komputera przez specjalne przystawki, istnieje dla wprawionych osób duża możliwość projektowania metryk strzałowych z użyciem zapalników elektronicznych. Rozwój i poszerzające się zastosowanie zapalników elektronicznych zmieniają dzisiaj znacznie sposób projektowania i złożoności robót strzałowych. Nowa technologia po pewnych adaptacjach wykonanych na etapie projektu przez producenta umożliwi zastosowanie systemu zapalników elektronicznych w podziemnych kopalniach węgla kamiennego, gdzie takie systemy do tej pory nie były stosowane. Zapalniki elektroniczne przy ich pełnym i racjonalnym zastosowaniu w konsekwencji mogą dać poprawienie efektywności strzelań, zwiększenie poziomu bezpieczeństwa (np. w obszarach występowania pasożytniczych napięć, prądów błądzących, czy fal elektromagnetycznych) i większą elastyczność w projektowaniu siatki strzałowej.

6 Jednakże, ze względu na większe skomplikowanie systemu zapalników elektronicznych w stosunku do zapalników elektrycznych w rękach osób nieprzeszkolonych mogą tylko dostarczyć wyższego poziomu frustracji i niepowodzeń. 3. Główne założenia elektronicznego systemu inicjowania dla podziemnych kopalń węgla kamiennego System zapalników elektronicznych dla podziemnych kopalń węgla kamiennego powinien pełnić rolę zapalników metanowych (natychmiastowych i zwłocznych). Specjalizowana zapalarka do tego systemu powinna umożliwić pracę z metanomierzem, który byłby ustawiony w bliskiej okolicy miejsca strzelania i pełnił by rolę blokady metanometrycznej dla zapalarki po przekroczeniu pewnego progu CH 4 w miejscu wykonywania roboty strzałowej. Część testująca logger Zapalniki elektroniczne Linia strzałowa (obwodowa) Część odpalająca blaster Metanomierz Rys. 1. Schemat blokowy systemu zapalników elektronicznych dla podziemnych kopalń węgla kamiennego. System zapalników elektronicznych dla zastosowania w kopalniach węgla kamiennego powinien (Rys. 1) charakteryzować się następującymi własnościami: a) mieć wstępnie zaprogramowane zwłoki czasowe 25 lub 30 ms (do 18 stopnia, co funkcjonalnie odpowiadało by milisekundowym zapalnikom elektrycznym metanowym), b) w drugim etapie wdrażania możliwość programowania zwłok dowolnie w granicach 0 do 6000 ms, c) posiadać iskrobezpieczne specjalizowane urządzenie z niskonapięciowym obwodem wyjściowym, składające się z:

7 części testująco-programującej sprawdzającej zapalnik elektroniczny, linię i obwód strzałowy (logger) oraz części odpalającej (blaster) z wyjściem do linii strzałowej i linii do metanomierza oraz z odczytem na wyświetlaczu stężenia metanu i jego trendu w czasie. d) być uruchamiany po podaniu odpowiedniego kodu, e) posiadać zabezpieczenia w samym pojedynczym zapalniku uniemożliwiające wpływ na niego obcych napięć, prądów błądzących, czy fal elektromagnetycznych, f) mieć we współpracy z dedykowanym metanomierzem działanie blokady metanometrycznej uniemożliwiającej odpalenie zapalników w przypadku występowania zawartości metanu w rejonie wykonywana robót strzałowych powyżej 1 %, g) być wyposażony w możliwość ciągłego pomiar metanu w rejonie wykonywania roboty strzałowej z odczytem w zapalarce oraz rejestracją tych wartości w pamięci wewnętrznej urządzenia, h) zapewniać pełną diagnostykę obwodu strzałowego polegającą na informowaniu użytkownika o rzeczywistej ilości podłączonych i aktywnych zapalników (logger), i) posiadać łuskę zapalnika miedzianą. 4. Uwarunkowania prawne i analiza możliwości zastosowania elektronicznego systemu inicjowania w kopalniach węgla Aktualnie przepisy górnicze dotyczące wykonywania robót strzałowych w podziemnych zakładach górniczych nie precyzują, w jakich warunkach należało by stosować zapalniki elektroniczne do inicjowania materiałów wybuchowych. W związku z tym poniżej przeprowadzono analizę niektórych zapisów rozporządzeń oraz podano możliwości zastosowania zapalników elektronicznych w podziemnych, węglowych zakładach górniczych. W Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 kwietnia 2003 r w sprawie przechowywania i używania środków strzałowych i sprzętu strzałowego w zakładach górniczych (Dz. U. Nr 72 z 2003 r., poz. 655) [7]: 1. W 54 [7] zapisano, że rodzaj połączenia ze sobą zapalników elektrycznych powinien zapewnić oporność (rezystancję) zastępczą obwodu zapalnikowego co najmniej dwukrotnie niższą od oporności urabianej skały. W przypadku systemu zapalników elektronicznych, których zasada działania jest odmienna od klasycznych zapalników elektrycznych nie trzeba tego punktu realizować punkt 4 [7] nakazuje konieczność kontroli oporności (rezystancji) obwodu strzałowego za pomocą odpowiedniego omomierza strzałowego.

8 Jest to szczególnie istotne w przypadku, gdy obwód strzałowy składa się z długiej linii strzałowej o stosunkowo dużej rezystancji oraz niewielkiej ilości zapalników elektrycznych. W przypadku, gdy rezystancja zapalnika (zapalników) jest bardzo mała (w stosunku do rezystancji linii strzałowej) i mieści się w zakresie błędu pomiarowego omomierza strzałowego, to pomiar rezystancji całego obwodu strzałowego jest mało precyzyjny i nie gwarantuje pewności, że do obwodu strzałowego został podłączony zapalnik (zapalniki). Dla systemu zapalników elektronicznych nie zachodzi potrzeba posiadania omomierza strzałowego oraz nie jest konieczne badanie oporności linii strzałowej. Zamiast tego do obwodu strzałowego w miejscu odpalania podłączany będzie specjalny tester obwodu strzałowego, który informuje o ilości podłączonych zapalników oraz sprawdza ich stan techniczny, co gwarantuje pełną diagnostykę obwodu strzałowego (punkty od l do 5) w całości [7] poświęcony jest zagadnieniu związanemu z zabezpieczeniem robót strzałowych wykonywanych z użyciem zapalników elektrycznych przed możliwością ich przedwczesnego odpalenia spowodowanego prądami błądzącymi. Ze względu na zabezpieczenia w samym zapalniku elektronicznym oraz specjalny kod wysyłany z zapalarki w celu jego aktywacji przed zadziałaniem są one niewrażliwe na prądy błądzące i paragraf ten w całości dla takich zapalników nie ma zastosowania. Nie zachodzi potrzeba wykonywania pomiarów prądów błądzących oraz jakichkolwiek dodatkowych działań wynikających z faktu ich występowania. 4. W 68 punkt l [7] zawarto pewne warunki prowadzenia linii strzałowej w chodnikach korytarzowych. Dla linii strzałowej (obwodowej) systemu zapalników elektronicznych nie ma konieczności odsuwania jej od kabli elektrycznych pod napięciem na przeciwny ocios. Linia strzałowa mogłaby być prowadzona analogicznie tak jak przewody linii iskrobezpiecznych (np. kable teletechniczne, przewody systemu metanometrii automatycznej), czyli pod stropem wyrobiska w odległości cm od stropu oraz wzdłuż kabli elektroenergetycznych w odległości 20 cm niezależnie od kategorii zagrożenia metanowego. Możliwość zastosowania jako linii strzałowej (obwodowej) najprostszego przewodu dwużyłowego miedzianego (we wspólnej izolacji) np. przewód dwużyłowy teletechniczny, obniża koszty takiego rozwiązania, zamiast linii strzałowej wykonanej np. z przewodu OnG. 5. Załącznik nr 3 do w/w Rozporządzenia [7] określający szczegółowe zasady używania środków strzałowych w zakładach górniczych, określa w następujących punktach: Wyrobiska kamienne - pola metanowe przy stosowaniu węglowych lub skalnych.

9 Wyrobiska kamienno-weglowe, pola metanowe przy stosowaniu MW węglowych lub skalnych Strzelanie dla wywołania zawału stropu w ścianach i ubierkach oraz chodnikach - pola metanowe przy stosowaniu MW węglowych lub skalnych Rozsadzanie luźnych brył ładunkami materiałów wybuchowych w otworach strzałowych - pola metanowe przy użyciu MW metanowych specjalnych, MW metanowych amonowosaletrzanych oraz MW metanowych nitroglicerynowych Strzelanie torpedujące w skałach otaczających pokłady węglowe. Wyrobiska kamienne, kamienno-weglowe oraz węglowo-kamienne i węglowe (wyrobiska korytarzowe i eksploatacyjne) - pola metanowe przy użyciu MW węglowych i skalnych. dopuszczalną zawartość metanu do 0,5 %, a przy zastosowaniu zapalarek elektrycznych z blokadą metanometryczną dopuszczalną zawartość metanu do 1 %. Dotychczas (kilkanaście lat temu) stosowana byłą zapalarka strzałowa elektryczna z tzw. blokadą metanometryczną typu TZ 70M i odpowiednimi metanomierzami. Obecnie właściwie ten sprzęt już nie istnieje. Na niektórych kopalniach sama zapalarka jeszcze funkcjonuje, ale niestety nie ma już metanomierzy (typu ROW, czy MIS-3). Z tego powodu zapis o możliwości wykonywania robót strzałowych w/w przypadkach z dopuszczalną zawartością metanu do 1 % jest właściwie martwy. Spora część kopalń prowadzi eksploatację w warunkach współwystępowania zagrożeń metanowych oraz tąpaniowych. Bardzo często zachodzi konieczność wykonywania robót strzałowych z użyciem MW skalnych (rzadziej węglowych) w polach metanowych IV kategorii. W miejscach tych zastosowanie zapalarki z blokadą metanometryczną pozwala na zwiększenie dopuszczalnej zawartości metanu do 1 %, co w znacznym stopniu zwiększa zakres stosowania MW skalnych. System zapalników elektronicznych gwarantować będzie blokadę możliwości odpalenia zapalników w przypadku przekroczenia dopuszczalnej zawartości metanu, jak również zdalny odczyt jej wartości w punkcie odpalania. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych [8] określa: l. W 145 [8], że w polach metanowych przy wykonywaniu robót strzałowych takich jak: w górnych wnękach ścianowych, wymuszających zawał w stropach ścian, w wyrobiskach korytarzowych o wzniosie powyżej 10, przy zaburzeniach geologicznych w ścianach i ubierkach, gdy zawartość metanu przekracza 0,5 % stosuje się zapalarkę wyłącznie do tego celu

10 dopuszczoną i linię strzałową w jednym odcinku mającą dwa przewody we wspólnej izolacji. W praktyce sprowadza się to właściwie do stosowania jednego typu zapalarki przeznaczonej do tych warunków (TZ-50) oraz konieczności stosowania zapalników tylko klasy 0,2 A. Podyktowane to jest odpowiednio niską energią impulsu strzałowego tak, aby nie doszło do zapalenia metanu od obwodu strzałowego (zapalników, linii strzałowej oraz zapalarki). System inicjowania zapalników elektronicznych, ze względu na niskonapięciowy i iskrobezpieczny obwód wyjściowy (strzałowy) może ww warunkach ułatwić prowadzenie robót strzałowych. Docelowo system zapalników elektronicznych ma umożliwić użytkownikowi programowanie zwłoki czasowej w przedziale od 0 do 6000 ms. Może to znaleźć praktyczne zastosowanie w warunkach kopalń węgla kamiennego, szczególnie podczas wykonywania strzelań profilaktycznych (wstrząsowych, torpedujących). Aktualnie system zapalników elektronicznych ma zastosowanie w zakładach górniczych odkrywkowych w celu minimalizowania fali parasejsmicznej (szkodliwej dla budynków znajdujących się w pobliżu odkrywek), powstającej w wyniku odpalania dużych ilości MW. Dzięki możliwości precyzyjnego ustawiania zwłok czasowych w poszczególnych otworach strzałowych wytwarza się falę parasejsmiczną o częstotliwości najmniej szkodliwej dla budynków. W przypadku strzelań profilaktycznych wykonywanych w warunkach kopalń podziemnych celem jest uzyskanie jak największego odprężenia górotworu w sposób kontrolowany. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami tzn. Załącznikiem nr 3, punkt oraz Rozporządzenia [7] należy do tych celów stosować zapalniki natychmiastowe. W efekcie uzyskujemy jedną falę parasejsmiczną. Można pokusić się o wyznaczenie parametrów tej fali parasejsmicznej (głównie częstotliwości i okresu) i spróbować uzyskać efekt interferencji tych fal powstających poprzez odpalanie otworów strzałowych profilaktycznych z precyzyjnie dobraną zwłoką czasową. Dokładny dobór zwłoki czasowej (z dokładnością do l ms) jest możliwy tylko w przypadku stosowania zapalników elektronicznych. Oczywiście wartość zastosowanej zwłoki czasowej musi mieścić się w przedziale takim, aby nie było możliwości zainicjowania wybuchu metanu, jednakże przedział ten musiałby być wyznaczony empirycznie dopiero po przeprowadzeniu odpowiednich badań. 5. Podsumowanie - korzyści wynikające z zastosowania zapalników elektronicznych wraz z systemem blokady metanometrycznej.

11 Zapalniki elektroniczne wraz z systemem blokady metanometrycznej mogą być zastosowane w podziemnych kopalniach węgla kamiennego w atmosferze potencjalnie zagrożonej wybuchem pyłu węglowego i/lub metanu. Zapalniki elektroniczne przeznaczone do tych warunków powinny cechować się następującymi właściwościami: zapalnik w stanie spoczynku nie posiada w sobie żadnej energii, zapalnik samoczynnie nie zdetonuje bez unikalnego kodu aktywacji, zapalnik otrzymuje energię ładującą jego kondensator (kondensatory) i kod aktywacji ze specjalizowanej zapalarki (blastera), zapalnik posiada zabezpieczenia przepięciowe. Niskie napięcia są zwierane przez układ bezpieczeństwa. Wyższe napięcia (> 1000 V) są ograniczane przez bezpiecznik iskrowy (np. warystor). Natomiast duże ładunki elektryczne uszkadzają wewnętrzny bezpiecznik zapalnika nie powodując jego detonacji, ze względu na wiele układów zabezpieczających oraz kod aktywacji zapalniki elektroniczne są bezpieczne wobec przypadkowych napięć stałych i zmiennych, prądów błądzących oraz fal elektromagnetycznych, system zapalników elektronicznych działa przy niskim napięciu (< 50 V), co zapobiega ewentualnym upływnościom, tak jak ma to czasem miejsce przy klasycznych zapalnikach, duża elastyczność w tworzeniu metryk strzałowych po przeprowadzeniu strzelań wzorcowych. Generalnie można stwierdzić, że zapalniki elektroniczne mogły by być stosowane wszędzie tam, gdzie przepisy górnicze nakazują stosowanie zapalarek iskrobezpiecznych lub z blokadą metanometryczną. Wymagana będzie też zmiana przepisów górniczych umożliwiająca i precyzująca warunki i miejsca stosowania systemów zapalników elektronicznych. Wymagać to będzie przeprowadzenia wielu testów i badań, aby produkt finalny spełnił wymagania nie tylko Dyrektywy ATEX dotyczącej bezpieczeństwa urządzeń pracujących w atmosferach potencjalnie zagrożonych wybuchem par i gazów (np. metanu), ale również Dyrektywy 93/15/WE dotyczącej wprowadzania do obrotu i kontroli materiałów wybuchowych do użytku cywilnego.

12 6. Wnioski: 1. System zapalników elektronicznych po pewnych modyfikacjach oraz badaniach może być zastosowany w kopalniach węgla kamiennego. 2. Zastosowanie zapalników elektronicznych w kopalniach węgla kamiennego pozwoli zwiększyć bezpieczeństwo wykonywania robót strzałowych ze względu na ich: niskonapięciowe zasilanie, inicjowanie zapalników po podaniu specjalnego kodu oraz możliwości zastosowania ich w szczególnie trudnych miejscach (określonych w aktualnych przepisach górniczych), gdzie należy zastosować zapalarki iskrobezpieczne lub z blokadą metanometryczną. 3. Programowane zwłoki czasowe, bardzo precyzyjne w zapalnikach elektronicznych będą szczególnie w profilaktyce tąpaniowej, ponieważ umożliwią po serii strzelań doświadczalnych wykorzystać powstałą falę parasejsmiczną. 4. System zapalników elektronicznych nie tylko musi spełnić wymagania Dyrektywy 93/15/WE, ale również Dyrektywy ATEX. Trwają prace nad wdrożeniem do polskich kopalń węgla systemu zapalników elektronicznych. 5. Powinny również ulec zmianie niektóre przepisy prawne w zakresie możliwości oraz warunków stosowania zapalników elektronicznych w podziemnych kopalniach węgla kamiennego`. 7. Literatura. [1] Directive 93/15/EEC of 5 April 1993 on the harmonization of the provisions relating to the placing on the market and supervision of explosives for civil uses. Dyrektywa Rady 93/15/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r w sprawie harmonizacji przepisów wprowadzania do obrotu i kontroli materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego transponowana do prawa polskiego Ustawą z dnia 21 czerwca 2002 r o materiałach wybuchowych do użytku cywilnego (Dz. U. Nr 117, z dnia r, poz z późn. zmianami). [2] Technical Specification CEN/TS :2003 Explosives for civil uses Detonators and relays Part 27: Definitions, methods and requirements for electronic initiation systems (Specyfikacja Techniczna CEN/TS :2003 Materiały wybuchowe do użytku cywilnego Zapalniki i przekaźniki Cześć 27: Definicje, metody i wymagania dla elektronicznych systemów inicjowania ). [3] Anders NILSSON, Jan JACOBSON Safety and Reliability in Initiation Systems with Electronic Detonators Swedish National Testing and Research Institute, Physics &

13 Electrotechnics, SP REPORT 1996:37 [4] Zbigniew ONDERKA Efekt sejsmiczny strzelania uwagi i zalecenia, Materiały Konferencji Technika strzelnicza w górnictwie - Jaszowiec 2001, Akademia Górniczo- Hutnicza, str [5] J.A. Sanchidrian European harmonization of test methods for high explosives in the frame of Directive 93/15/EEC (pages: 9-15), R. HOLMER - Explosives and Blasting Technique, A. A. BALKEMA, Rotterdam, Brookfield, 2000 [6] Jacek SOBALA, Teresa SZYDŁOWSKA Wymagania bezpieczeństwa w normach zharmonizowanych z Dyrektywą 93/15/EEC Górnictwo i Geoinżynieria Kwartalnik Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie Zeszyt 3/1 (2004, rok 28), str [7] Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 kwietnia 2003 r w sprawie przechowywania i używania środków strzałowych i sprzętu strzałowego w zakładach górniczych (Dz. U. Nr 72 z 2003 r., poz. 655). [8] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz. U. Nr 130, poz. 1169). [9] Niepublikowane materiały własne GIG Kopalni Doświadczalnej BARBARA oparte na badaniach systemów zapalników elektronicznych dla odkrywkowych zakładów górniczych.

Nowe systemy inicjowania materiałów wybuchowych zapalniki elektroniczne

Nowe systemy inicjowania materiałów wybuchowych zapalniki elektroniczne Dr inż. Jacek SOBALA Główny Instytut Górnictwa Katowice, Kopalnia Doświadczalna BARBARA Nowe systemy inicjowania materiałów wybuchowych zapalniki elektroniczne Streszczenie Producenci środków strzałowych

Bardziej szczegółowo

SYSTEM NIEELEKTRYCZNEGO INICJOWANIA

SYSTEM NIEELEKTRYCZNEGO INICJOWANIA SYSTEM NIEELEKTRYCZNEGO INICJOWANIA SYSTEM NIEELEKTRYCZNEGO INICJOWANIA System nieelektrycznego inicjowania przeznaczony jest do inicjowania materiału wybuchowego, w tym także materiału wybuchowego ładowanego

Bardziej szczegółowo

ZAPALNIKI ELEKTRYCZNE

ZAPALNIKI ELEKTRYCZNE ZAPALNIKI ELEKTRYCZNE ZAPALNIKI ELEKTRYCZNE ZAPALNIKI ELEKTRYCZNE Korzystne efekty oraz bezpieczeństwo prowadzonych robót strzałowych w dużym stopniu zależą od wysokiej jakości używanych produktów. NITROERG

Bardziej szczegółowo

Spis treści. 1. W podziemnych zakładach górniczych W odkrywkowych zakładach górniczych W górnictwie otworowym i wiertnictwie...

Spis treści. 1. W podziemnych zakładach górniczych W odkrywkowych zakładach górniczych W górnictwie otworowym i wiertnictwie... ZAGROśENIE ZWIĄZANE ZE STOSOWANIEM ŚRODKÓW STRZAŁOWYCH KATOWICE 2007 Spis treści 1. W podziemnych zakładach górniczych... 3 2. W odkrywkowych zakładach górniczych... 4 3. W górnictwie otworowym i wiertnictwie...

Bardziej szczegółowo

SYSTEM INICJOWANIA ZAPALNIKIEM ELEKTRONICZNYM HOTSHOT

SYSTEM INICJOWANIA ZAPALNIKIEM ELEKTRONICZNYM HOTSHOT Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 134 Politechniki Wrocławskiej Nr 134 Studia i Materiały Nr 41 2012 Michał JANIAK, Wojciech OSTIADEL, Szymon PACYNA* HotShot, zapalnik elektroniczny, system inicjowania

Bardziej szczegółowo

KSMD APN 2 lata pracy w kopalniach odkrywkowych

KSMD APN 2 lata pracy w kopalniach odkrywkowych KSMD APN 2 lata pracy w kopalniach odkrywkowych Katedra Górnictwa Odkrywkowego Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Prelegent: Józef Pyra KSMD APN Przy skutecznym urabianiu złóż z użyciem MW, zawsze będą

Bardziej szczegółowo

PRZYCZYNEK DO STOSOWANIA ELEKTRONICZNYCH SYSTEMÓW INICJACJI NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU i-kon

PRZYCZYNEK DO STOSOWANIA ELEKTRONICZNYCH SYSTEMÓW INICJACJI NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU i-kon Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 134 Politechniki Wrocławskiej Nr 134 Studia i Materiały Nr 41 2012 Sebastian PRĘDKI* roboty strzałowe elektroniczny system inicjacji MW dokumentacja strzałowa PRZYCZYNEK

Bardziej szczegółowo

Akademia Górniczo Hutnicza Wydział Górnictwa i Geoinżynierii METRYKA STRZAŁOWA

Akademia Górniczo Hutnicza Wydział Górnictwa i Geoinżynierii METRYKA STRZAŁOWA Akademia Górniczo Hutnicza Wydział Górnictwa i Geoinżynierii METRYKA STRZAŁOWA Wymagania dotyczące sporządzania metryki strzałowej oraz dokumentacji strzałowej zawarte w przepisach górniczych Dla każdego

Bardziej szczegółowo

G Ł ÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA JEDNOSTKA NOTYFIKOWANA Nr 1453 UNII EUROPEJSKIEJ. - Informator -

G Ł ÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA JEDNOSTKA NOTYFIKOWANA Nr 1453 UNII EUROPEJSKIEJ. - Informator - G Ł ÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA JEDNOSTKA NOTYFIKOWANA Nr 1453 UNII EUROPEJSKIEJ JEDNOSTKA CERTYFIKUJĄ CA ZESPÓŁ CERTYFIKACJI WYROBÓW Kopalnia Doświadczalna BARBARA 43-190 Mikołów, ul Podleska 72; tel +48

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WYPADKÓW ZWIĄZANYCH Z ZAGROŻENIEM METANOWYM W KOPALNIACH WĘGLA KAMIENNEGO W LATACH

ANALIZA WYPADKÓW ZWIĄZANYCH Z ZAGROŻENIEM METANOWYM W KOPALNIACH WĘGLA KAMIENNEGO W LATACH Stanisław KOWALIK, Maria GAJDOWSKA Politechnika Śląska, Gliwice ANALIZA WYPADKÓW ZWIĄZANYCH Z ZAGROŻENIEM METANOWYM W KOPALNIACH WĘGLA KAMIENNEGO W LATACH 22-29 Streszczenie. Spośród licznych zagrożeń

Bardziej szczegółowo

Nowoczesne rozwiązania techniczne firmy Orica, stosowane w technice strzałowej...

Nowoczesne rozwiązania techniczne firmy Orica, stosowane w technice strzałowej... Nowoczesne rozwiązania techniczne firmy Orica, stosowane w technice strzałowej... 23 Nowoczesne rozwiązania techniczne firmy Orica, stosowane w technice strzałowej na przykładzie kopalni złota Kumtor (Kirgistan)

Bardziej szczegółowo

Dz.U Nr 64 poz. 737 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI

Dz.U Nr 64 poz. 737 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI Kancelaria Sejmu s. 1/1 Dz.U. 1999 Nr 64 poz. 737 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 20 lipca 1999 r. w sprawie rozbiórek obiektów budowlanych wykonywanych metoda wybuchową.

Bardziej szczegółowo

Selected problems of time delays achieving by use of non-electric method of initiating explosive charges in multi-row patterns

Selected problems of time delays achieving by use of non-electric method of initiating explosive charges in multi-row patterns 58 UKD 622.271: 622.662.1/.4: 622.23 Wybrane problemy realizacji opóźnień czasowych przy nieelektrycznym sposobie inicjacji ładunków MW w siatkach wieloszeregowych Selected problems of time delays achieving

Bardziej szczegółowo

NJB1-Y Przekaźnik napięcia jednofazowego Instrukcja obsługi

NJB1-Y Przekaźnik napięcia jednofazowego Instrukcja obsługi 0 Przed rozpoczęciem montażu i eksploatacji uważnie przeczytać instrukcję. Norma: IEC 60947-5-1 NJB1-Y Przekaźnik napięcia jednofazowego Instrukcja obsługi 1. Przeznaczenie Przekaźniki utraty i kolejności

Bardziej szczegółowo

WARUNKI OPTYMALIZACJI TECHNOLOGII ROBÓT STRZAŁOWYCH W ODKRYWKOWYCH ZAKŁADACH GÓRNICZYCH

WARUNKI OPTYMALIZACJI TECHNOLOGII ROBÓT STRZAŁOWYCH W ODKRYWKOWYCH ZAKŁADACH GÓRNICZYCH Pracownia Technologii Wydobycia i Przeróbki Surowców Skalnych Laboratorium Sejsmiki Górotworu mgr inż. Arkadiusz Grześkowiak WARUNKI OPTYMALIZACJI TECHNOLOGII ROBÓT STRZAŁOWYCH W ODKRYWKOWYCH ZAKŁADACH

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie elektronicznych systemów inicjacji ładunków MW w profilaktyce tąpaniowej w warunkach kopalń LGOM

Zastosowanie elektronicznych systemów inicjacji ładunków MW w profilaktyce tąpaniowej w warunkach kopalń LGOM 71 CUPRUM nr 4 (69) 2013, s. 71-81 Witold Pytel 1), Piotr Mertuszka 1), Bogusław Cenian 2) Zastosowanie elektronicznych systemów inicjacji ładunków MW w profilaktyce tąpaniowej w warunkach kopalń LGOM

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 2010

ARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 2010 Zawód: technik górnictwa podziemnego Symbol cyfrowy zawodu: 311 [15] Numer zadania: 2 Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu 311[15]-02-102 Czas trwania egzaminu: 180

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE. MINISTRA ŚRODOWISKA l)

ROZPORZĄDZENIE. MINISTRA ŚRODOWISKA l) Projekt z dnia 24 czerwca 2013 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA l) Na podstawie art. 118 ust. 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981 oraz z 2013

Bardziej szczegółowo

(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) PL B1. Fig 1 E21F 17/04 E21C 39/00

(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) PL B1. Fig 1 E21F 17/04 E21C 39/00 R Z E C Z P O SP O L IT A PO LSK A (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 179050 (13) B1 Urząd Patentowy R zeczypospolitej Polskiej (2 1) Numer zgłoszenia 314923 (22) Data zgłoszenia. 21.06.1996 (51) IntCl7

Bardziej szczegółowo

Wydział Górnictwa i Geoinżynierii

Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek studiów: Górnictwo i Geologia Rodzaj studiów: stacjonarne i niestacjonarne II stopnia Specjalność: Górnictwo Odkrywkowe Przedmiot kierunkowy: Technika i technologia

Bardziej szczegółowo

ZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ

ZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO 41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: 032 282 25 25 www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.pl ZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA

Bardziej szczegółowo

The study of seismic effects and modern systems of blasting explosives

The study of seismic effects and modern systems of blasting explosives Nr 9 PRZEGLĄD GÓRNICZY 69 UKD 622.23:622.271:622.83/.84 Badania efektu sejsmicznego a nowoczesne systemy odpalania ładunków materiałów wybuchowych The study of seismic effects and modern systems of blasting

Bardziej szczegółowo

ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA FUNKCJONALNEGO ZWIĄZANE ZE ŚRODOWISKIEM ELEKTOMAGNETYCZNYM W PODZIEMNYCH WYROBISKACH GÓRNICZYCH

ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA FUNKCJONALNEGO ZWIĄZANE ZE ŚRODOWISKIEM ELEKTOMAGNETYCZNYM W PODZIEMNYCH WYROBISKACH GÓRNICZYCH ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA FUNKCJONALNEGO ZWIĄZANE ZE ŚRODOWISKIEM ELEKTOMAGNETYCZNYM W PODZIEMNYCH WYROBISKACH GÓRNICZYCH Autorzy Heliosz Leszek mgr inż. EMAG Kałuski Marek mgr inż. Instytut Łączności

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA OBSŁUGI Generatora impulsów PWM

INSTRUKCJA OBSŁUGI Generatora impulsów PWM INSTRUKCJA OBSŁUGI Generatora impulsów PWM Przeznaczeniem generatora jest sterowanie różnymi zaworami lub elementami indukcyjnymi jak przekaźniki, siłowniki i inne elementy wykonawcze sterowane napięciem

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych Oznaczenie kwalifikacji:

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI 1. WSTĘP.......................................................................... 9 1.1. Podstawowy zakres wiedzy wymagany przy projektowaniu urządzeń piorunochronnych................................................

Bardziej szczegółowo

Development of explosive initiation systems in open pit mining

Development of explosive initiation systems in open pit mining 52 PRZEGLĄD GÓRNICZY 2014 UKD 622.271: 662.1/.4 Rozwój systemów inicjowania ładunków MW stosowanych w górnictwie odkrywkowym Development of explosive initiation systems in open pit mining Dr inż. Józef

Bardziej szczegółowo

Klimatyzacja centralna w Lubelskim Węglu Bogdanka S.A.

Klimatyzacja centralna w Lubelskim Węglu Bogdanka S.A. Klimatyzacja centralna w Lubelskim Węglu Bogdanka S.A. Zmiany wielkości kopalni Bogdanka O.G. Ludwin 78,7 km 2 O.G. Puchaczów V 73,4 km 2 O.G. razem 161,5 km 2 O.G. Stręczyn 9,4 km 2 1 Czynne wyrobiska

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 74. Pomiary mostkami RLC. Celem ćwiczenia jest pomiar rezystancji, indukcyjności i pojemności automatycznym mostkiem RLC.

Ćwiczenie nr 74. Pomiary mostkami RLC. Celem ćwiczenia jest pomiar rezystancji, indukcyjności i pojemności automatycznym mostkiem RLC. Ćwiczenie nr 74 Pomiary mostkami RLC Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest pomiar rezystancji, indukcyjności i pojemności automatycznym mostkiem RLC. Dane znamionowe Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

Analiza kosztów eksploatacji przy prowadzeniu robót strzałowych z wykorzystaniem elektronicznego systemu inicjowania materiałów wybuchowych

Analiza kosztów eksploatacji przy prowadzeniu robót strzałowych z wykorzystaniem elektronicznego systemu inicjowania materiałów wybuchowych Analiza kosztów eksploatacji przy prowadzeniu robót strzałowych z wykorzystaniem elektronicznego systemu inicjowania materiałów wybuchowych Józef PYRA 1), Bartosz PAPIŃSKI 2) 1) Dr inż.; AGH University

Bardziej szczegółowo

Analiza ryzyka jako metoda obniżająca koszty dostosowania urządzeń nieelektrycznych do stref zagrożenia wybuchem.

Analiza ryzyka jako metoda obniżająca koszty dostosowania urządzeń nieelektrycznych do stref zagrożenia wybuchem. Analiza ryzyka jako metoda obniżająca koszty dostosowania urządzeń nieelektrycznych do stref zagrożenia wybuchem. Dyrektywa 2014/34/UE (ATEX 114) Urządzeniami według definicji 2014/34/UE są maszyny, urządzenia

Bardziej szczegółowo

PL B1. GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA, Katowice, PL BUP 03/09

PL B1. GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA, Katowice, PL BUP 03/09 PL 213811 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 213811 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 383018 (51) Int.Cl. H02M 7/32 (2006.01) H02M 7/217 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej

Bardziej szczegółowo

STOSOWANIE MATERIAŁÓW WYBUCHOWYCH W ZAKŁADACH GÓRNICZYCH. 1. Wstęp. Jan Krzelowski*, Andrzej Szulik* Górnictwo i Geoinżynieria Rok 28 Zeszyt 3/1 2004

STOSOWANIE MATERIAŁÓW WYBUCHOWYCH W ZAKŁADACH GÓRNICZYCH. 1. Wstęp. Jan Krzelowski*, Andrzej Szulik* Górnictwo i Geoinżynieria Rok 28 Zeszyt 3/1 2004 Górnictwo i Geoinżynieria Rok 28 Zeszyt 3/1 2004 Jan Krzelowski*, Andrzej Szulik* STOSOWANIE MATERIAŁÓW WYBUCHOWYCH W ZAKŁADACH GÓRNICZYCH 1. Wstęp Pod pojęciem materiały wybuchowe należy rozumieć zarówno

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych Oznaczenie kwalifikacji:

Bardziej szczegółowo

This article is available in PDF-format, in colour, at:

This article is available in PDF-format, in colour, at: 194 This article is available in PDF-format, in colour, at: www.wydawnictwa.ipo.waw.pl/materialy-wysokoenergetyczne.html Materiały Wysokoenergetyczne / High Energy Materials, 2017, 9, 194 203; DOI: 10.22211/matwys/0149

Bardziej szczegółowo

Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX

Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX 1. Atmosfera wybuchowa i źródła zapłonu W myśl dyrektywy 2014/34/UE (ATEX), Atmosfera wybuchowa oznacza mieszaninę z powietrzem, w warunkach atmosferycznych,

Bardziej szczegółowo

ZESPÓŁ LABORATORIÓW TELEMATYKI TRANSPORTU ZAKŁAD TELEKOMUNIKACJI W TRANSPORCIE WYDZIAŁ TRANSPORTU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ

ZESPÓŁ LABORATORIÓW TELEMATYKI TRANSPORTU ZAKŁAD TELEKOMUNIKACJI W TRANSPORCIE WYDZIAŁ TRANSPORTU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ ZESPÓŁ LABORATORIÓW TELEMATYKI TRANSPORTU ZAKŁAD TELEKOMUNIKACJI W TRANSPORCIE WYDZIAŁ TRANSPORTU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ LABORATORIUM Eksploatacji Systemów Telekomunikacyjnych INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA

Bardziej szczegółowo

ROCKSPLITTER. Nowa niewybuchowa technologia wydobywania kamienia blocznego i odspajania skał

ROCKSPLITTER. Nowa niewybuchowa technologia wydobywania kamienia blocznego i odspajania skał Nowa niewybuchowa technologia wydobywania kamienia blocznego i odspajania skał Przeznaczenie oraz sposób działania Cebar-DG ma zaszczyt przedstawić urządzenie jako nową niewybuchową technologię wydobywania

Bardziej szczegółowo

WZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. ZAKŁAD ELEKTRONIKI GÓRNICZEJ ZEG SPÓŁKA AKCYJNA, Tychy, PL BUP 03/10

WZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. ZAKŁAD ELEKTRONIKI GÓRNICZEJ ZEG SPÓŁKA AKCYJNA, Tychy, PL BUP 03/10 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 117620 (22) Data zgłoszenia: 31.07.2008 (19) PL (11) 65397 (13) Y1 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

WZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO

WZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO Mirosław KAŹMIERSKI Okręgowy Urząd Miar w Łodzi 90-132 Łódź, ul. Narutowicza 75 oum.lodz.w3@gum.gov.pl WZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO 1. Wstęp Konieczność

Bardziej szczegółowo

Dwukanałowy konwerter sygnałów z zasilaczem typu CZAK-02

Dwukanałowy konwerter sygnałów z zasilaczem typu CZAK-02 Dwukanałowy konwerter sygnałów z zasilaczem typu CZAK-02 COMMON S.A. ul. Aleksandrowska 67/93 91-205 Łódź tel: (0-42) 613 56 00 fax: (0-42) 613 56 98 DOKUMENTACJA TECHNICZNO- RUCHOWA CZAK2/0000/001U Łódź,

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA W NORMACH ZHARMONIZOWANYCH Z DYREKTYWĄ 93/15/EEC

WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA W NORMACH ZHARMONIZOWANYCH Z DYREKTYWĄ 93/15/EEC Górnictwo i Geoinżynieria Rok 28 Zeszyt 3/1 2004 Jacek Sobala*, Teresa Szydłowska** WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA W NORMACH ZHARMONIZOWANYCH Z DYREKTYWĄ 93/15/EEC 1. Wstęp Ze względu na wejście Polski do Unii

Bardziej szczegółowo

Analiza wpływów sejsmicznych na środowisko szybu przy prowadzeniu robót górniczych za pomocą materiałów wybuchowych studium przypadku

Analiza wpływów sejsmicznych na środowisko szybu przy prowadzeniu robót górniczych za pomocą materiałów wybuchowych studium przypadku Nr 9 PRZEGLĄD GÓRNICZY 41 UKD 622.23:622.25:005.585 Analiza wpływów sejsmicznych na środowisko szybu przy prowadzeniu robót górniczych za pomocą materiałów wybuchowych studium przypadku The analysis of

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE GEOMETRII INŻYNIERSKIEJ W AEROLOGII GÓRNICZEJ

ZASTOSOWANIE GEOMETRII INŻYNIERSKIEJ W AEROLOGII GÓRNICZEJ Krzysztof SŁOTA Instytut Eksploatacji Złóż Politechniki Śląskiej w Gliwicach ZASTOSOWANIE GEOMETRII INŻYNIERSKIEJ W AEROLOGII GÓRNICZEJ Od Redakcji: Autor jest doktorantem w Zakładzie Aerologii Górniczej

Bardziej szczegółowo

Materiały na posiedzenie Rady Ochrony Pracy w dniu r.

Materiały na posiedzenie Rady Ochrony Pracy w dniu r. Materiały na posiedzenie Rady Ochrony Pracy w dniu 6.06.2006 r. 1. Bezpieczeństwo i higiena pracy w kopalniach metanowych 2. Stosowanie materiałów wybuchowych w górnictwie w aspekcie zapewnienia bezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX

Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX 1. Przestrzeń zagrożona wybuchem i źródła zapłonu W myśl dyrektywy 94/9/WE (ATEX), przestrzeń zagrożona wybuchem jest to przestrzeń, w której zależnie od

Bardziej szczegółowo

Raport z pomiary propagacji w podziemnych wyrobiskach górniczych w Kopalni Węgla Kamiennego Ziemowit

Raport z pomiary propagacji w podziemnych wyrobiskach górniczych w Kopalni Węgla Kamiennego Ziemowit Lędziny, KWK Ziemowit dn. 2008-04-05 ANEKS nr 2 Raport z pomiary propagacji w podziemnych wyrobiskach górniczych w Kopalni Węgla Kamiennego Ziemowit Zespół realizujący pomiary: Dr inż. Cezary Worek (adiunkt,

Bardziej szczegółowo

ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA

ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA UNIERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY BYDGOSZCZY YDZIAŁ INŻYNIERII MECHANICZNEJ INSTYTUT EKSPLOATACJI MASZYN I TRANSPORTU ZAKŁAD STEROANIA ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA ĆICZENIE: E3 BADANIE ŁAŚCIOŚCI

Bardziej szczegółowo

BEZDOTYKOWY CZUJNIK ULTRADŹWIĘKOWY POŁOŻENIA LINIOWEGO

BEZDOTYKOWY CZUJNIK ULTRADŹWIĘKOWY POŁOŻENIA LINIOWEGO Temat ćwiczenia: BEZDOTYKOWY CZUJNIK ULTRADŹWIĘKOWY POŁOŻENIA LINIOWEGO 1. Wprowadzenie Ultradźwiękowy bezdotykowy czujnik położenia liniowego działa na zasadzie pomiaru czasu powrotu impulsu ultradźwiękowego,

Bardziej szczegółowo

Dwukanałowy konwerter sygnałów z zasilaczem CZAK-02

Dwukanałowy konwerter sygnałów z zasilaczem CZAK-02 Dwukanałowy konwerter sygnałów z zasilaczem CZAK-02 DOKUMENTACJA TECHNICZNO RUCHOWA CZAK2/002U Łódź, wrzesień 2004 r. Uwaga: COMMON S.A. zastrzega sobie prawo modyfikacji konstrukcji urządzeń z zachowaniem

Bardziej szczegółowo

Materialy wybuchowe do uzytku cywilnego Jednostka Notyfikowana Nr 1453 CERTYFIKAT. Swiadectwo badania typu WE Nr 1453.EXP.07.0130. Miejsce produkcji:

Materialy wybuchowe do uzytku cywilnego Jednostka Notyfikowana Nr 1453 CERTYFIKAT. Swiadectwo badania typu WE Nr 1453.EXP.07.0130. Miejsce produkcji: GLOWNY INSTYTUT GORNICTWA tel +48 (O)32 258-16-31+9; fax: +48 (O)32 259-65-33 www.qiq.katowice.pl: e-mail: qjq@qiq.katowice.pl Materialy wybuchowe do uzytku cywilnego Jednostka Notyfikowana Nr 1453 POLSKIECENTRUM

Bardziej szczegółowo

Karta produktu. EH-n33-400/6,0/0,5/2/ Stacja transformatorowa

Karta produktu. EH-n33-400/6,0/0,5/2/ Stacja transformatorowa Karta produktu CECHY CHARAKTERYSTYCZNE Stacja transformatorowa typu EH-n33-400/3,0/0,5/2/02.00 jest urządzeniem zasilającym przystosowanym do instalowania w podziemnych wyrobiskach górniczych niezagrożonych

Bardziej szczegółowo

Trójfazowy wymuszalnik Wysokiego Napięcia " EMEX 2,5 kv " Instrukcja obsługi

Trójfazowy wymuszalnik Wysokiego Napięcia  EMEX 2,5 kv  Instrukcja obsługi Trójfazowy wymuszalnik Wysokiego Napięcia " EMEX 2,5 kv " Instrukcja obsługi GLIWICE 2007 r. Spis treści: 1.Ostrzeżenia 3 2 Przeznaczenie i budowa aparatu...5 3.. Obsługa aparatu...7 4. Dane techniczne......8

Bardziej szczegółowo

STYCZNIK PRÓŻNIOWY CXP 630A kV INSTRUKCJA OBSŁUGI

STYCZNIK PRÓŻNIOWY CXP 630A kV INSTRUKCJA OBSŁUGI STYCZNIK PRÓŻNIOWY CXP 630A 630-12kV INSTRUKCJA OBSŁUGI Olsztyn, 2011 1. SPRAWDZENIE, KWALIFIKACJA Przed zainstalowaniem urządzenia należy sprawdzić, czy jest on zgodny z zamówieniem, w szczególności w

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DRENAŻU NA EFEKTYWNOŚĆ ODMETANOWANIA W KOPALNI WĘGLA**

WPŁYW DRENAŻU NA EFEKTYWNOŚĆ ODMETANOWANIA W KOPALNI WĘGLA** Górnictwo i Geoinżynieria Rok 30 Zeszyt 1 2006 Stanisław Nawrat*, Zbigniew Kuczera*, Sebastian Napieraj* WPŁYW DRENAŻU NA EFEKTYWNOŚĆ ODMETANOWANIA W KOPALNI WĘGLA** 1. Wprowadzenie Eksploatacja pokładów

Bardziej szczegółowo

Badania międzylaboratoryjne z zakresu właściwości elektrostatycznych materiałów nieprzewodzących stosowanych w górnictwie

Badania międzylaboratoryjne z zakresu właściwości elektrostatycznych materiałów nieprzewodzących stosowanych w górnictwie mgr inż. ŁUKASZ ORZECH mgr inż. MARCIN TALAREK Instytut Techniki Górniczej KOMAG Badania międzylaboratoryjne z zakresu właściwości elektrostatycznych materiałów nieprzewodzących stosowanych w górnictwie

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 221/2 Komunikat Komisji w ramach wdrażania dyrektywy 93/15/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie harmonizacji przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu i kontroli materiałów wybuchowych przeznaczonych

Bardziej szczegółowo

ELMAST F F F ZESTAWY STERUJĄCO-ZABEZPIECZAJĄCE BIAŁYSTOK. PKWiU Dokumentacja techniczno-ruchowa

ELMAST F F F ZESTAWY STERUJĄCO-ZABEZPIECZAJĄCE BIAŁYSTOK. PKWiU Dokumentacja techniczno-ruchowa ELMAST BIAŁYSTOK F40-5001 F63-5001 F90-5001 ZESTAWY STERUJĄCO-ZABEZPIECZAJĄCE DO W E N T Y L A T O R Ó W PKWiU 31.20.31 70.92 Dokumentacja techniczno-ruchowa 2 ZESTAWY ROZRUCHOWO-ZABEZPIECZAJĄCE F40-5001,

Bardziej szczegółowo

LIV OLIMPIADA FIZYCZNA 2004/2005 Zawody II stopnia

LIV OLIMPIADA FIZYCZNA 2004/2005 Zawody II stopnia LIV OLIMPIADA FIZYCZNA 004/005 Zawody II stopnia Zadanie doświadczalne Masz do dyspozycji: cienki drut z niemagnetycznego metalu, silny magnes stały, ciężarek o masie m=(100,0±0,5) g, statyw, pręty stalowe,

Bardziej szczegółowo

mgr inż. Aleksander Demczuk

mgr inż. Aleksander Demczuk ZAGROŻENIE WYBUCHEM mgr inż. Aleksander Demczuk mł. bryg. w stanie spocz. Czy tylko po??? ZAPEWNENIE BEZPIECZEŃSTWA POKÓJ KRYZYS WOJNA REAGOWANIE PRZYGOTOWANIE zdarzenie - miejscowe zagrożenie - katastrofa

Bardziej szczegółowo

ZWIĘKSZENIE BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS ROZRUCHU ŚCIANY 375 W KWK PIAST NA DRODZE INIEKCYJNEGO WZMACNIANIA POKŁADU 209 PRZED JEJ CZOŁEM****

ZWIĘKSZENIE BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS ROZRUCHU ŚCIANY 375 W KWK PIAST NA DRODZE INIEKCYJNEGO WZMACNIANIA POKŁADU 209 PRZED JEJ CZOŁEM**** Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 3/1 2009 Tadeusz Rembielak*, Jacek Kudela**, Jan Krella**, Janusz Rosikowski***, Bogdan Zamarlik** ZWIĘKSZENIE BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS ROZRUCHU ŚCIANY 375 W KWK PIAST

Bardziej szczegółowo

Projekt instalacji oświetlenia ewakuacyjnego dla budynku przewiązki Centrum EMAG w Katowicach przy ul. Leopolda 31. Spis treści

Projekt instalacji oświetlenia ewakuacyjnego dla budynku przewiązki Centrum EMAG w Katowicach przy ul. Leopolda 31. Spis treści Spis treści 1. Podstawa opracowania...2 2.Wprowadzenie...2 3. Lokalizacja obiektu...4 4. Stan istniejący...4 5. Cel opracowania...4 6. Opis projektowanej instalacji...4 7. Zastosowane oprawy...6 8. Zakres

Bardziej szczegółowo

Warunki bezpiecznego wykonywania badań oraz pomiarów wielkości elektrycznych i nieelektrycznych w wyrobiskach zagrożonych wybuchem

Warunki bezpiecznego wykonywania badań oraz pomiarów wielkości elektrycznych i nieelektrycznych w wyrobiskach zagrożonych wybuchem Warunki bezpiecznego wykonywania badań oraz pomiarów wielkości elektrycznych i nieelektrycznych w wyrobiskach zagrożonych wybuchem dr inż. Andrzej Figiel Instytut Techniki Górniczej KOMAG Conditions for

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE NR 3 BADANIE PRZEKAŹNIKÓW JEDNOWEJŚCIOWYCH - NADPRĄDOWYCH I PODNAPIĘCIOWYCH

ĆWICZENIE NR 3 BADANIE PRZEKAŹNIKÓW JEDNOWEJŚCIOWYCH - NADPRĄDOWYCH I PODNAPIĘCIOWYCH ĆWICZENIE NR 3 BADANIE PRZEKAŹNIKÓW JEDNOWEJŚCIOWYCH - NADPRĄDOWYCH I PODNAPIĘCIOWYCH 1. Wiadomości ogólne Do przekaźników pomiarowych jednowejściowych należą przekaźniki prądowe, napięciowe, częstotliwościowe,

Bardziej szczegółowo

OŚRODEK SZKOLENIA PKiMSA "Carboautomatyka" S.A. HARMONOGRAM KURSÓW OD STYCZNIA DO CZERWCA 2012 STYCZEŃ LUTY

OŚRODEK SZKOLENIA PKiMSA Carboautomatyka S.A. HARMONOGRAM KURSÓW OD STYCZNIA DO CZERWCA 2012 STYCZEŃ LUTY OŚRODEK SZKOLENIA PKiMSA "Carboautomatyka" S.A. HARMONOGRAM KURSÓW OD STYCZNIA DO CZERWCA 2012 STYCZEŃ K-116A Zasady eksploatacji sieci, instalacji i urządzeń wytwarzających i zużywających energię elektryczną-

Bardziej szczegółowo

Instrukcja obsługi miernika uniwersalnego MU-07L

Instrukcja obsługi miernika uniwersalnego MU-07L 1. Informacje ogólne Miernik MU-07L umożliwia pomiary napięć stałych (do 600V) i przemiennych (do 600V), natężenia prądu stałego (do 10A), oporności (do 2MΩ) oraz sprawdzanie diod półprzewodnikowych, ciągłości

Bardziej szczegółowo

Kopalnia Doświadczalna "BARBARA" w służbie bezpieczeństwa technicznego

Kopalnia Doświadczalna BARBARA w służbie bezpieczeństwa technicznego Kopalnia Doświadczalna "BARBARA" w służbie bezpieczeństwa technicznego dr hab. inż. Krzysztof Cybulski, prof. GIG 1 Siedziba Kopalni Doświadczalnej Barbara 2 3 Przed drugą wojną światową przedmiotem działań

Bardziej szczegółowo

ANALIZA ODLEGŁOŚCI I CZASU MIĘDZY WSTRZĄSAMI ZE STRZELAŃ TORPEDUJĄCYCH A SAMOISTNYMI O ENERGII RZĘDU E4 J W WARUNKACH KW SA KWK,,PIAST

ANALIZA ODLEGŁOŚCI I CZASU MIĘDZY WSTRZĄSAMI ZE STRZELAŃ TORPEDUJĄCYCH A SAMOISTNYMI O ENERGII RZĘDU E4 J W WARUNKACH KW SA KWK,,PIAST Górnictwo i Geoinżynieria Rok 32 Zeszyt 1 2008 Józef Rusinek*, Stanisław Kurnik** ANALIZA ODLEGŁOŚCI I CZASU MIĘDZY WSTRZĄSAMI ZE STRZELAŃ TORPEDUJĄCYCH A SAMOISTNYMI O ENERGII RZĘDU E4 J W WARUNKACH KW

Bardziej szczegółowo

ELMAST F S F S F S F S F S F S F S F S ZESTAWY STERUJĄCO-ZABEZPIECZAJĄCE BIAŁYSTOK

ELMAST F S F S F S F S F S F S F S F S ZESTAWY STERUJĄCO-ZABEZPIECZAJĄCE BIAŁYSTOK ELMAST BIAŁYSTOK F6-3002 S F 40-4001 S F16-3002 S F63-4001 S F90-4001 S F6-4002 S F 40-5001 S F16-4002 S F63-5001 S F90-5001 S ZESTAWY STERUJĄCO-ZABEZPIECZAJĄCE DO AGREGATÓW POMPOWYCH T R Ó J F A Z O W

Bardziej szczegółowo

Przekaźnik mocy 30 A SERIA 66. Przekaźnik mocy 30 A

Przekaźnik mocy 30 A SERIA 66. Przekaźnik mocy 30 A SERI SERI z 2 zestykami przełącznymi.22 Montaż na płytce drukowanej.82 Podłączenia Faston 250 - montaż na panel Bezpieczna separacja obwodów zgodna z EN 60335-1 Odległość pomiędzy cewką a zestykami: w

Bardziej szczegółowo

Pomiary rezystancji izolacji

Pomiary rezystancji izolacji Stan izolacji ma decydujący wpływ na bezpieczeństwo obsługi i prawidłowe funkcjonowanie instalacji oraz urządzeń elektrycznych. Dobra izolacja to obok innych środków ochrony również gwarancja ochrony przed

Bardziej szczegółowo

Szacowanie względnego ryzyka utraty funkcjonalności wyrobisk w rejonie ściany w oparciu o rozpoznane zagrożenia

Szacowanie względnego ryzyka utraty funkcjonalności wyrobisk w rejonie ściany w oparciu o rozpoznane zagrożenia XV WARSZTATY GÓRNICZE Czarna k. Ustrzyk Dolnych-Bóbrka 4-6 czerwca 2012 r. Szacowanie względnego ryzyka utraty funkcjonalności wyrobisk w rejonie ściany w oparciu o rozpoznane zagrożenia Stanisław Trenczek,

Bardziej szczegółowo

LI OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP II Zadanie doświadczalne

LI OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP II Zadanie doświadczalne LI OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP II Zadanie doświadczalne ZADANIE D1 Cztery identyczne diody oraz trzy oporniki o oporach nie różniących się od siebie o więcej niż % połączono szeregowo w zamknięty obwód elektryczny.

Bardziej szczegółowo

SPECYFIKACJA TECHNICZNA. ŁADOWARKA ES 240J 58.4V / 4A Li-FePO4

SPECYFIKACJA TECHNICZNA. ŁADOWARKA ES 240J 58.4V / 4A Li-FePO4 SPECYFIKACJA TECHNICZNA ŁADOWARKA ES 0J 8.V / A Li-FePO Ogólne: ES0J 8.V DC/ A 70 90 0mm Ładowarka ES0J w obudowie aluminiowej z wyjściem 8.V DC / A, o wymiarach 70 90 0mm. Zabezpieczona przed polaryzacją

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI

ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI 1 ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI 15.1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych właściwości wzmacniaczy mocy małej częstotliwości oraz przyswojenie umiejętności

Bardziej szczegółowo

FILTRY PRZEWODÓW SYGNAŁOWYCH

FILTRY PRZEWODÓW SYGNAŁOWYCH FILTRY PRZEWODÓW SYGNAŁOWYCH Jedno i wielowejściowe filtry firmy MPE Limited przeznaczone dla linii kontrolno-sterujących i niskoprądowych linii zasilania. Mogą być stosowane w różnorodnych aplikacjach,

Bardziej szczegółowo

Przetwornik temperatury RT-01

Przetwornik temperatury RT-01 Przetwornik temperatury RT-01 Wydanie LS 13/01 Opis Głowicowy przetwornik temperatury programowalny za pomoca PC przetwarzający sygnał z czujnika Pt100 na skalowalny analogowy sygnał wyjściowy 4 20 ma.

Bardziej szczegółowo

Brak zasilania Wyłączony / Awaria. Ctrl +S Ctrl - S +24V. Uszkodz. zas. Ctrl +S Ctrl - S +24V MZT-924 B. Zasilacz nieczynny.

Brak zasilania Wyłączony / Awaria. Ctrl +S Ctrl - S +24V. Uszkodz. zas. Ctrl +S Ctrl - S +24V MZT-924 B. Zasilacz nieczynny. Przykładowy schemat połączeń dwóch równolegle pracujących zasilaczy. MZT-92A + sygnal. Zanik nap. zas. "1" Zanik nap. zas. "2" Wyłączony / Awaria sygnały np. do MSA-9 Nap. zasilania "1" Listwa zasilania

Bardziej szczegółowo

PL B1. Sposób badania przyczepności materiałów do podłoża i układ do badania przyczepności materiałów do podłoża

PL B1. Sposób badania przyczepności materiałów do podłoża i układ do badania przyczepności materiałów do podłoża RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 203822 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 358564 (51) Int.Cl. G01N 19/04 (2006.01) G01N 29/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)

Bardziej szczegółowo

Opóźnienia milisekundowe a minimalizacja oddziaływania robót strzałowych na zabudowania w otoczeniu

Opóźnienia milisekundowe a minimalizacja oddziaływania robót strzałowych na zabudowania w otoczeniu Nr 10 PRZEGLĄD GÓRNICZY 71 UKD 622.271: 622.23 Opóźnienia milisekundowe a minimalizacja oddziaływania robót strzałowych na zabudowania w otoczeniu Millisecond time delays and the minimization of blasting

Bardziej szczegółowo

UKŁAD SAMOCZYNNEGO ZAŁĄCZANIA REZERWY ZASILANIA (SZR) z MODUŁEM AUTOMATYKI typu MA-0B DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA

UKŁAD SAMOCZYNNEGO ZAŁĄCZANIA REZERWY ZASILANIA (SZR) z MODUŁEM AUTOMATYKI typu MA-0B DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA 1 UKŁAD SAMOCZYNNEGO ZAŁĄCZANIA REZERWY ZASILANIA (SZR) z MODUŁEM AUTOMATYKI typu MA-0B DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA 2 Spis treści 1. Ogólna charakterystyka układu SZR zbudowanego z użyciem modułu automatyki...

Bardziej szczegółowo

M-1TI. PRECYZYJNY PRZETWORNIK RTD, TC, R, U NA SYGNAŁ ANALOGOWY 4-20mA Z SEPARACJĄ GALWANICZNĄ. 2

M-1TI. PRECYZYJNY PRZETWORNIK RTD, TC, R, U NA SYGNAŁ ANALOGOWY 4-20mA Z SEPARACJĄ GALWANICZNĄ.  2 M-1TI PRECYZYJNY PRZETWORNIK RTD, TC, R, U NA SYGNAŁ ANALOGOWY 4-20mA Z SEPARACJĄ GALWANICZNĄ www.metronic.pl 2 CECHY PODSTAWOWE Przetwarzanie sygnału z czujnika na sygnał standardowy pętli prądowej 4-20mA

Bardziej szczegółowo

Rys. 1 Schemat funkcjonalny karty MMN-3

Rys. 1 Schemat funkcjonalny karty MMN-3 Karta monitoringu napięć typu MMN-3 1. PRZEZNACZENIE. Karta MMN-3 przeznaczona jest do monitorowania stanu napięć trójfazowych w obwodach pomiaru energii. Modułowa konstrukcja karty zgodna jest ze standardem

Bardziej szczegółowo

CYFROWY MIERNIK SAMOCHODOWY NR. KATALOGOWY 50024

CYFROWY MIERNIK SAMOCHODOWY NR. KATALOGOWY 50024 CYFROWY MIERNIK SAMOCHODOWY NR. KATALOGOWY 50024 INSTRUKCJA OBSŁUGI Uwaga: Przed użyciem miernika należy wpierw zapoznać się z instrukcją obsługi. WSTĘP Cyfrowy miernik samochodowy idealny do pracy i do

Bardziej szczegółowo

LKA 4111-02-04/2013 K/13/006 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

LKA 4111-02-04/2013 K/13/006 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE LKA 4111-02-04/2013 K/13/006 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę Kontrolerzy Jednostka kontrolowana Kierownik jednostki kontrolowanej

Bardziej szczegółowo

Mikroprocesorowy termostat elektroniczny RTSZ-71v2.0

Mikroprocesorowy termostat elektroniczny RTSZ-71v2.0 Mikroprocesorowy termostat elektroniczny RTSZ-71v2.0 Instrukcja obsługi Wrzesień 2014 Szkoper Elektronik Strona 1 2014-09-29 1 Parametry techniczne: Cyfrowy pomiar temperatury w zakresie od -40 C do 120

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 1) Nazwa przedmiotu: Projekt inżynierski. 2) Kod przedmiotu: SIG-EZiZO/47

KARTA PRZEDMIOTU. 1) Nazwa przedmiotu: Projekt inżynierski. 2) Kod przedmiotu: SIG-EZiZO/47 Strona 1 z 6 (pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 9Z1-PU7 Wydanie N2 1) Nazwa przedmiotu: Projekt inżynierski 2) Kod przedmiotu: SIG-EZiZO/47 3) Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2014/15 4)

Bardziej szczegółowo

ZAGROŻENIE ZWIĄZANE Z WYBUCHEM PYŁU WĘGLOWEGO W OKRESIE 1922-2005

ZAGROŻENIE ZWIĄZANE Z WYBUCHEM PYŁU WĘGLOWEGO W OKRESIE 1922-2005 ZAGROŻENIE ZWIĄZANE Z WYBUCHEM PYŁU WĘGLOWEGO W OKRESIE 1922-2005 1. POJECIE WYBUCHU PYŁU WĘGLOWEGO Wybuch pyłu węglowego jest to egzotermiczna reakcja chemiczna, przebiegająca w bardzo krótkim czasie,

Bardziej szczegółowo

Pomieszczeniowe czujniki temperatury

Pomieszczeniowe czujniki temperatury 1 749 1749P01 QAA20..1 Symaro Pomieszczeniowe czujniki temperatury QAA20..1.. Aktywne czujniki do pomiaru temperatury w pomieszczeniach Napięcie zasilające 24 V AC lub 13,5 35 V DC Sygnał wyjściowy 0...10

Bardziej szczegółowo

Wymiary. Dane techniczne

Wymiary. Dane techniczne Wymiary M30x1,5 5 40 37 18 0102 Opis zamówienia 36 LED Opis zamówienia Seria komfort 15 mm niezabudowany Przyłącze BN BU L+ L- Dane techniczne Dane ogólne Funkcja elementów przełączających NAMUR normalnie

Bardziej szczegółowo

OFERTA KURSÓW DLA PRACOWNIKÓW BRANŻY GÓRNICZEJ PROWADZONYCH PRZEZ OŚRODEK SZKOLENIA Carboautomatyka W ROKU 2012.

OFERTA KURSÓW DLA PRACOWNIKÓW BRANŻY GÓRNICZEJ PROWADZONYCH PRZEZ OŚRODEK SZKOLENIA Carboautomatyka W ROKU 2012. Przedsiębiorstwo Kompletacji i Montażu Systemów Automatyki CARBOAUTOMATYKA SA ul. Budowlanych 168, 4-100 Tychy Tel.: 02 2 42 9 Fax: 02 2 4 2 OFERTA KURSÓW DLA PRACOWNIKÓW BRANŻY GÓRNICZEJ PROWADZONYCH

Bardziej szczegółowo

Opublikowane na Sonel S.A. - Przyrządy pomiarowe, kamery termowizyjne (http://www.sonel.pl)

Opublikowane na Sonel S.A. - Przyrządy pomiarowe, kamery termowizyjne (http://www.sonel.pl) MPI-525 Indeks: WMPLMPI525 Wielofunkcyjny miernik parametrów instalacji elektrycznej Opis Cyfrowy miernik wielofunkcyjny w ergonomicznej obudowie kierowany zarówno do instalatorów jak i zaawansowanych

Bardziej szczegółowo

WSKAŹNIK STACJONARNY STANU SIECI PREIZOLOWANEJ (SYSTEM ALARMOWY IMPULSOWY) ACN - 2Z INSTRUKCJA OBSŁUGI

WSKAŹNIK STACJONARNY STANU SIECI PREIZOLOWANEJ (SYSTEM ALARMOWY IMPULSOWY) ACN - 2Z INSTRUKCJA OBSŁUGI WSKAŹNIK STACJONARNY STANU SIECI PREIZOLOWANEJ (SYSTEM ALARMOWY IMPULSOWY) ACN - 2Z INSTRUKCJA OBSŁUGI levr Ver. 10.12 Informacje ogólne. Stacjonarny detektor typ ACN-2Z jest przeznaczony do kontrolowania

Bardziej szczegółowo

CZUJNIK ŁADUNKU ELEKTRYCZNEGO 1

CZUJNIK ŁADUNKU ELEKTRYCZNEGO 1 CZUJNIK ŁADUNKU ELEKTRYCZNEGO 1 D 0361i Ryc. 1. Czujnik ładunku elektrycznego Opis skrócony Czujnik służy do pomiaru ładunku elektrostatycznego i może być używany zamiast elektroskopu. Może on również

Bardziej szczegółowo

Działalność inspekcyjna i kontrolna okręgowych urzędów górniczych i UGBKUE

Działalność inspekcyjna i kontrolna okręgowych urzędów górniczych i UGBKUE Działalność inspekcyjna i kontrolna okręgowych urzędów górniczych i UGBKUE Podstawową formą prowadzenia nadzoru i kontroli w zakładach górniczych były przeprowadzane w nich inspekcje, kontrole problemowe

Bardziej szczegółowo

Rozbudowa budynku przychodni dobudowa windy. Branża elektryczna

Rozbudowa budynku przychodni dobudowa windy. Branża elektryczna Klimas PRZEDSIĘBIORSTWO BUDOWLANO PROJEKTOWE R Y S Z A R D K L I M A S Inwestycja: Rozbudowa budynku przychodni dobudowa windy Krotoszyn, 15 marzec 2016 r. Kategoria obiektów budowlanych: XI Lokalizacja:

Bardziej szczegółowo

EKSPLOATACJA POKŁADU 510/1 ŚCIANĄ 22a W PARTII Z3 W KWK JAS-MOS W WARUNKACH DUŻEJ AKTYWNOŚCI SEJSMICZNEJ

EKSPLOATACJA POKŁADU 510/1 ŚCIANĄ 22a W PARTII Z3 W KWK JAS-MOS W WARUNKACH DUŻEJ AKTYWNOŚCI SEJSMICZNEJ Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3/1 2007 Augustyn Holeksa*, Mieczysław Lubryka*, Ryszard Skatuła*, Zbigniew Szreder* EKSPLOATACJA POKŁADU 510/1 ŚCIANĄ 22a W PARTII Z3 W KWK JAS-MOS W WARUNKACH

Bardziej szczegółowo

Instrukcja obsługi miernika uniwersalnego MU-02D

Instrukcja obsługi miernika uniwersalnego MU-02D Instrukcja obsługi miernika uniwersalnego MU-02D 1. Informacje ogólne Miernik MU-02D umożliwia pomiary napięć stałych (do 1000V) i przemiennych (do 750V), natężenia prądu stałego (do 10A), oporności (do

Bardziej szczegółowo

Badanie transformatora

Badanie transformatora Ćwiczenie E9 Badanie transformatora E9.1. Cel ćwiczenia Transformator składa się z dwóch uzwojeń, umieszczonych na wspólnym metalowym rdzeniu. W ćwiczeniu przykładając zmienne napięcie do uzwojenia pierwotnego

Bardziej szczegółowo