Studium wykonalności współpracy konsularnej krajów wyszehradzkich na Ukrainie i w Mołdowie. Piotr Kaźmierkiewicz

Transkrypt

1 Studium wykonalności współpracy konsularnej krajów wyszehradzkich na Ukrainie i w Mołdowie Piotr Kaźmierkiewicz

2 Znaczenie polityki wizowej dla wschodnich sąsiadów Polska i Węgry wydają najwięcej wiz Ukraińcom w UE: Sieć powiązań gospodarczych i społecznych obszarów pogranicza Praca sezonowa i dorywcza Bezpłatne wizy jako wyraz aktywnej narodowej polityki sąsiedztwa Rozbudzone oczekiwania sąsiadów Odpowiedź na jednostronne zniesienie wiz przez Ukrainę po Pomarańczowej Rewolucji (jak dotąd tylko Czechy i Słowacja) Symboliczna i praktyczna waga gestu ze strony Unii

3 Wizy dla sąsiadów a Schengen Dostosowanie obecnych praktyk węgierskich i polskich do stosowanych przez kraje obszaru Schengen oznacza Wydawanie wiz krótkoterminowych głównie w celu turystycznym Ograniczone zaufanie wobec stwierdzeń we wnioskach Wprowadzenie jednolitych opłat za złożenie wniosku Odmowa wjazdu osobom niepożądanym w innych krajach UE Możliwy znaczny wzrost odmów (z obecnego poniżej 1 %) Status obecnych ułatwień wizowych Zobowiązanie do harmonizacji w negocjacjach akcesyjnych Zgoda obecnych stron układu z Schengen na pełną integrację nowych krajów uzależniona od stopnia kontroli granic

4 Potrzeba współpracy konsularnej krajów wyszehradzkich Konsulowie: brak dostępu do wspólnego systemu informacji o podróżnych Problem wielu paszportów Niedostępna informacja o osobach wydalonych z innych krajów Niepełne dane o wcześniejszych odmowach wiz Podróżni: trudności w uzyskaniu informacji o procedurach Różnice w listach wymaganych dokumentów Wskazówki o szczegółach procedury rozproszone Różne podejścia do przepisów (np. błędów we wniosku) Brak konsulatów w niektórych lokalizacjach (np. Mołdowa) Wersje językowe wniosków, objaśnień oraz ogłoszeń

5 Cele współpracy Budowa zaufania wewnątrz Grupy Wyszehradzkiej Przekonanie innych członków o możliwości pogodzenia liberalnego podejścia do polityki wizowej z terminową akcesją do Schengen Wykorzystanie kompetencji poszczególnych krajów do budowy stanowiska Grupy na rzecz nowej polityki wizowej UE wobec sąsiadów Utrzymanie liberalnych rozwiązań po integracji z Schengen Minimalne opłaty wizowe Narodowe polityki faworyzujące poszczególne kategorie podróżnych Postawa konsulów biorąca pod uwagę miejscowe warunki Większy wpływ na politykę innych krajów członkowskich Promocja rozwiązań w ramach Grupy na innych forach Dążenie do usunięcia krajów sąsiednich z czarnej listy wizowej Przykład dla innych krajów członkowskich możliwości wydawania dużej ilości wiz z zachowaniem warunków bezpieczeństwa

6 Doświadczenia współpracy Konkurencja między kandydatami przed akcesją Czechy i Słowacja wprowadziły wizy wobec Ukrainy już w 2000 r Polska i Węgry nie uzgadniały swoich strategii i planów, które okazały się bardzo zbliżone (bez opłat za wizy, rozbudowa konsulatów) Ograniczona rola Grupy Wyszehradzkiej Brak konsultacji krajowych polityk wizowych Nie mówi jednym głosem na zewnątrz Różnice w narodowych priorytetach polityki zagranicznej Współpraca w terenie Wymiana informacji o podróżnych Dzielenie się doświadczeniami z wprowadzania rozwiązań Pomysły na reprezentację innych krajów (p. Kiszyniów)

7 Pytania na przyszłość Rozwiązania regionalne przed i po integracji z Schengen Możliwości wzajemnego poparcia dla rozwiązań liberalnych Wpływ na politykę UE ( reforma podejścia Schengen ) Inne konfiguracje krajów Grupa Wyszehradzka + Austria + Słowenia (Forum Salzburskie) Sąsiedzi Ukrainy (+ ew. kraje bałtyckie) Koalicje z dużymi krajami członkowskimi (Niemcy) Rozwiązania wspólnotowe czy krajowe Tereny pogranicza: jedna czy wiele formuł Kategorie preferowane (mniejszości, studenci, przedsiębiorcy) Uznaniowość czy jednolite podejście konsulów

8 Propozycje rozwiązań I: Lepsza obsługa podróżnych Regionalna instrukcja konsularna Wspólne standardy obsługi podróżnych Idealny konsulat wyszehradzki : procedura, infrastruktura Uzupełnienie formalnej Wspólnej Instrukcji Konsularnej Wspólna lista wymaganych załączników do wniosku Zasada przejrzystych wymagań Szeroko dostępna informacja o wymaganiach Dodatkowe dokumenty wymagane w uzasadnionych wypadkach Pilotaż szybkich procedur obsługi wniosku Początkowo dla wybranych grup (przedsiębiorcy, studenci) Rejestracja internetowa lub telefoniczna Wydzielone dedykowane okienka

9 Propozycje rozwiązań II: Krajowe polityki wizowe Dłuższe wizy dla osób trwale związanych z krajem Studenci, przedsiębiorcy, profesjonaliści, diaspora, rodziny Wielokrotne wizy o dłuższej ważności Okres pobytu ustalany indywidualnie przez konsula na podstawie udokumentowanego celu podróży Wizy wydawane z większym wyprzedzeniem Wizy turystyczne wyłącznie dla prawdziwych turystów Docelowo obowiązkowa rozmowa z konsulem Odpowiedzialność agencji turystycznych za podane informacje Ściśle określone warunki wjazdu i pobytu (np. rejestracja hotelowa) Kontrakt z wyjeżdżającymi Wyraźny i jednolity sygnał braku tolerancji dla nadużyć wizowych Obowiązkowe pytanie o wcześniejszą odmowę wizy kraju UE Stałe terminy zakazu wjazdu po anulowaniu/odmowie wizy, wydaleniu

10 Propozycje rozwiązań III: Współpraca dla bezpieczeństwa Wymiana informacji konsularnych nt. osób niepożądanych Stałe procedury zapytań konsularnych Szerszy zakres informacji: powody wpisu na listę Szybka ścieżka konsultacji międzykonsularnych i z centralą Ostateczna decyzja odpowiedniego konsula Modernizacja ukraińskich baz danych paszportowych Wprowadzenie jednolitego i niepowtarzalnego indeksu osób Szybka informacja o wypadkach fałszerstwa dokumentów Aktualizacja w czasie rzeczywistym informacji o zmianach tożsamości Dostęp konsulów do kluczowych informacji o wnioskodawcach Rzeczywiste miejsce pobytu Status ekonomiczny Karalność (w szczególności za przestępstwa graniczne)

11 Propozycje rozwiązań IV: Strategia polityczna w ramach UE Wprowadzenie minimalnych opłat wizowych przez kraje UE Odrębna kategoria wiz dla krajów sąsiednich Promocja możliwości bezpiecznego wydawania znacznej liczby wiz Wykorzystanie precedensów w polityce krajów UE Wskazywanie na niekonsekwentną politykę UE (np. priorytetowe traktowanie Rosji zasada niedyskryminacji krajów sąsiednich) Przypominanie o złożonych deklaracjach (np. po Pomarańczowej Rewolucji) Podkreślanie znaczenia reżimu wizowego dla realizacji Polityki Sąsiedztwa ( przyjazna granica ) Budowanie wizerunku Grupy jako kompetentnego źródła polityki UE Poszukiwanie koalicji (np. z krajami bałtyckimi, Niemcami, Austrią) Artykułowanie różnych doświadczeń krajowych jako opcji, nie konfliktów Utrzymanie równowagi między bezpieczeństwem a współpracą

12 Szczegóły w: Kraje wyszehradzkie pomiędzy Schengen a Sąsiedztwem Wnioski i rekomendacje Polityki wizowe krajów wyszehradzkich: aspekty polityczne i techniczne Historia wprowadzenia wiz przez cztery kraje Grupy Analiza zastosowanych środków zaradczych Krajowe i unijne rozwiązania kwestii ruchu przygranicznego Opis i ocena praktyki wydawania wiz przez konsulów i podróżnych Ograniczenia i perspektywy współpracy krajów wyszehradzkich w polityce wizowej i konsularnej Doświadczenia dotychczasowej współpracy Zapotrzebowanie na dalszą współpracę (analiza korzyści i przeszkód) Warunki pogłębionej współpracy oraz szczegółowe sugestie działań Zespół 6 ośrodków, 7 badaczy, 50 wywiadów pogłębionych, 17 tabel

13 Seria publikacji ISP Polska droga do Schengen: Opinie ekspertów 2001 Od zagrożeń do szans: Wpływ wprowadzenia przepisów Schengen na nowe pogranicze 2003 Sąsiedztwo ponad podziałem: społeczności pogranicza a rozszerzenie UE 2004