Obowiązujące akty prawne dotyczące udzielania uczniom pomocy w wyborze zawodu i kierunku kształcenia

Transkrypt

1 Spis treści 1. Wstęp Obowiązujące akty prawne dotyczące udzielania uczniom pomocy 3. w wyborze zawodu i kierunku kształcenia.3 4. Opis programu.5 5. Cel główny Cele szczegółowe.5 7. Adresat programu.5 8. Zadania.6 9. Treści Sposób realizacji programu Formy pracy umożliwiające realizację celów Propozycja podejmowanych zagadnień i działań Przewidywane osiągnięcia uczniów Ewaluacja Literatura i materiały wspomagające prowadzenie zajęć Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Bibliografia 68 1

2 Wstęp Wybór przyszłego zawodu przez ucznia jest problemem bardzo ważnym, gdyż decyduje o jego przyszłym życiu, o jego szczęściu, zadowoleniu i samorealizacji. Dlatego właśnie w wyborze zawodu należy pomagać dziecku już od najmłodszych lat. Pierwsze podstawy ku temu tworzy dom rodzinny poprzez właściwe wychowanie i ukierunkowanie zainteresowań ucznia. Zdecydowanie najważniejszą rolę w orientacji zawodowej pełni jednak szkoła. Orientacja szkolna i zawodowa, jako integralna część szkolnego programu dydaktyczno wychowawczego stanowi całokształt oddziaływań wychowawczych, które mają na celu takie pokierowanie wszechstronnym rozwojem ucznia, aby na etapie kończenia szkoły był dojrzały do podjęcia w sprawie własnego życia i zawodu optymalnych decyzji, dostosowanych do własnych możliwości oraz aktualnych potrzeb społeczno ekonomicznych kraju. Wybór dokonywany przez młodzież ma wyznaczyć kierunek jej przyszłości pracy zawodowej, stąd ma znaczny wpływ na dalszy bieg życia, zadowolenie z wykonywanej pracy, wywiązania się z roli społecznej ucznia i pracownika. Prawidłowy wybór szkoły i zawodu sprzyja efektywności szkolenia zawodowego i osiągania sukcesów w pracy zawodowej. Z psychologicznego punktu widzenia jest zrozumiałe, że dla młodzieży kilkunastoletniej, bardziej interesujące i łatwiej przyswajalne są informacje dotyczące nauki w szkole ponadgimnazjalnej niż informacje na temat przyszłej pracy. Jednak informacja o drogach kształcenia zawodowego bez ukazania pracy zawodowej, jako celu tej nauki, byłaby niepełna. Czyniąc wybór zawodu sprawą podstawową, docelową, kształtujemy u młodzieży przekonanie, że cel określa drogi dojścia do niego. Orientacja szkolna to zapoznanie uczniów z różnymi drogami dochodzenia do zawodu, z wymaganiami stawianymi przez szkoły ponadgimnazjalne, z przedmiotami teoretycznymi, zawodowymi. Prawidłowo prowadzona orientacja zawodowa ma duże walory poznawcze i wychowawcze. 2

3 Obowiązujące akty prawne dotyczące udzielania uczniom pomocy w wyborze zawodu i kierunku kształcenia 1. Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. nr 11 poz. 114 ) Pomoc psychologiczno pedagogiczna polega w szczególności na: 8) wspieraniu uczniów, metodami aktywnymi, w dokonywaniu wyboru kierunku dalszego kształcenia, zawodu i planowaniu kariery zawodowej oraz udzielaniu informacji w tym zakresie; 9) wspieraniu nauczycieli w organizowaniu wewnątrzszkolnego systemu doradztwa oraz zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu; 4. Pomoc psychologiczno pedagogiczna w przedszkolu, szkole lub placówce może być udzielana na wniosek: 7) doradcy zawodowego; 5.2. Pomoc psychologicznopedagogiczna w szkole jest organizowana w szczególności w formie: 7) zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu; 5. Pomoc psychologicznopedagogiczna w placówce, stosownie do zakresu jej działania, jest organizowana w szczególności w formie: 4) zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu; Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu organizuje się w celu wspomagania uczniów w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych, przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy. 2. Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu prowadzone są w grupach odpowiadających liczbie uczniów w oddziale Pomoc psychologicznopedagogiczną organizuje dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki. 2) W przedszkolu, szkole i placówce mogą być zatrudnieni pedagog, psycholog i logopeda. W szkole i placówce może być zatrudniony również doradca zawodowy. 6. Do zadań doradcy zawodowego należy w szczególności: 1) systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz na pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej; 2) gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia; 3) wskazywanie uczniom, rodzicom i nauczycielom dodatkowych źródeł informacji na poziomie regionalnym, ogólnokrajowym, europejskim i światowym dotyczących: a) rynku pracy; b) trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia; c) wykorzystania posiadanych uzdolnień i talentów przy wykonywaniu przyszłych zadań zawodowych; d) instytucji i organizacji wspierających funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w życiu codziennym i zawodowym; 3

4 e) alternatywnych możliwości kształcenia dla uczniów z problemami emocjonalnymi i dla uczniów niedostosowanych społecznie; f) programów edukacyjnych Unii Europejskiej; 4) udzielanie indywidualnych porad uczniom i rodzicom; 5) prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej; 6) koordynowanie działalności informacyjnodoradczej prowadzonej przez szkołę; 7) wspieranie w działaniach doradczych rodziców i nauczycieli poprzez organizowanie spotkań szkoleniowoinformacyjnych, udostępnianie informacji i materiałów do pracy z uczniami; 8) współpraca z radą pedagogiczną w zakresie tworzenia i zapewnienia ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego, realizacji działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej, zawartych w programie wychowawczym szkoły i programie profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach; 9) współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego, w szczególności z poradniami psychologiczno pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, oraz innymi instytucjami świadczącymi poradnictwo i specjalistyczną pomoc uczniom i rodzicom. 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. nr 61 poz. 624 oraz z 2002 r. nr 10 poz. 96). Załącznik nr 5. Ramowy statut publicznego gimnazjum Statut gimnazjum określa w szczególności: 11. organizację wewnątrzszkolnego systemu doradztwa oraz zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia. 4

5 Opis programu Program zakłada przygotowanie uczniów klas I III gimnazjum do podjęcia trafnej decyzji zawodowej i szkolnej w trybie zajęć szkolnych i samodzielną aktywność ucznia w trybie pozaszkolnym (czytanie lektury uzupełniającej, oglądanie odpowiednich programów telewizyjnych, korzystanie z Internetu). Program zawiera cele, zadania, treści, formy pracy umożliwiające realizację celów, przewidywane osiągnięcia ucznia, uwagi o realizacji oraz materiały wspomagające prowadzenie zajęć i zestawienie bibliograficzne literatury. Cel główny: Uczeń: podejmuje trafną decyzję zawodową i szkolną. Cele szczegółowe Uczeń: Potrafi określić: kim jest?, do czego jest zdolny?, co może w życiu osiągnąć? Potrafi dokonać samooceny Potrafi określić własne zainteresowania, uzdolnienia, cechy charakteru, temperament Wskazuje swoje mocne i słabe strony Zna swój stan zdrowia Określa swoje predyspozycje do wykonywania zawodów Wymienia czynniki niezbędne do podjęcia prawidłowej decyzji o wyborze zawodu Zna aktualną sytuację na rynku pracy Potrafi sporządzić dokumenty określone procedurą ubiegania się o przyjęcie do szkoły ponadgimnazjalnej oraz pracy życiorys, CV, list motywacyjny. Zna źródła informacji dotyczące dalszego wyboru szkoły Zna strukturę szkolnictwa ponadgimnazjalnego i kryteria naboru do szkół ponadgimnazjalnych Sprawnie posługuje się informatorami Zna źródła informacji o rynku pracy ( internet, prasa, TV, Urząd Pracy, Biura Pośrednictwa i inne ) Adresat programu. Program skierowany jest do uczniów klas Samorządowych w Stradunach. I III Gimnazjum w Zespole Szkół 5

6 Zadania Wyzwalanie aktywności uczniów w kierunku samopoznania i samooceny; Modyfikacja samooceny w przypadku, gdy odbiega ona od realnych możliwości (zawyżona lub zaniżona); Pomoc uczniom w pogłębianiu wiedzy o interesujących ich zawodach; Kształtowanie potrzeby konfrontowania swego stanu zdrowia z wymaganiami wybieranego zawodu; Zapoznanie ze strukturą szkolnictwa i kryteriami naboru do szkół ponadgimnazjalnych Przygotowanie do aktywnego poszukiwania pracy. Treści Zainteresowania i skłonności zawodowe przejawiające się w toku działalności w szkole i domu, w chwilach wolnych od zajęć. Samoobserwacja. Uzdolnienia i umiejętności niezbędne w pracy z drugim człowiekiem, w kontakcie z rzeczami techniką, pracy z danymi symbolami, przyrodą i działalnością artystyczną; Cechy usposobienia i temperamentu, ich znaczenie w wyborze zawodu; Stan fizyczny i zdrowotny a wybór zawodu; Samoocena ustalenie swoich mocnych stron (osiągnięcia, sukcesy, zalety osobiste). Wiedza o zawodach. Istota zawodu, między innymi czynności, warunki pracy, wymagania psychofizyczne, jakie zawód stawia przed kandydatem; Zmieniający się rynek pracy; Kierunki dalszego kształcenia drogi prowadzące do zdobycia zawodu, wybór szkoły. Jak podjąć decyzję o wyborze szkoły? Warunki przyjęć do profilowanych liceów i szkół zawodowych. Sposób realizacji programu. Program orientacji zawodowej realizowany jest w klasach I III gimnazjum. Za jego realizację odpowiedzialni są wychowawcy klas, pedagog szkolny oraz dyrektor szkoły, na którym spoczywa odpowiedzialność za nawiązanie współpracy ze szkołami ponadgimnazjalnymi i organizowanie spotkań młodzieży klas trzecich z przedstawicielami szkół ponadgimnazjalnych. Realizacja programu uwzględnia spotkania z doradcą zawodowym oraz pracownikiem Urzędu Pracy. 6

7 Formy pracy umożliwiające realizację celów: Podsumowanie wiedzy o różnych zawodach na różnych lekcjach podczas realizacji treści programowych związanych z wykonywaniem jakiegoś zawodu (technika, fizyka, chemia, biologia, j.polski, itp.). Prowadzenie lekcji o tematyce zawodowoznawczej na godzinach do dyspozycji wychowawcy Poznanie uczniów, ich zainteresowań i potrzeb w zakresie orientacji zawodowej poprzez ankiety, rozmowy, dyskusje. Indywidualne rozmowy z uczniami i wskazywanie literatury. Redagowanie tablicy orientacji zawodowej i szkolnej. Prowadzenie teczek tematycznych przez uczniów. Informowanie o różnych aspektach życia zawodowego ze szczególnym zwróceniem uwagi na zawody najbardziej potrzebne w rozwoju gospodarki kraju. Dokonanie przez ucznia wyboru przyszłego zawodu poprzez wnikliwą obserwację własnych cech osobowości, temperamentu itp. z wykorzystaniem informacji uzyskanych o zdolnościach i zainteresowaniach ucznia od wychowawcy oraz nauczycieli przedmiotów. Projekcja filmów o tematyce zawodoznawczej. Wycieczki do szkół ponadgimnazjalnych (zwiedzanie warsztatów szkolnych, pracowni). Spotkania z uczniami bądź absolwentami wybranych ciekawych szkół. Ścisła współpraca z bibliotekarzem w szkole. Ścisła współpraca z pedagogiem szkolnym. Współpraca z poradnią psychologiczno pedagogiczną, aby pomóc w wyborze zawodu młodzieży niezdecydowanej i defektywnej oraz mającej kłopoty w nauce. Współpraca z rodzicami uczniów gimnazjum. 7

8 Rozwijanie zainteresowań w trakcie zajęć pozalekcyjnych (koła zainteresowań) i pozaszkolnych. Zapoznanie ze strukturą szkolnictwa ponadgimnazjalnego i warunkami przyjęć do poszczególnych szkół. Spotkanie z doradcą zawodowym oraz przedstawicielem Urzędu Pracy Prowadzenie pogadanek na temat czynników istotnych przy wyborze zawodu. Przygotowanie dokumentacji do szkół ponadgimnazjalnych. Samoocena. Propozycja podejmowanych zagadnień i działań Zadania Treści Osiągnięcia/ umiejetności Przygotowanie do wyboru zawodu potrzeby, praca zawód. (załączniki nr 1 i nr 2) Wyzwalanie aktywności uczniów w kierunku samopoznania i samooceny. Zainteresowania i skłonności zawodowe. (Załączniki nr 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5) Uzdolnienia i umiejętności niezbędne w pracy. (załączniki nr 4.1, 4.2, 4.3) Możliwie najpełniejsza znajomość siebie, swoich upodobań, mocnych i słabych stron oraz predyspozycji do wykonywania zawodów. Sposoby i formy realizacji Burza mózgów Pogadanka podająca Wywiad Ankiety Kwestionariusze Klasa I I I Odpowiedzialni doradca zawodowy. pedagog szkolny, wychow awcy. Cechy charakteru i temperament, ich znaczenie w wyborze zawodu. (załączniki nr 5.1, 5.2, 6.1, 6.2) I 8

9 Modyfikacja samooceny w przypadku, gdy odbiega ona od realnych możliwości (zawyżona lub zaniżona), Pomoc uczniom w pogłębianiu wiedzy o interesujących ich zawodach doradca zawodowy. pedagog szkolny, wychow awcy, nauczyciele przedmiotów Pielęgniarka. Wychowawcy, Kształtowanie potrzeby konfrontowa nia oceny swego stanu zdrowia z wymaganiami wybieranego zawodu Zapoznanie ze strukturą szkolnictwa Samoocena ustalenie swoich mocnych stron (osiągnięcia, zalety osobiste itp.) (załączniki nr 7.1, 7.2) Jak podjąć decyzję o wyborze szkoły? (załączniki nr 8.1, 8.2) Poznajemy zawody. (załączniki nr 9.1, 9.2, 9.3) Możliwości osobiste a wymagania zawodu (załącznik nr 10) Stan fizyczny i zdrowotny a wybór zawodu (załączniki nr 11.1, 11.2) Drogi prowadzące do zawodu szkolny i pozaszkolny system kształcenia ( załączniki nr 12.1, 12.2, 12.3, 12.4) Warunki przyjęć do liceum ogólnokształcącego, liceów profilowanych i szkół zawodowych Mój zawód określanie planu realizacji celu (załącznik nr 13) Znajomość czynników niezbędnych do podjęcia Prawidłowej decyzji o wyborze szkoły ponadgimnazjalnej i zawodu. Wiedza o zawodach, własnych predyspozycjach, rynku pracy. Umiejętność posługiwania się informatorami Świadomość własnego stanu zdrowia, wskazań i przeciwwskazań do wykonywania róznych grup zawodów Rozeznanie w strukturze szkolnictwa ponadgimnazjalnego, znajomość kryteriów przyjęć do szkół ponadgimnazjalnych. Pogadanka podająca Kwestionariusz Spotkania z pracownikiem Poradni Psy chologiczno Pedagogicznej Indywidualne konsultacje z doradcą zawodowym. Wywiad Pogadanka podająca Teczki tematyczne z informacjami o zawodach Gazetka ścienna z informacjami na temat różnych zawodów Kwestionariusz Pogadanka podająca Analiza informatorów o zawodach Pogadanka podająca Gazetka ścienna z informacjami na temat rekutacji do szkół ponadgimnazjal nych Analiza folderów informacyjnych ze szkół ponadgimnazjal nych Spotkania z przedstawicielami szkół Wyjazdy na Dni otwarte I III II II I III III III doradca zawodo wy. pedagog szkolny, wychow awcy, nauczyciele przedmiotów Wychowawcy, doradca zawodowy. pedagog szkolny, 9

10 Przygotowanie do aktywnego poszukiwania pracy Rynek pracy w naszym regionie Przygotowanie dokumentów aplikacyjnych podanie, życiorys, list motywacyjny itp. Znajomość aktualnej sytuacji na rynku pracy oraz źródeł informacji o rynku pracy Umiejętność sporządzania dokumentów aplikacyjnych Pogadanka podająca Spodkania z pracownikiem Urzędu Pracy w Ełku Ćwiczenia redakcyjne i kompozycyjne III III Doradca zawodowy Wychowawcy Nauczyciel języka polskiego Przewidywane osiągnięcia uczniów. Po realizacji programu uczeń: Wykazuje się znajomością czynników niezbędnych do podjęcia prawidłowej decyzji o wyborze zawodu: wiedzą o zawodach, szkołach, własnych predyspozycjach, rynku pracy; Wykazuje się możliwie najpełniejszą znajomością siebie, swoich upodobań, mocnych i słabych stron oraz predyspozycji do wykonywania zawodów; Wie, gdzie szukać pomocy w wyborze zawodu, szkoły i planowaniu kariery zawodowej. Ma rozeznanie w strukturze szkolnictwa ponadgimnazjalnego; Zna kryteria przyjęć do profilowanych liceów i szkół zawodowych. Umie kompletować niezbędną dokumentację, napisać podanie, cv.. Ewaluacja Jak każdy program, czy plan, również mój jest tylko zbiorem propozycji do realizowania w różnych warunkach, tj. z młodzieżą o różnym temperamencie, różnych zainteresowaniach, 10

11 różnym poziomie dojrzałości zawodowej, itp. Dlatego oczywista jest konieczność dostosowania go do potrzeb własnej klasy. W załączniku przedstawiam propozycję arkuszy ewaluacyjnych (załączniki nr 14.1, 14.2,14.3). Dopiero ich analiza pokaże, czy przeprowadzone działania odniosły oczekiwane efekty i czy decyzje dotyczące wyboru poszczególnych ćwiczeń były trafne. Literatura i materiały wspomagające prowadzenie zajęć Teczki informacji o zawodach Informator o zawodach, wyd. Perspektywy, Czasopisma : "Cogito", "Perspektywy", "Victor". Internet. Środki audiowizualne (np. radio, telewizja, filmy o zawodach). Ankiety. Kwestionariusze ZAŁĄCZNIK NR 1 Czynniki trafnego wyboru Podjęcie przez ucznia mądrej i trafnej decyzji dotyczącej wyboru zawodu często jest dla niego bardzo trudne. Dostarczenie mu maksimum informacji, które warunkują trafność decyzji zawodowej i skuteczność jej realizacji jest więc ważnym zadaniem osób trudniących się orientacją szkolną i zawodową. CZYNNIKI TRAFNEGO WYBORU ZAWODU 11

12 Poznaj Siebie zainteresowania uzdolnienia temperament umiejętności osobowość stan zdrowia wiedza szkolna Poznaj zawody informacje o zawodach środowisko pracy zadania i czynności narzędzia pracy stanowisko pracy możliwości zatrudnienia zarobki stan zdrowia wiedza szkolna Poznaj ścieżki edukacji system szkolny możliwości zdobycia kwalifikacji zawodowych możliwości przekwalifikowania możliwości podnoszenia kwalifikacji ZAŁĄCZNIK NR 2 WYWIAD (rodzice, sąsiedzi nauczyciele i inni) 1. Kim chciał(a) być Pan (Pani) w wieku13 lat? 12

13 2. Co zadecydowało o Pana (Pani) wyborze zawodu? 3. Jak wyglądała Pana (Pani) droga zawodowa? [Czy pracuje Pan (Pani) w zawodzie, jaki Pan (Pani) wybrał(a)?] 4. Czy lubi Pan (Pani) swoją pracę? Czy polecił(a)by Pan (Pani) ją swoim dzieciom? Proszę uzasadnić swoją odpowiedź. ZAŁĄCZNIK NR 3.1 Zainteresowania Do zebrania informacji o zainteresowaniach uczniów można wykorzystać Kwestionariusz i Ankietę skłonności zawodowych. Uważa się, że skłonność zawodowa to tendencja do działania ukierunkowanego na wykonywanie pewnych czynności w określonej dziedzinie, a zainteresowanie jakąś dziedziną łączy się zwykle ze skłonnością do wykonywania w niej pewnych działań. 13

14 Ankieta skłonności zawodowych bada tendencje do zajmowania się określonym rodzajem działalności. Zamieszczony poniżej podział zawodów na pięć grup po raz pierwszy przedstawił B. A. Klimow. Opierając się na założeniach jego teorii opisane zostały niżej charakterystyki tych grup zawodowych, które zawierają opisy przykładowych zawodów oraz wymagań psychofizycznych i przeciwwskazań zdrowotnych. Człowiek Człowiek Grupa ta obejmuje zawody związane z pracą wymagającą kontaktu z ludźmi, a więc wszędzie tam, gdzie zachodzi konieczność przebywania z interesantem, klientem, pacjentem, kontrahentem, wspólnikiem. Wymaga ona z reguły umiejętności łatwego kontaktowania się z ludźmi. Wskazane są również, między innymi pogodne usposobienie, takt, życzliwość, uczciwość, cierpliwość, dyskrecja, a także rozwaga i opanowanie. Będą to zawody związane z: nauczaniem, wychowaniem, usługami i handlem, opieką medyczną, udzielaniem informacji i porad, np.: nauczyciel, lekarz, pielęgniarka, psycholog, adwokat, sędzia, sprzedawca, dziennikarz, kelner, menadżer, prezenter, radiowy i telewizyjny, stewardesa i inne. Przeciwwskazaniami do wykonywania określonego zawodu mogą być: wada wymowy, niedosłuch utrudniający kontakt z otoczeniem, przewlekłe choroby skóry, widoczne zniekształcenia zwłaszcza twarzy, zaburzenia równowagi, itp. Człowiek technika W grupie tej znajdują się zawody, w których praca związana jest z wydobywaniem i przetwarzaniem surowców, obróbką różnorodnych materiałów, produkcją dóbr materialnych, eksploatacją urządzeń. Będą to na przykład zawody, jak: mechanik pojazdów samochodowych, mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych, mechanik obróbki skrawaniem, elektronik, monter aparatury radiowotelewizyjnej, elektromechanik, elektryk. Krawiec, kucharz, piekarz, ciastkarz, cukiernik, murarz, cieśla, stolarz, inżynier budowlany, inżynier mechanik, inżynier elektronik itp. W tej grupie zawodów wymagane są między innymi następujące cechy: dobra spostrzegawczość, umiejętność obserwacji, odpowiedzialność, zdolność koncentracji uwagi, opanowanie, dokładność, obowiązkowość. 14

15 Przeciwwskazaniami do wykonywania tych zawodów mogą być: wada wzroku, niedosłuch, zaburzenia równowagi, alergie skórne, wady serca, skrzywienie kręgosłupa i inne poważne schorzenia (jeśli występują wskazana jest konsultacja lekarska). Człowiek przyroda Do tej grupy zalicza się zawody, w których praca wymaga kontaktu z przyrodą: zwierzętami, roślinami, z ich pielęgnacją, uprawą, hodowlą, a ponadto z różnymi zjawiskami zachodzącymi w przyrodzie. Przykładowe zawody to: biolog, mikrobiolog, weterynarz, zootechnik, leśnik, rybak, rolnik, ogrodnik, sadownik, pszczelarz, hodowca zwierząt i inne. Zawody te wymagają zamiłowania do przyrody, poczucia odpowiedzialności, zdolności prowadzenia obserwacji, spostrzegawczości, dokładności, zrównoważenia oraz dużej sprawności fizycznej. Przeciwwskazaniami, zależnie od zawodu i stanowiska pracy, mogą być: choroba reumatyczna, choroby dróg moczowych, skóry rąk, alergia, duża wada wzroku, duże skrzywienie kręgosłupa, zaburzenia równowagi, wady serca i inne. Człowiek dane / system znaków Grupa ta obejmuje zawody związane z posługiwaniem się systemem znaków i pojęć umownych, jak cyfry, znaki kartograficzne, znaki stenograficzne, kody, graficzne znaki językowe (np. litery), systemy oznakowania pojęć językowych naturalnych i sztucznych. Będą to zawody związane z naukami ścisłymi, niektórymi humanistycznymi, np.: informatyk, matematyk, fizyk, programista, ekonomista, astronom, tłumacz, kreślarz, kartograf, technik dokumentacji budowlanej, księgowy, korektor, itp. Wskazane cechy osobowości to: odpowiedzialność, samodzielność, zdolności organizacyjne, dokładność, dobra pamięć, umiejętność przewidywania, spostrzegawczość, systematyczność w działaniu, zdolność skupienia uwagi niezbędna do zapobiegania pomyłkom i błędom. Człowiek działalność artystyczna W grupie tej znajdują się zawody związane z działalnością artystyczną: muzyczną, plastyczną, aktorsko sceniczną, organizacją imprez artystycznych, z wykonywaniem wyrobów lub usług o charakterze artystycznym. 15

16 Będą to takie zawody, jak np.: plastyk, rzeźbiarz, konserwator dziel sztuki, muzyk, aktor, architekt, dekorator wnętrz, grawer, złotnik, zdobnik szkła, projektant odzieży, fotograf oraz wiele innych. Wskazane cechy osobowości to: wrażliwość estetyczna, wyobraźnia artystyczna, wrażliwość na potrzeby ludzkie, wyobraźnia przestrzenna, twórcze myślenie, uzdolnienia artystyczne, uzdolnienia manualne, systematyczność, dokładność, rytmiczność i precyzja. Przeciwwskazaniami do wykonywania niektórych zawodów mogą być między innymi: dla zawodów związanych z plastyką wrażliwość na działanie środków chemicznych, daltonizm powiązanych z muzyką wada słuchu, brak słuchu muzycznego teatrem wada wymowy, choroby krtani i gardła. ZAŁĄCZNIK NR 3.2 Ankieta skłonności zawodowych (autor: J. Woroniecka na podstawie propozycji B. A. Klimowa) Instrukcja Przypuszczalnie potrafisz wykonać wiele czynności. Jeśli jednak mógłbyś (mogłabyś) wybierać, to który rodzaj działalności bardziej Ci odpowiada? W każdym numerze zadania wybierz jedną z dwóch możliwości ( a lub b ) i zaznacz odpowiedź otaczając kółkiem właściwą literę na arkuszu odpowiedzi. W wyjątkowych przypadkach możesz nic nie wybrać lub wybrać obydwa rodzaje czynności. Co wolisz? numer pytani a odpowiedź a odpowiedź b 16

17 1. Hodować zwierzęta lub uprawiać rośliny. Obsługiwać maszyny (np. wiertarkę, robot kuchenny, maszynę do szycia) 2. Opiekować się osobą chorą, dbać o przyjmowanie przez nią leków Wykonywać wykresy, zestawienia, schematy lub proste programy komputerowe 3. Wyrażać na piśmie swoje myśli (pisać wiersze, Obserwować rozwój roślin i zwierząt opowiadania, pamiętniki) 4. Wykonywać różne przedmioty, wyroby (np. z drewna, Sprzedawać lub reklamować towary tkaniny, metalu, składników spożywczych) 5. Uczyć się języka obcego, tłumaczyć teksty Mieć do czynienia z wydawnictwami artystycznymi o muzyce, plastyce, teatrze 6. Zajmować się zwierzętami Tłumaczyć innym, jak mają coś zrobić 7. Organizować wystawę prac, konkurs recytatorski, dyskotekę, pokaz mody, wycieczkę Obsługiwać sprzęt gospodarstwa domowego, pojazdy, maszyny 8. Udzielać rad i informacji Bywać w teatrze, muzeum, na wystawie sztuki 9. Naprawiać różnorodne rzeczy (ubrania, sprzęt mechaniczno elektryczny) Wyszukiwać i poprawiać błędy w tekstach, tablicach, rysunkach 10. Prowadzić prace doświadczalne z biologii Robić obliczenia, rachunki 11. Pracować w sadzie, ogrodzie, na działce Analizować schematy budowy odbiorników radiowych i telewizyjnych, wykroje odzieży, przepisy kulinarne 12. Rozwiązywać zaistniałe między ludźmi konflikty Wykonywać rysunki techniczne (sprawdzać je, korygować) 13. Robić zdjęcia artystyczne, malować, tańczyć Przeprowadzać doświadczenia z roślinami 14. Naprawiać urządzenia i aparaturę medyczną Nieść pomoc poszkodowanym w wypadku 15. Skrupulatnie wykonywać powierzoną pracę (opisy, pomiary, sprawozdania) Wyrażać własne przeżycia przez rysunek, muzykę, wiersz 16. Wykonywać analizy laboratoryjne Przyjmować i leczyć chorych, rozmawiać z nimi 17. Zmieniać wystrój, ozdabiać swoje otoczenie Montować i naprawiać różne mechanizmy, przyrządy, maszyny (np. samochody, rowery) 18. Prowadzić wycieczki do teatru, muzeum, rajdy turystyczne, itp. Dyskutować na tematy związane z architekturą i sztuką 19. Reperować uszkodzoną zabawkę, żelazko lub inny Przerysowywać rysunki, napisy, mapy drobny sprzęt 20. Walczyć ze szkodnikami i chorobami roślin Obsługiwać komputery, pisać na maszynie 21. Przebywać wśród ludzi, udzielać im pomocy i Składać rożne urządzenia, majsterkować świadczyć drobne usługi 22. Planować wydatki, sporządzać bilans kosztów Być na wsi i brać udział w zajęciach gospodarskich 23. Lepić z gliny lub modeliny Wędrować i obserwować naturę 24. Porządkować notatki, dokumenty, rachunki Czytać czasopisma i książki o tematyce technicznej 25. Zawierać nowe znajomości Rysować, grać na instrumencie, deklamować Arkusz odpowiedzi do Ankiety skłonności zawodowych Imię i nazwisko.. I II III IV V 17

18 1a 1b 2a 2b 3a 3b 4a 4b 5a 5b 6a 6b 7a 7b 8a 8b 9a 9b 10a 10b 11a 11b 12a 12b 13a 13b 14a 14b 15a 15b 16a 16b 17a 17b 18a 18b 19a 19b 20a 20b 21a 21a 22a 22b 23a 23b 24a RAZEM 24b 25a 25b P.. T C.. D.. A. Podsumuj liczbę wyborów w kolumnach pionowych. Uzyskane wyniki różnicują Twoje skłonności do pracy w poszczególnych grupach zawodowych. IP człowiek przyroda IIT człowiek technika IIIC człowiek człowiek IVD człowiek dane / system znaków VA człowiek działalność artystyczna 18

19 ZAŁĄCZNIK NR 3.3 Karta zainteresowań. Instrukcja Masz przed sobą bardzo proste i łatwe pytania. Dotyczą one czynności, jakie lubisz i jakich nie lubisz wykonywać. Na każde pytanie należy odpowiedzieć znakami, które wpiszesz w odpowiednie kratki arkusza odpowiedzi. Pytania są ponumerowane każdemu pytaniu odpowiada na arkuszu kratka oznaczona tym samym numerem. Jeżeli daną czynność bardzo lubisz, wpisz w odpowiednią kratkę dwa plusy. Jeśli tylko lubisz, wpisz jeden plus. Gdy danej czynności nie lubisz wykonywać, wpisz w kratkę jeden minus. Gdy danej czynności bardzo nie lubisz wykonywać, wpisz dwa minusy. Jeżeli zaś danej czynności nie znasz lub nie wykonywałeś nigdy i trudno Ci na pytanie odpowiedzieć, wpisz w kratkę znak zapytania. Staraj się odpowiedzieć na pytanie szczerze, nie namyślając się długo. Objaśnienia znaków, za pomocą których możesz odpowiadać, są podane u dołu arkusza odpowiedzi. Przeczytaj je. Czy lubisz? 1. Uczyć się jeżyka polskiego. 2. Wykonywać działania matematyczne 3. Poznawać życie roślin i zwierząt 4. Czytać czasopisma i książki o tematyce technicznej 5. Poznawać pracę pielęgniarki, higienistki, itp. 6. Dbać o porządek w domu, klasie, szkole. 7. Wyrażać na piśmie swoje spostrzeżenia i myśli (pisanie wierszy, opowiadań, pamiętnika) 8. Uczyć się matematyki 9. Uczyć się biologii, botaniki i zoologii 10. Zwiedzać wystawy techniczne albo słuchać audycji o nowościach technicznych 11. Czytać o tym, jak ludzi nauczyli się walczyć z chorobami 12. Pomagać w gospodarstwie domowym 13. Uczyć się języka obcego, próbować posługiwać się nim w rozmowie 14. Czytać książki, czasopisma zawierające łamigłówki matematyczne 15. Wykonywać doświadczenia z biologii 16. Wykonywać prace na zajęciach techniki 17. Opiekować się chorymi, doglądać prawidłowego przyjmowania przez nich leków 18. Szyć i wyszywać 19. Bywać w teatrze, muzeum, na wystawie sztuki 20. Uczestniczyć w zajęciach kółka matematycznego 21. Pracować w sadzie, ogrodzie 22. Wykonywać remontowe prace budowlane, zwiedzać place budów 23. Opiekować się dziećmi 24. Dokonywać zakupów 25. Uczestniczyć w zajęciach kółka polonistycznego 26. Samodzielnie rozwiązywać w domu dodatkowe zadania i przykłady z matematyki 27. Przeprowadzać doświadczenia z roślinami 28. Montować i naprawiać różne maszyny, przyrządy i mechanizmy 29. Poznawać budowę organizmu człowieka 30. Przekonywać o czymś innych ludzi Omawiać z kolegami, koleżankami, rodziną przeczytane książki, obejrzane filmy 32. Brać udział w olimpiadach matematycznych 33. Uczestniczyć w zajęciach kółka biologicznego 34. Sporządzać modele samolotów, szybowców, okrętów, itp. 35. Poznawać przyczyny powstawania różnych chorób 36. Poznawać ludzi i obcować z nimi 37. Czytać literaturę piękną 38. Odkrywać, gdzie w otaczającym nas świecie matematyka ma praktyczne zastosowanie 39. Obserwować naturę 40. Wykonywać prace związane z mechaniką 41. Czytać i opowiadać dzieciom bajki, bawić się z nimi 42. Przygotowywać posiłki 43. Czytać artykuły z dziedziny krytyki literackiej 44. Uczyć się fizyki 45. Czytać o odkryciach z dziedziny chemii 46. Wykonywać rysunki techniczne 47. Uczestniczyć w lekcjach biologii 48. Być odpowiedzialnym za wyżywienie kolegów na obozach wędrownych i wycieczkach 49. Uczyć się historii 50. Przeprowadzać doświadczenia z fizyki 51. Rozwiązywać zadania z chemii 52. Obserwować pracę różnych maszyn, zwiedzać zakłady pracy, warsztaty 53. Poznawać pracę lekarza 54. Prać, prasować odzież 55. Omawiać bieżące wydarzenia polityczne w kraju i zagranicą 56. Czytać literaturę popularnonaukową z zakresu odkryć fizycznych 57. Przeprowadzać doświadczenia z chemii 58. Poznawać budowę urządzeń radiotechnicznych 59. Wyjaśniać kolegom, jak wykonywać zadania szkolne 60. Świadczyć różne usługi potrzebującym ludziom

20 61. Czytać o tematyce historycznej 62. Uczestniczyć w zajęciach kółka fizycznego 63. Wykrywać zjawiska chemiczne w przyrodzie 64. Naprawiać domowe urządzenia elektryczne 65. Odpowiadać przy tablicy, występować przed klasą, szkołą 66. Naprawiać sprzęt gospodarstwa domowego 67. Zwiedzać muzea historyczne, poznawać zabytki 68. Czytać książki, czasopisma dotyczące fizyki 69. Uczyć się chemii 70. Orientować się w schematach radiowych, telewizyjnych, magnetofonowych, itp. 71. Pełnić funkcję zastępowego, drużynowego w harcerstwie 72. Być dyżurnym na przerwach lekcyjnych w szkole 73. Brać udział w pracy społecznej 74. Odkrywać, gdzie w otaczającym nas świecie fizyka ma praktyczne zastosowanie 75. Uczestniczyć w zajęciach kółka chemicznego 76. Gromadzić ciekawsze artykuły z różnych czasopism o tematyce technicznej 77. Pomagać ludziom chorym lub starym przy wykonywaniu różnych prac domowych 78. Nakrywać do stołu i podawać potrawy rodzinie lub znajomym 20