Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
|
|
- Stefan Zając
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Pac-Kożuchowska E. i inni: Ocena profilu lipidowego oraz stężenia trombomoduliny u dzieci z nowo rozpoznaną oraz wieloletnią cukrzycą typu 1 Vol. 9/2010 Nr 3(32) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena profilu lipidowego oraz stężenia trombomoduliny u dzieci z nowo rozpoznaną oraz wieloletnią cukrzycą typu 1 The Evaluation of Lipid Profile and Thrombomoduline Concentration in Children with Newly Diagnosed and Longterm Type 1 Diabetes Mellitus 1 Elżbieta Pac-Kożuchowska, 2 Robert Piekarski, 1 Agnieszka Mroczkowska-Juchkiewicz, 2 Leszek Szewczyk 1 Klinika Pediatrii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 2 Klinika Endokrynologii i Neurologii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie Adres do korespondencji: Elżbieta Pac-Kożuchowska, Klinika Pediatrii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, ul. Chodźki 2, Lublin, epac@mp.pl Słowa kluczowe: cukrzyca typu 1, lipidy, trombomodulina Key words: type 1 diabetes mellitus, lipids, trombomodulin STRESZCZENIE/ABSTRACT Wstęp. W ciągu ostatnich lat w wielu krajach obserwujemy wzrost zachorowalności oraz umieralności z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego. Początek i rozwój zmian miażdżycowych zależy od obecności czynników ryzyka. Dzieci i młodzież z cukrzycą typu 1 są osobami o zwiększonym ryzyku miażdżycy. Należy więc u nich śledzić markery wczesnych zmian miażdżycowych. Cel pracy. Celem pracy była ocena wybranych parametrów gospodarki lipidowej oraz trombomoduliny u dzieci z nowo rozpoznaną oraz wieloletnią cukrzycą typu 1. Materiał i metody. Badaniami objęto 58 dzieci z cukrzycą typu 1 w wieku od 1,66 do 17,75 lat. Wśród badanych dzieci 24 było z nowo rozpoznaną cukrzycą typu 1, a 34 z cukrzycą wieloletnią. Czas trwania cukrzycy u dzieci leczonych wynosił od 2 do 120 miesięcy. Natomiast stężenie HbA 1c wynosiło od 6,98 do 11,60%. Grupę kontrolną stanowiło 20 dzieci zdrowych w wieku od 4,23 do 17,80 lat. U wszystkich badanych dzieci oznaczono we krwi stężenie cholesterolu całkowitego i jego frakcji, triglicerydów, lipoproteiny(a) oraz trombomoduliny. Wyniki. U dzieci z cukrzycą typu 1 stwierdzono istotnie wyższe stężenie lipoproteiny(a) (p = 0,027) w porównaniu z dziećmi zdrowymi. Nie wykazano różnic istotnie statystycznych między badanymi parametrami u dzieci z cukrzycą nowo rozpoznaną oraz wieloletnią. Wnioski. 1. Stwierdzenie podwyższonego stężenia lipoproteiny (a) u dzieci z cukrzycą typu 1 świadczy o zaburzeniach gospodarki lipidowej i możliwości rozwoju zmian miażdżycowych u tych dzieci. 2. Brak różnic w stężeniach parametrów gospodarki lipidowej oraz trombomoduliny u dzieci z cukrzycą typu 1 w momencie rozpoznania oraz u dzieci z cukrzycą wieloletnią uzasadnia potrzebę powtarzania tych badań w odstępach czasowych. Endokrynol. Ped. 9/2010;3(32):
2 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 9/2010;3(32):39-46 The introduction. During the last years in many countries there have been discovered the increase of morbidity and mortality due to the circulatory system diseases. The onset and development of atherosclerotic changes depend on the presence of risk factors. Children and youth with type 1 diabetes are at a higher risk of atherosclerosis. Therefore, the markers of early atherosclerotic changes should be observed in those children and youth. The aim. The purpose of the study was the evaluation of the selected parameters of lipids metabolism and thrombomoduline in children with early diagnosed and longterm type 1 diabetes mellitus. Material and methods. The study included 58 children aged 1.66 to years. Among the studied children there have been 24 children with newly diagnosed type 1 diabetes mellitus, and 34 children with longterm diabetes mellitus. The period of time the diabetes lasted in the treated children was from 2 to 120 months. However, the HbA 1c concentration was from 6.98 to 11.60%. 20 healthy children aged between 4.23 to years constituted the control group. In all the studied children the concentration of total cholesterol and its fractions, triglycerides, lipoprotein (a) and thrombomodulin in the blood serum were assessed. The results. In children with type 1 diabetes mellitus there have been stated fundamental higher concentration of lipoprotein(a) (p = 0.027) in comparison to healthy children. No fundamental statistic differences were shown between the studied parameters in children with newly diagnosed and longterm diabetes mellitus. The conclusion. 1. The statement of higher concentration of lipoprotein (a) in children with type 1 diabetes mellitus testifies for lipids metabolism disorders and predisposition to atherosclerotic changes development in those children. 2. The lack of differences in the concentration of lipids metabolism parameters and thrombomodulin in children with type 1 diabetes mellitus at the moment of diagnoses and in children with longterm diabetes justifies the need for repeating the study every few years. Pediatr. Endocrinol. 9/2010;3(32): W cukrzycy zarówno typu 1, jak i 2 występuje szereg zmian hormonalnych i metabolicznych, które mają istotny wpływ na rozwój zmian miażdżycowych [1 3]. W cukrzycy głównym czynnikiem zwiększającym ryzyko rozwoju zmian naczyniowych jest hiperglikemia [4]. Według niektórych autorów każda postać hiperglikemii jest czynnikiem aterogennym. Opublikowane wyniki badań wskazują, że hiperglikemia tak zmienia metaboliczne środowisko, że powoduje większą podatność do rozwoju angiopatii oraz nadmiernej przepuszczalności małych naczyń krwionośnych. Hiperglikemia prowadzi do dysfunkcji komórek śródbłonka, przyczynia się do powstania hipoksji tkankowej, a także zmniejsza nowotworzenie naczyń krwionośnych. Komórki śródbłonka są szczególnie wrażliwe na działanie wysokich stężeń glukozy, która jest silnym bodźcem aktywującym receptory peroksysomów PPAR. U chorych na cukrzycę aktywatorami PPAR są wolne rodniki tlenowe [5, 6]. Hiperglikemia poprzez uszkodzenie czynności śródbłonka naczyniowego może powodować wzrost czynników zwężających naczynia i prowadzić do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi. Cukrzyca może również wywoływać zmiany w sercu na różnym poziomie, od dysfunkcji układu wegetatywnego, subklinicznych objawów kardiomiopatii cukrzycowej, mikronaczyniowej choroby wieńcowej, do miażdżycy naczyń ze wszystkimi powikłaniami [3]. Zaburzenia gospodarki lipidowej, które towarzyszą cukrzycy są uzależnione od rodzaju cukrzycy i stanu jej wyrównania [7 10]. Wydaje się bardzo prawdopodobne, ze sumowanie się działania wymienionych czynników szczególnie gdy jest ono długotrwałe może istotnie przyspieszać rozwój miażdżycy [11]. Ponieważ wzrasta częstość przewlekłych powikłań w cukrzycy, coraz większą uwagę zwraca się na te metody diagnostyczne, które umożliwią wczesne wykrycie jeszcze odwracalnych zmian naczyniowych. Należy więc śledzić wszystkie czynniki ryzyka miażdżycy o osób chorych na cukrzycę [12 15]. Obok typowych parametrów monitorowania cukrzycy należy więc oznaczać parametry biochemiczne ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, a mianowicie: profil lipidowy, apolipoproteiny, lipoproteiny, układ krzepnięcia i fibrynolizy, a także wskaźniki wczesnych zmian miażdżycowych. Wykazano, że aktywacja komórek śródbłonka naczyniowego i przewlekły stan zapalny naczyń mogą pojawiać się nawet wiele lat przed objawową chorobą układu sercowo-naczyniowego. Ocena cząsteczek adhezyjnych oraz cytokin zapalnych budzi coraz większe zainteresowanie w prewencji i leczeniu chorób układu krążenia [4, 16]. Wykazano również, że trombomodulina jest jednym z najbardziej swoistych i czułych markerów uszkodzenia śródbłonka, a jednocześnie wczesnym markerem rozwoju zmian miażdżycowych [17, 18]. Ważnymi czynnikami wpływającymi na rozwój zmian miażdżycowych u pacjentów z cukrzycą jest czas trwania cukrzycy oraz stan wyrównania metabolicznego. Wydaje się również interesujące czy u dzieci ze świeżo rozpoznaną cukrzycą można już stwierdzić zaburzenia gospodarki lipidowej 40
3 Pac-Kożuchowska E. i inni: Ocena profilu lipidowego oraz stężenia trombomoduliny u dzieci z nowo rozpoznaną oraz wieloletnią cukrzycą typu 1 i podwyższone markery uszkodzenia komórek śródbłonka, wskazujące na przyspieszenie rozwoju zmian miażdżycowych. Cel Celem pracy była ocena wybranych parametrów gospodarki lipidowej oraz stężenia trombomoduliny u dzieci z nowo rozpoznaną oraz wieloletnią cukrzycą typu 1. Materiał i metody Badaniami objęto 58 dzieci z cukrzyca typu 1, w tym 31 chłopców i 27 dziewcząt w wieku od 1,66 do 17,75 lat (średnio 11,24 ± 4,14 lat). Wśród badanych dzieci 24 miało nowo rozpoznaną cukrzycę typu 1, a 34 cukrzycę wieloletnią. Czas trwania cukrzycy u dzieci leczonych wynosił od 2 do 120 miesięcy. Natomiast stężenie HbA 1c wahało się od 6,98 do 11,60 % (średnio 11,48 ± 2,67%). Grupę kontrolną stanowiło 20 dzieci zdrowych w wieku od 4,23 do 17,80 lat (średnio 11,59 ± 4,12). U wszystkich badanych dzieci wykonano pomiary antropometryczne określające masę i wysokość ciała, a następnie wyliczono wskaźnik wagowo-wzrostowy (Body Mass Index BMI) zgodnie z obowiązującym powszechnie wzorem. Krew do badań biochemicznych u dzieci pobierano z żyły łokciowej na czczo, w godzinach rannych (co najmniej po 10-godzinnej przerwie od ostatniego posiłku, przy okazji wykonywania zleconych badań diagnostycznych). U dzieci z nowo rozpoznaną cukrzycą typu 1, krew do badań pobierano w pierwszych 2 tygodniach od rozpoznania. U wszystkich pacjentów oznaczano stężenie triglicerydów (TG), cholesterolu całkowitego (TC) oraz cholesterolu we frakcji HDL (HDL-C), przy użyciu odczynników firmy Cormay, wykorzystując analizator Cobas-Mira S. Stężenie cholesterolu frakcji LDL (LDL-C) i VLDL (VLDL-C) wyliczono ze wzoru Friedewalda. Lipoproteinę (a) oznaczano testem turbidimetrycznym firmy Human przy użyciu aparatu Cobas-Mira S. Stężenie trombomoduliny (stm) oznaczono metodą immunoenzymatyczną ELISA przy użyciu zestawu IMUBIND Thrombomodulin ELI- SA Kit firmy American Diagnostica INC, zgodnie z zaleceniami producenta. Analizę statystyczną uzyskanych wyników badań przeprowadzono za pomocą programu Statistica 5.1 PL. Do oceny cech i parametrów analizowanych w pracy zastosowano średnią arytmetyczną (M) i odchylenie standardowe (SD). Wszystkie zmienne poddano analizie pod względem zgodności rozkładu z rozkładem normalnym za pomocą testu Shapiro-Wilka, a następnie oceniano istotność różnic między średnimi wartościami. Gdy cechy posiadały rozkład normalny, oceny istotności statystycznej różnic między badanymi grupami dokonywano za pomocą testu t-studenta, a w przypadku braku zgodności z rozkładem normalnym użyto testu nieparametrycznego U Manna Whitneya. Oceny korelacji dokonano za pomocą analizy korelacji liniowej Pearsona. W przeprowadzonych analizach statystycznych założenia hipotezy weryfikowano na poziomie istotności α = 0,005, zatem różnice dla p < 0,05 uznano za istotne statystycznie. Wyniki badań Charakterystykę badanych dzieci z cukrzycą typu 1 oraz stężenia oznaczanych parametrów biochemicznych zestawiono w tabeli I. Nie wykazano istotnych statystycznie różnic w stężeniach cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, HDL, a także w stężeniach trombomoduliny u dzieci z cukrzycą w porównaniu z grupą kontrolną. Natomiast u dzieci z cukrzycą stwierdzono istotnie wyższe (p = 0.027) stężenie lipoproteiny(a) (12,90 ± 11,30 mg/dl) w porównaniu z dziećmi zdrowymi (9,52 ± 4,86 mg/dl) (ryc 1). Analiza korelacji stężeń trombomoduliny z badanymi parametrami biochemicznymi wykazała pozytywną korelację jedynie ze stężeniem trójglicerydów (p = 0.007) (ryc. 2). W tabeli II zestawiono porównanie badanych parametrów u dzieci z nowo rozpoznaną cukrzycą oraz z cukrzycą wieloletnią. Nie wykazano różnic istotnie statystycznych między badanymi grupami dzieci. Dyskusja Na podstawie już wcześniej prowadzonych badań udowodniono, że u dzieci z cukrzycą typu 1 dochodzi do niekorzystnej zmiany profilu lipidowego [10,15]. W przedstawionej pracy stwierdzono podwyższone stężenie lipoproteiny (a) u dzieci z cukrzycą typu 1 w porównaniu z grupą kontrolną. W licznych badaniach udowodniono, że nasilenie zaburzeń gospodarki lipidowej jest uzależnione od rodzaju cukrzycy i stanu jej wyrównania [7 10]. Dobrze kontrolowana cukrzyca typu 1 nie powinna mieć większego wpływu na powstawanie zaburzeń lipidowych w osoczu. Natomiast w źle kontrolowanej 41
4 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 9/2010;3(32):39-46 Tabela I. Charakterystyka badanych dzieci oraz badanych parametrów biochemicznych Table I. Characteristics of the group of children with type 1 diabetes mellitus and studied biochemical parameters Oceniany parametr N ważnych Średnia Minimum Maksimum Odch. std Wiek 58 11,60 1,70 17,70 4,10 BMI 58 17,86 12,80 24,40 2,69 Czas trwania cukrzycy /w miesiącach/ 58 29,56 0,00 120,00 36,74 HbA1c 58 11,71 6,98 17,60 2,53 Cholesterol całkowity /mg/dl/ ,32 97,00 231,00 30,73 HDL/mg/dl/ 58 53,02 14,00 97,00 18,08 LDL/mg/dl/ 58 87,64 34,95 162,10 25,01 TG/mg/dl/ ,66 26,00 447,00 85,32 Lipoproteina a /Lp (a)/ 58 12,90 5,50 68,10 11,30 Trombomodulina 58 4,52 2,00 7,02 1,17 Ryc 1. Stężenie lipoproteiny (a) w badanych grupach Ryc 1. Lipoprotein (a) level in studied groups 42
5 Pac-Kożuchowska E. i inni: Ocena profilu lipidowego oraz stężenia trombomoduliny u dzieci z nowo rozpoznaną oraz wieloletnią cukrzycą typu 1 Ryc. 2. Korelacja stężenia trombomoduliny z poziomem trójglicerydów w grupie dzieci z cukrzycą Ryc. 2. Correlation between trombomodulin and triglycerides level in group of children with diabetes Tabela II. Porównanie badanych parametrów u dzieci z nowo rozpoznaną cukrzycą oraz z cukrzycą długoletnią Table II. Comparison of studied parameters in children with new onset and long term type 1 diabetes Oceniany parametr Cukrzyca nowo rozpoznana Cukrzyca długoletnia p Cholesterol całkowity /mg/dl/ 162,32 ± 30, ± 28,96 NS HDL/mg/dl/ 53,02 ± 18,08 59,87 ± 14,02 NS LDL/mg/dl/ 87,64 ± 25,01 83,42 ± 22,62 NS TG/mg/dl/ 105,66 ± 85,32 82,23 ± 50,54 NS Lipoproteina (a) /Lp(a)/ 10,26 ± 4,46 15,43 ± 14,81 NS Trombomodulina 4,72 ± 1,38 4,46 ± 1,10 NS cukrzycy wzrasta stężenie triglicerydów w osoczu. Zwykle zwiększone jest również stężenie cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i VLDL, natomiast obniżone stężenie cholesterolu HDL. Częściej powstaje hipertriglicerydemia lub hiperlipidemia mieszana, a rzadko dochodzi do izolowanej hipercholesterolemii [19, 20]. Na podstawie badań czynników ryzyka miażdżycy u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1, autorzy wykazali, że najwyższe stężenia triglicerydów występują u tych dzieci, które są mało aktywne fizycznie [21]. W niewyrównanej cukrzycy może się zwiększać także zawartość lipoproteiny (a). W naszych badaniach u dzieci z cukrzycą typu 1 średnie stężenie lipoproteiny (a) było istotnie statystycznie wyższe. Według wielu autorów stężenie Lp(a) ponad 30 mg/dl w surowicy krwi łączy się ze zwiększoną zapadalnością na miażdżycę [22, 23]. Stężenie Lp (a) jest niezależnym, genetycznie uwarunkowanym czynnikiem ryzyka miażdżycy [24, 25]. Lipoproteina(a) zbudowana jest głównie z LDL, apoproteiny B i białka zwanego apoproteiną (a) apo(a). Głównym miejscem syntezy apo(a) jest wątroba. Ostatnie badania wskazują, że w skład Lp(a) może też wchodzić apolipoproteina E apo (E) [26]. 43
6 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 9/2010;3(32):39-46 Funkcja fizjologiczna i metabolizm lipoproteiny (a) są najmniej poznane ze wszystkich lipoprotein. Oprócz właściwości wynikających z podobieństwa do LDL, Lp(a) wykazuje właściwości przeciwfibrynolityczne, wynikające z podobieństwa apo(a) do plazminogenu, białka należącego do układu fibrynolizy. Podobieństwo apo(a) i plazminogenu powoduje, że Lp(a) konkuruje z nim o miejsce wiązania na śródbłonku naczyń, makrofagach, fibrynie i fibrynogenie, co zaburza fibrynolizę utrudniając lizę zakrzepów [27]. Współzawodnictwo obu cząsteczek dotyczy również dostępu do związanych z powierzchnią komórek aktywatorów plazminogenu (t-pa i u P-A). Aterogenne i trombogenne właściwości Lp(a) zwiększają się dodatkowo na skutek dużej podatności na utlenianie [28]. Jak wykazano w wielu obserwacjach, w cukrzycy typu 1 utrzymywanie stanu normoglikemii za pomocą odpowiedniej insulinoterapii może odgrywać rolę pierwotnego zapobiegania chorobie niedokrwiennej serca. Takie postępowanie może zmniejszyć zapadalność na nefropatię cukrzycową, która należy do głównych mechanizmów przyspieszenia rozwoju miażdżycy w cukrzycy typu 1 [29, 30]. Wykazane w badaniach własnych wyższe stężenie triglicerydów i lipoproteiny (a) u dzieci z cukrzycą typu 1, potwierdza, że grupa dzieci z cukrzycą typu 1 jest bardziej narażona na wczesny rozwój zmian miażdżycowych w naczyniach tętniczych. Na podkreślenie zasługuje fakt, że porównując stężenia badanych parametrów lipidowych u dzieci z nowo rozpoznaną cukrzycą typu 1 i u dzieci z cukrzycą leczoną od kilku lat nie stwierdzono istotnych różnic w stężeniach badanych parametrów lipidowych. Jak wykazują badania autopsyjne i ultrasonograficzne zmiany miażdżycowe u dzieci i młodzieży z cukrzycą tworzą się już w stanie przedcukrzycowym [3l]. Być może również zaburzenia gospodarki lipidowej u dzieci z cukrzycą mogą pojawiać się już przed rozpoznaniem tej choroby. Natomiast odpowiednio kontrolowana cukrzyca u dzieci leczonych od kilku lat może nie doprowadzać do dużych zaburzeń lipidowych i wczesnych zmian miażdżycowych. Jak wiadomo zaburzenia lipidowe u dzieci z cukrzycą mogą zależeć od stopnia wyrównania metabolicznego, stosowanej insulinoterapii, masy ciała, funkcji nerek, aktywności fizycznej oraz diety. Biorąc pod uwagę fakt, że miażdżyca u dzieci z cukrzycą ujawnia się wcześniej niż u dzieci zdrowych oraz częściej występują powikłania sercowo-naczyniowe, należy badać markery świadczące o dysfunkcji śródbłonka naczyniowego. Jednym z ważniejszych mechanizmów dysfunkcji śródbłonka jest stres oksydacyjny. Czynnikiem stymulującym dysfunkcję śródbłonka może być również podwyższone stężenie cholesterolu LDL w surowicy krwi i jego modyfikacja utlenowana, wolne rodniki tlenowe, podwyższony poziom homocysteiny, zaburzenia hemodynamiczne, cukrzyca, kompleksy immunologiczne lub infekcje wirusowe. Powierzchnia śródbłonka naczyniowego po ekspozycji na czynniki ryzyka miażdżycy staje się ogniwem prozapalnym i prozakrzepowym. Kluczową rolę w rozwoju zmian miażdżycowych, która polega na udziale w tworzeniu zakrzepów, pełni układ krzepnięcia. Rola śródbłonka i funkcja układu krzepnięcia w tworzeniu zmian miażdżycowych są ze sobą powiązane i od siebie zależne. Komórki śródbłonka syntetyzują i wydzielają do krwi związki o działaniu przeciwzakrzepowym, takie jak: prostacyklina, trombmodulina, tkankowy aktywator plazminogenu oraz o działaniu prozakrzepowym, do których zaliczamy: czynnik aktywujący płytki krwi, czynnik von Willebranda, inhibitor tkankowego aktywatora plazminogenu [32, 33]. W ostatnich latach bada się wiele molekuł śródbłonkowych poszukując markerów wczesnego uszkodzenia śródbłonka. Czynnikiem swoistym dla komórek śródbłonka jest trombomodulina. Jak wykazano w prowadzonych badaniach wzrost aktywności jej rozpuszczalnej frakcji w surowicy krwi może być wyznacznikiem uszkodzenia śródbłonka [17]. W kolejnym etapie badań oceniano stężenie rozpuszczalnej formy trombomoduliny u dzieci z cukrzycą typu 1, a uzyskane wyniki porównano z grupą kontrolną, ale nie wykazano różnic istotnych statystycznie. Nie stwierdzono także różnicy w stężeniach trombomoduliny u dzieci z nowo rozpoznaną oraz wieloletnią cukrzycą. Zatem w okresie rozpoznania cukrzycy typu 1 nie dochodzi jeszcze do zmian dotyczących trombomoduliny. Wielu autorów w swoich badaniach wykazało jednak podwyższone stężenie rozpuszczalnej formy trombomoduliny u dzieci z cukrzycą typu 1 [34]. Stwierdzono również wzrost stężenia trombomoduliny u dzieci z innymi klasycznymi czynnikami ryzyka miażdżycy, takimi jak otyłość i nadciśnienie [35]. Autorzy ci wykazali również dodatnią korelację między parametrami lipidowymi a stężeniem trombomoduliny, co może świadczyć o zaawansowaniu procesu miażdżycowego u dzieci 44
7 Pac-Kożuchowska E. i inni: Ocena profilu lipidowego oraz stężenia trombomoduliny u dzieci z nowo rozpoznaną oraz wieloletnią cukrzycą typu 1 z klasycznymi czynnikami ryzyka. Biorąc pod uwagę wyniki badań własnych i uzyskane przez innych badaczy, wydaje się konieczne powtarzanie profilu lipidowego oraz stężenia trombomoduliny w grupie badanych dzieci z cukrzycą typu 1 w późniejszych okresach trwania choroby. Obok typowych parametrów monitorowania cukrzycy należy także oznaczać parametry biochemiczne ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, a mianowicie: profil lipidowy, stężenie lipoprotein, układ krzepnięcia i fibrynolizy, a także wskaźniki wczesnych zmian miażdżycowych. Ważne znaczenie w ocenie zmian naczyniowych u dzieci z cukrzycą mają także badania ultrasonograficzne jako metody nieinwazyjne oceny dysfunkcji śródbłonka [36, 37]. Badania te powinny być wykonywane w momencie rozpoznania cukrzycy i powtarzane co kilka lat, aby skutecznie kontrolować rozwój zmian miażdżycowych w naczyniach i odpowiednio wcześnie rozpocząć profilaktykę schorzeń układu sercowo-naczyniowego [38]. Wnioski 1. Stwierdzenie podwyższonego stężenia lipoproteiny(a) u dzieci z cukrzycą typu 1 może świadczyć o zaburzeniach gospodarki lipidowej i o możliwości rozwoju zmian miażdżycowych u tych dzieci. 2. Nie stwierdzono różnic dotyczących parametrów gospodarki lipidowej oraz stężenia trombomoduliny u dzieci z cukrzycą typu 1 w momencie rozpoznania oraz u dzieci z cukrzycą wieloletnią. Wydaje się zasadne powtarzanie tych badań w dalszych odstępach czasowych. PIŚMIENNICTWO/REFERENCES [1] Tatoń J.: Mechanizmy angiopatii cukrzycowej. Standardy Medyczne, 2004:21, [2] Creager M.A., Luscher T.F., Cosentino F., Beckman J.A.: Diabetes and vascular disease: pathophysiology, clinical consequences, and medical therapy: Part I. Circulation., 2003:108(12), [3] Urban M.: Czynniki patogenetyczne zaburzeń układu sercowo-naczyniowego i markery wczesnych zmian w układzie krążenia u chorych na cukrzycę typu 1. Standardy Medyczne, 2004:6, 21 suppl., [4] Loomans C.J., de Koning E.J., Staal F.J. et al.: Endothelial progenitor cell dysfunction: a novel concept in the pathogenesis of vascular complications of type 1 diabetes. Diabetes., 2004:53,1, [5] Lisowska A., Chocian G., Górski J.: Receptory proliferacji peroksysomów. Czynniki Ryzyka., 2000:4, [6] Li L., Beauchamp M.C., Renier G.: Peroxisome proliferator-activated receptor <alpha> and <gamma> agonists upregulate human macrophage lipoprotein lipase expression. Atherosclerosis., 2002:1, [7] Jiang X., Srinivasan S.R., Webber L.S. et al.: Association of fasting insulin level with serum lipid and lipoprotein levels in children, adolescents, and young adults: The Bogalusa Heart Study. Arch. Intern. Med., 1995:2, [8] Islam A.H.M.W., Yamashita S., Kotani K. et al.: Fasting plasma insulin level is an important risk factor for the development of complications in Japanese obese children Results from a cross-sectional and a longitudinal study. Metab. Clin. Exp., 1995:4, [9] Paragh G., Kovacs E., Szabolcs M. et al.: Specific and scavenger low-density lipoprotein receptors involved in the disturbed lipid metabolism of patients with non-insulin-dependent diabetes mellitus are independent of obesity. Metab. Clin. Exp., 1998:9, [10] Florys B., Urban M., Głowińska B.: Association of lipid metabolism with subclinical diabetic cardiomyopathy in children and adolescents with type 1 diabetes. Med. Sci. Monit., 2000:2, [11] Hershkovitz E., Donald A., Mullen M. et al.: Blood lipids and endothelial function in glycogen storage disease type III. J. Inherit. Metab. Dis., 1999:8, [12] Głowińska B., Urban M., Koput A. i wsp.: Ocena stężenia lipoproteiny (a), apolipoproteiny A-I oraz apolipoproteiny B u dzieci i młodzieży chorych na cukrzycę typu 1. Diabetol. Pol., 1998:4, [13] Krawczuk-Rybak M., Peczyńska J., Urban M.: Wpływ współistniejącej otyłości na zachowanie się wskaźników gospodarki lipidowej u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1. Diabetol. Pol., 1998:2, [14] Jain S.K., McVie R., Meachum Z.D., Smith T.: Effect of LDL + VLDL oxidizability and hyperglycemia on blood cholesterol, phospholipid and triglyceride levels in Type-I diabetic patients. Atherosclerosis, 2000:1, [15] Pac-Kożuchowska E., Szewczyk L., Witkowski D.: Zachowanie się stężeń lipidów, lipoprotein i apolipoprotein w surowicy krwi u dzieci z cukrzycą typu 1. Endokrynologia, Diabetologia i Choroby Przemiany Materii Wieku Rozwojowego, 2002:1, [16] Głowińska-Olszewska B., Urban M., Tołwińska J. et al.: Correlation analysis between biochemical and biophysical markers of endothelium damage in children with diabetes type 1. Endokrynol. Diabetol. Chor. Przem. Mat. Wieku Rozw., 2005:1, [17] Califano F.: Clinical importance f thrombomodulin serum levels. Eur. Rev. Med. Pharmacol. Sci., 2000, [18] Wojtkielewicz K., Urban M., Peczyńska J. et al.: Rozpuszczalna trombomodulina (stm) marker uszkodzenia śródbłonka naczyniowego u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1. Endokr. Pediatr., 2005,
8 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 9/2010;3(32):39-46 [19] Kobbah M., Proos L., Tuvemo T., Vessby B.: Serum lipoproteins and apolipoproteins in children during the first five years of diabetes. Acta. Paediatr. Suppl., 1997:418, [20] Feillet C., Monnier L.H., Barjon J.N. et al.: Evidence for short-term stimulatory effect of insulin on cholesterol synthesis in newly insulin-treated diabetic patients. Metabolism., 1994:10, [21] Muchacka-Bianga M., Deja G., Jarosz-Chobot P. et al.: Ocena wybranych czynników ryzyka miażdżycy u dzieci z cukrzycą typu 1 i hipercholesterolemią. Endokrynol. Diabetol. Chor. Przem. Mat. Wieku Rozw., 2006:12,1, [22] Haffner S.M., Frangos M., Williamson J. et al.: Lp(a) concentrations and phenotypes in children with insulin-dependent diabetes mellitus. Chem. Phys. Lipids., 1994, 67-68, [23] Purnell J.Q., Marcovina S.M., Hokanson J.E. et al.: Levels of lipoprotein (a), apolipoprotein B, and lipoprotein cholesterol distribution in IDDM. Results from follow-up in the diabetes control and complications trial. Diabetes., 1995:10, [24] Khurana R., Davies S.W., Feher M.D.: Lipoprotein (a): A complex particle with an intriguing role for the clinical management of vascular disease. Br. J. Cardiol., 2001:11, [25] Kostner K.M., Kostner G.M.: The physiological role of lipoprotein (a). Drug News Perspect., 2002:2, [26] Bard J.M., Dellatre-Lestavel S., Clavey V. et al.: Isolation and characterisation of two subspecies of Lp(a), one containing apo E and one free of apo E. Biochim. Biophys. Acta., 1992:1127, [27] Miles L.A., Fless G.M., Levin E.G.: A potential basis for the thrombotic risks associated with lipoprotein(a). Nature., 1989:339, [28] Naruszewicz M.: Miażdżycorodne działanie małych gęstych cząsteczek LDL, ochronna rola HDL. Medycyna po Dyplomie. Wydanie specjalne, 2000:marzec/kwiecień, [29] Bouhanick B., Suraniti S., Berrut G. et al.: Relationship between fat intake and glomerular filtration rate in normotensive insulindependent diabetic patients. Diabete. Metab., 1995:3, [30] Panteghini M., Cimino A., Pagani F., Girelli A.: Nonenzymic glycation of apolipoprotein B in patients with insulin- and noninsulindependent diabetes mellitus. Clin. Biochem., 1995:6, [31] McGill H.C. Jr., McMahan C.A., Tracy R.E. et al.: Relation of a postmortem renal index of hypertension to atherosclerosis and coronary artery size in young men and women. Pathobiological Determinants of Atherosclerosis i Youth (PDAY) Research Group. Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol., 1998:18, [32] Libby P.: Inflammation and cardiovascular disease mechanism. Am. J. Clin. Nutr., 2006:83, [33] Tousoulis D., Davies G., Stefanadis C. et al.: Inflammatory and thrombotic mechanisms in coronary atherosclerosis. Heart., 2003: 89, [34] Wojtkielewicz K., Urban M., Peczyńska J., Głowińska B.: Rozpuszczalne trombomodulina (stm) marker uszkodzenia śródbłonka u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1. Endokrynologia Pediatryczna, 2005:1(10), [35] Wojtkielewicz K., Urban M.: Wpływ zaburzeń lipidowych na stężenie trombomoduliny u dzieci z otyłością prostą, cukrzycą typu 1 i nadciśnieniem tętniczym samoistnym. Endokrynologia Pediatryczna, 2007:1(18), [36] Jarvisalo M.J., Raitakari M., Toikka J.O. et al.: Endothelial dysfunction and increased arterial intima-media thickness in children with type 1 diabetes. Circulation., 2004:13,109, 14, [37] Jarvisalo M.J., Jartti L., Nanto-Salonen K. et al.: Increased aortic intima-media thickness: A marker of preclinical atherosclerosis in high risk children. Circulation, 2001:24, [38] Shah P.K.: Screening asymptomatic subjects for subclinical atherosclerosis: can we, does it matter, and should we? J. Am. Cool. Cardiol., 2010:6, 56(2),
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 1/2002 Nr 1 Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena wybranych parametrów gospodarki lipidowej u dzieci z mikrosomią Evaluation of selected lipid metabolism in children with microsomia
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 2/2003 Nr 3(4) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena wybranych parametrów przemiany lipidowej u dzieci z somatotropinową niedoczynnością przysadki w trakcie leczenia hormonem wzrostu
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM 2 15. 10. 2015
SEMINARIUM 2 15. 10. 2015 Od tłuszczu pokarmowego do lipoprotein osocza, metabolizm, budowa cząsteczek lipoprotein, apolipoproteiny, znaczenie biologiczne, enzymy biorące udział w metabolizmie lipoprotein,
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoUdział wybranych parametrów gospodarki lipidowej w rozwoju nefropatii cukrzycowej u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Małgorzata Myśliwiec 1, Katarzyna Zorena², Anna Balcerska 1 1 Oddział Diabetologii Dziecięcej, Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii, Onkologii i Endokrynologii Akademii
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowoOcena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI.
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katarzyna Chyl-Surdacka Badania wisfatyny i chemeryny w surowicy krwi u chorych na łuszczycę Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych streszczenie Promotor Prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze a markery dysfunkcji śródbłonka u dzieci z przewlekłą chorobą nerek
Nadciśnienie tętnicze a markery dysfunkcji śródbłonka u dzieci z przewlekłą chorobą nerek Drożdż D, 1 ; Kwinta P, 2, Sztefko K, 3, J, Berska 3, Zachwieja K, 1, Miklaszewska M, 1, Pietrzyk J,A, 1 Zakład
Bardziej szczegółowoNowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Celem głównym Materiał i metody
STRESZCZENIE Choroby układu krążenia od lat pozostają jedną z głównych przyczyn śmierci w Europie. W licznych badaniach opisano czynniki ryzyka, które predysponują do rozwoju miażdżycy i wystąpienia choroby
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoZmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):1784-92
Magdalena Szopa Związek pomiędzy polimorfizmami w genie adiponektyny a wybranymi wyznacznikami zespołu metabolicznego ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Prof. zw. dr hab. med. Aldona Dembińska-Kieć Kierownik
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoWskaźniki włóknienia nerek
Wskaźniki włóknienia nerek u dzieci z przewlekłą chorobą nerek leczonych zachowawczo Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych
Bardziej szczegółowoKwasy tłuszczowe EPA i DHA omega-3 są niezbędne dla zdrowia serca i układu krążenia.
Kwasy tłuszczowe EPA i DHA omega-3 są niezbędne dla zdrowia serca i układu krążenia. Kwasy tłuszczowe omega-3 jak pokazują wyniki wielu światowych badań klinicznych i epidemiologicznych na ludziach, są
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 6/2007 Nr 1(18) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Wpływ zaburzeń lipidowych na stężenie trombomoduliny u dzieci z otyłością prostą, cukrzycą typu 1 i nadciśnieniem tętniczym samoistnym
Bardziej szczegółowoZnaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
Bardziej szczegółowoNajwiększe wyzwania w diagnostyce zaburzeń lipidowych. Cholesterol LDL oznaczany bezpośrednio, czy wyliczany ze wzoru Friedewalna, na czczo czy nie?
Największe wyzwania w diagnostyce zaburzeń lipidowych. Cholesterol LDL oznaczany bezpośrednio, czy wyliczany ze wzoru Friedewalna, na czczo czy nie? Bogdan Solnica Katedra Biochemii Klinicznej Uniwersytet
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 6/2007 Nr 1(18) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena wybranych parametrów gospodarki lipidowej u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1 The Assessment of Selected Lipid Parameters
Bardziej szczegółowoCHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com
CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ Co to jest cholesterol? Nierozpuszczalna w wodzie substancja, która: jest składnikiem strukturalnym wszystkich błon komórkowych i śródkomórkowych wchodzi w
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoOsoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie
3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce
Bardziej szczegółowoW badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego
Bardziej szczegółowoWartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?
Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego czy płeć ma znaczenie? dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE / ABSTRACT
STRESZCZENIE / ABSTRACT Wstęp: Rtęć jest metalem o silnym działaniu neuro, nefro i hepatotoksycznym oraz zwiększającym ryzyko chorób układu krążenia. Pracownicy zatrudnieni w zakładach przemysłowych wykorzystujących
Bardziej szczegółowoCystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof
Bardziej szczegółowoAneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej.
Aneks II Zmiany dotyczące odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego oraz ulotki dla pacjenta przedstawione przez Europejską Agencję Leków (EMA) Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoMagdalena Krintus Katedra i Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej Uniwersytet Mikołaja Kopernika Collegium Medicum w Bydgoszczy
Zalecenia dotyczące wykonywania rutynowego oznaczania profilu lipidowego po posiłku: konsensus Europejskiego Towarzystwa Miażdżycowego (EAS) oraz Europejskiego Towarzystwa Chemii Klinicznej i Medycyny
Bardziej szczegółowoOcena wpływu wybranych czynników na występowanie zaburzeń lipidowych u osób otyłych
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Agata Bronisz, Katarzyna Napiórkowska, Aleksandra Srokosz, Małgorzata Sobiś-Żmudzińska, Roman Junik Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii, Uniwersytet Mikołaja
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika
Bardziej szczegółowoFARMAKOTERAPIA MIAŻDŻYCY
FARMAKOTERAPIA MIAŻDŻYCY Miażdżyca: Przewlekła choroba dużych i średnich tętnic, polegająca na zmianach zwyrodnieniowowytwórczych w błonie wewnętrznej i środkowej tętnic wywołanych przez gromadzenie się:
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Florys B. i inni Czy tkankowy inhibitor metaloproteinazy-1 może być przydatnym parametrem wyrównania metabolicznego u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1? Vol. 7/2008 Nr 3(24) Endokrynologia Pediatryczna
Bardziej szczegółowoAnaliza fali tętna u dzieci z. doniesienie wstępne
Analiza fali tętna u dzieci z chorobami kłębuszków nerkowych doniesienie wstępne Piotr Skrzypczyk, Zofia Wawer, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Maria Roszkowska-Blaim Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii
Bardziej szczegółowoCukrzyca. epidemia XXI wieku
Cukrzyca epidemia XXI wieku Typy cukrzycy Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 1 (Insulinozależna, Młodzieńcza) Cukrzyca ciążowa i przedciążowa Cukrzyca noworodków (wrodzona i przejściowa) Cukrzyca typu LADA
Bardziej szczegółowoWytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
Bardziej szczegółowopośrednich wykładników insulinooporności (lipidogram, BMI) oraz stężenia fetuiny A w momencie rozpoznania cukrzycy typu 1 na wystąpienie i czas
Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Wydział Lekarski Aleksandra Pyziak-Skupień Rozprawa doktorska: Ocena klinicznych i biochemicznych wykładników występowania częściowej remisji klinicznej w przebiegu cukrzycy
Bardziej szczegółowoAneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Bardziej szczegółowoCzy mamy dowody na pozalipidoweefekty stosowania statyn?
Czy mamy dowody na pozalipidoweefekty stosowania statyn? Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Definicja Plejotropia,
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoHipercholesterolemia najgorzej kontrolowany czynnik ryzyka w Polsce punkt widzenia lekarza rodzinnego
XVI Kongres Medycyny Rodzinnej Kielce, 2 5 czerwca 2016 Prof. UJ dr hab. med. Adam Windak Kierownik Zakładu Medycyny Rodzinnej CM UJ Wiceprezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce Hipercholesterolemia
Bardziej szczegółowoAktywność sportowa po zawale serca
Aktywność sportowa po zawale serca Czy i jaki wysiłek fizyczny jest zalecany? O prozdrowotnych aspektach wysiłku fizycznego wiadomo już od dawna. Wysiłek fizyczny o charakterze aerobowym (dynamiczne ćwiczenia
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 6/2007 Nr 3(20) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena dobowej zmienności ciśnienia tętniczego u pacjentów z cukrzycą typu 1 The Assessment of 24-hour Blood Pressure Variability
Bardziej szczegółowoOrganizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,
Bardziej szczegółowois being observed in developing countries what is related to worldwide epidemic of obesity due to atherogenic diet rich in calories, genetic
Streszczenie Cukrzyca jako choroba społeczna i cywilizacyjna przybrała na przełomie XX i XXI wieku rozmiary epidemii. Szczególnie wzrost liczby chorych na cukrzycę typu 2 (T2DM) obserwuje się w krajach
Bardziej szczegółowoLP Panel tarczycowy 1. TSH 2. Ft3 3. Ft4 4. Anty TPo 5. Anty Tg. W przypadku występowania alergii pokarmowych lub wziewnych
Proszę o wykonanie następujących badań laboratoryjnych (z krwi), na część z nich można uzyskać skierowanie od lekarza*: Dodatkowo: Badania podstawowe: W przypadku podejrzenia nieprawidłowej pracy tarczycy
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 38/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE
UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE Katarzyna Myszka Podgórska Ocena częstości występowania zespołu metabolicznego u osób z przypadkowo wykrytymi guzami nadnerczy z prawidłową aktywnością hormonalną
Bardziej szczegółowoCzy mogą być niebezpieczne?
Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i
Bardziej szczegółowoSESJA PRAC ORYGINALNYCH PLAKATY MODEROWANE, CZĘŚĆ 2 SESSION OF ORIGINAL ARTICLES MODERATED POSTER SESSION, PART 2
SESJA PRAC ORYGINALNYCH PLAKATY MODEROWANE, CZĘŚĆ 2 SESSION OF ORIGINAL ARTICLES MODERATED POSTER SESSION, PART 2 Moderatorzy/Moderators: Ewa Warchoł-Celińska (Warszawa), Jacek Lewandowski (Warszawa),
Bardziej szczegółowoCzy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć?
Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć? Beata Cywińska-Durczak SAPL.PCH.18.10.1754 NAFLD (non-alkoholic fatty liver disease)
Bardziej szczegółowo1. STRESZCZENIE - 1 -
1. STRESZCZENIE Cukrzyca jest problemem zdrowotnym wielu Polaków, również tych najmłodszych, a od 2006 roku zaliczana jest nawet do chorób zagrażających światowemu zdrowiu. Z kolei cukrzycowa choroba nerek
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 9/2010 Nr 4(33) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Polimorfizm genu białka transportującego estry cholesterolu (CETP) a wybrane parametry gospodarki lipidowej u dzieci z rodzin obciążonych
Bardziej szczegółowoZmienność stężenia adiponektyny w surowicy krwi u chorych z cukrzycą typu 2 i z otyłością, w zależności od funkcji nerek
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Iwona Jakubowska 1, Jolanta Czyżewska 2, Halina Kemona 2 1 I Oddział Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii, SP ZOZ Wojewódzki Szpital Zespolony im. Jędrzeja
Bardziej szczegółowoWarszawa, r.
Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Warszawski Uniwersytet Medyczny SP CSK ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa Tel. 599 25 83; fax: 599 25 82 Kierownik: dr hab. n. med. Leszek Czupryniak Warszawa, 24.08.2016r.
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca, a nadciśnienie tętnicze
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca, a nadciśnienie tętnicze CZYM JEST NADCIŚNIENIE TĘTNICZE Nadciśnienie tętnicze jest chorobą układu krążenia, która charakteryzuje się stale lub okresowo
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego z Pracownią Pielęgniarstwa Onkologicznego WPiNoZ Akademii Medycznej
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Wprowadzenie
STRESZCZENIE Wprowadzenie Cukrzyca to grupa chorób metabolicznych o różnorodnej etiologii, charakteryzujących się przewlekłą hiperglikemią, wynikającą z nieprawidłowego wydzielania i/lub działania insuliny.
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA - 2006 1. UZASADNIENIE POTRZEBY PROGRAMU Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność z tego
Bardziej szczegółowoZaburzenia lipidowe w przebiegu cukrzycy typu 2 a współwystępowanie nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca i otyłości
P R A C A O R Y G I N A L N A ISSN 1734 3321 Elwira Przybylik-Mazurek, Bohdan Huszno, Monika Leder, Małgorzata Kieć-Klimczak Katedra i Klinika Endokrynologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Bardziej szczegółowoNiedożywienie i otyłość a choroby nerek
Niedożywienie i otyłość a choroby nerek Magdalena Durlik Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Częstość przewlekłej choroby nerek na świecie
Bardziej szczegółowoKlasyczne (tradycyjne) i nowe czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych
Klasyczne (tradycyjne) i nowe czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych Zasadnicze znaczenie dla opanowania epidemii chorób układu krążenia jest modyfikacja czynników ryzyka rozwoju miażdżycy tętnic
Bardziej szczegółowoMgr inż. Aneta Binkowska
Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji
Bardziej szczegółowoOcena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością
lek. Agata Mikołajczak-Będkowska Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Joanna Oświęcimska
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 5/2006 Nr 3(16) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Stężenie metaloproteinaz 2 i 9 w surowicy krwi u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1 MMP-2 and MMP-9 blood serum levels in children
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoDiabControl RAPORT KOŃCOWY
DiabControl OCENA WSPÓŁPRACY PACJENTA CHOREGO NA CUKRZYCĘ TYPU 2 Z LEKARZEM PROWADZĄCYM W ZAKRESIE COMPLIANCE, OBSERWACJA ZJAWISKA DYSFAGII (TRUDNOŚCI W POŁYKANIU) RAPORT KOŃCOWY Październik 214 Autor
Bardziej szczegółowoLiofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.
Suplement diety Składniki: Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać
Bardziej szczegółowoCUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan
Bardziej szczegółowoWpływ intensywnej insulinoterapii na wskaźnik masy ciała oraz na stężenie lipidów u chorych na cukrzycę typu 1 analiza retrospektywna
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Elżbieta Kozek, Anna Citkowska, Katarzyna Fross, Aleksandra Górska, Agnieszka Marcinkowska, Jacek Sieradzki Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych, Collegium Medicum Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 261/2012 z dnia 10 grudnia 2012 r. o projekcie programu zdrowotnego Program profilaktyki i wczesnego wykrywania
Bardziej szczegółowoCukrzyca a kamica żółciowa
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Paweł Kotarski, Agnieszka B. Niebisz, Janusz Krzymień Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytetu Medycznego w Warszawie Cukrzyca a kamica
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 4/2005 Nr 1(10) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Rozpuszczalna trombomodulina (stm) - marker uszkodzenia śródbłonka u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1 Soluble thrombomodulin
Bardziej szczegółowoBUDUJEMY ZDROWIE POLAKÓW, AKTYWUJĄC GENOM CZŁOWIEKA. NASZĄ PASJĄ JEST ZDROWIE, NASZĄ INSPIRACJĄ SĄ LUDZIE PRODUCENT:
1 Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (nnkt) EPA + DHA omega-3 chronią organizm człowieka przed chorobą zatorowo-zakrzepową, stanami zapalnymi i miażdżycą. NASZĄ PASJĄ JEST ZDROWIE, NASZĄ INSPIRACJĄ
Bardziej szczegółowoZmiana celu leczenia cukrzycy
Zmiana celu leczenia cukrzycy Edward Franek Klinika Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii CSK MSWiA Zakład Kliniczno-Badawczy Epigenetyki Człowieka IMDiK PAN, Warszawa IDF Diabetes Atlas 2015
Bardziej szczegółowoPRACA POGLĄDOWA. iedy sięgać po fenofibrat wskazania kliniczne czy biochemiczne? When to use fenofibrat clinical or biochemical indications?
PRACA POGLĄDOWA K iedy sięgać po fenofibrat wskazania kliniczne czy biochemiczne? When to use fenofibrat clinical or biochemical indications? lek. Marcin Wełnicki, prof. nadzw. dr hab. n. med. Artur Mamcarz
Bardziej szczegółowoAlgorytm postępowania w profilaktyce, diagnostyce i leczeniu chorób sercowonaczyniowych. Dr n. med. Wiesława Kwiatkowska
Algorytm postępowania w profilaktyce, diagnostyce i leczeniu chorób sercowonaczyniowych u osób zakażonych HIV Dr n. med. Wiesława Kwiatkowska Epidemiologia zakażenia HIV Epidemiologia zakażenia HIV - zgony
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 3 do materiałów informacyjnych PRO
SZCZEGÓŁOWY OPIS ŚWIADCZEŃ I ZASAD ICH UDZIELANIA ORAZ WYMAGANIA WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW W PROGRAMIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA 1. OPIS ŚWIADCZEŃ 1) objęcie przez świadczeniodawcę Programem świadczeniobiorców,
Bardziej szczegółowoTrienyl. - kwas alfa-iinolenowy (C 18:3) - kwas eikozapentaenowy (EPA, C 20:3) - kwas dokozaheksaenowy (DCHA, C 22:6)
Trienyl - kwas alfa-iinolenowy (C 18:3) - kwas eikozapentaenowy (EPA, C 20:3) - kwas dokozaheksaenowy (DCHA, C 22:6) Stosowany w leczeniu przeciwmiażdżycowym i w profilaktyce chorób naczyniowych serca
Bardziej szczegółowoANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
Bardziej szczegółowo10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY
10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY FAKT 1. Około 347 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę. Istnieje rosnąca globalna epidemia cukrzycy, u której podłoża leży szybki przyrost przypadków nadwagi i otyłości
Bardziej szczegółowoLeczenie dyslipidemii u dorosłych chorych na cukrzycę
ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Leczenie dyslipidemii u dorosłych chorych na cukrzycę Dyslipidemia management in adults with diabetes Przedrukowano za zgodą z: Diabetes
Bardziej szczegółowoUwarunkowania genetyczne. w cukrzycy
Uwarunkowania genetyczne Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu w cukrzycy Lek. Sylwia Wenclewska Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Farmakologii Klincznej Kliknij, aby edytować format tekstu
Bardziej szczegółowoMolekularne i komórkowe podstawy treningu zdrowotnego u ludzi chorych na problemy sercowo-naczyniowe.
Molekularne i komórkowe podstawy treningu zdrowotnego u ludzi chorych na problemy sercowo-naczyniowe. Przewlekła hiperglikemia wiąże sięz uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów:
Bardziej szczegółowoZespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego
Zespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego Wacław Karakuła Katedra i Klinika Chirurgii Naczyń i Angiologii U.M. w Lublinie Kierownik Kliniki prof. Tomasz Zubilewicz Lublin, 27.02.2016 Zespół
Bardziej szczegółowoPoposiłkowe oznaczanie profilu lipidowego u dorosłych i u dzieci.
Poposiłkowe oznaczanie profilu lipidowego u dorosłych i u dzieci. Łukasz Szternel Katedra i Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Fasting Złoty standard Non-fasting
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowo