STEMPLE POCZTOWE PIERWSI PŁOCCY POCZTMISTRZOWI

Transkrypt

1 Zdzisław Bitner STEMPLE POCZTOWE NA LISTACH POCZTAMTU W PŁOCKU I W PODLEGŁYCH STACJACH W Królestwie Polskim, od powstania w 1818 poczty polskiej aż do utraty jej samodzielności w 1871, poczta w Płocku nosiła różne nazwy: Pocztamt Centralny, Główny Urząd Pocztowy, od Urząd Pocztowy Gubernialny. 1. Bieżuń od Dobrzyń n. Wisłą od Płońsk od Raciąż od i od 1847 Urzędowi pocztowemu w Płocku podlegały stacje pocztowe: 5. Sierpc od Wyszogród od Lelice do Bielska 8. Bodzanów od i od 1843 PIERWSI PŁOCCY POCZTMISTRZOWI 9. Gąbin w 1834 i od Zakroczym otwarty 1 XI Góra Płocka od Bielsk od 1 X 1865 List służbowy oznaczony jako J.P. (interes poczty) z Dyrekcji Generalnej Poczt Królestwa Polskiego z dnia 28 VI 1824 r. do Jana Dawida Trotza - Pocztmistrza Centralnego w Płocku w latach List służbowy oznaczony jako Służba Pocztowa z Dyrekcji Generalnej Poczt Królestwa Polskiego z dnia 12 XI 1826 r. do Maksymiliana Kamieńskiego - Pocztmistrza Centralnego w Płocku w latach

2 POCZTAMT CENTRALNY Datownik i, typu I B, 18x4 mm, czerwony, List prywatny z dn. 6 IX 1826 r. do W-go Bonkowskiego Podprokuratora przy Trybunale Cywilnym W[ojewó]dztwa Mazowieckiego w Warszawie opłacony w połowie przez nadawcę (15 gr.), zaś drugą połowę miał opłacić odbiorca [niebieskim atramentem cyfra 15 i dopisek: forszus groszy piętnaście z opłatą porto] Odwrotna strona listu z dopiskiem wyjechał po terenie List zamknięty suchą pieczęcią z herbem Królestwa dwugłowy orzeł carski na tle udrapowanego płaszcza królewskiego, na piersiach w owalu: biały orzeł polski z koroną i napis: Królestwo Polskie Komisja Województwa Płockiego.

3 POCZTAMT CENTRALNY Datownik i, typu I B, 18x4 mm, czerwony, List urzędowy wolny od opłaty oznaczony dopiskiem Int.[Interes] Rządowy z dnia 22 IV 1826 r. do Urodzonego Bilkiewicza komornika w mieście Sierpcu List urzędowy wolny od opłaty INTERES RZĄDOWY z dn. 2 XII 1826 roku do Komisji Województwa Krakowskiego w Kielcach. W Królestwie Polskim siedzibą władz Województwa Krakowskiego był początkowo Miechów, a od sierpnia 1816 r. - Kielce. Kraków, na mocy Traktatu Wiedeńskiego, był Wolnym Miastem pod kontrolą trzech mocarstw.

4 GŁÓWNY URZĄD POCZTOWY Datownik c, typu I B, 25x4 mm, czerwony, stosowany w latach List urzędowy wolny od opłaty INTERES RZĄDOWY z dnia 15 X 1832 r. od: T[rybunału] C[ywilnego] W[województwa] P[łockiego], przesłany traktem 184 do Warszawy i dalej traktem nr 1 do Sądu Pokoju w Ostrołęce. Datownik d, typu III C, ø 23 mm, czerwony, stosowany w latach List prywatny [na koszt odbierającego] z dnia 16 VIII 1835 r. z Kancelarii Ziemiańskiej Województwa Płockiego. Poczta wypłaciła pisarzowi kancelarii - Wawrzyńcowi Hilczyńskiemu zaliczkowo (forszusem) złotych trzy = 90 gr, pobierając od adresata przy oddaniu listu całą sumę z opłatami w kwocie 159 gr. = 5 zł i 9 gr. (1 zł = 30 gr.). Rozliczenie poszczególnych opłat niebieskim atramentem: forszus - 90 gr. + opłata dla naczelnika w Płocku (2 gr. za 1 zł forszusowy) 6 gr. = 96 gr. opłata dla naczelnika wydającego przesyłkę w Przasnyszu (1 gr. za 1 zł forszusowy) = 3 gr. opłata za list krajowy do 1 łuta (1 łut - 12,8 grama) = 30 gr. opłata za przesyłkę pieniędzy prywatnych (do sumy 4 zł 29 gr. - jak za list) = 30 gr. razem: 159 gr. List przesłany traktem 191 z Płocka do Pułtuska i dalej traktem 196 do Przasnysza.

5 GŁÓWNY URZĄD POCZTOWY Datownik typu I B, 24 x 4,5 mm, czerwony, stosowany w 1832 roku. List urzędowy wolny od opłaty - INTERES RZĄDOWY z dnia 15 III 1832 roku, od: T.C.W.P. - Trybunału Cywilnego Województwa Płockiego przesłany traktem 185 przez pruski pograniczny urząd pocztowy w Golubiu (obecnie Golub-Dobrzyń) do Kwidzynia w Prusach Wschodnich. List urzędowy wolny od opłaty - INTERES RZĄDOWY z dnia 14 V 1832 roku. z Trybunału Cywilnego Województwa Płockiego (od T.C.W.P.), przesłany traktem 184 do Warszawy i dalej traktem nr 1 do Sądu Pokoju w Ostrołęce

6 URZĄD POCZTOWY GUBERNIALNY Datownik e, typu V B, ø 23 mm, czerwony, stosowany w latach List prywatny - na koszt odbierającego z dnia 13 XI 1842 r. do Wielmożnego Franciszka Przezdzieckiego w Ostrołęce od Wawrzyńca Hilczyńskiego - Pisarza Kancelaryi Ziemiańskiej Gubernii Płockiej (tak w liście) Niebieskim atramentem nota pocztowa 1/1 1 / 2, co prawdopodobnie oznacza wagę listu 1 łut + dodatkowe 1 1 / 2 łuta. (1 łut = 12,8 g). Opłata za list od 1 I 1842 r. wynosiła do 100 wiorst do 1 łuta - 10 kopiejek, za każde następne 1 / 2 łuta - 5 kopiejek. List urzędowy wolny od opłaty - INTERES RZĄDOWY z dnia 27 II 1849 r. do Sądu Pokoju w Przasnyszu od P.T.C.GP - Prezesa Trybunału Cywilnego Guberni Płockiej, przesłany traktem 184 do Warszawy i dalej traktem nr 196 do Przasnysza.

7 URZĄD POCZTOWY GUBERNIALNY Datownik e, typu V B, ø 23 mm, czerwony, stosowany w latach List urzędowy wolny od opłaty - INTERES RZĄDOWY z dnia 9 II 1845 r. od P.T.C.G.P - Prezesa Trybunału Cywilnego Guberni Płockiej, przesłany traktem 185 do Lipna. List prywatny - na koszt [odbierającego] z dn. 23 IX 1845 r. od Wawrzyńca Hilczyńskiego - Pisarza Kancelarii Hipotecznej Guberni Płockiej. Niebieskim atramentem nota pocztowa - 22 (kopiejki) = 44 grosze. Na odwrotnej stronie listu nota pocztowa: porto zł. 2 gr. 6 = 66 gr. Różnica 22 gr - to opłata posłańca za doręczenie listu z Ostrowa [Mazowieckiego] do Zaręb Leśnych (ok. 18 km.). Przesłany traktem 184 do Warszawy i dalej traktem 24 do Ostrowa Mazowieckiego.

8 URZĄD POCZTOWY GUBERNIALNY Od 1845 roku obowiązują dwujęzyczne napisy w administracji Królestwa Polskiego. Datownik typu IX C, ø 21 mm, czerwony, stosowany w latach List urzędowy wolny od opłaty - INTERES RZĄDOWY z dnia 19 VI 1852 r. od T[rybunału] C[ywilnego] G[uberni] P[łockiej] przesłany traktem 184 do Warszawy i dalej traktem nr 1 do Ostrołęki. na odwrotnej stronie listu stempel Krośniewic List urzędowy wolny od opłaty - INTERES RZĄDOWY z dnia 20 I 1858 r. Marszałka Szlachty Guberni Płockiej (wg stempla lakowego zamykającego list) do Naczelnika Powiatu we Włocławku przesłany traktem nr 157, 161, 172B przez Krośniewice.

9 URZĄD POCZTOWY GUBERNIALNY Datownik g, typu IX A, ø 26 mm, czarny, stosowany w latach List urzędowy wolny od opłaty - [Interes Rządowy] z dnia 19 VI 1863 r. przesłany traktem nr 157 do Naczelnika Powiatu Łowickiego w Łowiczu List urzędowy wolny od opłaty - [Interes Rządowy] do Prezydenta m. Włocławka z dn. 11 X 1867 r. W datowniku: cyfra daty dnia omyłkowo wstawiona cyfra miesiąca - z kreską u góry. List urzędowy wolny od opłaty - [Interes Rządowy] do Magistratu m. Łódź z dn. 11 VII 1867 r. W datowniku: cyfra daty dnia omyłkowo odwrotnie wstawiona.

10 URZĄD POCZTOWY GUBERNIALNY Datownik g, typu IX A, ø 26 mm, czarny, stosowany w latach List urzędowy wolny od opłaty - [Interes Rządowy] z dnia 16 VI 1863 r. do Naczelnika Powiatu Wieluńskiego w Wieluniu, przesłany traktami: nr 184 do Warszawy, 121 do Piotrkowa i 124 do Wielunia. małe cyfry - 4 mm - w oznaczeniu dnia List urzędowy wolny od opłaty - [Interes Rządowy] z dn. 21 I 1864 r. przesłany traktem nr nr 157, 161, 172B przez Krośniewice. do Naczelnika Powiatu Włocławskiego we Włocławku. W datowniku: małe cyfry - 4 mm - w oznaczeniu dnia

11 URZĄD POCZTOWY GUBERNIALNY Datownik g, typu IX A, ø 26 mm, czarny, stosowany w latach Datownik z odwróconą nazwą - ПЛОЦКЪ * PŁOCK - w środku data, stosowany w latach Przesyłka prywatna w kopertce do biletu wizytowego z dnia 31 VIII 1864 r. z dopiskiem b. pilno 2x, przesłana traktem 157 do Łowicza, dalej koleją drogą żelazną 116 do stacji kolejowej Baby pod Piotrkowem (uruchom. w 1851 r.) i posłańcem do miejscowości Kalska Wola (ok. 4 km.) List winien być ze znaczkiem nr 1: ręczny dopisek /na koszt /, nota pocztowa 10 (kopiejek) niebieskim atramentem. Poczta nie pobrała dodatkowej opłaty. Datownik płocki z odwróconą nazwą (PŁOCK ПЛОЦКЪ) List prywatny ze znaczkiem nr 1 z dnia 29 III 1863 r. przesłany traktem 188 z Warszawy do Płocka. Znaczek unieważniony czteroobrączkowym kasownikiem warszawskim z liczbą 1 w środku. Pod znaczkiem nota pocztowa: franco 10 kop. Odbiorczy datownik - miejscownik płocki odwrócona nazwa (PŁOCK ПЛОЦКЪ)

12 URZĄD POCZTOWY GUBERNIALNY Dnia 1 stycznia 1860 r. (wg kalend. gregor.) w Królestwie Polskim ukazał się pierwszy polski znaczek. Do kasowania znaczków, początkowo rosyjskich, od marca 1858 r. poczta w Płocku używała kasownika czteroobrączkowego z liczbą 253 w środku - równolegle z datownikiem dotychczas stosowanym. Kasownik z nr 253 czteroobrączkowy, ø25 mm, czarny, stosowany w latach List prywatny z dnia 1 VIII 1863 r. ze znaczkiem Nr 1 skasowany płockim kasownikiem numerowym 253 i płockim datownikiem typu IX A i przesłany traktem 188 z Płocka do Warszawy. Znaczki polskie wycofano z obiegu z dn. 1/13 kwietnia 1865 r. zastępując je znaczkami rosyjskimi. Poczta nadal, do końca 1869 roku, kasowała znaczki kasownikiem numerowym. List prywatny z dnia 12 XI 1865 r. ze znaczkiem rosyjskim skasowany płockim kasownikiem numerowym 253 i płockim datownikiem typu IX A. W datowniku: cyfra daty dnia omyłkowo wstawiona cyfra miesiąca - z kreską u góry.

13 BIEŻUŃ (BIEZUN) Otwarty przed 1815 r, ekspedycja i stacja przeprzęgowa (poczthalteria). Miejscownik typu VIII A, 19x3 mm, czarny, stosowany w latach List urzędowy wolny od opłaty oznaczony ręcznie: I[nteres] R[ządowy] z dnia 6 IV 1858 r. od W[ójta] G[miny] Poniatowo (ok. 11 km. od Bieżunia) przesłany traktem 192 do Płocka i traktem 161 i 172 przez Krośniewice do Prezydenta Miasta Włocławka. Miejscownik typu VIII A, 19x3 mm, czerwony, stosowany ~ 1864 r. List urzędowy wolny od opłaty oznaczony ręcznie: I[nteres] R[ządowy] z dnia 24 VIII 1864 r. od: Urzędu Skarbowego Biezun [w liście], przesłany traktem 192 do Urzędu Skarbowego Miasta Gubernialnego Płocka

14 DOBRZYŃ n. Wisłą (DOBRZIN) Otwarty przed 1815 r., ekspedycja i stacja przeprzęgowa. Miejscownik typu II B, 26x6 mm, R. 28x8 mm, czarny, stosowany w latach List urzędowy wolny od opłaty oznaczony ręcznie: Interes Rządowy z dnia 15 III 1857 roku przesłany traktem 188 do Magistratu Miasta Gubernialnego Płocka Miejscownik typu VIII B, 27x3,5 mm, R. 33,5x16 mm, czarny, stosowany w latach List urzędowy wolny od opłaty [Interes Rządowy] z dn. 14 IV 1864 r. wysłany z Płocka do Magistratu Miasta Włocławka, tam przeadresowany do Burmistrza Miasta Dobrzynia, następnie w Dobrzyniu (4/16. IX) przeadresowany i ostatecznie odesłany z powrotem do Magistratu Miasta Gubernialnego Płocka.

15 PŁOŃSK Otwarty przed 1815 r., ekspedycja i stacja przeprzęgowa. Miejscownik typu II A, 27x6 mm, czarny, stosowany w latach List urzędowy wolny od opłaty oznaczony ręcznie: I[nteres] Rz[ądowy] z dnia 23 XII 1844 roku Raport od Wójta Gminy Kucice (ok. 12 km od Płońska), przesłany traktem 191 do Naczelnika Powiatu Płockiego. Miejscownik typu VIII A, 21x3,5 mm, czarny, stosowany ~ r. List urzędowy wolny od opłaty, z dnia 7 XI 1869 roku przesłany traktem 191 do Плоцкое Кaзенное Унравленіе (adres w j. rosyjskim - Płockiej Administracji Rządowej)

16 SIERPC Otwarty przed 1815 r, ekspedycja i stacja przeprzęgowa. Miejscownik typu II A, 28x7 mm, czerwony, stosowany ~ r. List urzędowy wolny od opłaty - SŁUŻBA RZĄDOWA /CYWILNA z dnia 15 II 1853 r. przesłany traktem 192 do Magistratu Miasta Gubernialnego Płocka. Miejscowniki typu VIII A, 19x3,5 mm, czarny i czerwony, stosowane w latach r. List urzędowy wolny od opłaty z dn. 29 XI Do Magistratu Miasta Płocka List urzędowy wolny od opłaty z dn. 12 IX 1865, od U S.S (Urzędu Skarbowego Sierpc) - do Urzędu Skarbowego Płock

17 WYSZOGRÓD Otwarty 19 XI 1816 r., ekspedycja i stacja przeprzęgowa. Miejscownik typu II A, 40x6 mm, czarny, stosowany w latach List urzędowy wolny od opłaty z dn. 1 II 1831 roku, z ręcznym dopiskiem: Służba Rządowa / Cywilna /od Wójta Gminy Gawarca Górnego [dziś: Gawarzec Górny - ok. 6 km od Wyszogrodu] przesłany traktem 185 do Komisarza Wojewódzkiego w Płocku. Miejscownik typu II A, 40x6 mm, czarny, stosowany w latach r. List urzędowy wolny od opłaty z ręcznym dopiskiem: Służba Cywilna Rządowa z dn. 18 VI 1835 roku. przesłany traktem 185 do Komisarza Wojewódzkiego w Obwód Płocki Delegowanego.

18 BODZANÓW Otwarty 1 IV 1834, w 1837 przeniesiony do Reczyna i powtórnie otwarty 1 I 1843 r, do 1847 stacja przeprzęgowa, potem także ekspedycja podległa urzędowi w Płocku. Miejscownik typu III A, ø 25 mm, czerwony, stosowany ~ r. List urzędowy wolny od opłaty - INTERES RZĄDOWY z dnia 6 I 1866 roku. od W[ójta] G[miny] Święcice (ok. 5 km. od Bodzanowa), przesłany traktem 188 do Naczelnika Powiatu Płockiego Miejscownik typu III A, ø 25 mm, czarny, stosowany od 1843 r. List urzędowy wolny od opłaty oznaczony ręcznie: Inter. Rwy [Interes Rządowy] z dnia 9 V 1860 roku. od Burmistrza m. Bodzanowa [w liście], przesłany traktem 188 do W go Radcy Dworu - Naczelnika Powiatu Płockiego.

19 BODZANÓW Otwarty w 1834, w 1837 przeniesiony do Reczyna i powtórnie otwarty w 1843 r., do stacja przeprzęgowa (poczthalteria), potem także ekspedycja podległa urzędowi w Płocku. Miejscownik typu III A, ø 25 mm, czerwony, stosowany ~ r. List z dnia 5 II 1866 roku, urzędowy ręcznie: Interes Rządowy - wolny od opłaty, od Wójta Gminy Mąkolin (ok. 3 km. od Bodzanowa) przesłany traktem 188 do Zarządu Wielmożnego Policmajstra Miasta Łodzi. GĄBIN /Gombin/ Otwarty przed 1815, od I IV 1834 i ponownie od 1844 r. podległy urzędowi w Płocku, ekspedycja i stacja przeprzęgowa (poczthalteria). Miejscownik typu II B 33x5,5 - R:36x8 mm, czarny, stosowany ~ r. List urzędowy wolny od opłaty INTERES RZĄDOWY z dnia 4 XI 1844 roku. od: P[olicji] P[rostej] O[kręgu] G[ombińskiego] do Ajenta Komisji Likwidacyjnej przy Wydziale Hipotecznym Trybunału Cywilnego w Warszawie.

20 GĄBIN /Gombin/ Otwarty przed 1815, podległy urzędowi w Płocku I IV 1834 i ponownie od 1844 r., ekspedycja i stacja przeprzęgowa. Miejscownik typu II B, 33x5,5 - R:36x8 mm, czarny, stosowany w latach List urzędowy wolny od opłaty INTERES RZĄDOWY z dnia 3 IX 1844 roku. od: S[ądu] P[olicji] P[rostej] [O:] Gom[bińskiego] do Ajenta Komisji Likwidacyjnej Miejscownik typu II B, 33x5,5 - R:36x8 mm, czerwony, stosowany w latach List urzędowy wolny od opłaty ozn. ręcznie JR z dnia 13 V 1854 roku od W[ójta] G[miny] Czer[mno] do Magistratu Miasta Płocka.

21 ZAKROCZYM Otwarty 1 XI 1846 r, ekspedycja i stacja przeprzęgowa. Miejscownik typu III A, ø 24 mm, czarny, stosowany w r. List urzędowy wolny od opłaty Interes Rządowy / OD URZĘ; MUNIC; M; ZAKROCZYMA i ręcznie od B[urmistrza] M[iasta] Z[akroczymia] z dnia 20 I 1865 roku przesłany traktem 188 do Wielmożnego Naczelnika Powiatu Płockiego. Miejscownik typu III A, ø 24 mm, czerwony, stosowany w r. List urzędowy wolny od opłaty [ręcznie: Int. Rzą:] z dnia 24 XI 1859 roku od OO Kapucynów z Zakroczymia, przesłany traktem 188 do Naczelnika Powiatu Płockiego.

22 GÓRA PŁOCKA Otwarty w 1857 r., ekspedycja i stacja przeprzęgowa. Miejscownik typu VIII B, 19x4 mm, R: 22x16 mm, czarny, stosowany od 1857 roku. List urzędowy wolny od opłaty ozn. ręcznie : JR (Interes Rządowy) z dn. 31 V 1863 r. od W[ójta] G[miny] G[óra] Miejscownik typu VIII B, 26x3 mm, R: 30x15,5 mm, czarny - (brak w PZP) List urzędowy (ręcznie: JR) z dn. 30 XI 1865 roku od W[ójta] G[miny] Ł[ubki] (ok. 10 km od Góry) przesłane traktem do Naczelnika Powiatu Płockiego

23 BIELSK Otwarty 1 X 1865 r., ekspedycja i stacja przeprzęgowa. Miejscownik typu VIII B, 25x4 mm, R: 35x15 mm, czerwony, stosowany od 1865 roku. List urzędowy [ręcznie: I. Rządowy] od W(ójta) G(miny) Lelice do Naczelnika Powiatu Płockiego z dnia 2 XII 1866 r. GOSTYNIN Otwarty przed 1815, podległy urzędowi w Płocku w latach , ekspedycja i stacja przeprzęgowa. Miejscownik typu III C, ø 25 mm, czerwony, stosowany w r. List urzędowy wolny od opłaty z dnia 22 VIII 1866 roku od W[ójta] G[miny] B[iałotarsk?] do Naczelnika Powiatu Włocławskiego.