Ujawnienie informacji

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Nr 22/2015 Zarządu Banku Spółdzielczego w Kętach z dnia r. Załącznik do Uchwały Nr 18/2015 Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Kętach z dnia r. Ujawnienie informacji dotyczących ryzyka, funduszy własnych, wymogów kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń i innych informacji ujawnianych zgodnie z częścią ósmą Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych. wg stanu na r.

2

3 I. WSTĘP 1. Zgodnie z wymogami, określonymi w części ósmej Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (zwanego dalej Rozporządzeniem ), Bank dokonuje w niniejszym dokumencie dotyczącym stanu na 31 grudnia 2014 r., zwanym dalej Ujawnieniem, ujawnienia informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji. 2. Bank w zakresie ujawnianych informacji nie stosuje pominięcia informacji uznanych: 1) za nieistotne - w opinii Banku informacje nieistotne to informacje, których pominięcie lub nieprawidłowe ujawnienie nie powinno zmienić lub wpłynąć na ocenę lub decyzję użytkownika opierającego się na tych informacjach przy podejmowaniu decyzji ekonomicznych, 2) zastrzeżone lub poufne Bank uznaje informacje za zastrzeżone, jeżeli ich podanie do wiadomości publicznej w opinii Banku osłabiłoby jego pozycję konkurencyjną. Bank uznaje informacje za poufne, jeśli zobowiązał się wobec klienta lub innego kontrahenta do zachowania poufności. 3. Wszelkie dane liczbowe zostały wyrażone w tysiącach złotych. II. CELE I STRATEGIE W ZAKRESIE ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ART. 435 ROZPORZĄDZENIA 1. Bank Spółdzielczy w Kętach, z siedzibą w Kętach przy ul. Jana III Sobieskiego 16, został wpisany do rejestru sądowego Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie XII Wydział Gospodarczy pod numerem Działalność Banku, według PKD została sklasyfikowana jako: pozostała działalność bankowa oraz pozostałe pośrednictwo finansowe. Zgodnie ze Statutem, Bank działa na terenie województwa małopolskiego, jak również na terenie następujących powiatów: bielskiego, pszczyńskiego, bieruńsko lędzińskiego, będzińskiego, cieszyńskiego, gliwickiego, lublinieckiego, mikołowskiego, myszkowskiego, rybnickiego, raciborskiego, tarnogórskiego, wodzisławskiego, zawierciańskiego, żywieckiego, oraz na obszarze miast na prawach powiatu: Bielsko Biała, Jaworzno, Bytom, Chorzów, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jastrzębie Zdrój, Katowice, Mysłowice, Piekary Śląskie, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Ruda Śląska, Sosnowiec, Świętochłowice, Tychy, Zabrze, Żory. Bank prowadzi działalność w siedzibie oraz trzech punktach obsługi klienta. Bank działa na rzecz klientów indywidualnych oraz instytucjonalnych, prowadząc operacje zarówno w złotych jak i w walutach obcych. 2. Zarządzanie ryzykiem odbywa się zgodnie ze Strategią zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Kętach, opracowaną przez Zarząd i zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą Banku. Strategia jest zgodna z założeniami Strategii działania Banku Spółdzielczego w Kętach i podlega corocznemu przeglądowi zarządczemu i weryfikacji. Przegląd i weryfikacja dokonywana jest również w przypadku występowania znaczących zmian wewnątrz lub w otoczeniu Banku. 3. Strategia zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Kętach jest powiązana również z innymi regulacjami o charakterze strategicznym: Polityką kapitałową Banku Spółdzielczego w Kętach, planami finansowym, a także politykami w zakresie zarządzania poszczególnymi ryzykami.

4 4. Strategia zarządzania ryzykiem oraz polityki zawierają cele definiujące apetyt na ryzyko Banku, rozumiany jako maksymalny, akceptowany poziom ryzyka jaki Bank może ponieść. 5. Zarządzanie ryzykiem realizowane jest na podstawie pisemnych i zatwierdzonych przez Zarząd wewnętrznych regulacji, które określają sposób identyfikacji, pomiaru, monitorowania i raportowania poszczególnych rodzajów ryzyka, uznanych przez Bank za istotne. Do ryzyk istotnych w swojej działalności, Bank zalicza: 1) ryzyko kredytowe, 2) ryzyko koncentracji zaangażowań, 3) ryzyko rezydualne, 4) ryzyko płynności, 5) ryzyko stopy procentowej, 6) ryzyko walutowe, 7) ryzyko operacyjne, w tym ryzyko prawne, modeli, i ryzyko informatyczne, 8) ryzyko braku zgodności, 9) ryzyko kapitałowe, 10) ryzyko biznesowe, oraz inne ryzyka jeżeli, według oceny Banku, winny podlegać jako ryzyko istotne odrębnemu zarządzaniu na podstawie regulacji wewnętrznych. Na proces zarządzania ryzykiem bankowym składają się następujące czynności: identyfikacja ryzyka, polegająca na określeniu źródeł ryzyka, zarówno aktualnych, jak i potencjalnych, które wynikają z bieżącej i planowanej działalności Banku, pomiar ryzyka, zarządzanie ryzykiem, polegające na podejmowaniu decyzji dotyczących akceptowanego poziomu ryzyka, planowaniu działań, stosowaniu narzędzi redukcji ryzyka, wydawaniu zaleceń, tworzeniu regulacji wewnętrznych i narzędzi wspomagających, monitorowanie, polegające na stałym nadzorowaniu poziomu ryzyka w oparciu o przyjęte metody pomiaru ryzyka, raportowanie, obejmujące cykliczne informowanie Kierownictwa o skali narażenia na ryzyko i podjętych działaniach. 6. Podstawowe zadania organów Banku w zakresie zarządzania ryzykiem zostały określone w Strategii zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Kętach. W procesie zarządzania ryzykiem w Banku uczestniczą następujące organy i komórki organizacyjne: Struktura zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Kętach Rada Nadzorcza POZIOM NADZORCZY Zarząd Komitet Komórka ds. analiz ryzyka i sprawozdawczości Komórka analityków kredytowych POZIOM ZARZĄDCZY POZIOM DORADCZY POZIOM ANALITYCZNY Stanowisko Audytu Wewnętrznego

5 POZIOM KONTROLNY Pozostali pracownicy i komórki organizacyjne Banku POZIOM OPERACYJNY Rada Nadzorcza 1) zatwierdza strategię i poszczególne polityki zarządzania ryzykami oraz strategię działania Banku, która określa m.in.: a) zasady ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem, b) specyfikę i profil działalności, c) możliwy do zaakceptowania ogólny poziom ryzyka Banku; 2) założenia polityki w zakresie ryzyka braku zgodności Banku; 3) zasady polityki zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku; 4) zatwierdza regulacje wewnętrzne dotyczące procesów: a) szacowania kapitału wewnętrznego, b) planowania i zarządzania kapitałowego; 5) zatwierdza strukturę organizacyjną, dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka; 6) sprawuje nadzór nad zgodnością polityki w zakresie podejmowania ryzyka ze strategią i planem finansowym; 7) zapewnia wybór członków Zarządu, posiadających odpowiednie kwalifikacje do sprawowania wyznaczonych im funkcji; 8) sprawuje nadzór nad wprowadzeniem systemu zarządzania ryzykiem występującym w działalności oraz ocenia adekwatność i skuteczność tego systemu, głównie poprzez zapoznawanie się z raportami i sprawozdaniami dotyczącymi oceny narażenia Banku na poszczególne ryzyka i na ich podstawie dokonuje oceny stopnia efektywności i adekwatności zarządzania ryzykiem; 9) ocenia, czy działania Zarządu w zakresie kontroli nad działalnością Banku są skuteczne i zgodne z polityką Rady Nadzorczej. Zarząd: 1) odpowiada za opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizację pisemnych strategii oraz regulacji wewnętrznych dotyczących identyfikacji, pomiaru, monitorowania i kontroli ryzyka w zakresie: a) systemu zarządzania ryzykiem, b) systemu kontroli wewnętrznej, c) szacowania kapitału wewnętrznego, zarządzania i planowania kapitałowego; 2) odpowiada za skuteczność systemu zarządzania ryzykiem, systemu kontroli wewnętrznej, procesu szacowania kapitału wewnętrznego, dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz za nadzór nad efektywnością tych procesów; 3) odpowiada za właściwe ustalenie całkowitego wymaganego poziomu kapitału na pokrycie wszystkich istotnych rodzajów ryzyka i jego jakościową ocenę; 4) wprowadza, zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą, strukturę organizacyjną dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka; 5) wprowadza podział zadań realizowanych w Banku, który zapewnia niezależność funkcji pomiaru, monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności operacyjnej, skutkującej podejmowaniem ryzyka przez Bank; 6) zatwierdza rodzaje limitów wewnętrznych oraz ich wysokość, dostosowaną do akceptowanego przez Radę Nadzorczą ogólnego poziomu ryzyka Banku; 7) odpowiada za przejrzystość działań Banku, a w szczególności za: a) ujawnianie informacji na temat działalności Banku, pozwalających na ocenę

6 skuteczności działania Rady Nadzorczej i Zarządu w zakresie zarządzania Bankiem, monitorowania bezpieczeństwa jego działalności i na ocenę sytuacji finansowej, b) zapewnienie zgodności działania Banku z obowiązującymi przepisami prawa i regulacjami ostrożnościowymi Komisji Nadzoru Finansowego, c) zapewnienie, że Bank prowadzi politykę służącą zarządzaniu wszystkimi istotnymi rodzajami ryzyka w działalności i posiada regulacje wewnętrzne w tym zakresie; 8) uwzględnia rezultaty badań prowadzonych przez komórkę audytu wewnętrznego oraz biegłych rewidentów przy podejmowaniu decyzji w ramach zarządzania Bankiem. Komórki organizacyjne: 1. Zarządzanie ryzykiem jest zorganizowane w sposób umożliwiający zapobieganie konfliktom interesów pomiędzy pracownikami, czy też komórkami organizacyjnymi Banku. 2. Komórki organizacyjne uczestniczą w procesie zarządzania ryzykiem zgodnie z zasadami określonymi w regulacjach wewnętrznych dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka oraz z Regulaminem organizacyjnym Banku; 3. W procesie zarządzania ryzykiem udział bierze: 1) komitet kredytowy Banku - opiniuje transakcje kredytowe przekazywane do decyzji Zarządu oraz propozycje klasyfikacji ekspozycji pod względem kryterium sytuacji ekonomiczno-finansowej kredytobiorców prowadzących działalność gospodarczą lub rolniczą; 2) komórka analityków kredytowych - opracowuje projekty regulacji wewnętrznych dotyczących zdolności i wiarygodności kredytobiorców oraz prawnych zabezpieczeń spłat ekspozycji kredytowych, a także rekomenduje transakcje obciążone ryzykiem kredytowym i dokonuje okresowego przeglądu prawnych zabezpieczeń spłat ekspozycji kredytowych oraz przeglądu i klasyfikacji zaangażowań, z wyłączeniem ekspozycji zaklasyfikowanych do grupy ryzyka zagrożone, w przypadku których bank prowadzi postępowanie windykacyjne; 3) komórka ds. restrukturyzacji i windykacji - opracowuje projekty regulacji wewnętrznej dotyczącej windykacji i restrukturyzacji wierzytelności Banku, przeprowadza i monitoruje procesy restrukturyzacyjne i windykacyjne należności Banku oraz monitoruje obowiązki kredytobiorcy, posiadającego ekspozycje kredytowe w grupie zagrożone, wynikające z mowy kredytu; 4) komórka ds. kredytów i komórka ds. obsługi klienta - opracowują projekty wewnętrznych regulacji produktowych, odpowiadają za sprzedaż produktów bankowych oraz monitorowanie obowiązków kredytobiorcy wynikających z mowy kredytu; 5) komórka ds. analiz ryzyka i sprawozdawczości - opracowuje projekty strategii, polityk i regulacji wewnętrznych dotyczących zarzadzania ryzykiem oraz adekwatności kapitałowej oraz sporządza analizy, będące podstawą do określenia wysokości limitów wewnętrznych ograniczających ryzyko, a także odpowiada za monitorowanie ryzyka i szacowanie kapitału wewnętrznego; 6) Dyrektor ds. finansowych - odpowiada za lokowanie nadwyżek środków pieniężnych oraz za wycenę aktywów i pasywów; 7) kierownicy komórek organizacyjnych - dokonują kontroli funkcjonalnej w ramach czynności wykonywanych przez nadzorowane komórki; 8) pozostali pracownicy - mają obowiązek przestrzegania regulacji wewnętrznych, tj. strategii, polityk, instrukcji, regulaminów i metodyk oraz uczestniczą w postępowaniu wyjaśniającym przyczyny wystąpienia zdarzeń generujących ryzyko oraz w raportowaniu tych zdarzeń; 9) komórka audytu wewnętrznego - kontroluje i ocenia sprawność

7 i prawidłowość działania systemu zarządzania ryzykiem. 7. Strategia i procesy zarządzania ryzykiem kredytowym (w tym ryzykiem koncentracji zaangażowań, ryzykiem ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie, ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzykiem rezydualnym). Ryzyko kredytowe związane jest z możliwością wystąpienia strat finansowych, spowodowanych niewywiązywaniem się kontrahenta Banku ze zobowiązań, wynikających z warunków umowy. Z uwagi na możliwość poniesienia przez Bank relatywnie dużych strat, ryzyko kredytowe istotnie wpływa na jego działalność. Zarządzanie ryzykiem kredytowym na poziomie strategicznym realizowane jest przez Zarząd. Nadzór nad kreowaniem polityki w zakresie ryzyka kredytowego sprawuje Rada Nadzorcza. Cele strategiczne dotyczące zarządzania ryzykiem kredytowym: 1) doskonalenie wewnętrznych regulacji dotyczących zasad kredytowania, monitorowania i wyceny ryzyka kredytowego, 2) zapewnienie skutecznego i niezależnego procesu klasyfikacji ekspozycji kredytowych, 3) doskonalenie, dostosowanych do profilu ryzyka, zasad dywersyfikacji portfela kredytowego oraz systemu ustalania i monitorowania wewnętrznych limitów ostrożnościowych, 4) intensyfikacja działań restrukturyzacyjnych i windykacyjnych należności Banku, 5) zapewnienie właściwego systemu raportowania organom Banku o ryzyku w portfelu kredytowym i ryzyku koncentracji zaangażowań. Głównym dokumentem, stanowiącym ramowe zasady prowadzenia polityki zarządzania ryzykiem kredytowym, jest Polityka Kredytowa Banku Spółdzielczego w Kętach na lata , zwany dalej polityką kredytową. Polityka kredytowa, jak również istniejący system kompetencji kredytowych oraz szczegółowe wewnętrzne regulacje dotyczące poszczególnych obszarów działalności kredytowej, w tym segmentów klientów i produktów, stanowią kompleksowy system zarządzania ryzykiem kredytowym. Proces zarządzania ryzykiem kredytowym obejmuje: identyfikację czynników ryzyka kredytowego, ocenę oraz ustalenie dopuszczalnych norm ryzyka kredytowego (limitów wewnętrznych ograniczających ryzyko), monitorowanie, pomiar i raportowanie ryzyka, wyliczenie wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego, kontrolę zarządzania ryzykiem kredytowym. Bank zarządza ryzykiem kredytowym zarówno w odniesieniu do pojedynczej transakcji jak i do całego portfela kredytowego. Zarządzanie ryzykiem kredytowym w odniesieniu do łącznego zaangażowania kredytowego, prowadzone jest poprzez: 1) monitorowanie i raportowanie ryzyka kredytowego z tytułu koncentracji wierzytelności; 2) monitorowanie i raportowanie jakości, struktury i dynamiki portfela kredytowego; 3) monitorowanie i raportowanie adekwatności dokonywanych odpisów i wielkości tworzonych rezerw na należności z grupy zagrożone oraz sumy pomniejszeń podstawy tworzenia rezerw celowych;

8 4) monitorowanie ekspozycji kredytowych, w tym ekspozycji z grupy zagrożone, ich struktury, czynników ryzyka; 5) monitorowanie kredytów udzielanych podmiotom i osobom, o których mowa w art. 79 ustawy Prawo bankowe; 6) pomiar i analizę kwot nieodzyskanych (strat kredytowych); 7) monitorowanie procesu ustanawiania prawnych zabezpieczeń spłat ekspozycji kredytowych; 8) pomiar poziomu pokrycia ekspozycji kredytowych prawnymi zabezpieczeniami ich spłaty (w szczególności zabezpieczeniami w postaci hipotek na nieruchomościach), w tym przeciętny poziom bieżącego LtV oraz poziom ekspozycji, dla których zabezpieczenie hipoteczne nie jest własnością kredytobiorcy, 9) realizację przedsięwzięć organizacyjno-kadrowych, polegających w szczególności na: a) organizacji bezpiecznych systemów podejmowania decyzji kredytowych, b) prawidłowym przepływie informacji, c) odpowiednim doborze i szkoleniu kadr, d) nadzorze nad działalnością kredytową. Zarządzanie ryzykiem kredytowym pojedynczej transakcji kredytowej polega na ustaleniu: 1) ryzyka wynikającego z sytuacji ekonomiczno finansowej kredytobiorcy, będącego zarówno osobą fizyczną, jak i podmiotem gospodarczym czy rolniczym; 2) ryzyka związanego z zawieraną transakcją kredytową; 3) ryzyka związanego z transakcją kredytową w trakcie jej trwania Ryzyko koncentracji zaangażowań. Celem strategicznym w zakresie ryzyka koncentracji jest: 1) dywersyfikacja i zminimalizowanie poziomu ryzyka; 2) przestrzeganie limitów koncentracji wierzytelności, wynikających z art. 71 i art. 79 ustawy Prawo bankowe; 3) ustalanie i przestrzeganie wewnętrznych limitów koncentracji zaangażowań Banku, w szczególności w odniesieniu do: grupy klientów, produktów, branż i prawnych zabezpieczeń spłat ekspozycji kredytowych Ryzyko kredytowe ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie. Celem strategicznym w zakresie ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie jest zapewnienie bezpiecznej działalności Banku poprzez stałe monitorowanie, pomiar i ocenę: 1) poziomu zaangażowania Banku w ekspozycje kredytowe zabezpieczone hipotecznie; 2) jakości portfela kredytowego w grupie tych ekspozycji; 3) wartości ww. ekspozycji z grupy zagrożone ; 4) wartości i jakość indywidualnie istotnych ekspozycji kredytowych, w tym również z grupy zagrożone ; 5) wahań cen na rynku nieruchomości, prognozy kształtowania się rynkowych cen nieruchomości oraz ich wpływu na ryzyko kredytowe ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie; 6) wahań stóp procentowych; 7) bieżącej wartości nieruchomości; 8) poziomu wskaźnika LtV dla ekspozycji kredytowych oraz portfela kredytowego.

9 7.3. Ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych. Celem strategicznym w zakresie ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych jest zminimalizowanie poziomu ryzyka kredytowego portfela detalicznych ekspozycji i stworzenie bezpiecznej struktury tego portfela. Istotnym elementem ww. ryzyka jest prawidłowo przeprowadzona ocena zdolności kredytowej klienta oraz wiarygodność wszystkich osób zobowiązanych do spłaty detalicznej ekspozycji kredytowej. W celu ograniczenia ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych, w Banku funkcjonuje system wewnętrznych limitów ostrożnościowych. Monitorowany jest poziom zaangażowania w detaliczne ekspozycje oraz jakość portfela kredytowego w grupie tych ekspozycji Ryzyko rezydualne. Celem zarządzania ryzykiem rezydualnym jest monitorowanie tego ryzyka, zapewnienie skuteczności technik redukcji ryzyka kredytowego oraz ograniczanie ryzyka związanego ze stosowaniem prawnych zabezpieczeń spłat ekspozycji kredytowych. Bank monitoruje ryzyko rezydualne w zakresie: 1) pojedynczej ekspozycji kredytowej, 2) portfela kredytowego Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka kredytowego (w tym ryzyka koncentracji zaangażowań, ryzyka ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie, ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyka rezydualnego). System informacji zarządczej w ramach ryzyka kredytowego obejmuje analizę i raportowanie kluczowych zewnętrznych oraz wewnętrznych limitów, wskaźników ryzyka w tym: 1) w okresach miesięcznych: a) Raport o wykorzystaniu limitów koncentracji zaangażowań A, B, C oraz zaangażowań kapitałowych 2) w okresach kwartalnych: a) Raport o wykorzystaniu pozostałych limitów koncentracji zaangażowań; b) Analiza ryzyka portfela ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie, c) Analiza ryzyka portfela detalicznych ekspozycji kredytowych, d) Raport z działalności komórki ds. restrukturyzacji i windykacji, e) Analiza poziomu ryzyka rezydualnego, 3) w okresach półrocznych: a) Raport z realizacji Polityki kredytowej, 4) w okresach rocznych: a) Raport z przeprowadzonych testów wrażliwości limitów koncentracji zaangażowań, b) Analiza rynku nieruchomości. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej, przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej, zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka kredytowego (w tym ryzyka koncentracji zaangażowań, ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie, ryzyka

10 detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyka rezydualnego), na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania wewnętrznych limitów oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem Zasady polityki stosowania prawnych zabezpieczeń spłat ekspozycji kredytowych i ograniczania ryzyka kredytowego (w tym ryzyka koncentracji zaangażowań, ryzyka ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie, ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyka rezydualnego). Bank w zależności od produktu kredytowego stosuje następujące rodzaje zabezpieczenia: 1) weksel in blanco; 2) kaucja pieniężna; 3) blokada środków pieniężnych na rachunku bankowym; 4) pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bankowym; 5) poręczenie; 6) gwarancja; 7) cesja; 8) przewłaszczenie na zabezpieczenie; 9) zastaw rejestrowy; 10) hipoteka; 11) poddanie się egzekucji; 12) przystąpienie do długu; 13) ubezpieczenie kredytu. Przy wyborze prawnych zabezpieczeń spłat ekspozycji kredytowych Bank kieruje się rodzajem i wielkością kredytu, okresem kredytowania oraz oceną ryzyka kredytowego transakcji i innych zagrożeń. 8. Strategia i procesy zarządzania ryzykiem stopy procentowej. Pod pojęciem ryzyka stopy procentowej rozumie się niebezpieczeństwo negatywnego wpływu zmian stóp rynkowych na aktualny i prognozowany wynik finansowy oraz sytuację finansową Banku. Identyfikowane następujące rodzaje ryzyka stopy procentowej: 1) ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania odnosi się do portfela bankowego i wyraża się w zagrożeniu przychodów odsetkowych, w sytuacji niekorzystnych zmian stóp procentowych lub istotnej zmiany struktury przeszacowania pozycji w bilansie, powodującej zmiany w wyniku z tytułu odsetek; 2) ryzyko bazowe wynika z niedoskonałego powiązania (korelacji) stóp procentowych instrumentów generujących przychody i koszty odsetkowe, które to instrumenty mają jednocześnie te same okresy przeszacowania; 3) ryzyko opcji klienta wynika z wpisanych w produkty bankowe opcji klienta, które mogą być zrealizowane w następstwie zmian stóp procentowych. Instrumenty zawierające opcje klienta są na ogół najbardziej typowe dla działalności bankowej, usytuowanej w portfelu bankowym i obejmują kredyty dające kredytobiorcy prawo spłaty przed terminem części lub całości kredytu oraz różnego typu depozyty, pozwalające deponentom wycofać środki w dowolnym momencie; 4) ryzyko krzywej dochodowości polega na zmianie relacji pomiędzy stopami procentowymi danego rynku lub indeksu, odnoszącymi się do różnych terminów przeszacowania.

11 Celem zarządzania ryzykiem stopy procentowej jest ograniczenie negatywnego wpływu zmian parametrów rynkowych na wciąż niestabilnych rynkach gospodarczych i finansowych na wyniki finansowe Banku, przy równoczesnym utrzymaniu atrakcyjności i konkurencyjności oferty dla klientów Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka stopy procentowej. Metody pomiaru ryzyka stopy procentowej: 1) analiza i pomiar ryzyka stopy procentowej metodą luki niedopasowania terminów przeszacowania; 2) symulacje możliwego wpływu zmian stóp procentowych na wynik odsetkowy; 3) analiza ryzyka bazowego i ryzyka opcji klienta; 4) analiza elastyczności stóp procentowych. W Banku przeprowadzane są testy warunków skrajnych w celu oszacowania zmian wyniku finansowego w przypadku wzrostu/spadku stóp procentowych o 35 punktów bazowych (w przypadku ryzyka bazowego) oraz o 200 punktów bazowych (w przypadku ryzyka przeszacowania terminów). System informacji zarządczej w ramach ryzyka stopy procentowej obejmuje: 1) w okresach miesięcznych: a) Analizę ryzyka stopy procentowej. 2) w okresach rocznych: a) Raport z realizacji Polityki zarządzania ryzykiem stopy procentowej. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej, przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej, zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka stopy procentowej, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania wewnętrznych limitów ostrożnościowych oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka stopy procentowej. W celu ograniczenia poziomu ryzyka Zarząd zatwierdza wewnętrzne limity, wyznaczające dopuszczalny poziom ekspozycji na ryzyko stopy procentowej, z uwzględnieniem założeń strategii działania oraz planów finansowych, zatwierdzonych przez Radę Nadzorczą. Rodzaje wewnętrznych limitów wynikają z prostego charakteru produktów i nieskomplikowanej struktury bilansu Banku. System limitów wewnętrznych w zakresie ryzyka stopy procentowej obejmuje: 1) limit dopuszczalnej zmiany wartości wyniku odsetkowego; 2) limit maksymalnej wartości względnego współczynnika luk; 3) limit dopuszczalnej zmiany wyniku odsetkowego w warunkach skrajnych; 4) limit dopuszczalnej zmiany wyniku odsetkowego z tytułu ryzyka bazowego; 5) limit rozpiętości odsetkowej. Monitorowanie wewnętrznych limitów odbywa się w cyklach miesięcznych i podlega mu bilans Banku i pozycje pozabilansowe, według stanu na koniec każdego miesiąca. 9. Strategia i procesy zarządzania ryzykiem płynności. Ryzyko płynności jest definiowane jako zagrożenie utraty zdolności do terminowego wywiązywania się z bieżących i przyszłych zobowiązań, a w konsekwencji poniesienia dodatkowych kosztów, związanych z koniecznością zaciągnięcia zobowiązań lub

12 sprzedażą aktywów na niekorzystnych warunkach, w związku z ryzykiem płynności rynku (produktu). Płynność rozpatrywana jest w następujących horyzontach czasowych: 1) płynność bieżąca w okresie do 7 dni, 2) płynność krótkoterminowa w okresie do 1 miesiąca, 3) płynność średnioterminowa w okresie od 1 do 12 miesięcy, 4) płynność długoterminowa powyżej 12 miesięcy. Celem zarządzania płynnością finansową, jest dążenie do wzrostu stabilnych źródeł finansowania działalności oraz utrzymania wszystkich wskaźników płynnościowych, w tym przede wszystkim nadzorczych miar płynności, na bezpiecznym poziomie, zgodnym z obowiązującymi przepisami i regulacjami wewnętrznymi. Stabilność pozyskiwanych środków i systematyczny wzrost kwoty osadu na depozytach są szczególnie istotne dla finansowania długoterminowych należności Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka płynności System pomiaru i monitorowania ryzyka płynności uwzględnia wymogi nadzorcze oraz regulacje wewnętrznych. Bank dokonuje pomiaru ryzyka płynności poprzez sporządzanie: 1) kalkulacji nadzorczych miar płynności (codziennie); 2) raportu urealnionej luki zapadalności/wymagalności; 3) analizy wskaźnikowej; 4) analizy struktury bazy depozytowej; 5) analizy aktywów płynnych; 6) analizy portfela kredytowego; 7) analizy pozycji pozabilansowych; 8) wyliczeń wewnętrznego wymogu kapitałowego na ryzyko płynności. System informacji zarządczej w ramach ryzyka płynności obejmuje: 1) w okresach miesięcznych: a) Analizę zarządzania bieżącą płynnością, b) Analizę ryzyka płynności, 2) w okresach rocznych: a) Pogłębioną analizę płynności długoterminowej, b) Raport z realizacji Polityki zarządzania ryzykiem płynności. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej, przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej, zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka płynności, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania zewnętrznych i wewnętrznych limitów oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka płynności Badanie ryzyka płynności wspomagane jest systemem limitów, zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. Limity zewnętrzne to nadzorcze miary płynności, wprowadzone uchwałą nr 386/2008 Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie ustalenia wiążących banki norm płynności. Rodzaje limitów i ich poziom jest ściśle uzależniony od wyznaczonych strategicznych celów oraz bieżącej sytuacji Banku i jego otoczenia. Limity wewnętrzne podlegają okresowej weryfikacji w celu

13 stwierdzenia ich przydatności w działalności operacyjnej. System limitów wewnętrznych i ich poziomów obejmuje: limity wewnętrzne dotyczące: a) wskaźnika płynności do 1 miesiąca; b) wskaźnika płynności do 3 miesięcy; c) wskaźnika płynności do 1 roku; d) wskaźnika pokrycia aktywami płynnymi depozytów niestabilnych; e) wskaźnika bazy depozytowej I; f) wskaźnika bazy depozytowej II; g) wskaźnika zaangażowania w kredyty i pożyczki powyżej 10 lat; h) wskaźnika płynności zobowiązań pozabilansowych, i) wskaźnika kredyty do depozytów, j) gotówki w kasach. Bank posiada Plan awaryjny utrzymania płynności, który opracowany został na wypadek, gdyby rozwiązania normalnie stosowane w bieżącym zarządzaniu płynnością okazały się nieskuteczne. Ponadto w okresach kwartalnych Bank dokonuje analizy sytuacji szokowej w postaci gwałtownego odpływu depozytów oraz dokonuje analizy scenariuszy progresywnej skali dynamiki wypływu środków w sytuacji kryzysowej, określającej możliwy czasookres prowadzenia obsługi kasowej i rozliczeniowej z określoną częstotliwością i gradacją. 10. Strategia i procesy zarządzania ryzykiem walutowym Pod pojęciem ryzyka walutowego rozumie się niebezpieczeństwo pogorszenia się sytuacji finansowej na skutek niemożliwych do dokładnego przewidzenia, niekorzystnych zmian kursów walutowych w wyniku utrzymywania przez Bank otwartych pozycji walutowych. Uwzględniając strukturę bilansu Banku, jego ofertę produktową i profil klienta, do istotnych rodzajów ryzyka walutowego zalicza się ryzyko kursowe, które wiąże się z negatywnym wpływem fluktuacji notowań walut na sytuację ekonomiczno finansową Banku. Działalność walutowa prowadzona jest w oparciu o następujące produkty: 1) transakcje wymiany walutowej, 2) depozyty walutowe, 3) lokaty walutowe. Podstawowym celem ograniczenia ryzyka walutowego jest utrzymanie całkowitej pozycji walutowej w wysokości nieprzekraczającej 2% funduszy własnych, tj. w wysokości niewiążącej się z koniecznością utrzymywania regulacyjnego wymogu kapitałowego na ryzyko walutowe jak również utrzymanie na wyznaczonym poziomie wszystkich limitów wewnętrznych, wprowadzonych uchwałami Zarządu Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka walutowego. Poziom ekspozycji Banku na ryzyko walutowe ograniczony jest obowiązującym systemem limitów wewnętrznych. System informacji zarządczej w ramach ryzyka walutowego obejmuje: 1) w okresach miesięcznych: a) Analizę ryzyka walutowego.

14 2) w okresach rocznych: a) Raport z realizacji Polityki zarządzania ryzykiem walutowym. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka walutowego, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania limitów oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka walutowego. Do limitów wewnętrznych ograniczających poziom narażenia Banku na ryzyko walutowe, zalicza się: 1) limit wartości zagrożonej (VAR); 2) limit na pozycję indywidualną w poszczególnych walutach, takich jak USD, EUR, GBP, SEK, CHF; 3) limit na pozycję całkowitą. Do pomiaru ryzyka walutowego wykorzystuje się metodę VAR, opracowaną na bazie wytycznych Komisji Nadzoru Finansowego. Integralną częścią modelu VAR jest test warunków skrajnych, przeprowadzany w celu oszacowania spadku wartości portfela pozycji walutowych, będącego rezultatem zakładanych nietypowych i bardzo niekorzystnych warunków rynkowych. 11. Strategia i procesy zarządzania ryzykiem operacyjnym System zarządzania ryzykiem operacyjnym uwzględnia wymogi uchwały nr 258/2011 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia r w sprawie szczegółowych zasad funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz szczegółowych warunków szacowania przez banki kapitału wewnętrznego i dokonania przeglądu procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz zasad ustalania polityki (zwana dalej: uchwałą nr 258/2011 KNF) oraz rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego, zawarte w Rekomendacji M dotyczącej zarządzania ryzykiem operacyjnym w bankach, co w szczególności przejawia się jasnym określeniem kompetencji i zadań w zakresie nadzorowania i kontroli systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym, jak również w zakresie realizacji procesu zarządzania tym ryzykiem. Podstawy funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym wyznacza Polityka zarządzania ryzykiem operacyjnym. Celem nadrzędnym zarządzania tym ryzykiem jest utrzymanie narażenia Banku na ryzyko operacyjne na akceptowanym przez Radę Nadzorczą, bezpiecznym dla działania i rozwoju Banku poziomie. Organizacja systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym zapewnia efektywny proces oceny i kontroli ryzyka oraz podział kompetencji, polegający na rozdzieleniu funkcji podejmowania ryzyka od funkcji niezależnej jego oceny i kontroli. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym realizowane jest z uwzględnieniem struktury i zadań wynikających z Regulaminu organizacyjnego Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka operacyjnego (w tym ryzyka braku zgodności i ryzyka systemów informatycznych). System informacji zarządczej w ramach ryzyka operacyjnego obejmuje:

15 1) w okresach kwartalnych: a) Informacja na temat bezpieczeństwa systemów informatycznych; b) Protokół z dokonania testu w zakresie Instrukcji Plany awaryjne zachowania ciągłości działania w sytuacjach kryzysowych; c) Analizę ryzyka operacyjnego, obejmującą m.in. ryzyko braku zgodności; 2) w okresach rocznych: a) Raport z realizacji umów outsourcingowych; b) Raport z realizacji Polityki zarządzania ryzykiem operacyjnym, c) Raport z realizacji Polityki zarządzania zgodnością i ryzykiem braku zgodności. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej, przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej, zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka operacyjnego, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwa jego występowania, wykorzystania limitów wewnętrznych oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka operacyjnego. Poziom ryzyka operacyjnego, w którym uwzględnione zostało również ryzyko braku zgodności, ryzyko prawne, ryzyko modeli, ryzyko systemów informatycznych, został oszacowany na podstawie zarejestrowanych zdarzeń oraz kształtowania się kluczowych wskaźników ryzyka (ang. Key Risk Indicators), dalej KRI. Poza tym, Bank dokonuje regularnej analizy nowych produktów, które mogą wpłynąć na zmianę profilu ryzyka, jak również dokonuje oceny ryzyka związanego z powierzaniem czynności firmom zewnętrznym. Bank ogranicza pewne obszary ryzyka operacyjnego poprzez zapewnienie właściwych regulacji wewnętrznych i mechanizmów kontroli wewnętrznej, a także poprzez zastosowanie odpowiednich ubezpieczeń i poprzez wdrożenie właściwych planów utrzymania ciągłości działalności i planów awaryjnych. Poziom ekspozycji na ryzyko operacyjne ograniczany jest systemem limitów wewnętrznych, który obejmuje: 1) globalny limit strat na wysokość rocznych strat z tytułu zdarzeń ryzyka operacyjnego ustalony w wysokości 15% wymogu kapitałowego na ryzyko operacyjne; 2) limity ryzyka operacyjnego, wyrażone za pomocą wartości KRI: a) KRI stosowane: wiek stacji roboczych, wiek serwerów, awaryjność systemu finansowo-księgowego, awaryjność centrum usług internetowych (CUI), udział storn w dekretach, anulowane żetony, rotacja zatrudnienia i ilość zawartych umów; b) KRI dotyczące ryzyka braku zgodności: oszustwa wewnętrzne, sprawy sądowe, włamania do systemu, wirusy komputerowe, skargi i reklamacje klientów, pranie pieniędzy; c) limity kwotowe na poszczególne klasy zdarzeń: oszustwa wewnętrzne, oszustwa zewnętrzne, zasady dotyczące zatrudnienia oraz bezpieczeństwa w miejscu pracy, klienci, produkty i praktyki operacyjne, szkody związane z aktywami rzeczowymi, zakłócenia działalności banku i awarie

16 systemów, wykonanie transakcji, dostawa i zarządzanie procesami operacyjnymi. Wewnętrzne limity podlegają rocznej weryfikacji, a ustalone wartości progowe, które określają poziom akceptacji poszczególnych zdarzeń ryzyka operacyjnego, są zatwierdzane przez Zarząd. 12. Strategia i procesy zarządzania ryzykiem braku zgodności System zarządzania ryzykiem braku zgodności Banku uwzględnia przepisy uchwały nr 258/2011 KNF. Podstawy funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem braku zgodności wyznacza Polityka zarządzania zgodnością i ryzykiem braku zgodności. Celem nadrzędnym jest ograniczenie strat ponoszonych z tytułu realizacji tego ryzyka. Ryzyko braku zgodności jest ryzykiem pokrewnym w stosunku do ryzyka operacyjnego i należy go grupy ryzyka operacyjnego. Organizacja systemu zarządzania ryzykiem braku zgodności zapewnia efektywny proces oceny i kontroli ryzyka. Zarządzanie ryzykiem braku zgodności realizowane jest z uwzględnieniem struktury i zadań wynikających z Regulaminu organizacyjnego Banku. System raportowania i pomiaru ryzyka braku zgodności dokonywany jest w ramach ryzyka operacyjnego. 13. Strategie i procesy zarządzania ryzykiem kapitałowym. Ryzyko kapitałowe definiowane jest jako ryzyko niewłaściwej struktury posiadanych funduszy własnych w relacji do skali i rodzaju działalności lub ryzyko ewentualnych problemów Banku w pozyskaniu dodatkowego kapitału (funduszy), w szczególności gdy proces ten musi być przeprowadzony szybko lub w okresie niesprzyjających warunków rynkowych. Bank w ocenie istotności ryzyka kapitałowego dokonuje analizy: 1) struktury posiadanych funduszy w celu ustalenia stopnia koncentracji funduszu udziałowego; 2) koncentracji pakietów dużych udziałów. Bank uznaje za duży pakiet udziałów, kwotę sumy udziałów posiadanych przez jednego Członka Banku na poziomie co najmniej 5% funduszu udziałowego. Dla Banku zasadniczym celem kapitałowym jest odbudowa odpowiedniej struktury oraz systematyczny wzrost funduszy własnych, adekwatnych do skali i rodzaju prowadzonej działalności, poprzez maksymalizację wyniku finansowego oraz jego przeznaczenie na zwiększenie funduszy własnych Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka kapitałowego System informacji zarządczej w ramach ryzyka kapitałowego obejmuje: 1) w okresach miesięcznych: a) Informacja w zakresie funduszy własnych i adekwatności kapitałowej. 2) w okresach kwartalnych: a) Analiza adekwatności kapitałowej. 3) w okresach rocznych:

17 a) Raport z przeprowadzonych kapitałowych testów warunków skrajnych; b) Raport z realizacji Polityki kapitałowej. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej, przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej, zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka kapitałowego, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwa jego występowania, wykorzystania limitów wewnętrznych oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka kapitałowego. Limity wewnętrzne dotyczące alokacji funduszy własnych na poszczególne ryzyka ustalane są na podstawie danych historycznych, planowanego rozwoju działalności oraz prognozy kształtowania się poziomu funduszy własnych. W Banku funkcjonują następujące limity wewnętrzne odnośnie alokacji funduszy własnych na poszczególne rodzaje ryzyka: 1) Ryzyko kredytowe / kapitały ogółem, 2) Ryzyko operacyjne / kapitały ogółem, 3) Ryzyko koncentracji / kapitały ogółem, 4) Ryzyko stopy procentowej / kapitały ogółem, 5) Ryzyko płynności / kapitały ogółem, 6) Ryzyko kapitałowe / kapitały ogółem, 7) Ryzyko biznesowe / kapitały ogółem, 8) Pozostałe ryzyka / kapitały ogółem. 14. Strategie i procesy zarządzania ryzykiem biznesowym. Ryzyko biznesowe jest definiowane jako ryzyko nieosiągnięcia założonych i koniecznych celów ekonomicznych z powodu niepowodzenia w rywalizacji rynkowej. Ryzyko to obejmuje ryzyko strategiczne, ryzyko wyniku finansowego, ryzyko otoczenia ekonomicznego, ryzyko regulacyjne, ryzyko konkurencji. Celem zarządzania ryzykiem biznesowym jest utrzymanie stałej, niewrażliwej na zmiany otoczenia pozycji rynkowej i ekonomicznej, poprzez właściwy proces zarządzania strategicznego, monitorowania otoczenia i postępów strategii, planowania i zarządzania wynikiem finansowym oraz pomiar wrażliwości Banku na zmianę czynników otoczenia i podejmowania działań mających na celu zmniejszenie wrażliwości Banku w przypadku stwierdzenia nadmiernej ekspozycji na zmianę poziomu ryzyka, wynikającą ze zmian sytuacji zewnętrznej Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka biznesowego Pomiar ryzyka biznesowego dokonywany jest w oparciu o: 1) istniejące w Banku regulacje wewnętrzne odnoszące się do istotnych czynników ryzyka biznesowego; 2) dokonywanie testów warunków skrajnych. System informacji zarządczej w ramach ryzyka biznesowego obejmuje: 1) w okresach miesięcznych: a) Zestawienie podstawowych pozycji i wskaźników charakteryzujących działalność i ogólny poziom ryzyka;

18 b) Zestawienie kosztów i przychodów; 2) w okresach kwartalnych: a) Analiza wykonania planu finansowego; b) Raport z działalności Pionu sprzedaży; 3) w okresach rocznych: a) Ocena realizacji strategii działania Banku; b) Raport z realizacji Polityki handlowej; c) Raport z przeprowadzenia testów warunków skrajnych w zakresie ryzyka biznesowego; d) Plan finansowy. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej, przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej, zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka biznesowego, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwa jego występowania, wykorzystania limitów wewnętrznych oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka biznesowego W celu zmniejszenia zagrożeń płynących z narażenia na ryzyko biznesowe Bank prowadzi następujące działania: 1) stosowany jest odpowiedni system planowania strategicznego oraz pomiaru i nadzorowania postępów strategii, w tym: a) identyfikacji i uwzględniania istotnych zmian otoczenia, wpływających na możliwość realizacji strategii; b) zmian ekonomicznych, społecznych, prawnych i technologicznych; c) działań konkurencji; 2) proces planowania finansowego, pomiaru wyników i nadzoru nad wykonaniem planów finansowych oraz marketingowych zapewnia spójność pomiędzy tymi planami a planami strategicznymi; 3) ocenia się narażenie Banku na przyszłą wielkość ryzyka poprzez ocenę wyników testowania warunków skrajnych; 4) dokonuje się oceny istotności ryzyka biznesowego i w razie potrzeby alokuje odpowiednie fundusze własne na pokrycie istotnych strat z tytułu tego ryzyka; 5) zapewnia się odpowiednie szkolenia dla kadry uczestniczącej w zarządzaniu ryzykiem biznesowym. 15. Ogólny profil ryzyka Banku, zawierający kluczowe wskaźniki dotyczące ryzyka. wskaźniki wykonanie na r. M1 (współczynnik udziału podstawowej i uzupełniającej 0,28 rezerwy płynności w aktywach ogółem) M2 (współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych 1,01 funduszami własnymi) Marża odsetkowa (wynik z tytułu odsetek do średnich 3,69% aktywów przychodowych Udział należności z grupy zagrożone w portfelu 16,05%

19 kredytowym Obligo kredytowe / Depozyty ogółem 70,45% Obligo kredytowe / Suma bilansowa 57,39% Całkowita pozycja walutowa (LpC) 0,14% Udział ekspozycji kredytowych zabezpieczonych 66,11% hipotecznie w obligu kredytowym Udział detalicznych ekspozycji kredytowych w obligu 4,89% kredytowym limity alokacji funduszy własnych na poszczególne ryzyka Ryzyko kredytowe / kapitały ogółem Ryzyko operacyjne / kapitały ogółem Ryzyko koncentracji / kapitały ogółem Ryzyko stopy procentowej / kapitały ogółem Ryzyko płynności / kapitały ogółem Ryzyko kapitałowe / kapitały ogółem Ryzyko biznesowe / kapitały ogółem Ryzyko rezydualne / kapitały ogółem Pozostałe ryzyka / kapitały ogółem wykonanie na ,86% 8,63% X X 0,13% 0,36% 2,25% X X Poziom ryzyka utrzymywany był w 2014 r. w ramach akceptowanego przez Radę Nadzorczą poziomu ryzyka, a profil tego ryzyka nie uległ zmianie. Kształtowanie się funduszy własnych i wymogów kapitałowych spowodowało, że Bank zachował w zasadzie wyznaczone wewnętrzne limity alokacji kapitału na poszczególne rodzaje ryzyka. Wyjątek stanowi alokacja funduszy własnych na ryzyko biznesowe, która na koniec 2014 r. nie została zachowana, ze względu na znaczące niewykonanie założeń Planu finansowego na 2014 r. Bank w 2014 r. podjął szereg działań w celu zapewnienia prowadzenia działalności na bezpiecznym poziomie wynikającym z przyjętych i zaakceptowanych przez Radę Nadzorczą założeń i określonych celów w strategii działania Banku, strategii zrządzania ryzykiem, poszczególnych politykach oraz założeniach do Planu finansowego. 16. W zakresie art. 435 ust. 2 Bank informuje, że: 1) jeden z Członków Zarządu pełni funkcję dyrektora wykonawczego 1 oraz dwie 1 Przez stanowisko dyrektorskie należy rozumieć stanowisko zajmowane w organie Banku, odpowiednio Zarządzie albo Radzie Nadzorczej, lub organach innych podmiotów.

20 funkcje dyrektora niewykonawczego. Każdy z pozostałych Członków Zarządu pełni funkcję jednego dyrektora wykonawczego; 2) sześciu Członków Rady Nadzorczej Banku pełni funkcję jednego dyrektora niewykonawczego. Natomiast, jeden z Członków Rady Nadzorczej pełni funkcję dyrektora wykonawczego oraz dwie funkcje dyrektora niewykonawczego oraz jeden z członków Rady Nadzorczej Banku pełni funkcje jednego dyrektora wykonawczego oraz dwie funkcje dyrektora niewykonawczego; 3) członków Zarządu powołuje, zgodnie z przepisami prawa, Rada Nadzorcza, działając według Statutu Banku Spółdzielczego w Kętach, biorąc pod uwagę wyniki oceny wstępnej kwalifikacji, doświadczenia i reputacji kandydata; 4) oceny następczej kwalifikacji, doświadczenia i reputacji Członków Zarządu dokonuje Rada Nadzorcza w okresach rocznych; 5) członków Rady Nadzorczej powołuje Zebranie Przedstawicieli zgodnie ze Statutem Banku Spółdzielczego w Kętach, biorąc pod uwagę kwalifikacje, doświadczenie i reputację kandydata; 6) z uwagi na skalę działania, Bank nie stosuje strategii zróżnicowania w zakresie wyboru członków Zarządu oraz Rady Nadzorczej oraz nie tworzy w obrębie Rady Nadzorczej komitetu ds. ryzyka; 7) przepływ informacji dotyczącej ryzyka, kierowanej do Zarządu oraz Rady Nadzorczej, jest sformalizowany i zgodny z regulacją wewnętrzną, definiującą: częstotliwość, zakres, odbiorców i terminy sporządzania raportów i sprawozdań dotyczących m.in. ryzyka; 8) systemem informacji zarządczej są objęte wszystkie rodzaje ryzyka, uznawane przez Bank za istotne; 9) zakres i częstotliwość raportowania jest dostosowana do skali narażenia na ryzyko, a także zmienności ryzyka, zapewniając możliwość podejmowania decyzji oraz odpowiedniej reakcji w przypadku zmiany ekspozycji na ryzyko. 10) III. FUNDUSZE WŁASNE ART. 437 Ujawnienie na temat funduszy własnych, zgodnie z Rozporządzeniem wykonawczym Komisji nr 1423/2013 z dnia 20 grudnia 2013 r., ustanawiającym wykonawcze standardy techniczne w zakresie wymogów dotyczących ujawniania informacji na temat funduszy własnych instytucji zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013, stanowi załącznik nr 1 do niniejszych ujawnień. IV. WYMOGI KAPITAŁOWE ART Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, banki są zobligowane do utrzymywania kapitałów własnych w wielkości adekwatnej do poziomu ponoszonego ryzyka. Do pomiaru adekwatności kapitałowej stosowany jest m.in. łączny współczynnik kapitałowy, wskazujący relację pomiędzy wymogami kapitałowymi z tytułu ryzyk, na jakie narażona jest działalność banku do posiadanych kapitałów po uwzględnieniu, zdefiniowanych w CRD IV, obligatoryjnych pomniejszeń. Łączny współczynnik kapitałowy stanowi podstawową miarę stosowaną w Banku do zarządzania kapitałem.

21 Bank stosuje następujące metody wyliczania wymogów kapitałowych: 1) metodę standardową w zakresie ryzyka kredytowego, 2) metodę podstawowego wskaźnika w zakresie ryzyka operacyjnego, 3) metodę podstawową w zakresie ryzyka walutowego. 2. Kwoty ekspozycji ważonych ryzykiem, zgodnie z przepisami części trzeciej tytuł II rozdział 2 Rozporządzenia, stanowią 8% kwot ekspozycji ważonych ryzykiem dla każdej kategorii ekspozycji, określonej w art. 112 Rozporządzenia. Lp. Wymóg Klasa ekspozycji kapitałowy na r. 1 Ekspozycje wobec instytucji - banków Ekspozycje wobec przedsiębiorców Ekspozycje detaliczne Ekspozycje przeterminowane Aktywa trwałe Gotówka 0 7 Środki pieniężne w drodze 1 8 Akcje i udziały 0 9 Inne ekspozycje Razem wymóg kapitałowy na ryzyko kredytowe Wymogi w zakresie funduszy własnych, obliczone zgodnie z art. 92 ust. 3 lit. b i lit. c; Lp. Rodzaj wymogu Wymóg kapitałowy 1. Wymóg zgodnie z art. 92 ust. 3 lit b. nie dotyczy 2. Wymóg zgodnie z art. 92 ust. 3 lit c. ryzyko walutowe 0 3. Bank nie prowadzi działalności handlowej co oznacza, że wylicza wymogi kapitałowe tylko dla portfela bankowego. Poniższe zestawienie przedstawia poziom minimalnych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka, według stanu na dzień r. Wymogi kapitałowe na poszczególne ryzyka według stanu na r. Wyszczególnienie Kwota (w tys. zł.) Ryzyko kredytowe Ryzyko operacyjne 774 Ryzyko walutowe 0 Ryzyko koncentracji zaangażowań 0 Łączny wymóg na ryzyko Filaru I Ryzyko kredytowe 190 Ryzyko operacyjne 0

22 Ryzyko koncentracji zaangażowań 0 Ryzyko stopy procentowej 0 Ryzyko płynności 11 Ryzyko kapitałowe 32 Ryzyko biznesowe 202 Ryzyko rezydualne 0 Ryzyko utraty reputacji 0 Ryzyko transferowe 0 Ryzyko cyklu gospodarczego 0 Ryzyko modeli 0 Łączny wymóg na ryzyka Filaru II 264 Łączna wartość oszacowanych wymogów kapitałowych Współczynnik kapitałowy Tier 1 12,04% Łączny współczynnik kapitałowy Filar I 15,30% Łączny współczynnik kapitałowy Filar I i II 14,48% W celu ustalenia łącznej wartości oszacowanych wymogów kapitałowych Bank dokonuje zestawienia wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka, dotyczących zarówno Filaru I i Filaru II. Łączna wartość wewnętrznego wymogu kapitałowego z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka na dzień r. stanowiła kwotę tys. zł i była wynikiem ryzyka ponoszonego przez Bank z Filaru I oraz Filaru II. Bank Spółdzielczy w Kętach podejmuje szereg działań zmierzających do poprawy jakości zarządzania ryzykami i podnoszenia efektywności działalności przy zachowaniu bezpieczeństwa jego działania. Prawidłowy i skuteczny proces zarządzania ryzykami i adekwatnością kapitałową umożliwia dynamiczny i bezpieczny rozwój Banku. V. KOREKTY Z TYTUŁU RYZYKA KREDYTOWEGO ART Zadłużenie przeterminowane część lub całość należności (kapitału, odsetek i prowizji) niespłaconej Bankowi przez kredytobiorcę w ustalonym w umowie kredytu/pożyczki terminie. 2. Ekspozycjami z grupy zagrożone są należności w kategorii ryzyka: poniżej standardu, wątpliwe i stracone, zgodnie z kryteriami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Finansów dnia r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków z 3. Bank dokonuje klasyfikacji ekspozycji kredytowych do odpowiednich kategorii ryzyka, stosując dwa niezależne od siebie kryteria: 1) kryterium terminowości spłaty kapitału lub odsetek; 2) kryterium sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika.

23 Klasyfikacja ekspozycji kredytowych według kryterium terminowości obsługi zadłużenia, do poszczególnych kategorii ryzyka odbywa się w sposób automatyczny z wykorzystaniem systemu finansowo-księgowego. Przeglądów oraz klasyfikacji ekspozycji kredytowych Bank dokonuje zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków. 4. Rezerwy celowe tworzone są na ryzyko związane z działalnością Banku w odniesieniu do ekspozycji kredytowych zaklasyfikowanych do: 1) kategorii "normalne" w zakresie ekspozycji kredytowych wynikających z pożyczek i kredytów detalicznych; 2) kategorii "pod obserwacją"; 3) kategorii "zagrożone" w tym do kategorii "poniżej standardu", "wątpliwe" i stracone. Wysokość tworzonych rezerw celowych związana jest bezpośrednio z kategorią ryzyka, do której została zaklasyfikowana ekspozycja oraz z jakością przyjętych prawnych zabezpieczeń ich spłaty. Rezerwa na ryzyko ogólne tworzona jest zgodnie z art. 130 ustawy Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz.128,z późn. zm.). Rezerwa tworzona jest w ciężar kosztów, na pokrycie niezidentyfikowanego ryzyka związanego z prowadzeniem działalności bankowej. 5. Łączna kwota ekspozycji według wyceny bilansowej i średnia kwota ekspozycji w podziale na klasy. Przez kwotę ekspozycji należy rozumieć wartość określoną zgodnie z zasadami raportowania w ramach sprawozdawczości adekwatności kapitałowej COREP. Łączna kwota ekspozycji według wyceny bilansowej na dzień r. wyniosła tys. zł, natomiast średnia łączna kwota ekspozycji według wyceny bilansowej za 2014 r. wyniosła tys. zł. Klasa ekspozycji Ekspozycja na r. Średnia kwota klasy ekspozycji w 2014 r. Rządy i banki centralne Instytucje-banki Przedsiębiorcy Detaliczne Przeterminowane Pozostałe Razem Struktura ekspozycji w podziale według typu kontrahenta, w rozbiciu na klasy ekspozycji według stanu na r. Typ kontrahenta Klasy ekspozycji Kwota Ekspozycja Struktura Udział ekspozycji kredytowych Rządy i banki Wobec rządów i banków % 6,73%

24 centralne centralnych Instytucje Wobec instytucji % 26,35% Podmioty gospodarcze Przedsiębiorcy ,67% Zabezpieczone hipotecznie ,89% (kredyty zagrożone) Przeterminowane 182 0,44% 50,95% Osoby fizyczne Detaliczne ,10% Zabezpieczone hipotecznie (kredyty zagrożone) 458 5,90% 9,67% Przeterminowane 0 0% Nie dotyczy Inne ekspozycje % 12,36%

25 7. Struktura aktywów według okresu zapadalności (w wartości nominalnej) w podziale na kategorie według stanu na r. Typ Aktywa Saldo Do 1 roku Od 1 do Od 3 lat do 5 Powyżej 5 lat Różne włącznie 3 lat Kasa Nal. od pod. finansowych Nal. od pod. niefinansowych Nal. od jedn. samorządowych Aktywa trwałe netto Inne aktywa bilansowe Razem Ekspozycje z rozpoznaną utratą wartości w rozbiciu na typy kontrahentów według stanu na r. Rodzaj ekspozycji Razem ekspozycje Korekty wartości Ekspozycja po zagrożone i rezerwy celowe uwzględnieniu korekt wartości i rezerw celowych Wobec osób fizycznych Wobec podmiotów gospodarczych

26 9. Zmiana stanu wartości rezerw celowych na należności z grupy zagrożone w okresie od r. do r. Wyszczególnienie r r. Zmiana w tys. zł. Dynamika Na należności poniżej standardu ,00% Na należności wątpliwe Na należności stracone Razem ,29% 9,19% 9,80% 10. Rezerwy w 2014 r. zaliczane bezpośrednio do rachunku zysków i strat Bilans otwarcia Spisane w ciężar odpisów Utworzone odpisy 378 Rozwiązane odpisy -358 Inne korekty 0 Bilans zamknięcia 242 VI. AKTYWA WOLNE OD OBCIĄŻEŃ ART. 443 Ujawnienie zgodnie z EBA/GL/2014/03, stanowiące załącznik do niniejszych ujawnień. VII. EKSPOZYCJA NA RYZYKO RYNKOWE ART. 445 L.p. Rodzaj wymogu Wymóg kapitałowy 1. Wymóg zgodnie z art. 92 ust. 3 lit b. nie dotyczy 2. Wymóg zgodnie z art. 92 ust. 3 lit c. ryzyko walutowe. VIII. EKSPOZYCJA NA RYZYKO OPERACYJNE ART Stosowane metody wyliczania wymogu kapitałowego na pokrycie ryzyka operacyjnego. W zakresie ryzyka operacyjnego, Bank w 2014 r. stosował metodę podstawowego wskaźnika bazowego (art Rozporządzenia). Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego na r. wyniósł 774 tys. zł.

27 2. Profil ryzyka Poziom ryzyka operacyjnego, w którym uwzględnione zostało również ryzyko braku zgodności, ryzyko prawne, ryzyko modeli, ryzyko informatyczne został oszacowany na podstawie zarejestrowanych zdarzeń w Rejestrze zdarzeń ryzyka operacyjnego oraz kształtowania się wskaźników KRI za ostatnie cztery kwartały. Ryzyko operacyjne utrzymywało się na akceptowanym poziomie i profil ryzyka nie uległ zmianie. Ponadto podejmowane na bieżąco działania w celu ograniczenia narażenia na ryzyko operacyjne redukują jego poziom i ryzyko wystąpienia strat, które w istotny sposób mogłyby wpłynąć na działalność Banku. 3. Suma strat brutto z tytułu ryzyka operacyjnego odnotowanych w danym roku. Suma strat brutto jakie Bank poniósł w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2014 r. wyniosła 20 tys. zł. 4. Zdarzenia w podziale na klasy i kategorie Rodzaj zdarzenia Oszustwa wewnętrzne Kategoria zdarzenia Działania nieuprawnione 0 0,00 Kradzież i oszustwo. 0 0,00 4 ostatnie kwartały na r. Wykorz Ilość Strata netto Limit ystanie limitu ,00% Oszustwa zewnętrzne Zasady dotyczące zatrudnienia oraz bezpieczeństwo w miejscu pracy Klienci, produkty i praktyki operacyjne Kradzież i oszustwo. 0 0,00 Bezpieczeństwo systemów. 0 0,00 Stosunki pracownicze. 0 0,00 Bezpieczeństwo środowiska pracy. 0 0,00 Podziały i dyskryminacja. 0 0,00 Obsługa klientów, ujawnianie informacji o klientach, zobowiązania względem klientów. Niewłaściwe praktyki biznesowe lub rynkowe 11 0,00 0 0,00 Wady produktów 12 0, ,00% ,00% ,00% Klasyfikacja klienta i ekspozycje. 0 0,00 Szkody związane z aktywami rzeczowymi Usługi doradcze 0 0,00 Klęski żywiołowe i inne zdarzenia , ,13% Zakłócenia działalności banku i awarie systemów Systemy , ,02%

28 Wprowadzanie do systemu, wykonywanie, rozliczanie i obsługa transakcji ,00 Wykonanie transakcji, dostawa i zarządzanie procesami operacyjnymi Monitorowanie i sprawozdawczość Napływ i dokumentacja klientów Zarządzanie rachunkami klientów Kontrahenci niebędący klientami banku (np. Izby rozliczeniowe) 0 0,00 0 0, ,36 2 0,00 Sprzedawcy i dostawcy 0 0, ,07% RAZEM , ,93% 5. Działania mitygujące jakie zostały podjęte w celu uniknięcia zdarzeń w przyszłości. Odnotowane straty w 2014 r. mieszczą się w granicach ogólnego limitu strat w kwocie 116 tys. zł, jakie Bank może ponieść z tytułu zdarzeń ryzyka operacyjnego. Odnotowane zdarzenia i poniesione straty nie spowodowały wzrostu ekspozycji Banku na ryzyko operacyjne, w związku z czym nie ma konieczności tworzenia dodatkowego wymogu kapitałowego. Powyższe zdarzenia nie spowodowały sytuacji, która mogłaby niekorzystnie wpłynąć na działalność Banku, stwarzając zagrożenia dla ciągłości działalności lub też poniesienia straty. Podejmowane na bieżąco działania, w celu ograniczenia narażenia na ryzyko operacyjne, redukują jego poziom i ryzyko wystąpienia strat. 6. Zdarzenia istotne odnotowane w danym roku W 2014 r. w Rejestrze zdarzeń ryzyka operacyjnego zostało zarejestrowane jedno zdarzenie z tytułu ryzyka operacyjnego, które według przyjętych przez Bank kryteriów, czyli strata w wysokości min zł i/lub przerwa w działalności co najmniej 8 godzin zostało uznane jako zdarzenie istotne. Bank w 2014 r. nie poniósł strat z tytułu zdarzeń ryzyka braku zgodności. Nie odnotowano takich zdarzeń w Rejestrze zdarzeń ryzyka operacyjnego, a ponadto dokonana analiza w systemie finansowo księgowym poszczególnych grup kosztów nie wykazała poniesienia przez Bank kosztów związanych z nieprzestrzeganiem przepisów prawa i regulacji wewnętrznych, strat związanych z zapłaconymi karami, odszkodowaniami czy też odsetkami karnymi. IX. EKSPOZYCJE W PAPIERACH KAPITAŁOWYCH NIEUWZGLĘDNIONYCH W PORTFELU HANDLOWYM ART. 447 Na dzień r. Bank posiada zaangażowanie kapitałowe w Banku Zrzeszającym w aktywa finansowe dostępne do sprzedaży nienotowane na giełdzie: Aktywa finansowe Wartość bilansowa na dzień

29 Bank Polskiej Spółdzielczości Seria A Seria B Seria C Seria I r. 359 tys. zł 25 tys. zł 55 tys. zł 60 tys. zł 219 tys. zł X. EKSPOZYCJA NA RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ, PRZYPISANE POZYCJOM NIEUWZGLĘDNIONYM W PORTFELU HANDLOWYM ART. 448 Bank szczególnie narażony jest na ryzyko stopy procentowej z tytułu przeszacowania aktywów i pasywów wrażliwych na zmianę oprocentowania oraz na ryzyko bazowe z tytułu posiadania znacznego portfela kredytowego, indeksowanego od stopy redyskonta weksli i stawek rynku międzybankowego. Polityka Banku w zakresie stopy procentowej polega na optymalizacji stosowanych stawek oprocentowania depozytów oraz kredytów, zapewniających jednocześnie konkurencyjność na rynku, osiągnięcie zaplanowanego wyniku finansowego oraz odpowiedniego poziomu płynności dla poszczególnych przedziałów zapadalności aktywów i wymagalności pasywów. Ryzyko stopy procentowej Bank uznaje za istotne z uwagi na to, że zmiana głównych stóp procentowych jest niezależna od banków, a przychód odsetkowy stanowi jeden z głównych elementów jego zysków. Poziom ekspozycji na ryzyko stopy procentowej określają zasady szacowania kapitału wewnętrznego na to ryzyko, a dopuszczalny jego poziom określa Polityka kapitałowa. Bank przeprowadza testy warunków skrajnych, polegające na pomiarze ryzyka, dokonanym przy równoległym przesunięciu krzywej dochodowości w dół i w górę: 1) o 200 punktów bazowych w przypadku analizy luki terminów przeszacowania; 2) o 35 punktów bazowych w przypadku analizy luki ryzyka bazowego. W tabeli poniżej zaprezentowano analizę warunków skrajnych, obejmujących wpływ zmian wszystkich stóp referencyjnych oraz wskaźników zmian na wynik odsetkowy, przyjmując skalę zmian od (-) 2,00 pp. do (+) 2,00 pp. Stwierdzono, iż spadek stóp procentowych o 0,25 pp. może spowodować ograniczenie rocznego wyniku odsetkowego o 55 tys. zł, zaś w warunkach skrajnych (spadek stóp procentowych o 2,00 pp.) może obniżyć wynik odsetkowy o 828 tys. zł. Natomiast przy założeniu, że stopy procentowe wzrosną o 2,00 pp. wynik odsetkowy wzrośnie o 110 tys. zł. ZMIANA WYNIKU ODSETKOWEGO NA SKUTEK ZMIAN RYNKOWYCH STÓP NA r. ZMIANA STÓP 1 dzień roboczy -0,25 pp. -18,10-0,50 pp. -36,20-1,00 pp. -72,40-2,00 pp. -144,79 2 do 7 dni > 7 dni <= 1 M >1 M <= 3 M >3 M <= 6 M >6 M <= 1 rok RAZEM - 14,27-44,17 6,27 11,20 4,37-54,70-28,54-94,51 12,54 22,40 8,73-115,58-57,08-237,01 25,09 44,79 17,47-279,16-114,16-743,79 50,18 89,58 34,93-828,08

30 2,00 pp. 144,79 1,00 pp. 72,40 0,50 pp. 36,20 0,25 pp. 18,10 114,16 25,34-50,18-89,58-34,93 109,63 57, ,67-25,09-44,79 17,47 54,81 28, 54 6,34-12,54-22,40-8,73 27,41 14, 27 3,17-6,27-11,20-4,37 13,70 Bank dokonuje pomiaru ryzyka stopy procentowej ogółem dla wszystkich walut. XI. POLITYKA W ZAKRESIE WYNAGRODZEŃ ART. 450 Polityka zmiennych składników wynagrodzeń została opracowana z uwzględnieniem przepisów uchwały nr 258/2011 KNF oraz ustawy Prawo Bankowe. Bank przyjął Politykę zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze, wprowadzoną uchwałą nr 76/2014 Zarządu z dnia r. i zatwierdzoną uchwałą nr 37/2014 Rady Nadzorczej z dnia r. 1. Postanowienia ogólne. 1) Z uwagi na profil działania Banku, charakter posiadanych w ofercie produktów oraz skalę działalności na rynku bankowym ustala się, że osobami mającymi istotny wpływ na profil ryzyka Banku są wyłącznie Członkowie Zarządu. 2) Do obowiązującego w Banku systemu wynagradzania Członków Zarządu wprowadza się zmienny składnik wynagrodzenia w rozumieniu uchwały 258/2011 KNF premie roczną. 3) Premia roczna, przyznawana jest na podstawie oceny efektów pracy Członka Zarządu Banku. 4) Oceny dokonuje Rada Nadzorcza po zakończeniu roku obrachunkowego. 2. Zasady oceny członka Zarządu. 1) Ocena efektów pracy Członka Zarządu Banku dokonywana jest po zakończeniu roku i obejmuje 3 lata, tzn. rok miniony oraz 2 poprzednie. 2) Kryteriami oceny efektów pracy są: a) zysk netto, b) zwrot z kapitału własnego (ROE), c) jakość portfela kredytowego, d) współczynnik wypłacalności. 3) Ocena efektów pracy dokonywana jest pod kątem: a) realizacji planu finansowego w poszczególnych latach, b) realizacji strategii działania. 4) Podstawą oceny dokonanej w: a) 2013 r. są efekty pracy Członka Zarządu w 2012 r., b) 2014 r. są efekty pracy Członka Zarządu w latach 2012 i 2013, c) w kolejnych latach - efekty pracy Członka Zarządu za 3 lata poprzedzające dokonywanie oceny. 5) Oceny efektów pracy Członka Zarządu dokonuje się w oparciu o wyniki Banku w obszarze odpowiedzialności tej osoby z uwzględnieniem wyników całego Banku.

31 3. Zasady wypłaty premii rocznej. 1) Maksymalna łączna kwota wypłaty premii rocznej dla Członków Zarządu za dany rok nie może przekroczyć 2% funduszy własnych Banku. 2) Rada Nadzorcza podejmuje decyzje o przyznaniu premii rocznej w formie uchwały. 3) 60% premii rocznej wypłacane jest niezwłocznie po jej przyznaniu, pozostała 40% podlega odroczeniu w czasie. 4) Wypłata części odroczonej premii rocznej następuje pod warunkiem uzyskania przez Członka Zarządu pozytywnej oceny efektów pracy za trzyletni okres oceny. 5) Odroczona premia roczna może zostać zmniejszona bądź niewypłacona w sytuacji, o której mowa w art. 142 ustawy Prawo bankowe. 6) Ustanie stosunku pracy Członka Zarządu w okresie oceny nie powoduje pozbawienia go prawa do części odroczonej premii rocznej. W takiej sytuacji, ocena pracy Członka Zarządu pod kątem wypłaty części odroczonej premii rocznej, obejmuje okres pełnienia funkcji Członka Zarządu oraz konsekwencji podjętych w tym okresie decyzji. 4. Zbiorcze informacje ilościowe na temat wynagrodzeń Zarządu według stanu na r. Wartość wynagrodzeń czterech Członków Zarządu za 2014 r. w wyniosła: 445 tys. zł wynagrodzenie stałe, w tym Prezes Zarządu 172 tys. zł. Według stanu na r. nie dokonano wypłaty Członkom Zarządu wynagrodzeń z odroczoną wypłatą. Nie dokonano również płatności związanych z podjęciem zatrudnienia lub zakończeniem stosunku zatrudnienia przez członków Zarządu. XII. DŹWIGNIA FINANSOWA ART. 451 Informacje w zakresie dźwigni finansowej będą podlegać ujawnieniu po przyjęciu przez Komisję Europejską regulacyjnych standardów technicznych w tym zakresie. XIII. STOSOWANIE TECHNIK OGRANICZENIA RYZYKA KREDYTOWEGO ART. 453 Zabezpieczenie wierzytelności ma na celu zapewnienie zwrotu należności Banku, w szczególności z tytułu udzielonego kredytu, pożyczki wraz z odsetkami, prowizjami i innymi kosztami, lub wykonania przez dłużnika innego zobowiązania pieniężnego wobec Banku, w razie gdyby dłużnik nie wywiązał się w terminie z warunków umowy. Warunkiem pozytywnej decyzji kredytowej jest dobra kondycja ekonomicznofinansowa klienta oraz perspektywy rozwoju, zapewniające jego zdolność do spłaty zaciągniętego zobowiązania. Podstawowym źródłem spłaty są dochody dłużnika, dlatego nawet fakt przyjęcia zabezpieczenia o jak najwyższej jakości nie wyłącza konieczności sporządzania szczegółowej analizy wniosku kredytowego, zgodnie z wewnętrznymi regulacjami. W ocenie sytuacji ekonomiczno-finansowej klienta Bank może uwzględnić możliwość ustanowienia prawnego zabezpieczenia spłat ekspozycji kredytowej, umożliwiającego zaklasyfikowanie ekspozycji do kategorii normalne lub pozwalającego na zastąpienie oceny sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika oceną

32 sytuacji ekonomiczno-finansowej wystawcy prawnego zabezpieczenia spłaty ekspozycji kredytowej. Bank preferuje następujące prawne zabezpieczenia ekspozycji kredytowych: 1) zabezpieczenia hipoteczne na nieruchomości mieszkalnej, 2) zabezpieczenia hipoteczne na nieruchomości komercyjnej, 3) zdeponowane w Banku środki pieniężne, 4) środki pieniężne zdeponowane w banku będącym stroną trzecią na rachunku niemającym charakteru powierniczego rachunku zastrzeżonego i objęte cesją lub przeniesieniem praw własności (nieodwołalnie) na rzecz Banku, 5) poręczenia osób fizycznych i prawnych o dobrej kondycji ekonomicznej, 6) przewłaszczenia na zabezpieczenie, 7) przelewy wierzytelności z umowy handlowej, 8) przelewy wierzytelności z umowy ubezpieczenia, oraz inne zabezpieczenia pozwalające na pomniejszenie podstawy naliczania rezerwy celowej, wynikające z regulacji wewnętrznych. Bank, podejmując decyzję o zaangażowaniu kredytowym, dąży do uzyskania pełnego zabezpieczenia o jak najwyższej jakości, przez cały okres kredytowania. Jakość zabezpieczenia Bank ocenia według jego płynności, aktualnej wartości rynkowej, wpływu na poziom tworzonych rezerw celowych oraz możliwości zmniejszenia wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka kredytowego. Rodzaj prawnego zabezpieczenia spłat ekspozycji kredytowych uzależniony jest od: 1) rodzaju produktu kredytowego, 2) oceny zdolności i wiarygodności kredytowej kredytobiorcy, 3) długości okresu kredytowania, 4) kwoty kredytu, 5) ryzyka kredytowego związanego z transakcją. Udzielając kredytu inwestycyjnego lub zabezpieczonego hipotecznie Bank wymaga ustanowienia prawnego zabezpieczenia spłaty ekspozycji kredytowej na przedmiocie kredytowania. W przypadku gdy wartość prawnego zabezpieczenia spłaty ekspozycji kredytowej nie zabezpiecza w pełni ryzyka związanego z tą ekspozycją, Bank żąda zabezpieczenia uzupełniającego na majątku kredytobiorcy niestanowiącym przedmiotu kredytowania. Bank ustanawia zabezpieczenie na majątku osób trzecich wyłącznie w sytuacjach wyjątkowych, gdy majątek kredytobiorcy jest już obciążony na rzecz innych wierzycieli lub jego wartość jest nieadekwatna do ryzyka kredytowego związanego z ekspozycją albo majątek osób trzecich charakteryzuje się lepszą jakością i płynnością. Szczególne warunki powinny spełniać prawne zabezpieczenia spłat ekspozycji kredytowych w formie hipoteki na nieruchomości, zarówno mieszkalnej jak i komercyjnej, z uwagi na czynniki makroekonomiczne, mające znaczący wpływ na zmianę wartości nieruchomości. Zabezpieczenie wierzytelności Banku w formie hipoteki na nieruchomości powinno spełniać następujące warunki: 1) nieruchomość wyceniona została przez niezależnego rzeczoznawcę według wartości rynkowej, a wartość rynkowa jest jasno i przejrzyście udokumentowana;

33 2) aktualizacja wyceny nieruchomości powinna być dokonywana przez niezależnego rzeczoznawcę, jeżeli istnieją przesłanki wskazujące, że wartość nieruchomości mogła istotnie obniżyć się w stosunku do ogółu cen rynkowych na rynku nieruchomości; 3) nieruchomość jest odpowiednio ubezpieczona od szkód; 4) wartość nieruchomości powinna być monitorowana regularnie, nie rzadziej niż raz w roku w odniesieniu do nieruchomości komercyjnych i nie rzadziej niż co trzy lata w odniesieniu do nieruchomości mieszkalnych, a w przypadku istotnych zmian warunków rynkowych, monitorowanie wartości nieruchomości powinno odbywać się z większą częstotliwością; 5) w posiadaniu Banku znajdują się dokumenty potwierdzające, że zabezpieczenie na nieruchomości zostało prawomocnie ustanowione. Ponadto w przypadku ustanowienia prawnego zabezpieczenia spłat ekspozycji kredytowych na nieruchomości: 1) obowiązuje zasada, zgodnie z którą w przypadku gdy łączne zaangażowanie wobec kredytobiorcy wynosi co najmniej zł, klient zobowiązany jest wraz z wnioskiem o kredyt, lub w innym terminie uzgodnionym z Bankiem, przedłożyć wycenę nieruchomości sporządzoną przez niezależnego rzeczoznawcę, a w przypadku kredytów przekraczających równowartość 5% funduszy własnych Banku, wycena ta podlegać powinna aktualizacji przynajmniej raz na trzy lata; 2) zaleca się, aby szczególnej uwadze poddane były te ekspozycje kredytowe, dla których prawne zabezpieczenie ich spłaty ustanowione jest na nieruchomości niebędącej własnością dłużnika Banku z tytułu tej ekspozycji, ponieważ ryzyko kredytowe ekspozycji jest wyższe w przypadku, gdy nieruchomość stanowiąca zabezpieczenie ekspozycji jest własnością podmiotu niezobowiązanego z tytułu tej ekspozycji. Ustanawiane zabezpieczenia muszą korespondować z poziomem ryzyka związanego z ekspozycją kredytową. Umowy dotyczące zabezpieczeń ekspozycji kredytowych powinny być regularnie monitorowane pod kątem ekonomicznym i prawnym. Przed udzieleniem kredytu Bank bada relację wartości prawnego zabezpieczenia spłaty ekspozycji kredytowej do kwoty tej ekspozycji oraz monitoruje poziom tej relacji w trakcie trwania umowy kredytowej. W celu szybkiej reakcji na pogorszenie relacji wartości prawnego zabezpieczenia spłaty ekspozycji kredytowej do kwoty tej ekspozycji, Bank stosuje zapisy w umowach o kredyt, które zapewniają w całym okresie kredytowania: 1) dostarczanie przez kredytobiorcę określonych przez Bank informacji; 2) możliwość przeprowadzenia inspekcji i oceny stanu oraz lokalizacji przedmiotu prawnego zabezpieczenia spłaty ekspozycji kredytowej; 3) dokonanie zmiany prawnego zabezpieczenia spłaty ekspozycji kredytowej lub modyfikacji warunków umowy o kredyt; 4) nieobciążanie przedmiotu prawnego zabezpieczenia spłaty ekspozycji kredytowej bez powiadomienia Banku; 5) ubezpieczenie przedmiotu prawnego zabezpieczenia spłaty ekspozycji kredytowej oraz kontrolę wykorzystania środków odszkodowania z tytułu ochrony ubezpieczeniowej;

34 6) obowiązek okresowej aktualizacji wyceny wartości nieruchomości stanowiącej przedmiot prawnego zabezpieczenia spłaty ekspozycji kredytowej. W celu zmniejszenia ekspozycji Banku na ryzyko kredytowe, przy ustanawianiu prawnego zabezpieczenia spłaty ekspozycji kredytowych należy stosować zasadę dywersyfikacji, zarówno w zakresie zabezpieczeń rzeczowych, jak i osobistych. O ile regulacje wewnętrzne nie stanowią inaczej zaleca się, aby ekspozycja kredytowa była w 100% zabezpieczona prawnymi zabezpieczeniami, pozwalającymi na pomniejszenia podstawy tworzenia rezerw celowych, z uwzględnieniem obowiązujących w Banku wskaźników korygujących wartość przyjętych prawnych zabezpieczeń spłat ekspozycji kredytowych. W przypadku zmiany klasyfikacji należności do wyższej kategorii ryzyka należy dążyć do ustanowienia dodatkowych prawnych zabezpieczeń spłat tych ekspozycji, w szczególności umożliwiających całkowite pomniejszenie podstawy naliczania rezerw celowych. Każdorazowo, przed przyjęciem zabezpieczeń rzeczowych, pracownicy Banku zobowiązani są do przeprowadzenia inspekcji u Klienta, mającej na celu dokonanie weryfikacji proponowanych zabezpieczeń i dokumentów, o ile uregulowania wewnętrzne nie stanowią inaczej. W przypadku zabezpieczeń osobistych należy bezwzględnie wymagać od osoby fizycznej (również występującej w roli poręczyciela) oświadczenia o stanie majątkowym. Bank może przyjąć poręczenie współmałżonka kredytobiorcy nieposiadającego zdolności kredytowej w celu ewentualnego uproszczenia w przyszłości trybu dochodzenia wierzytelności w drodze egzekucji. Prawne zabezpieczenie wierzytelności Banku stanowi potencjalne źródło spłaty tej wierzytelności. Z tego względu wartość rynkowa przyjętych prawnych zabezpieczeń spłat ekspozycji kredytowych powinna być systematycznie monitorowana przez pracowników Banku. Oceniając przedmiot prawnego zabezpieczenia spłat ekspozycji kredytowych należy uwzględniać wartość zabezpieczenia możliwą do uzyskania podczas ewentualnego postępowania windykacyjnego, biorąc pod uwagę ograniczenia prawne, ekonomiczne oraz inne mogące wpływać na rzeczywistą możliwość zaspokojenia się Banku. Wymogi, jakie powinno spełniać prawne zabezpieczenie wierzytelności Banku określa regulacja wewnętrzna. XIV. OŚWIADCZENIE ZARZĄDU O ZAKRESIE UJAWNIEŃ Oświadczenie na temat adekwatności ustaleń dotyczących zarządzania ryzykiem w Banku, dające pewność, że stosowane systemy zarządzania ryzykiem są odpowiednie z punktu widzenia profilu i strategii Banku, wymagane przez art. 453 ust. 1 lit. e.

35 Oświadczenie Zarząd Banku Spółdzielczego w Kętach niniejszym oświadcza, że ustalenia opisane w Ujawnieniu są adekwatne do stanu faktycznego, a stosowane systemy zarządzania ryzykiem są odpowiednie z punktu widzenia profilu i strategii ryzyka Banku.

36 Załącznik nr 1 Ujawnianie informacji na temat funduszy własnych w okresie przejściowym, zgodnie z Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji (UE) nr 1423/2013 z dnia 20 grudnia 2013 r.

37 Załącznik nr 1 Ujawnianie informacji na temat funduszy własnych w okresie przejściowym, zgodnie z Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji (UE) nr 1423/2013 z dnia 20 grudnia 2013 r.

38 Załącznik nr 1 Ujawnianie informacji na temat funduszy własnych w okresie przejściowym, zgodnie z Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji (UE) nr 1423/2013 z dnia 20 grudnia 2013 r.

39 Załącznik nr 1 Ujawnianie informacji na temat funduszy własnych w okresie przejściowym, zgodnie z Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji (UE) nr 1423/2013 z dnia 20 grudnia 2013 r.

40 Załącznik nr 1 Ujawnianie informacji na temat funduszy własnych w okresie przejściowym, zgodnie z Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji (UE) nr 1423/2013 z dnia 20 grudnia 2013 r.

41 Załącznik nr 1 Ujawnianie informacji na temat funduszy własnych w okresie przejściowym, zgodnie z Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji (UE) nr 1423/2013 z dnia 20 grudnia 2013 r.

42 Załącznik nr 1 Ujawnianie informacji na temat funduszy własnych w okresie przejściowym, zgodnie z Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji (UE) nr 1423/2013 z dnia 20 grudnia 2013 r.

43 Załącznik nr 1 Ujawnianie informacji na temat funduszy własnych w okresie przejściowym, zgodnie z Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji (UE) nr 1423/2013 z dnia 20 grudnia 2013 r.

44 Załącznik nr 1 Ujawnianie informacji na temat funduszy własnych w okresie przejściowym, zgodnie z Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji (UE) nr 1423/2013 z dnia 20 grudnia 2013 r.

45