Wady wymowy u osób z rozszczepem wargi i podniebienia*

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wady wymowy u osób z rozszczepem wargi i podniebienia*"

Transkrypt

1 Czas. Stomatol., 2010, 63, 12, Polish Dental Society Wady wymowy u osób z rozszczepem wargi i podniebienia* Articulation disorders in people with cleft lip and cleft palate Agnieszka Banaszkiewicz Z Katedry Logopedii Uniwersytetu Gdańskiego Kierownik: prof. dr hab. E. Łuczyński Summary Introduction: People with cleft lip and/or cleft palate frequently experience specific speech problems, mostly nasality and articulation disorders. Aim of the study: To discuss articulation disorders in people with cleft lip and/or cleft palate on the basis of literature and own observation. Material and methods: The speech of 102 people with lip and/or cleft palate was examined. Results: All the subjects with cleft lip and/or cleft palate had problems with correct articulation. Conclusion: Children with cleft lip and/or cleft palate should be prescribed speech therapy from the day of birth. Speech therapy can last for a long time, even over a dozen years. Streszczenie Wprowadzenie: osoby z rozszczepem wargi i podniebienia często mają specyficzne problemy z mową, najczęściej pod postacią nosowania i dyslalii. Cel pracy: na podstawie piśmiennictwa i własnych obserwacji scharakteryzowano wady wymowy u osób z rozszczepem wargi i podniebienia. Materiał i metody: zbadano mowę 102 osób z rozszczepem wargi i podniebienia. Wyniki: wszystkie osoby z wadą rozszczepową wargi i podniebienia miały problemy z opanowaniem prawidłowej wymowy. Podsumowanie: dzieci z wadą rozszczepową wargi i podniebienia powinny korzystać z terapii logopedycznej od urodzenia. Terapia logopedyczna może trwać przez długi czas, nawet kilkanaście lat. KEYWORDS: cleft lip and palate, speech disorders, nasality, speech therapy HASŁA INDEKSOWE: rozszczep wargi i podniebienia, zaburzenia mowy, nosowanie, terapia logopedyczna Wstęp Mowa osób z rozszczepem podniebienia określana jest terminem palatolalia, mowa podniebienna lub mowa rozszczepowa (dyslalia palatina). Najważniejszym objawem palatolalii jest nosowanie oraz towarzyszące mu inne wady artykulacji polegające na zniekształcaniu kilku, kilkunastu a nawet wszystkich głosek (dyslalia). Zaburzenia wymowy występujące u osób z rozszczepem podniebienia są spowodowane brakiem zwarcia podniebienno-gardłowego, np. na skutek zbyt krótkiego podniebienia miękkiego, obecności szpary rozszczepowej lub otworu resztkowego, zaniku mięśni oraz zniekształceń szczękowo-zgryzowych. * Praca wygłoszona na XXXI Sympozjum Ortopedii Szczękowej PTS, które odbyło się maja 2010 r. w Gdańsku. 756

2 2010, 63, 12 Wady wymowy Rozszczep podniebienia jest często powodem zaburzeń ssania i połykania, oddychania, żucia, rozwoju układu kostnego i mięśniowego części twarzowej czaszki, zaburzeń słuchu (nawet w 50%), a także zaburzeń rozwoju emocjonalnego i społecznego. Każda z tych dysfunkcji utrudnia dziecku opanowanie prawidłowej artykulacji. Rozszczepowi podniebienia mogą towarzyszyć inne wady rozwojowe czy choroby: np. sekwencja Robina, upośledzenie umysłowe, wady serca, układu pokarmowego, niedorozwój nosa, które mogą negatywnie wpływać na przebieg rozwoju mowy. Inne cechy palatolalii to obniżenie zrozumienia mowy (aż do mowy określanej jako niezrozumiała) i zaburzenia mimiki, spowodowane ruchami kompensacyjnymi mięśni twarzy. Nosowanie Nosowanie (rynolalia, rynofonia, rynizm) o mniejszym natężeniu powoduje nieprzyjemne brzmienie i nieznaczne wady artykulacji. W cięższych postaciach są wymawianie tylko samogłoski nosowe i unosowione oraz spółgłoski nosowe, zaś pozostałe głoski są niewymawiane. Taka mowa jest nieprzyjemna w brzmieniu i mało zrozumiała lub niezrozumiała. Dołączają się do tego grymasy twarzy (zaburzenia mimiki), którymi pacjent stara się zmniejszyć przepływ powietrza przez nos, np. marszczy brwi, unosi skrzydełka nosa lub górną wargę. W zakresie nosowania (rhinolalia) rozróżnia się nosowanie otwarte (rhinolalia aperta) lub zamknięte (rhinolalia clausa), zdarza się też współwystępowanie obu tych rodzajów nosowania (rhinolalia mixta). Nosowanie otwarte Jeśli ciągłość podniebienia twardego lub miękkiego zostanie przerwana dochodzi wówczas do przedostawania się powietrza podczas wymawiania głosek ustnych (samogłosek a, o, u, e, i; spółgłosek p, b, ł, f, w, t, d, n, s, z, c, dz, j, ś, ź, ć, dź, l, r, sz, ż, cz, dż, k, g, h) przez jamę nosową. Samogłoski ustne wymawiane są jak nosowe. Największemu zniekształceniu ulega u, zaś najmniejszemu a. Z kolei wszystkie spółgłoski mogą ulegać unosowieniu. Nosowanie zamknięte Nosowanie zamknięte występuje, gdy strumień powietrza nie przedostaje się przez jamę nosową, co pociąga za sobą niemożność uzyskania rezonansu nosowego w przypadku głosek, które zwyczajowo wymawiane są nosowo (samogłoski ą, ę; spółgłoski m, n, ń). Nosowanie zamknięte przednie (rhinolalia clausa anterior) występuje przy niedrożności jamy nosowej (skrzywienie przegrody nosa, polipy nosa, obrzęk lub przerost błony śluzowej). Nosowanie zamknięte tylne (rhinolalia clausa posterior) występuje przy zmniejszeniu drożności części nosowej gardła (przerost migdałka gardłowego, zrost podniebienia miękkiego z tylną ścianą gardła). W przypadku nosowania zamkniętego głoski nosowe są wymawiane jak głoski ustne: głoska m jest zastępowana przez b, głoska n przez d, głoska ń przez dź, głoska ą przez o, zaś głoska ę przez e (np.: mama baba, nowy dowy, nie dzie, mąka boka). Nosowanie mieszane Nosowanie mieszane cechuje brak lub osłabienie rezonansu nosowego (nosowości) głosek nosowych z jednoczesnym unosowieniem (nazalizacją) głosek ustnych. Nieprawidłowości te są spowodowane równoczesnym występowaniem przyczyn, wywołujących nosowanie zamknięte oraz tych, które wywołują nosowanie otwarte. Ze względu na pochodzenie wyróżnia się: nosowanie strukturalne (anatomiczne) 757

3 A. Banaszkiewicz Czas. Stomatol., spowodowane nieprawidłową budową narządów mownych, nosowanie czynnościowe (nawykowe), które może być nawykowym niewykonywaniem pewnych ruchów artykulacyjnych pomimo przywrócenia prawidłowej budowy narządów mownych lub brakiem kontroli słuchowej u osób źle słyszących. Warto zwrócić na to zjawisko uwagę w aspekcie osób, u których pomimo udanej korekcji chirurgicznej objawy nosowania utrzymują się. Dyslalia zniekształcenia głosek W palatolalii wymowa wszystkich spółgłosek może być zniekształcona ze względu na miejsce, sposób artykulacji i udział wiązadeł głosowych. Miejsce artykulacji często zostaje przesunięte do tyłu, w kierunku tylnej ściany gardła i krtani, w szczególności dotyczy to głosek dentalizowanych (s, z, sz, ż, ś, ź, c, dz, cz, dż, ć, dź). Głoski tylnojęzykowe k, g mogą być zastępowane zwarciem językowo gardłowym lub głoską h. Głoski wargowo-zębowe f, v realizowane bywają dwuwargowo. Głoski t, d zastępowane są czasem nosową głoską n lub tylnojęzykowymi k, g. Poprawna realizacja głoski r zdarza się bardzo rzadko. Najczęściej jest ona omijana bądź zastępowana przez zwarcie krtaniowe lub zwarcie nasady języka i tylnej ściany gardła. Sposób artykulacji głosek zwartych często ulega zmianie (do ich wypowiadania konieczne jest uzyskanie odpowiedniego ciśnienia w jamie ustnej, czyli szczelne jej zamknięcie). Niektóre głoski zwarto-wybuchowe (p, b, t, d, k, g) mogą być w ogóle niewymawiane, a głoski zwarto-szczelinowe (ć, dź, c, dz, cz, dż) są z reguły wymieniane na szczelinowe. Ze względu na udział więzadeł głosowych dzielimy głoski na dźwięczne i bezdźwięczne. W palatolalii często występuje problem z uzyskaniem pełnej bezdźwięczności głosek ch, k, ś, ć, sz, cz, s, c, t, f, p. Cel pracy Celem pracy było scharakteryzowanie na podstawie własnych badań i dostępnego piśmiennictwa wad wymowy osób z rozszczepem wargi i podniebienia. Materiał i metody W roku akademickim 2009/2010 w Zakładzie Ortodoncji Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego wykonano orientacyjne badanie mowy u 102 osób z rozszczepem wargi i podniebienia w wieku od 1 roku i 3 miesięcy do 30 lat objętych leczeniem ortodontycznym w ramach Programu ortodontycznej opieki nad dziećmi z wrodzonymi wadami części twarzowej czaszki. Badanie mowy wykonywano zgodnie z obowiązującymi logopedów standardami, uwzględniając wiek badanego i jego kondycję psychofizyczną. Osoby niechętnie biorące udział w badaniu nie zostały włączone do grupy badań. Część badań zarejestrowano kamerą video. Wyniki Wśród badanych osób żadna nie mówiła w pełni poprawnie. Prawie poprawnie (z niewielkim nosowaniem bądź nieznacznymi deformacjami r jedno lub dwuuderzeniowym przedniojęzykowo-dziąsłowym lub przedniojęzykowo-zębowym, sporadycznie występującymi przyzębowymi, świszczącymi lub międzyzębowymi realizacjami mówiło (16,7%) 17 osób. U pozostałych 85 (83,3%) osób stwierdzono wadę wymowy, która wpływała na obniżenie zrozumienia mowy. 758

4 2010, 63, 12 Wady wymowy Omówienie wyników i dyskusja Na podstawie wykonanych badań mowy osób z rozszczepem podniebienia zauważa się przypadki samoistnego opanowania poprawnej mowy lub mowy w znacznym stopniu zbliżonej do poprawnej (z współwystępującym niewielkim nosowaniem). Uważa się, że im szybciej wykona się u dziecka zabiegi korygujące zaburzone warunki anatomiczne, tym większa jest szansa na opanowanie poprawnej wymowy. Stopień nosowania maleje wraz z upływem lat od zabiegu. Niestety takie przypadki określane są jako stosunkowo rzadkie [2] lub o małym nasileniu [1]. W badaniach własnych spośród zbadanych 102 osób, tylko 12 (11,8%) bez korzystania z terapii logopedycznej osiągnęło stan wymowy prawie poprawnej. Skutki wad wymowy Konsekwencje wad wymowy zależą od jej nasilenia oraz reakcji otoczenia. Nie u wszystkich osób są jednakowe. Często w wyniku wad wymowy pojawiają się problemy w nauce, np. kłopoty w nauce czytania i pisania (dzieci popełniają w piśmie podobne błędy, jak w mowie spontanicznej, nie potrafią poprawnie zapisać głosek, które niewłaściwie wymawiają). Dzieci miewają trudności z osiąganiem sukcesów w szkole, szczególnie w pracach pisemnych, czy odpowiedziach ustnych bardziej złożonych pod względem językowym, także ze względów emocjonalnych. Pojawiają się zaburzenia osobowości: nieśmiałość, poczucie niższej wartości, osamotnienia, stany lękowe, a nawet logofobia (lęk przed wypowiadaniem się), nerwowość, unikanie kontaktów z gośćmi, rówieśnikami. Wada wymowy bywa czynnikiem prowokującym złośliwość kolegów w klasie, na przerwie i poza szkołą. Dziecko może pozostawać w społecznej izolacji odsuwane od udziału w imprezach szkolnych: recytacjach, inscenizacjach oraz zabawach z rówieśnikami. U dzieci z tzw. twarzą rozszczepową, czyli o specyficznych cechach wyglądu środkowej części twarzy, wynikających z wady rozszczepowej, często dochodzi do zaburzeń emocjonalno-społecznych, wynikających z niskiej oceny własnego wyglądu [2]. Profilaktyka mowy Dziecko z rozszczepem podniebienia należy zaliczyć do grupy ryzyka opóźnienia w rozwoju mowy oraz grupy ryzyka zaburzeń emocjonalno-społecznych. Powikłania takie mogą, choć nie muszą wystąpić. Właśnie z tego powodu tak istotne jest podjęcie wczesnych działań profilaktycznych. Dziecko z wadą rozszczepową powinno znajdować się pod opieką medyczną i logopedyczną od urodzenia bądź od momentu stwierdzenia tej wady, także przed urodzeniem. W skład zespołu specjalistycznego zajmującego się dzieckiem wchodzą najczęściej ortodonta, chirurg, foniatra, laryngolog, logopeda i psycholog. Optymalna sytuacja byłaby, gdyby istniała możliwość przepływu informacji pomiędzy specjalistami, a rodzice mieli możliwość dostępu do jak największej liczby specjalistów w czasie jednej wizyty. Logopeda może podczas rozwoju mowy dziecka pewnymi działaniami wspierać przyswajanie nowych głosek i pomagać przyswajać je w sposób poprawny. Ćwiczenia takie z najmłodszymi dziećmi wykonywane są w formie zabawy i nie są w żaden sposób dla nich uciążliwe. Logopeda powinien pracować z pacjentem rozszczepowym i jego rodzicami od momentu urodzenia dziecka, aby poprzez stymulowanie, wzmacnianie cech i zachowań pożądanych a wyciszanie lub eliminowanie 759

5 A. Banaszkiewicz Czas. Stomatol., cech i zachowań niepożądanych, jak najszybciej uzyskać poprawną mowę. Przykładowo logopeda może wskazać rodzicom właściwy sposób reagowania na dźwięki wydawane przez dziecko zgodne z systemem fonologicznym języka ojczystego i niereagowania na dźwięki z nim niezgodne. Należy pamiętać, że nauczenie na nowo prawidłowych głosek, które dziecko przyswoiło w sposób nieprawidłowy jest zawsze czasochłonne, nieraz bardzo trudne dla dziecka i nie zawsze możliwe. Celem terapii logopedycznej jest w pierwszej kolejności umożliwienie dziecku komunikacji językowej, następnie usprawnianie artykulacji, aż do poprawnej realizacji wszystkich głosek (o ile jest to możliwe ze względu na warunki anatomiczne). Do zadań logopedy należy: w okresie prenatalnym przygotowanie rodziców na urodzenie dziecka z wadą rozszczepową, informowanie i wsparcie emocjonalne (wraz z lekarzem i psychologiem), w pierwszym roku życia dziecka masaż logopedyczny, nauka karmienia, instruktaż rodziców dotyczący stymulacji rozwoju mowy dziecka, udzielanie wsparcia psychologicznego, wykorzystywanie metod pedagogicznych w zakresie rozwoju mowy i myślenia, w wieku poniemowlęcym, przedszkolnym i szkolnym wspomaganie i korygowanie rozwoju językowych umiejętności komunikacyjnych, w tym rozbudowywanie słownictwa; usprawnianie narządów mownych, w tym podniebienia miękkiego, warg i języka, uczenie prawidłowego toru oddechowego i dorosłego sposobu połykania, wywoływanie i korygowanie realizacji głosek dostosowane do warunków anatomicznych, czuwanie nad prawidłowym rozwojem psychomotorycznym i przygotowanie do nauki czytania i pisania (wraz z pedagogami), czuwanie nad rozwojem emocjonalnym, w szczególności w zakresie komunikacji językowej (wraz z psychologiem), informowanie rodziców o trudnościach dziecka występujących w zakresie komunikacji i sposobach wspierania go, współpraca z nauczycielami [3]. Podsumowanie Z własnych obserwacji wynika, że nie powinno się pozbawiać dzieci z rozszczepem możliwości kontynuowania terapii logopedycznej wraz z ukończeniem wieku wczesnoszkolnego bądź z momentem ukończenia szkoły podstawowej. Mowa osoby z rozszczepem podniebienia i/lub wargi bardzo często rozwija się z opóźnieniem w stosunku do norm rozwojowych. Wady zgryzu często współtowarzyszące wadzie rozszczepowej są leczone jeszcze w wieku młodzieńczym, a nawet we wczesnym okresie dorosłego życia. Ponieważ jedną z przyczyn wad wymowy może być wada zgryzu, nieraz znaczna poprawa artykulacji może nastąpić dopiero po poprawieniu warunków zgryzowych pacjenta. Niektóre zabiegi chirurgiczne, np. faryngofiksacja, plastyka wargi, plastyka nosa, przegrody nosowej, zamknięcie przetoki, wykonywane są nieraz u nastolatków bądź później. Mogą one zmienić warunki anatomiczne w taki sposób, że dzięki współpracy z logopedą i ćwiczeniom, jest możliwe uzyskanie poprawy artykulacji. Podziękowanie Autorka artykułu składa podziękowanie dr n. med. Annie Wojtaszek-Słomińskiej p.o. Kierownika Zakładu Ortodoncji Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego za umożliwienie wykonania powyższych badań. 760

6 2010, 63, 12 Wady wymowy Piśmiennictwo 1. Komorowska A, Dobrowolska-Pietroń B: Samoistna poprawa mowy po chirurgicznym zamknięciu rozszczepu podniebienia. Czas Stomat 1987, 40: Pluta-Wojciechowska D: Zaburzenia mowy u dzieci rozszczepem podniebienia. Badania teoria praktyka. Wyd Ergo-sum, Bytom Pluta-Wojciechowska D: Standard postępowania logopedycznego w przypadku osób z rozszczepem wargi i podniebienia. Logopedia 2008, 37: Adress: Gdańsk, ul. Wita Stwosza 58 Tel.: Fax: logab@ug.edu.pl Paper received 19 October 2010 Accepted 11 January 2011 K O M U N I K A T Autorów, Czytelników i Sympatyków Czasopisma Stomatologicznego uprzejmie informujemy, że decyzją Prezydium Zarządu Głównego PTS, od stycznia 2011 r., prace w Journal of Stomatology będą publikowane w języku angielskim i polskim. Chcemy powtórnie ubiegać się o indeksację w PubMed, którą mieliśmy do 1992 r. oraz uzyskać dla naszego periodyku punkty Impact Factor. Redakcja przygotowując artykuł do druku stosuje ujednolicone zasady obowiązujące dla czasopism biomedycznych, opracowane przez Międzynarodowy Komitet Redaktorów Czasopisma Medycznych ( Stąd uprzejmie prosimy Autorów, aby prace do druku były ściśle przygotowywane według nowego regulaminu, opublikowanego w jedenastym zeszycie Czasopisma Stomatologicznego 2010 r. oraz dostępnego na stronie internetowej naszego periodyku ( Redaktor Naczelny Prof. zw. dr hab. med. Hubert Wanyura 761

CHARAKTERYSTYKA WAD WYMOWY

CHARAKTERYSTYKA WAD WYMOWY CHARAKTERYSTYKA WAD WYMOWY Czynniki wywołujące zaburzenia mowy są różne. Dzieli się je na endogenne (wewnątrzpochodne) i egzogenne (zewnątrzpochodne). Bez względu na wiek pojawienia się, wszystkie zaburzenia

Bardziej szczegółowo

ZABURZENIA MOWY U DZIECI Z ROZSZCZEPEM PODNIEBIENIA, WYBRANE ZAGADNIENIA Z TERAPII MOWY

ZABURZENIA MOWY U DZIECI Z ROZSZCZEPEM PODNIEBIENIA, WYBRANE ZAGADNIENIA Z TERAPII MOWY ZABURZENIA MOWY U DZIECI Z ROZSZCZEPEM PODNIEBIENIA, WYBRANE ZAGADNIENIA Z TERAPII MOWY Wśród wrodzonych wad rozwojowych rozszczep podniebienia jest schorzeniem złożonym, o wieloukładowym charakterze (J.

Bardziej szczegółowo

międzyzębowy charakteryzuje się tym, że w trakcie realizacji głosek ciszących, syczących lub szumiących dziecko wsuwa język między zęby

międzyzębowy charakteryzuje się tym, że w trakcie realizacji głosek ciszących, syczących lub szumiących dziecko wsuwa język między zęby Wady wymowy Sygmatyzm to nieprawidłowa artykulacja głosek szumiących sz, ż, cz, dż, syczących s, z, c, dz lub ciszących ś, ź, ć, dź. Nieprawidłowość może dotyczyć jednego, dwóch lub wszystkich trzech szeregów

Bardziej szczegółowo

KĄCIK LOGOPEDYCZNY. Praktyczny przewodnik logopedyczny, czyli co trzeba wiedzieć o diagnozie i terapii logopedycznej.

KĄCIK LOGOPEDYCZNY. Praktyczny przewodnik logopedyczny, czyli co trzeba wiedzieć o diagnozie i terapii logopedycznej. KĄCIK LOGOPEDYCZNY Należy do dobrego wychowania dzieci ażeby dobrze wykształcić narzędzie mowy, ażeby dzieci nauczyć każde słowo doskonale, wyraźnie i często wymawiać. I to będzie pierwsza nauka, którą

Bardziej szczegółowo

Czy twoje dziecko wymaga pomocy logopedycznej?

Czy twoje dziecko wymaga pomocy logopedycznej? Czy twoje dziecko wymaga pomocy logopedycznej? Przyczyną kłopotów z nauką u dzieci są bardzo często wady wymowy. Wadliwa wymowa może odzwierciedlać się w czytaniu i w pisaniu, co obniża samoocenę dziecka

Bardziej szczegółowo

PROGRAM TERAPII LOGOPEDYCZNEJ W PUBLICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ

PROGRAM TERAPII LOGOPEDYCZNEJ W PUBLICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ PROGRAM TERAPII LOGOPEDYCZNEJ W PUBLICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ W KRZAKACH Cele ogólne planu pracy: artykulacji oraz ich koordynacji); nie umiejętności poprawnej artykulacji wszystkich głosek; Cele szczegółowe:

Bardziej szczegółowo

INTERWENCJA TERAPEUTYCZNA W PRZYPADKU OPÓŹNIONEGO ROZWOJU MOWY U DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

INTERWENCJA TERAPEUTYCZNA W PRZYPADKU OPÓŹNIONEGO ROZWOJU MOWY U DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM INTERWENCJA TERAPEUTYCZNA W PRZYPADKU OPÓŹNIONEGO ROZWOJU MOWY U DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM OPÓŹNIONY ROZWÓJ MOWY zjawisko dotyczące wolniejszego wykształcenia się zdolności percepcyjnych lub/i ekspresyjnych

Bardziej szczegółowo

Informator logopedyczny dla nauczycieli

Informator logopedyczny dla nauczycieli Informator logopedyczny dla nauczycieli Należy do dobrego wychowania dzieci, ażeby dobrze wykształcić narzędzie mowy, ażeby dzieci nauczyć każde słowo doskonale, wyraźnie i często wymawiać. I to będzie

Bardziej szczegółowo

Program logopedyczny przedszkola Przyjaciół Książki dla dzieci 4,5 i 6 letnich Mówimy ładnie

Program logopedyczny przedszkola Przyjaciół Książki dla dzieci 4,5 i 6 letnich Mówimy ładnie Program logopedyczny przedszkola Przyjaciół Książki dla dzieci 4,5 i 6 letnich Mówimy ładnie Opracowała: mgr Agnieszka Sokółka Wstęp Umiejętność poprawnego mówienia jest w naszych czasach szczególnie ważna.

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA WAD WYMOWY, SPOSÓB ICH ROZPOZNAWANIA ORAZ ZESTAW ĆWICZEŃ WSPOMAGAJĄCYCH TERAPIĘ LOGOPEDYCZNĄ KLASYFIKACJA ZABURZEŃ MOWY

CHARAKTERYSTYKA WAD WYMOWY, SPOSÓB ICH ROZPOZNAWANIA ORAZ ZESTAW ĆWICZEŃ WSPOMAGAJĄCYCH TERAPIĘ LOGOPEDYCZNĄ KLASYFIKACJA ZABURZEŃ MOWY CHARAKTERYSTYKA WAD WYMOWY, SPOSÓB ICH ROZPOZNAWANIA ORAZ ZESTAW ĆWICZEŃ WSPOMAGAJĄCYCH TERAPIĘ LOGOPEDYCZNĄ Czynniki wywołujące zaburzenia mowy są różne. Dzieli się je na wewnątrzpochodne (endogenne)

Bardziej szczegółowo

NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE WADY WYMOWY oraz ZABURZENIA ROZWOJU MOWY U DZIECI

NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE WADY WYMOWY oraz ZABURZENIA ROZWOJU MOWY U DZIECI NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE WADY WYMOWY oraz ZABURZENIA ROZWOJU MOWY U DZIECI DYSLALIE Najczęściej spotykane wady wymowy u dzieci to zaburzenia artykulacji, czyli nieprawidłowe, odbiegające od normy przyjętej

Bardziej szczegółowo

Praktyczny przewodnik logopedyczny, czyli co trzeba wiedzieć o diagnozie i terapii logopedycznej.

Praktyczny przewodnik logopedyczny, czyli co trzeba wiedzieć o diagnozie i terapii logopedycznej. Praktyczny przewodnik logopedyczny, czyli co trzeba wiedzieć o diagnozie i terapii logopedycznej. 1. Kto to jest logopeda? Logopeda jest specjalistą, który może: Nauczyć Twoje dziecko prawidłowo wymawiać

Bardziej szczegółowo

Zajęcia specjalistów TERAPIA LOGOPEDYCZNA

Zajęcia specjalistów TERAPIA LOGOPEDYCZNA Zajęcia specjalistów TERAPIA LOGOPEDYCZNA Prawidłowy rozwój mowy uwarunkowany jest właściwym rozwojem intelektualnym, fizycznym i emocjonalnym. Opanowanie właściwej techniki mówienia, wyraziste wymawianie

Bardziej szczegółowo

BIULETYN LOGOPEDYCZNY MALUSZEK

BIULETYN LOGOPEDYCZNY MALUSZEK BIULETYN LOGOPEDYCZNY MALUSZEK CZYLI CAŁOŚCIOWE SPOJRZENIE NA ROZWÓJ DZIECKA Nr 16, WRZESIEŃ 2019 Niepubliczne Przedszkole Janowiaczek LOGOPEDYCZNE FAKTY I MITY Z doświadczeń logopedów praktyków wynika,

Bardziej szczegółowo

Zabawy i ćwiczenia wspomagające rozwój mowy dziecka w wieku przedszkolnym

Zabawy i ćwiczenia wspomagające rozwój mowy dziecka w wieku przedszkolnym Zabawy i ćwiczenia wspomagające rozwój mowy dziecka w wieku przedszkolnym Wiek przedszkolny dziecka jest okresem swoistej mowy dziecięcej. Charakteryzuje się on substytucją, uproszczeniami i seplenieniem.

Bardziej szczegółowo

Pierwsza wizyta u logopedy Standardy postępowania krok po kroku

Pierwsza wizyta u logopedy Standardy postępowania krok po kroku Pierwsza wizyta u logopedy Standardy postępowania krok po kroku KROK 1: Zapisanie dziecka na wizytę logopedyczną: Na pierwszą wizytę/ konsultację logopedyczną należy zapisać dziecko w sekretariacie Poradni

Bardziej szczegółowo

Jeszcze w drugiej połowie ub. wieku najczęściej rutynowo zamykano rozszczep podniebienia między 18-tym a 24-tym miesiącem życia dziecka.

Jeszcze w drugiej połowie ub. wieku najczęściej rutynowo zamykano rozszczep podniebienia między 18-tym a 24-tym miesiącem życia dziecka. STRESZCZENIE Rozszczep wargi i/lub podniebienia, występujący w postaciach izolowanych lub w formie skojarzonej jako rozszczep wargi, wyrostka zębodołowego i podniebienia, stanowi 65% anomalii rozwojowych

Bardziej szczegółowo

Najczęściej spotykane rodzaje wad wymowy u dzieci:

Najczęściej spotykane rodzaje wad wymowy u dzieci: Zaburzenia mowy to wszelkie odstępstwo od prawidłowej mowy, od normy przyjętej w danym języku. Zaburzenia mowy ujawniaj ą si ę w postaci : nieprawidłowej wymowy głosek wady wymowy opóźnionego rozwoju mowy

Bardziej szczegółowo

WARUNKIEM SKUTECZNEJ TERAPII LOGOPEDYCZNEJ JEST PRACA Z DZIECKIEM W DOMU. BEZ NIEJ NIE BĘDZIE EFEKTÓW W POSTACI POPRAWNEJ WYMOWY.

WARUNKIEM SKUTECZNEJ TERAPII LOGOPEDYCZNEJ JEST PRACA Z DZIECKIEM W DOMU. BEZ NIEJ NIE BĘDZIE EFEKTÓW W POSTACI POPRAWNEJ WYMOWY. Informacje o terapii logopedycznej Z uwagi na specyfikę terapii logopedycznej ważne jest, by zadawane przez logopedę ćwiczenia były wykonywane codziennie przez 15 minut, zawsze w obecności rodzica, który

Bardziej szczegółowo

Pomoc logopedyczna dzieciom w wieku przedszkolnym jako profilaktyka niepowodzeń szkolnych. Autor: mgr Grażyna Wrzaszczak

Pomoc logopedyczna dzieciom w wieku przedszkolnym jako profilaktyka niepowodzeń szkolnych. Autor: mgr Grażyna Wrzaszczak Pomoc logopedyczna dzieciom w wieku przedszkolnym jako profilaktyka niepowodzeń szkolnych Autor: mgr Grażyna Wrzaszczak [...] przyszłość dziecka kształtuje się w przedszkolu. D.Elsenbroich, Co siedmiolatek

Bardziej szczegółowo

JAK WSPOMAGAĆ ROZWÓJ MOWY PRZEDSZKOLAKA

JAK WSPOMAGAĆ ROZWÓJ MOWY PRZEDSZKOLAKA JAK WSPOMAGAĆ ROZWÓJ MOWY PRZEDSZKOLAKA Kiedy należy skorzystać z porady Logopedy? Jak wspomagać rozwój dziecka? Wskazówki dla Rodziców Terapie wspomagające 1 Normą rozwojową jest, jeśli dziecko w wieku:

Bardziej szczegółowo

Terapia dyslalii rozszczepowej

Terapia dyslalii rozszczepowej Terapia dyslalii rozszczepowej Dyslalia rozszczepowa to rodzaj dyslalii obwodowej, której objawem są zakłócenia dźwiękowych realizacji fonemów, a które (...) mogą dotyczyć wszystkich cech fonetycznych.

Bardziej szczegółowo

DRODZY RODZICE! Znajdźcie czas! Słuchajcie z uwagą opowieści Dziecka, tak jak chcielibyście, Aby ono słuchało Was!!!

DRODZY RODZICE! Znajdźcie czas! Słuchajcie z uwagą opowieści Dziecka, tak jak chcielibyście, Aby ono słuchało Was!!! DRODZY RODZICE! Znajdźcie czas! Słuchajcie z uwagą opowieści Dziecka, tak jak chcielibyście, Aby ono słuchało Was!!! Mowa jest zwierciadłem duszy człowieka i trzeba o nią dbać... Prawidłowe kształtowanie

Bardziej szczegółowo

Organizacja terapii logopedycznej

Organizacja terapii logopedycznej Organizacja terapii logopedycznej w Szkole Podstawowej nr 1 w Dobrym Mieście 1. Rodzice wyrażają zgodę na przeprowadzenie przesiewowych badań logopedycznych ich dzieci na terenie placówki, składając podpis

Bardziej szczegółowo

1.Klasyfikacja głosek języka polskiego. 2.Układ narządów artykulacyjnych przy wymowie wybranych głosek.

1.Klasyfikacja głosek języka polskiego. 2.Układ narządów artykulacyjnych przy wymowie wybranych głosek. ZAPRASZAM ZAPRASZAM 1.Klasyfikacja głosek języka polskiego. 2.Układ narządów artykulacyjnych przy wymowie wybranych głosek. 1. Głoski języka polskiego możemy podzielić na dwie podstawowe grupy: - Samogłoski

Bardziej szczegółowo

W jaki sposób rodzic może stymulować rozwój mowy dziecka?

W jaki sposób rodzic może stymulować rozwój mowy dziecka? W jaki sposób rodzic może stymulować rozwój mowy dziecka? Sprawność mówienia kształtuje się od pierwszych chwil życia dziecka i ma to miejsce w domu rodzinnym. Osoby najbliższe dziecku mają największy

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA WAD WYMOWY

CHARAKTERYSTYKA WAD WYMOWY CHARAKTERYSTYKA WAD WYMOWY Należy do dobrego wychowania dzieci, ażeby dobrze wykształcić narzędzie mowy, ażeby dzieci nauczyć każde słowo doskonale, wyraźnie i czysto wymawiać. I to będzie pierwsza nauka,

Bardziej szczegółowo

Posługiwanie się mową artykułowaną nie jest czynnością wrodzoną - umiejętność ta musi być nabywana na drodze społecznych uwarunkowań, poprzez kontakt

Posługiwanie się mową artykułowaną nie jest czynnością wrodzoną - umiejętność ta musi być nabywana na drodze społecznych uwarunkowań, poprzez kontakt ETAPY ROZWOJU MOWY DZIECKA Posługiwanie się mową artykułowaną nie jest czynnością wrodzoną - umiejętność ta musi być nabywana na drodze społecznych uwarunkowań, poprzez kontakt z otoczeniem. Zanim jednak

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYKI LOGOEPDYCZNEJ SZKOŁA POPRAWNEJ WYMOWY

PROGRAM PROFILAKTYKI LOGOEPDYCZNEJ SZKOŁA POPRAWNEJ WYMOWY Szkoła PODSTAWOWA NR 1 W BRODNICY PROGRAM PROFILAKTYKI LOGOEPDYCZNEJ SZKOŁA POPRAWNEJ WYMOWY CELE LOGOPEDYCZNE: 1. Stymulowanie rozwoju mowy i języka tak, aby wszystkie dzieci osiągnęły: sprawność strony

Bardziej szczegółowo

Wady wymowy - rodzaje, przyczyny, skutki, zapobieganie.

Wady wymowy - rodzaje, przyczyny, skutki, zapobieganie. Wady wymowy - rodzaje, przyczyny, skutki, zapobieganie. Mowa jest jedną z ważniejszych form aktywności człowieka, kluczem do wiedzy i ważnym czynnikiem kształtującym osobowość. Mowa jest atutem w nawiązywaniu

Bardziej szczegółowo

Plan terapii logopedycznej. Cele terapii logopedycznej

Plan terapii logopedycznej. Cele terapii logopedycznej Plan terapii logopedycznej Cele terapii logopedycznej 1. Usuwanie wad i zaburzeń mowy. 2. Kształtowanie prawidłowej mowy pod względem gramatycznym, fonetycznym, leksykalnym. Zadania w zakresie terapii

Bardziej szczegółowo

Wady wymowy u dzieci

Wady wymowy u dzieci Wady wymowy u dzieci Nie od dziś wiadomo, że dzieci bywają okrutne. W jakim sensie? Drwią z inności, wyśmiewają się z kolegów, gdy ci choć trochę od nich odstają. Jedną z takich cech, która naraża młodego

Bardziej szczegółowo

Opracowała : mgr Elżbieta Książkiewicz-Mroczka

Opracowała : mgr Elżbieta Książkiewicz-Mroczka PROGRAM TERAPII LOGOPEDYCZNEJ DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. JANA PAWŁA II W GŁOJSCACH NA ROK SZKOLNY 2015/2016 W RAMACH POMOCY PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNEJ Opracowała : mgr Elżbieta Książkiewicz-Mroczka

Bardziej szczegółowo

PRZYCZYNY WAD I ZABURZEŃ MOWY U DZIECI

PRZYCZYNY WAD I ZABURZEŃ MOWY U DZIECI PRZYCZYNY WAD I ZABURZEŃ MOWY U DZIECI Wstępują różne typy zaburzeń mowy wynikające z różnych przyczyn. U podłoża wszystkich zaburzeń mowy mogą leżeć przyczyny funkcjonalne, organiczne, emocjonalne lub

Bardziej szczegółowo

SŁOWNIK LOGOPEDYCZNY

SŁOWNIK LOGOPEDYCZNY SŁOWNIK LOGOPEDYCZNY artykulacja: określone zjawiska fonetyczne dzięki którym wymawiane dźwięki stają się głoskami; o ostatecznym kształcie i jakości głosek decyduje układ narządów mowy względem siebie.

Bardziej szczegółowo

Plan terapii logopedycznej. czyli w jaki sposób dziecko w naszej szkole trafi do logopedy?

Plan terapii logopedycznej. czyli w jaki sposób dziecko w naszej szkole trafi do logopedy? Plan terapii logopedycznej czyli w jaki sposób dziecko w naszej szkole trafi do logopedy? 1. Przygotowanie list imiennych dzieci w celu uzyskania zgody rodziców na udział ich dziecka w przesiewowych i

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRACY Z UCZNIEM/UCZENNICĄ NA ZAJĘCIACH Z TERAPII LOGOPEDYCZNEJ NOWA JAKOŚĆ EDUKACJI W PYSKOWICACH REALIZOWANY W RAMACH PROJEKTU:

PROGRAM PRACY Z UCZNIEM/UCZENNICĄ NA ZAJĘCIACH Z TERAPII LOGOPEDYCZNEJ NOWA JAKOŚĆ EDUKACJI W PYSKOWICACH REALIZOWANY W RAMACH PROJEKTU: PROGRAM PRACY a1 Z UCZNIEM/UCZENNICĄ NA ZAJĘCIACH Z TERAPII LOGOPEDYCZNEJ NOWA JAKOŚĆ EDUKACJI W PYSKOWICACH REALIZOWANY W RAMACH PROJEKTU: WYRÓWNYWANIA SZANS EDUKACYJNYCH UCZNIÓW Z GRUP O UTRUDNIONYM

Bardziej szczegółowo

mgr Ewelina Gibowicz

mgr Ewelina Gibowicz mgr Ewelina Gibowicz * Zdolność do nabycia umiejętności posługiwania się mową jest WRODZONA * Warunek ujawnienia się tej zdolności: - WŁASNA AKTYWNOŚĆ DZIECKA - OTOCZENIE, KTÓRE POSŁUGUJE SIĘ JĘZYKIEM

Bardziej szczegółowo

Plan pracy dotyczący sygmatyzmu interdentalnego

Plan pracy dotyczący sygmatyzmu interdentalnego Plan pracy dotyczący sygmatyzmu interdentalnego ETAP Usprawnianie motoryki narządów mowy Nauka oddychania przez nos Reedukacja połykania Korekcja usprawniania języka w spoczynku Terapia logopedyczna polegająca

Bardziej szczegółowo

Wymowa u dzieci w wieku przedszkolnym

Wymowa u dzieci w wieku przedszkolnym Wymowa u dzieci w wieku przedszkolnym Opracowała: mgr Anna Smardzewska Nauczyciel Przedszkola Samorządowego nr1 w Aleksandrowie Kuj. Wprowadzenie Wymowa dziecka jest przedmiotem badań różnych nauk i budzi

Bardziej szczegółowo

ROZWÓJ MOWY DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM ORAZ PROFILAKTYKA ZABURZEŃ MOWY

ROZWÓJ MOWY DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM ORAZ PROFILAKTYKA ZABURZEŃ MOWY ROZWÓJ MOWY DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM ORAZ PROFILAKTYKA ZABURZEŃ MOWY Rozwój mowy nie przebiega u wszystkich dzieci jednakowo: u jednych szybciej, u innych wolniej lub nieharmonijnie. Stopień rozwoju

Bardziej szczegółowo

Aspekt logopedyczny. przerośniętego migdałka gardłowego u dziecka

Aspekt logopedyczny. przerośniętego migdałka gardłowego u dziecka Opracowanie: mgr Aneta Muszyńska-logopeda, mgr Maria Bryła-logopeda Aspekt logopedyczny przerośniętego migdałka gardłowego u dziecka Przerost migdałka gardłowego, tzw. trzeciego migdałka występuje u dzieci

Bardziej szczegółowo

Pierwsza wizyta u logopedy Standardy postępowania krok po kroku

Pierwsza wizyta u logopedy Standardy postępowania krok po kroku Pierwsza wizyta u logopedy Standardy postępowania krok po kroku KROK 1: Zapisanie dziecka na wizytę logopedyczną: Na pierwszą wizytę/ konsultację logopedyczną należy zapisać dziecko w sekretariacie Poradni

Bardziej szczegółowo

PRACĘ LOGOPEDY REGULUJE:

PRACĘ LOGOPEDY REGULUJE: Logopeda - Sylwia Wysocka PRACĘ LOGOPEDY REGULUJE: 1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w

Bardziej szczegółowo

Uczeń z nieprawidłową wymową

Uczeń z nieprawidłową wymową Dorota Zawistowska- neurologopeda, surdopedagog Uczeń z nieprawidłową wymową Normy rozwojowe kształtowania się mowy wskazują, że rozwój podsystemu fonologicznego języka powinien być zakończony w szóstym

Bardziej szczegółowo

Wiosna logopedyczna Ilona Żyła. Jak wspomagać rozwój mowy dziecka przedszkolnego

Wiosna logopedyczna Ilona Żyła. Jak wspomagać rozwój mowy dziecka przedszkolnego Wiosna logopedyczna Ilona Żyła Jak wspomagać rozwój mowy dziecka przedszkolnego Jak dzieci uczą się mówić? bocian chodził na długich czerwonych nogach i paplał po egipsku; nauczył się bowiem tego języka

Bardziej szczegółowo

Wstępne podsumowanie badań zaburzeń mowy u dzieci w wieku przedszkolnym z dysfunkcją fazy połykania i oddychania

Wstępne podsumowanie badań zaburzeń mowy u dzieci w wieku przedszkolnym z dysfunkcją fazy połykania i oddychania Izabela Malicka The International School of Kraków Przedszkole Bajkowa Kraina w Krakowie Wstępne podsumowanie badań zaburzeń mowy u dzieci w wieku przedszkolnym z dysfunkcją fazy połykania i oddychania

Bardziej szczegółowo

Najczęściej spotykane wady wymowy

Najczęściej spotykane wady wymowy Najczęściej spotykane wady wymowy część 1 Opracowanie: mgr Judyta Wójcik - logopeda SYGMATYZM Sygmatyzm to kolokwialnie mówiąc seplenienie. Jest to rodzaj dyslalii polegający na nieprawidłowej artykulacji

Bardziej szczegółowo

Przyjrzyjmy się zatem skutkom niefizjologicznego sposobu oddychania:

Przyjrzyjmy się zatem skutkom niefizjologicznego sposobu oddychania: Oddychanie, służące wyłącznie celom fizjologicznym, nazywamy oddychaniem fizjologicznym, spoczynkowym albo statycznym. Ruchy występujące w czasie tego typu oddychania są ruchami wrodzonymi. Nie musimy

Bardziej szczegółowo

Z tego rozdziału dowiesz się:

Z tego rozdziału dowiesz się: Rozdział 2 Jak powstaje głos? Z tego rozdziału dowiesz się: które partie ciała biorą udział w tworzeniu głosu, jak przebiega proces wzbudzania dźwięku w krtani, w jaki sposób dźwięk staje się głoską, na

Bardziej szczegółowo

ETAPY ROZWOJU MOWY. Rozwój mowy dziecka od narodzin do siódmego roku życia dzielimy na cztery okresy ( L. Kaczmarek) :

ETAPY ROZWOJU MOWY. Rozwój mowy dziecka od narodzin do siódmego roku życia dzielimy na cztery okresy ( L. Kaczmarek) : ETAPY ROZWOJU MOWY Rozwój mowy dziecka od narodzin do siódmego roku życia dzielimy na cztery okresy ( L. Kaczmarek) : - okres melodii - okres wyrazu - okres zdania - okres swoistej mowy dziecięcej OKRES

Bardziej szczegółowo

PORADNIK DLA RODZICÓW. www.abak-centrumterapii.pl

PORADNIK DLA RODZICÓW. www.abak-centrumterapii.pl PORADNIK DLA RODZICÓW www.abak-centrumterapii.pl I. Metoda Indywidualnej Stymulacji Słuchu Johansen (IAS) II. Przewodnik dla rodziców III. Zarys rozwoju mowy dziecka IV. Kiedy do logopedy? V. Skrócone

Bardziej szczegółowo

TERAPIA LOGOPEDYCZNA. Terapią logopedyczną objęte są dzieci z zaburzeniami mowy.

TERAPIA LOGOPEDYCZNA. Terapią logopedyczną objęte są dzieci z zaburzeniami mowy. TERAPIA LOGOPEDYCZNA Terapią logopedyczną objęte są dzieci z zaburzeniami mowy. Zajęcia odbywają się systematycznie, dostosowane są do możliwości psychofizycznych każdego ucznia. Terapia prowadzona jest

Bardziej szczegółowo

PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH LOGOPEDIA OGÓLNA

PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH LOGOPEDIA OGÓLNA PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH LOGOPEDIA OGÓLNA Cel studiów: Celem studiów jest przygotowanie słuchaczy do zawodu logopedy terapeuty z zakresu diagnozy, terapii mowy i wymowy pracującego z dziećmi, młodzieżą

Bardziej szczegółowo

Regionalny Program Polityki Zdrowotnej

Regionalny Program Polityki Zdrowotnej Regionalny Program Polityki Zdrowotnej Program badań przesiewowych słuchu oraz mowy dla uczniów pierwszych klas szkół podstawowych z terenu województwa łódzkiego na lata 2018-2020 Jeśli jesteś rodzicem

Bardziej szczegółowo

Grażyna Krzysztoszek, Małgorzata Piszczek MATERIA WYRAZOWO-OBRAZKOWY DO UTRWALANIA POPRAWNEJ WYMOWY G OSEK A, O, U, E, I, Y, A,, E,

Grażyna Krzysztoszek, Małgorzata Piszczek MATERIA WYRAZOWO-OBRAZKOWY DO UTRWALANIA POPRAWNEJ WYMOWY G OSEK A, O, U, E, I, Y, A,, E, Grażyna Krzysztoszek, Małgorzata Piszczek MATERIA WYRAZOWO-OBRAZKOWY DO UTRWALANIA POPRAWNEJ WYMOWY G OSEK A, O, U, E, I, Y, A,, E, 10 Copyright by Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2012 Korekta: Danuta

Bardziej szczegółowo

ROZWÓJ MOWY DZIECKA. Rozwój mowy można podzielić na cztery okresy:

ROZWÓJ MOWY DZIECKA. Rozwój mowy można podzielić na cztery okresy: ROZWÓJ MOWY DZIECKA Drodzy Rodzice, oceniając stopień rozwoju mowy dziecka musicie pamiętać, że nie przebiega on u wszystkich dzieci jednakowo. U jednych szybciej, u innych znacznie wolniej. Dlatego, nie

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć logopedycznych

Scenariusz zajęć logopedycznych Scenariusz zajęć logopedycznych Rodzaj terapii: logopedyczna Czas trwania zajęć: 45 min. Etap kształcenia: szkoła podstawowa Klasa: I Forma pracy: indywidualna Diagnoza logopedyczna: Dziewczynka lat 7

Bardziej szczegółowo

Rola rodziny w kształtowaniu mowy dziecka

Rola rodziny w kształtowaniu mowy dziecka Rola rodziny w kształtowaniu mowy dziecka W procesie kształtowania mowy dziecka dużą rolę odgrywają rodzice. Dziecko uczy się mowy od otoczenia, to znaczy od osób, z którymi najczęściej przebywa. Niekiedy

Bardziej szczegółowo

szczęki, objawy i sposoby Natalia Zając

szczęki, objawy i sposoby Natalia Zając Etiologia wybranych grup rozszczepów szczęki, objawy i sposoby ich zespołowego leczenia. Natalia Zając Promotor: dr n. med., prof. Vaclav Bednar Wstęp Wśród wad rozwojowych występujących u noworodków w

Bardziej szczegółowo

Zabawy buzi i ję WSTĘP PROGRAM PROFILAKTYKI LOGOPEDYCZNEJ

Zabawy buzi i ję WSTĘP PROGRAM PROFILAKTYKI LOGOPEDYCZNEJ PROGRAM PROFILAKTYKI LOGOPEDYCZNEJ Zabawy buzi i ję zyczka WSTĘP Okres przedszkolny jest czasem formowania się systemu fonetycznofonologicznego oraz pojawiania się wszystkich kategorii gramatycznych oraz

Bardziej szczegółowo

Rola rodziców w terapii mowy dziecka

Rola rodziców w terapii mowy dziecka Rola rodziców w terapii mowy dziecka Począwszy od życia płodowego dziecko rejestruje dźwięki z otoczenia, najlepiej rozpoznaje głos matki. Już w pierwszym miesiącu życia noworodek krzykiem i płaczem sygnalizuje

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WŁASNY ZAJĘĆ LOGOPEDYCZNYCH W PRZEDSZKOLU SAMORZĄDOWYM W SZCZERCOWIE

PROGRAM WŁASNY ZAJĘĆ LOGOPEDYCZNYCH W PRZEDSZKOLU SAMORZĄDOWYM W SZCZERCOWIE PROGRAM WŁASNY ZAJĘĆ LOGOPEDYCZNYCH W PRZEDSZKOLU SAMORZĄDOWYM W SZCZERCOWIE Niech język giętki wypowie wszystko, co pomyśli głowa autor: logopeda Edyta Gagracz Szczerców 1.09.2017 r. 1 SPIS TREŚCI I Wstęp

Bardziej szczegółowo

Zajęcia specjalistyczne w PSP nr 4 w Świdwinie w roku szkolnym 2018/2019

Zajęcia specjalistyczne w PSP nr 4 w Świdwinie w roku szkolnym 2018/2019 Zajęcia specjalistyczne w PSP nr 4 w Świdwinie w roku szkolnym 2018/2019 W naszej szkole prowadzone są: 1. ZAJĘCIA DYDAKTYCZNO WYRÓWNAWCZE. 2. ZAJĘCIA REWALIDACYJNE. 3. ZAJĘCIA KOREKCYJNO KOMPENSACYJNE.

Bardziej szczegółowo

PORADY LOGOPEDY. Zalecenia prof. Leona Kaczmarka dla rodziców. 12 przykazań logopedycznych

PORADY LOGOPEDY. Zalecenia prof. Leona Kaczmarka dla rodziców. 12 przykazań logopedycznych PORADY LOGOPEDY Zalecenia prof. Leona Kaczmarka dla rodziców 12 przykazań logopedycznych 1. Narządy mowy dziecka kształtują się i zaczynają funkcjonować już w życiu płodowym. Są one ogromnie wrażliwe na

Bardziej szczegółowo

Wczesne rozpoznawanie trudności w nauce czytania i pisania ryzyko dysleksji. Przyczyny i skutki dysleksji rozwojowej.

Wczesne rozpoznawanie trudności w nauce czytania i pisania ryzyko dysleksji. Przyczyny i skutki dysleksji rozwojowej. Działania edukacyjno profilaktyczne na rzecz rodziców, nauczycieli i uczniów. Oferta Zespołu Poradni Psychologiczno Pedagogicznych Poradni Psychologiczno Pedagogicznej nr 3 na rok szkolny 2016/2017 Dla

Bardziej szczegółowo

ZESPÓŁ DS. DZIECKA Oferta Poradni Psychologiczno Pedagogicznej nr 3 na rok szkolny 2015/2016

ZESPÓŁ DS. DZIECKA Oferta Poradni Psychologiczno Pedagogicznej nr 3 na rok szkolny 2015/2016 ZESPÓŁ DS. DZIECKA Oferta Poradni Psychologiczno Pedagogicznej nr 3 na rok szkolny 2015/2016 Skład zespołu: mgr pedagog, koordynator zespołu mgr - pedagog mgr - pedagog mgr Magdalena Górniak-Grzyb - pedagog

Bardziej szczegółowo

Okresy rozwoju mowy dziecka na co zwrócić uwagę. w wymowie naszego dziecka

Okresy rozwoju mowy dziecka na co zwrócić uwagę. w wymowie naszego dziecka Okresy rozwoju mowy dziecka na co zwrócić uwagę w wymowie naszego dziecka Proces rozwoju mowy przebiega etapami i trwa kilka lat. Zanim dziecko nauczy się wyrażać swoje myśli, musi przejść wiele etapów,

Bardziej szczegółowo

PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA. Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny

PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA. Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA kierowanie wzrostem i rozwojem narządu żucia w każdym okresie rozwojowym dziecka poprzez:

Bardziej szczegółowo

PRZYJMOWANIE POŻYWIENIA - MIMIKA - ODDYCHANIE - FONACJA

PRZYJMOWANIE POŻYWIENIA - MIMIKA - ODDYCHANIE - FONACJA Metoda ustno-twarzowej terapii regulacyjnej polega na stymulacji mięśni biorących udział w procesie mowy: mięśni oddechowych i klatki piersiowej, mięśni kontrolujących ustawianie głowy, mięśni twarzy i

Bardziej szczegółowo

ZALECENIA DOTYCZĄCE WCZESNEJ PROFILAKTYKI LOGOPEDYCZNEJ

ZALECENIA DOTYCZĄCE WCZESNEJ PROFILAKTYKI LOGOPEDYCZNEJ ZALECENIA DOTYCZĄCE WCZESNEJ PROFILAKTYKI LOGOPEDYCZNEJ Proces opanowywania języka i jego rozwoju zachodzi pod wpływem środowiska, w którym dziecko się wychowuje. I to właśnie rodzice powinni w sposób

Bardziej szczegółowo

WARSZTATY LOGOPEDYCZNE. mgr Monika Szymańska Neurologopeda, Pedagog specjalny

WARSZTATY LOGOPEDYCZNE. mgr Monika Szymańska Neurologopeda, Pedagog specjalny WARSZTATY LOGOPEDYCZNE mgr Monika Szymańska Neurologopeda, Pedagog specjalny Plan spotkania Etapy rozwoju artykulacji. Czynniki wywołujące dysfunkcję narządów mowy. Najczęstsze wady wymowy występujące

Bardziej szczegółowo

Logopedia w praktyce nauczyciela. Oktawia Czechowska

Logopedia w praktyce nauczyciela. Oktawia Czechowska Logopedia w praktyce nauczyciela Oktawia Czechowska Zagadnienia Logopedia jako nauka Profilaktyka logopedyczna w placówce oświatowej Diagnoza i terapia logopedyczna Wada artykulacyjna, a zaburzenie mowy

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 63/2007/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 20 września 2007 r.

Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 63/2007/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 20 września 2007 r. OPIS PROGRAMU ORTODONTYCZNEJ OPIEKI NAD DZIEĆMI Z WRODZONYMI WADAMI CZĘŚCI TWARZOWEJ CZASZKI Warszawa, 2007 rok 1 1. Uzasadnienie celowości wdrożenia programu Opis problemu Częstość występowania rozszczepów

Bardziej szczegółowo

Publiczna Szkoła Podstawowa nr 9 w Radomiu

Publiczna Szkoła Podstawowa nr 9 w Radomiu Publiczna Szkoła Podstawowa nr 9 w Radomiu RAMOWY PROGRAM TERAPII LOGOPEDYCZNEJ Opracowanie neurologopeda mgr Justyna Sambor Ramowy program terapii logopedycznej. Opracowała mgr Justyna Sambor 1 Wstęp

Bardziej szczegółowo

W trzecim okresie nazywanym okresem zdania (od 2 do 3 roku życia) mowa ulega dalszemu doskonaleniu. Dziecko powinno już wypowiadać głoski:

W trzecim okresie nazywanym okresem zdania (od 2 do 3 roku życia) mowa ulega dalszemu doskonaleniu. Dziecko powinno już wypowiadać głoski: Rozwój mowy jest procesem fizjologicznym, charakteryzującym się osobliwymi zmianami ilościowymi i jakościowymi w zakresie możliwości użycia języka przez dziecko. Jest on możliwy jedynie w środowisku społecznym

Bardziej szczegółowo

Wyniki przesiewowego badania logopedycznego u uczniów z klas pierwszych

Wyniki przesiewowego badania logopedycznego u uczniów z klas pierwszych Wyniki przesiewowego badania logopedycznego u uczniów z klas pierwszych Rok szkolny 2010/2011 Cel badania Celem logopedycznego badania przesiewowego była ocena stanu wymowy uczniów podejmujących naukę

Bardziej szczegółowo

O wędzidełku języka słów kilka

O wędzidełku języka słów kilka O wędzidełku języka słów kilka Źródło: internet Wędzidełko języka to cienka błonka, która łączy dolną część języka z dnem jamy ustnej. Kiedy jest prawidłowo zbudowane, pozwala na swobodne ruchy językiem

Bardziej szczegółowo

Jak rozwija się mowa u dzieci w wieku przedszkolnym?

Jak rozwija się mowa u dzieci w wieku przedszkolnym? Jak rozwija się mowa u dzieci w wieku przedszkolnym? Porozumiewanie się językowe, słowne, możliwe jest za sprawą mowy, która odgrywa istotną rolę w społecznych kontaktach człowieka z innymi ludźmi. Poprzez

Bardziej szczegółowo

Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Centralny Szpital Kliniczny

Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Centralny Szpital Kliniczny Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Dysphagia in the intensive care unit: epidemiology, mechanisms, and clinical management. Critical Care 2019, marzec Systematyczny

Bardziej szczegółowo

Program Logopedia. - opis szczegółowy. Szereg ciszący.

Program Logopedia. - opis szczegółowy. Szereg ciszący. Program Logopedia - opis szczegółowy Pakiet LOGOPEDIA daje możliwość ciągłego monitorowania terapii, pozwala na bieżącą analizę stopnia zaburzenia płynności mowy i zindywidualizowanie procesu terapeutycznego.

Bardziej szczegółowo

OKRES MELODII - OD URODZENIA DO 1 ROKU ŻYCIA

OKRES MELODII - OD URODZENIA DO 1 ROKU ŻYCIA Dziecko poznaje świat, dzięki rozumieniu mowy, a umiejętność mówienia pozwala mu wyrazić swoje spostrzeżenia, pragnienia i uczucia. Podstawową wiedzę o tym, jak rozwija się mowa dziecka powinien posiadać

Bardziej szczegółowo

Blok: Terapia i wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży Metoda SI we wspomaganiu rozwoju. Wprowadzenie do zagadnienia.

Blok: Terapia i wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży Metoda SI we wspomaganiu rozwoju. Wprowadzenie do zagadnienia. Blok: Terapia i wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży Metoda SI we wspomaganiu rozwoju. Wprowadzenie do zagadnienia. Magdalena Charbicka terapeuta integracji sensorycznej, oligofrenopedagog, terapeuta

Bardziej szczegółowo

Justyna Gogol Adelina Horoń

Justyna Gogol Adelina Horoń Justyna Gogol Adelina Horoń Nie jest jednorazowa, kształtuje się przez wielokrotny kontakt z badanym. Cele: Potwierdzenie/wykluczenie zjawisk logopedycznych (zaburzeń) Przewidywanie ewentualnych tendencji

Bardziej szczegółowo

Żabno, dnia r.

Żabno, dnia r. Żabno, dnia 07.03.2014r. EUROPEJSKI DZIEŃ LOGOPEDY PPPP W TARNOWIE, FILIA ŻABNO NIEDOSŁUCH LUB GŁUCHOTA UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE ALALIA ALALIA PROLONGATA NIEDOKSZTAŁCENIE MOWY O TYPIE AFAZJI AFAZJA (DYZFAZJA)

Bardziej szczegółowo

Rys. 1 Chłopiec 4- letni - astma oskrzelowa z zaburzonym torem oddechowym i połykaniem.

Rys. 1 Chłopiec 4- letni - astma oskrzelowa z zaburzonym torem oddechowym i połykaniem. Krystyna Marasz logopeda- PPP Toruń PSL UMK WPŁYW PRZEWLEKŁYCH STANÓW ZAPALNYCH GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH NA WADY WYMOWY We wrześniu 2011 roku w czasie trwania konferencji organizacji GARD w Warszawie,

Bardziej szczegółowo

CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI PUBLICZNA BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA W KONINIE FILIA W TURKU

CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI PUBLICZNA BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA W KONINIE FILIA W TURKU CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI PUBLICZNA BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA W KONINIE FILIA W TURKU LOGOPEDIA. ZABURZENIA MOWY Zestawienie bibliograficzne w wyborze za lata 2004-2014 Opracowanie: Agnieszka Graczyk

Bardziej szczegółowo

PORADNIK PROFILAKTYKI LOGOPEDYCZNEJ DLA RODZICÓW

PORADNIK PROFILAKTYKI LOGOPEDYCZNEJ DLA RODZICÓW PORADNIK PROFILAKTYKI LOGOPEDYCZNEJ DLA RODZICÓW WSPIERANIE ROZWOJU MOWY DZIECKA PODSTAWOWE ZASADY Karmienie piersią, czyli tzw. karmienie naturalne wspiera rozwój wszystkich narządów mowy (wargi, język,

Bardziej szczegółowo

1. Logopedia - definicja Logopedia

1. Logopedia - definicja Logopedia 1. Logopedia - definicja Logopedia gr. lotos słowo, phedos nauka zajmuje się całością zagadnień związanych z komunikacją językową analizuje problem logopedyczny w różnym aspekcie : medycznym lingwistycznym

Bardziej szczegółowo

1. Czym jest mowa, jej składniki

1. Czym jest mowa, jej składniki ROLA MOWY W ŻYCIU I ROZWOJU DZIECKA Joanna Dąbrowska 1. Czym jest mowa, jej składniki 2. Czynniki warunkujące prawidłowy rozwój mowy 3. Etapy rozwoju mowy 4. Nieprawidłowości, wady wymowy 5. Wpływ wad

Bardziej szczegółowo

Wstęp do Językoznawstwa

Wstęp do Językoznawstwa Wstęp do Językoznawstwa Prof. Nicole Nau UAM, IJ, Językoznawstwo Komputerowe Piąte zajęcie 03.11.2015 Dzisiaj: Krótkie prowadzenie do fonetyki Jak powstają głoski? Jak klasyfikujemy i opisujemy głoski?

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA UCZNIÓW Z DYSLEKSJĄ ROZWOJOWĄ

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA UCZNIÓW Z DYSLEKSJĄ ROZWOJOWĄ PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA UCZNIÓW Z DYSLEKSJĄ ROZWOJOWĄ Opracowanie: Mgr Anna Borek Mgr Barbara Jakubiec Mgr Tomasz Padyjasek Spis treści: 1. Termin dysleksja. 2. Trudności

Bardziej szczegółowo

logopedia to nauka o kształtowaniu się prawidłowej mowy, usuwaniu wad wymowy oraz nauczaniu mowy w przypadku jej braku lub utraty ( I.

logopedia to nauka o kształtowaniu się prawidłowej mowy, usuwaniu wad wymowy oraz nauczaniu mowy w przypadku jej braku lub utraty ( I. logopedia to nauka o kształtowaniu się prawidłowej mowy, usuwaniu wad wymowy oraz nauczaniu mowy w przypadku jej braku lub utraty ( I. Styczek) kształtowanie prawidłowej mowy, dbanie o jej prawidłowy i

Bardziej szczegółowo

Warunki prawidłowego rozwoju mowy dziecka.

Warunki prawidłowego rozwoju mowy dziecka. Warunki prawidłowego rozwoju mowy dziecka. Mowa jest najwyższą funkcją psychiczną człowieka. Funkcją mowy są czynności poznawcze, które dokonują się za pomocą języka i tylko języka. Świat poznajemy, posługując

Bardziej szczegółowo

OŚRODEK ODDZIAŁ DZIENNY CZYNNY OD PONIEDZIAŁKU DO PIĄTKU W GODZINACH 8.00-18.00 Rejestracja tel. 14 627 10 22

OŚRODEK ODDZIAŁ DZIENNY CZYNNY OD PONIEDZIAŁKU DO PIĄTKU W GODZINACH 8.00-18.00 Rejestracja tel. 14 627 10 22 OŚRODEK ODDZIAŁ DZIENNY CZYNNY OD PONIEDZIAŁKU DO PIĄTKU W GODZINACH 8.00-18.00 Rejestracja tel. 14 627 10 22 Ośrodek realizuje świadczenia medyczne na rzecz dzieci zagrożonych nieprawidłowym rozwojem

Bardziej szczegółowo

Profilaktyka logopedyczna w przedszkolu. Jolanta Hysz konsultant ds. informatyki i edukacji początkowej WODN w Skierniewicach

Profilaktyka logopedyczna w przedszkolu. Jolanta Hysz konsultant ds. informatyki i edukacji początkowej WODN w Skierniewicach Profilaktyka logopedyczna w przedszkolu Jolanta Hysz konsultant ds. informatyki i edukacji początkowej WODN w Skierniewicach Etapy rozwoju dziecka istotne ze względu na mowę Rozwój mowy dziecka rozpoczyna

Bardziej szczegółowo

SPECJALNOŚĆ LOGOPEDYCZNA NA STUDIACH I i II STOPNIA FILOLOGIA POLSKA OFERTA ZAKŁADU LEKSYKOLOGII I LOGOPEDII

SPECJALNOŚĆ LOGOPEDYCZNA NA STUDIACH I i II STOPNIA FILOLOGIA POLSKA OFERTA ZAKŁADU LEKSYKOLOGII I LOGOPEDII SPECJALNOŚĆ LOGOPEDYCZNA NA STUDIACH I i II STOPNIA FILOLOGIA POLSKA OFERTA ZAKŁADU LEKSYKOLOGII I LOGOPEDII WARUNKI REKRUTACJI NA SPECJALNOŚĆ Warunki przyjęcia na I stopień specjalności: rozmowa kwalifikacyjna

Bardziej szczegółowo

Według L. Kaczmarka (1981) dyslalia (szeroko rozumiana jako wszystkie wady wymowy) może być:

Według L. Kaczmarka (1981) dyslalia (szeroko rozumiana jako wszystkie wady wymowy) może być: Agata Nazarewicz-Jonko Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna Nr 2 w Lublinie Wady wymowy Wady wymowy, czyli zaburzenia artykulacji, zostały już dawno uporządkowane i przedstawione za pomocą odpowiedniej

Bardziej szczegółowo

Rehabilitacja protetyczna dzieci i młodzieży z zaburzeniami rozwojowymi w

Rehabilitacja protetyczna dzieci i młodzieży z zaburzeniami rozwojowymi w Lek. stom. Elżbieta Wojtyńska Tytuł pracy: Rehabilitacja protetyczna oraz ocena jakości życia pacjentów w wieku rozwojowym i młodych dorosłych z zaburzeniami w obrębie części twarzowej czaszki Promotor:

Bardziej szczegółowo

12 PRZYKAZAŃ LOGOPEDYCZNYCH DLA RODZICÓW MAŁYCH DZIECI

12 PRZYKAZAŃ LOGOPEDYCZNYCH DLA RODZICÓW MAŁYCH DZIECI "Mowa otwiera drzwi, które wcześniej były przed dzieckiem zamknięte. Barry J. Wadsworth 12 PRZYKAZAŃ LOGOPEDYCZNYCH DLA RODZICÓW MAŁYCH DZIECI (WEDŁUG LEONA KACZMARKA) 1. Narządy mowy dziecka kształtują

Bardziej szczegółowo