UKŁAD KRĄŻENIA A SEPSA

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "UKŁAD KRĄŻENIA A SEPSA"

Transkrypt

1 UKŁAD KRĄŻENIA A SEPSA Paweł Lesiak Na podstawie: Sepsis and the heart J.D. Hunter and M. Doddi British Journal of Anaesthesia 104 (1): 3-11 (2010)

2 WPROWADZENIE Posocznica jest wiodącą przyczyną śmierci pacjentów w stanie krytycznym. Częstość występowania posocznicy wzrasta drastycznie w wieku podeszłym, a wiek stanowi niezależny wskaźnik rokowniczy. Posocznica jest złożoną jednostką chorobową mającą wpływ na układ immunologiczny oraz odpowiedź zapalną organizmu. Ciężka sepsa definiowana jest jako sepsa z niewydolnością narządową, a współistnienie hipotensji nie reagującej na podaż dożylną płynów pozwala rozpoznać wstrząs septyczny.

3 WPROWADZENIA CIĄG DALSZY Obecnie w rozpoznaniu sepsy uwzględnia się dysfunkcję mięśnia sercowego, a niski wskaźnik sercowy lub echokardiograficzne wykładniki niewydolności serca są jednymi z kryteriów rozpoznania ciężkiej sepsy. W czasach przed inwazyjnym monitorowaniem układu krążenia rozróżniano dwie fazy wstrząsu septycznego: wstrząs gorący ciepłe kończyny i dobrze napięte tętno; tzw. faza hiperdynamiczna; wstrząs zimny zimne kończyny, nitkowate, słabo napięte tętno; tzw. faza hipodynamiczna.

4 WPROWADZENIA CIĄG DALSZY Zauważono również, że pacjenci we wstrząsie septycznym bez hipowolemii mają cechy krążenia hiperdynamicznego z prawidłowym lub podwyższonym rzutem serca (CO) i niskim systemowym oporem naczyniowym (SVR). Zastosowanie cewnika Swana-Ganza pozwoliło ujawnić, że pacjenci prawidłowo resuscytowani płynowo mają prawidłowy lub podwyższony rzut serca (CO) oraz niski opór systemowy (SVR). Stwierdzono, że powodem fazy zimnej jest niewłaściwa resuscytacja płynami oraz względna hipowolemia. Wykazano również, że pomimo prawidłowego rzutu serca i utrzymania prawidłowej objętości wyrzutowej wielu pacjentów ma objawy niewydolności krążenia redukcja frakcji wyrzutowej.

5 DEPRESJA MIĘŚNIA SERCOWEGO FUNKCJA LEWEJ KOMORY Zaburzenia czynności lewej komory u pacjentów we wstrząsie septycznym po raz pierwszy rozpoznano znakując krew radioizotopowo i wykonując jednocześnie pomiar rzutu serca metodą termodylucji. Wykazano że, istnieje spójny hemodynamicznie profil wysokiego rzutu serca, niskiego oporu systemowego i prawidłowej objętości wyrzutowej. Wykazano również, że u 10 z 20 pacjentów lewokomorowa efektywna frakcja wyrzutowa (LVEF) utrzymywała się poniżej 0,4 przez pierwsze 2 dni od wystąpienia objawów wstrząsu septycznego.

6 DEPRESJA MIĘŚNIA SERCOWEGO FUNKCJA LEWEJ KOMORY U 10 z 13 pacjentów którzy przeżyli, LVEF było poniżej 0,4, a wszyscy mieli znacznie podwyższone lewokomorowe objętości końcowoskurczowe i końcoworozukrczowe. U pacjentów którzy zmarli frakcja wyrzutowa była większa, a objętości końcowoskurczowe niższe. Sugeruje to, że poszerzenie komór i depresja mięśnia sercowego mają znaczenie ochronne. Wykazano również, że u chorych którzy przeżyli następował stopniowy, 10-cio dniowy, powrót wartości frakcji wyrzutowej (EF) i objętości komorowej do normy. U zmarłych wartości EF i objętości komorowej nie ulegały zmianom w czasie badań.

7 DEPRESJA MIĘŚNIA SERCOWEGO FUNKCJA LEWEJ KOMORY W celu pomiaru odpowiedzi na podaż płynów stosowano kaniulację prawego serca oraz angiografię przy zastosowaniu znakowania radioizotopowego. W badaniach wykazano znaczące zmniejszenie funkcjonalności komór u pacjentów z posocznicą w porównaniu do chorych, którzy otrzymywali podobną ilość płynów ale nie mających rozpoznanej posocznicy. Wartością mierzoną był indeks pracy wyrzutowej lewej komory (Left Ventricle Stroke Work Index). Inne badania, przeprowadzone na grupie 35 pacjentów z rozpoznaniem wstrząsu septycznego potwierdziły, w 94% przypadków, zmniejszenie wartości LVSWI.

8 DEPRESJA MIĘŚNIA SERCOWEGO FUNKCJA LEWEJ KOMORY Nowsze badania, wykorzystujące echokardiografię przezprzełykową, wykazały istnienie znacznego stopnia hipokinezy komorowej u 26 z 67 pacjentów wentylowanych mechanicznie. Dodatkowo, 14 pacjentów wymagających podaży noradrenaliny przez okres godzin, doświadczyło dysfunkcji lewej komory prowadzącej do hipokinezy u 60% z ogólnej liczby 67 chorych. W kolejnych badaniach (90 pacjentów we wstrząsie septycznym, wentylowanych mechanicznie) wykazano prawidłowe wartości rozkurczowej objętości lewokomorowej ze współistniejącym obniżeniem lewokomorowej frakcji wyrzutowej, LVEF, prowadzącej do znacznego zmniejszenia lewokomorowej objętości wyrzutowej. Znamiennym jest fakt, że do największych zaburzeń w funkcjonowaniu lewej komory dochodziło u pacjentów którzy przeżyli wstrząs septyczny.

9 DEPRESJA MIĘŚNIA SERCOWEGO FUNKCJA LEWEJ KOMORY Prospektywne badania echokardiograficzne 34 chorych w ciężkiej sepsie lub we wstrząsie septycznym ujawniły występowanie ciężkich zaburzeń funkcjonowania mięśnia sercowego określanych na podstawie oceny kurczliwości mięśnia sercowego u 44% pacjentów. W badaniach przeprowadzonych na grupie 183 pacjentów we wstrząsie septycznym wykazano, u 35% chorych, niski indeks sercowy (CI<3lm -1 m -2 ) przy przyjęciu. Badanie echokardiograficzne tych pacjentów ujawniło występowanie, w większości przypadków, hipokinezy lewej komory.

10 DEPRESJA MIĘŚNIA SERCOWEGO FUNKCJA LEWEJ KOMORY Ciężka sepsa jak i wstrząs septyczny mogą również modyfikować fazę rozkurczową pracy mięśnia sercowego. W badaniach, dopplerowska ocena przepływu przez zastawkę mitralną, przeprowadzonych u 13 pacjentów we wstrząsie septycznym, 10 pacjentów mających sepsę bez wstrząsu septycznego i 33 pacjentów będących grupą kontrolną, wykazano nieprawidłowy przepływ przez zastawkę mitralną u wszystkich chorych septycznych w porównaniu do grupy kontrolnej. W badaniach wykorzystujących inwazyjne techniki monitorowania hemodynamicznego wraz z echokardiografią przezprzełykową i echokardiografią dopplerowską wykazano, u pacjentów septycznych, niewydolność serca: od izolowanych zaburzeń w fazie rozkurczu do niewydolności skurczowo-rozkurczowej.

11 DEPRESJA MIĘŚNIA SERCOWEGO FUNKCJA LEWEJ KOMORY W kilku badaniach oceniano relaksację lewej komory u pacjentów we wstrząsie septycznym. Prospektywne badania funkcji lewej komory u 54 chorych ze wstrząsem septycznym wykorzystujące TOE ujawniły izolowane i odwracalne zaburzenia relaksacji lewej komory u 20% pacjentów. Zaburzenia te były powiązane ze znaczącym wzrostem stężenia troponiny I, TNF-α, IL-8 i IL-10.

12 DEPRESJA MIĘŚNIA SERCOWEGO FUNKCJA PRAWEJ KOMORY Funkcja prawej komory jest również modyfikowana przez sepsę lub wstrząs septyczny. Do oceny jej funkcji używano kaniulacji prawego serca oraz badania przy użyciu radioizotopów. U 25, ocenianych, pacjentów 13 miało cechy obniżonej frakcji wyrzutowej prawej komory (EF<0,38). Występowały także zaburzenia obciążenia następczego pod postacią jego podwyższenia jako efektu wentylacji mechanicznej i występowania ALI. Nie znaleziono korelacji pomiędzy nieprawidłowym afterload prawej komory a zmniejszeniem jej frakcji wyrzutowej.

13 DEPRESJA MIĘŚNIA SERCOWEGO FUNKCJA PRAWEJ KOMORY Badania radioizotopowe wykazały podobny wzorzec zaburzeń występujących w obrębie tak prawej jak i lewej komory. Faza rozkurczu prawej komory również może być zaburzona na skutek sepsy ale przeprowadzono niewiele badań w tym zakresie.

14 DYSFUNKCJA MIĘŚNIA SERCOWEGO ROKOWANIE Wstępne badania wykazywały, że pacjenci z zaburzeniami LVEF i poszerzeniem LV posiadali dobre rokowanie co do przeżycia. Jednakże dalsze badania z użyciem echokardiografii do uwidocznienia wydolności lewej komory dowiodły, że nieprawidłowa LVEF jest skorelowana ze złym rokowaniem. Rozbieżność owa może być spowodowana faktem, że na frakcję wyrzutową składa się nie tylko kurczliwość mięśnia sercowego ale również obciążenie wstępne i następcze co uniemożliwia ilościową ocenę profilu hemodynamicznego u krytycznie chorych. Retrospektywne badania grupy 42 pacjentów z udokumentowanym wstrząsem septycznym pokazały, że osoby zmarłe, w tej grupie pacjentów, miały znacząco obniżony systemowy opór naczyniowy (SVR).

15 ETIOLOGIA NIEWYDOLNOŚCI SERCA W SEPSIE

16 NIEDOKRWIENIE MIĘŚNIA SERCOWEGO I ZABURZENIA MIKROKRĄŻENIA Wstępne badania sugerowały, że niewydolność serca występująca w sepsie spowodowana jest niedokrwieniem mięśnia sercowego. Dalsze badania wykluczyły globalne niedokrwienie mięśnia sercowego jako przyczynę jego niewydolności. Umieszczenie cewnika, z możliwością wykonania termodylucji, w zatoce wieńcowej chorych we wstrząsie septycznym umożliwiły pomiar przepływu wieńcowego i ocenę metabolizmu mięśnia sercowego.

17 NIEDOKRWIENIE MIĘŚNIA SERCOWEGO I ZABURZENIA MIKROKRĄŻENIA W badaniach owych wykazano: zachowanie przepływu wieńcowego; efektywną ekstrakcję mleczanów pochodzących z mięśnia sercowego; zmniejszoną różnicę tlenową pomiędzy zatoką wieńcową a tętnicami wieńcowymi w porównaniu do grupy kontrolnej. Kolejne badania dowiodły występowanie poszerzenia naczyń wieńcowych oraz nie zmienioną produkcję mleczanów w mięśniu sercowym. W badaniach modelowych sepsy, wykonywane na psach metodą spektroskopowego rezonansu magnetycznego, stwierdzono brak występowania zaburzeń w metabolizmie wysokoenergetycznych związków fosforowych.

18 NIEDOKRWIENIE MIĘŚNIA SERCOWEGO I ZABURZENIA MIKROKRĄŻENIA Zaburzenia mikrokrążenia w sepsie: rozpad śródbłonków; zaburzenia dystrybucji przepływu krwi. Mikrokrążenie mięśnia sercowego również ulega zaburzeniu prowadząc do powstania miejscowego niedokrwienia serca.

19 SUBSTANCJE KARDIODEPRESYJNE Po raz pierwszy zasugerowano istnienie, w sepsie, substancji kardiodepresyjnych w roku W roku 1985 wykazano, że osocze pozyskane od pacjentów we wstrząsie septycznym wywołuje in vitro znaczącą depresję działania miokardiocytów. W ultrafiltracie osocza pacjentów we wstrząsie septycznym wykryto znamiennie wyższe stężenie IL-1, IL-8 i czynnika 3a układu dopełniacza niż w grupie kontrolnej. Zasugerowało to występowanie w osoczu chorych we wstrząsie septycznym wielu substancji działających kardiodepresyjnie.

20 ENDOTOKSYNA Endotoksyna jest uwalniania w wyniku rozpadu bakterii Gram-ujemnych. W celu wykazania jej kardiodepresyjnego działania podano 9 zdrowym ochotnikom bolusową jej dawkę. Po trzech godzinach od iniekcji uzyskano typowy dla wstrząsu septycznego profil hemodynamiczny ze wzrostem częstości pracy serca, wzrostem wskaźnika sercowego i redukcją SVR. Po obciążeniu płynami nastąpiła redukcja LVEF i wydajności lewej komory. Pomimo kardiodepresyjnego działania endotoksyny jej podwyższone miano występuje u niewielkiej grupy pacjentów z sepsą.

21 ENDOTOKSYNA Profil działania endotoksyny, efekt dopiero po kilku godzinach od iniekcji, sugeruje, że powoduje ona uwolnienie innych mediatorów takich, jak cytokiny o działaniu kardiodepresyjnym. Główną rolę w wywołaniu dysfunkcji miocytów pod wpływem endotoksyny odgrywa TLR4 (Toll-like receptor 4). TLR jest odpowiedzialny za połączenie na linii patogen i jego substancje immunostymulujące a układ immunologiczny chorego. In vitro wykazano, że TLR4 makrofagów i neutrofili jest niezbędny do wywołania dysfunkcji miokardiocytów najprawdopodobniej poprzez TNF-α.

22 CYTOKINY Cytokiny zapalne TNF-α i IL-1 odgrywają kluczową rolę w indukowanej sepsą niewydolności krążenia. Doświadczenia prowadzone na modelach zwierzęcych oraz in vitro udowadniają, że profil zaburzeń hemodynamicznych po podaniu TNF-α jest taki sam jak we wstrząsie septycznym. Po podaniu 10 pacjentom we wstrząsie septycznym przeciwciał monoklonalnych przeciw TNF-α uzyskano przejściowy wzrost LVSWI (Left Ventricle Stroke Work Index) objawiający się poprawą wydajności mięśnia sercowego. Mechanizm kardiodepresyjnego działania TNF-α nie jest znany ale prawdopodobnie zostaje zaburzona gospodarka wapniowa oraz produkcja tlenku azotu. IL-1, in vitro, powoduje zaburzenia kurczliwości miocytów.

23 TLENEK AZOTU Tlenek azotu (NO) można uznać za broń obosieczną ze względu na jego pozytywny jak i negatywny wpływ na funkcję mięśnia sercowego. NO jest produkowany we wszystkich komórkach tworzących miokardium i odgrywa wiele ról w homeostazie układu sercowo-naczyniowego. Funkcje serca są regulowane na drodze zarówno naczynio-zależnej jak i naczynio-niezależnej. Dodatkowo do funkcji regulującej tonus naczyń wieńcowych oraz trombogenezę NO wywiera bezpośredni wpływ na kurczliwość mięśnia sercowego.

24 TLENEK AZOTU Producentem NO jest syntetaza tlenku azotu. Istnieją trzy jej typy: NOS1 syntetaza neuronalna; NOS2 syntetaza indukowalna; NOS3 syntetaza endotelialna.

25 TLENEK AZOTU Ekspresja NOS2 jest gwałtowanie indukowana w miokardium poddanym działaniu cytokin prozapalnych towarzyszących sepsie co powoduje wzrost poziomu NO. Niewielkie dawki NO mogą poprawić funkcję lewej komory jednakże indukcja NOS2 i nadprodukcja NO zaburzają kurczliwość miokardium. Wykonane in vitro badania polegające na podaniu inhibitorów NOS, N-metylo- L-arginina i błękit metylenowy, wykazały, że można zapobiegać wystąpieniu depresji mięśnia sercowego. Tlenek azotu zmniejsza także produkcję energii w kardiomiocytach.

26 TLENEK AZOTU NOS3 produkowane w miokardium odgrywa istotną, ochronną, rolę w niewydolności mięśnia sercowego indukowanej sepsą. Zwiększone stężenie NO w miokradium zmniejsza produkcję rodników tlenowych oraz zwiększa sarkoplazmatyczne stężenie Ca 2+ i czułość miofilamentów na jony wapnia. Wiele efektów niepożądanych działania NO na miokardium jest wtórne. Powodem takiego stanu rzeczy jest wytwarzanie wysoce reaktywnego utleniacza nadtlenoazotynu w reakcji pomiędzy NO a wolnym rodnikiem jakim jest anion nadtlenkowy. Nadtlenoazotyn reaguje z lipidami, DNA i białkami powodując zniszczenie ich pierwotnej budowy. Wysokie stężenie NO prowadzi do apoptozy kardiomiocytów.

27 INNE MECHANIZMY Ciężka sepsa jest również odpowiedzialna za nielegalną, międzykomórkową wymianę wapnia z redukcją jego stężenia wewnątrzkomórkowego w trakcie skurczu co prowadzi do obniżonej kurczliwości mięśnia sercowego. Sepsa jest również odpowiedzialna za uszkodzenie aparatu aktyna/miozyna. Wykazano to w badania histopatologicznych mięśnia sercowego chorych zmarłych w wyniku sepsy. Wstrząs septyczny zmniejsza (down-regulation) β-adrenergiczną odpowiedź na katecholaminy. Za taki stan rzeczy odpowiada prawdopodobnie kilka mechanizmów (endotosyna, cytokiny na drodze hamowania gromadzenia wewnątrz komórki camp w odpowiedzi na katecholaminy). Posocznica zmniejsza także aktywność cyklazy adenylowej a przez to produkcji camp na drodze wzrostu stężenia hamującego białka G.

28 INNE MECHANIZMY Istnieją dowody, że dysfunkcja miokardium jest efektem jego hibernacji będącej odpowiedzią adaptacyjną mającą na celu utrzymanie funkcjonalności miokardium i możliwości powrotu do prawidłowej czynności. Hibernacja kardiomiocytów pozwala na obniżenie zużycia tlenu, zapotrzebowania energetycznego i na ATP, w odpowiedzi na niedokrwienie i niedotlenienie.

29 TROPONINY MIĘŚNIA SERCOWEGO

30 TROPONINY Troponiny są białkami regulatorowymi cienkich włókien aktyny. ctni oraz sercowa troponina T (ctnt) są uwalniane w wyniku uszkodzenia miokardiocytów i są specyficznymi oraz czułymi wskaźnikami uszkodzenia mięśnia sercowego. Pomiar ich stężenia jest rutynowo wykonywany przy podejrzeniu zawału mięśnia sercowego. Oznaczając ich stężenie u pacjentów z ciężką sepsą lub we wstrząsie septycznym stwierdzono, że mogą one być prognostykiem uszkodzenia mięśnia sercowego a wzrost ich stężenia był skorelowany ze śmiertelnością. W badaniu grupy 37 chorych stwierdzono, że u 16 osób z podwyższonym stężeniem troponin wystąpił znaczący spadek wartości frakcji wyrzutowej oraz wzrosła śmiertelność. Użyteczność pomiaru stężenia troponin w celu pacjentów z septycznym uszkodzeniem mięśnia sercowego jest jednak niewielka ze względu na inne jednostki chorobowe mgące powodować podwyższone stężenie troponin (OZW, ONN, zatorowość płucna). Nie istnieją również dowody na korzystny wpływ stosowania leków inotropowych u pacjentów z podwyższonym stężeniem troponin, a postępowanie takie może być również szkodliwe.

31 POSTĘPOWANIE W SEPTYCZNYM USZKODZENU MIĘŚNIA SERCOWEGO

32 LECZENIE Resuscytacja płynowa w oparciu o wartości saturacji ośrodkowej krwi żylnej i odpowiedzi hemodynamicznej. Miareczkowana podaż katecholamin w celu zapewnienia optymalnego ciśnienia perfuzyjnego. Nie należy dopuszczać do superfizjologicznych wartości wskaźnika sercowego. Przy występowaniu zespołu małego rzutu, pomimo prawidłowego wypełnienia łożyska naczyniowego, lekiem pierwszgo rzutu jest dobutamina. Septyczne uszkodzenie mięśnia sercowego jest reakcją adaptacyjną należy zatem rozważnie stosować katecholaminy. Stymulacja adrenergiczna zwiększa pracę mięśnia sercowego mogąc prowadzić do jego uszkodzenia.

33 LECZENIE Lewosimendan może być użytecznym adiuwantem lub zamiennikiem tradycyjnych katecholamin. Jego działanie polega na zwiększeniu czułości ctnc (troponiny C) na jony wapnia oraz otwarciu ATP-zależnych kanałów potasowych. Prowadzi to do rozszerzenia łożyska systemowego i płucnego. W randomizowanych badaniach przeprowadzonych na grupie 48 pacjentów, pacjenci otrzymywali lewosimendan lub dobutaminę, wykazano pozytywny wpływ lewosimendanu na wydolność układu sercowo-naczyniowego oraz perfuzję obwodową. Lewosimendan zredukował końcoworozkurczową objętość lewokomorową, znacząco zwiększył wskaźnik sercowy, wskaźnik dostarczenia tlenu, wskaźnik zużycia tlenu i lewokomorowy wskaźnik pracy wyrzutowej. Zaobserwowano także zwiększony przepływ krwi w błonie śluzowej przewodu pokarmowego, klirens kreatyniny, zwiększoną diurezę oraz obniżenie stężenia mleczanów.

34 WNIOSKI

35 WNIOSKI Pomimo tego, że rzut serca pozostaje niezmieniony lub wręcz zwiększa się, to u 40% pacjentów z ciężką sepsą lub wstrząsem septycznym występują objawy niewydolności mięśnia sercowego. Na skutek zaburzeń krążenia obwodowego dochodzi i prawdopodobnie poszerzenia komór serca dochodzi do zmniejszenia lewokomorowej frakcji wyrzutowej. Wiodącą rolę w niewydolności mięśnia sercowego powiązanej z sepsą mają cytokiny i tlenek azotu. Maksymalne nasilenie objawów niewydolności mięśnia sercowego występuje 48 godzin po wystąpieniu objawów sepsy. U ozdrowieńców następuje stopniowa normalizacja frakcji wyrzutowej. Wzrost stężenia troponin bez cech zmniejszonej perfuzji wieńcowej można uznać za wskaźnik niewydolności lewokomorowej i jest również powiązany z pogorszeniem rokowania. Leczenie niewydolności mięśnia sercowego pochodzenia septycznego pozostaje objawowe.

36 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!

Jaką rolę w krążeniu pełni prawa połowa serca?

Jaką rolę w krążeniu pełni prawa połowa serca? Jaką rolę w krążeniu pełni prawa połowa serca? Critical Care 2006; 10 supp.3 Opracowała: Lek. Katarzyna Śmiechowicz II Zakład Anestezjologii i Intensywnej Terapii KAiIT Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Bardziej szczegółowo

Patofizjologia resuscytacji krążeniowo - oddechowej

Patofizjologia resuscytacji krążeniowo - oddechowej Patofizjologia resuscytacji krążeniowo - oddechowej Resuscytacja krążeniowo - oddechowa Optymalizacja krążenia wieńcowego i mózgowego Układ nerwowy: Średni przepływ krwi: 70ml/100g/min Przepływ krwi w

Bardziej szczegółowo

Hemodynamic optimization fo sepsis- induced tissue hypoperfusion.

Hemodynamic optimization fo sepsis- induced tissue hypoperfusion. Hemodynamic optimization fo sepsis- induced tissue hypoperfusion. Sergio L, Cavazzoni Z, Delinger RP Critical Care 2006 Opracował: lek. Michał Orczykowski II Zakład Anestezjologii i Intensywnej Terapii

Bardziej szczegółowo

Anatomia i fizjologia układu krążenia. Łukasz Krzych

Anatomia i fizjologia układu krążenia. Łukasz Krzych Anatomia i fizjologia układu krążenia Łukasz Krzych Wytyczne CMKP Budowa serca RTG Unaczynienie serca OBSZARY UNACZYNIENIA Układ naczyniowy Układ dąży do zachowania ośrodkowego ciśnienia tętniczego

Bardziej szczegółowo

Którzy pacjenci OIT mogą odnieść korzyści z wprowadzenia cewnika do tętnicy płucnej

Którzy pacjenci OIT mogą odnieść korzyści z wprowadzenia cewnika do tętnicy płucnej Którzy pacjenci OIT mogą odnieść korzyści z wprowadzenia cewnika do tętnicy płucnej D. Payen i E. Gayat Critical Care, listopad 2006r. Opracowała: lek. Paulina Kołat Cewnik do tętnicy płucnej PAC, Pulmonary

Bardziej szczegółowo

Wstrząs i monitorowanie hemodynamiczne. Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny

Wstrząs i monitorowanie hemodynamiczne. Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny i monitorowanie hemodynamiczne Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Prawidłowa czynność serca Wypadkowa: Częstości pracy serca. Kurczliwości. Obciążenia wstępnego (preload).

Bardziej szczegółowo

układu krążenia Paweł Piwowarczyk

układu krążenia Paweł Piwowarczyk Monitorowanie układu krążenia Paweł Piwowarczyk Monitorowanie Badanie przedmiotowe EKG Pomiar ciśnienia tętniczego Pomiar ciśnienia w tętnicy płucnej Pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego Echokardiografia

Bardziej szczegółowo

Klasyfikacja zaburzeń przepływu w mikrokrążeniu w przebiegu wstrząsu dystrybucyjnego.

Klasyfikacja zaburzeń przepływu w mikrokrążeniu w przebiegu wstrząsu dystrybucyjnego. Bench-to-bedside review: Mechanisms of critical illness- classifying microcirculatory flow abnormalities in distributive shock. Critical Care 2006; 10; 221 Klasyfikacja zaburzeń przepływu w mikrokrążeniu

Bardziej szczegółowo

Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca

Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca Zbigniew Gugnowski GRK Giżycko 2014 Opracowano na podstawie: Wytycznych ESC dotyczących rozpoznania oraz

Bardziej szczegółowo

Marcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM

Marcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Marcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Definicja NS to zespół kliniczny, w którym wskutek dysfunkcji serca jego pojemność minutowa jest zmniejszona w stosunku do zapotrzebowania

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA. UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie

Bardziej szczegółowo

Opiekun pracy: Dr n. med. Waldemar Machała

Opiekun pracy: Dr n. med. Waldemar Machała Marcin Pachucki Anna Durka Monitorowanie rzutu serca CO za pomocą metod mało inwazyjnych: czujnika FloTrac TM i monitora Vigileo TM przedstawienie metody, opis przypadku. Opiekun pracy: Dr n. med. Waldemar

Bardziej szczegółowo

Nitraty -nitrogliceryna

Nitraty -nitrogliceryna Nitraty -nitrogliceryna Poniżej wpis dotyczący nitrogliceryny. - jest trójazotanem glicerolu. Nitrogliceryna podawana w dożylnym wlewie: - zaczyna działać po 1-2 minutach od rozpoczęcia jej podawania,

Bardziej szczegółowo

Elżbieta Łoniewska-Paleczny. Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej

Elżbieta Łoniewska-Paleczny. Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej Elżbieta Łoniewska-Paleczny Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej Ryzyko powikłań związanych z zastosowaniem metody nie może przewyższać korzyści z uzyskanych

Bardziej szczegółowo

Czym należy się kierować w leczeniu zaburzeń krążenia u noworodka?

Czym należy się kierować w leczeniu zaburzeń krążenia u noworodka? Czym należy się kierować w leczeniu zaburzeń krążenia u noworodka? Iwona Maroszyńska Klinika Intensywnej Terapii i Wad Wrodzonych Noworodków i Niemowląt Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki Czym należy

Bardziej szczegółowo

Sepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie

Sepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie Sepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie dr hab. n.med. Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Sepsa, wstrząs septyczny, definicja,

Bardziej szczegółowo

Inwazyjne monitorowanie hemodynamiczne u pacjentów w do operacji torakochirurgicznych z wysokim ążeniowych

Inwazyjne monitorowanie hemodynamiczne u pacjentów w do operacji torakochirurgicznych z wysokim ążeniowych Marcin Pachucki Inwazyjne monitorowanie hemodynamiczne u pacjentów w do operacji torakochirurgicznych z wysokim ryzykiem powikłań krąż ążeniowych Opiekun ITS: drr n. med. Waldemar Machała Studenckie Koło

Bardziej szczegółowo

Typy badań echokardiogaficznych Spoczynkowe Obciążeniowe (wysiłek, dobutamina, dipirydamol, inne) Z dostępu przez klatkę piersiową (TTE) Przezprzełyko

Typy badań echokardiogaficznych Spoczynkowe Obciążeniowe (wysiłek, dobutamina, dipirydamol, inne) Z dostępu przez klatkę piersiową (TTE) Przezprzełyko Podstawy echokardiografii Marcin Szulc Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Typy badań echokardiogaficznych Spoczynkowe Obciążeniowe (wysiłek,

Bardziej szczegółowo

Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym

Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W

Bardziej szczegółowo

KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI

KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie

Bardziej szczegółowo

USG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.

USG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia. STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia

Bardziej szczegółowo

Ostra niewydolność serca

Ostra niewydolność serca Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia narz¹dowe we wstrz¹sie septycznym

Zaburzenia narz¹dowe we wstrz¹sie septycznym 34 Wstrz¹s septyczny 3 Zaburzenia narz¹dowe we wstrz¹sie septycznym 3.1. Mechanizm zaburzeñ Zespó³ zaburzeñ wielonarz¹dowych (MODS multiple organs dysfunction syndrome) jest bezpoœredni¹ przyczyn¹ zgonu

Bardziej szczegółowo

Świeży zawał mięśnia sercowego.

Świeży zawał mięśnia sercowego. Świeży zawał mięśnia sercowego. Każda komórka ludzkiego organizmu włączając w to komórki mięśnia sercowego (kardiomiocyty) potrzebują tlenu do normalnego funkcjonowania. Jednak czynność komórek zaczyna

Bardziej szczegółowo

Lek. Olgierd Woźniak. Streszczenie rozprawy doktorskiej

Lek. Olgierd Woźniak. Streszczenie rozprawy doktorskiej Lek. Olgierd Woźniak Streszczenie rozprawy doktorskiej Ocena czynników ryzyka adekwatnych interwencji kardiowerteradefibrylatora u pacjentów z arytmogenną kardiomiopatią prawej komory. Wstęp Arytmogenna

Bardziej szczegółowo

KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI

KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie

Bardziej szczegółowo

Pro/con debate: should synthetic colloids be used in patients with septic shock? James Downar and Stephen Lapinsky Critical Care 2009 Koloidy są powszechnie stosowane w celu uzyskania i utrzymania adekwatnej

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 3 do ogłoszenia ZESTAWIENIE WYMAGANCYH PAREMTRÓW TECHNICZNYCH

Załącznik nr 3 do ogłoszenia ZESTAWIENIE WYMAGANCYH PAREMTRÓW TECHNICZNYCH Załącznik nr 3 do ogłoszenia ZESTAWIENIE WYMAGANCYH PAREMTRÓW TECHNICZNYCH Przedmiot zamówienia: MONITOR DO CIĄGŁYCH POMIARÓW HEMODYNAMICZNYCH. Producent: Kraj pochodzenia: Oferowany model/typ: Rok produkcji

Bardziej szczegółowo

Niewydolność wielonarządowa i sepsa podsumowanie 2010 r.

Niewydolność wielonarządowa i sepsa podsumowanie 2010 r. Niewydolność wielonarządowa i sepsa podsumowanie 2010 r. Zapalenie, dysfunkcja mikrokrążenia związana z sepsą, zespół niewydolności wielonarządowej Korekcja parametrów hemodynamicznych jest niewystarczająca

Bardziej szczegółowo

Anna Durka. Opiekun pracy: Dr n. med. Waldemar Machała

Anna Durka. Opiekun pracy: Dr n. med. Waldemar Machała Anna Durka Zastosowanie aktywowanego białka C (Xigris) u pacjentów leczonych z powodu ciężkiej sepsy w II Zakladzie Anestezjologii i Intensywnej Terapii USK nr 2 im. WAM w Łodzi. Opiekun pracy: Dr n. med.

Bardziej szczegółowo

Przewlekła niewydolność serca - pns

Przewlekła niewydolność serca - pns Przewlekła niewydolność serca - pns upośledzenie serca jako pompy ssąco-tłoczącej Zastój krwi Niedotlenienie tkanek Pojemność minutowa (CO) serca jest zbyt mała do aktualnego stanu metabolicznego ustroju

Bardziej szczegółowo

Promotor: gen. bryg. prof. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak

Promotor: gen. bryg. prof. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY lek. Anna Kazimierczak Tytuł rozprawy: WPŁYW LECZENIA ZABURZEŃ ODDYCHANIA TYPU CHEYNE A-STOKESA METODĄ ADAPTOSERWOWENTYLACJI NA UKŁAD SERCOWO-NACZYNIOWY U CHORYCH Z NIEWYDOLNOŚCIĄ

Bardziej szczegółowo

Testy wysiłkowe w wadach serca

Testy wysiłkowe w wadach serca XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji

Bardziej szczegółowo

Cewnik Swan-Ganza kiedy wciąż tak i dlaczego?

Cewnik Swan-Ganza kiedy wciąż tak i dlaczego? Cewnik Swan-Ganza kiedy wciąż tak i dlaczego? Sergiusz Chmielniak Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej Cewnik Swana-Ganza wprowadzony do praktyki klinicznej w 1972 r. przez Jeremy Swana i Williama Ganza

Bardziej szczegółowo

Bartosz Horosz. Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego Warszawa. Sopot, 17 kwietnia 2015r.

Bartosz Horosz. Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego Warszawa. Sopot, 17 kwietnia 2015r. Bartosz Horosz Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego Warszawa Sopot, 17 kwietnia 2015r. Zjawisko Śródoperacyjną hipotermię definiuje się jako obniżenie

Bardziej szczegółowo

Zakażenia w Oddziałach Intensywnej Terapii SEPSA Możliwe miejsca zakażenia Czynniki patogenne Bakterie G dodatnie, G ujemne Bakterie beztlenowe Grzyby Wirusy Pierwotniaki Zakażenia szpitalne Występują

Bardziej szczegółowo

Odrębności znieczulenia pacjentów otyłych do zabiegów laparoskopowych

Odrębności znieczulenia pacjentów otyłych do zabiegów laparoskopowych 66 Zasady postępowania anestezjologicznego Odrębności znieczulenia pacjentów otyłych do zabiegów laparoskopowych Coraz więcej zabiegów u osób otyłych jest wykonywanych metodą laparoskopową. Jest to związane

Bardziej szczegółowo

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał

Bardziej szczegółowo

Mechanizm odpowiedzi krążeniowej na ciężki uraz czaszkowo-mózgowy. Izabela Duda

Mechanizm odpowiedzi krążeniowej na ciężki uraz czaszkowo-mózgowy. Izabela Duda Mechanizm odpowiedzi krążeniowej na ciężki uraz czaszkowo-mózgowy Izabela Duda 1 Krążeniowe Systemowe powikłania urazu czaszkowomózgowego Oddechowe: pneumonia, niewydolność oddechowa, ARDS, zatorowość,

Bardziej szczegółowo

DIAGNOSTYKA NIEINWAZYJNA I INWAZYJNA WRODZONYCH I NABYTYCH WAD SERCA U DZIECI

DIAGNOSTYKA NIEINWAZYJNA I INWAZYJNA WRODZONYCH I NABYTYCH WAD SERCA U DZIECI DIAGNOSTYKA NIEINWAZYJNA I INWAZYJNA WRODZONYCH I NABYTYCH WAD SERCA U DZIECI Dlaczego dzieci sąs kierowane do kardiologa? Różnice w diagnostyce obrazowej chorób układu krążenia u dorosłych i dzieci Diagnostyka

Bardziej szczegółowo

PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie

PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego

Ćwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego Ćwiczenie 9 Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego Zagadnienia teoretyczne 1. Kryteria oceny wydolności fizycznej organizmu. 2. Bezpośredni pomiar pochłoniętego tlenu - spirometr Krogha. 3. Pułap tlenowy

Bardziej szczegółowo

Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium. M.Eng. Michal Adam Michalowski

Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium. M.Eng. Michal Adam Michalowski Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/

Bardziej szczegółowo

Farmakologiczne wsparcie układu krążenia

Farmakologiczne wsparcie układu krążenia Farmakologiczne wsparcie układu krążenia Paweł Nadziakiewicz Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Leki działające inotropowo dodatnio znane od wielu lat, stosowane u setek tysięcy pacjentów rocznie, w

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy

STRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i

Bardziej szczegółowo

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie

Bardziej szczegółowo

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem

Bardziej szczegółowo

LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N

LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia

Bardziej szczegółowo

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 8 :

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 8 : Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 8 : 19.11.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 II gr 10:15 11:45 III gr 12:00 13:30

Bardziej szczegółowo

VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości

VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną

Bardziej szczegółowo

Patofizjologia i symptomatologia. Piotr Abramczyk

Patofizjologia i symptomatologia. Piotr Abramczyk Patofizjologia i symptomatologia niewydolności serca Piotr Abramczyk Definicja Objawy podmiotowe i przedmiotowe niewydolności serca Obiektywny dowód dysfunkcji serca i i Odpowiedź na właściwe leczenie

Bardziej szczegółowo

Fizjologia Układu Krążenia 3. seminarium

Fizjologia Układu Krążenia 3. seminarium Fizjologia Układu Krążenia 3. seminarium Cykl sercowy: Skurcz izowolumetryczny: szczyt załamka R - początek skurczu komory skurcz Cardiac zwiększa ciśnienie w Cycle Lewej komorze powyżej ciśnienia w lewym

Bardziej szczegółowo

Burza elektryczna - aktualne zasady postępowania Część 3 rokowanie, profilaktyka

Burza elektryczna - aktualne zasady postępowania Część 3 rokowanie, profilaktyka Burza elektryczna - aktualne zasady postępowania Część 3 rokowanie, profilaktyka Maciej Kempa, Szymon Budrejko Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca, Gdański Uniwersytet Medyczny 1 Konsekwencje burzy

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka różnicowa omdleń

Diagnostyka różnicowa omdleń Diagnostyka różnicowa omdleń II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Omdlenie - definicja Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie

Bardziej szczegółowo

Twoja. Katalog kursów. Zapisy oraz informacje o szkoleniach. Kontakt: tel wew. 205

Twoja. Katalog kursów. Zapisy oraz informacje o szkoleniach. Kontakt: tel wew. 205 Twoja Katalog kursów Kontakt: tel. 32 730 32 23 wew. 205 biuro@ Zapisy oraz informacje o szkoleniach www. Wykładowca: dr P. Życiński Podstawy diagnostyki USG narządów jamy brzusznej 09:00-19:00 (dzień

Bardziej szczegółowo

Warsztat nr 1. Niewydolność serca analiza problemu

Warsztat nr 1. Niewydolność serca analiza problemu Warsztat nr 1 Niewydolność serca analiza problemu Przewlekła niewydolność serca (PNS) Przewlekła niewydolność serca jest to stan, w którym uszkodzone serce nie może zapewnić przepływu krwi odpowiedniego

Bardziej szczegółowo

Przedmowa... Skróty...

Przedmowa... Skróty... VII Przedmowa.............................................................. Skróty................................................................... Przedmowa..............................................................

Bardziej szczegółowo

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 731 Poz. 66 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia

Bardziej szczegółowo

Rodzaje omdleń. Stan przedomdleniowy. Omdlenie - definicja. Diagnostyka różnicowa omdleń

Rodzaje omdleń. Stan przedomdleniowy. Omdlenie - definicja. Diagnostyka różnicowa omdleń Omdlenie - definicja Diagnostyka różnicowa omdleń Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie ilości tlenu dostarczonego

Bardziej szczegółowo

Inne mniej inwazyjne metody pomiaru rzutu minutowego serca

Inne mniej inwazyjne metody pomiaru rzutu minutowego serca Inne mniej inwazyjne metody pomiaru rzutu minutowego serca Sergiusz Chmielniak Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej Podział metod pomiaru rzutu serca Metody

Bardziej szczegółowo

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 42 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH

Bardziej szczegółowo

Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu

Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu Karolina Mroczkowska Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło Critical Care 2018: Respiratory management in patients

Bardziej szczegółowo

Fizjologia. Układ krążenia, wysiłek, warunki ekstremalne

Fizjologia. Układ krążenia, wysiłek, warunki ekstremalne Fizjologia Układ krążenia, wysiłek, warunki ekstremalne Pytanie 1 1. 51 letni mężczyzna, z rozpoznaniem stabilnej dusznicy bolesnej został skierowany na test wysiłkowy. W spoczynku, częstość skurczów serca

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

Do moich badań wybrałam przede wszystkim linię kostniakomięsaka 143B ze względu na jej wysoki potencjał przerzutowania. Do wykonania pracy

Do moich badań wybrałam przede wszystkim linię kostniakomięsaka 143B ze względu na jej wysoki potencjał przerzutowania. Do wykonania pracy Streszczenie Choroby nowotworowe stanowią bardzo ważny problem zdrowotny na świecie. Dlatego, medycyna dąży do znalezienia nowych skutecznych leków, ale również rozwiązań do walki z nowotworami. Głównym

Bardziej szczegółowo

OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA. Małgorzata Weryk SKN Ankona

OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA. Małgorzata Weryk SKN Ankona OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA Małgorzata Weryk SKN Ankona definicja Układ oddechowy nie zapewnia utrzymania prężności O2 i CO2 we krwi tętniczej w granicach uznanych za fizjologiczne PaO2 < 50 mmhg (przy

Bardziej szczegółowo

Aneks III. Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta.

Aneks III. Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta. Aneks III Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta. Uwaga: Poszczególne punkty Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta są wynikiem zakończenia

Bardziej szczegółowo

Dział programu: Funkcjonowanie człowieka Hasło programowe: Krążenie

Dział programu: Funkcjonowanie człowieka Hasło programowe: Krążenie Konspekt lekcji I klasa gimnazjum Autorka: Bogumiła Bąk Dział programu: Funkcjonowanie człowieka Hasło programowe: Krążenie Temat: Na czym polega współpraca małego i dużego obiegu krwi? Dział programu:

Bardziej szczegółowo

Przewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym. Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PAM

Przewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym. Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PAM Przewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PAM Występowanie POCHP u ludzi starszych POCHP występuje u 46% osób w wieku starszym ( III miejsce) Choroby układu

Bardziej szczegółowo

Patofizjologia krążenia płodowego

Patofizjologia krążenia płodowego Patofizjologia krążenia płodowego Krążenie płodowe w warunkach prawidłowych W łożysku dochodzi do wymiany gazów i składników odżywczych pomiędzy oboma krążeniami Nie dochodzi do mieszania się krwi w obrębie

Bardziej szczegółowo

Wykład II 09.10.2008. Wstrząs w położnictwie

Wykład II 09.10.2008. Wstrząs w położnictwie A N E S T E Z J O L O G I A Wykład II 09.10.2008. Wstrząs w położnictwie 1. Wstrząs zaburzenie przepływu obwodowego krwi prowadzące do niedostatecznego zaopatrzenia tkanek w tlen. 2. Przyczyny wstrząsu:

Bardziej szczegółowo

W Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska.

W Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska. W Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska. Dzięki wczesnej diagnostyce możemy wykryć 94% takich przypadków i podjąć leczenie, zapobiegając

Bardziej szczegółowo

Wstrząs hipowolemiczny. Różne poziomy działania aspekcie zaleceń międzynarodowych

Wstrząs hipowolemiczny. Różne poziomy działania aspekcie zaleceń międzynarodowych Wstrząs hipowolemiczny Różne poziomy działania aspekcie zaleceń międzynarodowych 1 WSTRZĄS Stan zaburzonej perfuzji tkankowej Niskie ciśnienie nie jest jednoznaczne ze wstrząsem sem Odpowiedni przepływ

Bardziej szczegółowo

Opracował: Arkadiusz Podgórski

Opracował: Arkadiusz Podgórski Opracował: Arkadiusz Podgórski Serce to pompa ssąco-tłocząca, połoŝona w klatce piersiowej. Z zewnątrz otoczone jest workiem zwanym osierdziem. Serce jest zbudowane z tkanki mięśniowej porzecznie prąŝkowanej

Bardziej szczegółowo

Zmiany stwierdzane w badaniu przezklatkowym

Zmiany stwierdzane w badaniu przezklatkowym 162 Choroba nadciśnieniowa serca Prezentacja dwuwymiarowa S Przerost (> 12 mm) mięśnia sercowego (od umiarkowanego do znacznego), obejmujący głównie przegrodę międzykomorową, brak odcinkowych zaburzeń

Bardziej szczegółowo

2. Etiopatogeneza astmy... 14 2.1. Układ oddechowy... 14 2.2. Układ krążenia... 16

2. Etiopatogeneza astmy... 14 2.1. Układ oddechowy... 14 2.2. Układ krążenia... 16 INTENSYWNA TERAPIA STANU ASTMATYCZNEGO 1. Definicja... 13 2. Etiopatogeneza astmy... 14 2.1. Układ oddechowy... 14 2.2. Układ krążenia... 16 3. Obraz kliniczny... 17 3.1. Rozpoznanie... 17 3.2. Diagnostyka

Bardziej szczegółowo

ZARYS FIZJOLOGII WYSIŁKU FIZYCZNEGO Podręcznik dla studentów

ZARYS FIZJOLOGII WYSIŁKU FIZYCZNEGO Podręcznik dla studentów ZARYS FIZJOLOGII WYSIŁKU FIZYCZNEGO Podręcznik dla studentów ZARYS FIZJOLOGII WYSIŁKU FIZYCIKIES Podręcznik dla studentów Pod redakcją dr n. med. Bożeny Czarkowskiej-Pączek prof. dr. hab. n. med. Jacka

Bardziej szczegółowo

Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu

Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to

Bardziej szczegółowo

Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne

Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne Środa 15.45-17.15, ul. Medyczna 9, sala A Data Temat: Prowadzący: 05.10.16 Omówienie

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. Corotrope, 1 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań (Milrinonum)

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. Corotrope, 1 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań (Milrinonum) Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Corotrope, 1 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań (Milrinonum) Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera

Bardziej szczegółowo

DIAGNOSTYKA I LECZENIE URAZÓW CZASZKOWO-MÓZGOWYCH

DIAGNOSTYKA I LECZENIE URAZÓW CZASZKOWO-MÓZGOWYCH Częstochowa 2012 1 DIAGNOSTYKA I LECZENIE URAZÓW CZASZKOWO-MÓZGOWYCH Izabela Duda Częstochowa 2012 2 nomenklatura Traumatic brain injury Brain injury Head injury Traumatic cerebral injury Head trauma Traumatic

Bardziej szczegółowo

Choroby układu sercowo-naczymowego są obecnie jedną z głównych przyczyn ogólnej zarówno w populacji polskiej, jak i europejskiej.

Choroby układu sercowo-naczymowego są obecnie jedną z głównych przyczyn ogólnej zarówno w populacji polskiej, jak i europejskiej. Recenzja rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lekarza Sławomira Rychlika pt.:,,profil hormonów tarczycy po podaniu kontrastu jodowego podczas koronarografii u osób z chorobą wieńcową - badanie prospektywne"

Bardziej szczegółowo

Prof. dr hab. n. med. Lesław Szydłowski Katedra i Klinika Kardiologii Dziecięcej Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Prof. dr hab. n. med. Lesław Szydłowski Katedra i Klinika Kardiologii Dziecięcej Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Prof. dr hab. n. med. Lesław Szydłowski Katedra i Klinika Kardiologii Dziecięcej Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Wstęp: Bladość u dzieci do 1 roku życia Bladość to subiektywny objaw polegający

Bardziej szczegółowo

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 738 Poz. 42 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia

Bardziej szczegółowo

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. DOBUJECT, 50 mg/ml, koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji Dobutaminum

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. DOBUJECT, 50 mg/ml, koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji Dobutaminum ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA DOBUJECT, 50 mg/ml, koncentrat do sporządzania roztworu do Dobutaminum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Należy zachować tę

Bardziej szczegółowo

Patogeneza sepsy. dr hab. n.med. Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

Patogeneza sepsy. dr hab. n.med. Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Patogeneza sepsy dr hab. n.med. Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Patogeneza sepsy Sepsa, zespół zaburzeń fizjologicznych, patologicznych

Bardziej szczegółowo

Śmierć mózgu. Janusz Trzebicki I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM

Śmierć mózgu. Janusz Trzebicki I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM Śmierć mózgu Janusz Trzebicki I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM Proces śmierci Przerwanie czynności neurologicznych OUN Zatrzymanie czynności serca Zatrzymanie czynności oddechowej Śmierć

Bardziej szczegółowo

Podstawy diagnostyki nieinwazyjnej układu krążenia ze szczególnym uwzględnieniem EKG i echokardiografii

Podstawy diagnostyki nieinwazyjnej układu krążenia ze szczególnym uwzględnieniem EKG i echokardiografii Podstawy diagnostyki nieinwazyjnej układu krążenia ze szczególnym uwzględnieniem EKG i echokardiografii 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (Kierunek studiów, poziom i profil kształcenia,

Bardziej szczegółowo

LP Panel tarczycowy 1. TSH 2. Ft3 3. Ft4 4. Anty TPo 5. Anty Tg. W przypadku występowania alergii pokarmowych lub wziewnych

LP Panel tarczycowy 1. TSH 2. Ft3 3. Ft4 4. Anty TPo 5. Anty Tg. W przypadku występowania alergii pokarmowych lub wziewnych Proszę o wykonanie następujących badań laboratoryjnych (z krwi), na część z nich można uzyskać skierowanie od lekarza*: Dodatkowo: Badania podstawowe: W przypadku podejrzenia nieprawidłowej pracy tarczycy

Bardziej szczegółowo

PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE KONTRAPULSACJI WEWNĄTRZAORTALNEJ

PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE KONTRAPULSACJI WEWNĄTRZAORTALNEJ PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE KONTRAPULSACJI WEWNĄTRZAORTALNEJ PAWEŁ MONCZNIK, RAFAŁ DRWIŁA, TOMASZ DAROCHA ODDZIAŁ INTENSYWNEJ TERAPII KSS IM. JANA PAWŁA II HISTORIA KONTRAPULSACJI 1958 - Harken i Britwell

Bardziej szczegółowo

Przypadki kliniczne EKG

Przypadki kliniczne EKG Przypadki kliniczne EKG Przedrukowano z: Mukherjee D. ECG Cases pocket. Börm Bruckmeier Publishing LLC, Hermosa Beach, CA, 2006: 135 138 (przypadek 31) i 147 150 (przypadek 34) PRZYPADEK NR 1 1.1. Scenariusz

Bardziej szczegółowo

CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com

CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ Co to jest cholesterol? Nierozpuszczalna w wodzie substancja, która: jest składnikiem strukturalnym wszystkich błon komórkowych i śródkomórkowych wchodzi w

Bardziej szczegółowo

Wytyczne Resuscytacji 2015 Europejskiej Rady Resuscytacji

Wytyczne Resuscytacji 2015 Europejskiej Rady Resuscytacji Wytyczne Resuscytacji 2015 Europejskiej Rady Resuscytacji Prof. dr hab. med. Janusz Andres Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii UJCM w Krakowie Polska Rada Resuscytacji janusz.andres@uj.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Mgr inż. Aneta Binkowska

Mgr inż. Aneta Binkowska Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji

Bardziej szczegółowo

Aktywność sportowa po zawale serca

Aktywność sportowa po zawale serca Aktywność sportowa po zawale serca Czy i jaki wysiłek fizyczny jest zalecany? O prozdrowotnych aspektach wysiłku fizycznego wiadomo już od dawna. Wysiłek fizyczny o charakterze aerobowym (dynamiczne ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

Kardiologia. Aspekty kliniczne. Wskazania kliniczne

Kardiologia. Aspekty kliniczne. Wskazania kliniczne 3 Kardiologia Aspekty kliniczne Wycinkowa echokardiografia jest idealnym narzędziem diagnostycznym do oceny zaburzeń kardiologicznych w stanach zagrożenia życia. Opierając się jedynie na wynikach badania

Bardziej szczegółowo

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem A. Leczenie sildenafilem pacjentów

Bardziej szczegółowo

Streszczcenie pracy pt Analiza porównawcza. miejscowych metod pozabiegowej hiopotermii po. operacyjnym usunięciu zatrzymanych trzecich zębów

Streszczcenie pracy pt Analiza porównawcza. miejscowych metod pozabiegowej hiopotermii po. operacyjnym usunięciu zatrzymanych trzecich zębów Streszczcenie pracy pt Analiza porównawcza miejscowych metod pozabiegowej hiopotermii po operacyjnym usunięciu zatrzymanych trzecich zębów trzonowych w żuchwie. Wstęp: Urazy i zabiegi chirurgiczne powodują

Bardziej szczegółowo

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 893 Poz. 133 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia

Bardziej szczegółowo