Instrumenty pochodne Wizualizacja przykładów z ćwiczeń

Transkrypt

1 Instrumenty pochodne Wizualizacja przykładów z ćwiczeń

2 Z czego składa się instrument pochodny? KWOTA UMOWNA + ZASADA ROZLICZANIA RÓŻNIC CENOWYCH

3 NFD dinozaur wśród pochodnych KWOTA UMOWNA x dzisiejszy terminowy kurs walutowy - przyszły kurs walutowy

4 Co odzwierciedla dzisiejszy terminowy kurs walutowy?

5 Jakie jest prawdopodobieństwo wzrostu albo spadku kursu walutowego w stosunku do jego aktualnego poziomu?

6 NFD dinozaur wśród pochodnych KWOTA UMOWNA Najbardziej dzisiejszy prawdopodobny terminowy x poziom kurs przyszłego walutowy kursu - przyszły kurs walutowy

7 Jaka jest oczekiwana stopa zwrotu z zawarcia transakcji NDF?

8 KONTRAKTY FRA KWOTA UMOWNA x dzisiejsza terminowa stopa procentowa - przyszła stopa procentowa

9 Co odzwierciedla dzisiejszy poziom terminowej stopy procentowej?

10 KONTRAKTY FRA KWOTA UMOWNA Oczekiwany dzisiejsza terminowa aktualnie x przyszły stopa procentowa poziom stopy - przyszła stopa procentowa

11 7,0% 6,5% 6,0% FRA 3x6 3 M po 3 miesiącach 5,5% 5,0% 4,5% 4,0% 3,5% 3 sty 05 3 sty 06 3 sty 07 3 sty 08 3 sty 09

12 Jakie jest prawdopodobieństwo wzrostu albo spadku stopy procentowej w stosunku do aktualnej wysokości terminowej stopy procentowej?

13 Jaka oczekiwana (najbardziej prawdopodobna) wielkość zysku lub straty z zawarcia transakcji FRA?

14 Jaka jest oczekiwana wartość zysku albo straty w wyniku zakupu bonu skarbowego?

15 Np. 1M stopa to średnia 30 oczekiwanych O/N w ciągu najbliższego miesiąca Wn P = 1 + i

16 Z punktu widzenia wyniku finansowego netto FRA = Syntetyczny bon skarbowy

17 Relative value trade BONY SKARBOWE FRA Obstawianie na ile stopy procentowe wzrosną lub spadną w stosunku do siebie na rynku FRA i bonów skarbowych

18 Relative value trade FRA BONY SKARBOWE Obstawianie na ile stopy procentowe wzrosną lub spadną w stosunku do siebie na rynku FRA i bonów skarbowych

19 Rodzaje instytucji operujących na obu rynkach nie pokrywają się całkowicie ze sobą, co daje szansę odgadnięcia zmian spreadu dokonujących się pod wpływem (częściowo niezależnych od siebie) zmian sytuacji na obu rynkach.

20 Gra na zmianę spreadu zwiększa rolę analiz fundamentalnych

21 Kontrakty OIS; 2,3 Kontrakty IRS; 1,7 Kontrakty futures na indeks WIG20; 1,3 Kontrakty terninowe na FX:; 1,8 Opcje walutowe; 1,2 Kontrakty FRA; 6,0

22 Czym się różnią kontrakty terminowe od kontraktów futures?

23 ONTRAKTY TERMINIOWE NA WIBOR KWOTA UMOWNA Oczekiwany dzisiejsza terminowa aktualnie x przyszły stopa procentowa poziom stopy - przyszła stopa procentowa

24 Jak powinna zabezpieczyć się przed ryzykiem wzrostu stopy procentowej firma, która zaciągnęła roczny kredyt przy zmiennym oprocentowaniu?

25 F=100-f BILANS i 0,3 i * 3,6 i * 6,9 i * 9,12 POZYCJE POZABILANSOWE WIBOR 3x6 WIBOR 6x9 WIBOR 9x12

26 Jak bank udzielający tego kredytu powinien zabezpieczyć się przed ryzykiem spadku stopy procentowej?

27 F=100-f BILANS i 0,3 i * 3,6 i * 6,9 i * 9,12 POZYCJE POZABILANSOWE WIBOR 3x6 WIBOR 6x9 WIBOR 9x12

28 KONTRAKTY IRS KWOTA UMOWNA x dzisiejsza długoterminowa stopa procentowa - przyszła wysokość krótkoterminowych stóp procentowych

29 Co odzwierciedla dzisiejsza wysokość długoterminowej stopy procentwej, która na rynku IRS odzwierciedla stopy dochodowości obligacji skarbowych?

30 KONTRAKTY IRS KWOTA UMOWNA Oczekiwany średni poziom przyszłych dzisiejsza długoterminowa krótkoterminowych stopa stóp procentowa procentowych - przyszła wysokość krótkoterminowych stóp procentowych x

31 Aktywa 1 Y 3 M obligacja krótkoterminowa pożyczka Pasywa 1 k * * * 1 i 0,25 1 i 0,25 1 0,25 1 0,25 3,6 i 0,3 6,9 i9,12

32 IRS = ZABEZPIECZANIE SIĘ PRZED RYZYKIEM ZMIAN KRÓTKOTERMINOWYCH STÓP PROCENTOWYCH W STOSUNKU DO ICH OCZEKIWANEGO (ŚREDNIEGO) POZIOMU

33 Rozliczanie IRS IRS = FRA z rożna STOPA STAŁA i WIBOR 3,6 - i WIBOR 6,9 - i WIBOR 9,12 - i WIBOR 12,15 - i

34 BILANS 2Y i 0,3 i * 3,6 i * 6,9 i * 9,12 i * 12,15 i * 15,18 i * 18,21 i * 21,24 POZYCJE POZABILANSOWE WIBOR IRS 2Y vs 3M WIBOR 2Y Średni oczekiwany poziom WIBOR Warsaw Interbank Borrowing Offered Rate London Interbank Borrowing Offered Rate Prague Interbank Borrowing Offered Rate

35 Jaka jest początkowa wartość IRS, jeśli weźmiemy pod uwagę, że punktem odniesienia dla IRS jest oprocentowanie obligacji skarbowych?

36 Jaka jest oczekiwana stopa zwrotu z zakupu zero-kuponowej obligacji skarbowej?

37 Aktywa 1 Y 3 M obligacja krótkoterminowa pożyczka Pasywa 1 k * * * 1 i 0,25 1 i 0,25 1 0,25 1 0,25 3,6 i 0,3 6,9 i9,12

38 Z punktu widzenia wyniku finansowego netto IRS = Syntetyczna obligacja skarbowa

39 Co zrobić, by nie ponieść straty przy odsprzedaży kupionych obligacji?

40 Kupić IRS = sprzedać syntetyczną obligację skarbową OBLIGACJE WIBOR IRS

41 PKO B.P Bony skarbowe Pozycje pozabilansowe Obligacje skarbowe Depozyty gospodarstw domowych IRS Kredyty

42 Co zrobić, by nie spadło oprocentowanie z dochodów uzyskanych ze sprzedaży obligacji?

43 Sprzedać IRS = kupić syntetyczną obligację skarbową WIBOR OBLIGACJE IRS

44 By IRS dawały skuteczne zabezpieczenie długoterminowe stopy procentowe na rynku TB i IRS powinny zmieniać się równolegle. Co powoduje, że rzeczywiście tak jest?

45 ASSET SWAP (relative value trade) OBLIGACJE SKARBOWE IRS

46 Rodzaje instytucji operujących na obu rynkach nie pokrywają się całkowicie, co daje szansę odgadnięcia kierunku zmian spreadu dokonujących się pod wpływem (częściowo niezależnych od siebie) zmian sytuacji na obu rynkach.

47 Gra na zmianę spreadu zwiększa rolę analiz fundamentalnych

48 8,0% 7,5% IRS 5Y TB 7,0% 6,5% 6,0% 5,5% 5,0% 4,5% 4,0% 3 sty 05 3 sty 06 3 sty 07 3 sty 08 3 sty 09 3 sty 10

49 Przykład 1

50 Jakie ryzyko rynkowe ponosi bank A, który - przed oczekiwanym osłabnięciem koniunktury - kupił portfel 2-letnich obligacji, finansując ich zakup 3M odnawialną pożyczką?

51 Ryzyko, że stawki WIBOR spadną mniej niż się oczekuje OBLIGACJE WIBOR

52 OBLIGACJE WIBOR Stopa IRS odzwierciedla oczekiwaną skalę obniżek stóp IRS

53 Przykład 2

54 Jakie ryzyko ponosi bank B, który przed oczekiwanym ożywieniem koniunktury - wyemitował 2 letnie obligacje zerokuponowe i wykorzystał pozyskane w ten sposób środki, by udzielić 2-letnich kredytów przy zmiennym 3M oprocentowaniu?

55 Ryzyko, że stawki WIBOR wzrosną mniej niż się oczekuje WIBOR 2Y

56 WIBOR 2Y Stopa IRS odzwierciedla oczekiwaną skalę podwyżek stóp IRS

57 Przykład 3

58 Zidentyfikowaliśmy na rynku obligacje firmy XYZ, w których zawarta w ich stopach dochodowości premia za ryzyko jest w naszej ocenie wyraźnie wyższa niż wynikałoby to sytuacji finansowej emitującej je firmy. Kupujemy obligacje firmy XYZ, by zarobić na tłustej (przeszacowanej) premii za ryzyko.

59 Ponosimy jednak ryzyko, że nastąpi nieoczekiwany ogólny wzrost stóp procentowych, co sprawi, że ceny wszystkich obligacji spadną.

60 + 100 OBLIGACJE FIRMY XYZ 3M POŻYCZKA? Jak zabezpieczyć się przed ryzykiem poniesienia strat w wyniku nieoczekiwanego ogólnego wzrostu stóp procentowych i wywołanego nim spadku cen wszystkich obligacji?

61 + 100 OBLIGACJA FIRMY XYZ 3M POŻYCZKA Zachowamy premię za ryzyko, ponieważ stopa stała na rynku IRS odzwierciedla stopy na rynku OS IRS

62 Połączenie obu transakcji jest niczym innym jak arbitrażem polegającym na jednoczesnym zakupie obligacji firmy XYZ i syntetycznej sprzedaży obligacji skarbowych; skoro IRS to syntetyczna TB Arbitraż pozwolił nam zmonetyzować wynik naszej analizy fundamentalnej! ZAKUP OBLIGACJI FIRMY XYZ IRS

63 Gra na zmianę spreadu zwiększa rolę analiz fundamentalnyc, ale

64 ASSET SWAP OBLIGACJE SKARBOWE IRS

65 Jaki jest efekt arbitrażu na rynku IRS?

66 Zazwyczaj spekulacja na rynku asset swap ma charakter arbitrażu: spekulacji na powrót spreadu pomiędzy rentownościami na rynku IRS i obligacji do jego typowej wielkości

67 3-sty-05 3-mar-05 3-maj-05 3-lip-05 3-wrz-05 3-lis-05 3-sty-06 3-mar-06 3-maj-06 3-lip-06 3-wrz-06 5Y IRS 5Y TB 6,25% 5,75% 5,25% 4,75% 4,25%

68 Dlaczego transakcje asset swap są bardzo popularne?

69 Rodzaje instytucji operujących na obu rynkach nie pokrywają się całkowicie, co daje szansę odgadnięcia kierunku zmian spreadu dokonujących się pod wpływem (częściowo niezależnych od siebie) zmian sytuacji na obu rynkach.

70 Gra na zmianę spreadu zwiększa rolę analiz fundamentalnych

71 Przykład 4

72 Kiedy rynek IRS wpłynął w sposób widoczny na bieg zdarzeń na polskim rynku finansowym?

73 Jest lato Ekonomiści krajowych towarzystw ubezpieczeniowych i funduszy emerytalnych z niepokojem obserwują trudności związane z uchwaleniem ustawy budżetowej, dzięki której rząd odzyskałby kontrolę nad tempem zwiększania się długu publicznego. Wiedzą, że jeśli ustawa nie zostanie uchwalona wzrośnie premia za ryzyko i spadną ceny obligacji

74 Jaką radę daliby ekonomiści szefom departamentów skarbu w towarzystwach ubezpieczeniowych i funduszach emerytalnych, gdyby był im wolno wykorzystywać kontrakty IRS do zabezpieczenia się przed ryzykiem?

75 Powiedzieliby mniej więcej coś takiego: Słuchajcie, zabezpieczcie się na rynku IRS przed spadkiem cen obligacji i możecie iść do domu obejrzeć dzisiejszy mecz w telewizji.

76 Towarzystwa ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne nie miały jednak (w Polsce) prawa do wykorzystywania pochodnych do zabezpieczenia się przed ryzykiem

77 Jaką więc radę musieli dać chief dealerom towarzystw ubezpieczeniowych i funduszy emerytalnych zatrudnieni w tych instytucjach ekonomiści?

78 Jak zareagowały na to rynki obligacji?

79 Dealerzy na londyńskim rynku IRS powiedzieli sobie: Och, jaki mamy śliczny trend spadkowy! A może by go tak pogłębić? Podbijmy stopy długoterminowe na rynku IRS, a arbitraż przeniesie ich wzrost na rynek obligacji. Kupimy potem polskie obligacje po atrakcyjnie niskich cenach, skoro nasi polscy koledzy sami sieją panikę.

80 mld. USD 9,5 Obligacje w portfelach zagranicznych inwestorów Ceny obligacji 5-letnich 102% 9,0 8,5 8,0 7,5 100% 98% 96% 94% 92% 7,0 1-lip lip-03 2-wrz-03 2-paź-03 90%

81 ,30% 0,25% 0,20% 0,15% 0,10% 0,05% 0,00% -0,05% -0,10% -0,15% Spread (OS-IRS) Pociągnięcie w górę stóp IRS Skutki wywołanej tym fali wyprzedaży obligacji I jeszcze raz...

82 Przykład 5

83 Na początku 1994 r Robert Citron, zarządzający funduszem inwestycyjnym Orange County, wierzył głęboko, że Fed będzie obniżał stopy procentowe. Lewarował więc portfel obligacji funduszu na rynku REPO.

84 Potrojenie stawki przy użyciu repo BILANS P.P. ZAKUP OBLIGACJI S ZAKUP OBLIGACJI S ZAKUP OBLIGACJI S POŻYCZKA SPRZEDAŻ SYNTETYCZNA OBLIGACJI REPO POŻYCZKA S SPRZEDAŻ SYNTETYCZNA OBLIGACJI POŻYCZKA REPO S ZAKUP OBLIGACJI F ZAKUP OBLIGACJI F

85 Orange County Inverse floater 12% FF x 2 INVERSE FLOATER

86 Jak Merrill Lynch zabezpieczał się przed ryzykiem?

87 Orange County Merrill Lynch IRS INVERSE FLOATER IRS

88 W czasie procesu, jaki Robert Citron wytoczył bankowi inwestycyjnemu, Michael Stamenson, przedstawiciel Merrill Lynch stwierdził: Mr. Citron is highly sophisticated, experienced, and knowledgeable investor and I learned a lot from him. A jak to komentuje Satyajit Das: Maybe he meant that he earned a lot from Citron Satyajit Das, 2006, s 125

89 Wniosek dla inwestorów: Mind the sophistication gap.

90 KONTRAKTY TERMINOWE NA OBLIGACJE

91 Współczynnik konwersji na CBOT CF n C 1 t 1.03 t 0, 3 n t 1

92 Współczynnik konwersji, o który korygowana jest cena kontraktu terminowego, by można ją było porównać z ceną określonej obligacji, zależy od daty zapadalności obligacji oraz wysokości płaconego przez kuponu CF n C 1 t 1.03 t 0, 3 n t 1

93 CF = Cena określonej obligacji Cena obligacji 20-letniej o 6% kuponie W sytuacji, gdy rynkowa stopa procentowa wynosi 6%

94 Dlaczego stosowany jest tak niedoskonały współczynnik konwersji?

95 CIRS SWAPY DWUWALUTOWE

96 Bilans przedsiębiorstwa Pozycje pozabilansowe KREDYTY DEWIZOWE CIRS AKTYWA KREDYTY KRAJOWE ŚRODKI WŁASNE

97 Jak zmniejszać ryzyko kursowe? Pożyczka EUR RYZYKO KURSOWE PKP Rozwiązanie? CIRS? PLN EUR Bank

98 Jak zmniejszać ryzyko kursowe? Pożyczka EUR RYZYKO KURSOWE Rozwiązanie? CIRS PKP CZK EUR Bank

99 Credit Default Swap BANK PRZEJMUJĄCY RYZYKO BANK POZBYWAJĄCY SIĘ RYZYKA Premia SYNTETYCZNY OBLIGACJA Płatność warunkowa SYNTETYCZNY OBLIGACJA DEPOZYT KAPITAŁ

100 Jak konstruować instrumenty finansowe zamieniając strumienie płatności?

101 Ryzyko rynkowe Ryzyko kredytowe (niewypłacalności) Podejmujemy ryzyko Podejmujemy stopy procentowej ryzyko kursowe i ryzyko kredytowe CIRS IRS, credit default swap DEPOZYT USD SYNTETYCZNY DEPOZYT PLN SYNTETYCZNA OBLIGACJA PLN

102 Pozbywamy się Pozbywamy się ryzyka ryzyka kursowego stopy procentowej CIRS i ryzyka kredytowego IRS, credit default swap SYNTETYCZNA OBLIGACJA PLN SYNTETYCZNA OBLIGACJA USD SYNTETYCZNY DEPOZYT USD

103 OBLIGACJA SYNTETYCZNY NOMINOWANA W WALUCIE DEPOZYT OBCEJ Ryzyko kursowe Ryzyko odsetkowe Ryzyko kredytowe CIRS IRS Default swap