Raport: Portret finansowy Polaków Plany na 2013 rok. Deutsche Bank Private & Business Clients. Deutsche Bank Private & Business Clients

Transkrypt

1 Deutsche Bank Raport: Portret finansowy Polaków Plany na 2013 rok. 1 grudzieñ 2012

2 18 grudnia 2012 r. Raport: Portret finansowy Polaków Plany na 2013 rok. Finansowe zachowania Polaków s¹ pe³ne sprzeczności. Potwierdzaj¹ to miêdzy innymi wyniki wielu badañ przeprowadzonych w 2012 roku przez Deutsche Bank PBC. W sferze deklaracji jesteśmy finansowo racjonalnym narodem. Na przyk³ad, zdajemy sobie sprawê, e aby zapewniæ sobie stabiln¹ przysz³ośæ, powinniśmy oszczêdzaæ d³ugoterminowo na w³asn¹ rêkê. Jednak za deklaracjami nie zawsze id¹ czyny. Świadcz¹ o tym zarówno wyniki badañ, jak i obiektywne dane. Spis treści PLANY A RZECZYWISTOŚÆ... 5 RACHUNKI BANKOWE: Wiernośæ od pierwszego za³o enia, któr¹ mo na wystawiæ na próbê... 5 JAK OSZCZÊDZAMY I INWESTUJEMY: Cele i formy... 7 EMERYTURA: Świadomi potrzeby, lecz bierni... 8 CO ZROBIMY Z NAG YM PRZYP YWEM GOTÓWKI...10 NAJLEPSZE INWESTYCJE: Poszukiwanie bezpiecznych zysków czy owczy pêd?...11 POLAK NA GIE DZIE: W oczekiwaniu na m³ode pokolenie inwestorów...12 AKTYWNI INWESTORZY najbardziej ufaj¹ w³asnym analizom...14 FUNDUSZE INWESTYCYJNE: Polacy chêtnie pos³uchaj¹ rady specjalisty...16 KREDYTY i PO YCZKI: Kiedy z nich korzystamy?...17 PLANY FINANSOWE NA 2013 ROK: Bêdziemy oszczêdzaæ!...18 INDEKS WYKRESÓW / NOTY METODOLOGICZNE BADAÑ: grudzieñ 2012 Choæ wiêkszośæ z nas zgadza siê z twierdzeniem, e na emeryturê warto oszczêdzaæ, mimo ostrze eñ ekspertów i polityków nie odk³adamy na ten cel nic ponad obowi¹zkowe sk³adki ZUS. Wed³ug danych KNF średnia wartośæ środków zgromadzonych na IKE, podstawowym produkcie przeznaczonym do d³ugoterminowego oszczêdzania na emeryturê, to zaledwie 3,4 tys. z³. Takich kont by³o w Polsce na koniec września tylko 801 tys. To tylko jeden z wielu przyk³adów naszych wci¹ jeszcze ma³o racjonalnych zachowañ w zakresie zarz¹dzania finansami. Co Polacy obiecywali sobie w zakresie finansów osobistych na 2012 rok? Czy zrealizowaliśmy te plany? Co zamierzamy zrobiæ w nadchodz¹cym roku? Dlaczego podczas gdy wielu z nas ci¹gle obywa siê bez konta w banku, inni maj¹ ich trzy, cztery, a czasem wiêcej? Na co odk³adamy pieni¹dze? Gdzie je najchêtniej lokujemy? Co jest w zbiorowej świadomości najlepsz¹ inwestycj¹? To tylko wybrane pytania, na które odpowiadamy w raporcie Portret finansowy Polaków Zapraszamy do lektury.

3 PLANY A RZECZYWISTOŚÆ 1 Na prze³omie 2011 i 2012 roku zapytaliśmy Polaków, jakie dzia³ania zwi¹zane z finansami podejm¹ w ci¹gu najbli szych 12 miesiêcy (wykres 1). Jak siê okaza³o, ponad po³owa ankietowanych nie mia³a adnych planów w tym zakresie. Osoby aktywne zamierza³y przede wszystkim oszczêdzaæ. Prawie 18 proc. badanych mia³o zamiar otworzyæ lokatê, co dziesi¹ty planowa³ oszczêdzanie d³ugoterminowe z myśl¹ o emeryturze. Tylko nieca³e 7 proc. rozwa a³o wziêcie kredytu gotówkowego, a o po³owê mniej mieszkaniowego. Jak pokaza³ rok 2012, deklaracje z badania Deutsche Bank PBC potwierdzi³y siê w rzeczywistości. Wed³ug danych NBP, w koñcz¹cym siê roku oszczêdzaliśmy faktycznie wiêcej. Na koniec października gospodarstwa domowe zgromadzi³y w instytucjach finansowych (bankach i SKOK-ach) 505,9 mld z³, z czego 277,4 mld z³ na lokatach terminowych. Na koniec 2011 r. saldo to wynosi³o 467, 8 mld z³. Zgodnie z deklaracjami wziêliśmy te mniej kredytów. Jak pokazuj¹ dane Biura Informacji Kredytowej, banki odnotowa³y w 2012 roku spadek akcji kredytowej we wszystkich kategoriach produktów. Z najnowszego raportu Kredyt Trendy opublikowanego przez BIK wynika, e w II kwartale 2012 r. w segmencie kredytów konsumpcyjnych nast¹pi³ 17-procentowy spadek rok do roku, a liczba zaci¹ganych kredytów mieszkaniowych zmniejszy³a siê o prawie 19 proc. Jednocześnie liczba aktywnych rachunków kartowych stopnia³a w tym czasie o 4,2 procent. 2 - Oszczêdzanie jest powszechnie postrzegane jako rozs¹dne i racjonalne dzia³anie, ale wymagaj¹ce wysi³ku. Wraz z nowym rokiem obiecujemy sobie schudn¹æ, rzuciæ na³ogi oraz zacz¹æ odk³adaæ pieni¹dze na lokacie zauwa- a prof. Tomasz Zaleśkiewicz, kierownik Centrum Badañ nad Zachowaniami Ekonomicznymi z wroc³awskiej SWPS. - Z drugiej strony, spadek liczby zaci¹ganych kredytów mo e byæ te efektem bardziej rygorystycznych wymogów regulatora, a w rezultacie - zaostrzenia polityki przez banki. O po yczki jest teraz trudniej. RACHUNKI BANKOWE: Wiernośæ od pierwszego za³o enia, któr¹ mo na wystawiæ na próbê 3 Wed³ug instytutu badawczego PBS, w sierpniu 2012 roku konto w banku mia³o 77 proc. doros³ych Polaków. Jak pokaza³o przytoczone wy ej badanie Deutsche Bank, w mijaj¹cym roku zamiar za³o enia konta deklarowa³o jedynie 3 proc. z nas. Co ciekawe, kiedy Deutsche Bank PBC przebada³ w listopadzie 2012 r. tych klientów, którzy mieli ju ROR, okaza³o siê, e co trzeci Polak aktywny finansowo posiada wiêcej ni jeden taki rachunek (wykres 2). Spośród osób, które maj¹ konta w bankach, prawie 70 proc. zadowala siê relacj¹ tylko z jedn¹ instytucj¹. Kolejne 23,5 proc. korzysta jednocześnie z dwóch rachunków, a tylko co dziesi¹ty ma wiêcej ni 3 konta. Wybieraj¹c dla siebie ROR klienci banków przywi¹zuj¹ wagê przede wszystkim do kosztu jego prowadzenia (wykres 3). Najwiêcej, bo niemal dwie trzecie ankietowanych (63,5 proc.) wskaza³o brak op³at jako kluczowy czynnik decyduj¹cy o wyborze konta do codziennego u ytku. Drug¹ najczêściej wskazywan¹ funkcjonalności¹ by³a mo liwośæ bezprowizyjnych wyp³at ze wszystkich bankomatów w Polsce. Uwagê zwraca fakt, e dla a 37,2 proc. ankietowanych istotna jest ich osobista, subiektywna ocena banku, w którym mieliby mieæ rachunek. O ile wysokie oprocentowanie nie wp³ywa na 5 grudzieñ 2012

4 czêstotliwośæ korzystania z posiadanego ju konta, jest to czynnik istotny na etapie wyboru rachunku. Na ten element zwróci uwagê jedna trzecia klientów (33,1 proc.). Nieco mniejsze znaczenie ma w trakcie poszukiwañ konta do codziennego u ytku dostêp do niego przez kana³y zdalne (bankowośæ elektroniczna, mobilna, infolinia) oraz umiejscowienie oddzia³ów danego banku (28 proc.). 4 Najczêstszymi motywami zak³adania dodatkowych kont (wykres 4) jest mo liwośæ uzyskania lepszych warunków kredytu (hipotecznego lub gotówkowego prawie 30 proc. wskazañ), chêæ posiadania wspólnego konta z blisk¹ osob¹ (26 proc.) lub poszukiwanie rachunku bezp³atnego (24,4 proc.). Niewiele mniej badanych (20,9 proc.) zdecydowa³o siê na otwarcie kolejnego rachunku, poniewa oddzia³ danego banku by³ bli ej ich miejsca zamieszkania. Ile z tych kont jest faktycznie aktywnych? Ponad 49 proc. osób, które posiadaj¹ wiêcej ni jeden rachunek bankowy, zadeklarowa³o, e w rzeczywistości wykonuje przelewy lub wp³aty maksymalnie z 2 kont, natomiast 43 proc. mimo posiadania wielu rachunków i tak faktycznie korzysta tylko z jednego z nich (uwa aj¹c je za swoje konto g³ówne ). Nieca³e 8 proc. aktywnie u ywa 3 rachunków. 5 Polacy korzystaj¹ przede wszystkim z tego konta, na które wp³ywa ich pensja (robi tak prawie 56 proc. badanych posiadaj¹cych konto w banku) (wykres 5). Drugim najwa niejszym powodem przywi¹zania do danego rachunku (41,5 proc. wskazañ) jest zdefiniowanie na nim zleceñ sta³ych, poleceñ zap³aty, przelewów, etc. Co trzeci badany (34,4 proc.) aktywnie korzysta po prostu z tego rachunku, który by³ jego pierwszym kontem w banku. W dalszej kolejności respondenci wskazywali na koszty zwi¹zane z operacjami. Jedna pi¹ta przywi¹zana jest najbardziej do tego konta, gdzie w ramach bankowości elektronicznej przelewy s¹ bezp³atne. Ok. 18 proc. z kolei korzysta najczêściej z rachunku, do którego podpiêta jest karta umo liwiaj¹ca bezprowizyjne wyp³aty pieniêdzy z bankomatów. Co ciekawe, takie cechy jak dostêp do wysoko oprocentowanych lokat, mo liwośæ korzystania z debetu, oprocentowanie samego rachunku czy dodatkowe pakietu us³ug okaza³y siê mieæ mniejsze znaczenie dla przywi¹zania do danego konta. Ankieterzy zapytali równie Polaków, którzy korzystaj¹ z us³ug bankowych, jaki jest rodzaj posiadanych przez nich dodatkowych rachunków, innych ni standardowy ROR. Wiêkszośæ (a 80,2 proc.) ma rachunki oszczêdnościowe. Drugim najpopularniejszym typem konta jest rachunek firmowy, dedykowany dla osób fizycznych prowadz¹cych dzia³alnośæ gospodarcz¹ (posiada je ponad 18 proc. Polaków korzystaj¹cych z us³ug bankowych). Z kolei 9 proc. badanych zadeklarowa³o, e oprócz ROR-u korzysta te z rachunku maklerskiego. - Polacy s¹ z natury dośæ lojalnymi klientami. Przywi¹zujemy siê do instytucji, której powierzamy pieni¹dze, co ró ni nas od np. Amerykanów, którzy przerzucaj¹ pieni¹dze z banku do banku w zale ności od oferty. Przywi¹zanie do pierwszego rachunku bankowego wynika w du ym stopniu z naszej kultury mówi prof. Tomasz Zaleśkiewicz. 6 grudzieñ 2012

5 JAK OSZCZÊDZAMY I INWESTUJEMY: Cele i formy 6 7 Jaki cel wyznaczaj¹ sobie Polacy odk³adaj¹cy pieni¹dze? Z badañ Deutsche Bank PBC wynika (wykres 6), e najczêściej jest to edukacja dzieci. Z myśl¹ o niej oszczêdza 30 proc. ankietowanych. Emerytura, mimo gor¹cej debaty medialnej dotycz¹cej zmian w OFE, jaka przetoczy³a siê w polskich mediach w pierwszej po³owie 2012 roku, znalaz³a siê na drugim miejscu. Z myśl¹ o niej oszczêdza co pi¹ty respondent. Mniej wiêcej tyle samo osób odk³ada pieni¹dze na czarn¹ godzinê, czyli niespodziewane wydatki. Deutsche Bank PBC dwukrotnie, rok po roku, zapyta³ Polaków o najbardziej zyskowne ich zdaniem formy inwestycji (wykres 7). Jako najbardziej intratne badani rok w rok wskazywali nieruchomości i z³oto. Przy porównaniu odpowiedzi respondentów z 2011 i 2012 r. widaæ znaczny, skokowy wzrost popularności lokat terminowych, które okaza³y siê byæ trzeci¹ najczêściej wybieran¹ opcj¹ pomna ania oszczêdności. W 2011 roku wskaza³o je zaledwie 1,2 proc. ankietowanych. W sonda u z 2012 roku ich popularnośæ zwiêkszy³a siê sześciokrotnie (do 5,9 proc). Lokaty s¹ najbardziej popularne wśród osób zarabiaj¹cych miesiêcznie od 5 do 7 tys. z³. (57 proc.) (wykres 8). Najbogatsi, deklaruj¹cy w badaniu uzyskiwanie miesiêcznych dochodów powy ej 10 tys. z³ znacznie czêściej ni inne grupy wykazywali zainteresowanie produktami inwestycyjnymi (100 proc.). Co trzeci (33 proc.) spośród najlepiej zarabiaj¹cych Polaków chcia³ w tym roku zainwestowaæ w akcje spó³ek gie³dowych. Jednak najbardziej powszechne w tej grupie s¹ inwestycje w fundusze. Planuj¹ je zakupiæ wszyscy spośród najbardziej zamo nych respondentów. Przedstawiciele tej grupy deklaruj¹ te najczêściej zamiar oszczêdzania na emeryturê np. w ramach planów regularnego oszczêdzania (33 proc.). 8 9 Ró nice wystêpuj¹ tak e w poszczególnych grupach wiekowych (wykres 9). Plany za³o enia lokaty terminowej w 2012 r. deklarowa³y najczêściej osoby najm³odsze, w wieku lat (28 proc.) i najstarsze, powy ej 65. roku ycia (25 proc.). By³o to średnio 2 razy wiêcej ni w grupie wiekowej lata. Z kolei osoby w sile wieku, czyli pomiêdzy 35. a 54. rokiem ycia wykazywa³y wy sz¹ od innych grup sk³onnośæ do zaci¹gania kredytu gotówkowego. - Znamienne jest to, e mniej ni 10 proc. ankietowanych nie wie, na co oszczêdza. Ten wynik ilustruje pewn¹ naturaln¹ sk³onnośæ naszego umys³u. Z psychologicznych badañ wynika, e ludzie, aby zmusiæ siê do oszczêdzania, czyli rezygnacji z szybkiej gratyfikacji, potrzebuj¹ wyraźnego celu. Myśl o edukacji dzieci pomaga utrzymaæ samokontrolê. Zerwanie lokaty o takim przeznaczeniu wywo³a³oby silne poczucie winy mówi prof. Tomasz Zaleśkiewicz. Zmienia siê te postrzeganie znaczenia edukacji przez Polaków. Coraz wiêcej z nas przekonuje siê, e aby by³a wysokiej jakości, wymaga dodatkowych kosztów. Nawet jeśli dzieci bêd¹ studiowaæ na publicznej uczelni, która jest bezp³atna, to najlepiej w du ym mieście, gdzie utrzymanie kosztuje. Polacy s¹ coraz bardziej świadomi tego, e dobra edukacja oznacza wiêksze szanse na pracê, na sukces. Zaczynamy traktowaæ j¹ jako inwestycjê dodaje. 7 grudzieñ 2012

6 EMERYTURA: Świadomi potrzeby, lecz bierni Polak, który obecnie przechodzi na emeryturê, otrzymuje pierwsze świadczenie w wysokości średnio oko³o po³owy swojej ostatniej pensji. W przysz³ości ta proporcja, czyli tzw. stopa zast¹pienia, bêdzie du o ni sza. Co prawda pytani o cele oszczêdzania (wykres 6) Polacy deklarowali, e dostatnia emerytura jest jednym z najwa niejszych powodów, dla których warto d³ugoterminowo odk³adaæ pieni¹dze, w innym badaniu do jakiegokolwiek dzia³ania maj¹cego na celu zabezpieczenie przysz³ości przyzna³ siê tylko co pi¹ty ankietowany (wykres 12). Ten sam sonda przeprowadzony przez Deutsche Bank PBC pokaza³ ponadto, e Polacy maj¹ znikom¹ wiedzê o dedykowanych produktach emerytalnych (wykres 10), czyli Indywidualnych Kontach Emerytalnych (IKE) oraz Indywidualnych Kontach Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Choæ produkty IKE s¹ dostêpne na rynku od wielu lat, tylko 18 proc. respondentów potrafi³o prawid³owo rozwin¹æ ten skrót. Co oznacza IKZE, najnowsze rozwi¹zanie, które powsta³o w 2011 roku przy okazji zmian w systemie przekazywania sk³adek do OFE i ZUS, nie wiedzia³ praktycznie aden respondent. Rozwinê³o go prawid³owo zaledwie 2,8 proc. badanych. W przypadku IKE nieco wiêksz¹ wiedz¹ mog¹ siê pochwaliæ kobiety ni mê czyźni (23 do 15 proc. prawid³owych odpowiedzi). Przy tak niskiej rozpoznawalności IKZE nie dziwi fakt, e wed³ug danych KNF z czerwca tego roku w skali ca³ego kraju Polacy wp³acili środki na zaledwie 12 tys. Indywidualnych Kont Zabezpieczenia Emerytalnego. Wed³ug deklaracji instytucji finansowych oferuj¹cych IKE, które zebra³ jeden z najwiêkszych dzienników, na koniec września 2012 Polacy mieli tylko nieco ponad 801 tys. kont typu IKE. Co wiêcej, dynamika otwierania nowych rachunków by³a mniejsza ni w 2011 roku (35 tys. nowych IKE w porównaniu z 50 tys. w trzech pierwszych kwarta³ach 2011 roku). Niemal po³owa Polaków (47 proc.) nie interesowa³a siê równie tym, ile pieniêdzy zgromadzi³a na swoich kontach w Otwartych Funduszach Emerytalnych i nigdy tego sprawdza³a (wykres 11). Respondenci nie zdawali sobie nawet sprawy z mo liwości pozyskania takiej informacji. Dane ZUS potwierdzaj¹, e Polacy wykazuj¹ siê du ¹ bierności¹ ju na etapie samego wyboru OFE. Z 311 tys. osób, które mog³y i powinny wybraæ sobie fundusz w styczniu 2012, a 177 tys. przydzielono go w drodze losowania. Niestety co roku, jak przyznaje ZUS, ta grupa losowanych siê powiêksza. Wobec tych danych pocieszaæ mo e fakt, e - jak pokazuj¹ badania Deutsche Bank PBC (wykres 12) - deklarowane zainteresowanie Polaków dodatkowym, dobrowolnym oszczêdzaniem na emeryturê rośnie rok do roku. Na pocz¹tku 2012 roku dwie trzecie ankietowanych stwierdzi³o, e ogranicza siê tylko do op³aty podstawowych, obowi¹zkowych sk³adek ZUS i OFE. Rok wcześniej tê biernośæ deklarowa³o a trzy czwarte ankietowanych Wyniki w zakresie oszczêdzania na emeryturê dobrze obrazuj¹ sprzecznośæ miêdzy deklaracjami a realnym dzia³aniem Polaków. Przyznaj¹c siê do bierności, respondenci jednocześnie deklarowali gotowośæ do d³ugoterminowego oszczêdzania mówi prof. Tomasz Zaleśkiewicz. A 72 proc. badanych by³aby sk³onna odk³adaæ w d³ugim terminie (wykres 13), a 38 proc. zgadza³a siê, e na przysz³¹ emeryturê powinno siê oszczêdzaæ d³u ej ni 15 lat (wykres 14). 8 grudzieñ 2012

7 Do odk³adania na emeryturê najlepiej motywuje obawa przed niedostateczn¹ wysokości¹ przysz³ych świadczeñ wyp³acanych przez ZUS oraz chêæ podwy szenia standardu ycia po zakoñczeniu kariery zawodowej (wykres 15). 15 Dla prawie 60 proc. Polaków najwa niejsze w d³ugoterminowym oszczêdzaniu jest bezpieczeñstwo inwestycji. Niewiele mniej istotna jest wiarygodnośæ instytucji finansowej oferuj¹cej dany produkt (53,2 proc.). Dopiero na trzecim miejscu (34,2 proc.) badani stawiaj¹ przysz³e szacowane zyski. - Szukamy produktów emerytalnych zrównowa onych, ³¹cz¹cych w sobie element bezpieczeñstwa i wysokich zysków. Akceptujemy średni poziom tych ostatnich, jeśli produkt zapewnia jednocześnie odpowiedni poziom bezpieczeñstwa. W przypadku emerytury premia za ryzyko nie jest istotna mówi Monika Szlosek, Dyrektor Zarz¹dzaj¹cy Obszarem Bankowości Detalicznej i Inwestycyjnej Deutsche Bank PBC. 16 Zdaniem ankietowanych najlepszym sposobem zabezpieczenia finansowego na czas emerytury jest posiadanie nieruchomości (wykres 16), dopiero w nastêpnej kolejności produkty oszczêdnościowe - d³ugoterminowe i oferowane w ramach III filaru (IKE, PPE, IZKE). - Biernośæ w oszczêdzaniu emerytalnym wynika przede wszystkim z odleg³ej perspektywy. Ludziom jest bardzo trudno myśleæ w kategoriach kilkudziesiêciu lat. Dotyczy to nie tylko Polaków. Badania w Europie Zachodniej i USA pokazuj¹, e rz¹dy musz¹ podejmowaæ sta³e dzia³ania, by motywowaæ obywateli do d³ugoterminowego oszczêdzania. Jesteśmy w stanie odk³adaæ na edukacjê dzieci, bo myślimy wtedy o kimś innym. W³asna emerytura jest bardzo abstrakcyjnym celem mówi prof. Tomasz Zaleśkiewicz. Dodatkowo dochodzi obawa przed zmian¹ sytuacji ekonomicznej. Pieni¹dze mog¹ przecie straciæ na wartości, dlatego zdaniem wielu lepiej je wydaæ na bie ¹co dodaje. Zdaniem Moniki Szlosek w d³ugoterminowych inwestycjach najwa niejsza jest systematycznośæ i konsekwentnośæ dzia³ania. - Trzeba oprzeæ siê pokusie realizacji bie ¹cych zysków czy doraźnych wydatków konsumpcyjnych. Dlatego w³aśnie znacznie lepiej sprawdzaj¹ siê tu co najmniej kilkuletnie produkty z regularn¹, np. miesiêczn¹, sk³adk¹ radzi. - Dodatkowym atutem takiego rozwi¹zania jest zmniejszenie ryzyka poprzez uśrednienie ceny nabywanych aktywów, dziêki roz³o eniu inwestycji w czasie zaznacza. 9 grudzieñ 2012

8 CO ZROBIMY Z NAG YM PRZYP YWEM GOTÓWKI Jak t³umaczy prof. Tomasz Zaleśkiewicz, oszczêdzanie jest dla jednostek psychologicznie trudne. Spotykaj¹ siê tu czynniki natury ekonomicznej, jak i poznawcze oraz emocjonalne. Oczywiście, warunkiem niezbêdnym jest posiadanie wolnych środków, które mo emy oszczêdzaæ. 17 Kiedy Deutsche Bank poprosi³ Polaków o wyobra enie sobie, e w ich bud ecie pojawia siê niespodziewanie dodatkowe 5 tys. z³, wiêkszośæ z nas zadeklarowa³a, e woli przeznaczyæ je na bie ¹ce wydatki i przyjemności (wykres 17). Takie odpowiedzi pojawia³y siê konsekwentnie dwa lata z rzêdu. W 2012 roku swoje 5 tys. z³ szybko wyda³oby na bie ¹ce potrzeby ponad 28 proc. respondentów. Kolejne 27 proc. Polaków zafundowa³oby sobie wakacje. W badaniu wyraźnie zaznaczy³a siê równie chêæ poprawy warunków mieszkaniowych. Prawie 14 proc. respondentów za otrzyman¹ kwotê przeprowadzi³oby remont mieszkania, a dodatkowe 5,7 proc. kupi³oby nowy sprzêt AGD lub RTV do domu (np. pralkê, lodówkê, czy telewizor). W porównaniu z wynikami analogicznego badania przeprowadzonego w 2011 roku, odsetek osób, które przeznaczy³yby dodatkowe pieni¹dze na bie ¹ce wydatki zmniejszy³ siê o ponad 8 proc. Zdecydowanie chêtniej ni przed rokiem Polacy wybierali produkty oszczêdnościowe. To sygna³ wskazuj¹cy, e kondycja finansowa Polaków w 2012 roku mog³a siê pogarszaæ faktycznie, lub w ich osobistym odczuciu. Wśród osób, które zdecydowa³yby siê wstrzymaæ z wydawaniem niespodziewanych 5 tys. z³otych najpopularniejszym wyborem by³a lokata bankowa (11,3 proc. badanych w³aśnie na ten produkt bankowy wp³aci³oby dodatkowe pieni¹dze). Niewiele mniej wskazañ uzyska³ rachunek oszczêdnościowy (ok. 11 proc.), ponad 9 proc. wp³aci³oby pieni¹dze po prostu na konto osobiste. W sumie zamiar zaoszczêdzenia tych środków uzyska³ ok. 31 proc. wskazañ (przy czym respondenci mogli wskazaæ wiêcej ni jeden cel). Popularnośæ tych trzech produktów w badaniu utrzyma³a siê na zbli onym poziomie, jak w 2011 roku. 18 Znacznie mniejszym powodzeniem cieszy³y siê w tegorocznej edycji badania aktywa inwestycyjne. Na GPW zainwestowa³oby dodatkowe 5 tys. z³otych zaledwie 3 proc. badanych, niespe³na 2,7 proc. kupi³oby jednostki funduszy inwestycyjnych, a 2,5 proc. zdecydowa³oby siê zainwestowaæ w z³oto. Stosunkowo du o Polaków (niemal 11 proc.) zadeklarowa³o chêæ od³o enia pieniêdzy na tzw. czarn¹ godzinê w domu. Zdaniem Moniki Szlosek z Deustche Bank PBC nie jest to dobre rozwi¹zanie, przede wszystkim dlatego, e pieni¹dze trzymane w szufladzie trac¹ swoj¹ wartośæ z powodu inflacji. Dosyæ ciekawie kszta³towa³a siê w badaniu struktura odpowiedzi w podziale na p³eæ (wykres 18). O ile mê czyźni nieco chêtniej przeznaczyliby otrzyman¹ kwotê na remonty i bie ¹ce wydatki (odpowiednio 15 i 29 proc.), to a 7 proc. by³oby sk³onne sfinansowaæ w ten sposób zakup wymarzonego gad etu (laptop, tablet, rower, etc.). Kobiety natomiast znacznie czêściej ni mê czyźni wybiera³y wakacyjne wyjazdy lub kupno sprzêtu AGD dla domu. W przypadku tego ostatniego panie wskazywa³y sprzêt w 10 proc. odpowiedzi, panowie zaledwie w 2 proc. Kobiety wykazywa³y równie wiêksz¹ sk³onnośæ do odk³adania pieniêdzy wykorzystuj¹c bankowe produkty oszczêdnościowe (konto oszczêdnościowe wybra³o przyk³adowo 15 proc. pañ i 6 proc. mê czyzn). 10 grudzieñ 2012

9 - To badanie trafnie pokazuje nasz¹ naturê, która bardziej sk³ania nas do konsumpcji ni do oszczêdzania. Postawienie respondentów w konkretnej sytuacji z określon¹ kwot¹ w portfelu pozwala zniwelowaæ efekt autokreacji w odpowiedziach mówi prof. Tomasz Zaleśkiewicz. - Okazuje siê, e mimo niepewnych czasów zdecydowana mniejszośæ Polaków zdecydowa³aby siê od³o yæ niespodziewan¹ nadwy kê finansow¹. NAJLEPSZE INWESTYCJE: Poszukiwanie bezpiecznych zysków czy owczy pêd? 7 Zapytani o najlepsze sposoby pomna ania oszczêdności (wykres 7), Polacy konsekwentnie drugi rok z rzêdu wybieraj¹ inwestycje z rodzaju tzw. safe haven, które przede wszystkim maj¹ chroniæ aktywa, a dopiero w drugiej kolejności je pomna aæ. Jako najbardziej op³acalna inwestycja wskazywane s¹ nieruchomości (ok. 45 proc.). Przewaga tego aktywa nad innymi formami jest druzgoc¹ca. Plasuj¹ce siê na drugim miejscu z³oto wskaza³o zaledwie 12 proc. respondentów. Na trzecim miejscu w 2012 roku by³y lokaty bankowe, gdzie swoje oszczêdności najchêtniej od³o y³oby prawie 6 proc. Polaków. Co ciekawe, wierzymy w zyskownośæ inwestycji w nieruchomości, pomimo widocznego negatywnego trendu w zakresie ich cen w ostatnich latach (wykres 19). Ceny mieszkañ spad³y w Polsce wbrew wcześniejszym przewidywaniom, a prognozy na najbli sze lata s¹ co najmniej niepewne. - Przekonanie o zyskowności inwestycji w nieruchomości zakorzeni³o siê tak g³êboko w naszej narodowej świadomości, e postrzegamy j¹ jako stabiln¹ i bezpieczn¹, chocia wydarzenia ostatnich lat wskazuj¹ na zupe³nie przeciwne wnioski zauwa a Monika Szlosek, Monika Szlosek, Dyrektor Zarz¹dzaj¹cy Obszarem Bankowości Detalicznej i Inwestycyjnej Deutsche Bank PBC. 19 Tymczasem wbrew danym oraz doświadczeniu wielu, którzy na inwestycji w nieruchomości w ostatnich latach stracili, nieprzerwanie jest ona postrzegana jako najbardziej zyskowna. 11 grudzieñ 2012

10 W grunty, mieszkania czy lokale u ytkowe najchêtniej ulokowaliby kapita³ mê czyźni (52 proc., wobec 38 proc. zapytanych kobiet). Preferuj¹ je równie osoby m³ode, w wieku lat (59 proc.), mieszkañcy du ych miast oraz metropolii powy ej 500 tys. mieszkañców (odpowiednio 51 proc. i 67 proc.). W dalszej kolejności Polacy wskazywali na: gie³dê (4,8 proc.), obligacje (4,4 proc.) oraz kupno dzie³ sztuki (3,7 proc.) jako te formy inwestycji, na których mo na najlepiej zarobiæ. Zarówno inwestycje w lokaty, jak i w fundusze czy dzie³a sztuki czêściej wybieraj¹ kobiety ni mê czyźni, którzy preferuj¹ bardziej tradycyjne formy lokowania oszczêdności (wiêcej wskazañ w przypadku nieruchomości i z³ota) Sk¹d uparta wiara w nieruchomości wbrew danym rynkowym? Ludzie szukaj¹ namacalnych form inwestowania. Rynki kapita³owe s¹ wirtualne, nie mo na ich dotkn¹æ. Inaczej jest z nieruchomościami czy z³otem mówi prof. Tomasz Zaleśkiewicz. Poza tym, wielu Polaków wci¹ pamiêta zyski z czasów hossy mieszkaniowej. Obecne spadki cen s¹ nieporównywalne ze wzrostami sprzed kilku lat. Chocia zdaniem wielu analityków to nie jest ju bezpieczna inwestycja, Polacy myśl¹ sobie: ceny spadaj¹, ale na nieruchomościach raczej siê nie straci. Faktem jest, e wahania cen s¹ tu mniejsze ni np. na gie³dzie. Rynek nieruchomości zmienia siê powoli wiêc nie towarzyszy mu silny lêk. Raczej trudno straciæ tu gwa³townie pieni¹dze, a tego obawiamy siê jednak najbardziej dodaje. POLAK NA GIE DZIE: W oczekiwaniu na m³ode pokolenie inwestorów Powszechna wiedza dotycz¹ca inwestycji gie³dowych jest powierzchowna. Dotyczy to nawet najbardziej podstawowych zagadnieñ. O ile dwie trzecie (63 proc.) respondentów badanych na zlecenie Deutsche Bank PBC twierdzi³o, e spotka³o siê ju kiedyś ze skrótem WIG, to tylko niespe³na po³owa z nich (47 proc.) by³a w stanie poprawnie go rozwin¹æ jako Warszawski Indeks Gie³dowy (wykres 20). Wśród ogó³u Polaków skrót WIG potrafi zidentyfikowaæ jedynie 29 procent. Wiêkszośæ ankietowanych (57 proc.) wiedzia³a, co to jest hossa prawid³owo identyfikuj¹c to pojêcie jako d³ugotrwa³y wzrost wartości papierów notowanych na gie³dzie. Rozumiemy równie, co oznacza bessa (56 proc. wskaza³o, e jest to spadek wartości akcji). Oko³o 3 proc. badanych uwa a³o, e bessa oznacza wzrost. Kolejne 5 proc. choæ nie wie, co to hossa, wie, e oznacza coś dobrego. A jedna trzecia badanych nie zna³a adnego z tych pojêæ. W gie³dowej terminologii lepiej orientuj¹ siê mê czyźni (54 proc.), ni kobiety (39 proc.) oraz osoby m³odsze (wykres 21). Na tej tematyce najlepiej znaj¹ siê osoby w wieku od 35 do 44 lat (wykres 22). 23 Tylko 12 proc. Polaków zadeklarowa³o, e kiedykolwiek inwestowa³o na gie³dzie, a 88 proc. nigdy nawet nie próbowa³o tam swoich si³ (wykres 23). Inwestowaæ próbowa³ niemal co 4-ty mê czyzna (18 proc.) i tylko 7 proc. kobiet. Ta dysproporcja p³ci w wynikach badania jest bardzo wyraźna. - Mê czyźni nie tylko znacznie czêściej maj¹ ju doświadczenia zwi¹zane z gie³d¹, ale te o wiele przychylniej patrz¹ na mo liwośæ zainwestowania w akcje w przysz³ości zauwa a Monika Szlosek, Dyrektor Zarz¹dzaj¹cy Obszarem Bankowości Detalicznej i Inwestycyjnej Deutsche Bank PBC. 12 grudzieñ 2012

11 Chêæ udzia³u w obrocie akcjami na gie³dzie zadeklarowa³o 18 proc. ogó³u badanych (wykres 24), z czego 27 proc. to mê czyźni, a jedynie 10 proc. kobiety. Inwestorzy indywidualni zazwyczaj mieszkaj¹ w metropoliach powy ej pó³ miliona mieszkañców i posiadaj¹ wykszta³cenie wy sze lub średnie. Przynajmniej raz w yciu inwestowa³ co czwarty Polak z wy szym wykszta³ceniem (23 proc.) Inwestuj¹cy na gie³dzie to przede wszystkim osoby reprezentuj¹ce przedzia³ lata (29 proc.) oraz powy ej 65. roku ycia (20 proc.). Najbardziej zainteresowane potencjalnym inwestowaniem na gie³dzie s¹ osoby w wieku lata (31 proc.) oraz miêdzy 25. a 34. rokiem ycia. - Pozwala to mieæ nadziejê, e gdy m³odzi ludzie zaczn¹ osi¹gaæ wiêksze dochody, czêśæ z nich chêtnie skorzysta z mo liwości inwestycyjnych, jakie daje gie³da mówi Monika Szlosek, Dyrektor Zarz¹dzaj¹cy Obszaru Bankowości Detalicznej i Inwestycyjnej Deutsche Bank PBC. Dla 66 proc. respondentów zainteresowanych inwestycjami gie³dowymi g³ówn¹ motywacj¹ do zakupu akcji jest mo liwośæ zarobku (wykres 25), dodatkowo dla 11 proc. istotne jest szybkie tempo osi¹gania zysków. Kolejnym powodem zainteresowania akcjami (wskazanie 9 proc. ankietowanych) jest dywersyfikacja inwestycji. Najbardziej wywa one stanowisko odnośnie mo liwości zarobku, jakie daje inwestycja w akcje, maj¹ osoby w średnim wieku (wykres 26). Najbardziej entuzjastycznie nastawieni byli respondenci starsi (17 proc. osób powy ej 55. roku ycia uwa a, e gra na gie³dzie oznacza przede wszystkim zyski). Co ciekawe, najbardziej krytyczni s¹ ci najm³odsi (a jedna trzecia ankietowanych w wieku lata uwa a, e inwestuj¹c w akcje mo na przede wszystkim straciæ). Natomiast a 75 proc latków i 96 proc latków twierdzi, e inwestuj¹c na gie³dzie raz siê zyskuje, a raz traci. 27 Przed inwestowaniem w akcje powstrzymuje nas przede wszystkim przekonanie, e nie mamy wystarczaj¹cych środków finansowych (50 proc.) lub kompetencji umo liwiaj¹cych inwestowanie, które zapewni satysfakcjonuj¹cy zysk (16 proc.) (wykres 27). Na zbyt du e ryzyko zwi¹zane z gie³d¹ oraz na w¹tpliwości, co do mo liwości zarobienia pieniêdzy na inwestycjach gie³dowych wskaza³o ³¹cznie 14 proc. badanych spośród osób, które nie zdecydowa³yby siê na inwestycjê gie³dow¹. Prawie co 10-ty badany uwa a, e inwestycje gie³dowe wi¹ ¹ siê ze zbyt du ym ryzykiem. 13 grudzieñ 2012

12 - Nasze tradycje gie³dowe s¹ bardzo ubogie. 20 lat historii GPW to nadal niewiele. Wydaje mi siê, e trzeba d³u szego czasu, by sta³a siê ona powszechnym sposobem na lokowanie pieniêdzy mówi prof. Tomasz Zaleśkiewicz. Rynek kapita³owy w Polsce jest wci¹ obci¹ ony rozmaitymi mitami. Wierzymy, e inwestowanie na gie³dzie wymaga tajemnej wiedzy albo wielkich pieniêdzy. Brakuje masowej edukacji finansowej na podstawowym poziomie, przez co rynki finansowe s¹ traktowane jako coś ekskluzywnego dodaje. AKTYWNI INWESTORZY najbardziej ufaj¹ w³asnym analizom W 2012 roku Deutsche Bank PBC zaanga owa³ siê w Ogólnopolskie Badanie Inwestorów Indywidualnych najwiêksze tego typu przedsiêwziêcie pozwalaj¹ce monitorowaæ zachowania, przyzwyczajenia i opinie osób, które aktywnie inwestuj¹ na rynku kapita³owym. Badanie zrealizowane przez Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych wskaza³o, e jest to grupa bardzo samodzielnych osób (wykres 28). A 95 proc. polskich inwestorów indywidualnych zarz¹dza swoim portfelem instrumentów finansowych korzystaj¹c z indywidualnego rachunku maklerskiego. Do inwestycji za pośrednictwem funduszy przyznaje siê zaledwie 30 proc. badanych. Obs³uga bezpośrednia w oddziale, telefoniczna, a nawet pomoc maklera, który doradza konkretne dzia³ania na rynku maj¹, z punktu widzenia badanych inwestorów, mniejsze znaczenie W swoich decyzjach dwie trzecie inwestorów indywidualnych kieruje siê przede wszystkim w³asnymi analizami lub wyczuciem (wykres 29). Ok. 44 proc. jako wa ny czynnik wp³ywaj¹cy na ich dzia³ania na rynku wskazuje informacje uzyskiwane ze spó³ek. Ogólnodostêpne rekomendacje i informacje z mediów to kryteria wykorzystywane przez odpowiednio 37 i 33 proc. badanych. Najmniej chêtnie aktywni gracze gie³dowi korzystaj¹ z podpowiedzi znajomych tylko 7 proc. wskaza³o je jako istotne w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. G³ównymi argumentami dla inwestycji na rynku kapita³owym s¹ - wed³ug deklaracji indywidualnych inwestorów - potrzeba dywersyfikacji 14 grudzieñ 2012

13 przychodów (60 proc.) i d¹ enie do ochrony oszczêdności przed inflacj¹ (25 proc.). Tylko dla co dziesi¹tego badanego gie³da to g³ówne źród³o utrzymania. 30 W okresie du ej zmienności na rynkach w II po³owie 2011 roku prawie co trzeci inwestor indywidualny zaniecha³ udzia³u w obrocie. Drugie tyle wskazuje, e stara³o siê przetrwaæ ten trudny okres nie rezygnuj¹c z aktywności. Kolejne 14 proc. przyzna³o siê do tego, e mo liwie szybko sprzeda³o akcje, uznaj¹c sytuacjê za zbyt niepewn¹. Tyle samo zwiêkszy³o swoje zaanga owanie w spó³ki, w które wierzy, jak i kupi³o akcje nowych firm uznaj¹c ich wycenê za atrakcyjn¹. Nieco bardziej powści¹gliwe od mê czyzn by³y pod tym wzglêdem kobiety, które przede wszystkim powstrzymywa³y siê od wiêkszej aktywności w tym bardzo zmiennym okresie. W ramach tegorocznego Ogólnopolskiego Badania Inwestorów Indywidualnych Deutsche Bank PBC sprawdzi³, jaki powinien byæ idealny rachunek maklerski dla polskiego inwestora (wykres 30). Najprostszy wniosek jest jeden prowadzenie takiego rachunku musi byæ bezp³atne. Tylko co czwarty by³by sk³onny zap³aciæ za swój rachunek brokerski, ale i tak nie wiêcej ni 50 z³ w skali roku (23 proc.). Decyduj¹cym kryterium świadcz¹cym o atrakcyjności rachunku s¹ równie jak najni sze prowizje od transakcji (wskaza³o na nie ok. 78 proc. ankietowanych). Wed³ug badanych najbardziej akceptowalnym poziomem prowizji jest przedzia³ poni ej 0,29 proc. (65 proc. wskazañ), ewentualnie pomiêdzy 0,29 proc. i 0,39 proc. wartości transakcji. Ma³o kto (zaledwie 2 proc) jest sk³onny zap³aciæ prowizjê powy ej 0,39 proc. wartości transakcji. Dostêp do danych, w tym notowañ gie³dowych w czasie rzeczywistym, to drugie po kosztach najwa niejsze kryterium wyboru rachunku. A 63 proc. badanych wskazuje je jako wa n¹ cechê rachunku maklerskiego. Prawie po³owa wskaza³a równie, e istotna jest dla nich ³atwośæ obs³ugi platformy transakcyjnej (48 proc.). Liczba punktów obs³ugi klienta danego biura maklerskiego, mo liwośæ sk³adania zleceñ przez telefon i dostêp do obrotu na rynkach zagranicznych to najrzadziej wskazywane cechy. - Aktywni inwestorzy zachowuj¹ siê dośæ racjonalnie. Skoro badania i praktyka rynkowa pokazuj¹, e prognozy analityków niespecjalnie pomagaj¹ zarabiaæ pieni¹dze, to szukaj¹ w³asnej metody mówi prof. Tomasz Zaleśkiewicz. W³asny pomys³ na zarz¹dzanie aktywami daje te wiêksze poczucie kontroli. Niska sprawdzalnośæ prognoz z ostatnich lat pokaza³a, e intuicja wcale nie jest taka z³a. Nie ma podstaw by s¹dziæ, e da gorszy efekt od najbardziej zaawansowanych analiz. 15 grudzieñ 2012

14 FUNDUSZE INWESTYCYJNE: Polacy chêtnie pos³uchaj¹ rady specjalisty 7 W badaniu Deutsche Bank PBC sprawdzaj¹cym, jaka w opinii Polaków jest najlepsza forma inwestycji (wykres 7), fundusze inwestycyjne wybra³o jedynie niewiele ponad 5 proc. ankietowanych. Popularnośæ jednostek uczestnictwa TFI utrzymuje siê na podobnym, jak w 2011 roku poziomie (ponad 5 proc.). Aktywni inwestorzy uczestnicz¹cy w OBI i inwestuj¹cy za pośrednictwem TFI, najczêściej wybieraj¹ fundusze akcyjne i mieszane (odpowiednio: 76 i 45 proc.). Trzecie, najbardziej popularne fundusze, to te inwestuj¹ce w instrumenty d³u ne (31 proc. wskazañ). Najmniej ankietowanych wskaza- ³o na fundusze nieruchomości, aktywów niepublicznych, absolutnej stopy zwrotu oraz sekurytyzacyjne. W badaniu ogólnopolskim Deutsche Bank PBC (wykres 31) a 40 proc. Polaków, którzy zadeklarowali, e inwestuj¹ w fundusze, wybra³oby ten rekomendowany przez doradcê finansowego. W drugiej kolejności, wybieraj¹c fundusz inwestycyjny, Polacy bazowaliby na jego wynikach w ostatnim czasie. To kryterium obra³by co trzeci ankietowany. Historycznymi wynikami funduszu przy jego zakupie chêtniej kierowa³yby siê panie. A 43 proc. ankietowanych kobiet wskaza³o na tê odpowiedź. 31 Co pi¹ty respondent wybra³by po prostu ten fundusz, którego poziom ryzyka ocenia jako akceptowalny. To kryterium jest najwa niejsze dla osób w wieku lat, z wy szym wykszta³ceniem i osi¹gaj¹cych ponadprzeciêtne dochody. Kolejne najpopularniejsze determinanty wyboru to: rekomendacja znajomego, sta³y zespó³ zarz¹dzaj¹cych oraz niskie op³aty. - To badanie przeprowadzono wśród innej kategorii inwestorów. Podczas gdy najbardziej aktywni inwestorzy wol¹ samodzielnie podejmowaæ decyzje, ci którzy lokuj¹ pieni¹dze w funduszach, maj¹ zazwyczaj mniejsze doświadczenie, mog¹ poświêciæ mniej czasu na analizy i czuj¹ siê mniej pewnie. Dlatego chêtnie zdaj¹ siê na rekomendacje specjalistów mówi prof. Tomasz Zaleśkiewicz. 16 grudzieñ 2012

15 KREDYTY i PO YCZKI: Kiedy z nich korzystamy? 32 Ponad po³owa Polaków (54 proc.) przyznawa³a w tym roku, e w określonych sytuacjach brak im pieniêdzy i przyda³aby siê po yczka z banku (wykres 32). Po dodatkowe finansowanie respondenci najczêściej sk³onni byli siêgn¹æ wtedy, gdy myśleli o remoncie mieszkania na taki cel wskaza³o 16 proc. badanych. Przypomnijmy, e cele remontowe by³y te jednym z czêściej wybieranych odpowiedzi w badaniu dotycz¹cym przeznaczenia niespodziewanych 5 tys. z³otych (14 proc.). Nag³e wydatki, spowodowane awari¹ sprzêtu AGD i RTV mog³yby byæ przyczyn¹ siêgniêcia po kredyt konsumpcyjny dla niemal 8 proc. respondentów. O wsparciu domowego bud etu ze środków zewnêtrznych myśl¹ czêściej kobiety. Na remont by³oby sk³onne po yczyæ 22 proc. badanych pañ, wobec 15 proc. mê czyzn. Na naprawê sprzêtu domowego odpowiednio 12 i 7 proc. Wskazania respondentów dowiod³y równie, e bardzo istotnym obci¹ eniem dla domowego bud etu s¹ wydatki zwi¹zane z samochodem. I tak 6,6 proc. badanych wskaza³o, e przyda³aby im siê dodatkowa gotówka wtedy, gdy samochód siê zepsuje i niezbêdna jest jego naprawa. Jeśli dodaæ 1,4 proc. ankietowanych, którzy rozwa aj¹ zaci¹gniêcie kredytu na zakup auta i 1,2 proc. tych, którzy pieni¹dze z banku chcieliby przeznaczyæ na jego ubezpieczenie, okazuje siê, e wydatki zwi¹zane z samochodem to druga najczêściej wskazywana przyczyna ewentualnego zaci¹gniêcia bankowej po yczki. Kolejn¹ pozycjê w sonda u zajê³y wakacyjne wyjazdy. A 6 proc. Polaków ju na etapie planowania urlopu myśla³o o sfinansowaniu go z kredytu, a 5,5 proc. odczuwa³o tak¹ potrzebê tu po powrocie. Wyniki badania przeprowadzonego pod koniec sierpnia pokaza³y wyraźnie, e koñcówka sezonu urlopowego to trudny czas dla wielu osób nie tylko z powodu nadmiernych wydatków spowodowanych wakacyjnymi woja ami. Niemal 3 proc. ankietowanych by³oby sk³onnych pomyśleæ o kredycie w zwi¹zku z rozpoczynaj¹cym siê wówczas rokiem szkolnym. - Z badañ wynika, e Polacy, chocia zbytnio nie oszczêdzaj¹, raczej nie potrzebuj¹ siê nadmiernie zapo yczaæ. To buduj¹cy wniosek, świadcz¹cy o stabilniejszej sytuacji finansowej spo³eczeñstwa - mówi prof. Tomasz Zaleśkiewicz. Oczywiście, trzeba te pamiêtaæ o tym, e ludzie niechêtnie przyznaj¹ siê do braku pieniêdzy zastrzega. 17 grudzieñ 2012

16 33 PLANY FINANSOWE NA 2013 ROK: Bêdziemy oszczêdzaæ! W listopadzie 2012 r. Deutsche Bank PBC ponownie zapyta³ Polaków o ich plany noworoczne zwi¹zane z finansami. Analogicznie jak przed rokiem najwiêksza grupa respondentów zadeklarowa³a, e nie planuje adnych czynności zwi¹zanych z finansami (wykres 33). Nowe badanie dowodzi, e w nadchodz¹cym roku ci z nas, którzy s¹ bardziej aktywni pod wzglêdem zarz¹dzania swoimi finansami, przede wszystkim chc¹ oszczêdzaæ. Przypomnijmy, e identyczny wniosek mo na by³o wysnuæ z ubieg³orocznego badania. Najwiêksz¹ popularności¹ wci¹ bêd¹ cieszyæ siê lokaty terminowe, jednak - co warte odnotowania - chêtnych do oszczêdzania na nich jest niemal dwukrotnie wiêcej ni przed rokiem (wzrost z 17. do niemal 31 proc.). Mimo szeroko zakrojonej kampanii informacyjnej zarówno rz¹du, jak i ró - nego rodzaju instytucji finansowych, chêæ samodzielnego oszczêdzania na emeryturê (np. w ramach planów d³ugoletniego oszczêdzania) spad³a z 10 do 6,3 proc. Niemniej d³ugoterminowe oszczêdzanie na emeryturê jest wci¹ drug¹ najczêściej wybieran¹ odpowiedzi¹ na pytanie o plany finansowe na nadchodz¹cy rok. Nieco mniej respondentów zadeklarowa³o chêæ zaci¹gniêcia kredytu gotówkowego (5,4 proc.) oraz otwarcie rachunku osobistego w banku (3,5 proc.). Do 4 proc. zwiêkszy³a siê natomiast liczba osób, które w 2013 r. chcia³yby zainwestowaæ w z³oto. - W jeszcze wiêkszym stopniu ni przed rokiem deklarujemy gotowośæ do oszczêdzania. Polacy chcieliby podj¹æ ten wysi³ek, ale te pokazaæ siê w dobrym świetle jako rozs¹dni i racjonalni. Na wiêksz¹ sk³onnośæ do oszczêdzania prawdopodobnie wp³ynê³o te spowolnienie gospodarcze. Informacje o rosn¹cym bezrobociu, czy historie z pierwszej rêki o znajomych zwolnionych z pracy sprawiaj¹, e szukamy sposobów zabezpieczenia finansowego mówi prof. Tomasz Zaleśkiewicz. Bezpieczeñstwo jest dominuj¹cym motywem do oszczêdzania. Ludzie bêd¹ podejmowaæ ten wysi³ek, by uchroniæ siê przed ryzykiem braku środków. Z drugiej strony, oprócz samej niepewności mo e mamy równie do czynienia z g³êbsz¹ zmian¹ kulturow¹. Byæ mo e mija faza zach³annego kupowania na kredyt, a Polacy przesuwaj¹ siê w stronê bardziej racjonalnych zachowañ finansowych. Wed³ug Moniki Szlosek z Deustche Bank PBC zachowania Polaków w sferze finansów wydaj¹ siê byæ ca³kiem racjonalne, a wiêkszośæ z nich jest wynikiem najbardziej istotnych potrzeb lub ograniczeñ. Z jednej strony chcemy oszczêdzaæ, z drugiej jednak sytuacja zmusza nas do wydawania gotówki na bie ¹ce potrzeby. Choæ zdajemy sobie sprawê z wagi d³ugoterminowego oszczêdzania, w praktyce preferujemy produkty takie jak lokaty, oferuj¹ce szybki, ale niewielki zysk komentuje. - Niechêtnie inwestujemy równie w fundusze, lub akcje gie³dowe, co czêsto mo e byæ wynikiem braku dostatecznej wiedzy na ich temat oraz wolnych środków w domowych bud etach - dodaje. Zdecydowanie chêtniej inwestujemy jednak w nieruchomości i z³oto, uchodz¹ce za bezpieczniejsze i bardziej przewidywalne cele inwestycyjne. Wygl¹da na to, e w 2013 r. niewiele siê zmieni w kwestii finansowych wyborów Polaków tak przynajmniej wynika z ich deklaracji. Jednak tutaj kluczowe znaczenie mog¹ mieæ te takie czynniki, jak sytuacja ekonomiczna kraju, poziom bezrobocia i ogólne perspektywy dla polskiej gospodarki. Mówi siê, e ³atwo jest coś zaplanowaæ, trudniej wykonaæ. Na ile zadeklarowana chêæ oszczêdzania znajdzie odzwierciedlenie w konkretnych dzia³aniach, a na ile przewa y pokusa czy te koniecznośæ konsumowania pieniêdzy jaki bêdzie finansowy portret Polaków w 2013 roku przekonamy siê za rok. 18 grudzieñ 2012

17 INDEKS WYKRESÓW / NOTY METODOLOGICZNE BADAÑ: NOTA METODOLOGICZNA Czas realizacji badañ : grudzieñ grudzieñ 2012 r. Miejsce realizacji: badania ogólnopolskie Próba: Losowa, liczebnie reprezentatywna dla ogó³u mieszkañców Polski z zachowaniem reprezentacji liczbowej zaludnienia w podziale na województwa kraju (dane wg. GUS). Próba odzwierciedla liczebny rozk³ad wed³ug p³ci oraz zachowuje proporcje w rozk³adzie wieku do populacji generalnej. Operatem losowania jednostek badañ jest baza teleadresowa jednostek bêd¹ca powszechnie uznanym spisem zawieraj¹cym niezbêdne punkty adresowe i spe³niaj¹cy nastêpuj¹ce metodologicznie konieczne warunki: aktualności, kompletności, wy³¹czności i dostêpności. Technik¹ pozyskiwania numerów telefonicznych respondentów jest Random Digit Dialing, polega ona na losowaniu numerów telefonów z bazy powsta³ej przez generowanie numerów telefonów na podstawie przydzia³ów prefixów telefonicznych poszczególnym operatorom telefonii stacjonarnej przez Urz¹d Komunikacji Elektronicznej. Technika badawcza: badanie zrealizowane metod¹ telefonicznych, standaryzowanych wywiadów kwestionariuszowych wspomaganych komputerowo (CATI) grudzieñ 2012

18 grudzieñ 2012

19 grudzieñ 2012

20 grudzieñ 2012