Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na terenie Miasta Chełm na lata

Transkrypt

1 Załącznik do uchwały Nr XXXVI/418/13 Rady Miasta Chełm z dnia 12 grudnia 2013 r. Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na terenie Miasta Chełm na lata

2 Spis treści : Wstęp...4 I. Diagnoza Definicja niepełnosprawności Dane liczbowe dotyczące ogólnej liczby osób niepełnosprawnych Orzecznictwo osób niepełnosprawnych Niepełnosprawność na tle innych problemów społecznych w mieście Dostępność budynków użyteczności publicznej na terenie miasta Chełm...12 II. Cel Programu...13 III. Cele szczegółowe...13 IV. Działania w ramach celów szczegółowych Zapewnienie osobom niepełnosprawnym różnorodnych form wsparcia środowiskowego umożliwiającego pełne uczestnictwo w życiu społecznym Działania Oczekiwane rezultaty Wskaźniki osiągnięcia celu Rehabilitacja zawodowa i zatrudnianie osób niepełnosprawnych oraz przestrzeganie praw osób niepełnosprawnych Działania Oczekiwane rezultaty Wskaźniki osiągnięcia celu Udostępnianie przestrzeni publicznej przez likwidację barier architektonicznych, w tym w obiektach użyteczności publicznej Działania Oczekiwane rezultaty Wskaźniki osiągnięcia celu Zwiększenie efektywności opieki medycznej w stosunku do osób niepełnosprawnych Działania Oczekiwane rezultaty Wskaźniki osiągnięcia celu...19 strona 2 z 28

3 5. Zapewnienie równych szans osobom niepełnosprawnym w dostępie do kultury, sportu, rekreacji i turystyki Działania Oczekiwane rezultaty Wskaźniki osiągnięcia celu Współpraca z organizacjami pozarządowymi i tworzenie partnerstwa lokalnego na rzecz osób niepełnosprawnych Działania Oczekiwane rezultaty Wskaźniki osiągnięcia celu Dążenie do wyrównania szans edukacyjnych osób niepełnosprawnych Działania Oczekiwane rezultaty Wskaźniki osiągnięcia celu...25 V. Adresaci Programu...25 VI. Realizatorzy Programu...26 VII. Finansowanie zadań wynikających z Programu...26 VIII. Monitoring Programu...26 IX. Podsumowanie...27 strona 3 z 28

4 Wstęp Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na terenie Miasta Chełm jest realizacją zapisu art. 35 a ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (DZ. U. z 2011r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.). Ustawodawca przedmiotowym artykułem zobowiązał powiat do opracowywania i realizacji, takiego programu. Niniejszy program jest również wypełnieniem ust. 2 w/w art., mówiącego o współpracy z instytucjami administracji rządowej i samorządowej w opracowywaniu i realizacji tych programów. Program jest zgodny ze Strategią rozwiązywania problemów społecznych na terenie Miasta Chełm w latach , przyjętą uchwałą Nr XXX/370/05 z dnia 09 czerwca 2005r. Program Działań na rzecz Osób Niepełnosprawnych na terenie Miasta Chełm w latach jest trzecim programem wieloletnim, w którym zawarto działania na rzecz wyrównywania szans osób niepełnosprawnych w sposób interdyscyplinarny. Wyniki przedsięwzięć przedstawiane w corocznych sprawozdaniach i osiągane w tej materii efekty upewniają o konieczności kontynuacji działań w latach następnych. Założenia merytoryczne przedmiotowego programu uwzględniają kierunki działań zawarte zarówno w lokalnych dokumentach programowych jak również w dokumentach o takim charakterze krajowych i międzynarodowych tj. 1) Strategii rozwiązywania problemów społecznych na terenie Miasta Chełm w latach , 2) Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych z dnia 1 sierpnia 1997 r. (uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej M. P. z 1997 r., Nr 50, poz. 475), w której przyjęto założenie, że osoby z niepełnosprawnościami mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji. Program nawiązuje do następujących deklaracji Sejmu zawartych w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych: a) dostępu do dóbr i usług umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym, a) dostęp do wczesnej diagnostyki, b) nauka w szkołach wspólnie z pełnosprawnymi rówieśnikami, jak również korzystanie ze szkolnictwa specjalnego lub edukacji indywidualnej, c) pomoc psychologiczna, pedagogiczna i inna pomoc specjalistyczna umożliwiająca strona 4 z 28

5 rozwój, zdobycie lub podniesienie kwalifikacji ogólnych i zawodowych, d) praca na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami, wykształceniem i możliwościami oraz korzystanie z doradztwa zawodowego i pośrednictwa, a gdy niepełnosprawność i stan zdrowia tego wymaga prawo do pracy w warunkach dostosowanych do potrzeb niepełnosprawnych, e) życie w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych, f) pełne uczestnictwo w życiu publicznym, społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym oraz rekreacji i turystyce odpowiednio do zainteresowań i potrzeb, a) posiadanie samorządnej reprezentacji swego środowiska oraz konsultowanie z nim wszelkich projektów aktów prawnych dotyczących osób niepełnosprawnych. 3) Europejskiej Strategii w sprawie niepełnosprawności , która ma na celu zwiększenie możliwości osób niepełnosprawnych tak, aby mogły one w pełni korzystać ze swoich praw. 4) Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych - przyjęta wraz w dniu 13 grudnia 2006 r., która ma przyczynić się do poprawy ich sytuacji, poprzez umożliwienie im rzeczywistego korzystania ze wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności, na równi z innymi osobami. Celem konwencji jest popieranie, ochrona i zapewnienie pełnego i równego korzystania z praw człowieka i podstawowych wolności przez wszystkie osoby niepełnosprawne. Konwencja formułuje podstawowe obowiązki państw, należą do nich: a) zobowiązanie do zapewnienia i popierania pełnej realizacji praw człowieka i podstawowych wolności wszystkich osób niepełnosprawnych, bez jakiejkolwiek dyskryminacji, b) konsultacje i współpracę z osobami niepełnosprawnymi przy tworzeniu i wdrażaniu ustawodawstwa i polityki na rzecz implementacji postanowień konwencji. strona 5 z 28

6 I. Diagnoza 1. Definicja niepełnosprawności Do niedawna pojęcie niepełnosprawność, zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia, tłumaczono nie tylko w praktyce ale i w nauce jako problem osobisty, bezpośrednio wywołany przez chorobę, uraz lub inny stan chorobowy, wymagający opieki medycznej w postaci indywidualnego leczenia prowadzonego przez przygotowane do tego zawodowo osoby. Jednak zgodnie z taką definicją niepełnopoprawność intelektualna była uważana za chorobę nieuleczalną. W nowoczesnym podejściu do niepełnosprawności, uzgadniając biologiczno medyczne podłoża deficytów, zwraca się uwagę na to, że niepełnosprawność jest również problemem wywołanym przez sposób funkcjonowania społeczeństwa, które często wyklucza osoby niepełnosprawne z normalnego życia. W związku z tym należy dołożyć wszelkich starań specjalnych, pozamedycznych, dostosowujących środowiskowe warunki życia do potrzeb osób z dysfunkcjami, aby mogły one korzystać ze wszelkich przysługujących im praw tak samo jak osoby sprawne, z naciskiem na prawa do godnego i aktywnego uczestnictwa w życiu publicznym. Dlatego też w Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych zdefiniowano osoby niepełnosprawne jako takie, które mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową, intelektualną lub w zakresie zmysłów co może, w oddziaływaniu z różnymi barierami, utrudniać im pełny i skuteczny udział w życiu społecznym, na zasadzie równości z innymi osobami. W myśl Konwencji niepełnosprawność może być redukowalna poprzez dostosowywanie środowiska fizycznego i społecznego do specyficznych potrzeb i możliwości osób niepełnosprawnych. Obowiązująca ustawia z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DZ. U. z 2011r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.) zawęża definicję osoby niepełnosprawne jako mające trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszania sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Definicja ta jest stosowana przez zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności do celów poza rentowych. Natomiast ustawa z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz z późn. zm.) definiuje pojęcia: - niezdolności do pracy jako całkowicie lub częściowo utraconej zdolności do pracy strona 6 z 28

7 zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i bez rokowania na odzyskanie tej zdolności po przekwalifikowaniu, - niezdolności do samodzielnej egzystencji jako naruszenie sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrze życiowych. 2. Dane liczbowe dotyczące ogólnej liczby osób niepełnosprawnych W Polsce, w ramach Narodowego Spisu Powszechnego z maja 2002 roku, zostały zebrane dane dotyczące liczby osób niepełnoprawnych prawnie i biologicznie. Dane te można uznać za najbardziej miarodajne ze względu na powszechny charakter badania. W drugim półroczu 2012r. udostępniono wstępne dane dotyczące osób niepełnosprawnych, pochodzące z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011, jednak GUS zwraca uwagę na to, że pozyskane dane są wysoce niedoszacowane - blisko 1,5 mln respondentów w związku z dobrowolnym charakterem pytań dotyczących niepełnosprawności odmówiło udzielenia odpowiedzi, dlatego też zaprezentowano poniżej dane z 2002r. Według badań,,narodowego Spisu Ludności i Mieszkań 2002, w Polsce było 5 mln 457 tys., w tym ok. 4 mln 450 tys. z niepełnosprawnością określona prawnie (posiada aktualne orzeczenie wydane przez nieuprawniony do tego organ). Zgodnie z badaniami stanu zdrowia ludności z 2004r., w odniesieniu do danych ze spisu powszechnego z 2002r. nastąpił wzrost liczby osób niepełnosprawnych o 630 tys osób. W województwie lubelskim w ówczesnym okresie występowało największe nasilenie zjawiska niepełnosprawności w kraju 18,6% (407,8 tys. osób) wszystkich mieszkańców województwa lubelskiego, w kraju odsetek ten wynosi 14,3%. Liczba osób niepełnosprawnych na 1000 mieszkańców województwa lubelskiego wynosiła 185, zaś w Polsce w 2002r. były to 143 osoby. W Chełmie w 2002r. było osób niepełnosprawnych, w tym niepełnosprawnych prawnie 11693, a biologicznie osoby. Ogółem osób dorosłych w roku sprawozdawczym było (w tym prawnie , a biologicznie 1524), zaś dzieci 376 (w tym prawnie 245, a biologicznie 131). Jak wspomniano powyżej brak jest bardziej aktualnych danych w powyższym zakresie. strona 7 z 28

8 3. Orzecznictwo osób niepełnosprawnych W roku 2012 Powiatowy Zespół do Spraw Orzekana o Niepełnosprawności w Chełmie wydał dla mieszkańców miasta: 1246 orzeczeń o stopniu niepełnosprawności dla dorosłych i młodzieży w wieku lat oraz 103 orzeczenia o niepełnosprawności dla dzieci w wieku do 16 roku życia. Tabela 1. Liczba wydanych orzeczeń z podziałem na poszczególne schorzenia i dysfunkcje Lp. Symbol 2010r. 2011r. 2012r. Przed 16 r. ż Powyżej 16 r. ż. Suma Przed 16 r. ż Powyżej 16 r. ż. Suma Przed 16 r. ż Powyżej 16 r. ż. Suma U P L O R E S T M N I C Razem Objaśnienia: 01-U - upośledzenie umysłowe; 02-P - choroby psychiczne; 03-L - zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu; 04-O - choroby narządu wzroku; 05-R - upośledzenie narządu ruchu; 06-E - epilepsja; 07-S - choroby układu oddechowego i krążenia; 08-T - choroby układu pokarmowego; 09-M - choroby układu moczowo-płciowego; 10-N - choroby neurologiczne; 11-I - inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego. 12-C - całościowe zaburzenia rozwojowe. strona 8 z 28

9 Na postawie powyższych statystyk można stwierdzić, że najczęstszymi przyczynami uzyskania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności przez mieszkańców miasta Chełm powyżej 16 roku życia są: upośledzenie narządu ruchu, choroby układu oddechowego i krążenia oraz choroby psychiczne. W roku 2011 i 2012 nastąpił wzrost wydanych orzeczeń niepełnosprawności w związku z chorobami neurologicznymi, w tych samych latach zaobserwować można było znaczny spadek wydanych orzeczeń ze względu na zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu. W omawianym przedziale wiekowym wydano najwięcej orzeczeń o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Jeżeli chodzi o przedziały wiekowe, najwięcej orzeczeń wydano osobom pomiędzy 41 a 60 rokiem życia, drugą z kolei grupa jest 60 i więcej, trzecią Najmniej orzeczeń spośród wydano osobom pomiędzy 16 a 25 rokiem życia. Wśród dzieci do 16 roku życia najwięcej orzeczeń wydawano z uwagi na: choroby układu oddechowego i krążenia, upośledzenie narządu ruchu oraz choroby psychiczne. W roku 2012 nieznacznie wzrosła liczba wydanych orzeczeń w związku z epilepsją i całościowym zaburzeniem rozwoju. Na podstawie orzeczeń wydawanych przez Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, Wydział Infrastruktury Urzędu Miasta Chełm w ostatnich trzech latach wydał następujące ilości kart parkingowych uprawniających osoby niepełnosprawne do parkowania na "kopertach": w 2010r , w 2011r , w 2012 r W latach wzrosła liczba wydanych kart, jednakże są one wydawane na czas określony i wzrost liczby wydanych kart w 2012r. mógł być spowodowany składaniem wniosków przez osoby które już posiadały karty, jednak ich termin upłynął i wystąpiły o ponownie o wydanie karty. 4. Niepełnosprawność na tle innych problemów społecznych w mieście Na podstawie oceny zasobów pomocy społecznej miasta Chełm na rok 2012 sporządzonej przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie można zobrazować przyczyny problemów mieszkańców miasta, z powodu których zgłaszają się o pomoc i wsparcie. strona 9 z 28

10 Tabela 2. Dane o korzystających z pomocy i wsparcia Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Chełmie. Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Prognoza na rok L.p. Problem 2013 Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach 1. Ubóstwo Bezrobocie Długotrwała lub ciężka choroba 4. Niepełnospra wność 5. Bezradność (problemy) 6. Alkoholizm Przemoc w rodzinie sprawcy przemocy 8. Bezdomność Opuszczenie zakładu karnego 10. Przemoc w rodzinie ofiary przemocy 11. Zdarzenia losowe 12. Narkomania Sieroctwo Powyższe dane wskazują na to, że niepełnosprawność jest czwartym po strona 10 z 28

11 długotrwałej lub ciężkiej chorobie problemem społecznym dotykającym 967 rodzin zamieszkujących miasto Chełm (dane z roku 2012). Problemami z którymi najczęściej zgłaszają się rodziny do MORP w Chełmie są ubóstwo i bezrobocie. W roku 2012 niepełnosprawność była powodem zwracania się o pomoc 967 rodzin, spełniających kryteria określone ustawą o pomocy społecznej, co stanowiło 41,65 % ogółu rodzin ubiegających się o wsparcie z terenu miasta Chełm. Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej udzielanych osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom. Tabela 3. Dane dot. świadczeń pieniężnych udzielonych przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie. Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 L. Zasiłek p. 1. Stały (ogółem) Liczba Liczba Kwota Liczba Liczba osób świadczeń świadczeń osób świadczeń Kwota Liczba świadczeń osób Liczba Kwota świadczeń świadczeń Zasiłek okresowy w tym z tytułu: bezrobocia niepełno sprawności utrzymania świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego 3. Celowy (ogółem) strona 11 z 28

12 Z pomocy materialnej tj. finansowej i rzeczowej korzystały osoby niepełnosprawne i ich rodziny w postaci: zasiłków stałych 422 osoby, zasiłków okresowych - 68 osób, z zasiłków celowych, z przeznaczeniem na zakup posiłków, żywności, opału, leków itp. 380 osób. Dodatkowo w roku ubiegłym z pomocy w formie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, świadczonych w miejscu zamieszkania skorzystało 400 osób w tym: 372 osoby z usług opiekuńczych i 34 osoby ze specjalistycznych usług opiekuńczych. Zakres oferowanych usług obejmował zaspokojenie codziennych potrzeb życiowych, zapewnienie podstawowej opieki higienicznej oraz utrzymanie kontaktu z otoczeniem. 5. Dostępność budynków użyteczności publicznej na terenie miasta Chełm Brak jest źródła danych zawierającego informacje nt. wszystkich budynków użyteczności publicznej pozbawionych barier architektonicznych, dostępnych dla osób niepełnosprawnych na terenie miasta Chełm. Z informacji własnych wynika, że niżej wymienione budynki użyteczności publicznej (w tym siedziby Urzędu i miejskich jednostek organizacyjnych) są dostępne dla osób niepełnosprawnych: a) Urząd Miasta Chełm, b) Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie, c) Żłobek Miejski Słoneczko, d) Środowiskowy Dom Samopomocy, e) Miejski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Chełmie, f) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, g) Chełmski Dom Kultury, h) Centrum Kultury Filmowej, i) Miejska Hala Sportowa, j) Chełmska Biblioteka Publiczna, k) Szkoła Podstawowa Nr 4 z oddziałami integracyjnymi, l) Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 6, m) Zespół Wychowania i Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Nr 1, strona 12 z 28

13 n) Przedszkole Miejskie Nr 9 z oddziałami integracyjnymi, o) Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 1 z oddziałami integracyjnymi, p) Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7, q) Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 8 z klasami sportowymi, r) II Liceum Ogólnokształcące, s) IV Liceum Ogólnokształcące, t) Zespół Wychowania i Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Nr 2. II. Cel programu Założeniem Programu działań na rzecz osób niepełnosprawnych na terenie miasta Chełm na lata jest zapewnienie osobom niepełnosprawnym, pełnego i równoprawnego uczestnictwa w zarówno życiu społecznym jak i zawodowym, wyrównywanie szans we wszystkich płaszczyznach życia publicznego oraz wypracowanie współpracy z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych na terenie miasta. III. Cele szczegółowe 1. Zapewnienie osobom niepełnosprawnym różnorodnych form wsparcia środowiskowego umożliwiającego pełne uczestnictwo w życiu społecznym. 2. Rehabilitacja zawodowa i zatrudnianie osób niepełnosprawnych oraz przestrzeganie praw osób niepełnosprawnych. 3. Udostępnianie przestrzeni publicznej przez likwidację barier architektonicznych, w tym w obiektach użyteczności publicznej. 4. Zwiększenie efektywności opieki medycznej w stosunku do osób niepełnosprawnych. 5. Zapewnienie równych szans osobom niepełnosprawnym w dostępie do kultury, sportu, rekreacji i turystyki. 6. Współpraca z organizacjami pozarządowymi i tworzenie partnerstwa lokalnego na rzecz osób niepełnosprawnych. 7. Dążenie do wyrównania szans edukacyjnych osób niepełnosprawnych. strona 13 z 28

14 IV. Działania w ramach celów szczegółowych 1. Zapewnienie osobom niepełnosprawnym różnorodnych form wsparcia środowiskowego umożliwiającego pełne uczestnictwo w życiu społecznym 1.1. Działania Realizacja przedsięwzięć i programów finansowanych ze środków PFRON (np. Aktywny samorząd ) oraz programów Unii Europejskiej Wprowadzenie dodatkowych dyżurów Zespołu do Obsługi PFRON w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie w Chełmie w każdy pierwszy wtorek miesiąca w godzinach Rozwój infrastruktury mieszkań chronionych dla osób z zaburzeniami psychicznymi Propagowanie idei wolontariatu wśród młodzieży szkół ponadgimnazjalnych i wyższych uczelni, w celu zwiększenia udziału wolontariatu w pracy na rzecz osób niepełnosprawnych Organizowanie konkursów, pokazów i spotkań, aktywizujących środowiska osób niepełnosprawnych Ułatwianie osobom niepełnosprawnym dostępu do usług Wspieranie funkcjonowania istniejących warsztatów terapii zajęciowej Współpraca z Miejską Społeczną Radą ds. Osób Niepełnosprawnych w zakresie przygotowywania i konsultacji dokumentów związanych z poprawą warunków życia osób niepełnosprawnych mieszkańców miasta jak również ustalania propozycji podziału środków PFRON na poszczególne zadania,przewidziane do realizacji przez samorząd Oczekiwane rezultaty Pozyskiwanie większej ilości środków przeznaczanych na wyeliminowanie lub zmniejszenie barier ograniczających uczestnictwo osób strona 14 z 28

15 niepełnosprawnych w życiu społecznym, zawodowym i w dostępie do edukacji Zwiększenie dostępności do informacji o zasadach i możliwości uzyskania pomocy przez osoby niepełnosprawne Utworzenie mieszkań chronionych dla osób z zaburzeniami psychicznymi Przezwyciężenie izolacji społecznej mieszkańców Chełma Aktywizacja środowiska osób niepełnosprawnych Rozwijanie umiejętności niezbędnych do wykonywania podstawowych czynności życia codziennego oraz zaradności osobistej, przygotowanie do życia w środowisku społecznym oraz podjęcia w przyszłości pracy zarobkowej Utrwalenie jako dobrej praktyki mechanizmu opiniowania i konsultowania dokumentów dotyczących spraw i potrzeb osób niepełnosprawnych. 1.3.Wskaźniki osiągnięcia celu Liczba osób korzystających z dofinansowań ze środków PFRON oraz dofinansowań z Unii Europejskiej Liczba osób korzystających z doradztwa podczas dodatkowych dyżurów Zespołu do Obsługi PFRON Liczba osób umieszczonych w mieszkaniach chronionych Liczba wolontariuszy pracujących z osobami niepełnosprawnymi Liczba zorganizowanych konkursów, pokazów i spotkań, aktywizujących środowiska osób niepełnosprawnych Liczba osób uczestniczących w Warsztatach Terapii Zajęciowej Liczba konsultacji dokumentów uwzględniających potrzeby osób niepełnosprawnych. strona 15 z 28

16 2. Rehabilitacja zawodowa i zatrudnianie osób niepełnosprawnych oraz przestrzeganie praw osób niepełnosprawnych Działania Realizacja pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego dla osób niepełnosprawnych oraz szkolenie i przekwalifikowanie osób uprawnionych Kierowanie osób niepełnosprawnych, które wymagają specjalistycznego programu szkolenia oraz rehabilitacji leczniczej i społecznej, do specjalistycznego ośrodka szkoleniowo-rehabilitacyjnego lub innej placówki szkoleniowej Promocja i organizacja instrumentów rynku pracy dla osób uprawnionych, w tym doradztwo organizacyjno - prawne i ekonomiczne w zakresie działalności gospodarczej lub rolniczej podejmowanej przez osoby niepełnosprawne Współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej tych osób Współpraca z organami rentowymi w zakresie wynikającym z odrębnych przepisów Współpraca z właściwym terenowo inspektorem pracy w zakresie oceny i kontroli miejsc pracy osób niepełnosprawnych Oczekiwane rezultaty Zwiększenie aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych Podniesienie kwalifikacji bądź przekwalifikowanie osób niepełnosprawnych Podnoszenie wiedzy osób niepełnosprawnych nt. prowadzenia działalności gospodarczej lub rolniczej przez osoby niepełnosprawne. strona 16 z 28

17 Udzielanie pomocy przy opracowywaniu wniosków i pozyskiwaniu przez organizacje społeczne zewnętrznych środków, dla realizacji ich statutowych celów Stwarzanie miejsc pracy dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych Współpraca z organami rentowymi w zakresie wynikającym z odrębnych przepisów Uzupełnianie działań realizowanych przez Powiatowy Urząd Pracy w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej tych osób niepełnosprawnych przez organizacje pozarządowe i fundacje działające na rzecz tych osób Wskaźniki osiągnięcia celu Liczba osób niepełnosprawnych, które znalazły zatrudnienie w ramach działań Powiatowego Urzędu Pracy Liczba osób niepełnosprawnych uczestniczących w szkoleniach Liczba osób zgłaszających się do doradców w celu opracowania wniosków Liczba skontrolowanych stanowisk pracy, przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych Liczba przedsięwzięć zorganizowanych przy współpracy z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej tych osób. 3. Udostępnianie przestrzeni publicznej przez likwidację barier architektonicznych, w tym w obiektach użyteczności publicznej Działania Wyznaczanie odpowiedniej ilości miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych. strona 17 z 28

18 Likwidacja barier architektonicznych przy budowie lub przebudowie dróg poprzez obniżenie krawężników na ciągach pieszych i przejściach przez jezdnię Wyposażanie nowych, bądź modernizacja sygnalizacji świetlnych w systemy informacji optycznej, dźwiękowej i wibracyjnej z zastosowaniem w razie potrzeby wypukłych symboli wyczuwalnych dotykiem Wydawanie kart parkingowych dla osób niepełnosprawnych o obniżonej sprawności ruchowej Likwidacja barier architektonicznych na terenie miasta Chełm w budynkach użyteczności publicznej, w tym m.in. wykonywanie podjazdów, przystosowywanie pomieszczeń mieszkalnych do możliwości osób niepełnosprawnych Sprawdzanie, na etapie prowadzonych postępowań administracyjnych, projektów budowlanych pod kątem dostosowania nowo powstających budynków do potrzeb osób niepełnosprawnych Oczekiwane rezultaty Zapewnienie osobom niepełnosprawnym jak największej możliwości korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego Przystosowanie układu drogowego do potrzeb osób o ograniczonej sprawności Wskaźniki osiągnięcia celu Liczba wyznaczonych miejsc parkingowych Liczba ulic/skrzyżowań/przejść dla pieszych, na których zostały obniżone krawężniki Liczba sygnalizacji świetlnych dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych. strona 18 z 28

19 Liczba wydanych kart parkingowych Liczba budynków użyteczności publicznej, w których zostały zlikwidowane bariery architektoniczne Liczba wydanych pozwoleń na budowę budynków użyteczności publicznej /budynków mieszkalnych wielorodzinnych, w których uwzględnione zostały wymagania umożliwiające dostęp do nich osób niepełnosprawnych. 4. Zwiększenie efektywności opieki medycznej w stosunku do osób niepełnosprawnych Działania Realizacja programów profilaktycznych dla mieszkańców miasta Chełm, w tym dla osób niepełnosprawnych Szkolenie dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie udzielania pierwszej pomocy przed medycznej Podejmowanie działań w kierunku wczesnego wykrywania i leczenia chorób Oczekiwane rezultaty Uczestnictwo osób niepełnosprawnych w programach profilaktycznych skierowanych do mieszkańców miasta Chełm Zwiększenie ilości zdiagnozowanych osób Zwiększenie wiedzy nt. udzielania pierwszej pomocy przed medycznej wśród społeczeństwa Wskaźniki osiągnięcia celu Liczba osób niepełnosprawnych biorących udział w programach profilaktycznych. strona 19 z 28

20 Ilość przeszkolonych osób w zakresie udzielania pierwszej pomocy przed medycznej. 5. Zapewnienie równych szans osobom niepełnosprawnym w dostępie do kultury, sportu, rekreacji i turystyki Działania Organizowanie, promowanie i dofinansowanie integracyjnych imprez kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych Wspieranie rozwoju twórczości artystycznej osób niepełnosprawnych przez prezentacje i promowanie Promowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych w Mistrzostwach Polski, Europy, Świata i Igrzyskach Paraolimpijskich Promowanie poprzez otwarte konkursy ofert, udziału osób niepełnosprawnych w różnego typu zawodach, turniejach i obozach sportowych Wspieranie wszelkich dziedzin w zakresie sportu, rekreacji i turystyki wśród osób niepełnosprawnych Umożliwienie osobom z dysfunkcją wzroku korzystania z zasobów Chełmskiej Biblioteki Publicznej Oczekiwane rezultaty Zwiększenie uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu kulturalnym i artystycznym miasta Przedstawianie społeczeństwu zdolności jakie posiadają osoby niepełnosprawne. strona 20 z 28

21 Zwiększenie ilości osób niepełnosprawnych z terenu miasta w Mistrzostwach Polski, Europy, Świata i Igrzyskach Paraolimpijskich Zwiększenie aktywności fizycznej osób niepełnosprawnych poprzez udział w zawodach, turniejach i obozach sportowych Wyrównanie szans w dostępnie do materiałów drukowych oraz ułatwienie osobom z dysfunkcją wzroku uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych Stworzenie osobom niepełnosprawnym możliwości korzystania z usług kulturalno- artystycznych oraz poznawania prezentowanych eksponatów dzięki zastosowaniu translatora języka pisanego na język migowy oraz nowoczesnych technik manualnych reliefów Wskaźniki osiągnięcia celu Liczba osób niepełnosprawnych uczestniczących w imprezach kulturalnych, artystycznych i sportowych Liczba zorganizowanych imprez kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych z udziałem osób niepełnosprawnych Liczba zorganizowanych prezentacji prac wykonanych przez osoby niepełnosprawne Liczba uczestników w Mistrzostwach Polski/Europy/Świata/Igrzyskach Paraolimpijskich Liczba zorganizowanych zawodów, turniejów i obozów sportowych oraz osób które w nich uczestniczyły Liczba osób korzystających ze sprzętu komputerowego, będącego w zasobach Chełmskiej Biblioteki Publicznej, dostosowanego do osób z dysfunkcją wzroku. strona 21 z 28

22 Liczba wypożyczonych czytaków Liczba placówek, które wdrożyły rozwiania w zakresie likwidacji barier w dostępie do dóbr kulturalno artystycznego. 6. Współpraca z organizacjami pozarządowymi oraz tworzenie partnerstwa lokalnego na rzecz osób niepełnosprawnych Działania Uwzględnienie wśród zadań publicznych zlecanych organizacjom pozarządowym działań na rzecz osób niepełnosprawnych Prowadzenie i aktualizowanie bazy danych organizacji pozarządowych działających na terenie Miasta Chełm na stronie Urzędu Miasta Chełm w zakładce sprawy społeczne Promowanie działalności organizacji pozarządowych działających dla i na rzecz osób niepełnosprawnych poprzez umieszczanie informacji na stronie Urzędu Miasta Chełm w zakładce sprawy społeczne Stała współpraca z Miejską Społeczną Radą do spraw Osób Niepełnosprawnych Oczekiwane rezultaty Wzrost liczby ofert składanych przez organizacje pozarządowe dotyczących działań na rzecz osób niepełnosprawnych Poszerzenie wiedzy lokalnej społeczności na temat organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych Utrwalenie dobrej praktyki współdziałania samorządnej reprezentacji osób niepełnosprawnych z samorządem lokalnym. strona 22 z 28

23 6.3. Wskaźniki osiągnięcia celu Liczba osób biorących udział w poszczególnych działaniach realizowanych przez organizacje pozarządowe Liczba przedsięwzięć realizowanych przez organizacje pozarządowe w zakresie ochrony zdrowia, promocji zdrowia Liczba osób odwiedzających zakładkę na stronie Urzędu Miasta Chełm sprawy społeczne. 7. Dążenie do wyrównania szans edukacyjnych osób niepełnosprawnych Działania Diagnoza specjalnych potrzeb edukacyjnych dzieci i młodzieży z terenu miasta Chełm Realizacja przedsięwzięć mających na celu kształtowanie i wzmacnianie poczucia własnej wartości dziecka niepełnosprawnego Rozwijanie umiejętności społecznych wśród dzieci niepełnosprawnych Udzielanie pomocy psychologiczno pedagogicznej dziecku niepełnosprawnemu Włączenie dzieci i młodzieży niepełnosprawnej w masową działalność instytucji kulturalnych Zapewnienie możliwie optymalnych warunków rozwoju i rehabilitacji oraz poradnictwa psychopedagogicznego Uwzględnianie osób niepełnosprawnych w doskonaleniu umiejętności zawodowych. strona 23 z 28

24 Wspieranie środowiska rodzinnego osób niepełnosprawnych Prowadzenie różnorodnych form wsparcia dla rodzin Zaangażowanie rodziców w działania na rzecz placówki oświatowo wychowawczej Kształtowanie tolerancji wobec niepełnosprawności Doskonalenie umiejętności zawodowych osób pracujących z dziećmi i młodzieżą ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. 7.2.Oczekiwane rezultaty Likwidacja barier architektonicznych i transportowych w szkołach Zwiększenie tolerancji uczniów dla kolegów sprawnych inaczej Wzrost ilości dorosłych osób niepełnosprawnych kontynuujących naukę i podwyższających swoje kwalifikacje zawodowe Zwiększenie świadomości wśród nauczycieli i wychowawców w zakresie potrzeb niepełnosprawnych uczniów Zwiększenie poczucia własnej wartości wśród dzieci niepełnosprawnych Przygotowanie dzieci niepełnosprawnych do życia w społeczeństwie Zwiększenie ilości grup integracyjnych w przedszkolach oraz klas integracyjnych w szkołach Uzupełnienie działań realizowanych przez placówki oświatowe przez organizacje społeczne, fundacje oraz jednostki administracji publicznej. strona 24 z 28

25 Nawiązanie współpracy z rodzicami w celu realizacji działań na rzecz placówki oświato wychowawczej Podniesienie kwalifikacji i umiejętności osób pracujących z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Wskaźniki osiągnięcia celu Liczba placówek bez barier architektonicznych Liczba utworzonych klas integracyjnych w szkołach Liczba dzieci objęta nauczaniem indywidualnym Liczba osób pracujących z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, które podniosły swoje kwalifikacje zawodowe Liczba udzielonych porad i konsultacji w zakresie wsparcia psychologicznego dziecku niepełnosprawnemu Liczba dzieci niepełnosprawnych objęta edukacją we wszystkich typach szkół Liczba przedsięwzięć i imprez edukacyjnych w których uczestniczyli uczniowie niepełnosprawni. V. Adresaci Programu Odbiorcami Programu są osoby niepełnosprawne i ich rodziny zamieszkałe w mieście Chełm oraz instytucje i organizacje pozarządowe zajmujące się problematyką niepełnosprawności w Chełmie. strona 25 z 28

26 Realizatorami Programu będą m.in. VI. Realizatorzy Programu 1) Wydziały Urzędu Miasta Chełm, 2) Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie, 3) Powiatowy Urząd Pracy w Chełmie, 4) placówki oświatowo - wychowawcze, 5) organizacje pozarządowe, 6) Miejska Społeczna Rada ds. Osób Niepełnosprawnych. VII. Finansowanie zadań wynikających z Programu Zadania ujęte w Programie będą finansowane ze: 1) środków budżetu miasta Chełm, 2) środków PFRON, 3) środków Funduszu Pracy, 4) środków Unii Europejskiej, 5) innych źródeł. VIII. Monitoring Programu Nadzór nad realizacją Programu sprawuje Prezydent Miasta Chełm. Nieodzownym elementem wdrażania Programu jest jego monitorowanie oraz ewaluacja. W związku z powyższym corocznie będzie przygotowywana Informacja z realizacji Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych. Do dnia 30 czerwca każdego roku będzie przedkładana Radzie Miejskiej informacja za rok ubiegły. Umożliwi to sprawdzanie stopnia strona 26 z 28

27 realizacji poszczególnych zadań. IX. Podsumowanie Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na terenie miasta Chełm w latach jest dokumentem perspektywicznym przewidzianym do realizacji w okresie 5 letnim. Niektóre działania w Programie charakteryzują się dużym stopniem ogólności, ale w oparciu o nie istnieje możliwość tworzenia dodatkowych przedsięwzięć, dotyczących zagadnień ujętych w Programie. Niniejszy Program jest dokumentem o charakterze interdyscyplinarnym, którego realizacja wymaga współpracy wielu partnerów społecznych, w tym Urzędu Miasta, jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, instytucji oświaty, kultury, sportu i turystyki, jednostek służby zdrowia, organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych, podmiotów zajmujących się aktywizacją społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych i ich rehabilitacją. Wspólne działania w obszarach opisanych w Programie, uzupełniające się wzajemnie, przyczynią się do poprawy jakości życia niepełnosprawnych mieszkańców miasta, likwidowania napotykanych przez tą grupę barier w funkcjonowaniu oraz zwiększenia zasobów zaspokajających im pozamaterialne formy pomocy. Uzupełnieniem zadań Programu są zadania realizowane przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie w ramach rehabilitacji społecznej oraz przez Powiatowy Urząd Pracy w Chełmie w ramach rehabilitacji zawodowej. Zadania te są finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, a sposób ich rozdysponowania jest przedstawiany każdego roku Radzie Miejskiej, zgodnie z jej planem pracy, za rok ubiegły. Do zadań gminy należy również opracowanie i realizacja gminnej strategii integracji polityki społecznej obejmującej w szczególności programy pomocy społecznej, ochrony zdrowia, programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, narkomanii, budownictwa socjalnego i edukacji publicznej, której odbiorcami mogą być również osoby strona 27 z 28

28 niepełnosprawne. Cele szczegółowe zostały konsultowane z organizacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych działających na terenie Miasta na spotkaniu, które odbyło się w dniu 25 listopada 2013r. Program został też zaakceptowany przez Miejską Społeczną Radą ds. Osób Niepełnosprawnych w dniu 28 listopada 2013r. strona 28 z 28