Uzależnienia. Małopolskie Centrum Profilaktyki

Transkrypt

1 Uzależnienia Małopolskie Centrum Profilaktyki

2 Małopolskie Cntrum Profilaktyki Definicja Uzależnienie jest to proces, w trakcie którego człowiek przyzwyczaja się do przyjmowania pewnej substancji lub wykonywania jakiejś czynności i staje się od niej zależny

3 Małopolskie Centrum Profilaktyki Od czego możemy się uzależnić Substancje chemiczne: alkohol, narkotyki, dopalacze, nikotyna, leki uspokajające i nasenne, napoje energetyzujące, Czynności: komputer, Internet, gry komputerowe, odchudzanie, praca, zakupy, i wiele innych

4 Małopolskie Centrum Profilaktyki Sfery uzależnienia Fizyczna Psychiczna Społeczna

5 Małopolskie Cntrum Profilaktyki Statystyki pierwsze sięgnięcie po alkohol Przed 13 rokiem życia 30% chłopców i 22% dziewcząt Przed 15 rokiem życia 94% chłopców i 92% dziewcząt Przed 18 rokiem życia 96% chłopców i 97% dziewcząt

6 Małopolskie Centrum Profilaktyki Przyczyny sięgania po alkohol przez nastolatków Ciekawość Moda Nuda Dla towarzystwa, jako sposób na zaistnienie w grupie Odprężenie Przekonanie że wszyscy tak robią Używka jako lekarstwo na problemy Wpływ środków masowego przekazu Łatwa dostępność

7 Małopolskie Centrum Profilaktyki Konsekwencje Zaniedbanie zadania, obowiązku z powodu uzależnienia. Używka jako lekarstwo na smutki, lęki, stresy, problemy, samotność, nudę, problemy z zasypianiem, nieśmiałość Celebrowanie, szukanie okazji do sięgania po substancję czy czynność.

8 Małopolskie Cntrum Profilaktyki Uzależnienie - absolutna utrata kontroli nad wykonywanymi czynnościami

9 Małopolskie Cntrum Profilaktyki Uzależnienie wg Światowej Klasyfikacji Chorób Potrzeba lub poczucie przymusu głód alkoholowy, nikotynowy, komputerowy itp.. Utrata kontroli Zespół abstynencyjny Zmiana tolerancji na alkohol Koncentracja życia wokół uzależnienia mimo szkód zdrowotnych i społecznych

10 Konsekwencje uzależnienia Małopolskie Cntrum Zahamowanie rozwoju emocjonalnego Zaburzenie zdolności uczenia się, zapamiętywania i logicznego rozumowania Brak dojrzałych i skutecznych sposobów radzenia sobie ze stresem i rozwiązywaniem problemów Nastawienie tylko na doraźne i natychmiastowe przyjemności Trudności w sferze społecznej wagary, konflikty z prawem, problemy w szkole i w domu Ryzyko zostania ofiarą lub sprawcą wypadku Zachowania ryzykowne Profilaktyki

11 MIĘDZYNARODOWA KLASYFIKACJA CHORÓB ICD 10 Małopolskie Cntrum Profilaktyki SUBSTANCJIE PSYCHOAKTYWNE F 10 ALKOHOL F 11 OPIATY F 12 KANABINOLE F 13 LEKI USPOKAJAJĄCE I NASENNE F 14 KOKAINA F 15 INNE SUBSTANCJE STYMULUJĄCE- NAPOJE ENERGETYZUJĄCE F 16 SUBSTANCJE HALUCYNOGENNE F 17 TYTOŃ F 18 LOTNE ROZPUSZCZALNIKI F 19 KILKA SUBSTANCJI LUB UŻYWANIE INNYCH SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH- DOPALACZE

12 OPIATY Małopolskie Cntrum Profilaktyki OBJAWY FIZYCZNE zwężenie źrenic obniżenie apetytu obniżenie popędu seksualnego senność nudności, torsje zaparcia suchość śluzówek niskie ciśnienie krwi znieczulenie na ból OBJAWY PSYCHICZNE błogostan oddalenie problemów euforia relaksacja wyciszenie oddalenie problemów subiektywne odczuwanie przyjemnego ciepła

13 LEKI USPOKAJAJĄCE I NASENNE należą do środków tłumiących. Działają hamująco na czynności mózgu i całego ośrodkowego układu nerwowego. Większość leków z tej grupy powoduje zależność psychiczną i fizyczną. Efektem ich zażywania jest uspokojenie, odprężenie, przytłumienie świadomości. Przy przedawkowaniu następują zaburzenia koordynacji ruchowej, orientacji, pamięci i spostrzegania, a także emocji. Przedawkowanie może być przyczyną zgonu. Małopolskie Centrum Profilaktyki

14 KOKAINA Małopolskie Centrum Profilaktyki OBJAWY FIZYCZNE brak potrzeby snu i jedzenia pobudzenie seksualne wzrost ciśnienia krwi przyspieszony oddech wytrzeszcz gałek ocznych drżenie mięśniowe wzrost temperatury bladość powłok ciała OBJAWY PSYCHICZNE brak zmęczenia jasność myślenia wyostrzone spostrzeganie wzmożona samoocena i pewność siebie potrzeba kontaktu z ludźmi zmniejszenie lęku społecznego

15 AMFETAMINA Małopolskie Centrum Profilaktyki OBJAWY FIZYCZNE brak zmęczenia brak apetytu i potrzeby snu podwyższenie ciśnienia przyspieszenie rytmu serca OBJAWY PSYCHICZNE euforia koncentracja uwagi i kojarzenie zwiększenie inicjatywy agresywność

16 Napoje energetyzujące Małopolskie Centrum Profilaktyki Zawierają kofeinę, która zwiększa wydzielanie hormonów stawiających organizm w stan gotowości bojowej, czyli adrenaliny i noradrenaliny. Ich zadaniem jest uruchamianie rezerw energetycznych w komórkach, co w efekcie w znaczny sposób przyspiesza tętno i oddech, powoduje wzrost ciśnienia krwi oraz rozkurczenie oskrzeli, dzięki czemu do komórek dociera więcej tlenu.

17 Małopolskie Centrum Profilaktyki SUBSTANCJE HALUCYNOGENNE OBJAWY FIZYCZNE drżenie mięśniowe i skurcze mdłości wzrost ciśnienia przyspieszony rytm serca wzrost temperatury OBJAWY PSYCHICZNE iluzje, omamy, urojenia zaburzenia percepcji czasu, odległości, położenia ciała wyostrzenie percepcji barw zlewanie się doznań płynących z różnych receptorów zaburzenia pamięci nasilenie przeżyć religijnych, mistycznych, nastrój ekstatyczny może pojawić się lęk, agresja, okaleczenia, samobójstwo

18 DOPALACZE Małopolskie Centrum Profilaktyki SUBSTANCJE POBUDZAJĄCE środki pochodzenia głównie roślinnego (susze, kadzidełka), które stosuje się tak jak tytoń (pali w fajkach, czy wykonuje z nich tzw. skręty) lub spala w pomieszczeniu, mające w sposób legalny powodować efekty zbliżone do palenia marihuany lub opium; środki pochodzenia głównie syntetycznego, sprzedawane w formie tabletek lub proszków w torebkach, które zawierają zazwyczaj rozmaite mieszanki różnych grup związków działających psychoaktywnie

19 Małopolskie Centrum Profilaktyki Jak pomóc 1. Rozpoznanie sytuacji 2. Interwencja 3. Monitorowanie i udzielanie wsparcia

20 1. Rozpoznanie sytuacji 1. Rozpoczęcie rozmowy od powiedzenia o swoich podejrzeniach i równoczesnego zapewnienia, że nie chcemy dziecka karać, tylko poznać prawdę, się niepokoimy 2. W rozmowie rzeczą najważniejszą jest przestrzeganie pewnych zasad: W danym momencie mówi tylko jedna osoba Nie można podnosić głosu, używać lekceważących lub obraźliwych słów i wyzwisk. 3. W trakcie rozpoznawania i diagnozowania nie można straszyć karami. 4. Powstrzymanie się z oceną i krytyką postępowania dziecka. Małopolskie Centrum Profilaktyki

21 2. Interwencja Małopolskie Centrum Profilaktyki 1. Nie zaczynamy rozmowy, kiedy dziecko jest pod wpływem alkoholu. 2. Przed rozmową z dzieckiem warto porozmawiać z kimś bliskim żeby odreagować pierwsze, gwałtowne emocje, nabrać dystansu. 3. Wybranie spokojnego miejsca i odpowiedniego czasu. 4. Interwencja służy zadbaniu o szczęście i bezpieczeństwo dziecka, a nie udowodnieniu mu, że jest złe, niegodne zaufania. Niech dziecko wyraźnie usłyszy, że jest ważne, i że może liczyć na wsparcie w każdej sytuacji. 5. Ustalenie konsekwencji.

22 Małopolskie Centrum Profilaktyki Szkolna interwencja profilaktyczna Elementy interwencji: Diagnoza, mającej na celu zaplanowanie adekwatnych działań wobec ucznia oraz ocenę skali problemów związanych z używaniem przez niego środków odurzających. Porada, w czasie której zostaje jasno wyrażone stanowisko szkoły zabraniające picia alkoholu, palenia papierosów lub brania narkotyków oraz motywowania ucznia do uczestniczenia w dalszych działaniach interwencyjnych Informuje się o tym, że sprawa zostanie przekazana rodzicom. Kontrakt, jako głównego narzędzia motywującego ucznia do zmiany zachowania. Monitorowanie realizacji postanowień zawartych w kontrakcie. Celem jest tu wspieranie pozytywnych zmian w zachowaniu ucznia. Wymaga ono stałej wymiany informacji między szkołą a domem.

23 Małopolskie Cntrum Profilaktyki Kontrakt rodzic- wychowawca- dziecko Jest opracowywany przez rodziców we współpracy z wychowawcą/psychologiem i potem przedstawiany dziecku. Dziecko ma prawo do negocjowania zawartych w nim ustaleń. Kontrakt podpisywany przez szkołę, rodziców i ucznia określa: zobowiązanie ucznia do nie używania środków odurzających; przywileje, które zostały odebrane uczniowi w następstwie używania przez niego środków odurzających oraz sposób ich stopniowego odzyskiwania; zasady zachowania w domu i szkole; konsekwencje związane z nieprzestrzeganiem ustaleń.

24 Małopolskie Centrum Profilaktyki 3. Monitorowanie i udzielanie wsparcia 1. Monitorowanie zachowań dziecka i realizacji ustaleń. 2. Sprawdzenie czy dziecko potrzebuje w jakiejś sprawie pomocy (np. nie umie odmówić, gdy nacisk kolegów jest zbyt duży, nie wie jak się zachować w pewnych sytuacjach) i w razie potrzeby wsparcie.

25 Czego potrzebują dzieci od swoich rodziców: poczucia więzi i przynależności Chcą czuć że są kochane, rozumiane i mogą liczyć na wsparcie. Potrzebują naszego szacunku przyjaznej atmosfery, poczucia bezpieczeństwa poczucia własnej wartości Chcą aby doceniać ich wysiłki w osiągnięciu sukcesów oraz chcą mieć pewność że nie zostaną przez nas skrytykowane i odrzucone, gdy cos się nie uda wiarygodności Chcą mieć pewność ze zachowujemy się tak jak mówimy ale także że potrafimy przyznać się do własnych słabości, niewiedzy i błędów sprawiedliwego traktowania przekonania że dorośli w niejasnej sytuacji zareagują w oparciu wnikliwe rozpatrzenie sprawy. stanowczości w ważnych sprawach potrzebują jasno określonych reguł i konsekwencji w ich przestrzeganiu poszanowania ich granic chcą być pewne że granice ich prywatności są przez nas respektowane Małopolskie Centrum Profilaktyki

26 Małopolskie Centrum Profilaktyki Jeżeli jakieś zachowanie dziecka jest nie do przyjęcia. Należy: powiedzieć o jakie konkretnie zachowanie chodzi jakie uczucia się przeżywa, gdy ono zachowuje się w ten nieakceptowany sposób dlaczego to zachowanie jest niewłaściwe jakie konsekwencje dla innych ma to jego zachowanie jakiej zmiany się oczekuje od dziecka

27 Małopolskie Centrum Profilaktyki Warto też pamiętać o kilku ważnych sprawach Być przykładem. Postępować tak, by być wiarygodnym Dzieci są dobrymi obserwatorami i łatwo zauważą, gdy nie robi się tak jak się mówi Wymagać, ale stawiać dziecku warunki możliwe do spełnienia Być konsekwentnym, aby dziecko wiedziało że ustalone normy w ważnych sprawach musza być respektowane

28 Małopolskie Centrum Profilaktyki Warto też pamiętać o kilku ważnych sprawach Określić jasno zasady dotyczące zakazu stosowania środków odurzających i innych używek, ale też samemu unikać nadużywania leków, papierosów i alkoholu Uczyć jak przezwyciężać trudności i radzić sobie w trudnych sytuacjach. Dotyczy to również sytuacji, gdy ktoś proponuje narkotyki

29 Bariery porozumienia z dzieckiem Brak umiejętności słuchania Przerywanie Brak skupienia uwagi na rozmówcy Prawienie kazań", moralizowanie,zrzędzenie Krytykowanie Małopolskie Cntrum Profilaktyki

30 Małopolskie Centrum Profilaktyki Bariery porozumienia z dzieckiem Podnoszenie głosu Rodzic ma zawsze rację Bagatelizowanie Brak warunków sprzyjających rozmowie