DEBATA PUBLICZNA NT. ROZWOJU I ODNOWY ŚRÓDMIEŚCIA POZNANIA

Transkrypt

1 RM-IV DEBATA PUBLICZNA NT. ROZWOJU I ODNOWY ŚRÓDMIEŚCIA POZNANIA Sprawozdanie z przebiegu dwudniowego spotkania pt. Przestrzeń publiczna, dziedzictwo oraz estetyka śródmieścia Poznania kwietnia (środa/czwartek) - g Dom Tramwajarza, ul. Słowackiego 19/21 Plan spotkania: Środa 11 kwietnia g :30 17:35 - Otwarcie spotkania oraz przypomnienie celu i harmonogramu debaty - Mariusz Wiśniewski, Przewodniczący Komisji Rewitalizacji RMP 17:35 17:50 - Prezentacja głównych elementów diagnozy obecnego stanu śródmieścia w wymiarze przestrzeni publicznej, dziedzictwa oraz estetyki śródmieścia Poznania na podstawie informacji urzędowych Janusz Maissner, Z-ca Dyr.Wydziału Rozwoju Miasta UM 17:50-18:10 - Wprowadzenie do dyskusji przez prowadzących ją panelistów: - prof. Krzysztof Podemski - Instytut Socjologii UAM - dr Andreas Billert - ekspert z dziedziny rewitalizacji miast - Ewa Kipta - Prezes Stowarzyszenia Forum Rewitalizacji, UM Lublin - Jakub Głaz, publicysta, krytyk architektury 18:10-19:00 Dyskusja z udziałem uczestników 19:00 19:05 przerwa 19:05 20:15 - C.d. dyskusji z udziałem uczestników 20:15-20:30 Dokonanie wskazań przez uczestników najważniejszych problemów/potrzeb zgłoszonych podczas dyskusji i zakwalifikowanie wybranych tematów do omówienia następnego dnia spotkania 20:30 Zakończenie 1 dnia spotkania Czwartek 12 kwietnia g :30 17:50 - Otwarcie spotkania przez prowadzących spotkanie panelistów i przypomnienie głównych ustaleń z 1 dnia spotkania oraz dokonanego wyboru tematów do dalszej dyskusji. 17:50-19:00 Dyskusja z udziałem uczestników 19:00 19:05 przerwa 19:05 20:05 - C.d. dyskusji z udziałem uczestników 20:05-20:15 Podsumowanie/wnioski ze spotkania dokonane przez panelistów. 20:15-20:30 Dokonanie wskazań przez uczestników najważniejszych problemów/potrzeb zgłoszonych podczas dyskusji i zakwalifikowanie ich do III etapu debaty (w maju) celem konkretnego omówienia danego zagadnienia. 20:30 Zakończenie spotkania 1

2 Lista uczestników spotkania stanowi załącznik nr 1. Radny Mariusz Wiśniewski powitał zebranych gości, przypomniał cel i harmonogram debaty. Janusz Maisser, Zastępca Dyrektora Wydziału Rozwoju Miasta UMP, przedstawił prezentację multimedialną pt. Diagnoza śródmieścia. Przestrzeń publiczna, dziedzictwo i estetyka. Prezentacja stanowi załącznik nr 2. Prof. Krzysztof Podemski z Instytutu Socjologii UMP przedstawił definicję przestrzeni publicznej jako 1) przestrzeń dostępna dla wszystkich, 2) jako miejsce dyskusji na wzór greckiej agory, 3) dobro wspólne. Na przestrzeń publiczną można patrzeć w 3 ujęciach: 1) prawnym do kogo należy, 2) społeczno-ekonomicznym kto ją użytkuje, 3) społeczno-politycznym kto nią zarządza. W Polsce jest mało obszarów wyłączonych z publicznego użytkowania, część kościelnych, wojskowych. Poza przestrzenią publiczną funkcjonują jeszcze pojęcia: przestrzeni pół-publicznej dostępnej dla wszystkich z pewnymi ograniczeniami (np. trzeba kupić bilet, wyznaczone godziny użytkowania), przestrzeń prywatna dostępna tylko dla wybranych ( rodziny, członków), przestrzeń niczyja zaniedbana, nieużywana. Prof. Podemski przedstawił rodzaje zawłaszczania przestrzeni publicznej: - ekonomiczne prywatyzacja przestrzeni miejskiej przez sprzedaż gruntów gminnych, także wychodzenie pubów, restauracji na ulice, - materialne ogrodzenia, bramy, mury, - symboliczne zasłanianie przestrzeni publicznej przez reklamy. Następnie prof. Podemski sformułował pytania, na które debata powinna znaleźć rozwiązania: - czy przestrzeń publiczna w śródmieściu jest zagrożona przez przekształcenia w przestrzeń półpubliczną, prywatną lub niczyją? - czy przestrzeń publiczna powinna pełnić misję kulturotwórczą i społeczną, czy też ma służyć rozrywce i komercji? - czy jest kształtowania zgodnie z wolą mieszkańców? Andreas Billert wyjaśnił, że przestrzeń miasta tworzy się z udziałem polityki, społeczeństwa i rynku. Zadaniem polityki jest sterowanie rynkiem i zapewnianie do niego równego dostępu. Rynek w śródmieściu poprzez działanie podmiotów gospodarczych rozpadł się na 2 segmenty: dużych podmiotów, które dominują w handlu, mieszkalnictwie i lokalnych, małych podmiotów. Poprzez lokowanie inwestycji mieszkaniowych przez duże podmioty poza śródmieściem, pojawiają się pustostany, degradacja śródmieścia. Handel jest także zmonopolizowany przez duże podmioty, które dominują lokalizacyjnie i wskazują miejsca, gdzie mały handel może się rozwijać targowiska, pawilony. W dziedzinie mieszkalnictwa, handlu, usług i gastronomii defensywna pozycja małych i średnich przedsiębiorstw, lokalnych podmiotów gospodarczych jest klęską dla rozwoju miasta. Andreas Billert sformułował następujące pytanie: jakie oczekiwania stawiamy wobec polityki, administracji miasta, aby swoją działalnością mogła zapewnić sprawiedliwy dostęp do przestrzeni miejskiej, do rynku, do kapitału? Ewa Kipta wyraziła zdanie, że dziedzictwo kulturowe, dbałość o nie została sformalizowana przepisami prawa, co powoduje, że traktuje się je jako balast a nie wartość. Wynika to także ze spuścizny PRL, czasu wywłaszczenia, odejścia od rozumienia pojęcia własności. Pani E. Kipta powiedziała, że zachowanie śladów historycznych rozwoju miasta jest księgą historyczną, wartością, którą należy przekazać następnym pokoleniom. Obecnie znajdujemy się w trudnym momencie presji na elementy nowoczesności w architekturze miasta. Solidność historycznych budynków, które przetrwały setki lat należy utrzymać i dostosować do współczesnych standardów. Historycznie miasta wykształciły hierarchię wartości przestrzeni publicznej od reprezentacyjnej, poprzez handlową, rekreacyjną, zwykłe ulice dojazdowe. Tereny otwarte, ogólnie dostępne w mieście należy chronić, zwrócić uwagę na aktywność plenerową, wychodzić ze złego stanu ziemi niczyjej. Jakub Głaz powiedział, że od 20 lat w mieście toczy się dyskusja o to, w jaki sposób Poznań powinien być tworzony w przyszłości. Poznań zawsze był prowincjonalny zarówno w wymiarze duchowym jak i architektonicznym i przestrzennym - wąskie ulice, niskie kamienice, oszczędne elewacje. Ekspansja miasta zaczęła się głównie w 1900r, kiedy to Niemcy przyłączyli do dzisiejszego śródmieścia Jeżyce, Łazarz i Wildę, dzięki czemu Poznań nabrał wielkomiejskiego szyku, powstała w 2

3 tych dzielnicach dobra jakościowa architektura, nastąpiła odnowa ul. Św. Marcin, Starego Miasta, powstała dzielnica cesarska z Collegium Maius i Minus. Po I wojnie św. działania te były kontynuowane z orientacją na charakter polski architektury. W latach 60-tych powstał wielki ruch modernistyczny w mieście, nastąpiła przebudowa centrum, czego świadectwem są m. in. budynki Alfy na ul. Św. Marcin. Ten stan trwał do lat 80-tych, w latach 90-tych nastąpił powrót do tradycji i ducha Poznania dawnego, tylko do dzisiaj nie ustalono, czym on jest, stąd powrót często do architektury słabej, dekoracyjnej. Następnie Jakub Głaz postawił pytania, na które debata powinna znaleźć odpowiedź: co należy do głównego nurtu dziedzictwa architektonicznego i kulturowego Poznania i jak to dziedzictwo przełożyć na język architektury XXI wieku? W jaki sposób doprowadzić do sytuacji, żeby takie miejsce jak Plac Wiosny Ludów, wylot ul. Półwiejskiej, pierzeja ul. 27 grudnia nabrały porządnego charakteru? W jaki sposób ujednolicić myślenie o architekturze w mieście, być może konieczne są jakieś reformy w UMP, reforma Wydziału Urbanistyki i Architektury, przywrócenie stanowiska plastyka miejskiego? Czy mała architektura ma udawać formy z XIX w. czy powinna wpasować się w nowoczesną architekturę? Główne problemy w temacie przestrzeni publicznej, dziedzictwa i estetyki śródmieścia wskazane przez uczestników debaty: Nieukończony budynek Kupca Poznańskiego Zabudowanie pomnika H. Cegielskiego Zaniedbany Plac Wiosny Ludów Brak funkcji plastyka miejskiego Stare koryto Warty jako ziemia niczyja, brak zarządcy tego terenu, który miałby obowiązek dbać o ten teren, uporządkować i udostępnić mieszkańcom Nieudolność działania Miasta pomimo przyjęcia licznych strategii. Brak koordynacji działań jednostek miejskich odpowiedzialnych za estetykę miejską Brak realizacji zapisów Studium dla śródmieścia Zła jakość przestrzeni publicznej Zawłaszczanie przestrzeni publicznej przez przestrzeń prywatną, np. na Placu Wiosny Ludów przez parkujące samochody Zagrożenie dla klinów zieleni, np. przy stadionie im. E. Szyca Brak zieleni w przestrzeni publicznej, na ulicach Zła jakość bruku na Starym Rynku Brak remontu ul. Staszica Zła jakość i złe rozplanowanie infrastruktury drogowej i elektrycznej w mieście Zła jakość kamienic miejskich i prywatnych Brak zagospodarowania Wolnych Torów Niezagospodarowana Stara Gazownia Kilkanaście różnych nawierzchni na uliczkach wokół Starego Rynku Brak przestrzeni publicznej na miejsce spotkań mieszkańców na Wildzie Plany Miasta, aby część Parku Jana Pawła II przeznaczyć na lądowisko dla helikopterów medycznych Wymierające targowiska, wynoszenie się targowisk poza miasto Graffiti na murach, kamienicach Zaniedbany Plac C. Ratajskiego Pustostany na ul. Działyńskich Brak przestrzeni dla rodzin z dziećmi, osób starszych Brak realizacji konkursów studialnych na zagospodarowanie przestrzeni zniechęcenie architektów do udziału w nich, do udziału w dyskusji o przestrzeni publicznej Szyldy reklamowe niedopasowane do kamienic 3

4 Waloryzacja problemów, uczestnicy debaty wskazali na najważniejsze problemy spośród wymienionych: brak koordynacji służb odpowiedzialnych za estetykę, brak remontu ul. Staszica, brak zieleni w przestrzeni publicznej, szyldy reklamowe niedopasowane do elewacji, brak przestrzeni dla młodych ludzi z dziećmi. Główne potrzeby w temacie przestrzeni publicznej, dziedzictwa i estetyki śródmieścia wskazane przez uczestników debaty: Zmiana modelu kontaktu między UMP a mieszkańcami, dotrzymywanie obietnic przez UMP, nie ignorowanie zdania mieszkańców Zachowanie dziedzictwa fabryki Cegielskiego, potęgi przemysłowej, budynku starej fabryki Reagowanie na bieżące potrzeby mieszkańców, stawianie architektury tymczasowej, np. Kontener Art. Etapowanie działań Zarządca dla starego koryta Warty Dbanie o bezpieczeństwo w przestrzeni publicznej Stosowanie przepisów urbanistycznych Zabezpieczenie klinów zieleni. Otwartość terenów zieleni (nie grodzić). Zachowanie ringu Stübena. Ochrona parków Oznaczenie ul. Ostrówek na Śródce Stworzenie katalogu mebli miejskich/posadzek Realizacja założeń Karty Lipskiej Wspieranie inwestycji prywatnych zgodnych ze społeczną odpowiedzialnością biznesu Zachowania funkcji handlowych na rynkach i kulturalnych po godzinach handlu. Uporządkowanie rynków Gwarantowanie prawa mieszkańców do przestrzeni publicznej Oświetlenie chodników pod kątem pieszych, białe światło Premiowanie właścicieli za odnowę podwórek, oficyn Większa skuteczność konkursów miejskich realizacji rozwiązań zwycięskich prac konkursowych Waloryzacja potrzeb, uczestnicy debaty wskazali na najważniejsze potrzeby: zabezpieczenie klinów zieleni, zachowanie funkcji handlowych na rynkach, realizacja założeń Karty Lipskiej Główne sposoby rozwiązania problemów w temacie przestrzeni publicznej, dziedzictwa i estetyki śródmieścia zaproponowane przez uczestników debaty: Etapowanie działań Miasta Rekreacyjne wykorzystanie starego koryta Warty Poprawa estetyki przestrzeni publicznej poprzez remonty. Naprawienie chodników, małej architektury Przestrzeń publiczna powinna pełnić misję i być kształtowana przy udziale mieszkańców Budowanie nowych budynków w większych odległościach od siebie Ochrona klinów zieleni, zachowanie dziedzictwa układu klinów zieleni, układu pierścienia unikatowego w Polsce Ochrona parków, alei, zieleni. Nie grodzić terenów zieleni Stworzenie obok katalogu mebli miejskich katalogi nawierzchni, chodników, posadzek, oświetlenia (Stowarzyszenie Inwestycje dla Poznania przedstawiło opracowane przez siebie propozycje nawierzchni w śródmieściu), zredukowanie rodzajów nawierzchni do np. 4 rodzajów, ścisły związek nawierzchni z miejscem występowania Stworzenie mapy rozmieszczenia ławek, śmietników Reaktywowanie Biura Plastyka Miejskiego, wspomagającego działania MPU 4

5 Zrewitalizowanie skweru zieleni przed Zamkiem oraz między ulicami Gwarną i Kościuszki Przeznaczenie budynku po dawnej szkole samochodowej na osiedlowy dom kultury na Wildzie (brak reakcji miasta na ten postulat zgłaszany przez Radę Osiedla Wilda) Przestrzeganie założeń Karty Lipskiej Wspieranie przez miasto inwestycji i inwestorów, którzy w swoim działaniu kierują się społeczną odpowiedzialnością biznesu Zainteresowanie producentów żywości ekologicznej do sprzedaży swoich produktów na targowiskach Wprowadzenie inicjatyw wspierających handlujących, niższe stawki, preferencje dla producentów, kupców Analizowanie przez administrację miejską, jaka jest siła nabywcza społeczeństwa, analiza rynku, segmentowanie rynku, reagowanie na upadek sklepów, reagowanie przez miasto w sytuacjach zachwiania społecznej gospodarki rynkowej, w sytuacjach, gdy inne podmioty dominują nad innymi. Bieżące analizowanie potrzeb rynkowych Stosowanie dobrych praktyk do podniesienia jakości przestrzeni publicznej i estetyki Uwzględnienie przez Miasto postulatów zgłoszonych przez Radę Osiedla Stare Miasto, których zrealizowania oczekuje w zakresie infrastruktury i estetyki w zamian za uciążliwości związanie z ulokowaniem strefy kibica na Placu Wolności Wyeliminowanie parkowania samochodów na chodnikach Oświetlenie dążenie do oświetlenia chodników i ulic światłem białym, które jest korzystniejsze dla ludzi Ożywienie Placu Wolności przez stworzenie przestrzeni kulturalnej Problem graffiti precyzyjne rozmieszczenie monitoringu miejskiego, zaawansowane atrapy monitoringu, okrywanie elewacji powłoką, która umożliwia zmycie Współpraca ze środowiskami młodzieżowymi w zagospodarowaniu, upiększaniu zaniedbanych miejsc, ziemi niczyjej Powstanie Towarzystwa Upiększania Miasta Propagowanie dobrych tradycji w rozwoju miasta z przełomu XIX/XX wieku Korzystanie z programów odpracowywania czynszów poprzez drobne prace remontowe, prace związane z zielenią Waloryzacja rozwiązań, wskazanie przez uczestników najważniejszych sposobów rozwiązania problemów: stworzenie katalogu nawierzchni/posadzek, eliminacja parkowania na chodnikach, ożywienie Placu Wolności, powstanie partnerstwa na linii Miasto mieszkańcy. Czwartek, r. Radny Mariusz Wiśniewski zaproponował, aby drugi dzień debaty skoncentrował się na dyskusji i sposobie rozwiązania następujących problemów, wskazanych podczas pierwszego dnia debaty: 1. Koordynacja służb odpowiedzialnych za estetykę w mieście. Reaktywacja funkcji plastyka miejskiego. Partnerstwo na linii UMP mieszkańcy na rzecz poprawy estetyki przestrzeni publicznej. 2. Eliminacja parkowania na chodnikach. 3. Ożywienie Placu Wolności. 4. Zachowanie funkcji handlowej na rynkach. 5. Kwestia starego koryta rzeki Warty. 6. Kwestia stadionu im. E. Szyca. Ad 1 Koordynacja służb odpowiedzialnych za estetykę w mieście. Reaktywacja funkcji plastyka miejskiego. Partnerstwo na linii UMP mieszkańcy na rzecz poprawy estetyki przestrzeni publicznej. 5

6 Współpraca UMP z Eneą, Dalkią, Aqunaet, TP S.A, Gazownią ws. estetyki śródmieścia Ścisła koordynacja jednostek miejskich odpowiedzialnych za estetykę Powstanie platformy współpracy z mieszkańcami Edukacja urzędników i innych podmiotów w zakresie nowoczesnych działań na rzecz poprawy estetyki Korzystanie z doświadczeń miast partnerskich Utworzenie ciała społecznego monitorującego opracowywanie przez Prezydenta i UMP programu dla śródmieścia Zespół urzędniczo-artystyczny na rzecz estetyki śródmieścia Działania na rzecz wprowadzenia zapisów ustawowych dot. funkcji plastyka miejskiego Program małych grantów na zazielenianie, polepszanie estetyki, podwórek itp. Powoływanie gospodarzy miejsc, którzy będą dbać o ich estetykę Współpraca Miasta z istniejącymi Stowarzyszeniami Podjęcie współpracy między wydziałami UMP Wydziału Urbanistyki i Architektury, Miejskiego Konserwatora Zabytków, nowoutworzonego Biura Plastyka Miejskiego z uwzględnieniem opinii Komisji Kultury i Nauki RMP Podjęcie współpracy przez Miasto z uczelniami poznańskimi w zakresie zagadnień dot. estetyki i stanu plastycznego przestrzeni miejskiej Podjęcie współpracy z Radami Osiedli z uwzględnieniem ich opinii Podjęcie współpracy z przedstawicielami grup architektów młodego pokolenia, którzy proponują nowe rozwiązania w przestrzeni miejskiej Organizowanie konkursów, których tematy i rozwiązania wpływają na poprawę stanu estetyki miasta Opracowanie analizy stanu elementów plastycznych miasta wraz z dopracowaniem przepisów dot. lokalizacji wielkoformatowej reklamy Obywatelskie inicjatywy na rzecz ratowania, wzbogacania i przysposobienia przestrzeni miejskiej, aby stała się przyjazna dla mieszkańców. Ad 2 Eliminacja parkowania na chodnikach. Sporządzenie szczegółowego planu uspokojenia ruchu samochodowego i funkcji parkingowych w śródmieściu odpowiadających mieszkańcom i użytkownikom Parkingi pod i naziemne Przy kolejnych remontach rozważenie obniżenia miejsc postojowych do poziomu jezdni. Chodnik ma służyć tylko pieszym Uwzględnić potrzeby mieszkańców śródmieścia Propagowanie stworzenia kolejnych obszarów Strefy 30 Deptaki Ad 3 Ożywienie Placu Wolności. 6

7 Zwiększenie funkcji mieszkaniowej wokół Placu Wolności Uspokojenie ruchu samochodowego Więcej funkcji handlowych Zmiana zagospodarowania placu Wolności, mniej dostojny, ukierunkowanie na inne bardziej swobodne funkcje Możliwość zlokalizowana punktu ładowania laptopów, strefa wi-fi Lodowisko zimą Trawnik, więcej zieleni, ławki Wprowadzenie wydarzeń kulturalnych: koncerty, cykliczne wystawy Ad 4 Zachowanie funkcji handlowej na rynkach. Postulat małej i lekkiej architektury dla funkcji handlowych Połączenie funkcji handlowej z rekreacyjną i kulturalnej po godzinach handlu Zachęcenie nowych producentów do sprzedaży na rynkach, większa konkurencja, obniżenie cen Preferencje niższe opłaty dla sprzedawców. Ad 5 Kwestia starego koryta rzeki Warty. Wykorzystanie grantu rządu holenderskiego Sprawa odkopania koryta potrzeba zintegrowanego działania Uporządkowanie terenów nadwarciańskich, wprowadzenie trawnika Wprowadzenie zarządcy terenu, który będzie dbał o porządek i estetykę Ad 6 Kwestia stadionu Szyca. Debata o jego przyszłości Pogodzenie funkcji kupieckiej i rekreacyjnej Gwarancje dla kupców, zagwarantowanie kupcom innej lokalizacji w pobliżu Zachowane klina zieleni Stworzenie parku kulturowego Ochrona terenu przed zabudową Zwiększenie obszaru ochrony konserwatorskiej W wyniku dyskusji z uczestnikami debaty oraz ustaleń członków Zespołu roboczego ds. debaty nt. rozwoju i odnowy śródmieścia Poznania wybrano następujące tematy do szczegółowej dyskusji podczas debat w maju br.: 1.,,W sercu miasta - jak ożywić Plac Wolności? Propozycje działań społecznych, kulturalnych i przestrzennych", 9 maja. 7

8 2. Rola i zadania polityki mieszkaniowej Miasta Poznania w rozwoju i odnowie śródmieścia. Ile śródmieścia dla jego mieszkańców, a ile dla jego użytkowników?", 10 maja. 3. Jaka przyszłość dla Starego Koryta rzeki Warty?, 16 maja 4.,,Jaka przyszłość dla stadionu im. E. Szyca i jego okolic w rozwoju i odnowie śródmieścia?" 17 maja. Przewodniczący Komisji Rewitalizacji Rady Miasta Poznania (-) Mariusz Wiśniewski Sporządziła: Joanna Muszyńska Biuro Rady Miasta Poznań, 16 kwietnia 2012r. 8