SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2012) 648 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO na temat przebiegu lokalnej współpracy schengeńskiej w pierwszych dwóch latach stosowania kodeksu wizowego PL PL

2 SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO na temat przebiegu lokalnej współpracy schengeńskiej w pierwszych dwóch latach stosowania kodeksu wizowego I. WPROWADZENIE W komunikacie pt. Globalne podejście do kwestii migracji i mobilności 1 z dnia 18 listopada 2011 r. Komisja podkreśliła, że rozpowszechnianie i ułatwianie mobilności to strategiczny element zewnętrznej polityki migracyjnej UE. Kwestia mobilności dotyczy wielu grup ludności, np. osób odbywających krótkie wizyty, turystów, studentów, naukowców, przedsiębiorców czy też osób odwiedzających członków rodziny. Mobilność stanowi zatem ważny aspekt globalnego podejścia Unii. Polityka w zakresie mobilności oraz polityka wizowa są ze sobą ściśle powiązane. W 2011 r. państwa członkowskie wydające wizy Schengen wystawiły blisko 12 mln wiz krótkoterminowych. Polityka wizowa odgrywa ważną rolę w każdej dalekosiężnej polityce w zakresie mobilności. W odpowiedzi na wydarzenia o historycznym znaczeniu, które miały miejsce w południowym rejonie Morza Śródziemnego, Komisja Europejska w komunikacie z dnia 24 maja 2011 r. zaproponowała podjęcie dialogu na temat migracji, mobilności i bezpieczeństwa z krajami południowej części basenu Morza Śródziemnego. Taki dialog umożliwiłby ustanowienie partnerstw na rzecz mobilności z Egiptem, Marokiem, Tunezją i Libią. Wspomniane wyżej podejście zyskało poparcie Rady w różnych składach, w tym Rady Europejskiej na posiedzeniu w dniu 24 czerwca 2011 r. Zalecenia sformułowane w niniejszym sprawozdaniu powinny również mieć na uwadze te wydarzenia. Niniejsze sprawozdanie dotyczy przede wszystkim realizacji lokalnej współpracy schengeńskiej i zawiera zalecenia w sprawie usprawnienia i wzmocnienia tej współpracy. Ponadto przedstawia zalecenia, w których położono nacisk na niektóre aspekty regionalne, takie jak opieka konsularna, która wiąże się z niektórymi priorytetami zaproponowanymi w komunikacie pt. Globalne podejście do kwestii migracji i mobilności. II. LOKALNA WSPÓŁPRACA SCHENGEŃSKA OGÓLNE SPOSTRZEŻENIA Rozporządzenie (WE) nr 810/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Wizowy (kodeks wizowy) 2 weszło w życie w dniu 5 października 2009 r. i zaczęło obowiązywać od dnia 5 kwietnia 2010 r. Kodeks wizowy przekształca istniejące przepisy prawne regulujące procedury i warunki wydawania wiz krótkoterminowych (tj. wiz upoważniających do krótkiego pobytu nieprzekraczającego 90 dni w dowolnym okresie trwającym 180 dni oraz tranzytowych wiz lotniskowych). Zgodnie z art. 51 kodeksu wizowego sformułowano wytyczne dotyczące praktycznego zastosowania kodeksu wizowego : w dniu 19 marca 2010 r. przyjęta została decyzja Komisji (2010) 1620 wersja ostateczna 3 ustanawiająca podręcznik do rozpatrywania wniosków wizowych i COM(2011) 743 final. Dz.U. L 243 z , s. 1. C(2010) 1620 wersja ostateczna zmieniona decyzją C (2011) 5501 wersja ostateczna ( ). PL 2 PL

3 zmieniania wydanych wiz, adresowany do pracowników placówek konsularnych odpowiedzialnych za rozpatrywanie wniosków wizowych, natomiast w czerwcu 2010 r. 4 przyjęto decyzję Komisji (2010) 3667 wersja ostateczna ustanawiającą podręcznik organizacji wydziałów wizowych i lokalnej współpracy schengeńskiej, skierowany do organów odpowiedzialnych za organizację usług konsularnych oraz organów zaangażowanych w lokalną współpracę schengeńską. Przepisy kodeksu wizowego są powszechnie stosowane w konsulatach państw członkowskich. 5 Zważywszy jednakże na różnice w panujących warunkach lokalnych, ustawodawcy potwierdzili konieczność zapewnienia spójnej współpracy między państwami członkowskimi i Komisją na poziomie lokalnym w kierunku jednolitego stosowania ogólnych przepisów prawnych uwzględniających lokalne uwarunkowania: Lokalna schengeńska współpraca konsularna ma zasadnicze znaczenie dla jednolitego stosowania wspólnej polityki wizowej i właściwej oceny ryzyka migracji lub zagrożenia bezpieczeństwa. Z uwagi na różnicę warunków lokalnych poszczególne misje dyplomatyczne i urzędy konsularne państw członkowskich powinny oceniać praktyczne zastosowanie poszczególnych przepisów, aby zapewnić ich jednolite stosowanie i w ten sposób zapobiegać zjawisku polegającemu na wykorzystywaniu mniej rygorystycznych procedur wizowych i różnego traktowania osób ubiegających się o wizę (motyw 18 kodeksu wizowego). Warunki lokalne dotyczą takich aspektów, jak udokumentowania, na przykład, zatrudnienia, w zależności od struktury administracyjnej i prawnej kraju przyjmującego; lub specyfiki różnych kategorii wnioskodawców w danym państwie trzecim, np. z punktu widzenia natężenia ruchu migracyjnego. Artykuł 48 kodeksu wizowego określa ramy prawne lokalnej współpracy schengeńskiej, a także podział zadań. Zadania te polegają głównie na ocenie konieczności ujednolicenia wykazów dokumentów uzupełniających, przedkładanych przez osoby wnioskujące o wizy w danym kraju, ustaleniu wspólnych kryteriów dotyczących możliwych odstępstw od uiszczania opłaty wizowej w przypadku niektórych kategorii osób ubiegających się o wizy, spójności informacji udzielanych takim osobom oraz wymianie stosownych informacji między konsulatami państw członkowskich obecnych w danym kraju. Lokalna współpraca schengeńska to zadanie zbiorowe, realizowane wspólnie przez konsulaty państw członkowskich i Komisję, zasadniczo za pośrednictwem delegatur Unii. W marcu 2010 r. służby Komisji zwróciły się do wszystkich szefów delegatur UE o wyznaczenie spośród swojego personelu osoby do kontaktu, która będzie odpowiadać za koordynację lokalnej współpracy schengeńskiej. Komisja ma za zadanie zwoływać spotkania poświęcone lokalnej współpracy schengeńskiej oraz dopilnować, by systematycznie sporządzane były sprawozdania podsumowujące te spotkania. Komisja odpowiada również za sporządzanie sprawozdań rocznych dla każdego obszaru właściwości. Koordynacja lokalnej współpracy schengeńskiej nie jest jednakowym wyzwaniem we wszystkich lokalizacjach: zależy ona między innymi od liczby państw członkowskich 4 5 C(2010) 3667 wersja ostateczna. Dla uproszczenia pojęcie konsulaty odnosi się w niniejszym tekście do placówek dyplomatycznych i konsularnych państw członkowskich. PL 3 PL

4 posiadających swoje placówki, od tego, czy konsulaty wydające wizy działają też poza stolicą kraju oraz czy obywatele kraju przyjmującego podlegają obowiązkowi wizowemu. Zwraca się także uwagę na fakt, iż państwa członkowskie nie posiadają konsulatów w 22 państwach trzecich 6, co oznacza, że lokalna współpraca schengeńska jest tam bez znaczenia. W 31 lokalizacjach Unia nie utworzyła swoich delegatur, co oznacza, że Komisja nie posiada informacji na temat faktycznej sytuacji dotyczącej lokalnej współpracy schengeńskiej. Zgodnie z kodeksem wizowym (art. 48 ust. 5 akapit drugi) należy dla każdego obszaru właściwości sporządzać sprawozdanie roczne i przedstawiać je Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Z uwagi na istotną rolę, jaką lokalna współpraca schengeńska odegrała do tej pory w kontekście jednolitego wdrożenia wspólnej polityki wizowej i zdobywania doświadczeń w tej dziedzinie, niniejsze sprawozdanie ma na celu ocenę przebiegu tej współpracy od początku stosowania kodeksu wizowego oraz przedstawienie wytycznych w zakresie jej poprawy, do czasu przekazania przez Komisję w 2013 r. i 2014 r. ocen zgodnie z art. 57 kodeksu wizowego. - Metodologia W marcu 2011 r. oraz w marcu 2012 r. do wszystkich delegatur unijnych rozesłano szablon sprawozdania rocznego, które ma być sporządzane w obrębie każdego obszaru właściwości. Szablon ten zawierał wykaz najważniejszych zagadnień poruszanych w sprawozdaniu rocznym. Sprawozdania miały objąć okres od kwietnia 2010 r. do marca 2011 r. oraz od kwietnia 2011 r. do marca 2012 r. W 2011 r. przekazano 70 sprawozdań, natomiast do lipca 2012 r. 71 sprawozdań. W około 50 przypadkach z różnych przyczyn nie przedłożono sprawozdań za każdy okres sprawozdawczy. Nie wyznaczono osoby do kontaktu w sprawach lokalnej współpracy schengeńskiej lub osoby takie nie są aktywnie zaangażowane w tę współpracę (w ok. 30 delegaturach). W innych przypadkach współpraca określona w kodeksie wizowym nie jest realizowana, gdyż tylko jedno lub dwa państwa członkowskie prowadzą w danej lokalizacji placówki wydające wizy (27 lokalizacji) bądź obywatele kraju przyjmującego nie są objęci obowiązkiem wizowym, a liczba wydawanych wiz jest bardzo ograniczona i w związku z tym nie jest prowadzona żadna współpraca między państwami członkowskimi. III. OCENA PRZEBIEGU LOKALNEJ WSPÓŁPRACY SCHENGEŃSKIEJ 1. Początek stosowania nowych ram prawnych w zakresie lokalnej współpracy schengeńskiej Komisja realizuje swoje zadania jako koordynator lokalnej współpracy schengeńskiej za pośrednictwem delegatur Unii Europejskiej. Osoby do kontaktu w sprawie tej współpracy z chwilą swojej nominacji otrzymały podstawowy zestaw najczęściej zadawanych pytań dotyczących kodeksu wizowego i lokalnej współpracy schengeńskiej, a także zakres swoich zadań. Osoby te mają dostęp do podręczników na temat kodeksu wizowego oraz innych ważnych informacji na temat CIRCA 7. Dział ds. polityki wizowej w Dyrekcji Generalnej do 6 7 W 17 z tych 22 państw trzecich obywatele podlegają obowiązkowi wizowemu, w pozostałych 5 obywatele nie są objęci tym obowiązkiem. CIRCA: administrator centrum zasobów komunikacyjno-informacyjnych aplikacja internetowa służąca do wymiany informacji. PL 4 PL

5 Spraw Wewnętrznych zapewnia informacje na temat prac realizowanych w stosownych organach w Komisji, Parlamencie Europejskim oraz Radzie, a także służy pomocą techniczną, udzielając bezpośredniego wsparcia operacyjnego delegaturom unijnym. Zasadniczo osoby do kontaktu w sprawie lokalnej współpracy schengeńskiej ubolewają nad brakiem programu szkoleń na temat wspólnej polityki wizowej, zwłaszcza kodeksu wizowego. W przyszłości należy oczywiście zająć się tą kwestią. W okresie odniesienia personel Dyrekcji Generalnej do Spraw Wewnętrznych przeprowadził ogólne prezentacje dla pracowników, którzy mają zostać oddelegowani za granicę, w ramach seminariów organizowanych przez Dyrekcję Generalną ds. Stosunków Zewnętrznych, a następnie przez Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ). Ponadto z oceny jasno wynikało, że konsulaty państw członkowskich nie otrzymały dostatecznych informacji na temat nowych ram prawnych, a niektóre z nich twierdziły, że zanim będzie można dokonać oceny konieczności ujednolicenia na poziomie lokalnym lub sporządzić sprawozdania roczne, niezbędne będą instrukcje od organów centralnych. 2. Spotkania poświęcone lokalnej współpracy schengeńskiej Zasadniczo spotkania odbywają się co dwa miesiące, a w razie konieczności częściej. Obecnie spotkaniom przewodniczy delegatura UE samodzielnie lub wspólnie z rotacyjną prezydencją. Jedynie w niektórych obszarach właściwości państwo członkowskie przewodniczy spotkaniom samodzielnie, jeśli została wyznaczona osoba do kontaktu w sprawie lokalnej współpracy schengeńskiej. Taki podział zadań lub ich delegowanie reguluje art. 48 ust. 4 kodeksu wizowego. Frekwencja na spotkaniach wydaje się być dość zadowalająca. Poprawiła się także ciągłość obsługi dzięki zaangażowaniu delegatur unijnych. Pomimo przepisów kodeksu wizowego (tj. art. 48 ust. 6 oraz wytyczne przedstawione w drugim podręczniku, część II pkt 4.2) przedstawiciele państw członkowskich nie stosujących wspólnej polityki wizowej są regularnie zapraszani do udziału w spotkaniach. Z drugiej strony nie jest jasne, czy we wszystkich obszarach właściwości w pełni przestrzegane jest zobowiązanie do regularnego zapraszania państw stowarzyszonych i trzech państw członkowskich, które nie stosują jeszcze wspólnej polityki wizowej. Sporządzane są wspólne sprawozdania, lecz często nie zawierają one wniosków operacyjnych, co oznacza, że w poruszanych w nich sprawach nie są podejmowane żadne działania. Większość osób wyznaczonych do kontaktu w sprawie lokalnej współpracy schengeńskiej przedkłada sprawozdania Komisji, zakładając, że konsulaty państw członkowskich również przekazują je swoim właściwym organom centralnym zgodnie z przepisami kodeksu wizowego (art. 48 ust. 5). Niestety sprawozdania te nie zawsze są przekazywane państwom członkowskim, co oznacza, że państwa członkowskie nie otrzymują informacji na temat wyciągniętych wniosków lub podniesionych kwestii bądź otrzymują wersję odbiegającą od wersji sprawozdania rozprowadzanego na szczeblu lokalnym i przekazywanego Komisji. W związku z tym wiedza na temat faktycznego stosowania kodeksu wizowego pozostaje bardzo rozproszona i nie jest możliwa odpowiednia analiza skarg pochodzących z państw trzecich. PL 5 PL

6 3. Konkretne zadania operacyjne do zrealizowania w ramach lokalnej współpracy schengeńskiej 3.1. Ocena konieczności ujednolicenia wykazów dokumentów uzupełniających We wstępnej fazie wprowadzania w życie kodeksu wizowego do najważniejszych zadań w dziedzinie lokalnej współpracy schengeńskiej należą prace nad ustanowieniem wykazów dokumentów uzupełniających i mają one najbardziej widoczny wpływ na osoby ubiegające się o wizę oraz organy władz lokalnych. Jednakże do lipca 2012 r. (tj. w ciągu ponad dwóch lat od rozpoczęcia stosowania kodeksu) przyjęto jedynie pięć decyzji Komisji dotyczących trzynastu przypadków lokalnej współpracy schengeńskiej (Bośnia i Hercegowina, Chiny, Indonezja, Arabia Saudyjska, Sri Lanka, Turcja, Wietnam, Egipt, Zjednoczone Królestwo, Chile, Kazachstan, Nikaragua i Nigeria), a także postępowały prace nad podjęciem współpracy w tym zakresie z innymi 18 państwami na całym świecie. Przyczyny braku postępów są wielorakie: niechęć ze strony państw trzecich na poziomie lokalnym, które, jak się wydaje, nie zdają sobie sprawy z prawnego obowiązku dokonywania oceny konieczności ujednolicania wykazów dokumentów uzupełniających; brak wiedzy w konsulatach niektórych państw członkowskich w zakresie stosowania wspólnej polityki wizowej; obecność tylko jednego lub dwóch państw członkowskich, co naturalnie sprawia, że proces ujednolicania traci na znaczeniu; fakt, iż obywatele państwa przyjmującego nie podlegają obowiązkowi wizowemu, co w efekcie sprawia, że proces ujednolicania uważany jest za zbędny. W przypadku większości z 30 państw zaangażowanych w lokalną współpracę schengeńską, które zrealizowały to zadanie, można wskazać jeden wspólny mianownik: w państwach tych delegatury unijne przeznaczyły znaczne zasoby na koordynowanie prac w ścisłej współpracy z konsulatami państw członkowskich Wymiana informacji na temat możliwych odstępstw od poboru opłat wizowych oraz ocena konieczności stosowania wspólnych kryteriów Zgodnie z art. 16 ust. 5 państwa członkowskie mogą znieść opłatę wizową względem trzech konkretnych kategorii osób. 8 By zapewnić jednolite stosowanie opcji zniesienia opłaty wizowej w obrębie tego samego obszaru właściwości celem uniknięcia nierównego traktowania osób ubiegających się o wizę oraz zapobiegania zjawisku polegającemu na wykorzystywaniu mniej rygorystycznych procedur wizowych, dodano następujący przepis (art. 16 ust. 5 ostatni akapit): W ramach lokalnej współpracy schengeńskiej państwa członkowskie dążą do jednolitego stosowania tych zwolnień. Zgodnie z art. 48 ust. 1 w tym celu konsulaty państw członkowskich oraz Komisja ( ) oceniają, czy trzeba ustalić w szczególności :. b) wspólne kryteria analizy wniosków dotyczące odstępstw od konieczności uiszczania opłaty wizowej zgodnie z art. 16 ust. 5. Taka ocena została dokonana w większości lokalizacji. Jest za wcześnie na analizę, w jakim stopniu różnice w stosowaniu tych przepisów przez państwa członkowskie mogą prowadzić do wspomnianego zjawiska polegającego na porównywaniu wymogów wizowych różnych państw i wykorzystywaniu różnic w przepisach (visa shopping). Lecz nawet jeśli w danej lokalizacji konsulaty państw członkowskich są zgodne co do tego, że ujednolicenie byłoby pożądane, wprowadzenie w życie tego procesu nie jest możliwe, gdyż w niektórych 8 Dzieci w wieku od 6 do 12 lat; posiadacze paszportów dyplomatycznych i służbowych; osoby w wieku do lat 25 uczestniczące w wydarzeniach organizowanych przez organizacje niekomercyjne. PL 6 PL

7 państwach członkowskich decyzje o zniesieniu opłat wizowych są podejmowane na szczeblu centralnym. Kwestią tą należy się zająć w przyszłości Wymiana informacji na temat opłat wizowych pobieranych w lokalnej walucie oraz ocena potrzeby ujednolicenia Artykuł 16 ust. 7 akapit drugi stanowi, że Jeżeli opłatę wizową pobiera się w walucie innej niż euro, wysokość tak pobieranej opłaty jest określana i regularnie weryfikowana według referencyjnego kursu euro ogłaszanego przez Europejski Bank Centralny. Pobierana opłata może być zaokrąglana w górę, a konsulaty zapewniają w ramach lokalnych porozumień o współpracy schengeńskiej, by pobierane opłaty były zbliżone. W 25 różnych obszarach właściwości na całym świecie przeprowadzono badanie, które wykazało różnice w opłatach wizowych pobieranych w lokalnej walucie sięgające do 26%. W niektórych lokalizacjach istnieją dowody na to, że różnice w pobieranych opłatach prowadzą do zjawiska polegającego na porównywaniu wymogów wizowych różnych państw i wykorzystywaniu różnic w przepisach. Trudny jest zwłaszcza systematyczny przegląd, gdyż konsulatom niektórych państw członkowskich nie zezwala się na odstępstwa od kursów wymiany ustalanych centralnie dla wszystkich opłat konsularnych, które obowiązują w ich ambasadach na świecie Wspólna ulotka informacyjna W celu przekazywania informacji w sposób jednolity, spójny i przejrzysty w ramach lokalnej współpracy schengeńskiej należy opracować wspólną ulotkę informacyjną na temat różnych rodzajów wiz, procedur oraz warunków ubiegania się o takie wizy itp. (art. 48 ust. 2). W niektórych lokalizacjach przygotowano wspólne ulotki informacyjne, natomiast w pozostałych trwają prace nad nimi. W niektórych lokalizacjach panuje przekonanie, że prace w tym zakresie są zbędne, gdyż państwa członkowskie przekazują już stosowne informacje Wymiana informacji Zasadniczo wymiana informacji stanowi główny punkt programu spotkań poświęconych lokalnej współpracy schengeńskiej. Omawiane są zagadnienia począwszy od lokalnych uwarunkowań i indywidualnych przypadków nadużyć, po pytania dotyczące interpretacji przepisów kodeksu wizowego oraz wymianę danych statystycznych za dany miesiąc. Szczególnie ważna jest analiza ewentualnych wahań danych liczbowych, w tym liczb wydanych wiz wielokrotnego wjazdu, oraz porównanie wskaźników dotyczących odmowy wydania wiz Wyzwania w dziedzinie lokalnej współpracy schengeńskiej w następnym okresie sprawozdawczym Część nielicznych sprawozdań, w których była mowa o przyszłych wyzwaniach, odnosiła się do trwających prac nad ujednoliceniem procedur, natomiast w innych sprawozdaniach podniesiono kwestię wdrożenia wizowego systemu informacyjnego (VIS). PL 7 PL

8 IV. WNIOSKI I ZALECENIA Nie wykorzystano w pełni możliwości, jakie stwarzają ramy prawne regulujące ustrukturyzowaną lokalną współpracę schengeńską, w tym zaangażowanie Komisji. Odnotowane w wielu kluczowych lokalizacjach wyniki dowiodły jednak, że współpraca ta niesie wartość dodaną w postaci poprawy procesu ujednolicania procedur stosowania wspólnej polityki wizowej. Ma to pozytywny wpływ na to, w jaki sposób osoby ubiegające się o wizy oraz organy władz lokalnych postrzegają faktyczną politykę zapewniającą równe i uczciwe traktowanie. Wzmocniona lokalna współpraca schengeńska przyczynia się do poprawy wiarygodności wspólnej polityki wizowej Unii, daje wymierne korzyści obywatelom państw trzecich, a w dłuższej perspektywie czasowej prowadzi do zmniejszenia presji związanej z umowami dotyczącymi ułatwień wizowych. Dążąc do dalszego usprawnienia lokalnej współpracy schengeńskiej oraz zapewnienia realizacji nadrzędnych zadań we wszystkich lokalizacjach przy wykorzystaniu całego ich potencjału, zaproponowano poniższe działania i zalecenia. Uznając limity zasobów w delegaturach oraz zgodnie z istniejącymi ustaleniami administracyjnymi, następujące zalecenia zostaną wykonane tylko w delegaturach utrzymujących ten sam lub wyższy poziom zatrudnienia personelu niż w latach poprzednich. a) zadania delegatur UE: w latach główne zadania w ramach lokalnej współpracy schengeńskiej są wykonywane przez personel delegatur UE w coraz większej liczbie delegatur. Lokalna współpraca schengeńska będzie kontynuowana przy tym samym poziomie obciążenia pracą personelu w delegaturach, przy czym nacisk będzie położony na państwa priorytetowe, takie jak państwa objęte europejską polityką sąsiedztwa, oraz na strategicznych partnerów UE. Dzielenie się obciążeniem pracą z ambasadami i konsulatami państw członkowskich w tych państwach przyczyni się do lepszego funkcjonowania lokalnej współpracy schengeńskiej; o ile jeszcze tego nie uczyniono, należy w państwach priorytetowych wyznaczyć osobę do kontaktu w sprawie lokalnej współpracy schengeńskiej, osoba do kontaktu powinna odgrywać aktywną rolę w lokalnej współpracy schengeńskiej oraz przejąć wiodącą rolę w przewodniczeniu posiedzeniom celem zapewnienia ciągłości i spójności współpracy, biorąc pod uwagę dzielenie się obciążeniem pracą z państwami członkowskimi, na przykład, gdy delegatury UE nie dysponują dostateczną liczbą odpowiedniego personelu do wykonywania zadań związanych z lokalną współpracą schengeńską, należy takie zadania powierzyć państwu członkowskiemu; w stosownych przypadkach należy usprawnić koordynację działań w dziedzinie lokalnej współpracy schengeńskiej realizowanej w lokalizacjach znajdujących się poza stolicą, w miarę możliwości poprzez pełnienie przez konsulat państwa członkowskiego funkcji miejscowego koordynatora; w stosownych przypadkach delegatury UE we współpracy z konsulatami państw członkowskich ustalają, czy istnieje konieczność dalszej poprawy opieki konsularnej w państwie przyjmującym. Jeśli tak, delegatury unijne mają za zadanie zbadać najwłaściwszy sposób wprowadzenia takich udoskonaleń (np. poprzez propozycję ustanowienia wspólnych centrów składania wniosków PL 8 PL

9 wizowych). Będzie to miało szczególne znaczenie z uwagi na stopniowe wdrażanie wizowego systemu informacyjnego (VIS); delegatury UE we współpracy z placówkami dyplomatycznymi państw członkowskich mają za zadanie organizować kampanie informacyjne wraz z władzami państwa przyjmującego w celu zaprezentowania wspólnej polityki wizowej, zwłaszcza wdrożenia wizowego systemu informacyjnego na szczeblu regionalnym. Ma to zapobiegać powstawaniu lub służyć wyjaśnianiu ewentualnych błędnych przekonań. Delegatury unijne mają obowiązek pozyskiwać informacje od obywateli państw trzecich na temat wdrażania kodeksu wizowego (np. poprzez uruchomienie skrzynki na skargi) oraz zgłaszać problemy lub rozbieżności dotyczące wprowadzania w życie kodeksu wizowego oraz wspólnej polityki wizowej, zwłaszcza w odniesieniu do porozumień w sprawie ułatwień wizowych, celem zwrócenia uwagi Komisji na takie problemy; na stronie internetowej delegatury UE należy utworzyć zakładkę poświęconą ogólnym informacjom na temat wspólnej polityki wizowej; b) zadania centralnych organów państw członkowskich: należy podnieść stan wiedzy personelu konsulatów państw członkowskich na temat obowiązków prawnych dotyczących zadań z zakresu lokalnej współpracy schengeńskiej, przewidzianych w kodeksie wizowym, oraz uświadomić im fakt, iż w grę wchodzi wiarygodność UE, jako że wielu obywateli państw trzecich wyrabia sobie opinię na temat UE na podstawie procedur wydawania wiz; w lokalizacjach, w których nie ma żadnej delegatury unijnej, państwo członkowskie powinno dobrowolnie wyznaczyć swój konsulat w danej lokalizacji jako punkt kontaktowy w sprawach lokalnej współpracy schengeńskiej; taki konsulat będzie bezpośrednio informować Komisję o kwestiach w tym zakresie; c) zadania konsulatów państw członkowskich: konstruktywny i czynny udział w lokalnej współpracy schengeńskiej oraz gotowość wspólnej realizacji swoich zadań; obowiązek systematycznego składania organom władz centralnych wspólnych sprawozdań na temat lokalnej współpracy schengeńskiej; organizowanie szkoleń na poziomie regionalnym z zakresu kodeksu wizowego dla członków personelu konsulatów państw członkowskich, zwłaszcza na temat wprowadzania w życie wizowego systemu informacyjnego w danym regionie; d) Komisja we współpracy z Europejską Służbą Działań Zewnętrznych: powinna poprawić zdolność delegatur unijnych i osób do kontaktu w sprawach lokalnej współpracy schengeńskiej, przy czym szczególną uwagę należy PL 9 PL

10 zwrócić na regiony charakteryzujące się dużym obciążeniem pracą, do realizacji zadań w obszarze takiej współpracy poprzez: a) organizowanie ukierunkowanych szkoleń/spotkań informacyjnych na szczeblu centralnym i regionalnym (we współpracy z ESDZ) na temat stosowania kodeksu wizowego (i podręczników) oraz wdrażania wizowego systemu informacyjnego; b) usprawnianie współpracy sieciowej między osobami do kontaktu w sprawie lokalnej współpracy schengeńskiej, w miarę możliwości poprzez organizowanie raz w roku seminarium, które będzie okazją do przedstawienia ogólnych wskazówek i aktualnych informacji na temat unijnej polityki w dziedzinie spraw wewnętrznych oraz innych powiązanych z nią obszarów polityki; c) udoskonalenie podstawowego pakietu informacyjnego przeznaczonego dla osób do kontaktu w sprawie lokalnej współpracy schengeńskiej, obejmującego szablon wspólnej ulotki informacyjnej celem zapewnienia spójnych informacji na temat wspólnej polityki wizowej; d) wprowadzenie zmian do podręcznika na temat organizacji wydziałów wizowych i lokalnej współpracy schengeńskiej, część II, celem wyjaśnienia kwestii związanych z zastosowaniem kodeksu wizowego w odniesieniu do zadań w dziedzinie lokalnej współpracy schengeńskiej. V. UWAGI KOŃCOWE Państwa trzecie często negatywnie postrzegają UE z powodu jej niezrozumiałych i nieprzejrzystych procedur wizowych. Wiele osób ma po raz pierwszy kontakt z Europą w konsulacie państwa członkowskiego w trakcie składania wniosku o wizę. Dlatego bardzo ważne jest prawidłowe stosowanie kodeksu wizowego, tak aby usprawnić proces i zapewnić osobom ubiegającym się o wizę przejrzyste, uczciwe i równe zasady traktowania. Porozumienie w sprawie lokalnej współpracy schengeńskiej to główne narzędzie mające zagwarantować konsekwentne wprowadzanie w życie kodeksu wizowego, mające na uwadze lokalne uwarunkowania. Fundamentalne zadania, które należy realizować zgodnie z kodeksem wizowym, są wykonalne i opisane dostatecznie konkretnie; w krótkiej perspektywie czasowej ważne jest, by je wypełnić, zwłaszcza w obszarze ujednolicenia wykazu dokumentów uzupełniających. Sprawniejsza współpraca między państwami członkowskimi i Komisją oraz podział obciążenia pracą w dziedzinie lokalnej współpracy schengeńskiej przyczynią się do budowy zaufania do tego procesu. Prawidłowe wdrażanie przepisów w zakresie omawianej współpracy oraz stosowanie mechanizmów elastyczności przewidzianych w kodeksie wizowym przyczyni się do poprawy wizerunku wspólnej polityki wizowej oraz pozytywnie wpłynie na stosunki z władzami zainteresowanych państw. PL 10 PL