Ochrona roślin w rolnictwie ekologicznym

Transkrypt

1 Szkolenie współfinansowane w 75% przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz w 25 % przez BudŜet Państwa w ramach projektu pn. Opracowanie innowacyjnego planu rozwoju Gminy sosnowica opartego na posiadanym potencjale i czynnym wykorzystaniu transferu wiedzy Ochrona roślin w rolnictwie ekologicznym Beata Studzińska Ekogwarancja PTRE Unia Europejska

2 Na zdrowotność roślin ma wpływ wiele czynników: dobór r odmian, zdrowy materiał siewny i sadzeniakowy, właściwe w zmianowanie, prawidłowe przygotowanie gleby, terminowe wykonywanie zabiegów w uprawowych i pielęgnacyjnych, prawidłowy zbiór r i przechowywanie, właściwow ciwości fizyczne gleby, zasobność w makro- i mikroelementy, a wreszcie warunki atmosferyczne w czasie wegetacji oraz ochrona roślin przed chorobami i szkodnikami

3 Dobór r odmian Siejąc c lub sadząc c daną odmianę rośliny uprawnej decyduje się na określon loną zdrowotność smak, wielkość ść,, kształt, t, a takŝe e wysokość i jakość plonów. NaleŜy y wybierać odmiany odporne lub tolerancyjne na choroby na choroby

4 Zmianowanie Jeśli ten sam gatunek rośliny będzie b pojawiał się na tym samym polu co roku lub w zbyt małych odstępach czasu, zaobserwować moŝna niekorzystne zjawiska : masowe pojawienie się chorób b i szkodników, wzrost zachwaszczenia, jednostronne wyczerpanie składnik adników w pokarmowych z gleby, zmęczenie gleby na skutek nagromadzenia w niej substancji powstających w wyniku rozkładu resztek poŝniwnych, które hamują kiełkowanie kowanie nasion i wzrost roślin. właściwe zmianowanie, czyli kolejne następstwo roślin uprawianych na tym samym polu, zapobiega pojawianiu się tych niekorzystnych zjawisk. większo kszość roślin wymaga 3 4 letniego odstępstwa czasowego

5 Przestrzeganie terminów w siewu Dla podniesienia zdrowotności roślin, jak równieŝ wysokości i jakości plonów w warto stosować zalecenia kalendarza biodynamicznego

6 Kalendarz biodynamiczny Dni liściowe Dni korzeniowe Dni owocowo nasienne Dni kwiatowe

7

8 Czynniki atmosferyczne Wyprzenie zbóŝ Wymoknięcie Wysadzanie roślin Wysmalanie Dzieciuchowatość bulw ziemniaka Etiolacja Przemarzanie

9

10 Choroby Choroba rośliny jest wynikiem reakcji organizmu na czynniki szkodliwe, które powodują zachwianie równowagi r wewnętrznej. Czynnikami szkodliwymi mogą być : warunki atmosferyczne (za sucho i za ciepło, zbyt mokro i zimno), niewłaściwe nawoŝenie itp. Podstawowym warunkiem zdrowia roślin sąs zdrowe nasiona, odznaczające ce się duŝą siłą kiełkowania, kowania, które wysiewa się w optymalnym terminie do właściwie w wynawoŝonej onej i przygotowanej gleby, które sąs następnie systematycznie pielęgnowane.

11 Obecnie nasiona mają bardzo obniŝon oną siłę Ŝyciową,. Ledwie znajdą się w glebie, juŝ grzyby i bakterie próbuj bują je atakować.. Aby temu zapobiec stosuje się zaprawy nasienne, co pozwala uniknąć pierwszych szkód. nasiona moŝna zaprawiać następuj pującymi sposobami : - - zaprawianie na mokro moczenie zaprawianie na sucho przez wymieszanie

12

13 Zaprawianie na mokro moczenie nasion w roztworze nadmanganianu potasu (3g/10l wody) przez 20 minut przeciwko chorobom grzybowym moczenie w 3 5 % roztworze szkła a wodnego przez 20 minut skuteczny szczególnie przeciwko septoriozie selera moczenie w wodzie o temperaturze 30o C przez 10 godzin i przez 10 minut w wodzie o temperaturze 50 o C - przeciwko chorobom bakteryjnym, moczenie w wywarze z drobno posiekanych gałę łęzi czeremchy zwyczajnej, zbieranych w momencie nabrzmiewania pąków p w do rozwinięcia liści na gałę łęziach.(posiekany surowiec zalewa się wrzącą wodą,, gotuje przez półp godziny, po przestudzeniu moczy się nasiona od 12 do 24 godzin), moczenie w naparze z rumianku (150 g suszu 10 l wody)przez 30 minut. Po tych zabiegach nasiona naleŝy y osuszyć na bibule, gazie itp

14 Zaprawianie na sucho przez wymieszanie a) z popiołem drzewnym skuteczny jest z drzew liściastych z wyjątkiem dębu, d a najlepszy z czeremchy zwyczajnej, z mączkm czką bazaltową dobry efekt uzyskuje się wtedy, gdy wymiesza się nasiona na kilka dni przed planowanym wysiewem.

15 W uprawie roślin kapustnych groźne sąs choroby bakteryjne, np. czarna nóŝka, n czarna zgnilizna kapustnych. W celu zapobieŝenia enia tym chorobom sporządza się wyciąg g z liści aronii,, zbieranych w czerwcu i lipcu roku poprzedniego (150 g suszu na 10 l wody), w którym moczy się korzenie rozsady.

16 Zabiegiem uzdrawiającym cebulę uprawianą z dymki jest moczenie jej przez dobę w specjalnej papce o gęstog stości śmietany, w skład której wchodzi : glina, krowieniec, popiół drzewny i serwatka

17 Zabiegiem wzmacniającym cym rozsadę po wysadzeniu jest podlewanie jej gnojówk wką z ziół: 10g lawendy, 5 g melisy, 5 g lubczyku, 5 g szałwi, 3 g majeranku, 3g biedrzeńca na 10 l wody. Po przefermentowaniu (10 14 dni) opryskuje się rośliny i glebę.. Oprysk jest skuteczny przeciwko: mączniakowi, m rdzy i szkodnikom.

18 Skrzyp Ilość uŝytego ziela Forma Rozcieńcz enie Miejsce Czas uŝycia Zastosowanie 1 kg świeŝego ziela na 10 l wody Tab. 1.Zastosowanie gnojówki ze skrzypu Gnojówka 5 razy Gleba, Cały rok rośliny Wzmocnienie roślin, uzdrowienie gleby 150 g suszu na 10 l wody Gnojówka 5 razy Gleba, rośliny IX X Zabezpieczenie przed chorobami grzybowymi Dostarcza: Krzemu, Wapnia, siarki, potasu, manganu, magnezu, azotu Gnojówka 5 razy Rośliny Cały rok, co 2 tygodnie przez 3 dni z rzędu Przeciwko chorobom grzybowym, z dodatkiem wrotyczu lub gnojówki z pokrzywy przeciwko owadom: owocówce jabłkóweczce, nasionnicy trześniówce, przędziorkom Wywar 5 razy Rośliny W razie potrzeby W mieszaninie z gliną, do zaprawiania korzeni rozsady np. przeciw kile kapuścianej Wywar 3 razy Rośliny W razie potrzeby Przeciwko: szarej pleśni, kile kapuścianej, rdzy, mączniakom

19 Pokrzywa Ilość uŝytego ziela Forma Rozcieńcze nie Miejsce Czas uŝycia Zastosowanie 1 kg świeŝego ziela na 10 l wody 200 g suszu na 10 l wody Gnojówka Gnojówka Gnojówka Gnojówka Nie rozcieńczo na 10 razy 20 razy 20 razy Gleba, kompost Gleba Rośliny Rośliny W razie potrzeby Wiosną Wiosną Przed ruszeniem pąków Wzbogacenie, składu kompostu NawoŜenie gleby, zapobiegawczo, przeciwko chorobom grzybowym i szkodnikom Wzmaga wzrost Przeciwko chlorozie Gnojówka fermentując a (4 5 dniowa) 50 razy Rośliny Przed tworzeniem liści i kwiatów 3 razy w ciągu 10 dni Przeciwko: mszycom, przędziorkom, misecznikom, tarcznikom Wyciąg Nie rozcieńczo ny Rośliny W razie potrzeby Przeciwko mszycom Wywar 5 razy Rośliny Wczesną wioną Przeciwko chowaczom i chorobom pędów Napar 3 razy Rośliny Co 14 dni przez 3 dni z rzędu Z bylicą piołunem lub wrotyczem przeciwko pachóweczce strąkóweczce

20 Roślina Ilość uŝytego ziela Forma Rozcieńc zenie Miejsce Czas uŝycia Zastosowanie śywokost 1kg świeŝego ziela lub 150 g suszu na 10 l wody Gnojówka Gnojówka 3 razy 5 razy Gleba Rośliny Od kwietnia Od kwietnia Pobudza rośliny do wzrostu i zabezpiecza przed chorobami, dostarcz potasu j.w. Czosnek 75 g ząbków lub 500 g świeŝych liści i łusek na 10 l wody albo 200 g suszonych liści i łusek na 10 l wody Napar Gnojówka Nie rozcieńcz ony 10 razy Rośliny Gleba Zapobieg awczo Zapobieg awczo Przeciwko chorobom grzybowym oraz połyśnicy marchwiance i przędziorkom Przeciwko chorobom grzybowym Cebula 75 g cebuli lub 500 g łusek na 10 l wody Napar Wywar Nie rozcieńcz ony Nie rozcieńcz ony Rośliny Rośliny Zapobieg awczo Zapobieg awczo Przeciwko chorobom grzybowym oraz połyśnicy marchwiance i przędziorkom Przeciwko chorobom grzybowym, roztoczom i mszycom

21 Roślina Ilość uŝytego ziela Forma Rozcieńcze nie Miejsce Czas uŝycia zastosowanie Rumianek 100 g suszu na 10 l wody Napar 5 razy Rośliny, nasiona Zapobiegawczo Dezynfekuje nasiona i przyspiesza ich kiełkowanie (moczyć przez 15 minut) Wywar 5 razy Rośliny Wczesną wiosną przez 3 dni z rzędu po 14 dniach powtórzyć Przeciwko zamieraniu pędów malin Chrzan 300 g świeŝych korzeni i liści na 10 l wody Napar Nie rozcieńczon y Kwiaty W czsie kwitnienia Przeciwko moniliozie Krwawnik 1kg świeŝego ziela na 5 l wody Wyciąg 10 razy Rośliny W czasie kwitnienia Przeciwko plamistości liści drzew pestkowych, kędzierzawości liści brzoskwini, mączniakowi prawdziwemu i moniliozie Trawy 1 kg zmurszałego siana na 3 l wody, moŝna siano zastąpić kowieńcem Wyciąg (moczyć 3 dni) 3 razy Rośliny Pierwszy oprysk przy pękaniu pączków, następne w zaleŝności od przebiegu pogody, 2 3 razy co dni Przeciwko mączniakowi jabłoni, agrestu i czrnej przeczki

22 Gnojówka 1kg ziela zalewa się 10 litrami wody. Naczynie do sporządzania gnojówki powinno być drewniane, kamionkowe lub plastikowe. W Ŝadnym wypadku nie wolno uŝywau ywać naczyń metalowych. Naczynia nie wolno przykrywać,, gdyŝ fermentacja musi przebiegać w warunkach z dostępem tlenu. Skazany jest dodatek niewielkiej ilości mielonych skał (mączka bazaltowa, dolomitowa itp. )Aby fermentacja przebiegała a w sposób b właściwy, w naleŝy y codziennie przemieszać gnojówk wkę.. Fermentacja trwa około o 2 tygodni. Gnojówka nadaje się do uŝycia u kiedy staje się klarowna i na powierzchni nie zbiera się piana. Gnojówk wkę naleŝy y zuŝyć w ciągu 1 2 miesięcy

23 Napar świeŝe e lub suszone rośliny zalewa się gorącą wodą i pozostawia pod przykryciem na minut. Wywar świeŝe e lub suszone rośliny zalewa się wodą i pozostawia do namoczenia na godziny, następnie gotuje na niewielkim ogniu przez 30 minut i pozostawia do wystygnięcia pod przykryciem. JeŜeli eli wywar zlejemy na gorąco i szczelnie zamkniemy np.. w słoiku s to zachowa on swoje właściwow ciwości przez 3 4 miesiące

24 Nastój inna nazwa wyciąg suszone lub świeŝe e rośliny zalewa się zimną wodą i pozostawia na godziny. Wyciąg moŝna przetrzymać po tym czasie najwyŝej Jeden dzień,, gdyŝ później następuje fermentacja materiału u roślinnego, a co za tym idzie zmiana jego właściwow ciwości

25 Szkodniki Metody mechaniczne Metody mechaniczne naleŝą do najstarszych i najprostszych metod ochrony roślin. NajwaŜniejsze z nich to: stawianie ogrodzeń przeciwko zającom, sarnom i dzikom, umieszczanie siatek w oknach i uszczelnianie przechowalni, chroni przed wylotem strąkowc kowców w i owocówek wek w pole i do sadu, odstraszanie dla odstraszenia ptaków w stawia się na polach i w sadach strachy,, zawiesza kolorowe nici, paski papieru, wiatraczki itp..,

26 opaski lepowe (posmarowane lepem sadowniczym lub lepem sporządzonym z 60 cz. Kalafonii, 30 cz. śywicy i 10 cz. Oleju rzepakowego) zakładane adane w okresie jesiennym przeciwko piędzikowi przedzimkowi, (w tym czasie samice wchodzą na drzewa aby złoŝyćz jaja), opaski z papieru falistego zakłada ada się dla wyłapania zimujących gąsienic g owocówki wki jabłkóweczki. (NaleŜy zakłada adać je na początku lipca 1m nad ziemią,, jesienią zdjąć i spalić) w sadach w czasie prześwietlania i innych zabiegów uprawowych naleŝy y niszczyć mechanicznie gniazda zimowe niestrzępa głogowca, kuprówki rudnicy

27 Metody agrotechniczne WaŜnym zabiegiem jest likwidowanie pozostających na polach resztek poŝniwnych, które sąs kryjówkami i miejscem zimowania wielu patogenów w i szkodników, np. w resztkach kapusty, a zwłaszcza na głąg łąbach, zimują jaja mszycy kapuścianej i chowacza galasówka.

28 Metody biologiczne Do zwalczania szkodników w roślin wykorzystuje się wiele gatunków w roślin. Sporządza się z nich wyciągi, wywary i napary do oprysku i podlewania. Rośliny takie nazywamy owadobójczymi. Środki te nie sąs szkodliwe dla fauny poŝytecznej i dla człowieka, poniewaŝ pod wpływem światła a słonecznego s i na powietrzu szybko tracą swoje właściwow ciwości toksyczne. Jest rzeczą bardzo istotną, Ŝe e rośliny te sąs szeroko dostępne. Najczęś ęściej rosną na polach jako chwasty, bądźb są uprawiane w ogrodach przydomowych jako rośliny ozdobne, ewentualnie sąs to zioła a rosnące w stanie naturalnym lub uprawne.

29 Szare mydło g szarego mydła na 10 l gorącej wody W ciągu całego roku Rośliny Nierozcień czony Mszyce 40 g mydła i 1/8 l Petrolu wymieszać dobrze w gorącej wodzie (do uzyskania koloru mleka) dodać 25 l zimnej wody i dobrze wymieszać Przed zawiązy waniem owocó w Rośliny Nierozcień czony Mszyce, roztocza g mydła 0,5 l denaturatu, 1 łyŝka wapna,i 1 łyŝka soli; dobrze rozpuścić w 10 l wody W przypad ku masowe go wystąpi enia Rośliny Nierozcień czony Gąsienice

30 Nazwa Promanal 60 EC Paraoil 95 S.C. Treol 770 EC Cuploflow 375 SC Miedzian Extra 350 SC Miedzian 50 WG Miedzian 50 WP Rodzaj insektycyd fungicyd Działanie anie Przędziorek owocowiec, Misecznik śliwowy Drzewa i krzewy owocowe: Parch jabłoni, brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych i pestowych, drobna plamistość liści, opadzina liści, kędzierzawość liśc,, rdza wejmutkowo porzeczkowa Warzywa: Bakterioza, zaraza ziemniaka, septorioza, mączniak rzekomy, antraknoza Prev-Am 060 SC fungicyd Sałata ata mączniak rzekomy w uprawie pod osłonami onami Biochikol 020 PC fungicyd ZboŜa mączniak, rdza, septorioza Warzywa: bakteryjna cętkowatoc tkowatość, kanciasta plamistość ść,, rdza fasoli

31 Nazwa Sincocin AL. Rodzaj nematocd Działanie anie Przeciwko mątwikowi m w burakach cukrowych Grevit 200 SL Biosept 33 SL fungicyd Warzywa: mączniak m rzekomy, bakteryjne gnicie cebul, bakteryjna kanciastość liści, alternarioza, zaraza ziemniaka, bakteryjna cętkowatoc tkowatość Tiotar 800 S.C. Siarkol Extra 80 WP fungicyd Uprawy rolnicze (burak, groch siewny, bób, b b, peluszka, łubin, bobik) mączniak prawdziwy Rośliny sadownicze: mączniak m prawdziwy Rośliny warzywnicze i zielarskie : mączniak m prawdziwy Bioczos BR fungicyd Uprawy rolnicze (burak, groch siewny, bób, b b, peluszka, łubin, bobik) mączniak prawdziwy Rośliny sadownicze: mączniak m prawdziwy Rośliny warzywnicze i zielarskie : mączniak m prawdziwy

32 SIARKOL EXTRA 80 WP Środek grzybobójczy w formie proszku do sporządzania zawiesiny wodnej o działaniu aniu kontaktowym do stosowania zapobiegawczego w ochronie roślin rolniczych, warzywnych, sadowniczych, ozdobnych i zielarskich oraz w szkółkach kach leśnych przed mączniakami m prawdziwymi oraz czarną plamistości cią róŝ. Zawartość substancji biologicznie czynnej: 80% siarki

33 Środki Ochrony Roślin Dopuszczone w Rolnictwie Ekologicznym MiedzExtra 350 SC zawiera 350g miedzi w postaci tlenochlorku miedziowego w 1 litrze środka Środek Grzybobójczy o działaniu aniu kontaktowym do stosowania zapobiegawczego w ochronie roślin rolniczych, sadowniczych, warzywniczych, i ozdobnych przed chorobami grzybowymi i bakteryjnymi oraz do odkaŝania ania W dawkach od 0,75 do 15l/ha

34 Aby osiągnąć sukces konieczna jest wiedza: o biologii agrofaga o biologii rośliny chronionej o właściwościach środka ochrony roślin o czynnikach warunkujących skuteczne działanie środka ochrony roślin

35 OBOWIĄZUJ ZUJĄCE PRZEPISY PRAWA W ZAKRESIE STOSOWANIA ŚRODKÓW W OCHRONY ROŚLIN powierzchnie uprawy roślin powierzchnie, na których sąs wykonywane zabiegi ochrony roślin oraz terminy ich wykonywania nazwy zastosowanych środków w ochrony roślin i ich dawki przyczyna zastosowania środków w ochrony roślin Ewidencja powinna być przechowywana co najmniej przez okres 2 lat od dnia wykonania zabiegu ochrony roślin art.74 w/w ustawy mówi, m Ŝe e zabiegi przy uŝyciu u ś.o.r.. w produkcji rolnej i leśnictwie mogą być wykonywane przez osoby, które ukończy czyły y szkolenie w zakresie stosowania środków w ochrony roślin i posiadają aktualne zaświadczenie o ukończeniu tego szkolenia. art.75 tej ustawy w ustępie 5 mówi m zaświadczenie o ukończeniu szkolenia zachowuje swoją waŝno ność przez okres 5 lat od dnia ukończenia szkolenia

36 OBOWIĄZUJ ZUJĄCE PRZEPISY PRAWA W ZAKRESIE STOSOWANIA ŚRODKÓW W OCHRONY ROŚLIN art. 76 środki ochrony roślin stosuje się sprzętem sprawnym technicznie, który uŝyty u zgodnie z przeznaczeniem zapewni skuteczne zwalczanie organizmów w szkodliwych i nie spowoduje zagroŝenia dla zdrowia człowieka, zwierząt t lub środowiska Opryskiwacze ciągnikowe i samobieŝne polowe lub sadownicze, zwane dalej opryskiwaczami mogą być wprowadzane do obrotu jeŝeli eli ich sprawność techniczna została a potwierdzona badaniami przeprowadzonymi przez SKO Badania sprawności technicznej opryskiwaczy powinno być przeprowadzane w odstępach czasu nie dłuŝszych d niŝ 3 lata

37

38 Ochrona naturalnych wrogów

39 Larwy biedronek zjadają mszyce Larwa w czasie rozwoju niszczy ponad 2000 mszyc. Dziennie do 300; nie wszystkie całkowicie wykorzystuje.

40 Szkodniki wieloŝerne erne Rolnice Drutowce Pędraki, opuchlaki Ślimaki

41

42

43

44

45

46

47

48

49 Opryskiwacz z belką tzw. Fragaria KaŜdy rząd d truskawek opryskiwany jest z trzech stron jednocześnie, nie, co pozwala na zmniejszenie cieczy roboczej z do l/ha oraz zmniejszenie zuŝycia środków chemicznych

50

51 Chwasty Uprawki mechaniczne Wypalanie płomieniemp ściółkowanie

52 Stosowanie uprawek mechanicznych

53

54

55 Najskuteczniejszym środkiem obniŝaj ającym liczebność chwastów w jest ich bezpośrednie Gatunek -Tasznik pospolity -Mak polny -Gwiazdnica pospolita -Tobołki polne -Komosa biała -Jasnoty -Przetaczniki -Rdest plamisty -Sporek polny -Rdest ptasi -Rdest powojowy niszczenie. -Zniszczone siewki w % - stosowanie.brony chwastownika

56 Skuteczność działania ania brony chwastownika Stadium rozwojowe chwastów Udział chwastów w w % Nie uszkodzonych Uszkodzonych zniszczonych siewka Mała a rozeta (4 liście) DuŜa a rozeta (6-8 8 liści)

57

58

59 Metody i zakres uŝycia u wypalacza płomieniowego Postępowanie Selektywne Wypalanie pasmowe Totalne Selektywne Punktowe Kombinowane Określenie Niszczenie chwastów w następuje dzięki wykorzystaniu róŝnej r odporności na ciepło o chwastów w i roślin uprawnych lub przez zastosowanie ochrony przed ciepłem em np. Przykrywanie i mulczowanie Roślin uprawnych (np. zwalczanie chwastów w dwuliściennych w roślinach jednoliściennych Obejmuje obsiane rzędy przed wschodami roślin uprawnych lub między rzędami - powschodowo Najczęś ęściej stosowane przedwschodowo.. Zaleca się stosowanie do zapobiegawczego zwalczania chwastów w w roślinach uprawnych które mają długi okres wschodów Najczęś ęściej stosowane powschodowo,, gdy rośliny uprawne wykazują większ kszą odporność na ciepło o (np. łodygi lub bardziej zdrewniałe e rośliny) chwasty Do zwalczania pojedynczo rosnących uporczywych i/lub tworzących skupiska chwastów w (np. oset, szczaw, babka, mniszek) w zasiewach roślin uprawnych lub uŝytkach u zielonych Łącznie z wypalaniem przeprowadza się w jednym przejściu roboczym inny zabieg pielęgnacyjny (uŝycie narzędzi spulchniających, cych, glebogryzarki, brony wahadłowej lub obrotowej) Zastosowanie Uprawa zbóŝ Marchew, cebula, pietruszka, pasternak, Szkółki ki drzew, w uprawie kukurydzy, roślin leczniczych chmielu Pielęgnacja uŝytku ytków zielonych Uprawy winorośli, kukurydzy, upraw specjalnych oraz warzyw, roślin okopowych i leczniczych

60

61

62

63

64

65 Sieczka z roślin motylkowatych moŝe e być uŝywana do śiołowaniaowania

66

67 Dziękuj kuję za uwagę Unia Europejska

68

69

70

71