ROZDZIAŁ 5 SKALA A KONKURENCYJNOŚĆ W POLSKIM SEKTORZE BANKOWYM W LATACH
|
|
- Judyta Dorota Olejnik
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Stanisław Piocha Kamila Radlińska ROZDZIAŁ 5 SKALA A KONKURENCYJNOŚĆ W POLSKIM SEKTORZE BANKOWYM W LATACH Wprowadzenie Współczesny sektor bankowy został ukształtowany przez zaawansowany proces deregulacji oraz zmiany strategii ekspansji przyjmowanych przez banki. Proces deregulacji przejawił się m.in. zniesieniem państwowej kontroli stóp procentowych i prowizji, zniesieniem barier utrudniających firmom oferowanie specyficznych usług, poddaniem systemu silniejszej konkurencji zagranicznej, promowaniem procesów innowacji. Zmiany związane z deregulacją doprowadziły do pojawienia się konkurencji w sektorze usług finansowych. Obecnie celem strategicznym banków komercyjnych w Polsce jest dążenie do polepszenia swojej konkurencyjności, co jest przyczyną zmian w wielkości aktywów i kapitałów. Znaczenie konkurencji w sektorze finansowym stanowi przedmiot badań analityków bankowych, ponieważ poziom konkurencji w sektorze finansowym może wpływać na efektywność finansowania i dostępność usług finansowych dla firm i gospodarstw domowych oraz wpływa na jakość produktów. Przedmiotem niniejszego referatu jest analiza znaczenia wielkości banku komercyjnego w Polsce w kontekście jego efektywności. Jest to pole badawcze, które zasługuje, zdaniem autorów, szczególnie na zainteresowanie m.in. ze względu na wagę tematu. Powyższe przesłanki skłoniły do postawienia tezy, że wielkość banku wpływa jego efektywność. Głównym celem badawczym jest próba oceny zjawiska koncentracji działalności w sektorze bankowym w Polsce w aspekcie ich efektywności ekonomicznej. Do analizy wybrano lata , co podyktowane zostało intensyfikacją procesów zmierzających do prawy konkurencyjności polskich banków po 1999r. Konkurencji i konkurencyjność banków komercyjnych Obok pojęcia konkurencji pomiędzy podmiotami w literaturze spotkać można termin konkurencyjność, który jest niejednoznacznie rozumiany. W literaturze przedmiotu istnieje wiele definicji konkurencyjności, co wynika z szerokiego zakresu przedmiotowego terminu. Zakres przedmiotowy może odnosić się do czynnika produkcji, przedsiębiorstwa, gospodarki narodowej. W efekcie globalizacji rynków konkurencyjność stała się przedmiotem badań, dotyczących gałęzi gospodarki oraz poszczególnych gospodarek krajowych. Konkurencyjność może być także rozumiana jako zdolność do długookresowego i trwałego wzrostu lub też określana jest jako właściwość danej firmy, polegająca na utrzymaniu wysokiej efektywności i produktywności (Stępień 2004, s.56-63). Konkurencyjność to zdolność do sprawnego realizowania celów na rynkowej arenie konkurencji (Stankiewicz, 2002, s.9). Zdolność ta wymaga rozwijania potencjałów konkurencyjności w celu uzyskiwania przewagi konkurencyjnej, pozwalającej na efektywne kreowanie atrakcyjnych ofert rynkowych. Podobnie konkurencyjność jest traktowana w ujęciu Komisji UE. Konkurencyjność to zdolność do sprostania konkurencji międzynarodowej (Wysokińska, Witkowska, 2001, s.204). Zdolność konkurencyjna danego kraju jest rezultatem
2 Skala a konkurencyjność w polskim sektorze bankowym w latach przekształcania zasobów danego kraju bądź to już istniejących, bądź to wytworzonych dzięki procesom w wyniki ekonomiczne, które są weryfikowane w konkurencji na rynkach międzynarodowych (The World.., 1994). Konkurencyjność jest zwykle określana jako cecha relatywna, ujawniająca się przez porównanie np. produktów (usług) czy przedsiębiorstw. Kategoria konkurencyjności postrzegana jest wielopłaszczyznowo w relacji podmiot gospodarczy, jego potencjał, możliwości i umiejętności, a struktura rynku i występujące na nim szanse strategiczne. Termin konkurencyjność banków w literaturze przedmiotu zamiennie używany jest z terminami pozycja konkurencyjna oraz przewaga konkurencyjna, korzyść konkurencyjna czy zdolność konkurencyjna. Konkurencyjność przedsiębiorstw, gospodarek narodowych można rozpatrywać pod kątem czynników statycznym tj. korzyściom skali, niskim kosztom jednostkowym czy tańszemu dostępowi (często zagwarantowanemu przez politykę państwa) do czynników produkcji. Choć współcześnie podejściem bardziej adekwatnym wydaje podejście dynamiczne 1.- szczególnie w odniesieniu do rynków finansowych. Czynnikami determinującymi konkurencyjność według Portera są: strategia firmy, sytuacja na rynku czynników produkcji, sytuacja na rynku popytu, dobrze rozwinięte przemysły pokrewne czy współpracujące. Przewaga konkurencyjna jest efektem walki konkurencyjnej, w której zasadniczą rolę trzeba przypisać innowacjom i stałemu doskonaleniu oferowanych wyrobów. Należy podkreślić, że dynamicznie ujmowana konkurencyjność może być także kształtowana przez politykę publiczną (np. systemy edukacyjne, zamówienia publiczne granty na badania podstawowe). Analiza strukturalna pozwala na poznanie kluczowych czynników konkurencyjności w danej gałęzi przemysłu (w tym także bankowości). Czynnikami związanymi z charakterystyką strukturalną, z ewolucją zmian regulacyjnych i środowiskowych, które zaszły w ciągu ostatnich lat, są: bariery wejścia do konkurencji (np. wielkość, zakres, przewaga kosztowa, wymagania kapitałowe, regulacje rządowe czy zróżnicowanie produkcji), siła negocjatorska w stosunku do dostawców i nabywców, substytucja nowymi produktami oraz poziom współzawodnictwa (Porter, 1998, s. 226). Pojawienie się konkurencji w sektorze bankowym, w świetle wyznaczników strukturalnych, wydaje się być następstwem deregulacji, globalizacji i atrakcyjności sektora bankowego. Wzrost konkurencji cenowej spowodował zmiany struktury usług finansowych. Silna konkurencja zagroziła tradycyjnemu sektorowi bankowemu we wszystkich segmentach rynku. Skutkowało to m.in. ogólnym spadkiem marży pośrednictwa kompensowany relatywnym wzrostem dochodu z głównych produktów finansowych. Założenia M.E. Portera szczególnie dobrze nadają się do analizy rynków finansowych i bankowych, ponieważ dynamika procesów rozwojowych i innowacyjnych jest szczególnie wysoka. Bankowość jest dziedziną dynamicznych zmian, powodujących spadek znaczenia tradycyjnych aspektów konkurencyjności. Czynniki konkurencyjności banków komercyjnych Czynniki sprzyjające konkurencyjności przedsiębiorstw, w tym banków mogą pochodzić z dwóch źródeł: źródła wewnątrz przedsiębiorstwa oraz źródła zewnętrzne (Adamkiewicz- Drwiło, 2002, s.129). W literaturze spotkać można także szczegółową listę determinant konkurencyjności (Baka, 1998, s.89). Czynniki przyczyniające się do wzrostu konkurencyjności banków można podzielić także na takie, których charakter jest mierzalny i takie, które decydują o jakości banku, jego produktach i działalności operacyjnej. Podział czynników wzmacniających siłę konkurencyjną banku dzieli czynniki na: grupę czynników o 1 Podejście dynamiczne zostało zaproponowane przez M.E. Portera z Harvard Business School. M. Porter, Competitive Advantage of Nations, The Free Press, New York 1990.
3 46 Stanisław Piocha, Kamila Radlińska charakterze ilościowym oraz grupę czynników o charakterze jakościowym (Pyka, 1999, s ). Czynnikami konkurencyjności banków, podobnie jak pozostałych przedsiębiorstw na rynku mogą być źródła konkurencyjności, którymi są: zysk, rentowność, wielkość, zasoby kapitałowe, doświadczenie personelu, etyka postępowania organizacji, zdobywanie i utrzymywanie klientów, jasno określona strategia rynkowa (Jaworski, 1998, s.283). Przykładem tradycyjnych czynników konkurencyjności banków może być: wielkość oraz wyposażenie banków w nowoczesne technologie informatyczne (Stępień, 2004, s.65). Wymienione czynniki konkurencyjności banków stanowią podstawę do teoretycznej analizy przemian bankowości w Polsce. Bankowość w Polsce, podobnie jak na świecie w ostatniej dekadzie XX w. oraz na początku XXI w. doświadczyła wzmożonej presji konkurencji. Struktura sektora bankowego ewoluowała od monopolu państwowego do konkurencji monopolistycznej. Globalizacja przejawiająca się m.in. poprzez możliwości w zakresie wielkości, zróżnicowania działań, segmentacji i innowacji skłoniła banki do polepszania swojej konkurencyjności (Canals, 1997, s.264). Za najistotniejsze czynniki konkurencyjności, w literaturze przedmiotu uważa się: wielkość banku, efektywność działania oraz szeroko rozumianą zdolność do zmieniających się warunków otoczenia (Stępień, 2004, s.69). Dlatego, banki w Polsce, podobnie jak na świecie dość powszechnie podejmują działania zmierzające do polepszania swojej pozycji konkurencyjnej. Połączenia, przejęcia i porozumienia wydają się właściwym środkiem ekspansji na rynkach finansowych. Nie jest to oczywiście jedyna możliwa strategia, choć gdy będzie zgodna z właściwą strategią segmentacji 2 to bank ma szanse na sukces. Wielkość jako główny czynnik konkurencyjności banków komercyjnych Duża wielkość może pomóc każdemu bankowi w osiągnięciu wyższych korzyści z rosnącej skali działalności i zakresu 3. Wzrost wielkości prowadzi do uzyskania siły rynkowej (Canals, 1997, s.269), rozumianej jako zdolność do zwiększania cen ponad te, które istniałyby, gdyby występowała konkurencja doskonała. Znaczenie wielkości banku jako jednego z głównych czynników przewagi konkurencyjnej wynika zatem z pojmowania głównego celu banku. Celem banku podobnie jak pozostałych przedsiębiorstw na rynku jest generowanie zysku oraz pomnażanie wartości majątku jego właścicieli. Ponadto duże banki ze względu na swoją siłę rynkową sprawniej wdrażają innowacje. Znaczenie wielkości ma także związek z dywersyfikacją tj. pojawieniem się i rozwojem pewnych rynków finansowych. Wielkość nabrała znaczenia, gdy banki zaczęły działać w konkurencyjnym środowisku. Pojawienie się zjawiska fuzji i przejęć w sektorze bankowym traktuje się jako odpowiedź strategiczną na intensywną konkurencję (Szpringer, 2001, s. 184). Bez znacznych zasobów niemożliwe byłoby wejście w pewne obszary działalności lub pozyskiwanie nowych technologii koniecznych do efektywnego przeprowadzenia specyficznych operacji bankowych. Dlatego dążenie do osiągnięcia dużej wielkości stało się logiczną strategią. 2 Sfera usług finansowych ma wiele zróżnicowania pod względem preferencji klientów, działa na wielu różnych rynkach i stosuje zróżnicowaną geograficznie segmentację. W przypadku segmentacji ważne jest precyzyjnie zdefiniowana relacja produkt- klient. Szerzej m.in. J. Canals, Strategie konkurencyjne w europejskiej bankowości, PWN, Warszawa 1997, s Dyskusja na temat znaczenia wielkości w sektorze bankowym została przedstawiona m.in. J.A. Clark, Estimation of Economies of Scale In Banking Rusing a Generalized Functional Form, Journal of Money, Credit and Banking, Feb. 1984, s ; T. Gilligan, M. Smirlock, W. Marshall, Scale and Scope Economies in the Multi- Produkt Banking Firm, Journal of Monetary Economics, nr 13, 1984, s ; B.J. Kilbride, B. McDonald, R.E. Miller, A Reexamination of Economies of Scale in Banking Using a Generalized Form, Journal of Money, Credit and Banking, Nov. 1986, s ; C. Lawrence, Banking Costs, Generalized Functional Forms and Estimation of Economies of Scale and Scope, Journal of Money, Credit and Banking, Aug. 1989, s
4 Skala a konkurencyjność w polskim sektorze bankowym w latach Ponadto, wielkie banki (grupy bankowe) uważa się wręcz za czynnik pozytywny i stabilizujący, zwłaszcza wobec bujnego rozwoju bankowości elektronicznej. Dodatkowo, duże banki rzadziej stanowią cel przejęcia ze strony przeciwników. Chociaż przewaga konkurencyjna ma z natury charakter nietrwały, co jest współcześnie tj. w warunkach gospodarki globalnej jeszcze bardziej oczywiste, uzasadnione jest zdobywanie i utrwalanie przewagi konkurencyjnej przez identyfikację źródeł konkurencyjności i ich kształtowanie. Wielkość jest ważnym czynnikiem przyszłego rozwoju banków, nie tylko z punktu widzenia skali produkcji lub zakresu, lecz również z perspektywy szerokiego wachlarza innych potencjalnych korzyści, tj. większej siły rynkowej, ochrony przed wrogimi przejęciami i korzyści finansowe płynące z przejęć przyjacielskich. W literaturze przedmiotu nie ma zgody co do tego, w jaki sposób należy mierzyć wielkość w skali poszczególnych branż, w tym bankowości. Użycie konkretnego parametru powinno zależeć od kontekstu sytuacyjnego badania oraz od rodzaju dostępnych danych, przedmiotu i celu badania. Najczęściej w badaniach empirycznych wielkość w sektorze bankowym mierzona jest przy użyciu parametrów np. wielkości sumy bilansowej, wielkości funduszy własnych, wyników z działalności pozabilansowej, przychodów ze sprzedaży produktów, liczbą obsługiwanych klientów, siecią bankomatów i placówek. Atrakcyjność tych parametrów polega na tym, że są wymierne i porównywalne, dodatkowo przekonanie to umacnia fakt, że na parametrach tych opiera się większość rankingów instytucji finansowych, publikowanych na łamach specjalistycznej prasy branżowej (Pietrzak, 2002, s ). Analiza efektywności banków komercyjnych w Polsce w latach w kontekście ich wielkości Przedmiotem badania jest analiza efektywności polskich banków komercyjnych w latach w kontekście ich wielkości. Jest to pole badawcze, które zasługuje, zdaniem autorów, szczególnie na zainteresowanie. Powyższe przesłanki skłoniły do postawienia tezy, że zmiany zachodzące w sektorze banków komercyjnych pozytywnie wpływają na ich efektywność. Głównym celem badawczym jest próba oceny wpływu przemian zachodzących w sektorze bankowym w Polsce na jego efektywność. Do analizy wybrano lata , co podyktowane zostało stabilizacją procesów deregulacji oraz wyborem mniej agresywnych strategii rozwoju bankowości. Badanie empiryczne oparto na próbie 25 największych banków komercyjnych w Polsce. Źródłem danych empirycznych były audytowane bilanse oraz rachunki zysków i strat publikowane w Monitorze Polskim B. Opisany sektor został przebadany pod względem jego wielkości kapitału własnego, jego rozmiaru i struktury, nowoczesności technologii, zasięgu oddziaływania. Sektor usług bankowych wykazuje tendencję rosnącą, jest sektorem stosunkowo małym, lecz skoncentrowanym. Suma aktywów 15 największych banków (które stanowią ok. 83% całkowitej wielkości aktywów sektora bankowego) w 2005r. wynosiła ,21 mld PLN tj. ok. 176 mld USD, przy czym suma aktywów 4 największych banków (stanowiących ok. 45% całkowitej wielkości sektora bankowego) wynosiła ,65 mld PLN tj. ok. 100 mld USD. W literaturze przyjmuje się, że suma aktywów umożliwiająca normalne funkcjonowanie banku powinna być na poziomie 50 mld USD (Crutchfirld, 1998, s ), banki z mniejszą wartością aktywów nie mogą świadczyć usług na wysokim poziomie, gdyż nie są w stanie zainwestować w nowoczesne rozwiązania technologiczne. Czy też, że wielkość zapewniająca konkurencyjność banku jest uwarunkowania perspektywą rynkową. Optymalna wartość rynkowa dla banku europejskiego powinna wynosić 65 mld USD (Stępień, 2004, s.69). Wyposażenie w fundusze własne to kolejny czynnik konkurencyjności banków. Przyjmuje się, że przy posiadanych kapitałach i działając zgodnie z zasadami bankowego rzemiosła, polskie banki mogą powiększyć swoje aktywa 1 do 3 (w
5 48 Stanisław Piocha, Kamila Radlińska zależności od banku), natomiast każdy przyrost kapitału może powiększyć ich aktywa mniej więcej o piętnastokrotność przyrostu kapitału (Wojtowicz, 1998). Na podstawie obserwacji dynamiki wzrostu wielkości aktywów i funduszy własnych można jednak sformułować tezę, że polski sektor bankowy umacnia swoją pozycję konkurencyjną. Tendencję tę przedstawiono na wykresie 1. Wykres 1. Wielkość aktywów i funduszy własnych banków komercyjnych w Polsce w latach w mld PLN. Wielkość aktywów i funduszy własnych banków komercyjnych w Polsce w latach (mld PLN) Fundusze własne Źródło: opracowanie własne na podstawie GINB. Na początku analizy (1999r.) suma aktywów 20 największych banków komercyjnych w Polsce nie przekraczała 250 mld PLN tj. ok. 70 mld USD. Wielkość ta konsekwentnie rosła, w 2005 r. suma 20 największych banków komercyjnych w Polsce byłą wyższa o 84% w stosunku do 1999r. Na wykresie wyraźnie widać także, że fundusze własne 20 największych banków komercyjnych także charakteryzowały się tendencją wzrostową. W 2000 r. ich wielkość była większa o ok. 2 w stosunku do wielkości funduszy własnych w 1999 r. tendencja ta utrzymała się do 2004r. W 2005r. nastąpił nieznaczny spadek kapitałów własnych wśród 20 największych banków komercyjnych. Ogólnie można zauważyć, że aktywa i fundusze własne 20 największych (w 2005r.) banków komercyjnych w Polsce wykazują tendencję rosnącą, przy czym przyrost wartości aktywów jest szybszy niż przyrost funduszy własnych. Banki komercyjne w badanym okresie starały się tak formułować nowe strategie rozwoju oraz poszukiwać optymalnej struktury aktywów i pasywów, aby osiągnąć jak najlepsze wyniki finansowe. Niska nowoczesność technologii i braki w informatycznym wyposażeniu będące wynikiem zacofania polskiego sektora bankowego z okresu przed 1990 rokiem zostały zniwelowane. Polskie banki dzisiaj są zaawansowane w wykorzystywaniu najnowszych technologii informatycznych. Oferują nowoczesne produkty bankowe, które nie odbiegają jakością od produktów oferowanych w bankach innych krajów UE. Choć nadal wymagają nakładów w wyposażenie w kapitał finansowy. Poprawę konkurencyjności można zauważyć także przez pryzmat czynników jakościowych. Czynnikami jakościowymi są m.in. zdolności banku do generowania nadwyżki, rentowność kapitału finansowego, jakość produktów bankowych i ich innowacyjność, kwalifikacje kadry bankowej. Najczęściej podkreślanym czynnikiem konkurencyjności polskich banków jest zdolność banku do generowania nadwyżki. Celem każdej jednostki gospodarczej jest osiągnięcie maksymalnego zysku. Przedsiębiorstwo, które w sposób skuteczny chce umocnić swoją pozycję
6 Skala a konkurencyjność w polskim sektorze bankowym w latach konkurencyjną, może osiągnąć sukces dzięki podstawowym elementom przewagi konkurencyjnej tj. efektywności, jakości produktu lub usługi, innowacyjności czy reakcji nabywców na ofertę przedsiębiorstwa (Czupiał, 2005, s. 64). W literaturze istnieją różne podejścia do określenia ekonomicznej efektywności (produktywności) oraz różne metody jej pomiaru. Efektywność rozumiana jest często jako wydajność, skuteczność czy sprawność i używana jest do oceny procesów i działań. Pojęcie efektywności nie ma jednoznacznej treści ekonomicznej, a jego konkretne znaczenie wynika zazwyczaj z kontekstu prowadzonej analizy. Ma więc charakter subiektywny i nie może być definiowane ani mierzone niezależnie od celów. W terminologii ekonomicznej efektywność oznacza najczęściej użytkowanie zasobów gospodarczych w sposób najbardziej skuteczny (Samuelson, Nordhaus, 1999, s. 510) lub inaczej efektywność to stosunek uzyskanego efektu do nakładu, jest kwantyfikacją skuteczności (Zadora, 2002, s. 77). Wytwarzane produkty (wyroby, usługi) oraz posiadane lokaty są efektami prowadzonej działalności gospodarczej, natomiast zużyte czynniki produkcji tj. siłą robocza, środki pracy i przedmioty pracy określają nakłady ponoszone na tę działalność. Efektywność gospodarowania jest kategorią ilościową, dlatego do jej pomiaru właściwe jest używanie jednostek naturalnych lub jednostek wartościujących, które prawidłowo odzwierciedlają właściwości techniczno- użytkowe nakładów i efektów. Istnieje wiele możliwości pomiaru efektywności np. poprzez miary ukazujące relacje pomiędzy poziomem kosztów a efektami działalności, wskaźniki produktywności (które są relacjami między przychodem ze sprzedaży w cenach netto, a przeciętnym stanem zasobów zaangażowanych w działalności przedsiębiorstwa), wskaźniki rentowności (wskaźniki rentowności są relacją osiągniętego zysku do określonej podstawy odniesienia), czy funkcja produkcji. Wskaźniki rentowności, służą do oceny efektywności ekonomicznej przedsiębiorstwanajczęściej wykorzystywanymi wskaźnikami są wskaźniki tradycyjne. Wskaźnik rentowności kapitału własnego (zwrot z kapitału własnego- ROE) liczony jest jako relacja wyniku finansowego netto do wielkości kapitału własnego wyrażona w procentach. Badaniem objęto 25 największych pod względem wielkości sumy bilansowej banków komercyjnych w Polsce w badanych latach. Tabela 1 obrazuje kształtowanie się wskaźnika ROE dla pięciu i dwudziestu pięciu największych banków komercyjnych w 2005 r. Tabela 1. Wskaźnik rentowności kapitału własnego dla 5 i 25 największych banków komercyjnych w Polsce w latach (w %). Lp Nazwa banku PKO BP SA 6,46 14,09 40,09 19,18 18,62 18,72 24,50 2 Bank Pekao SA 4,39 25,75 18,59 10,93 12,87 20,00 24,60 3 Bank BPH SA 1,01 10,33 6,79 2,63 6,02 13,30 24,70 4 ING Bank Śląski SA/ Bank Śląski SA 18,55 8,34 3,72 5,61 1,13 11,68 21,10 5 Bank Handlowy w Warszawie 14,62 6,32 3,12 4,02 4,99 10,00 16,50 X NIM dla 25 największych banków 6,78 8,12 6,85 4,77 9,66 9,90 20,27 Źródło: opracowanie własne na podstawie GINB. W polskim systemie bankowym można zaobserwować tendencję wzrostową poziomu tego wskaźnika i jest on stosunkowo wysoki. Do zwiększenia się poziomu wskaźnika rentowności kapitału własnego przyczynił się m.in. wzrost popytu na kredyt bankowy. W
7 50 Stanisław Piocha, Kamila Radlińska wyjściowym okresie marża odsetkowa wynosiła dla 25 największych banków komercyjnych 6,78%, podczas gdy w r. poziom wskaźnika ROE zmalał do 4,77%. Zatem w badanym okresie zwrot z kapitału własnego zmniejszył się o ok. 2%. Przyczyn tego zjawiska należy upatrywać w szybszym wzroście zysku netto niż kapitałów własnych. Znaczący wzrost wskaźnika ROE zaobserwować można w 2003, 2004 i 2005 r.- co zostało spowodowane procesami konsolidacyjnymi. W stosunku do roku 1999 wskaźnik rentowności kapitału własnego powiększył się prawie 3 krotnie. Zasadniczym celem badania jest ukazanie zależności pomiędzy wielkością aktywów a wskaźnikiem rentowności ROE polskich banków komercyjnych w latach Wykres 2 (a g) obrazuje zależność pomiędzy wielkością aktywów, a wskaźnikiem rentowności ROE dla 25 największych banków komercyjnych w latach Wykres 2. Zależność wielkości aktywów i wskaźnika rentowności ROE dla 25 największych banków komercyjnych: a) 1999r. Rok ROE b) 2000r. Rok ROE
8 c) 2001r. Skala a konkurencyjność w polskim sektorze bankowym w latach Rok ROE d) 2002r. Rok 2002 ROE e) 2003r. Rok ROE
9 52 Stanisław Piocha, Kamila Radlińska f) 2004 r. Rok ROE g) 2005 r. Rok ROE Źródło: opracowanie własne na podstawie GINB. Zgodnie z ilustracją graficzną zależność pomiędzy wielkością aktywów, a wartością wskaźnika rentowności kapitału własnego w badanym okresie jest dodatnia. Zależność ta jest bardzo widoczna w dwóch kolejnych latach tj. w 2000 i 2001 r.- w pozostałych latach zależność wykazuje także tendencję rosnącą, choć nie jest ona już tak widoczna. Przyczyną takiego zjawiska może być zmniejszenie się luki pomiędzy bankami wielkimi, dekapitalizowanymi, nowoczesnymi, a mniejszymi o mniejszym potencjale technologicznym. Teza ta wymaga jednak teoretycznej analizy i dodatkowego badania. Podsumowanie Zmiany w wielkości aktywów i kapitałów nie pozostawiają wątpliwości, iż proces przemian jest skoncentrowany na zmianie strategii konkurowania polskich banków w kierunku strategii koncentracji. Natomiast efektywność działalności banków mierzona tradycyjną miarą tj. wskaźnikiem rentowności kapitału własnego ROE wykazała wyraźnie tendencję wzrostową. Zestawienie zmian w wielkości aktywów oraz wskaźników rentowności ukazało dodatnią zależność pomiędzy wymienionymi wskaźnikami. Niniejszy referat nie
10 Skala a konkurencyjność w polskim sektorze bankowym w latach wyczerpuje tematu, jest wprowadzeniem do powyższego zagadnienia, a przedstawione obliczenia mogą stanowić podstawę do dalszych rozważań i analiz w tym zakresie. BIBLIOGRAFIA: 1. Adamkiewicz- Drwiłło H.G., (2002), Uwarunkowania konkurencyjności przedsiębiorstw, PWN, Warszawa. 2. Baka W., (1998), Polski sektor bankowy na tle bankowości europejskiej- w kierunku podwyższania konkurencyjności, w: Integracja europejska a strategie banków komercyjnych, red. W. Baka, Międzynarodowa Szkoła Bankowości i Finansów, Katowice. 3. Canals J., (1997), Strategie konkurencyjne w europejskiej bankowości, PWN, Warszawa. 4. Crutchfirld E.E., (1998), The High Otuch Solution, The Bankier. 5. Czupiał J., (2005), Efektywność i inne elementy przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa oraz jej źródła, w: Efektywność- rozważania nad istotą i pomiaru, red. T. Dudycz, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Nr Jaworski W.L., (1998) Banki polskie- warunki przetrwania, w: Finanse: bankowośćdźwignie wzrostu gospodarczego. Część I, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin- Międzyzdroje 7. Pietrzak J., (2002), Wielkość jako czynnik przewagi konkurencyjnej banku, Bank i Kredyt, luty Porter M.E., (1998), Strategia konkurencji. Metody analizy sektorów i konkurentów, PWE, Warszawa. 9. Pyka I., (1999), Konkurencyjność polskiego sektora banków komercyjnych w:, Konkurencyjność polskiej gospodarki wobec perspektywy jej integracji ekonomicznej z Unią Europejską, red. M. SyrekWyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach, Katowice. 10. P.A. Samuelson, W.D. Nordhaus, Ekonomia. Tom 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Stankiewicz M.J. red., (2002), Determinanty konkurencyjności polskich przedsiębiorstw. Sposoby i warunki umacniania konkurencyjności przedsiębiorstw w perspektywie globalizacji gospodarki, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń. 12. Stępień K., (2004), Konsolidacja a efektywność banków w Polsce, Wydawnictwa Fachowe Cedewu.pl, Warszawa. 13. Szpringer W., (2001), Bezpieczeństwo systemu bankowego (Konkurencja czy współpraca?), Twigger, Warszawa. 14. The World Competitiveness Report 1994, UN Publications, New York Wojtowicz G., (1998), Za małe fundusze za małe aktywa, Bank, Nr Wysokińska Z., Witkowska J., (2001), Integracja europejska. Rozwój rynków, PWN, Warszawa. 17. H. Zadora, O efektywności w warunkach restrukturyzacji przedsiębiorstwa, w: Efektywność- rozważania nad istotą i pomiarem, red. T. Jajuga, W. Pluta, Prace naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Nr 965, AE, Wrocław 2002.
KONKURENCJA I KONKURENCYJNOŚĆ SEKTORA BANKÓW KOMERCYJNYCH.
ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU EKONOMII I ZARZĄDZANIA Stanisław Piocha * Kamila Radlińska ** KONKURENCJA I KONKURENCYJNOŚĆ SEKTORA BANKÓW KOMERCYJNYCH. Zarys treści: Banki komercyjne w Polsce podjęły działania
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Rozdział 1. Współczesna bankowość komercyjna 12. Rozdział 2. Modele organizacji działalności banków komercyjnych 36
SPIS TREŚCI Część I. Organizacja i strategie działalności banków komercyjnych Rozdział 1. Współczesna bankowość komercyjna 12 1.1. Pojęcie i cechy... 13 1.2. Determinanty rozwoju współczesnych banków komercyjnych...
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. 1.5. Funkcje funduszy inwestycyjnych w gospodarce... 32 1.6. Szanse i zagrożenia inwestowania w fundusze inwestycyjne...
SPIS TREŚCI Wstęp......................................................... 9 Rozdział 1. Pojęcie i istota funduszu inwestycyjnego.................. 13 1.1. Definicja funduszu inwestycyjnego...............................
Bardziej szczegółowoUwarunkowania rozwoju banków spółdzielczych
Forum Liderów Banków Spółdzielczych Model polskiej bankowości spółdzielczej w świetle zmian regulacji unijnych Uwarunkowania rozwoju banków spółdzielczych Jerzy Pruski Prezes Zarządu BFG Warszawa, 18 września
Bardziej szczegółowoModel biznesowy banków spółdzielczych na tle nowych wymogów regulacyjnych
VI Forum Liderów Banków Spółdzielczych 2013 Model biznesowy banków spółdzielczych na tle nowych wymogów regulacyjnych Jerzy Pruski Prezes Zarządu BFG Związek Banków Polskich Warszawa, 10.09.2013 r. 1 Zagadnienia
Bardziej szczegółowoKonkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy
w Konkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy redakcja naukowa Tomasz Michalski Krzysztof Piech SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE WARSZAWA
Bardziej szczegółowoZestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Obowiązuje od 01.10.2014 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie magisterskim
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach SYLLABUS na rok akademicki 2014/2015
Tryb studiów Studia stacjonarne Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Kierunek studiów Finanse i Rachunkowość Poziom studiów Stopień pierwszy Rok studiów/ semestr II / semestr 4 Specjalność Rachunkowość
Bardziej szczegółowoKONKURENCJA W HANDLU PROF. HALINA SZULCE KONKURENCJA W HANDLU
KONKURENCJA W HANDLU ISTOTA KONKURENCJI 2 Konkurencja w handlu i usługach jest siłą napędową rozwoju i podwyższania jakości Istotą konkurencji jest występowanie dużej liczby przedsiębiorstw na danym rynku
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNA ANALIZA STRATEGII
WSPÓŁCZESNA ANALIZA STRATEGII Przedmowa CZĘŚĆ I. WSTĘP Rozdział 1. Koncepcja strategii Rola strategii w sukcesie Główne ramy analizy strategicznej Krótka historia strategii biznesowej Zarządzanie strategiczne
Bardziej szczegółowo1. Wprowadzenie do marketingu międzynarodowego
Bariery rozwoju obecności polskiej gospodarki na rynkach światowych 1. Wprowadzenie do marketingu międzynarodowego Wizerunek Polski Sztandarowe produkty Tradycje handlowe Mentalność właścicieli i kadry
Bardziej szczegółowoBiznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia
Biznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia 1 Co to jest biznesplan? Biznes plan można zdefiniować jako długofalowy i kompleksowy plan działalności organizacji gospodarczej lub realizacji przedsięwzięcia
Bardziej szczegółowoStrategiczna Karta Wyników
Strategiczna Karta Wyników 1 Strategiczna Karta Wyników zwana również metodą BSC - Balanced Scorecard to koncepcja monitorowania strategii w długoterminowej perspektywie. Wykorzystuje spójny system finansowych
Bardziej szczegółowoMarcin Kłak Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie
Marcin Kłak Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach Kielce czerwiec 2010 1 Spis treści Wstęp 7 Rozdział
Bardziej szczegółowoPodstawowe obszary działalności Banku Spółdzielczego w Brodnicy
Podstawowe obszary działalności Banku Spółdzielczego w Brodnicy Podstawowe wielkości ekonomiczne Banku Spółdzielczego w Brodnicy Wyszczególnienie 2003 2004 Zmiana Suma bilansowa 304 924 399 420 30,99%
Bardziej szczegółowoM. Dąbrowska. K. Grabowska. Wroclaw University of Economics
M. Dąbrowska K. Grabowska Wroclaw University of Economics Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstw z branży produkującej napoje JEL Classification: A 10 Słowa kluczowe: Zarządzanie
Bardziej szczegółowoDR GRAŻYNA KUŚ. specjalność: Gospodarowanie zasobami ludzkimi
DR GRAŻYNA KUŚ specjalność: Gospodarowanie zasobami ludzkimi 1. Motywacja pracowników jako element zarządzania przedsiębiorstwem 2. Pozapłacowe formy motywowania pracowników na przykładzie wybranej organizacji
Bardziej szczegółowoRozdział 1. Zarządzanie wiedzą we współczesnych organizacjach gospodarczych Zarządzanie wiedzą w Polsce i na świecie w świetle ostatnich lat
Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie Autor: Marcin Kłak Wstęp Rozdział 1. Zarządzanie wiedzą we współczesnych organizacjach gospodarczych 1.1. Rola i znaczenie wiedzy 1.1.1. Pojęcia i definicje
Bardziej szczegółowoWyniki finansowe PKO Banku Polskiego na tle konkurentów po III kw. 2010 r. Opracowano w Departamencie Strategii i Analiz
Wyniki finansowe PKO Banku Polskiego na tle konkurentów po III kw. 2010 r. Opracowano w Departamencie Strategii i Analiz Synteza* Na koniec III kw. 2010 r. PKO Bank Polski na tle wyników konkurencji**
Bardziej szczegółowoPRODUKT (product) CENA (price) PROMOCJA (promotion) DYSTRYBUCJA (place) 7 (P) (+ Process, Personnel, Physical Evidence)
Marketing-mix Klasyfikacja środków konkurencji wg McCarthy ego - 4 P Cena w marketingu dr Grzegorz Mazurek PRODUKT (product) CENA (price) DYSTRYBUCJA (place) PROMOCJA (promotion) 7 (P) (+ Process, Personnel,
Bardziej szczegółowoSytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego
Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego dr Piotr Szajner IERiGZ-PIB ul. Świętokrzyska 20 PL 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Plan prezentacji Wyniki finansowe przemysłu cukrowniczego;
Bardziej szczegółowoFINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA
FINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA prof. nzw. dr hab. Beata Filipiak Unia Europejska stoi wobec konieczności wzmocnienia swojej międzynarodowej pozycji konkurencyjnej w obliczu zmieniających
Bardziej szczegółowoWYNIKI FINANSOWE ZA 1 KWARTAŁ 2013
WYNIKI FINANSOWE ZA 1 KWARTAŁ 2013 WIĘKSZA STABILNOŚĆ, WYJĄTKOWY POTENCJAŁ Warszawa, 10 maja 2013 ZYSK NETTO ZYSK NETTO (mln zł) -6.3% 710,6 665,5 1kw 12 1kw 13 ROE Znormalizowane 18.9% 17.3% Początek
Bardziej szczegółowoCzynniki sukcesu przy transakcjach fuzji i przejęć. Rynki Kapitałowe
Czynniki sukcesu przy transakcjach fuzji i przejęć Rynki Kapitałowe Warszawa, 24 września 2008 1 A. Bankowość Inwestycyjna BZWBK Obszar Rynków Kapitałowych B. Wybrane aspekty badania C. Wnioski i rekomendacje
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE
Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE 2009-2011 XXI Raport Roczny Warszawa, 20 grudnia 2011 r. Program seminarium Koniunkturalne i strukturalne wyzwania dla sektora
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11
Makro- i mikroekonomia : podstawowe problemy współczesności / red. nauk. Stefan Marciniak ; zespół aut.: Lidia Białoń [et al.]. Wyd. 5 zm. Warszawa, 2013 Spis treści Wstęp (S. Marciniak) 11 Część I. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoDepartament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 2017 r.
Opracowanie: Wydział Analiz Sektora Bankowego Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec r. W dniu marca r. Komisja
Bardziej szczegółowoSytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego
Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego dr Piotr Szajner IERiGZ-PIB ul. Świętokrzyska 20 PL 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Plan prezentacji Wyniki finansowe przemysłu cukrowniczego;
Bardziej szczegółowoKOLEJNY REKORD POBITY
Warszawa, 12 maja 2006 r. Informacja prasowa KOLEJNY REKORD POBITY Skonsolidowane wyniki finansowe Banku BPH po I kwartale 2006 roku według MSSF w mln zł Ikw06 Ikw.06/Ikw.05 zysk brutto 363 42% zysk netto
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. Hanna Klikocka
Dr hab. Armand Kasztelan Ekonomia i marketing, Ekonomia zrównoważonego rozwoju, Ekonomia menedżerska, Seminarium dyplomowe, Zrównoważony rozwój; Green Growth; Środowiskowa konkurencyjność regionów i państw;
Bardziej szczegółowoZestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Obowiązuje od 01.10.2014 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie magisterskim
Bardziej szczegółowoKONKURENCYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
JERZY BIELINSKI (red.) KONKURENCYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW w świetle Strategii Lizbońskiej CEDEWU.PL WYDAWNICTWA FACHOWE Spis treści Wstęp 7 Część 1 Mechanizmy wzrostu wartości i konkurencyjności przedsiębiorstw
Bardziej szczegółowoJaki model polskiej bankowości spółdzielczej i zmian na rynkach finansowych? w świetle zmian regulacji prawnych
Jaki model polskiej bankowości spółdzielczej i zmian na rynkach finansowych? w świetle zmian regulacji prawnych Tomasz Mironczuk Prezes Zarządu Banku Polskiej Spółdzielczości Spółka Akcyjna w Warszawie
Bardziej szczegółowoUniwersytet w Białymstoku Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie SYLLABUS na rok akademicki 2010/2011 http://www.wilno.uwb.edu.
SYLLABUS na rok akademicki 010/011 Tryb studiów Studia stacjonarne Kierunek studiów Ekonomia Poziom studiów Pierwszego stopnia Rok studiów/ semestr 1 / Specjalność Bez specjalności Kod katedry/zakładu
Bardziej szczegółowoOpis: Z recenzji Prof. Wojciecha Bieńkowskiego
Tytuł: Konkurencyjność przedsiębiorstw podsektora usług biznesowych w Polsce. Perspektywa mikro-, mezo- i makroekonomiczna Autorzy: Magdalena Majchrzak Wydawnictwo: CeDeWu.pl Rok wydania: 2012 Opis: Praca
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI WSTĘP ROZDZIAŁ I
SPIS TREŚCI WSTĘP... 11 ROZDZIAŁ I POLITYKA EKONOMICZNA UNII EUROPEJSKIEJ NA RZECZ ZAPEWNIENIA KONKURENCYJNEGO I SPÓJNEGO TERYTORIUM... 21 1.1. Polityka ekonomiczna w koncepcjach teoretycznych europejskiej
Bardziej szczegółowoAnaliza wskaźnikowa przedsiębiorstwa - wskaźniki rentowności
Analiza wskaźnikowa przedsiębiorstwa - wskaźniki rentowności Dynamiczne otoczenie, ciągłe zmiany przepisów oraz potrzeba dostosowania się do nich, a także rozwój konkurencji znacznie utrudnia funkcjonowanie
Bardziej szczegółowoWykład 9 Globalizacja jako wyznacznik działań strategicznych
Dr inż. Aleksander Gwiazda Zarządzanie strategiczne Wykład 9 Globalizacja jako wyznacznik działań strategicznych Plan wykładu Idea globalizacji Taktyka globalizacji Podejścia globalizacji Nowe wartości
Bardziej szczegółowoWSTĘP 11 GLOBALIZACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ I NOWY REGIONALIZM 19
SPIS TREŚCI WSTĘP 11 ROZDZIAŁ I GLOBALIZACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ I NOWY REGIONALIZM 19 1. Współczesna gospodarka światowa i jej struktura... 19 1.1. Podmioty gospodarki światowej... 21 1.2. Funkcjonowanie
Bardziej szczegółowoSpołeczna odpowiedzialność biznesu podejście strategiczne i operacyjne. Maciej Bieńkiewicz
2012 Społeczna odpowiedzialność biznesu podejście strategiczne i operacyjne Maciej Bieńkiewicz Społeczna Odpowiedzialność Biznesu - istota koncepcji - Nowa definicja CSR: CSR - Odpowiedzialność przedsiębiorstw
Bardziej szczegółowoZnaczenie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski ogółem
Znaczenie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski ogółem dr Iwona Szczepaniak Konferencja Przemysł spożywczy otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja zagraniczna IERiGŻ-PIB,
Bardziej szczegółowoStrategie w układzie produkt/rynek
Strategie Strategie w układzie produkt/rynek Wzrost Produkcji Rozwój Rozwój produktu Dywersyfikacja Rezygnacja z rynku Penetracja Rozwój rynku Likwidacja firmy Kryzys Wycofanie produktu Wzrost rynku Strategie
Bardziej szczegółowoZnaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce
Znaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce Arkadiusz Michał Kowalski 4. OFICYNA WYDAWNICZA SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE OFONAWTDAWN^ WARSZAWA 2013 SPIS TREŚCI wstęp : 9 1. Przedmiot,
Bardziej szczegółowoSZKOLENIA DOSKONALĄCE KOMPETENCJE DOT. WDROŻENIA DANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ INNOWACYJNYCH
SZKOLENIA DOSKONALĄCE KOMPETENCJE DOT. WDROŻENIA DANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ INNOWACYJNYCH I ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE ramowy program szkolenia (24 godziny) Prowadzący: dr Przemysław Kitowski, Politechnika Gdańska
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Zwycięskie strategie przedsiębiorstw Prof. Justyna Światowiec-Szczepańska Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 9 kwietnia 2015 r. Podstawowe czynności w formułowaniu strategii
Bardziej szczegółowoPODSTAWY WYBORU DZIAŁAŃ
WYKŁAD 3 PODSTAWY WYBORU DZIAŁAŃ MAŁEJ FIRMY 1 1. Cele działania małej firmy: Cel firmy jej zamierzenia i chęć ich osiągnięcia przez ukierunkowane działania. Cel podstawowy firmy (także małej) jest zwykle
Bardziej szczegółowodr Joanna Cichorska Dłużne papiery wartościowe przedsiębiorstw jako substytut kredytu w bankach komercyjnych
dr Joanna Cichorska Dłużne papiery wartościowe przedsiębiorstw jako substytut kredytu w bankach komercyjnych Determinanty zmian na polskim rynku finansowym w latach 1993 2003! Zmiany w strukturze kapitałów
Bardziej szczegółowoCena. Dr Kalina Grzesiuk
Cena Dr Kalina Grzesiuk cenę można zdefiniować jako wartość przedmiotu transakcji rynkowej (produktu lub usługi) zgodną z oczekiwaniami kupującego i sprzedającego, określaną najczęściej w jednostkach pieniężnych
Bardziej szczegółowoMIROSŁAWA CAPIGA. m #
MIROSŁAWA CAPIGA m # Katowice 2008 SPIS TREŚCI WSTĘP 11 CZĘŚĆ I DWUSZCZEBLOWOŚĆ SYSTEMU BANKOWEGO W POLSCE Rozdział 1 SPECYFIKA SYSTEMU BANKOWEGO 15 1.1. System bankowy jako element rynkowego systemu finansowego
Bardziej szczegółowoKonkurencyjność sektora banków spółdzielczych w Polsce. Anna Rosa Katedra Finansów Wydział Nauk Ekonomicznych Politechnika Koszalińska
Konkurencyjność sektora banków spółdzielczych w Polsce Anna Rosa Katedra Finansów Wydział Nauk Ekonomicznych Politechnika Koszalińska Struktura prezentacji Banki spółdzielcze charakterystyka Konkurencja
Bardziej szczegółowoMIKROEKONOMIA Struktury rynku
MIKROEKONOMIA Struktury rynku Katedra Mikroekonomii Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Slajd nr 2 3 Struktura wykładu 1. Struktura rynku definicja 2. Podział struktur rynkowych 3. Determinanty podziału
Bardziej szczegółowoTemat: Czynniki kształtujące wynik finansowy.
Wydział Zarządzania Rachunkowość finansowa Prowadzący: mgr Z. Niesyn Referat: Czynniki kształtujące wynik finansowy. Autor: Barbara Standarska Warszawa 14.12.2011 Temat: Czynniki kształtujące wynik finansowy.
Bardziej szczegółowoWalne Zgromadzenie Akcjonariuszy BOŚ S.A. Warszawa, dn. 30.06.2010 r.
Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy BOŚ S.A. Warszawa, dn. 30.06.2010 r. Wyniki BOŚ S.A. na tle konkurencji Zmiana 2009/2008 Wynik odsetkowy Wynik prowizyjny Suma bilansowa Zysk netto -18% -26% -16% -2% -32%
Bardziej szczegółowowniedrzwicydużej Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień roku
BANKSPÓŁDZIELCZY wniedrzwicydużej Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień 31.12.2012 roku Niedrzwica Duża, 2013 ` 1. Rozmiar działalności Banku Spółdzielczego
Bardziej szczegółowowniedrzwicydużej Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień roku
BANKSPÓŁDZIELCZY wniedrzwicydużej Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień 31.12.2013 roku Niedrzwica Duża, 2014 ` 1. Rozmiar działalności Banku Spółdzielczego
Bardziej szczegółowoSytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego
Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego Dr inż. Piotr SZAJNER IERiGZ-PIB ul. Świętokrzyska 20 PL 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Plan prezentacji Wyniki finansowe przemysłu cukrowniczego;
Bardziej szczegółowoDepartament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 2016 r.
Opracowanie: Wydział Analiz Sektora Bankowego Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 201 r. W dniu 22 marca
Bardziej szczegółowoOtoczenie zewnętrzne organizacji
Analiza PEST Otoczenie zewnętrzne organizacji Otoczenie zewnętrzne to to, co znajduje się na zewnątrz niej, poza jej granicami i oddziałuje na nią Umowność rozgraniczenia organizacji i otoczenia: Otoczenie
Bardziej szczegółowoProponowane tematy prac dyplomowych
KATEDRA ANALIZY SYSTEMOWEJ I FINANSÓW 1. Podatki i opłaty lokalne jako źródło dochodów własnych gminy 2. Analiza dochodów budżetowych jednostek samorządów terytorialnych na przykładzie gminy... w latach...
Bardziej szczegółowodr Grzegorz Mazurek racjonalna reakcja konkurencji celowy zintegrowanym orientacji rynkowej zidentyfikowaniu i przewidywaniu potrzeb odbiorców
Sprawy organizacyjne Literatura B. Żurawik, W. Żurawik: Marketing usług finansowych, PWN, Warszawa, 2001 M. Pluta-Olearnik: Marketing usług bankowych, PWE, Warszawa, 2001 Marketing na rynku usług finansowych
Bardziej szczegółowoSzacunki wybranych danych finansowych Grupy Kapitałowej Banku Pekao S.A. po IV kwartale 2009 r.
RAPORT BIEŻĄCY NR 17/2010 Szacunki wybranych danych finansowych Grupy Kapitałowej Banku Pekao S.A. po IV kwartale 2009 r. Warszawa, 3 marca 2010 r. Kapitałowej Banku Pekao S.A. po IV kwartale 2009 r. Wyniki
Bardziej szczegółowoCZYNNIKI WARUNKUJĄCE WZROST KONKURENCYJNOŚCI POLSKICH GOSPODARSTW ROLNYCH. Józefów, 26 listopada 2014 r.
Zakład Ekonomiki Gospodarstw Rolnych CZYNNIKI WARUNKUJĄCE WZROST KONKURENCYJNOŚCI POLSKICH GOSPODARSTW ROLNYCH Prof. Wojciech Józwiak Mgr inż. Adam Kagan Józefów, 26 listopada 2014 r. Wstęp Prezentacja
Bardziej szczegółowoDynamiczna zdolność przedsiębiorstwa do tworzenia wartości wspólnej jako nowego podejścia do społecznej odpowiedzialności biznesu
Dynamiczna zdolność przedsiębiorstwa do tworzenia wartości wspólnej jako nowego podejścia do społecznej odpowiedzialności biznesu Rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem naukowym prof. dr hab. Tomasz
Bardziej szczegółowoKredytowe instrumenty a stabilność finansowa
Monografie i Opracowania 563 Paweł Niedziółka Kredytowe instrumenty a stabilność finansowa Warszawa 2009 Szkoła Główna Handlowa w Warszawie OFICYNA WYDAWNICZA Spis treści Indeks skrótów nazw własnych używanych
Bardziej szczegółowoAnaliza rynku łodzi jachtów w Portugalii. 2014-01-31 00:16:52
Analiza rynku łodzi jachtów w Portugalii. 2014-01-31 00:16:52 2 Zamieszczamy podsumowanie analizy rynkowej wraz z aneksem statystycznym, przygotowanej dla Centrów Obsługi Eksportera i Inwestora (COIE),
Bardziej szczegółowoFaza definiowania i koncepcji teorii logistyki oraz pierwsze próby jej zastosowania w praktyce
Tematy zajęć Historia Logistyki Paweł Tura l Fazy rozwoju logistyki l Determinanty rozwoju i wzrostu znaczenia logistyki Faza startu i budzenia się logistyki l Okres : II połowa lat 50 l Logistyka (dystrybucja
Bardziej szczegółowoWydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku Ekonomia II stopień PYTANIA NA OBRONĘ
Bardziej szczegółowoAnaliza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień roku
Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień 31.12.211 roku Niedrzwica Duża, 212 ` 1. Rozmiar działalności Banku Spółdzielczego mierzony wartością sumy bilansowej,
Bardziej szczegółowoRafał Chwast. Wiceprezes Zarządu, Dyrektor Finansowy
Omówienie wyników finansowych Q1 2007 r. Rafał Chwast Wiceprezes Zarządu, Dyrektor Finansowy Porównanie wyników finansowych Q1 2007 i Q1 2006 Grupa Comarch I kwartał 2007 I kwartał 2006 Przychody ze sprzedaży
Bardziej szczegółowoMODEL BIZNESOWY BANKU NA PRZYKŁADZIE KDBS BANK
MODEL BIZNESOWY BANKU NA PRZYKŁADZIE KDBS BANK CEL STRATEGICZNY BYĆ LOKALNĄ INSTYTUCJĄ FINANSOWĄ NATURALNEGO WYBORU DEFINICJA MODELU BIZNESOWEGO Najbardziej ogólnie mówiąc model biznesowy opisuje w jaki
Bardziej szczegółowoOcena pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa PSM ZS 2014/2015. Grzegorz Karasiewicz
pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa PSM ZS 2014/2015 Grzegorz Karasiewicz 2 Agenda ocena pozycji konkurencyjnej Zdefiniowanie rynku odniesienia Identyfikacja konkurentów Struktura przedmiotowa podaży
Bardziej szczegółowoUniwersytet w Białymstoku Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie SYLLABUS na rok akademicki 2009/2010 http://www.wilno.uwb.edu.
SYLLABUS na rok akademicki 009/010 Tryb studiów Studia stacjonarne Kierunek studiów Ekonomia Poziom studiów Pierwszego stopnia Rok studiów/ semestr Rok III / semestr VI Specjalność Bez specjalności Kod
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych
Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie i doktorzy habilitowani Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Dr hab. Karol KOCISZEWSKI, prof. UE Promotorzy prac dyplomowych
Bardziej szczegółowoPozycja mikroprzedsiębiorstw w regionalnych systemach innowacji
2010 Pozycja mikroprzedsiębiorstw w regionalnych systemach innowacji Paweł Czyż Warszawa, maj 2010 WPROWADZENIE Ewolucja teorii wzrostu gospodarczego i podejścia do innowacji Od podejścia neoklasycznego
Bardziej szczegółowoWyniki Grupy Kapitałowej GETIN Holding za 2009 rok
Wyniki Grupy Kapitałowej GETIN Holding za 2009 rok Prezentacja dla inwestorów i analityków zaudytowanych wyników finansowych Warszawa, 8 marca 2010 roku Najważniejsze wydarzenia w 2009 roku Połączenie
Bardziej szczegółowoWyniki finansowe banków
Wyniki finansowe banków R A P O R T M I E S I Ę C Z N Y PODSUMOWANIE NAJWAŻNIEJSZE TRENDY...2 W ciągu 12 miesięcy do września wynik netto wszystkich banków w Polsce wyniósł 13,4 mld zł, czyli był o 0,6
Bardziej szczegółowoPrzyczynowa analiza rentowności na przykładzie przedsiębiorstwa z branży. półproduktów spożywczych
Roksana Kołata Dariusz Stronka Przyczynowa analiza rentowności na przykładzie przedsiębiorstwa z branży Wprowadzenie półproduktów spożywczych Dokonując analizy rentowności przedsiębiorstwa za pomocą wskaźników
Bardziej szczegółowoXXIII Raport Roczny BEZPOŚREDNIE INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE Warszawa, 8 kwietnia 2014 r.
XXIII Raport Roczny BEZPOŚREDNIE INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE 2011-2013 Warszawa, 8 kwietnia 2014 r. Program seminarium Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych i kondycja sektora zagranicznego
Bardziej szczegółowoWykład 2 Rola otoczenia w procesie formułowania strategii organizacji
Dr inż. Aleksander Gwiazda Zarządzanie strategiczne Wykład 2 Rola otoczenia w procesie formułowania strategii organizacji Plan wykładu Koncepcja otoczenia przedsiębiorstwa Metoda SWOT Cele przedsiębiorstwa
Bardziej szczegółowoXXIV Raport Roczny INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE
Konferencja IBRKK Szanse i zagrożenia wzrostu XXIV Raport Roczny INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE 2012-2014 Warszawa, 2 lipca 2015 r. Tematyka Raportu: Napływ BIZ i rola podmiotów z kapitałem zagranicznym
Bardziej szczegółowoDzień Inwestora Indywidualnego. Giełda Papierów Wartościowych 5 kwietnia 2006r.
Dzień Inwestora Indywidualnego Giełda Papierów Wartościowych 5 kwietnia 2006r. 1 Zastrzeżenie Niniejsza prezentacja została opracowana wyłącznie w celu informacyjnym na potrzeby klientów i akcjonariuszy
Bardziej szczegółowoKlastry- podstawy teoretyczne
Klastry- podstawy teoretyczne Dr inż. Anna Szerenos Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Produkcji Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Program Innet Plan prezentacji Koncepcja klastra
Bardziej szczegółowoWyniki Grupy Kapitałowej GETIN Holding za I kwartał 2009 roku
Wyniki Grupy Kapitałowej GETIN Holding za I kwartał 2009 roku Prezentacja dla inwestorów i analityków niezaudytowanych wyników finansowych Warszawa, 15 maja 2009r. GETIN Holding w I kwartale 2009 roku
Bardziej szczegółowoGRUPA KAPITAŁOWA NOBLE BANK S.A. PRZEGLĄD WYNIKÓW FINANSOWYCH ZA IV KWARTAŁ 2009 ROKU. 8 Marca 2010 r.
GRUPA KAPITAŁOWA NOBLE BANK S.A. PRZEGLĄD WYNIKÓW FINANSOWYCH ZA IV KWARTAŁ 2009 ROKU 8 Marca 2010 r. ZASTRZEŻENIE Niniejsza prezentacja została opracowana wyłącznie w celu informacyjnym na potrzeby klientów
Bardziej szczegółowoPlanowanie przyszłorocznej sprzedaży na podstawie danych przedsiębiorstwa z branży usług kurierskich.
Iwona Reszetar Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Planowanie przyszłorocznej sprzedaży na podstawie danych przedsiębiorstwa z branży usług kurierskich. Dokument roboczy Working paper Wrocław 2013 Wstęp
Bardziej szczegółowo4.1.Wprowadzenie i krótki opis planowanego przedsięwzięcia,
Biznesplan w praktyce zarządzania firmą. Autor: Aleksander Czapurko, Joanna Łukaszewicz Wstęp Rozdział 1 Pojęcie, funkcje i struktura biznesplanu Czym jest biznesplan? Funkcje biznesplanu w przedsiębiorstwie
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNA. PLATtNltiM \ i. Anna Szelągowska (red.) B 383117 CED EWU.PL. Jr- \ l
WSPÓŁCZESNA Anna Szelągowska (red.) \ l Jr- 1 ^ B 383117 CED EWU.PL PLATtNltiM \ i Wprowadzenie 11 1. Narodziny spółdzielczości kredytowej w Europie i rozwój banków spółdzielczych w Polsce - Eugeniusz
Bardziej szczegółowoWYNIKI FINANSOWE BANKU PO III KWARTAŁACH 2002 R. PREZENTACJA DLA ANALITYKÓW I INWESTORÓW
WYNIKI FINANSOWE BANKU PO III KWARTAŁACH 2002 R. PREZENTACJA DLA ANALITYKÓW I INWESTORÓW Warszawa, 4 listopada 2002 r. 2 Wyniki finansowe po IIIQ 2002 r. IIIQ 2001 IIIQ 2002 Zmiana Zysk operacyjny (mln
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia I stopnia (licencjackie) stacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych
Studia I stopnia (licencjackie) stacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie i doktorzy habilitowani Prof. dr hab. Stanisław
Bardziej szczegółowoJerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu
Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu AUTOEVENT 2014 2 PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY Jeden z największych producentów samochodów i komponentów motoryzacyjnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
Bardziej szczegółowoWSTĘP DO WYDANIA POLSKIEGO 17 PRZEDMOWA JAK ODKRYŁEM TAJEMNICZYCH MISTRZÓW 19. Rozdział 1 MISTYKA TAJEMNICZYCH MISTRZÓW 23
SPIS TREŚCI WSTĘP DO WYDANIA POLSKIEGO 17 PRZEDMOWA JAK ODKRYŁEM TAJEMNICZYCH MISTRZÓW 19 Rozdział 1 MISTYKA TAJEMNICZYCH MISTRZÓW 23 Kim są? Wybrani tajemniczy mistrzowie z całego świata 24 Zasłona tajemnicy
Bardziej szczegółowoRaport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski
Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski 1 Raport o stabilności finansowej Publikowanie Raportu jest standardem międzynarodowym, NBP
Bardziej szczegółowoWstęp 1. Dwugłos o zarządzaniu 2. Współczesny świat w erze turbulencji (Alojzy Z. Nowak) 3. Przedsiębiorczość (Beata Glinka)
Wstęp 1. Dwugłos o zarządzaniu 1.1. Ewolucja podejść do zarządzania (Włodzimierz Piotrowski) 1.1.1. Kierunek klasyczny 1.1.2. Kierunek human relations (szkoła stosunków międzyludzkich) 1.1.3. Podejście
Bardziej szczegółowoTrzy sfery działania banków
Trzy sfery działania banków I sfera działania banków: pośrednictwo kredytowe w ramach tzw. operacji pasywnych (biernych) bank pożycza pieniądze i środki pieniężne od swoich klientów po to, aby w ramach
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy W jaki sposób firmy tworzą strategie? Prof. nadzw. dr hab. Justyna Światowiec-Szczepańska Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 19 listopada 2015 r. Dr Tomaszie Projektami
Bardziej szczegółowoPięć sił Portera. Agnieszka Zakrzewska Bielawska. 16.1. Istota, elementy i zastosowanie metody
253 16 Pięć sił Portera Agnieszka Zakrzewska Bielawska 16.1. Istota, elementy i zastosowanie metody Metoda pięciu sił Portera, określana w literaturze również jako analiza pięcioczynnikowa, czy model pięciu
Bardziej szczegółowoZarządzanie innowacjami i transferem technologii / Kazimierz Szatkowski. Warszawa, cop Spis treści
Zarządzanie innowacjami i transferem technologii / Kazimierz Szatkowski. Warszawa, cop. 2016 Spis treści Wstęp 11 ROZDZIAŁ 1 Istota i rodzaje innowacji 17 1.1. Interpretacja pojęcia innowacji 17 1.2. Cele
Bardziej szczegółowoInternetowe modele biznesowe. dr Mirosław Moroz
Internetowe modele biznesowe dr Mirosław Moroz Zagadnienia A. Co to jest model biznesowy B. Tradycyjne modele biznesowe C. Internetowe modele biznesowe Co to jest model biznesowy Model biznesowy określa
Bardziej szczegółowoPYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe
PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe 1. Cele i przydatność ujęcia modelowego w ekonomii 2.
Bardziej szczegółowoSytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego
Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego Dr inż. Piotr SZAJNER IERiGZ-PIB ul. Świętokrzyska 20 PL 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Plan prezentacji Wyniki finansowe przemysłu cukrowniczego:
Bardziej szczegółowo