KLIENT DYSTRYBUC JA PRZESY

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "KLIENT DYSTRYBUC JA PRZESY"

Transkrypt

1 KLIENT DYSTRYBUCJA PRZESY Elektryczna ISSN Biuletyn Branżowy 1/2014 Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Z działalności Towarzystwa Paragraf w sieci Wydarzenia w branży Na nowy rok nowe regulacje Jedna faktura za energię elektryczną Udział gospodarstw domowych w obciążeniu KSE Słupy odporowe linii SN a ochrona ptaków Henryk Majchrzak: Nazywają mnie inżynierem, choć nie potrafię pisać Efektywność z certyfikatem

2 Polskie Towarzy stwo Przesyłu i Rozdzia łu Energii Elektryc znej IZOLATORY CERAM ICZNE DO SIECI ŚREDNI CH NAPIĘĆ I 110 KV ZALECANE WŁAŚCIW OŚCI I BADANIA ORAZ WYTYCZNE DOBORU

3 W NUMERZE 4 INFORMACJE ZE SPÓŁEK 6 ROZMOWA MIESIĄCA ywiad z Henrykiem W Majchrzakiem, prezesem Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. 8 Z DZIAŁALNOŚCI PTPiREE RYNEK I REGULACJE 9 Na nowy rok nowe regulacje 12 Jedna faktura za energię elektryczną 14 Udział gospodarstw domowych w obciążeniu KSE 18 Paragraf w sieci TECHNIKA I TECHNOLOGIE Słupy odporowe linii SN 20 a ochrona ptaków 23 Nazywają mnie inżynierem, choć nie potrafię pisać 25 Straty sieciowe a opłaty dystrybucyjne WYDARZENIA 28 Wydarzenia w branży 30 FELIETON DYSTRYBUCJA PRZESY Elektryczna 1/2014 KLIENT ISSN Biuletyn Branżowy Witamy w nowym, 2014 roku, który rozpoczął się iście wiosenną aurą. Ciepłe dni w środku zimy sprawiają, że odżywają dyskusje na temat globalnego ocieplenia klimatu. Niezależnie od naszego stosunku do wyrażanych na ten temat ocen i, być może, nadużywania argumentów ekologicznych w dyskusjach mających podłoże ekonomiczne, każde rozsądne i przemyślane działanie proekologiczne godne jest odnotowania i uwagi. Stąd też do Rozmowy miesiąca zaprosiliśmy prezesa Polskich Sieci Elektroenergetycznych Henryka Majchrzaka. Tematem naszego styczniowego spotkania na łamach jest uzyskanie przez PSE Świadectwa Efektywności Energetycznej z numerem jeden. Co to oznacza dla firmy, jakie są praktyczne skutki tego działania i w jaki sposób przekłada się ono na korzyści ekonomiczne? o tym wszystkim dowiadujemy się od naszego gościa, który jako praktyk a jednocześnie współtwórca ustawy o efektywności energetycznej dysponuje szeroką wiedzą w tym zakresie. Jeśli chodzi o prawo, zachęcam do lektury artykułu Ireneusza Chojnackiego, który podsumowuje ubiegłoroczną aktywność parlamentu w kontekście ustaw istotnych z punktu widzenia energetyki. Niestety, bilans ten nie jest szczególnie imponujący, gdyż w zasadzie mówić możemy tylko o małym trójpaku. Plany na rok bieżący wydają się bardziej obiecujące. Jak wiadomo, na horyzoncie widać ustawę o OZE oraz ustawę korytarzową. Pozostając w obszarze regulacji, warto zwrócić uwagę na tekst poświęcony idei całkowitego uwolnienia rynku energii, która w początkowych założeniach miała być zrealizowana w Obecnie nic nie wskazuje na to, by tak się mogło stać. Czynione są jednak starania. Jednym z kroków zbliżających nas do rynku energii jest Generalna Umowa Dystrybucji dla umów kompleksowych, której wzorzec opracowaliśmy wspólnie z Towarzystwem Obrotu Energią, przy akceptacji Urzędu Regulacji Energetyki. W dziale technicznym najnowszego wydania Energii Elektrycznej proponujemy m.in. analizę wpływu strat energii elektrycznej na wysokość taryf dystrybucyjnych, a w innym artykule prezentujemy problematykę nowych konstrukcji słupów uwzględniających ochronę ptaków. Obok zreferowanych tu pokrótce wybranych artykułów w tym numerze naszego czasopisma znajdziemy, jak zawsze, aktualności z branży oraz informacje ze spółek. Zapraszam do lektury! Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Z działalności Towarzystwa Paragraf w sieci Wydarzenia w branży Na nowy rok nowe regulacje Biuletyn Branżowy Energia Elektryczna miesięcznik Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Redaguje zespół: Andrzej Pazda (redaktor naczelny), Piotr Begier (zastępca redaktora naczelnego), Małgorzata Władczyk (sekretarz redakcji), Aleksandra Rakowska (redaktor dział techniczny), Sebastian Brzozowski, Marzanna Kierzkowska Adres redakcji: ul. Wołyńska 22, Poznań, tel , faks , redakcja@e-elektryczna.pl Wydawca: Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, Andrzej Pazda (dyrektor Biura PTPiREE), ul. Wołyńska 22, Poznań, tel , faks , ptpiree@ptpiree.pl, ISSN Opracowanie graficzne, skład, łamanie i druk: Media i Rynek, ul. Polna 20/204, Kalisz Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca nadesłanych materiałów oraz zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmianę ich tytułów. Nakład: 1000 egzemplarzy Data zamknięcia numeru: 14 stycznia 2014 r. Jedna faktura za energię elektryczną Udział gospodarstw domowych w obciążeniu KSE Słupy odporowe Zdjęcie: archiwum PSE Zdjęcie: Julia Sheveloff Szanowni Państwo! linii SN a ochrona ptaków Nazywają Henryk Majchrzak: mnie inżynierem, choć nie potrafię pisać Efektywność z certyfikatem Na okładce: Henryk Majchrzak, prezes Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. styczeń 2014 ENERGIA elektryczna l 3

4 INFORMACJE ZE SPÓŁEK PGE Dystrybucja organizatorem Łódzkie Forum Energetyczne WSłoku k. Bełchatowa PGE Dystrybucja zorganizowało I Łódzkie Forum Energetyczne. Głównym tematem konferencji był projekt połączenia oddziałów Łódź-Miasto oraz Łódź-Teren. Dużo uwagi poświęcono sposobom regulacji stanu prawnego gruntów zajętych przez urządzenia elektroenergetyczne. Dyskutowano również o nowelizacji Prawa energetycznego i jej wpływie na działalność OSD. Szczegółowo omówiono procedurę zmiany sprzedawcy oraz zagadnienia dotyczące nielegalnego poboru energii elektrycznej i kontroli układów pomiarowo-rozliczeniowych. Ostatnią część forum poświęcono procedurom stosowanym w PGE Dystrybucja w wypadku wystąpienia awarii masowych oraz działalności CSR realizowanej przez spółkę na rzecz społeczności lokalnych. Porozumienie PSE i LP Służebność przesyłu Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) i siedemnaście regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych (LP) 29 listopada ubr. podpisały porozumienie. Określa ono zasady współpracy przy ustanawianiu służebności przesyłu na rzecz PSE, a także rozliczenia kosztów korzystania z gruntów leśnych w latach Część linii przesyłowych należących do PSE przebiega przez tereny będące w zarządzie LP. Warunki korzystania z tych terenów regulowały dotychczas różnego rodzaju umowy o udostępnieniu gruntów. Zgodnie z nowym porozumieniem będą one sukcesywnie zastępowane umowami o ustanowienie służebności przesyłu. Intencją stron jest takie ułożenie wzajemnych stosunków, które przy wykorzystaniu instytucji służebności przesyłu pozwoli na utrzymanie i prowadzenie eksploatacji istniejących linii elektroenergetycznych na gruntach pozostających w zarządzie LP z poszanowaniem interesów stron mówi Adam Wasiak, dyrektor generalny LP. Nasza infrastruktura obiekty i urządzenia sieci przesyłowej służą realizacji celów publicznych, do których należy zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Nie wolno jednak zapominać o dbałości o środowisko. Zasadne jest, aby za uszczuplenie lub ograniczenie korzystania z naturalnych zasobów każdorazowo należała się kompensata podkreśla Henryk Majchrzak, prezes PSE. Strony uzgodniły, że w ciągu pół roku od dnia zawarcia porozumienia będą podpisane umowy o ustanowienie służebności przesyłu i nastąpi rozliczenie za korzystanie z gruntów dla wszystkich obiektów PSE zlokalizowanych na nieruchomościach zarządzanych przez LP. Enea na Pomorzu Zachodnim Bezpieczeństwo energetyczne 15 listopada ubr. Enea włączyła niemal 28-kilometrową linię napowietrzną 110 kv Mirosławiec Czaplinek. Ma ona szczególnie istotne znaczenie dla bezpieczeństwa dostaw prądu w powiatach wałeckim i drawskim. Zamknęła pierścień linii wysokiego napięcia, co istotnie zwiększa pewność zasilania odbiorców. Inwestycja współfinansowana jest przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata w wysokości 40 proc. nakładów kwalifikowanych. Umożliwia wykonanie prac modernizacyjnych na istniejącej linii Piła Krzewina Wałcz Wałcz Północ Mirosławiec. Zdjęcie: Enea Operator Linia 110 kv Mirosławiec Czaplinek 4 l ENERGIA elektryczna styczeń 2014

5 PKP Energetyka na Dworcu Centralnym Świąteczna iluminacja INFORMACJE ZE SPÓŁEK Energa-Operator na YouTube Inteligentne opomiarowanie w pigułce Zdjęcie: PKP Energetyka Do iluminacji dworca użyto produktów w energooszczędnej technologii LED PKP Energetyka przygotowały świąteczną iluminację kolejowej wizytówki stolicy. 10 grudnia ubr. na Dworcu Centralnym rozbłysło 150 tys. lampek. Iluminacja to już kolejne działanie spółki, mające na celu upiększenie miasta i nadanie mu bardziej przyjaznego charakteru mówi Monika Żychlińska, rzecznik prasowy PKP Energetyka. Słuszności takiego podejścia dowodzi choćby bardzo dobre przyjęcie przez podróżnych, odsłoniętego niedawno, podświetlanego muralu na ścianie Podstacji Trakcyjnej Warszawa Zachodnia, prezentującego panoramę stolicy. Do wykonania dekoracji użyto produktów w energooszczędnej technologii LED. Jest to największa tego typu konstrukcja zainstalowana na europejskim dworcu. Wykorzystano łącznie ponad 9 km przewodów, a długość całej konstrukcji wynosi 120 m. Tauron we Wrocławiu Ekologiczna komunikacja Energa-Operator przygotowała krótki film przedstawiający działanie systemu inteligentnych liczników. Jest on odpowiedzią na pojawiające się w środowisku inżynierów i dostawców technologii pytania o sposób działania systemu AMI. Film pokazuje budowę całego systemu i omawia wykorzystane technologie. W szczegółowy sposób przedstawia poszczególne elementy wchodzące w skład inteligentnego opomiarowania. Wskazuje również powody, dla których Energa-Operator zdecydowała się na wykorzystanie konkretnych rozwiązań. Produkcja powstała w sierpniu i wrześniu Nagranie realizowano na terenie Energa- -Operator oraz w Pomorskim Parku Naukowo-Technicznym w Gdyni. Film można znaleźć na YouTube pod tytułem: Jak działa system inteligentnych liczników AMI. Grupa Tauron i miasto Wrocław rozpoczęły współpracę w zakresie wdrożenia pilotażowego programu transportu publicznego e-bus, opartego na autobusach elektrycznych oraz systemie ładowania i wymiany baterii. Jego zadaniem jest przede wszystkim poprawa efektywności energetycznej transportu publicznego i stabilizacja pracy sieci elektroenergetycznej. Ma on charakter proekologiczny i jego realizacja przyczyni się do zmniejszenia emisji spalin wytwarzanych przez autobusy miejskie. Ważnym elementem nowoczesnej aglomeracji jest przyjazny transport publiczny. Dlatego zdecydowaliśmy się wziąć udział w projekcie e-bus. Dla miasta i jego mieszkańców ważne jest przede wszystkim osiągnięcie takich celów jak sprawna i komfortowa komunikacja miejska, ale także czystsze powietrze, obniżenie poziomu hałasu czy zmniejszenie zużycia energii mówi Rafał Dutkiewicz, prezydent Wrocławia. Korzyści z programu odniesie nie tylko miasto i jego mieszkańcy, ale także Tauron. Najważniejsze z nich to rozwój inteligentnych sieci energetycznych (smart grid), poprawa efektywności energetycznej oraz zdobycie doświadczeń w zakresie magazynowania energii. Głównym celem e-bus będzie wzrost niezawodności i jakości energii elektrycznej w sieci dystrybucyjnej. Umowa pozwoli zrealizować program innowacyjny i to nie tylko w skali Polski informuje Piotr Kołodziej, prezes zarządu Tauron Dystrybucja. W jego ramach planowany jest zakup autobusów elektrycznych, które będą jeździć po ulicach Wrocławia oraz powstanie pilotażowego systemu magazynowania energii w stacjonarnej i mobilnej infrastrukturze elektroenergetycznej. Zdjęcie: archiwum Energa-Operator Rozdzielnica z pomiarem parametrów elektrycznych i kontrola wkładek bezpiecznikowych na każdy z obwodów nn Informacje ze spółek opracowała Marzanna Kierzkowska styczeń 2014 ENERGIA elektryczna l 5

6 ROZMOWA MIESIĄCA Efektywność z certyfikatem Wywiad z prezesem Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. Henrykiem Majchrzakiem. Panie Prezesie, Polskie Sieci Elektroenergetyczne uzyskały tzw. Biały Certyfikat nr 1, czyli Świadectwo Efektywności Energetycznej. Program PSE znalazł się wśród 102 zwycięskich przedsięwzięć docenionych przez Prezesa URE za walory proekologiczne. Jak do tego doszło? Skorzystaliśmy z możliwości, jakie daje art. 16 ust. 3 pkt 3 ustawy o efektywności energetycznej i wzięliśmy udział w przetargu organizowanym przez Prezesa URE pomimo braku obowiązku przedstawiania do umorzenia świadectw efektywności energetycznej. Prezes URE docenił zadanie zrealizowane w ramach programu poprawy efektywności energetycznej PSE, które polegało na wymianie transformatorów na jednostki o większej sprawności, przy jednoczesnym niższym własnym zapotrzebowaniu na energię. Dzięki temu redukujemy emisję gazów cieplarnianych i optymalizujemy straty na transformacji energii elektrycznej. Co oznacza dla PSE uzyskanie Białego Certyfikatu nr 1? To potwierdzenie, że PSE promują wdrażanie nowatorskich, proekologicznych i oszczędnościowych rozwiązań, a także istotna zachęta do dalszego prowadzenia prac związanych z promowaniem efektywnego zarządzania energią elektryczną zarówno w naszej firmie, jak i w całej branży. Są z tego wymierne korzyści. Jakie? System świadectw efektywności energetycznej to mechanizm rynkowy pozwalający na poprawę wyników ekonomicznych poszczególnych programów, na które przyznano białe certyfikaty. Jednocześnie stanowi bodziec do poszukiwania i realizacji kolejnych przedsięwzięć proekologicznych. System ma też na celu pobudzenie działań oraz procesów zmierzających do optymalizacji w zakresie zużycia energii. Umożliwia uzyskanie wymiernych rezultatów w zakresie zwiększenia oszczędności energii przez odbiorców końcowych oraz urządzenia potrzeb własnych (rozumianych, zgodnie z art. 3 pkt 14 ustawy, jako zespół pomocniczych obiektów lub instalacji, w rozumieniu art. 3 pkt 10 Prawa energetycznego, służących procesowi wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła, a także zmniejszenia strat energii elektrycznej, ciepła lub gazu ziemnego w przesyle i dystrybucji). Uzyskany przez PSE Biały Certyfikat nr 1 o wartości 439 toe przekłada się na 439 tys. praw majątkowych wartych w sumie 439 tys. zł według opłaty zastępczej wynikającej z ustawy. Certyfikat przyznany PSE zostanie wystawiony do sprzedaży na Towarowej Giełdzie Energii (TGE). Obecnie badamy możliwość nawiązania współpracy z jednym z trzech domów maklerskich, który mógłby reprezentować PSE na TGE. Uzyskane ze sprzedaży środki przeznaczymy na dalszy wzrost energooszczędności w PSE, np. instalację systemu inteligentnego opomiarowania czy działania związane z ograniczaniem zapotrzebowania na energię na potrzeby własne firmy, czyli np. wymianę energochłonnych opraw oświetleniowych na LED. Ustawę o efektywności energetycznej z 15 kwietnia 2011 r. przygotowywał Pan jeszcze jako dyrektor Departamentu Energetyki w Ministerstwie Gospodarki (MG). Jakie zmiany ona wniosła? Ustawa wprowadziła w życie, wspomniany wcześniej, system świadectw efektywności energetycznej, zwanych białymi certyfikatami, oraz nałożyła obowiązek ich przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE. Dotyczy on kilku grup przedsiębiorstw, m.in. chodzi o przedsiębiorstwa energetyczne, które sprzedają energię odbiorcom końcowym, odbiorców końcowych przyłączonych do sieci na terytorium Polski, będących członkami giełdy towarowej (w rozumieniu art. 2 pkt. 5 ustawy z 26 października 2000 r. o giełdach towarowych) oraz towarowe domy maklerskie lub domy maklerskie, które realizują transakcje na giełdzie towarowej na zlecenie odbiorców końcowych przyłączonych do sieci na terytorium Polski. Także, w myśl art. 25 ust. 1 tej ustawy, ze świadectw efektywności energetycznej wynikają zbywalne prawa majątkowe, które są towarem giełdowym (w rozumieniu 6 l ENERGIA elektryczna styczeń 2014

7 ROZMOWA MIESIĄCA Zdjęcie: archiwum PSE Henryk Majchrzak, prezes Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. ustawy z 26 października 2000 r. o giełdach towarowych), a więc podlegają obrotowi na TGE. W przypadku podmiotów, które zgodnie z ustawą o efektywności energetycznej są objęte obowiązkiem pozyskania białych certyfikatów, a nie uzyskają ich i nie umorzą, będą musiały uiścić opłatę zastępczą w odpowiedniej wielkości, określonej ustawą. To ważne zapisy, które w bezpośredni sposób stanowią bodziec do poszukiwania i realizacji przedsięwzięć proekologicznych. Jak ocenia Pan kształt ustawy o białych certyfikatach? Rozwój programu efektywności energetycznej w Polsce cieszy mnie z kilku powodów. Nie tylko dlatego, że uczestniczyłem w pracach nad przygotowaniem ustawy było to jedno z głównych zadań powierzonych mi w okresie pracy w MG jako dyrektorowi Departamentu Energetyki. Jestem zadowolony, że wypracowane zapisy wykonawcze przyjęto, ustawę podpisał Prezydent RP, a teraz PSE mogą skorzystać z wypracowanego mechanizmu, jako jego beneficjent. Proces wypracowywania rozwiązań zawartych w ustawie o efektywności energetycznej na etapie uzgodnień trwał długo i dyskusjom nad jej kształtem towarzyszyło wiele wątpliwości. Teraz jednak okazuje się, że obrana droga konkurencyjnego procesu przyznawania białych certyfikatów była i jest właściwa, czego potwierdzenie stanowi przyjęta koncepcja nowej ustawy o odnawialnych źródłach energii. Wypracowany model pozwala bowiem osiągać wyznaczone cele poprawy efektywności energetycznej przy jednoczesnej optymalizacji kosztów. Będę śledził zmiany w zakresie efektywności energetycznej i wierzę w upowszechnienie tej inicjatywy wśród wszystkich zakładów używających energii elektrycznej. Jakie wyzwania stoją przed firmami, które uzyskały białe certyfikaty? Mogę mówić o PSE. Będziemy kontynuować strategię optymalizacji zużycia energii elektrycznej w ramach programu poprawy efektywności energetycznej. Mamy do zrealizowania wiele proefektywnościowych projektów. Prowadzimy prace nad wdrożeniem certyfikowanego systemu zarządzania energią w siedzibie spółki, a także realizujemy szereg działań mających na celu ograniczenie strat w przesyle, poprzez przygotowanie standardów wykorzystujących nowoczesne technologie. Jeszcze w tym roku wprowadzimy do eksploatacji nowy typ przewodu dla linii najwyższych napięć, który ograniczy straty w przesyle o 15 proc. Liczę, że nasze działania zainspirują inne firmy z branży do poprawy efektywności. Dziękuję za rozmowę. Rozmawiała Małgorzata Siekierska styczeń 2014 ENERGIA elektryczna l 7

8 Z DZIAŁALNOŚCI PTPiREE Zespół ds. BHP i ochrony środowiska Zespół PTPiREE oraz PSEW 9 stycznia br. w Poznaniu zebrał się Zespół PTPiREE ds. BHP i Ochrony Środowiska. Tematem dyskusji było wypracowanie propozycji Towarzystwa w zakresie oczekiwanych rozwiązań, mających na celu doprecyzowanie - stwarzających w praktyce problemy interpretacyjne - zapisów rozporządzenia Ministra Gospodarki z 28 marca 2013 r. w sprawie BHP przy urządzeniach energetycznych. Swoje propozycje Zespół przekaże 24 stycznia 2014 br. na spotkaniu w resorcie gospodarki. Zarządzanie majątkiem sieciowym 8 stycznia 2014 r. w Warszawie odbyło się posiedzenie Rady Dyrektorów ds. Zarządzania Majątkiem Sieciowym (RDM). Oceniono zakresy działania istniejących zespołów i na tej podstawie postanowiono o połączeniu kilku z nich. Powołano także trzy nowe: Zespół ds. Planowania i Realizacji Inwestycji Sieciowych, Zespół ds. Systemu TETRA, Zespół ds. Zapobiegania Kradzieżom Infrastruktury Sieciowej. Na zakończenie przyjęto plan na 2014 r. z podkreśleniem głównych działań, którymi zdaniem członków RDM są: unijne programy wsparcia inwestycji sektora w okresie , taryfa jakościowa, przygotowanie karty projektu ogólnopolskiej sieci radiowej opartej o standard TETRA. Wymagania techniczne dla systemu AMI Zdjęcie: stocklib.com 12 grudnia 2013 r. w Poznaniu odbyło się kolejne spotkanie zespołu przedstawicieli Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej oraz Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej. Kontynuowano działania mające na celu opracowanie standardu Harmonogramów przyłączeniowych, które rozpoczęto 19 listopada ubr. Kolejne posiedzenia zaplanowano na 14 stycznia oraz 4 lutego 2014 r. W ich trakcie przewidywane jest omówienie dopuszczalnej zmiany lokalizacji farmy wiatrowej w ramach zawartej umowy o przyłączenie, etapowania dużych inwestycji, transparentności systemu przyłączania, dostosowania umów o przyłączenie do zmian w ustawie Prawo energetyczne, a także możliwości zdefiniowania pojęcia,,technicznych i ekonomicznych warunków przyłączenia oraz wypracowania ewentualnych rekomendacji zmian prawnych. Wyznaczony przez Radę Warsztatów Rynku Energetycznego, zespół wspólny URE, OSD, PSE, TOE oraz KIGEiT zestawił listę ok. 800 wymagań technicznych dla systemu AMI. Dotąd nie wpisano jeszcze konkretnego standardu transmisji danych PLC. Uzgodniono sprawdzenie możliwości koegzystencji różnych modulacji, w tym wielomodowych OFDM. Otwartą kwestią jest także sprawa sprawdzania w ramach systemu AMI niektórych parametrów jakościowych energii elektrycznej uzgodniono konsultację z prof. Zbigniewem Hanzelką. Ciągle nierozstrzygnięte pozostaje zagadnienie, czy licznik graniczny u odbiorcy komunalnego powinien być traktowany jako urządzenie przemysłowe, czy jako wyrób masowy (chodzi o odporność na wpływ czynników środowiskowych). Ostatecznego wyjaśnienia, bardziej od strony prawnej niż technicznej, wymaga też odejście od stosowania liczydła dekrementującego w licznikach przedpłatowych w systemie AMI. Kolejne spotkanie zespołu zaplanowano na 14 i 15 stycznia br. Zestawione przez zespół wspólny wymagania techniczne będą poddane konsultacji społecznej. Zakłada się, że w tym celu zostaną opublikowane na stronach internetowych URE. Opracowała Małgorzata Władczyk 8 l ENERGIA elektryczna styczeń 2014

9 Na nowy rok nowe regulacje RYNEK I REGULACJE W 2014 r. zaczną się ujawniać kolejne skutki wejścia w życie tzw. małego trójpaku energetycznego. Z nowych regulacji najszybciej powinien trafić do Sejmu projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii (OZE). O tzw. dużym trójpaku energetycznym, jako kompleksowej regulacji energetyki, należy raczej zapomnieć. Ireneusz Chojnacki Wminionym roku Sejm obradował 74 dni i uchwalił 171 ustaw, ale w tym właściwie tylko jedną istotną z punktu widzenia funkcjonowania sektora elektroenergetycznego. To był tzw. mały trójpak energetyczny, czyli ustawa z lipca 2013 o zmianie Prawa energetycznego (Pe) i niektórych innych ustaw. Weszła w życie, poza wyjątkami, we wrześniu ubr. Wprowadziła m.in. tzw. giełdowe obligo gazowe, a od początku 2014 r. daje prawo najuboższym odbiorcom energii elektrycznej do dodatków energetycznych. Ustawa ta zawiera też przepisy nakazujące operatorom systemów dystrybucyjnych (OSD) i ich partnerom biznesowym dostosowanie umów przyłączeniowych zawartych przed jej wejściem nowych wymagań. Z głośnym swego czasu, a teraz może już nieco zapomnianym, prawem odstąpienia przez jedną ze stron od umowy w przypadku jej niedostosowania do nowych warunków, chyba że niedostosowanie umowy nastąpiło z powodu okoliczności, za które ta strona ponosi odpowiedzialność. W założeniu to miał być mechanizm likwidujący tzw. wirtualne umowy przyłączeniowe. Jeszcze kilka miesięcy i okaże się co z tego wyszło. Na dostosowanie umów do małego trójpaku strony dostały bowiem pół roku, licząc od jego wejścia w życie. Z punktu widzenia całego rynku energii istotne jest też to, że mały trójpak w terminie pół roku od dnia wejścia W 2014 r. będą się stopniowo ujawniały skutki wejścia w życie tzw. małego trójpaku energetycznego, a zarazem będą trwały prace nad kolejnymi regulacjami sektora elektroenergetycznego. O tzw. dużym trójpaku energetycznym, zawierającym nowe Pe, Prawo gazowe (Pg), ustawę o OZE i ustawę je wprowadzającą, należy raczej zapomnieć. W związku z uchwaleniem tzw. małego trójpaku Komitet Stały Rady Ministrów podjął decyzję o zakończeniu prac nad projektami ustaw Pe oraz Pg, które były przekazane do konsultacji w grudniu 2011 r. Ministerstwo Gospodarki (MG) analizuje, które z rozwiązań przewidzianych tymi projektami wymagają jeszcze wdrożenia i w jakim procesie legislacyjnym. w życie nakłada na premiera obowiązek ogłoszenia konkursu na stanowisko Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE). Do końca 2013 premier tego konkursu nie ogłosił, a za to dotychczasowy prezes URE, Marek Woszczyk, złożył przyjętą przez premiera rezygnację i został prezesem zarządu Polskiej Grupy Energetycznej (PGE). Kto zostanie nowym szefem URE? Jaką będzie prowadził politykę regulacyjną? Czy będzie zwolennikiem regulacji jakościowej wobec OSD? Czy będzie skłonny ponadprzeciętnie wynagradzać inwestycje w inteligentne opomiarowanie? To tylko niektóre z ważnych pytań na razie bez odpowiedzi. Odpowiedzi tym ważniejszych, że mały trójpak przywraca prezesowi URE 5-letnią kadencyjność. W 2014 r. będą się zatem stopniowo ujawniały skutki wejścia w życie tzw. małego trójpaku energetycznego, a zarazem będą trwały prace nad kolejnymi regulacjami sektora elektroenergetycznego. O tzw. dużym trójpaku energetycznym, zawierającym nowe Pe, Prawo gazowe (Pg), ustawę o OZE i ustawę je wprowadzającą, należy raczej zapomnieć. W związku z uchwaleniem tzw. małego trójpaku Komitet Stały Rady Ministrów podjął decyzję o zakończeniu prac nad projektami ustaw Pe oraz Pg, które były przekazane do konsultacji w grudniu 2011 r. Obecnie Ministerstwo Gospodarki (MG) analizuje, które z rozwiązań przewidzianych tymi projektami wymagają jeszcze wdrożenia oraz w jakim procesie legislacyjnym. Należy, jak się wydaje, wiązać to z tym, że po uchwaleniu małego trójpaku, którego głównym celem było od- styczeń 2014 ENERGIA elektryczna l 9

10 RYNEK I REGULACJE Zdjęcie: Krzysztof Białoskórski W 2013 roku Sejm uchwa lił 171 ustaw, a wśród nich tzw. mały trójpak energetyczny sunięcie groźby kar za niewdrożenie w terminie dyrektyw dotyczących wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i gazu, Komisja Europejska (KE) wycofała z Trybunału Sprawiedliwości (TS) Unii Europejskiej skargi przeciwko Polsce za niewdrożenie tych dyrektyw. Natomiast w TS toczy się jeszcze postępowanie związane z brakiem terminowej implementacji przez Polskę dyrektywy 2009/28/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. I widać, że rząd kładzie teraz nacisk na wdrożenie ustawy o OZE. W nowym roku nowy projekt OZE Minister Gospodarki 31 grudnia 2013 r. przekazał do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów projekt ustawy o OZE z wnioskiem o pilne rozpatrzenie na najbliższym posiedzeniu Stałego Komitetu Rady Ministrów. Nie jest to już jednak ten sam projekt, który w listopadzie 2013 przekazano m.in. do konsultacji społecznych, a ze zmianami naniesionymi po nich. Nowa wersja ustawy o OZE datowana jest na 31 grudnia 2013 (wersja 4.1). Ważną zmianę przynosi ostatni artykuł projektu, zgodnie z którym przepisy wprowadzające nowy system wsparcia OZE mają zacząć obowiązywać od pierwszego dnia miesiąca po upływie roku od daty pozytywnej decyzji KE zatwierdzającej system wsparcia jako zgodny z przepisami o pomocy publicznej. W najnowszym projekcie ustawy o OZE nie ma już przepisów wyłączających możliwość uzyskania zielonych certyfikatów w przypadku sprzedaży energii elektrycznej po cenie przekraczającej 105 proc. ceny gwarantowanej oraz wymagających sprzedaży określonej liczby tych certyfikatów w obrocie giełdowym. Kształt systemu aukcyjnego przypomina ten z listopada 2013 r., ale przewiduje waloryzację ceny ustalonej w wyniku aukcji zgodnie z rocznym wskaźnikiem inflacji. Przedsiębiorcy domagali się tego dosyć powszechnie. Kolejna istotna zmiana dotyczy definicji dedykowanej instalacji współspalania, która teraz ma obejmować jedynie jednostki wybudowane do 30 czerwca 2014 r., posiadające oddzielne linie technologiczne do przerobu i transportu biomasy (biogazu, biogazu rolniczego lub biopłynu) oraz paliw kopalnych. Z punktu widzenia OSD istotne jest to, że w projekcie ustawy o OZE z grudnia 2013 r. nie ma już przepisów, które były w projekcie z listopada ubr., a nakładały na OSD obowiązek zainstalowania liczników zdalnego odczytu skomunikowanych z systemem pomiarowym u co najmniej 80 proc. odbiorców końcowych przyłączonych do sieci niskiego napięcia do 2020 r. Niemniej wypada zauważyć, że m.in. dlatego, iż większość OSD nie rozpoczęła jeszcze masowej wymiany liczników to operatorzy, a w każdym razie Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej w uwagach do projektu ustawy o OZE z listopada 2013 rekomendowało przesunięcie daty zakończenia wymian liczników wstępnie na 2022 r. PTPiREE zaproponowało przy 10 l ENERGIA elektryczna styczeń 2014

11 tym, żeby na podstawie wdrożeń w latach rząd wykonał ponowną analizę AMI, zgodną z wytycznymi KE i aby to na podstawie jej wyników podjęto decyzję o ostatecznymi harmonogramie wdrożenia. Wcześniej czy później sprawa obowiązku instalacji liczników zdalnego odczytu zapewne wróci na ścieżkę legislacyjną. Natomiast okazuje się, że zdecydowanie możliwie jak najwcześniej należałoby sprecyzować m.in., jak się okazuje niejasne nawet dla energetyki, zapisy mówiące o tym, że w przypadku nieprzekazania w terminie przez OSD prezesowi URE danych niezbędnych do wyznaczenia sprzedawcy zobowiązanego, wskazuje go Prezes URE, a tenże sprzedawca realizuje obowiązki w imieniu własnym, ale na koszt właściwych OSD lub operatora systemu przesyłowego. Ponadto na uwagę zasługują przepisy projektu ustawy o OZE wprowadzające pierwszeństwo przyłączenia do sieci instalacji OZE. W trakcie konsultacji pojawiały się propozycje, żeby z tego zrezygnować, bo takie przepisy mogą budzić wątpliwości z punktu widzenia zasady równego traktowania podmiotów. Niemniej właściwy przepis zmieniający Pe ostał się po konsultacjach i raczej trudno przewidywać, żeby nie znalazł się w projekcie ustawy o OZE. Z jej uzasadnienia wynika, że dyrektywa 2009/28/WE przewiduje obowiązek zapewnienia przez operatora systemu pierwszeństwa przyłączenia do sieci instalacji OZE. Tabela rozbieżności pomiędzy ministerstwami dotycząca projektu ustawy o OZE zdaje się wskazywać, że zanim rząd go przyjmie i skieruje do Sejmu minie jeszcze trochę czasu. Niemniej obserwatorzy już raczej nie spodziewają się zmiany koncepcji systemu wsparcia OZE i pojawiają się opinie, że można mieć nadzieje na skierowanie projektu do Laski Marszałkowskiej w pierwszym kwartale br. Korytarze przesyłowe bez końca? Natomiast nadal nie sposób przewidzieć, co się w końcu stanie z projektem ustawy o korytarzach przesyłowych. Przygotowywana od lat ustawa ma przede wszystkim usprawnić i przyspieszyć uzyskiwanie przez firmy realizujące infrastrukturalne inwestycje liniowe decyzji umożliwiających jej budowę, a w tym uzyskiwanie służebności przesyłu bez konieczności wcześniejszej zapłaty odszkodowania. Projektowana procedura, w wyniku której nastąpi wydanie decyzji ustalającej wysokość odszkodowania jest niezależna od ustanowienia (określenia) korytarza, czy też lokalizacji urządzenia przesyłowego w korytarzu. Ponadto ustawa ma pozwolić na uregulowanie Z końcem 2013 r. MG informowało, że projekt ustawy o korytarzach przesyłowych jest w zasadzie ukończony. Zarazem jednak resort wskazywał, że do rozstrzygnięcia (na szczeblu kierownictw zainteresowanych ministerstw) pozostają kwestie dotąd nie załatwione w trakcie uzgodnień międzyresortowych. Zasadnicze problemy dotyczą tzw. algorytmu, czyli narzędzia, za pomocą którego wypłacane mają być odszkodowania za dotychczas bezumowne korzystanie z nieruchomości oraz kwestie dotyczące umiejscowienia planu lokalizacji w planowaniu przestrzennym. MG podkreślało, że projektowane regulacje są bardzo skomplikowane i dużego trudu wymaga uniknięcie, niebezpiecznie łatwego w tym wypadku, zarzutu niekonstytucyjności. RYNEK I REGULACJE wszelkich zaszłości polegających na bezumownym, wieloletnim korzystaniu przez sieciowe przedsiębiorstwa energetyczne z cudzych nieruchomości. Chodzi o przedsiębiorstwa sieciowe elektroenergetyczne, gazownicze i ciepłownicze. Na jakim etapie są obecnie prace? Z końcem 2013 r. MG informowało, że projekt ustawy o korytarzach przesyłowych jest w zasadzie ukończony. Zarazem jednak resort wskazywał, że do rozstrzygnięcia (na szczeblu kierownictw zainteresowanych ministerstw) pozostają kwestie dotąd nie załatwione w trakcie uzgodnień międzyresortowych. Zasadnicze problemy dotyczą tzw. algorytmu, czyli narzędzia, za pomocą którego wypłacane mają być odszkodowania za dotychczas bezumowne korzystanie z nieruchomości oraz kwestie dotyczące umiejscowienia planu lokalizacji w planowaniu przestrzennym. MG podkreślało, że projektowane regulacje są bardzo skomplikowane i dużego trudu wymaga uniknięcie, niebezpiecznie łatwego w tym wypadku, zarzutu niekonstytucyjności. Zarazem resort zapewniał, że jeśli zaproponowane rozwiązania zostaną odrzucone, prace nad projektem będą kontynuowane. W tej sytuacji nadal zatem nie sposób określić, kiedy projekt ustawy korytarzowej mógłby ewentualnie przyjąć rząd, a więc tym samym, kiedy może zostać skierowana do Sejmu. Najnowszy projekt ustawy korytarzowej pochodzi z lipca 2013 r. (wersja 5,3). W ocenie skutków regulacji wdrożenia projektowanej ustawy - przy wskazanych tam założeniach - podano, że koszty uregulowania zaszłości, czyli załatwienia sprawy bezumownego korzystania z cudzych gruntów, w przypadku PSE szacowane są na ok. 1,27 mld zł, OSD na 9 mld zł, sektora ciepłowniczego na 2,75 mld zł, a gazownictwa na 8 mld zł (ok. 6 mld zł sieci dystrybucyjne i ok. 2 mld zł sieci przesyłowe). W przeciwieństwie do ustawy korytarzowej w Sejmie jest już za to tzw. ustawa krajobrazowa, która także dotyczy lokalizacji sieci. OSD wyrażali obawy, że może ona dodatkowo utrudnić budowanie linii energetycznych. PTPiREE oceniało, że to ustawa korytarzowa powinna regulować także kwestie lokalizacyjne i być główną ustawą sieciową. OSD chcieliby uniknąć takiej sytuacji, żeby ustawa dotycząca ładu krajobrazowego naruszała to, co zostało wypracowane na etapie pracy nad ustawą o korytarzach przesyłowych. Rząd i parlament powinni wziąć to pod uwagę, czyli najogólniej rzecz biorąc przesądzić w końcu losy ustawy korytarzowej. Autor jest dziennikarzem miesięcznika Nowy Przemysł i portalu wnp.pl styczeń 2014 ENERGIA elektryczna l 11

12 RYNEK I REGULACJE Kompleksowy przełom Jedna faktura za energię elektryczną Era regulacji rynku sprzedaży energii elektrycznej mozolnie i ospale przechodzi do historii. Począwszy od 2007 r. pojawiają się różne daty pełnej liberalizacji obrotu energią elektryczną. Przełomowy miał być 1 stycznia Łukasz Jankowski KANCELARIA WIERZBOWSKI EVERSHEDS Rynek energii elektrycznej charakteryzuje się dwoma obszarami regulowanymi poprzez taryfy. Po pierwsze, regulowane są opłaty za usługę dystrybucji i przesyłu, czyli transportu sieciami w celu ich dostarczenia odbiorcom. Po drugie, choć nie do końca, regulowana jest cena energii elektrycznej dla gospodarstw domowych, czyli wartość towaru, jakim jest energia elektryczna. Dystrybucja i przesył energii elektrycznej to naturalne monopole, w przypadku których panuje powszechne przekonanie, że regulacja opłat jest racjonalnie uzasadniona. Skoro tylko jeden przedsiębiorca świadczy tę usługę na danej sieci, to z założenia warto zweryfikować, czy sposób ustalania wartości usługi zapewnia pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej i chroni interesy odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek opłat. Sprzedaż energii elektrycznej podlega jednak wolnorynkowej grze. Obecnie Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE) warunki konkurencji dostrzega w każdym segmencie, poza segmentem gospodarstw domowych (Taryfa G). Badanie konkurencyjności w tym sektorze zapowiedziano na przełomowy rok Do stwierdzenia konkurencyjności na rynku gospodarstw domowych brakuje w ocenie Prezesa URE przynajmniej generalnej umowy dystrybucyjnej, pozwalającej wszystkim sprzedawcom na zawieranie umów sprzedaży energii elektrycznej, oraz zapewnienia świadczenia usług dystrybucji, zwanych umowami kompleksowymi, czyli GUDk. Generalna umowa dystrybucyjna to umowa zawierana między sprzedawcami energii elektrycznej a jej dystrybutorami. Dzisiejszy GUD (niekompleksowy) pozwala sprzedawcy z jednego końca kraju sprzedawać energię elektryczną na drugim końcu. Odbiorca dostanie wówczas dwie faktury: jedną za sprzedaż (towar), drugą za dystrybucję (usługę transportu). W ogólnym założeniu GUDk ma to zmienić. Każdy sprzedawca, który będzie miał zawarty GUDk dla danej sieci, będzie mógł wystawiać swojemu odbiorcy jedną fakturę obejmującą zarówno towar, jak i usługę. Zasada ma dotyczyć tylko taryfy G, czyli gospodarstw domowych. W tym segmencie brakuje konkurencyjności, a GUDk ma tę konkurencyjność zapewnić. W biznesie będzie jak dotychczas faktura za towar osobno, faktura za transport osobno, bo tam konkurencyjność jest. Mapę drogową uwolnienia cen energii znamy od 2008 r. Okraszono ją hasłem: W drodze ku prawom odbiorców i efektywnej konkurencji w sektorze energetycznym. Dokument kończy się harmonogramem, w którym wskazano: 1 stycznia 2009 r. uwolnienie cen energii elektrycznej dla wszystkich odbiorców w gospodarstwach domowych, monitorowanie rynku energii elektrycznej. Do uwolnienia rynku nie doszło z kilku oficjalnych przyczyn. Głównym uzasadnieniem braku pełnej liberalizacji jest oczywiście chęć ochrony odbiorców w gospodarstwach domowych, a zasadniczą przeszkodą dwie faktury. Model jednej faktury wymagał opracowania nowej umowy zawieranej przez dystrybutorów ze sprzedawcami czyli GUDk. Nad wzorem pracowano z inicjatywy Prezesa URE od 2008 r., czego rezultatem był w pierwszej kolejności wzór umowy określającej warunki funkcjonowania sprzedawcy na terenie danego dystrybutora, czyli GUD (niekompleksowy). Udział w pracach organizacji zrzeszających spółki obrotu i spółki dystrybucyjne zapewnił kompromisowe podejście oraz możliwość rozstrzygnięcia spornych kwestii, np. dotyczących kosztów odczytu licznika przy zmianie sprzedawcy. Obowiązku stosowania wzoru nie było, lecz w praktyce znalazł on szerokie zastosowanie, zapewniając równoprawne traktowanie 12 l ENERGIA elektryczna styczeń 2014

13 RYNEK I REGULACJE Zdjęcie: Stoclib Model jednej faktury wymagał opracowania nowej umowy zawieranej przez dystrybutorów ze sprzedawcami czyli GUDk sprzedawców. Zarówno sprzedawcy, jak i dystrybutorzy czuli się komfortowo mogąc skorzystać z opracowanego przez ich organizacje wzoru. Niezależnie od GUD niekompleksowego istniała i istnieje umowa umożliwiająca zawieranie umów kompleksowych. Umowy takie zapewniał każdy ze sprzedawców z urzędu u swojego (choć niezależnego) dystrybutora. Umowa sprzedaży energii elektrycznej oraz zapewnienia świadczenia usług dystrybucji (czyli tzw. umowa kompleksowa) zawierana z odbiorcą końcowym funkcjonuje obecnie w grupie G na podstawie GUDa zawartego przez sprzedawcę z urzędu z miejscowym dystrybutorem. Ta sytuacja spowodowała wątpliwości niektórych sprzedawców, co do ich równoprawnego traktowania: skoro na sieci dystrybutora jest już jeden sprzedawca, który może sprzedawać kompleksowo, to równoprawnie traktując powinno się pozwolić na to każdemu sprzedawcy. Generalna umowa dystrybucyjna jest umową dystrybucyjną i jako taka powinna podlegać normie zawartej w art. 8 ustawy Prawo energetyczne (Pe). Oznacza to możliwość zaskarżenia odmowy zawarcia umowy dystrybucyjnej do Prezesa URE. Do zaskarżeń w przeszłości dochodziło, lecz zamierzony skutek nie został osiągnięty. Stało się tak, ponieważ - wedle stanowiska Prezesa URE w tej sytuacji nie znalazł zastosowania art. 8 ust. 1 Pe. Warto wskazać, że zgodnie z przywołanym przepisem w sprawach spornych dotyczących odmowy zawarcia umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw lub energii ( ) rozstrzyga Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, na wniosek strony. Wykładnię implikującą wniosek o braku właściwości do rozstrzygania w sprawie odmowy zawarcia GUDk należy uznać za contra legem (niezgodne z prawem). Prezes URE stwierdził jednak, że nie posiada w tym przypadku kompetencji w sprawach spornych dotyczących odmowy zawarcia umowy GUDk z podmiotem, który nie jest sprzedawcą z urzędu, z którym istnieje zawarty GUD. W ten sposób sprzedawcy są trzymani w regulacyjnym klinczu aż do przełomu, który ma nastąpić właśnie w 2014 r. W kwietniu 2013 r. ogłoszono zakończenie prac Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej oraz Towarzystwa Obrotu Energią nad wzorcem GUDk. Umowa ma umożliwić wystawianie jednej faktury odbiorcom w gospodarstwach domowych po zmianie sprzedawcy energii elektrycznej. Wszyscy operatorzy systemów dystrybucyjnych (OSD) zobowiązali się do wdrożenia GUDk od 1 stycznia 2014 r. Bardzo istotną kwestią jest tu jednakże rzeczywistość biznesowa, np. poziom gotowości systemów informatycznych u dystrybutorów do realizacji GUDk, czy chęć przyjęcia odpowiedzialności przez sprzedawców za nieściągnięte należności dotyczące części dystrybucyjnej faktury. W trakcie negocjacji mogą pojawić się również inne kwestie wymagające doprecyzowania wzorca GUDk. Należy założyć, że gdyby doszło do sporów w negocjowaniu tak wypracowanego wzorca GUDk, Prezes URE zmieniłby swoje stanowisko odnośnie do stosowania art. 8 ust. 1 Pe. Uzgodniony wzorzec nie może bowiem zostać przedsiębiorcom narzucony, a przedmiotowy przepis stanowi podstawę głównego dla stosowania GUDk narzędzia regulacyjnego. Bez kompetencji w zakresie rozstrzygania tych sporów Prezes URE nie miałby realnego wpływu na zawieranie GUDk i nie mógłby wspomóc stron w przypadku odmowy zawarcia GUDk przez OSD. Mając to narzędzie, regulator może wpłynąć na realizację harmonogramu z 2008 r. Planu pełnej liberalizacji w 2009 nie da się już uratować, ale być może rok 2014 okaże się kompleksowo przełomowy. styczeń 2014 ENERGIA elektryczna l 13

14 RYNEK I REGULACJE Udział gospodarstw domowych w obciążeniu KSE W ostatnim czasie coraz częściej mówi się o działaniach, jakie podejmują operatorzy sieci elektroenergetycznych, których celem ma być redukcja zapotrzebowania na energię elektryczną w godzinach szczytowych. Powstają specjalne programy (taryfy), według których odbiorcy mają otrzymywać gratyfikację za zmniejszenie zużycia energii elektrycznej w okresie szczytowego obciążenia. W przypadku dużych odbiorców, gdy w grę wchodzą dziesiątki lub setki MWh, celowość takich działań jest oczywista. Warto jednak przyjrzeć się rezultatom, które mogą być osiągnięte w największej grupie odbiorców, którą stanowią gospodarstwa domowe. Jarosław Tomczykowski PTPiREE WPolsce liczba odbiorców zaliczonych do kategorii gospodarstw domowych wynosi tys. (stan na dzień 31 grudnia 2012 r.) co stanowi 85,7 proc. ogólnej liczby odbiorców (rysunek 1a). Natomiast udział gospodarstw domowych w rynku energii to ok. 20 proc. (rysunek 1b). Na rysunku 2 pokazano ilości energii dostarczonej odbiorcom typu gospodarstwa domowe na tle wszystkich odbiorców zasilanych z sieci niskiego napięcia w okresie kilkunastu ostatnich Rys. 1. Rynek energii elektrycznej w 2012 r. 1 a) struktura odbiorców, b) struktura sprzedaży energii elektrycznej lat. Wyraźna tendencja wzrostowa została zahamowana w latach Swój udział w tym ma zapewne coraz powszechniejsze stosowanie technologii prooszczędnościowych. Coraz częściej stosujemy oświetlenie LED, mniej energii zużywają także telewizory, komputery, pralki, lodówki, odkurzacze. Należy jednak zaznaczyć, że zakłada się, iż w dłuższym czasie zużycie energii w gospodarstwach domowych będzie rosło. Argumentem, który przemawia za tym stwierdzeniem jest coraz bogatsze wyposażenie gospodarstwach domowych w sprzęt elektryczny. W Polsce średnie zużycie energii elektrycznej w przeliczeniu na jedno gospodarstwo domowe wynosiło w 2012 r kwh 1. Obecne odbiorcy mają możliwość wyboru taryfy jedno- lub dwustrefowej. Z tej drugiej opcji korzysta ich ok. 13 proc. 2. Dla wyznaczenia krzywej obciążenia gospodarstw domowych wykorzystano standardowe profile obciążenia wyznaczone na podstawie pomiarów w 2012 r. u ponad 4 tys. odbiorców dobranych wg metod statystycznych. Wyróżniono cztery standardowe profile w ramach taryfy G11 oraz dwa wśród odbiorców rozliczanych w taryfie G l ENERGIA elektryczna styczeń 2014

15 RYNEK I REGULACJE Kryteriami podziału odbiorców była grupa taryfowa oraz roczne zużycie energii elektrycznej. Na podstawie dostępnych informacji (obliczenia własne) określono liczbę odbiorców dla każdej z grup. Z założenia energia wynikająca z liczby odbiorców w poszczególnych grupach jest wartością energii dostarczoną gospodarstwom domowym w 2012 r., tj MWh. Jak już wspomniano, zużycie energii w gospodarstwach domowych wynosi prawie 20 proc. energii dostarczonej wszystkim odbiorcom w Polsce. Mając na uwadze jednak takie cele jak walkę z deficytem mocy, przesunięcie mocy poza godziny szczytowe, warto wiedzieć jak wygląda zmienność tego obciążenia w czasie. Poniższa analiza jest próbą pokazania profilu obciążenia gospodarstw domowych oraz wynikających stąd wniosków w stosunku do wymienionych wyżej haseł. Udział odbiorców typu gospodarstwa domowe w obciążeniu krajowego systemu elektroenergetycznego (KSE) pokazano dla dwóch charakterystycznych dni 2012 r. (dane PSE SA): 7 lutego dzień o największym szczycie wieczornym (rysunek 3), 13 lipca dzień o najmniejszym szczycie wieczornym (rysunek 5). Z rysunku 3 widać, że 7 lutego 2012 r. szczyt obciążeniowy wystąpił o godz. 18 i wyniósł prawie 26 tys. MW. W przypadku gospodarstw domowych maksymalne obciążenie, ok MW, wystąpiło godzinę później. Udział Rys. 2. Energia dostarczona odbiorcom zasilanym z sieci niskiego napięcia 1 Rys. 3. Porównanie gospodarstw domowych z obciążeniem systemu w dniu o największym szczycie wieczornym 2012 r. Tabela 1. Charakterystyka poszczególnych grup gospodarstw domowych Profil Liczba odbiorców Roczne zużycie Koszty energii elektrycznej* [zł] energii elektrycznej Oznaczenie Zużycie [kwh/rok] [%] [tys.] [kwh] roczne miesięczne G11_1 do , G11_ , G11_ , G11_4 powyżej , G12_1 do , G12_2 powyżej , *Obliczone przy użyciu kalkulatora jednej ze spółek Założono: dla odbiorców G11_1 i G11_2 zasilanie 1-fazowe, w pozostałych przypadkach 3-fazowe dla odbiorców dwutaryfowych przyjęto 40-procentowy udział energii w strefach pozaszczytowych styczeń 2014 ENERGIA elektryczna l 15

16 RYNEK I REGULACJE Rys. 4. Przebieg obciążenia poszczególnych grup gospodarstw domowych w dniu o największym szczycie wieczornym 2012 r. gospodarstw domowych w szczycie to rząd 22 proc. Patrząc na rysunek 4, widać, że największy udział w szczycie obciążenia gospodarstw domowych ma grupa odbiorców rozliczanych w taryfie G11, zużywająca energię w przedziale od 1201 do 4000 kwh. 13 lipca 2012 r. obciążenie szczytowe systemu wystąpiło o godz. 13 i wyniosło ok. 19 tys. MW (rysunek 5). Dla gospodarstw domowych maksymalne obciążenie, 3800 MW, wystąpiło o godz. 22, co stanowi ok. 21 proc. obciążenia systemu w tym czasie. Podobnie jak w przypadku szczytu zimowego największy udział w szczycie obciążenia ma grupa odbiorców rozliczanych w taryfie G11, zużywająca energię w przedziale kwh. Analiza poszczególnych grup odbiorców domowych pozwala określić moce maksymalne oraz czas ich występowania. Na rysunkach 7 i 8 pokazano te wartości dla największych grup spośród odbiorców jednotaryfowych (G11_3) i dwutaryfowych (G12_1) w dniu największego szczytu wieczornego. Najczęściej pojawiają się wartości mocy z przedziału 0,5-1 kw. Nie są to duże wartości w kontekście programów, które zakładają tymczasowe dostosowanie zapotrzebowania na moc przez odbiorców w odpowiedzi na sygnał cenowy operatora. Wnioski Rys. 5. Porównanie gospodarstw domowych z obciążeniem systemu w dniu o najmniejszym szczycie wieczornym 2012 r. Rys. 6. Przebieg obciążenia poszczególnych grup gospodarstw domowych w dniu o najmniejszym szczycie wieczornym 2012 r. Zimą szczyt obciążenia odbiorców zaliczanych do grupy gospodarstw oraz szczyt obciążenia systemu elektroenergetycznego występują wieczorem. Ta zależności w lecie nie jest regułą. W związku z tym na efekty przesunięcia energii poza szczyt obciążenia w przypadku gospodarstw domowych nie możemy liczyć przez cały rok. Wieczorny szczyt obciążenia związany jest ze sposobem życia i trudno będzie odbiorcom z grupy gospodarstw domowych o jego przesunięcie lub zmniejszenie. Potwierdzeniem tej tezy są wnioski z analizy udziału zużycia energii w godzinach obowiązywania stref pozaszczytowych dla odbiorców rozliczanych w taryfach G11 i G12 (rysunek 9). Wskazują one, że odbiorcy rozliczani w taryfie G12 nie pobierają znaczącą więcej energii w strefach pozaszczytowych od odbiorców rozliczanych w taryfie G11. Zużycie energii w godzinach obowiązywania 16 l ENERGIA elektryczna styczeń 2014

17 RYNEK I REGULACJE a) b) Rys. 7. Dobowe moce maksymalne (a) oraz czas ich występowania (b) dla odbiorców rozliczanych w taryfie G11 o rocznym zużyciu energii 1,2-4 MWh 7 lutego 2012 r. a) b) Rys. 8. Dobowe moce maksymalne (a) oraz czas ich występowania (b ) dla odbiorców rozliczanych w taryfie G12 o rocznym zużyciu energii do 4 MWh 7 lutego 2012 r. II taryfy stanowiło średnio ok. 36 proc. całkowitego zużycia dla odbiorców G11 i 40 proc. dla odbiorców rozliczanych w G12. Wydawałoby się, że wybierając taryfy dwustrefowe odbiorcy powinni tak korzystać z urządzeń elektrycznych, żeby maksymalny pobór energii przypadał na okresy tańszej energii. Przedstawione wyniki wykorzystania energii w strefach pozaszczytowych pokazują jednak, że część odbiorców zaliczonych do grupy gospodarstw domowych nie przestrzega tej zasady, co wiąże się z większym rachunkiem za energię elektryczną. Biorąc po uwagę niewielkie koszty energii elektrycznej dla części odbiorców, trudno będzie zaoferować im ciekawe premie, motywujące do określonych zachowań. Podsumowanie Dla odbiorców typu gospodarstwa domowe trudnym zadaniem jest stworzenie ciekawych ofert, których rezultatem będzie Rys. 9. Udział zużycia energii w godzinach obowiązywania stref pozaszczytowych a) odbiorcy G11, b) odbiorcy G12 przesunięcie obciążenia poza godziny szczytu. Głównym problem wydaje się brak możliwości lub niechęć odbiorców do zmiany sposobu życia oraz ograniczone możliwości premiowania tego typu zachowań przez energetykę. Mając jednak do dyspozycji (w niedalekiej przyszłości) takie środki jak smart metering, być może uda się przekonać część odbiorców do współpracy. Należy jednak liczyć się w tym, że jeżeli mówimy o przesunięciu obciążenia w przypadku gospodarstw domowych w grę wchodzą raczej wartości kilkudziesięciu, a nie kilkuset MW. Literatura 1. Statystyka Elektroenergetyki Polskiej 2013, ARE. 2. Straty energii elektrycznej w sieciach dystrybucyjnych, praca zbiorowa pod red. Jerzego Kulczyckiego. styczeń 2014 ENERGIA elektryczna l 17

18 RYNEK I REGULACJE Paragraf w sieci Rubrykę, poświęconą zagadnieniom prawnym w energetyce, redagują: mec. Katarzyna Zalewska-Wojtuś z Biura PTPiREE i mec. Przemysław Kałek z Kancelarii Chadbourne & Parke LLP Certyfikat instalatora mikroinstalacji Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE) odniósł się do wątpliwości związanych z przyłączaniem mikroinstalacji do sieci elektroenergetycznej oraz roli certyfikowanych instalatorów. W stanowisku z 11 grudnia 2013 r. pt. Informacja nr 40/2013 w sprawie obowiązku posiadania certyfikatu instalatora mikroinstalacji przez osobę dokonującą przyłączenia mikroinstalacji do sieci wyraził opinię, że wprowadzone ostatnią nowelizacją w ramach tzw. małego trójpaku zmiany do ustawy Prawo energetyczne (Pe) dotyczące przyłączania mikroinstalacji oraz procedury certyfikowania instalatorów mikroinstalacji nie narzuciły obowiązku, aby mikroinstalacje były przyłączane wyłącznie przez takich certyfikowanych instalatorów. W świetle tego stanowiska uzyskanie certyfikatu jest dobrowolne i ma służyć potwierdzeniu posiadania przez instalatora kwalifikacji do instalowania mikroinstalacji. Za takim podejściem przemawia przede wszystkim brzmienie art. 20h ust. 1 Pe, wskazujące na możliwość, a nie na obowiązek uzyskania takiego certyfikatu. Prezes URE podniósł przy tym, że to nie formalne uprawnienia osoby dokonującej przyłączenia mikroinstalacji mają znaczenie decydujące, lecz to, czy dana mikroinstalacja spełnia określone w art. 7 ust. 8d9 Pe wymogi, tzn. warunki przyłączenia, wymagania techniczne oraz warunki współpracy mikroinstalacji z systemem elektroenergetycznym, określone w rozporządzeniu systemowym. Zmiana ustawy o VAT 1 stycznia 2014 r. weszły w życie zmiany ustawy o podatku od towarów i usług wprowadzone ustawą z 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r., poz. 35). Najważniejszą nowością, wynikającą z tej nowelizacji, jest uchylenie dotychczasowego art. 19 ustawy o VAT i wprowadzenie w jego miejsce art. 19a. Prezes URE wyraził opinię, że wprowadzone ostatnią nowelizacją w ramach tzw. małego trójpaku zmiany do ustawy Prawo energetyczne (Pe) dotyczące przyłączania mikroinstalacji oraz procedury certyfikowania instalatorów mikroinstalacji nie narzuciły obowiązku, aby mikroinstalacje były przyłączane wyłącznie przez takich certyfikowanych instalatorów. W świetle tego stanowiska uzyskanie certyfikatu jest dobrowolne i ma służyć potwierdzeniu posiadania przez instalatora kwalifikacji do instalowania mikroinstalacji. Ten zapis modyfikuje moment powstania obowiązku podatkowego podatku VAT dla dostaw energii elektrycznej wskazując, że powstaje on z chwilą wystawienia faktury, a gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, z momentem upływu terminu wystawienia faktury lub terminu płatności. Analogicznie traktowana jest przez ustawę o VAT usługa dystrybucji energii elektrycznej. Zmiany w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych Do konsultacji społecznych trafił projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw, modyfikujący m.in. przepisy ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych w zakresie przedmiotu opodatkowania. W opinii środowiska operatorów systemów elektroenergetycznych (OSE) proponowane w projekcie zmiany definicji budynku i budowli mogą wywoływać poważne wątpliwości interpretacyjne, a w szczególności niepewność dotyczącą kwalifikacji podatkowej obiektów spełniających równocześnie definicje budynku i budowli oraz opodatkowania jako budowli urządzeń i instalacji wchodzących w skład budynków. PTPiREE w oficjalnym stanowisku zwróciło uwagę na te wątpliwości, wskazując na potrzebę ich usunięcia w procesie legislacyjnym. 18 l ENERGIA elektryczna styczeń 2014

19 Nowa wersja projektu ustawy o OZE 31 grudnia ubr. Minister Gospodarki przekazał do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii (OZE) z wnioskiem o jego pilne rozpatrzenie na najbliższym posiedzeniu Stałego Komitetu Rady Ministrów. Istotną i dość zaskakującą z punktu widzenia operatorów systemów dystrybucyjnych (OSD) zmianą w projekcie w porównaniu do poprzedniej, listopadowej wersji poddanej konsultacjom społecznym, jest usunięcie z niego przepisów dotyczących obowiązku wdrożenia liczników zdalnego odczytu oraz regulacji dotyczących działalności Operatora Informacji Pomiarowych. Służebność przesyłu przed TK W wyniku pytania prawnego, skierowanego przez Sąd Rejonowy w Grudziądzu 9 października 2013 r., Trybunał Konstytucyjny (TK) zajmie się zgodnością z Konstytucją RP art. 292 kc w związku z art. 285 kc, w zakresie umożliwiającym nabycie przed 3 września 2008 r., tj. wejściem w życie art kc, w drodze Weszły w życie 1 stycznia Przepisy ustawy z 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy Pe dotyczące odbiorców wrażliwych. Dla przypomnienia, odbiorcą wrażliwym energii elektrycznej jest osoba, której przyznano dodatek mieszkaniowy w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych, która jest stroną umowy kompleksowej lub umowy sprzedaży energii elektrycznej zawartej z przedsiębiorstwem energetycznym i zamieszkuje w miejscu dostarczania energii elektrycznej. Jest on uprawniony do otrzymania zryczałtowanego dodatku energetycznego, którego limit określony jest ustawowo, wypłacanego co miesiąc. Obowiązki dotyczące przyznania dodatku energetycznego spoczywają odpowiednio Wyroki Wojewódzkich Sądów Administracyjnych potwierdziły utrwalony już pogląd, że OSE są podmiotami wypełniającymi funkcje publiczne i dlatego jako tacy są zobowiązani do udostępniania informacji publicznej na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej, obejmującej m.in. decyzje administracyjne dotyczące posadowienia ich infrastruktury. zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu przez przedsiębiorstwo energetyczne lub Skarb Państwa. I to nawet bez względu na konieczność związania tej służebności z własnością tzw. nieruchomości władnącej. To pytanie prawne zostało zarejestrowane pod sygn. akt P 47/13, a jego pełną treść znaleźć można na stronie internetowej TK. na wójcie, burmistrzu bądź prezydencie miasta, który na wniosek odbiorcy wrażliwego wydaje decyzję. Jeżeli chodzi o zaangażowanie przedsiębiorstw energetycznych, można spodziewać się wniosków o wydanie kopii zawartych umów na potrzeby przedłożenia wraz z wnioskiem o przyznanie dodatku składanym do organu samorządowego. Ponadto w myśl nowych przepisów OSD ma obowiązek na wniosek odbiorcy wrażliwego zainstalowania u takiego odbiorcy przedpłatowego układu pomiarowo-rozliczeniowego. 4 stycznia Przepisy rozporządzenia Ministra Środowiska z 9 grudnia 2013 r. w sprawie wzoru formularza przyjęcia odpadów metali RYNEK I REGULACJE Paragraf w sieci Rozstrzygnięcie TK w tej sprawie może mieć niebagatelne znaczenie dla OSE, gdyż może podważyć korzystną linię orzeczniczą dopuszczającą zasiedzenie takiej służebności także przed wejściem w życie przepisów, które wprowadziły do Kodeksu cywilnego instytucję służebności przesyłu. Dostęp do informacji publicznej Pojawiają się kolejne orzeczenia sądów administracyjnych dotyczące udostępniania przez OSE w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej dokumentacji prawnej związane z lokalizacją infrastruktury energetycznej na gruntach osób trzecich. W wyrokach z 12 grudnia 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Poznaniu (sygn. akt IV SAB/ Po 99/13) oraz z 5 grudnia 2013 r. WSA w Lublinie (sygn. akt II SAB/Lu 615/13) potwierdziły utrwalony już pogląd, że OSE są podmiotami wypełniającymi funkcje publiczne i dlatego jako tacy są zobowiązani do udostępniania informacji publicznej na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej, obejmującej m.in. decyzje administracyjne dotyczące posadowienia ich infrastruktury. (Dz.U r., poz. 1607). Co istotne, osoba, która będzie chciała oddać do skupu odpady metali, będzie musiała podpisać się pod oświadczeniem, że odpad stanowi jej własność, nie jest obciążony prawami na rzecz osób trzecich i nie pochodzi z kradzieży. Zgodnie z pouczeniem zawartym na formularzu, oświadczenie to nie zwalnia posiadacza odpadów prowadzącego punkt zbierania odpadów metali z odpowiedzialności na zasadach określonych w Kodeksie karnym, w szczególności gdy skład lub postać odpadów mogą sugerować, że zostały one nielegalnie pozyskane, np. gdy są przekazywane elementy infrastruktury kolejowej, elektroenergetycznej, telekomunikacyjnej i wodociągowej, w tym opalonej lub zmielonej miedzi. styczeń 2014 ENERGIA elektryczna l 19

20 TECHNIKA I TECHNOLOGIE Słupy odporowe linii SN a ochrona ptaków Opracowywanie dokumentacji projektowej jest niewątpliwe procesem twórczym. Wymaga od projektanta wiedzy prawnej, technicznej, doświadczenia zawodowego, jak i pewnej kreatywności 1. W przypadku oddziaływania ptaków na linie elektroenergetyczne SN polega ona na wprowadzaniu niewielkich korekt w rozwiązaniach typizacyjnych. Józef Jacek ZAWODNIAK POLITECHNIKA POZNAŃSKA, ENEA OPERATOR SP. Z O.O. Oddziaływanie środowiska naturalnego na linie elektroenergetyczne nie ogranicza się wyłącznie do problemu oblodzenia przewodu czy działania sił wynikających z parcia wiatru na konstrukcję wsporczą oraz przewody linii 2, czyli czynników związanych ze zmiennymi warunkami klimatycznymi. Drugą istotną grupę stanowią czynniki faunistyczne, a w szczególności obecność ptaków 3,4. Z tego względu istotna jest wiedza dotycząca zasad i relacji, jakie zachodzą pomiędzy liniami elektroenergetycznymi a ptakami. Zrozumienie tych podstawowych zależności pozwoli na dobranie odpowiednich rozwiązań technicznych, istotnych z punktu widzenia późniejszej eksploatacji. Linie elektroenergetyczne stanowią dla ptaków przeszkodę nieznaną oraz nienaturalną i raczej nie należy się spodziewać, że osobniki wędrujące lub migrujące po pewnym czasie nauczą się je omijać 3. Należy zatem liczyć się z powtarzalnością tego typu oddziaływań wzajemnych w całym okresie eksploatacji linii. Poza tym ptaki na terenach otwartych (bezdrzewnych) traktują konstrukcje wsporcze linii elektroenergetycznych jako doskonałe miejsca do odpoczynku oraz wypatrywania zdobyczy, powodując przy tej okazji zwarcia w linii (doziemne, międzyfazowe) oraz przeskoki zabrudzeniowe na izolatorach. Do zwarć w sieci dochodzi w trakcie lądowań i odlotów ptaków, kiedy skrzydła są w pełni rozpięte 3,4. Natomiast przeskoki zabrudzeniowe są skutkiem wydalania przez ptaki odchodów w czasie startu. Warto nadmienić, że mokre odchody charakteryzują się znaczą przewodnością elektryczną 3. Kwestie kolizyjne odnoszą się w szczególności do linii przesyłowych wysokiego napięcia, natomiast zwarcia i przeskoki zabrudzeniowe występują przeważnie w sieciach średniego napięcia i ten problem najbardziej interesuje autora. Zmiany w uzbrojeniu stanowisk odporowych Zastosowane rozwiązania techniczne w uzbrojeniu słupa odporowego wpływają na późniejszą bezawaryjną pracę sieci, jeżeli chodzi o ingerencje ptaków. Dla ornitologów kwestia związana ze stosowaniem izolatorów wsporczych nad poprzecznikiem słupa bez dodatkowych osłon ma istotne znaczenie ze względu na duże prawdopodobieństwo porażenia prądem elektrycznym dużych ptaków. Tego typu stanowiska słupowe w raporcie z 2003 r., sporządzonym przez BirdLife 5, otrzymały miano zabójczych słupów. Dlatego, zlecając wymianę słupa odporowego lub projekt nowego w linii SN o przekroju przewodu mm 2, warto się zastanowić, czy izolatory wsporcze (rys. 1) nie zastąpić wiszącymi. Nie tylko z przesłanek ekologicznych, ale również praktycznych, ponieważ: słupy odporowe z izolacją wsporczą można stosować wyłącznie dla przewodów typu AFl 6 25 i AFl 6 35 mm 2 przy naprężeniu przewodu do 100 MPa, ze względu na dopuszczalne obciążenie użytkowe izolatora (np. LWP 400 dan), wymiana przewodu AFl 6 35 mm 2 na AFl 6 50 mm 2 (bez konieczności wymiany żerdzi) wiąże się ze zmianą poprzecznika oraz izolacji, izolatorów wsporczych nie stosuje się do przewodów stopowych typu AAL, izolatory w pozycji pionowej mają gorsze właściwości samoczyszczące niż izolatory w pozycji poziomej 6,7,8,9. Dlatego lepiej stosować słupy odporowe z izolacją wiszącą w formie łańcuchów odciągowych, które jednak ze względu na ptaki należy zmodyfikować. A dokładniej mówiąc, zastosować dodatkowo łącznik jednowidlasty nitowy w celu zwiększenia odległości pomiędzy okuciem izolatora będącym pod napięciem a uziemionym poprzecznikiem minimum 60 cm (rys. 2) 6. Poza tym zastosowane łączniki w pojedynczych łańcuchach odciągowych ułatwiają wymianę uszkodzonego izolatora, 20 l ENERGIA elektryczna styczeń 2014

Udział gospodarstw domowych w obciążeniu KSE

Udział gospodarstw domowych w obciążeniu KSE Udział gospodarstw domowych w obciążeniu KSE Autor: Jarosław Tomczykowski PTPiREE ( Energia Elektryczna styczeń 2014) W ostatnim czasie coraz częściej mówi się o działaniach, jakie podejmują operatorzy

Bardziej szczegółowo

Zachowania odbiorców. Grupa taryfowa G

Zachowania odbiorców. Grupa taryfowa G Zachowania odbiorców. Grupa taryfowa G Autor: Jarosław Tomczykowski Biuro PTPiREE ( Energia elektryczna luty 2013) Jednym z założeń wprowadzania smart meteringu jest optymalizacja zużycia energii elektrycznej,

Bardziej szczegółowo

Prace nad nowym Prawem energetycznym Jachranka

Prace nad nowym Prawem energetycznym Jachranka Prace nad nowym Prawem energetycznym Jachranka 19.09.2011 2 Prace nad nowym Prawem energetycznym 1. Nowa ustawa Prawo energetyczne 1. Cele 2. Zakres 3. Nowe instytucje 4. Harmonogram prac 2. Ostatnio przyjęte

Bardziej szczegółowo

Nadzieje związane z nowym obszarem rynku energii Ustawa o efektywności energetycznej

Nadzieje związane z nowym obszarem rynku energii Ustawa o efektywności energetycznej Nadzieje związane z nowym obszarem rynku energii Ustawa o efektywności energetycznej Roman Warchoł, TAURON Sprzedaż Forum Polska Efektywna Energetycznie, Gdańsk, 6 marca 2012r. Unijne cele 3x20% Unia Europejska

Bardziej szczegółowo

Ministerstwo Gospodarki Departament Energetyki. Perspektywy rozwoju systemu inteligentnego opomiarowania w Polsce

Ministerstwo Gospodarki Departament Energetyki. Perspektywy rozwoju systemu inteligentnego opomiarowania w Polsce Departament Energetyki Perspektywy rozwoju systemu inteligentnego opomiarowania w Polsce Zakres tematów Uregulowania unijne Regulacje krajowe Cele i Perspektywy Podsumowanie Uregulowania unijne Dyrektywa

Bardziej szczegółowo

Nadzieje związane z nowym obszarem rynku energii Ustawa o efektywności energetycznej

Nadzieje związane z nowym obszarem rynku energii Ustawa o efektywności energetycznej Nadzieje związane z nowym obszarem rynku energii Ustawa o efektywności energetycznej Rafał Soja, TAURON Sprzedaż Forum Polska Efektywna Energetycznie, Wrocław, 22 luty 2012r. Unijne cele 3x20% Unia Europejska

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia prawne związane z rozwojem i przyłączaniem oze z punktu widzenia OSE. 30 maja 2017 r., Warszawa

Zagadnienia prawne związane z rozwojem i przyłączaniem oze z punktu widzenia OSE. 30 maja 2017 r., Warszawa Zagadnienia prawne związane z rozwojem i przyłączaniem oze z punktu widzenia OSE 30 maja 2017 r., Warszawa Otoczenie prawne Dyrektywa 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych

Bardziej szczegółowo

Uwarunkowania formalno prawne rynku energii elektrycznej w II połowie 2011 r. oraz latach następnych

Uwarunkowania formalno prawne rynku energii elektrycznej w II połowie 2011 r. oraz latach następnych Uwarunkowania formalno prawne rynku energii elektrycznej w II połowie 2011 r. oraz latach następnych Jachranka, 19.09.2011 r. Marek Kulesa dyrektor biura TOE Unijna perspektywa zmian na rynku energii elektrycznej

Bardziej szczegółowo

Tomasz Dąbrowski Dyrektor Departamentu Energetyki

Tomasz Dąbrowski Dyrektor Departamentu Energetyki Tomasz Dąbrowski Dyrektor Departamentu Energetyki 2 Legalizacja liczników w procesie wdrażania smart meteringu w Polsce Potrzeba prac nad wdrożeniem inteligentnego opomiarowania w Polsce - Formalna Polityka

Bardziej szczegółowo

Taryfa dla obrotu energii elektrycznej

Taryfa dla obrotu energii elektrycznej Taryfa dla obrotu energii elektrycznej Zatwierdzona uchwałą nr 1/2015 Zarządu Miejskiej Energetyki Cieplnej spółka z o.o. w Ostrowcu Świętokrzyskim z dnia 02.02.2015 Taryfa dla obrotu energii elektrycznej

Bardziej szczegółowo

TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ZAKRESIE OBROTU

TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ZAKRESIE OBROTU Energomedia Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ul. Fabryczna 22, 32-540 Trzebinia TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ZAKRESIE OBROTU Zatwierdzona uchwałą nr 1/2018 Zarządu Spółki Energomedia z dnia

Bardziej szczegółowo

Uwarunkowania działalności odbiorców w drugiej połowie 2010 r. po wejściu w życie styczniowej nowelizacji ustawy Prawo energetyczne

Uwarunkowania działalności odbiorców w drugiej połowie 2010 r. po wejściu w życie styczniowej nowelizacji ustawy Prawo energetyczne Uwarunkowania działalności odbiorców w drugiej połowie 2010 r. po wejściu w życie styczniowej nowelizacji ustawy Prawo energetyczne Andrzej Wołosz eo@pkpenergetyka.pl 24 października 2010/1 Definicje (1)

Bardziej szczegółowo

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ Nr 1/2019

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ Nr 1/2019 CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ Nr 1/2019 PAL1 Sp. z o.o. obowiązujący od dnia 1 lipca 2019 roku zatwierdzony przez Zarząd PAL1 Sp. z o.o. uchwałą nr 5/2019 z dnia 28 czerwca 2019 r. PAL1 SP. Z O.O. Strona

Bardziej szczegółowo

Taryfa dla obrotu energii elektrycznej

Taryfa dla obrotu energii elektrycznej MIEJSKA ENERGETYKA CIEPLNA SPÓŁKA Z O. O. W OSTROWCU ŚWIĘTOKRZYSKIM 27-400 Ostrowiec Św., ul. Sienkiewicza 91 KRS: 0000010670 Sąd Rejonowy w Kielcach Kapitał zakładowy 42.979.000,00 zł NIP 661-000-02-08

Bardziej szczegółowo

Energetyka rewolucja na rynku?

Energetyka rewolucja na rynku? Energetyka rewolucja na rynku? Forum Zmieniamy Polski Przemysł 17 lutego 2014 r. Marek Kulesa dyrektor biura Warszawa Czy rok 2014 przyniesie przełom na rynku energii elektrycznej? KORZYSTANIE Z PRAWA

Bardziej szczegółowo

PKP Energetyka Spółka Akcyjna. Cennik dla energii elektrycznej - PKP Energetyka S.A.

PKP Energetyka Spółka Akcyjna. Cennik dla energii elektrycznej - PKP Energetyka S.A. PKP Energetyka Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie Załącznik nr 4 do Uchwały Nr 42 Zarządu PKP Energetyka S.A. z dnia 29 stycznia 2019 r. Cennik dla energii elektrycznej - PKP Energetyka S.A. stosowany

Bardziej szczegółowo

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ Nr 2/2018

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ Nr 2/2018 CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ Nr 2/2018 PAL Sp. z o.o. obowiązujący od dnia 1 października 2018 roku zatwierdzony przez Zarząd PAL Sp. z o.o. uchwałą nr 4/2018 z dnia 24 września 2018 r. Tekst jednolity

Bardziej szczegółowo

Marek Kulesa dyrektor biura TOE

Marek Kulesa dyrektor biura TOE MODELE BIZNESOWE ENERGETYKI ROZPROSZONEJ OPARTE NA ZNOWELIZOWANYCH USTAWACH ENERGETYCZNYCH Telekomunikacja-Internet-Media-Elektronika 5 Forum Smart Grids & Telekomunikacja Marek Kulesa dyrektor biura TOE

Bardziej szczegółowo

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ Załącznik nr 1 do uchwały nr 9/2019 Zarządu PSSE Media Operator sp. z o.o. z dnia 24 kwietnia 2019 roku CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ Tekst jednolity Cennik energii elektrycznej został zatwierdzony Uchwałą

Bardziej szczegółowo

Zadania regulatora w obszarze utrzymania bezpieczeństwa dostaw energii

Zadania regulatora w obszarze utrzymania bezpieczeństwa dostaw energii Zadania regulatora w obszarze utrzymania bezpieczeństwa dostaw energii Sławomir Siejko Konferencja Gospodarka jutra Energia Rozwój - Środowisko Wrocław 20 stycznia 2016 r. Prezes Rady Ministrów Regulator

Bardziej szczegółowo

Trójpak Energetyczny oczami sprzedawców

Trójpak Energetyczny oczami sprzedawców Trójpak Energetyczny oczami sprzedawców Marcin Ludwicki Wiceprezes Zarządu ENERGA OBRÓT SA Gdańsk, dd.mm.2008r. Prawo energe tyczne GAZ OZE Trójpak Energetyczny Zapowiedź nowej ustawy dotyczącej OZE Projekt

Bardziej szczegółowo

Ustawa o odnawialnych źródłach energii (OZE) nadzieje i oczekiwania

Ustawa o odnawialnych źródłach energii (OZE) nadzieje i oczekiwania Ustawa o odnawialnych źródłach energii (OZE) nadzieje i oczekiwania Małgorzata Niedźwiecka Główny Specjalista Północno-Zachodni Oddział Terenowy Urzędu Regulacji Energetyki Szczecin, 2013 energia fal

Bardziej szczegółowo

STANDARDOWY CENNIK SPRZEDAŻY ENERGII ELEKTRYCZNEJ DLA ODBIORCÓW

STANDARDOWY CENNIK SPRZEDAŻY ENERGII ELEKTRYCZNEJ DLA ODBIORCÓW STANDARDOWY CENNIK SPRZEDAŻY ENERGII ELEKTRYCZNEJ DLA ODBIORCÓW Okres obowiązywania: od 1 stycznia 2019 do odwołania Warszawa, 31 grudnia 2018 1. INFORMACJE OGÓLNE 1.1. Niniejszy Cennik dla energii elektrycznej,

Bardziej szczegółowo

Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. Janusz Pilitowski, Departament Energii Odnawialnej

Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. Janusz Pilitowski, Departament Energii Odnawialnej Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii Janusz Pilitowski, Departament Energii Odnawialnej Marzec 2015 2 Ustawa OZE Cel uchwalenia ustawy o odnawialnych źródłach energii 1. Celem

Bardziej szczegółowo

W kierunku pełnej liberalizacji rynku energii elektrycznej dla odbiorców w gospodarstwach domowych. Warszawa, 2 lipca 2013 r.

W kierunku pełnej liberalizacji rynku energii elektrycznej dla odbiorców w gospodarstwach domowych. Warszawa, 2 lipca 2013 r. W kierunku pełnej liberalizacji rynku energii elektrycznej dla odbiorców w gospodarstwach Warszawa, 2 lipca 2013 r. W kierunku liberalizacji rynku dla gospodarstw Wszyscy odbiorcy zyskują prawo do zmiany

Bardziej szczegółowo

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ Załącznik nr 1 do uchwały nr 11/2019 Zarządu PSSE Media Operator sp. z o.o. z dnia 29 sierpnia 2019 roku CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ Tekst jednolity Cennik energii elektrycznej został zatwierdzony Uchwałą

Bardziej szczegółowo

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ 1 80-873 Gdańsk ul. Na Ostrowiu 15/20 CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ Cennik energii elektrycznej został zatwierdzony Uchwałą nr 6/2015 Zarządu PSSE Media Operator Sp. z o.o. z dnia 30 października 2015 r.

Bardziej szczegółowo

Wchodzi w życie nowelizacja ustawy Prawo energetyczne

Wchodzi w życie nowelizacja ustawy Prawo energetyczne Wchodzi w życie nowelizacja ustawy Prawo energetyczne Autor: Urząd Regulacji Energetyki W dniu 11 września wchodzi w życie nowelizacja ustawy Prawo energetyczne zwana małym trójpakiem energetycznym. Zasadniczym

Bardziej szczegółowo

CENNIK. energii elektrycznej sprzedawcy rezerwowego

CENNIK. energii elektrycznej sprzedawcy rezerwowego Zakład Usług Technicznych MEGA Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. ul. Hetmańska 15L 82300 Elbląg CENNIK energii elektrycznej sprzedawcy rezerwowego Obowiązuje od 1 stycznia 2014 roku Wprowadzony

Bardziej szczegółowo

TARYFA dla energii elektrycznej

TARYFA dla energii elektrycznej Zakład Usług Technicznych Sp. z o.o. z siedzibą w Zagórzu ul. Bieszczadzka 5 TARYFA dla energii elektrycznej Taryfa została zatwierdzona w dniu 10.01.2012, uchwałą zarządu Zakładu Usług Technicznych Sp.

Bardziej szczegółowo

Rynek energii elektrycznej w Polsce w 2009 roku i latach następnych

Rynek energii elektrycznej w Polsce w 2009 roku i latach następnych Rynek energii elektrycznej w Polsce w 2009 roku i latach następnych VI Targi Energii Marek Kulesa dyrektor biura TOE Jachranka, 22.10.2009 r. 1. Wprowadzenie 2. Uwarunkowania handlu energią elektryczną

Bardziej szczegółowo

Innowacje w Grupie Kapitałowej ENERGA. Gdańsk. 10.2015

Innowacje w Grupie Kapitałowej ENERGA. Gdańsk. 10.2015 Innowacje w Grupie Kapitałowej ENERGA Gdańsk. 10.2015 ENERGA liderem energetycznych innowacji Grupa ENERGA wykorzystując postęp technologiczny wdraża innowacje w kluczowych obszarach swojej działalności.

Bardziej szczegółowo

Zmiany na rynku energii elektrycznej w Polsce 2013/2014

Zmiany na rynku energii elektrycznej w Polsce 2013/2014 Zmiany na rynku energii elektrycznej w Polsce 2013/2014 Coroczne spotkanie przedstawicieli Towarzystwa Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych Marek Kulesa dyrektor biura TOE Ślesin, 29 listopada 2013 r. Zakres

Bardziej szczegółowo

Wsparcie Odnawialnych Źródeł Energii

Wsparcie Odnawialnych Źródeł Energii Wsparcie Odnawialnych Źródeł Energii mgr inż. Robert Niewadzik główny specjalista Północno Zachodniego Oddziału Terenowego Urzędu Regulacji Energetyki w Szczecinie Szczecin, 2012 2020 = 3 x 20% Podstawowe

Bardziej szczegółowo

Polski system wspierania efektywności energetycznej i białe certyfikaty

Polski system wspierania efektywności energetycznej i białe certyfikaty Polski system wspierania efektywności energetycznej i białe certyfikaty Magdalena Rogulska Szwedzko-Polska Platforma Zrównoważonej Energetyki POLEKO, 8 października 2013 r. Cele polityki energetycznej

Bardziej szczegółowo

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ Energetyka WAGON Sp.z 0.0. CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ Cennik energii elektrycznej zatwierdzony został Uchwałą nr 15/2014 Zarządu Energetyki WAGON Sp. z 0.0. z dnia 20.11. 2014 r. i obowiązuje od dnia

Bardziej szczegółowo

Sieci energetyczne pięciu największych operatorów

Sieci energetyczne pięciu największych operatorów Sieci energetyczne pięciu największych operatorów Autor: Jarosław Tomczykowski - Biuro PTPiREE ("Energia Elektryczna" - nr 5/2015) W Polsce mamy prawie 200 operatorów systemu dystrybucyjnego (OSD), przy

Bardziej szczegółowo

CENNIK energii elektrycznej

CENNIK energii elektrycznej DALMOR S.A. z siedzibą w Gdyni ul. Hryniewickiego 10 CENNIK energii elektrycznej Cennik energii elektrycznej zatwierdzony został Uchwałą Zarządu DALMOR S.A. nr 41/2014, z dnia 2 grudnia 2014 roku i obowiązuje

Bardziej szczegółowo

DEBATA: Konkurencyjność na rynku energii

DEBATA: Konkurencyjność na rynku energii DEBATA: Konkurencyjność na rynku energii 17 listopada 2011 r. Warszawa Marek Kulesa dyrektor biura TOE Wprowadzenie KRAJOWA PRODUKCJA I ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W LATACH 1988-2010 ŚREDNIOROCZNE ZMIANY

Bardziej szczegółowo

Efektywność energetyczna Uwarunkowania prawne i wpływ na rynek pracy

Efektywność energetyczna Uwarunkowania prawne i wpływ na rynek pracy Efektywność energetyczna Uwarunkowania prawne i wpływ na rynek pracy Departament Rozwoju Gospodarczego Dąbie, 12 czerwca 2013 1 Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej Podpisana

Bardziej szczegółowo

Nowe (planowane) uwarunkowania funkcjonowania rynku energii elektrycznej w Polsce krok ku przyszłości

Nowe (planowane) uwarunkowania funkcjonowania rynku energii elektrycznej w Polsce krok ku przyszłości Nowe (planowane) uwarunkowania funkcjonowania rynku energii elektrycznej w Polsce krok ku przyszłości Marek Kulesa dyrektor biura TOE Jachranka, 27.09.2012 r. ZAKRES PREZENTACJI 1. Wprowadzenie - wybrane

Bardziej szczegółowo

CENNIK dla energii elektrycznej obrót na okres r r.

CENNIK dla energii elektrycznej obrót na okres r r. PCC ENERGETYKA BLACHOWNIA Spółka z o.o. z siedzibą w Kędzierzynie-Koźlu CENNIK dla energii elektrycznej obrót na okres 1.01.2017r. 31.12.2018r. Prezes PCC EB Sp. z o.o. Kędzierzyn-Koźle 2017 r. SPIS TREŚCI

Bardziej szczegółowo

System wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce-planowane zmiany. Jerzy Pietrewicz, Sekretarz Stanu

System wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce-planowane zmiany. Jerzy Pietrewicz, Sekretarz Stanu System wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce-planowane zmiany Jerzy Pietrewicz, Sekretarz Stanu Miejsce OZE w bilansie energetycznym Zastosowanie OZE ma na celu: wykorzystanie lokalnie dostępnych zasobów

Bardziej szczegółowo

CENNIK. energii elektrycznej

CENNIK. energii elektrycznej Zakład Usług Technicznych MEGA Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. ul. Hetmańska 15L 82-300 Elbląg CENNIK energii elektrycznej Obowiązuje od 1 stycznia 2016 roku Wprowadzony Uchwałą Zarządu Zakładu

Bardziej szczegółowo

TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ZAKRESIE OBROTU

TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ZAKRESIE OBROTU Energomedia Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ul. Fabryczna 22, 32-540 Trzebinia TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ZAKRESIE OBROTU Zatwierdzona uchwałą nr 3/2013 Zarządu Spółki Energomedia z dnia

Bardziej szczegółowo

TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ

TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ Power 21 Sp. z o.o. obowiązująca odbiorców na obszarze miasta Raciborza od dnia 1 kwietnia 2015 roku zatwierdzona przez Zarząd Power 21 Sp. z o.o. uchwałą z dnia 25 marca

Bardziej szczegółowo

Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii

Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii PROSUMENT PRZYSZŁOŚĆ ENERGETYCZNA SPOŁECZNOŚCI LOKALANYCH Maciej Kapalski, Departament Energii Odnawialnej Słupsk - sierpień 2015 2 Ustawa

Bardziej szczegółowo

TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ dla odbiorców grup taryfowych B21, C11, C21

TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ dla odbiorców grup taryfowych B21, C11, C21 Kopalnia Węgla Kamiennego Kazimierz-Juliusz Sp. z o.o. w Sosnowcu TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ dla odbiorców grup taryfowych B21, C11, C21 Zatwierdzona Uchwałą nr 842/2008 Zarządu Kopalni Węgla Kamiennego

Bardziej szczegółowo

DEBATA: Konkurencyjność na rynku energii

DEBATA: Konkurencyjność na rynku energii DEBATA: Konkurencyjność na rynku energii 17 listopada 2011 r. Warszawa Marek Kulesa dyrektor biura TOE Wprowadzenie KRAJOWA PRODUKCJA I ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W LATACH 1988-2010 ŚREDNIOROCZNE ZMIANY

Bardziej szczegółowo

Grupa Azoty Zakłady Chemiczne "POLICE" S.A. z siedzibą w Policach TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ. Police 2019 r. ( Tajemnica Przedsiębiorstwa

Grupa Azoty Zakłady Chemiczne POLICE S.A. z siedzibą w Policach TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ. Police 2019 r. ( Tajemnica Przedsiębiorstwa Grupa Azoty Zakłady Chemiczne "POLICE" S.A. z siedzibą w Policach TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ Police 2019 r. ( Spis treści: 1. INFORMACJE OGÓLNE................... 3 2. DEFINICJE... 3 3. OGÓLNE ZASADY

Bardziej szczegółowo

Uwarunkowania prawne dla rozwoju energetyki odnawialnej System wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce - planowane zmiany

Uwarunkowania prawne dla rozwoju energetyki odnawialnej System wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce - planowane zmiany Uwarunkowania prawne dla rozwoju energetyki odnawialnej System wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce - planowane zmiany Na podstawie informacji Departament Energii Odnawialnej Ministerstwo Gospodarki

Bardziej szczegółowo

Rynek energii. Taryfy przedsiębiorstw energetycznych

Rynek energii. Taryfy przedsiębiorstw energetycznych 8 Rynek energii Taryfy przedsiębiorstw energetycznych Z ostatniej chwili Biuletyn Branżowy URE Definicja taryfy (Prawo energetyczne) Taryfa zbiór cen i stawek opłat oraz warunków ich stosowania, opracowany

Bardziej szczegółowo

WYCIĄG Z TARYFY DLA USŁUG DYSTRYBUCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ PGE DYSTRYBUCJA S.A.

WYCIĄG Z TARYFY DLA USŁUG DYSTRYBUCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ PGE DYSTRYBUCJA S.A. WYCIĄG Z TARYFY DLA USŁUG DYSTRYBUCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ PGE DYSTRYBUCJA S.A. obowiązującej od dnia 01.01.2017 r. www.gkpge.pl Taryfa dla Energii Elektrycznej na okres od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia

Bardziej szczegółowo

Odbiorcy przemysłowi w świecie technologii Smart i Smart Grid

Odbiorcy przemysłowi w świecie technologii Smart i Smart Grid Odbiorcy przemysłowi w świecie technologii Smart i Smart Grid AKTUALNE POLSKIE REGULACJE PRAWNE NA TLE REGULACJI PRAWNYCH INNYCH KRAJÓW I UNII EUROPEJSKIEJ PRZEMYSŁAW KAŁEK 29 MARCA 2017 R. AKTY PRAWNE

Bardziej szczegółowo

ISTOTNE POSTANOWIENIA UMOWY W RAMACH POSTĘPOWANIA:

ISTOTNE POSTANOWIENIA UMOWY W RAMACH POSTĘPOWANIA: Załącznik Nr 2 ISTOTNE POSTANOWIENIA UMOWY W RAMACH POSTĘPOWANIA: KOMPLEKSOWA DOSTAWA ENERGII ELEKTRYCZNEJ I ŚWIADCZENIA USŁUG DYSTRYBUCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ 1. Kompleksowa dostawa energii elektrycznej

Bardziej szczegółowo

Korzyści z wdrożenia sieci inteligentnej

Korzyści z wdrożenia sieci inteligentnej Korzyści z wdrożenia sieci inteligentnej Warszawa, 6 lipca 2012 Otoczenie rynkowe oczekuje istotnych zmian w sposobie funkcjonowania sieci dystrybucyjnej Główne wyzwania stojące przed dystrybutorami energii

Bardziej szczegółowo

Lokalne społeczności energetyczne wprowadzenie

Lokalne społeczności energetyczne wprowadzenie Lokalne społeczności energetyczne wprowadzenie Adam Frąckowiak, radca prawny Katowice, Czerwiec 2016 SPÓŁDZIELNIE ENERGETYCZNE MOŻLIWOŚCI ROZWOJU W POLSCE Raport dla Ministerstwa Gospodarki Departamentu

Bardziej szczegółowo

RAPORT Rozwój polskiego rynku fotowoltaicznego w latach

RAPORT Rozwój polskiego rynku fotowoltaicznego w latach RAPORT 216 Rozwój polskiego rynku fotowoltaicznego w latach 21-22 Opracowanie: Stowarzyszenie Branży Fotowoltaicznej Polska PV Współpraca: Redakcja GLOBEnergia Moc [MWp] MOC SKUMULOWANA W ELEKTROWNIACH

Bardziej szczegółowo

Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. z siedzibą w Szczecinie TARYFA dla energii elektrycznej Obowiązuje od 1 stycznia 2013 r

Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. z siedzibą w Szczecinie TARYFA dla energii elektrycznej Obowiązuje od 1 stycznia 2013 r Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. z siedzibą w Szczecinie TARYFA dla energii elektrycznej Obowiązuje od 1 stycznia 2013 r SPIS TREŚCI 1. INFORMACJE OGÓLNE 2. DEFINICJE 3. ZASADY ROZLICZEŃ

Bardziej szczegółowo

CENNIK DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ

CENNIK DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ Mirowski i Spółka KAMIR Spółka jawna z siedzibą w Łodzi CENNIK DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ Obowiązuje od 1 lutego 2014r. ŁÓDŹ 2014 1. INFORMACJE OGÓLNE 1.1. Niniejszy Cennik dla energii elektrycznej, ustalony

Bardziej szczegółowo

RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2012 r. Raport TOE

RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2012 r. Raport TOE RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2012 r. Raport TOE Prezentacja TOE na posiedzenie Podkomisji ds. Energetyki Warszawa, 24.05.2012 r. ZAKRES RAPORTU TOE 2012. SPIS TREŚCI I. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

STALPRODUKT S.A. w Bochni

STALPRODUKT S.A. w Bochni STALPRODUKT S.A. w Bochni Taryfa dla energii elektrycznej STALPRODUKT S.A. w zakresie obrotu energią elektryczną ZATWIERDZAM Bochnia, dn. 15 grudnia 2017 r... SPIS TREŚCI 1. INFORMACJE O TARYFIE... 2 2.

Bardziej szczegółowo

KLASTER ROZWOJU ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII. Stampede Slides

KLASTER ROZWOJU ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII. Stampede Slides 1 KLASTER ROZWOJU ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII 2018 CZYM JEST 2 KLASTER? Źródłem synergii - wsparcia Innowatorem Podmiotem prawnym Porozumieniem pomiędzy podmiotami CZYM JEST 3 KLASTER? Porozumienie cywilnoprawne

Bardziej szczegółowo

Współpraca energetyki konwencjonalnej z energetyką obywatelską. Perspektywa Operatora Systemu Dystrybucyjnego

Współpraca energetyki konwencjonalnej z energetyką obywatelską. Perspektywa Operatora Systemu Dystrybucyjnego Współpraca energetyki konwencjonalnej z energetyką obywatelską Perspektywa Operatora Systemu Dystrybucyjnego 13 listopada 2014 Rozwój źródeł rozproszonych zmienia model funkcjonowania systemu elektroenergetycznego

Bardziej szczegółowo

PREZES URZĘDU REGULACJI ENERGETYKI

PREZES URZĘDU REGULACJI ENERGETYKI PREZES URZĘDU REGULACJI ENERGETYKI DRE-4211-116(4)/2015/3158/XIV/JSz Warszawa, 17 grudnia 2015 r. DECYZJA Na podstawie art. 155 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego

Bardziej szczegółowo

ELANA-ENERGETYKA sp. z o.o. z siedzibą w Toruniu

ELANA-ENERGETYKA sp. z o.o. z siedzibą w Toruniu ELANA-ENERGETYKA sp. z o.o. z siedzibą w Toruniu C E N N IK E N E R GII ELEKTRYCZNEJ Cennik energii elektrycznej został zatwierdzony Uchwałą Zarządu z dnia 28 czerwca 2019 roku i obowiązuje od dnia 01

Bardziej szczegółowo

RYNEK NEGAWATÓW. Perspektywy wdrożenia instrumentów zarządzania popytem w polskim systemie elektroenergetycznym

RYNEK NEGAWATÓW. Perspektywy wdrożenia instrumentów zarządzania popytem w polskim systemie elektroenergetycznym RYNEK NEGAWATÓW Perspektywy wdrożenia instrumentów zarządzania popytem w polskim systemie elektroenergetycznym Wojciech Lubczyński Dyrektor Projektu SMART GRID PSE Operator S.A. Konferencja EUROPOWER Warszawa,

Bardziej szczegółowo

TARYFA. dla sprzedaży energii elektrycznej

TARYFA. dla sprzedaży energii elektrycznej Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej i Gospodarki Wodno Ściekowej ENWOS Sp. z o. o. w Chełmku TARYFA dla sprzedaży energii elektrycznej Chełmek 2009 rok Spis treści. 1. Informacje ogólne...3 2. Definicje......4

Bardziej szczegółowo

Wzrost efektywności energetycznej: uwarunkowania prawno-regulacyjne oraz mechanizmy wsparcia inwestycji.

Wzrost efektywności energetycznej: uwarunkowania prawno-regulacyjne oraz mechanizmy wsparcia inwestycji. Wzrost efektywności energetycznej: uwarunkowania prawno-regulacyjne oraz mechanizmy wsparcia inwestycji. Seminarium "Bezpieczna Chemia Warszawa, 5 listopada 2014 roku Pan Zbigniew Szpak, Prezes KAPE S.A.

Bardziej szczegółowo

XIV Targi Energii JACHRANKA 2017

XIV Targi Energii JACHRANKA 2017 Departament Energetyki Wdrożenie rynku mocy w Polsce stan prac i główne elementy mechanizmu Targi Energii 28 września 2017 r. Departament Energetyki Agenda Przyczyny wprowadzenia rynku mocy Prace nad wprowadzeniem

Bardziej szczegółowo

G-10.4(Ob)k. Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego obrót energią elektryczną. za kwartał r.

G-10.4(Ob)k. Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego obrót energią elektryczną. za kwartał r. MINISTERSTWO ENERGII Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON G-10.4(Ob)k Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego obrót energią elektryczną za kwartał... 2016

Bardziej szczegółowo

Rynek energii. Podmioty rynku energii elektrycznej w Polsce

Rynek energii. Podmioty rynku energii elektrycznej w Polsce 4 Rynek energii Podmioty rynku energii elektrycznej w Polsce Energia elektryczna jako towar Jak każdy inny towar, energia elektryczna jest wytwarzana przez jej wytwórców, kupowana przez pośredników, a

Bardziej szczegółowo

Systemy wsparcia wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach odnawialnego źródła energii. Warszawa, 9 maja 2019 r.

Systemy wsparcia wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach odnawialnego źródła energii. Warszawa, 9 maja 2019 r. Systemy wsparcia wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach odnawialnego źródła energii Warszawa, 9 maja 2019 r. Struktura wytwarzania energii elektrycznej [GWh] w latach 2017-2018 2017 r. 2018 r.

Bardziej szczegółowo

Umowy w prawie energetycznym. Jolanta Skrago

Umowy w prawie energetycznym. Jolanta Skrago Umowy w prawie energetycznym Jolanta Skrago Katowice, 2013 wydania decyzji administracyjnej przez Prezesa URE Umowa może zostać zawarta zasadniczo w trzech trybach ofertowym negocjacji aukcji lub przetargu

Bardziej szczegółowo

TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ

TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ H. Cegielski - ENERGOCENTRUM Sp. z o.o. TARYFA DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ Obowiązuje od 1 stycznia 2017 r. Wprowadzona Uchwałą Zarządu H. Cegielski - ENERGOCENTRUM Sp. z o.o. nr 18/2016 z dnia 2 grudnia

Bardziej szczegółowo

Informacja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 21 grudnia 2015 r.

Informacja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 21 grudnia 2015 r. Informacja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 21 grudnia 2015 r. W związku ze zbliżającym się terminem wejścia w życie przepisów rozdziału 4 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach

Bardziej szczegółowo

URE na rzecz wdrożenia inteligentnych sieci. Marek Woszczyk Prezes Urzędu Regulacji Energetyki

URE na rzecz wdrożenia inteligentnych sieci. Marek Woszczyk Prezes Urzędu Regulacji Energetyki URE na rzecz wdrożenia inteligentnych sieci. Marek Woszczyk Prezes Urzędu Regulacji Energetyki Warszawa 18 września 2012 Działania na rzecz budowy inteligentnej sieci (1) Fundamentalne cele: poprawa bezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 31 grudnia 2015 r. Poz. 2365 USTAWA z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz ustawy Prawo energetyczne 1)

Bardziej szczegółowo

Zadania Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w odniesieniu do przedsiębiorstw liniowych ze szczególnym uwzględnieniem kompetencji w sprawach spornych

Zadania Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w odniesieniu do przedsiębiorstw liniowych ze szczególnym uwzględnieniem kompetencji w sprawach spornych Zadania Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w odniesieniu do przedsiębiorstw liniowych ze szczególnym uwzględnieniem kompetencji w sprawach spornych Radosław Walaszczyk Radca prawny Główny specjalista

Bardziej szczegółowo

RYNEK ENERGII. Jak optymalizować cenę energii elektrycznej?

RYNEK ENERGII. Jak optymalizować cenę energii elektrycznej? RYNEK ENERGII. Jak optymalizować cenę energii elektrycznej? Marek Kulesa dyrektor biura TOE Bełchatów, 2.09.2009 r. Uwarunkowania handlu energią elektryczną Źródło: Platts, 2007 XI Sympozjum Naukowo -Techniczne,

Bardziej szczegółowo

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZARZĄD MORSKIEGO PORTU GDAŃSK SPÓŁKA AKCYJNA W GDAŃSKU CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ Cennik energii elektrycznej zatwierdzony Uchwałą Zarządu Morskiego Portu Gdańsk S.A. Nr 237/2009 z dnia 31.12.2009 ze

Bardziej szczegółowo

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ DLA ODBIORCÓW ZLOKALIZOWANYCH W GALERIACH HANDLOWYCH I INNYCH OBIEKTACH NA TERENIE KTÓRYCH DZIAŁALNOŚĆ PROWADZI SPRZEDAWCA

CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ DLA ODBIORCÓW ZLOKALIZOWANYCH W GALERIACH HANDLOWYCH I INNYCH OBIEKTACH NA TERENIE KTÓRYCH DZIAŁALNOŚĆ PROWADZI SPRZEDAWCA TB Energia Sp. z o.o. CENNIK ENERGII ELEKTRYCZNEJ DLA ODBIORCÓW ZLOKALIZOWANYCH W GALERIACH HANDLOWYCH I INNYCH OBIEKTACH NA TERENIE KTÓRYCH DZIAŁALNOŚĆ PROWADZI SPRZEDAWCA ŁÓDŹ 2018 1. INFORMACJE OGÓLNE

Bardziej szczegółowo

TARYFA SPRZEDAŻY REZERWOWEJ DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ

TARYFA SPRZEDAŻY REZERWOWEJ DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ TARYFA SPRZEDAŻY REZERWOWEJ DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ Terawat Dystrybucja Sp. z o.o. Obowiązuje od 29 stycznia 2019 r. Stosowana do rozliczeń od 1 stycznia 2019 r. zatwierdzona przez Zarząd Terawat Dystrybucja

Bardziej szczegółowo

Wyciąg z TARYFY ENERGA-OPERATOR SA dla dystrybucji energii elektrycznej na 2019 r.

Wyciąg z TARYFY ENERGA-OPERATOR SA dla dystrybucji energii elektrycznej na 2019 r. Wyciąg z TARYFY ENERGA-OPERATOR SA dla dystrybucji energii elektrycznej na 2019 r. 1. Informacje o taryfie 1.2 Warunki stosowania Taryfy 1.2.1. Niniejsza Taryfa ustalona przez ENERGA-OPERATOR SA zwanego

Bardziej szczegółowo

Marek Kulesa dyrektor biura TOE. Warszawa, 18 października 2007 r.

Marek Kulesa dyrektor biura TOE. Warszawa, 18 października 2007 r. REALIA RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ PO 1 LIPCA 2007 R. Nowe rozwiązania w ustawie, rozporządzeniach oraz instrukcjach ruchu i eksploatacji sieci - wpływ na realizację zasady TPA w roku 2008 Warszawa, 18

Bardziej szczegółowo

Tekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu. z dnia 22 grudnia 2015 r.

Tekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu. z dnia 22 grudnia 2015 r. Tekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu USTAWA z dnia 22 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz ustawy Prawo energetyczne 1) Art. 1. W ustawie

Bardziej szczegółowo

G-10.4(Ob)k. Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego obrót energią elektryczną. za kwartał r.

G-10.4(Ob)k. Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego obrót energią elektryczną. za kwartał r. MINISTERSTWO ENERGII Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON G-10.4(Ob)k Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego obrót energią elektryczną za kwartał... 2017

Bardziej szczegółowo

Praktyczne kroki do zmiany sprzedawcy. Przewodnik TPA Andrzej Wołosz PKP Energetyka spółka z o.o.

Praktyczne kroki do zmiany sprzedawcy. Przewodnik TPA Andrzej Wołosz PKP Energetyka spółka z o.o. Praktyczne kroki do zmiany sprzedawcy. Przewodnik TPA Andrzej Wołosz PKP Energetyka spółka z o.o. a.wolosz@pkpenergetyka.pl 21 października 2006/ 1 Akty prawne wyznaczające kształt REE Prawo energetyczne

Bardziej szczegółowo

Procedura zmiany sprzedawcy energii elektrycznej (TPA)

Procedura zmiany sprzedawcy energii elektrycznej (TPA) Procedura zmiany sprzedawcy energii elektrycznej (TPA) Warsztaty edukacyjne dla przedstawicieli gminnej administracji samorządowej woj. zachodniopomorskiego Północno Zachodni Oddział Terenowy Urzędu Regulacji

Bardziej szczegółowo

Przegląd aktualnych zmian Prawa energetycznego. Tomasz Ogłódek Kancelaria Radców Prawnych Tomasz Ogłódek, Marzena Czarnecka

Przegląd aktualnych zmian Prawa energetycznego. Tomasz Ogłódek Kancelaria Radców Prawnych Tomasz Ogłódek, Marzena Czarnecka Przegląd aktualnych zmian Prawa energetycznego Tomasz Ogłódek Kancelaria Radców Prawnych Tomasz Ogłódek, Marzena Czarnecka z dnia 14 marca 2014 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych

Bardziej szczegółowo

Przyłączenie do sieci gazowej. Krok 1/8

Przyłączenie do sieci gazowej. Krok 1/8 Przyłączenie do sieci gazowej Jeśli zdecydowaliście się Państwo na korzystanie z gazu ziemnego dokonaliście dobrego wyboru! Teraz pozostało jedynie 8 kroków, aby zostać odbiorcą tego nowoczesnego, bezpiecznego,

Bardziej szczegółowo

CENNIK. energii elektrycznej

CENNIK. energii elektrycznej Zakład Usług Technicznych MEGA Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. ul. Hetmańska 15L 82-300 Elbląg CENNIK energii elektrycznej Obowiązuje od 1 stycznia 2019 roku Wprowadzony Uchwałą Zarządu Zakładu

Bardziej szczegółowo

PRĄD TO TEŻ TOWAR procedura zmiany sprzedawcy energii elektrycznej

PRĄD TO TEŻ TOWAR procedura zmiany sprzedawcy energii elektrycznej PRĄD TO TEŻ TOWAR procedura zmiany sprzedawcy energii elektrycznej Południowo-Wschodni Oddział Terenowy URE z siedzibą w Krakowie Magdalena Tokaj specjalista Kielce 2011 r. Wytwarzanie zakup Obrót Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz ustawy Prawo energetyczne 1

USTAWA z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz ustawy Prawo energetyczne 1 Zmiana ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz ustawy - Prawo energetyczne. Dz.U.2015.2365 z dnia 2015.12.31 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 31 grudnia 2015 r. Wejście w życie: 31 grudnia 2015

Bardziej szczegółowo

Kompleksowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce oraz planowane zmiany. Warszawa, 2 października 2014 r.

Kompleksowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce oraz planowane zmiany. Warszawa, 2 października 2014 r. Kompleksowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce oraz planowane zmiany Warszawa, 2 października 2014 r. Miejsce OZE w bilansie energetycznym Zastosowanie OZE ma na celu: wykorzystanie lokalnie

Bardziej szczegółowo

MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, Warszawa. G-10.4(Ob)k

MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, Warszawa. G-10.4(Ob)k MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON G-10.4(Ob)k Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego

Bardziej szczegółowo

RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2011 r. Raport TOE

RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2011 r. Raport TOE RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2011 r. Raport TOE Prezentacja na III Europejski Kongres Gospodarczy Marek Kulesa dyrektor biura TOE Katowice, 18.05.2011 r. ZAKRES RAPORTU TOE 2011.

Bardziej szczegółowo

G-10.4(Ob)k. Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego obrót energią elektryczną. za kwartał r za rok 2014.

G-10.4(Ob)k. Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego obrót energią elektryczną. za kwartał r za rok 2014. MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON G-10.4(Ob)k Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego

Bardziej szczegółowo

WYCIĄG Z TARYFY DLA USŁUG DYSTRYBUCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ENEA OPERATOR SP. Z O.O. NA ROK 2018

WYCIĄG Z TARYFY DLA USŁUG DYSTRYBUCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ENEA OPERATOR SP. Z O.O. NA ROK 2018 WYCIĄG Z TARYFY DLA USŁUG DYSTRYBUCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ENEA OPERATOR SP. Z O.O. NA ROK 2018 Niniejszy wyciąg odnosi się do Taryfy dla usług dystrybucji energii elektrycznej zatwierdzonej przez Prezesa

Bardziej szczegółowo

Odmowy przyłączenia OZE do sieci przedsiębiorstw energetycznych

Odmowy przyłączenia OZE do sieci przedsiębiorstw energetycznych Odmowy przyłączenia OZE do sieci przedsiębiorstw energetycznych Małgorzata Górecka Wszytko Północno Zachodni Oddziału Terenowy Urzędu Regulacji Energetyki w Szczecinie Szczecin, 2012 2020 = 3 x 20% Podstawowe

Bardziej szczegółowo