Sprawozdanie z realizacji w 2014 roku Gdańskiego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Gdańsk 2015

Transkrypt

1 Sprawozdanie z realizacji w 2014 roku Gdańskiego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego Gdańsk 2015

2 Sprawozdanie z realizacji Gdańskiego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2014 roku Przyjęty w dniu 29 listopada 2012 roku Uchwałą Nr XXXII/694/12 Gdański Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata określa najistotniejsze elementy polityki zdrowotnej i wyznacza kierunki w zakresie poprawy stanu psychicznego mieszkańców Gdańska oraz umożliwienia im udziału w życiu społecznym. Z uwagi na uwarunkowania epidemiologiczne, demografię, poziom zasobów opieki psychiatrycznej, zróżnicowane problemy zdrowotne i społeczne program ten łączy w działający system zadania, które są już są realizowane w Mieście jako odrębne projekty na rzecz osób z zaburzeniami psychicznymi i nimi zagrożonych, osób uzależnionych, dotkniętych przemocą, rodzin dysfunkcyjnych, dzieci i młodzieży, osób niepełnosprawnych, seniorów, osób bezdomnych, osób bezrobotnych. Program ukierunkowuje działania podejmowane w zakresie profilaktyki i ochrony zdrowia psychicznego w ramach programów miejskich obejmujących promocję i profilaktykę zdrowia, profilaktykę i rozwiązywanie problemów uzależnień od alkoholu i substancji psychoaktywnych, przeciwdziałania przemocy w rodzinie, programów na rzecz osób niepełnosprawnych, rozwiązywania problemu bezdomności i łagodzenia jej skutków, szkolnych programów profilaktycznych, czy innych programów systemu integracji społecznej. Program ma strategiczny charakter i planuje kontynuację wymienionych wyżej działań podejmowanych w Gminie Miasta Gdańska w latach ubiegłych oraz nowych działań na rzecz osób z zaburzeniami psychicznymi, w tym uzależnionych, dotkniętych przemocą, osób niepełnosprawnych. Przyjęty kierunek budowy programu porządkuje niejako działania podejmowane w Gdańsku w zakresie promocji zdrowia psychicznego. Program jest spójny z kierunkami Gdańskiej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych do roku 2015 oraz Programu Operacyjnego Gdańsk Moje Miasto i realizuje zadania zgodne z Narodowym Programem Ochrony Zdrowia Psychicznego. Gdański Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata jest realizowany przy udziale instytucji miejskich i sektora organizacji pozarządowych przez szczegółowe programy i projekty, które są odpowiedzią na określone cele i zadania Narodowego Programu Zdrowia Psychicznego przypisane samorządom: Cel główny 1: Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym Cele szczegółowe: 1.1 Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego, kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie z sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu; 1.2 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym; 1.3 Zwiększenie integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi; 1.4 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego. Cel główny 2: Zapewnienie osobom z zburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

3 Cele szczegółowe: 2.1 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej 2.2 Upowszechnienie zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego 2.3 Aktywizacja zawodowa osób z zburzeniami psychicznymi 2.4 Skoordynowanie różnych form opieki i pomocy PROJEKTY REALIZOWANE PRZEZ ORGANIZACJE POZARZĄDOWE I POŻYTKU PUBLICZNEGO Cel główny 1: Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym W roku 2014 cel główny 1 był realizowany poprzez programy i projekty związane z zapobieganiem zaburzeniom psychicznym. Na realizację zadań ogłoszone zostały otwarte konkursy ofert dla podmiotów prowadzących działalność leczniczą i organizacji pozarządowych. Zadanie Opracowanie i wdrożenie programu z zakresu zapobiegania depresji u opiekunów pacjentów z przewlekłymi chorobami psychicznymi i somatycznymi, zagrożonych uzależnieniem było realizowane przez 4 organizacje pozarządowe, łącznie uczestniczyło w nich 381 osób dorosłych: Fundacja Wsparcia społecznego ORENDA - Sztuka Pomagania program dla opiekunów osób z zaburzeniami psychicznymi i zagrożonych uzależnieniem od alkoholu, Gdańskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Altzheimera - Warsztaty Usprawniające, Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Kryzysami Psychicznymi "Przyjazna Dłoń - Opracowanie i wdrożenie programu z zakresu zapobiegania depresji u opiekunów pacjentów z przewlekłymi chorobami psychicznymi i somatycznymi, zagrożonych uzależnieniem, Pomorska Fundacja ETOH - Zapobieganie depresji u opiekunów i rodzin pacjentów z zaburzeniami psychicznymi i somatycznymi, zagrożonych uzależnieniem. Celem wszystkich projektów była promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym poprzez zapewnienie osobom opiekującym się osobami z przewlekłymi chorobami psychicznymi i somatycznymi kompleksowego i wielostronnego wsparcia oraz dostarczenie im wiedzy i informacji przydatnych w radzeniu sobie z opieką nad tymi pacjentami, co pozwoli zapobiegać występowaniu wypalenia zawodowego, a przede wszystkim rozwojowi zaburzeń depresyjnych. Możliwość spotkania diagnostyczno terapeutycznego z lekarzem psychiatrą lub psychoterapeutą umożliwiała szybką interwencję w chwilach kryzysu psychicznego. Różnorodne formy wsparcia i pomocy: terapie indywidualne i grupowe, grupy wsparcia, warsztaty psychoterapeutyczne służyły udostępnieniu kompleksowej pomocy opiekunom osób zaburzonych psychicznie, w tym uzależnionych i zagrożonych uzależnieniem. Terapeutyczna praca ze stanami frustracji, bezsilności, złości, lęku, przygnębienia i smutku, długotrwałym stresem i depresją oraz bezsennością i wypaleniem zawodowym, warsztaty w celu nauki konstruktywnego radzenia sobie ze stresem, miały na celu zachowanie względnie dobrego stanu fizycznego i psychicznego chorych i opiekunów. Pakiet specjalistycznych działań edukacyjnych, psychoterapeutycznych i terapeutycznych stanowił skuteczne narzędzie przeciwdziałania pogłębiania się stresu i stanów depresyjnych wśród opiekunów (często jedynych) osób chorych z zaburzeniami psychicznymi, somatycznymi i otępiennymi. Bardzo ważnym celem projektów było przeciwdziałanie uzależnieniu i pomoc w życiu w trzeźwości, zapobieganie wystąpienia depresji

4 u opiekunów pacjentów z przewlekłymi chorobami psychicznymi i somatycznymi, zagrożonych uzależnieniem od alkoholu, poprzez zapewnienie szybkiego, wielostronnego i dostosowanego do sytuacji i potrzeb beneficjentów działania pomocowego. W celu zapobiegania depresji uczestnicy psychoterapii indywidualnej, warsztatów i grup terapeutycznych pracowali nad rozwiązaniem swoich głównych problemów, nad zmniejszeniem napięcia emocjonalnego, zwiększeniem poczucia własnej wartości, lepszym radzeniem sobie ze stresem oraz poprawieniem swojego funkcjonowania w życiu rodzinnym i społecznym. Prowadzone były warsztaty wsparcia psychologicznego dla opiekunów ukierunkowane na radzenie sobie w sytuacjach trudnych (w tym fitness mózgu - ćwiczenia usprawniające procesy pamięci). Bardzo ważnym elementem projektów było położenie nacisku na formy opieki zapobiegające hospitalizacjom, poprzez wczesne wykrywanie depresji, pomoc w sytuacjach kryzysowych. Miesiące trwania projektów przyniosły wdrożenie planu wsparcia beneficjentów opiekunów osób z zaburzeniami psychicznymi i uzależnionym od alkoholu w oparciu o cele zawarte w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego. Realizowano plan wsparcia, aktywizacji i przeciwdziałania izolacji i marginalizacji osób z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin (opiekunów) oraz osób uzależnionych od alkoholu i ich otoczenia, poprzez poradnictwo psychiatryczne i psychologiczne, sesje psychoterapii indywidualnej i grupowej. Po zdiagnozowaniu kompleksowym społecznej i zdrowotnej sytuacji beneficjentów przeprowadzono psychoedukacje najbliższego otoczenia opiekunów osób chorych psychicznie i uzależnionych oraz interwencje w sytuacjach kryzysowych. Działania zminimalizowały ryzyko marginalizacji i izolacji społecznej i zawodowej beneficjentów, nastąpiła poprawa jakości życia ich i osób chorych oraz poprawa zdrowia psychicznego i fizycznego, złagodzenie skutków stresu i stanów depresyjnych opiekunów osób z chorobą Alzheimera, lepsze funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w rodzinie i środowisku, spowolnienie procesu niepełnosprawności osób chorych. Przeprowadzone indywidualne terapie w domach chorych wpłynęły na polepszenie stanu psychofizycznego chorych i lepsze ich funkcjonowanie w środowisku. Nastąpiło zmniejszenie częstotliwości występowania zaburzeń nastroju i tym podobnych następstw trudności związanych z długotrwałą opieką nad osobami z chorobami psychicznymi i uzależnieniami, przedłużenie w czasie funkcjonowania osób chorych w społeczeństwie, unikanie dożywotniego pobytu w placówkach psychiatrycznych całodobowej opieki. Przeciwdziałanie społecznemu wykluczeniu osób chorujących psychicznie. Przeciwdziałanie uzależnieniu i pomoc w życiu w trzeźwości. Specjalistyczne porady telefoniczne i na forum internetowym przygotowywały opiekunów do sprawowania funkcji opiekuńczych. Zrealizowane projekty były też dużym krokiem w kierunku stworzenia skoordynowanego i efektywnego systemu wsparcia opiekunów osób z zaburzeniami psychicznymi (współpraca z MOPR, poradniami zdrowia psychicznego, oddziałami dziennymi opieki psychiatrycznej, Klubami Samopomocy itp.). Cel główny 2: Zapewnienie osobom z zburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym Cel główny 2 był realizowany poprzez programy i projekty związane z organizacją systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego. Zadanie Udzielanie pomocy psychologicznej osobom z zaburzeniami psychicznymi, w tym zagrożonych uzależnieniem w celu szczegółowym 2.2 Upowszechnienie zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego realizowały 4 podmioty organizacje pozarządowe i pożytku społecznego mające w swoim zakresie działania związane z ochrona zdrowia psychicznego: Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Kryzysami Psychicznymi "Przyjazna Dłoń" - Wsparcie w środowisku dla osób z zaburzeniami psychicznymi, w tym zagrożonych uzależnieniem

5 Pomorska Fundacja ETOH - Udzielanie pomocy psychologicznej osobom z zaburzeniami psychicznymi, w tym zagrożonym uzależnieniem Fundacja Rozwoju Rodziny rodzicdziecko.pl - Grupa terapeutyczna dla rodziców niemowląt i małych dzieci Fundacja Wsparcia społecznego ORENDA - RAZEM RAŹNIEJ Łącznie uczestniczyło w nich 164 osób dorosłych. Projekty były realizowane w celu zapewnienia osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej, zintegrowanej i dostępnej opieki zdrowotnej psychiatrycznej oraz innych form pomocy niezbędnych do życia w środowisku (społecznym, rodzinnym, zawodowym) poprzez wprowadzenie środowiskowego modelu opieki psychiatrycznej wśród beneficjentów mieszkańców Miasta Gdańska oraz koordynacji różnych form pomocy i opieki dla tych osób. Ważnym celem programów była walka z wykluczeniem i degradacją społeczną osób z zaburzeniami psychicznymi uzależnionych i zagrożonych uzależnieniem od alkoholu oraz ich rodzin i wsparcie osób chorych poprzez kompleksową poradę psychologiczną i psychospołeczną w celu rozwiązania bądź zmniejszenia dolegliwości istniejących problemów. Pomoc psychologiczna skierowana była do osób z zaburzeniami psychicznymi, uzależnionych bądź zagrożonych od alkoholu, DDA (Dorosłych Dzieci Alkoholików), a także z problemami rodzinnymi, konfliktami w rodzinie, trudnościami funkcjonowania w społeczeństwie, trudnościami w znalezieniu pracy itp. Zapewnienie szybkiego i wielostronnego, dostosowanego do sytuacji i potrzeb pacjentów działania; zwłaszcza dla pacjentów z zaburzeniami psychotycznymi i uzależnionych od alkoholu, przy rozwoju różnorodnych zintegrowanych form oparcia społecznego umożliwiło przeciwdziałanie izolacji i marginalizacji, aktywizację osób z zaburzeniami psychicznymi i uzależnionych lub zagrożonych uzależnieniem i ich rodzin, zwiększenie dostępu do dobrej jakości usług medycznych, socjalnych, aktywizujących i zapewniło respektowanie podmiotowości osoby zaburzonej psychicznie, uzależnionej, lub zagrożonej uzależnieniem. Pomoc psychologiczna dla mieszkańców Gdańska obejmowała zaburzenia psychiczne typu nerwice lekowe, stany depresyjne, stany depresyjne w sytuacjach kryzysowych, gdy brakuje skutecznych sposobów zaradczych oraz umiejętności interpersonalnych (rozpad związku, brak umiejętności wychowawczych, sytuacje przemocy, odrzucenia, dyskryminacji). Zapewnienie szybkiej interwencji w momencie kryzysu psychicznego oraz objęcie kompleksową opieką psychiatryczną i psychologiczną osoby zaburzone psychiczne i ich rodziny zapewniło wsparcie funkcjonowania osób chorych w społeczeństwie w celu uniknięcia długotrwałej hospitalizacji. Realizacja programów umożliwiła zwiększenie dostępności do usług medycznych, socjalnych i aktywizujących dostosowanych do indywidualnie zdiagnozowanego problemu osoby chorej. Realizacja programów wpłynęła na zmniejszenie izolacji i marginalizacji osób z zaburzeniami psychicznymi, ich otoczenia i rodzin znajdujących się w sytuacjach stwarzających zagrożenie dla ich zdrowia psychicznego oraz osób zagrożonych uzależnieniem od alkoholu. Różnorodne formy terapii (indywidualna, grupowa, warsztaty, obozy terapeutyczne gdzie pacjenci pracowali nad rozwiązaniem głównych problemów osobistych, nad zmniejszeniem napięcia emocjonalnego, zwiększeniem poczucia własnej wartości i radzenia sobie ze stresem przy zwiększonym współudziale rodziny w rozwiązywaniu problemów i pełnym respektowaniu podmiotowości osoby zaburzonej psychicznie, uzależnionej i zagrożonej uzależnieniem miały na celu zapobieganie wykluczeniu i degradacji społecznej osób chorujących psychicznie i uzależnionych i przedłużanie w czasie funkcjonowania osób chorych w społeczeństwie co pozwoliło niejednokrotnie na unikniecie długotrwałego lub dożywotniego pobytu w placówkach całodobowej opieki psychiatrycznej. Powyższe działania realizowane w ramach programów wpłynęły na znaczną poprawę funkcjonowania osób zaburzonych psychicznie i/lub uzależnionych od alkoholu w życiu rodzinnym i społecznym. Działania programów połączone były ze współpracą i integracją z już istniejącymi środowiskowymi formami pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi Poradniami Zdrowia Psychicznego, Środowiskowymi Domami Pomocy, Klubami Samopomocy, Oddziałami Dziennymi i z lokalnymi instytucjami (MOPR) w celu stworzenia skoordynowanego i efektywnego systemu wsparcia.

6 Łącznie w powyższych programach wzięło udział 545 osób dorosłych Środki finansowe przeznaczone na wykonanie zadań dla organizacji pozarządowych wyniosły zł (finansowanie w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok Obszar Nr 3 Interwencja Zdrowotna oraz z budżetu Gminy Miasta Gdańska). PROJEKTY REALIZOWANE PRZEZ PODMIOTY PROWADZĄCE DZIAŁALNOŚĆ LECZNICZĄ Cel główny 1 był realizowany poprzez programy zdrowotne związane z zapobieganiem zaburzeniom psychicznym. Zadanie otwartego konkursu ofert dla podmiotów leczniczych: Opracowanie i wdrożenie programu zdrowotnego z zakresu zapobiegania depresji, samobójstwom i zburzeniom lękowym uwzględniającego specyficzne potrzeby grup ryzyka realizowały dwa podmioty: NZOZ Poradnia Zdrowia Psychicznego WRZESZCZ - Będzie Dobrze Nadmorskie Centrum Medyczne - Zdążyć z Pomocą Uśmiechnij się Znowu I Adresatami powyższych programów zdrowotnych były osoby dorosłe zagrożone depresją, samobójstwem i zaburzeniami lękowymi, w tym uzależnione lub zagrożone uzależnieniem od alkoholu. Programy miały na celu zmniejszenie nasilenia problemu zdrowotnego związanego w grupie docelowej poprzez poprawę jakości życia osób zagrożonych depresją, samobójstwem i zaburzeniami lękowymi, w tym zagrożonych uzależnieniem, a poprzez wsparcie i profilaktykę zdrowotną zmniejszenie szkód zdrowotnych, psychologicznych i społecznych. Działania programów z zakresu zapobiegania depresji, samobójstwom i zaburzeniom lękowym uwzględniające specyficzne potrzeby grup ryzyka obejmowały wczesne wykrywanie zaburzeń depresyjnych, lękowych i zagrożeń samobójstwem. Projekty zakładały zmniejszenie częstości występowania pełnoobjawowej depresji, zaburzeń lękowych oraz zagrożenia uzależnieniem poprzez zidentyfikowanie u pacjenta cech predysponujących do jej wystąpienia w przyszłości oraz redukcja tychże czynników poprzez zastosowane działań interwencyjnych, konsultacji psychiatrycznych, diagnostycznych i terapeutycznych, konsultacji psychologicznych, diagnostycznych i terapeutycznych warsztatów psychoedukacyjno terapeutycznych, udział i konsultacje specjalisty terapii uzależnień oraz sesji terapii rodzinnej. Rezultatem działań podjętych w ramach programów był większy dostęp pacjentów do szerokiej i zróżnicowanej oferty terapeutycznej (różnorodnych rodzajów terapii indywidualnej i grupowej dostosowanej do specyfiki problemów, grupy wiekowej itp.). Poprzez szybkie reagowanie i wsparcie pacjentów w kryzysach nastąpiło skrócenie okresu od wystąpienia objawów do podjęcia interwencji specjalistycznej. Zapewnienie pomocy i wsparcia terapeutycznego osobom zagrożonych wystąpieniem depresji, zaburzeń lękowych, zagrożonych samobójstwem pozwoliło na zmniejszenie nasilenia problemu zdrowotnego w grupie docelowej, poprawę jakości życia osób zagrożonych depresją stworzyło warunki do prawidłowego rozwoju osobowości i było skutecznym zabiegiem przeciwdziałania izolacji społecznej. Pomoc terapeutyczna i medyczna przyczyniła się również do poprawy stanu zdrowia psychosomatycznego (nerwice wegetatywne). Zwiększenie skuteczności i dostępności pomocy dla osób grupy docelowej, przyczyniło się więc znacznie do zmniejszenia poważnych szkód zdrowotnych, psychologicznych i społecznych. Nastąpiła również zmiana postaw społecznych i przekonań wobec osób zagrożonych depresją, samobójstwem i zaburzeniami lękowymi, w tym zagrożonych uzależnieniem w środowisku lokalnym. Interwencje pracownika socjalnego

7 polegające na pomocy w środowisku społecznym w zakresie usamodzielnienia, odzyskania i umocnienia zdolności do prawidłowego i zadawalającego funkcjonowania w społeczeństwie były ważnym elementem psychoedukacyjnym programów. Działaniami programów objęte było 145 osób dorosłych. Powyższe programy finansowane były z Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2014 w ramach Obszaru Nr 3 Interwencja Zdrowotna oraz z budżetu Miasta Gdańska w kwocie zł. Cel główny 2: Zapewnienie osobom z zburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym Cel główny 1 był realizowany poprzez programy zdrowotne realizujące cel szczegółowy: Upowszechnienie Środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej w zadaniach: I. Zadanie otwartego konkursu ofert dla podmiotów leczniczych: Opracowanie projektu uszczegółowienia programu zdrowotnego poszerzającego zróżnicowanie i unowocześnienie oparcia społecznego w zakresie psychiatrii środowiskowej dla osób z zaburzeniami psychicznymi, w tym zagrożonych uzależnieniem oraz jego wdrożenie i realizację realizowały dwa podmioty prowadzące działalność leczniczą wyłonione w otwartym konkursie ofert: NZOZ Poradnia Zdrowia Psychicznego WRZESZCZ Program zdrowotny Wyjść Poza Mury NZOZ Ośrodek Terapii i Profilaktyki Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Żukowie Elżbieta Potwardowska Krajewska Życie na Nowo Realizowane programy zdrowotne miały na celu zapewnienie środowiskowej opieki psychiatrycznej i psychologicznej adekwatnej do stanu zdrowia i poziomu funkcjonowania społecznego, poprawę stanu psychicznego pacjenta, przeciwdziałanie i zapobieganie kolejnym hospitalizacjom oraz inwalidyzacji, poprawę funkcjonowania psychospołecznego i umiejętności społecznych. Nawiązanie współpracy z pacjentem, jego rodziną i osobami z najbliższego otoczenia zakładało jej utrzymanie również po zakończeniu programu. Działania terapeutyczne prowadziły do wypracowania poprawy w zakresie funkcjonowania pacjenta w sferze poznawczej, emocjonalnej i behawioralnej, by umożliwić prawidłowe funkcjonowanie w środowisku poprzez usuwanie zaburzeń somatycznych i psychicznych, zwiększenie zdolności do rozwiązywania problemów, poznanie konstruktywnych sposobów radzenia sobie ze stresem, uzyskanie zdolności do niezależnego życia społecznego, poprawę umiejętności społecznych, zwiększenie zdolności do prowadzenia zdrowego i konstruktywnego stylu życia (przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych, zwiększanie ich wiedzy i umiejętności), zmniejszenie lęku przed opuszczaniem azylu domowego, a także do zwiększenia aktywności zawodowej. W przypadku osób uzależnionych lub zagrożonych uzależnieniem konsultacje

8 terapeuty uzależnień oraz różne formy terapii nakierowane były na zwiększenie zdolności do trwałego utrzymywania abstynencji, zwiększenia zdolności do samokontroli. Programy zapewniły dostęp do różnorodnych świadczeń zdrowotnych (medycznych i terapeutycznych): lekarskie wizyty domowe, porady lekarskie diagnostyczne/ terapeutyczne, sesje psychoterapii indywidualnej, terapię grupową i terapię grupową psychoedukacyjną, które umożliwiły adresatom programów nabycie nowych kompetencji przez pacjentów pozwalających na zbudowanie nowej wizji życia, poprawę umiejętności społecznych poprzez treningi umiejętności radzenia sobie ze stresem i sytuacjami wysokiego ryzyka. Wizyty domowe i opieka terapeutyczna nad pacjentem w domu umożliwiła włączenie leczenia seniorów i psychoedukację dla rodzin pacjentów i ich opiekunów. Wzmocnienie wsparcia społecznego w zakresie psychiatrii środowiskowej dzięki wprowadzeniu modelu integracyjnej psychoterapii uzależnień umożliwiło pacjentom z podwójną diagnozą udział w terapiach nastawionych na zmotywowania do leczenia, (również terapia podtrzymująca After Care ) i na wzmacnianie pacjentów w kierunku zachowania abstynencji, zwiększania zdolności do samokontroli i do trwałego utrzymywania abstynencji oraz zapobiegania nawrotom uzależnienia. Wczesne wykrywanie problemów i zaburzeń psychicznych umożliwiło zmniejszenie koniecznych hospitalizacji i pozwoliło kontynuować opiekę terapeutyczną, a wczesne wykrywanie zaburzeń psychicznych pozwoliło na ograniczenie ilości prób samobójczych i samobójstw, a co za tym idzie zmniejszenie kosztów wynikających z leczenia i inwalidyzacji pacjentów i ich rodzin. Zapewnienie wsparcia i pomocy pacjentom grupy docelowej i ich rodzinom z najbliższego otoczenia w zakresie psychiatrii środowiskowej w aspekcie społecznym wpłynęło na zmniejszenie problemu stygmatyzacji i izolacji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi i uzależnionych od alkoholu i ich rodzin, a także na zwiększenie świadomości i zmian stereotypowego, krzywdzącego postrzegania osób z zaburzeniami psychicznymi. Działaniami programów objęte były 172 osoby dorosłe. Wymienione programy finansowane były z Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2014 w ramach Obszaru Nr 3 Interwencja Zdrowotna oraz z budżetu Miasta Gdańska w kwocie zł. II. Zadanie otwartego konkursu ofert dla podmiotów leczniczych: Realizacja programu w zakresie psychiatrii środowiskowej w celu zapewnienia kompleksowej opieki pacjentom z zaburzeniami psychicznymi, uzależnionych oraz zagrożonych uzależnieniem realizowały dwa podmioty prowadzące działalność leczniczą wyłonione w otwartym konkursie ofert: NZOZ Poradnia Zdrowia Psychicznego WRZESZCZ Program zdrowotny Bliżej Siebie Nadmorskie Centrum Medyczne - Zdążyć z Pomocą Uśmiechnij się Znowu III Realizowane programy zdrowotne miały na celu zapewnienie pomocy i wsparcia dla pacjentów grupy docelowej i ich rodzin w zakresie kompleksowej, specjalistycznej środowiskowej opieki psychiatrycznej i psychologicznej adekwatnej do stanu zdrowia i poziomu funkcjonowania społecznego, poprawę stanu psychicznego pacjenta, przeciwdziałanie i zapobieganie kolejnym hospitalizacjom oraz inwalidyzacji, poprawę funkcjonowania psychospołecznego i umiejętności społecznych. Podstawowe zadania wiązały się z zapewnieniem kompleksowej opieki psychiatrycznej, geriatrycznej i psychoterapeutycznej osobom z zaburzeniami psychicznymi, pacjentom geriatrycznym, uzależnionym lub zagrożonym uzależnieniem i ich rodzinom oraz opiekunom. Porady lekarskie diagnostyczne ambulatoryjne /środowiskowe rozpoczynały proces

9 diagnostyczno terapeutyczny kontynuowany w procesie leczenia poprzez porady terapeutyczne psychiatryczne, psychoterapię indywidualną ambulatoryjno środowiskową (przy pogłębionej diagnostyce osobowości), psychoterapię indywidualną nastawioną na pracę z podstawowymi problemami i trudnościami uczestnika prowadzoną według określonej metody, warsztaty psychoterapeutyczne, warsztaty psychoedukacyjne, sesje wsparcia psychospołecznego, Warsztaty Terapii Zajęciowej oraz porady psychologiczno terapeutyczne. Kluczowymi działaniami w programach były przeprowadzane w zależności od potrzeb beneficjentów wizyty domowe, udzielane przez lekarza psychiatrę oraz terapeutę, sesje psychoterapii indywidualnej udzielanej przez certyfikowanego psychoterapeutę w środowisku, przy współudziale pielęgniarki środowiskowej, w miejscu zamieszkania pacjenta. Ten rodzaj opieki mieli zapewniony pacjenci wymagający leczenia psychiatrycznego w domu ze względu na choroby somatyczne (lub dementywne) wiek oraz z innych przyczyn, ze znacznym upośledzeniem funkcjonowania społecznego. Wymieniona grupa beneficjentów była objęta również opieką specjalisty geriatry. Bardzo istotne dla prawidłowej realizacji programów było utworzenie różnorodnych grup terapeutycznych dostosowanych do potrzeb beneficjentów dla osób po przejściu psychozy, z rozpoznaniem zaburzeń lękowych oraz z lękiem społecznym, osób z zaburzeniami odżywiania, seniorów i osób z chorobami dementywnymi, uzależnionych, współuzależnionych, DDA, uzależnionych od substancji psychoaktywnych, członków rodzin osób uzależnionych osób z rodzin dysfunkcyjnych celem poprawy funkcjonowania w rożnych sferach deficytowych. W ramach programu realizowano świadczenia medyczne przy zastosowaniu katalogu interwencji terapeutycznych: grupowej i indywidualnej pracy terapeutycznej oraz z zakresu lecznictwa odwykowego ( dla osób z podwójną diagnozą). W celu redukcji i łagodzenia problemów oraz trudności powodujących dysfunkcjonalność rodziny stanowiące ryzyko wystąpienia zaburzeń psychicznych była prowadzona terapia rodzin. Dzięki specyfice holistycznej opieki środowiskowej zwiększyła się możliwość szybkiego reagowania i wsparcia pacjentów w kryzysach. W wyniku psychoterapii i leczenia farmakologicznego uzyskano zmniejszenie nasilenia objawów zaburzeń oraz poprawę jakości życia u większości świadczeniobiorców i ich rodzin oraz zwiększoną się motywację beneficjentów programu do działań w różnych sferach życia. Dostęp pacjentów do szerokiej i zróżnicowanej oferty terapeutycznej poprzez terapię w poradni i miejscu zamieszkania umożliwił zapewnienie beneficjentom programu kompleksowej opieki i pomocy, co pozwoliło na uzyskanie znacznie lepszych efektów w leczeniu i dało możliwość pracy nad problemami i deficytami w różnych sferach, zapewniło ciągłość procesu terapeutycznego i pozwoliło uzyskać zmniejszenie objawów zaburzeń i poprawę psychospołecznego funkcjonowania pacjentów z grupy docelowej w znacznie krótszym czasie, zapobiegając degradacji i marginalizacji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi. W ramach programów, w wyniku podjętych działań osiągnięto również zmniejszenie problemu stygmatyzacji i izolacji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi i uzależnionych od alkoholu i ich rodzin, a także zwiększenie świadomości i zmian stereotypowego postrzegania osób chorujących psychicznie. Realizacja programów, dzięki uzyskaniu znacznej redukcji szkód zdrowotnych, psychicznych i somatycznych zmniejszyła znacząco częstotliwość hospitalizacji psychiatrycznych wśród objętych nim pacjentów, co oznacza obniżenie społecznych kosztów leczenia. Trwająca przez cały okres realizacji programów współpraca z jednostkami MOPR w Gdańsku (min. interwencje pracowników socjalnych) i Psychiatrycznymi Oddziałami Dziennymi była prowadzona w celu wypracowania systemu kompleksowej psychiatrycznej opieki środowiskowej w Mieście. Łącznie w powyższych programach wzięło udział 689 osób dorosłych Środki finansowe przeznaczone na wykonanie wymienionych zadań wyniosły zł, (finansowanie w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok Obszar Nr 3 Interwencja Zdrowotna oraz z budżetu Gminy Miasta Gdańska). Koszt wszystkich zadań realizowanych przez podmioty prowadzące działalność leczniczą wyniósł zł. Uczestniczyło w nich 1006 osób.

10 Podsumowując w roku 2014 w programach realizujących zadania Gdańskiego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata wzięło udział 1551 osób. Środki finansowe przeznaczone na wykonanie zadań dla podmiotów prowadzących działalność leczniczą oraz organizacji pozarządowych wyniosły zł (finansowanie w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok Obszar Nr 3 Interwencja Zdrowotna oraz z budżetu Gminy Miasta Gdańska).