UCHWAŁA NR XXIV/137/13 RADY GMINY SPYTKOWICE. z dnia 22 stycznia 2013 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR XXIV/137/13 RADY GMINY SPYTKOWICE z dnia 22 stycznia 2013 r. w sprawie :uchwalenia 3- letniego Gminnego programu wspierania rodziny w Gminie Spytkowice na lata Na podstawie : art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym ( tekst jednolity Dz. U. z 2001r. Nr. 142 poz z późn. zm. ) oraz art. 176 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr. 149 poz. 887). Rada Gminy Spytkowice uchwala co następuje : 1. Uchwala się Gminny program wspierania rodziny w Gminie Spytkowice na lata stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Traci w całości moc uchwała Nr XLVI/246/06 Rady Gminy Spytkowice z dnia r. w sprawie uchwalenia Gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną w Gminie Spytkowice. 3. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Spytkowice. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. 4. Przewodniczący Rady Barbara Dziur Strona 1

2 GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE SPYTKOWICE NA LATA Strona 2

3 I.WPROWADZENIE I DIAGNOZA PROBLEMU 1. WPROWADZENIE Podstawową zasadą Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej jest ochrona prawna rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych. Nadrzędnym celem polityki prorodzinnej jest stworzenie warunków do pełnego rozwoju rodziny. By cel ten mógł być realizowany muszą zostać wykorzystane rozwiązania pozwalające zastąpić dominującą obecnie zasadę opiekuńczości państwa zasadą pomocniczości wobec rodziny. W pierwszej kolejności rodzina powinna mieć możliwość samodzielnego zmierzenia się ze swoimi problemami, co zwiększa jej szanse na prawidłowe funkcjonowanie w środowisku oraz stymuluje aktywność własną a także wyzwala potencjał rodziny. Niezwykle ważne jest umacnianie rodziny i przeciwdziałanie jej dysfunkcjonalności w realizacji funkcji psychospołecznych. Zaburzeniem prawidłowego funkcjonowania rodziny może być ubóstwo, bezrobocie, narkomania, alkoholizm, bezradność w sprawach opiekuńczo- wychowawczych prowadzenia gospodarstwa domowego, przemoc, przestępczość, różnego typu choroby. Stanowią one zagrożenia współczesnej rodziny i mogą prowadzić do wykluczenia społecznego. Działania pomocowe wymagają wielopłaszczyznowego postrzegania sytuacji osób i rodzin oraz podejmowania wobec nich zintegrowanych działań w formie współpracy instytucji. Każde dziecko do prawidłowego rozwoju potrzebuje rodziny, która otacza je miłością, zapewnia poczucie bezpieczeństwa i zaspakaja jego potrzeby. Z punktu widzenia potrzeb dziecka, rodzina jest podstawowym środowiskiem zapewnienia bezpieczeństwa emocjonalnego, jest naturalnym środowiskiem wychowawczym, w którym główny element stanowią interakcje zachodzące między jej członkami. Rodzina w sposób świadomy i nieświadomy oddziałuje na osobowość dziecka, przekazuje mu swój system wartości, tradycje, poglądy, ukierunkowuje jego aktywność i postępowanie na całe życie. Pomyślny rozwój dziecka jest możliwy w prawidłowo funkcjonującej rodzinie. W przypadku jakiejkolwiek dysfunkcjonalności rodziny dziecko ma prawo do specjalnej ochrony i pomocy państwa. Obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej, w zakresie ustalonym ustawą, spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej. Obowiązek ten jednostki samorządu terytorialnego oraz organy administracji rządowej realizują w szczególności we współpracy ze środowiskiem lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, policją, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz organizacjami społecznymi. Wypracowany program jest propozycją zintegrowanych i planowanych kierunków działań w odniesieniu do mieszkańców Gminy Spytkowice. Gmina Spytkowice od kilku lat prowadzi inicjatywy na rzecz wspierania rodziny m.in. poprzez realizację działań podejmowanych przez jednostki organizacyjne oraz inne instytucje i organizacje funkcjonujące na terenie gminy. Jednym z podmiotów realizujących ten cel na poziomie Gminy Spytkowice jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Spytkowicach. Podstawowym zadaniem GOPS jest bezpośrednie organizowanie i wykonywanie zadań związanych z zaspokojeniem potrzeb jednostek i rodzin pozostających w trudnej sytuacji życiowej poprzez rozpoznawanie tych potrzeb, bezpośrednie i pośrednie udzielanie świadczeń w formie pieniężnej, rzeczowej i usługowej. Pomoc powinna koncentrować się na wspomaganiu osób i rodzin wymagających wsparcia w osiągnięciu możliwie pełnej aktywności społecznej, a także wzmocnieniu lub odzyskaniu zdolności do pełnego i samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie. 2 Strona 3

4 W strukturach organizacyjnych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Spytkowicach funkcjonuje Punkt Informacji Wsparcia i Pomocy dla osób dotkniętych Przemocą w Rodzinie. Formy udzielanej pomocy: pomoc w kontaktach z policją, prokuraturą, sadami; wsparcie dla ofiar przemocy; poradnictwo socjalne; informowanie o możliwościach uzyskania pomocy kierowanie w razie potrzeby do Powiatowego Ośrodka Interwencji Kryzysowej. Na terenie Gminy działa Zespół Interdyscyplinarny skupiający wśród swoich członków przedstawicieli instytucji i organizacji pozarządowych działających na rzecz przeciwdziałania temu zjawisku. W skład Zespołu wchodzą przedstawiciele: Pomocy społecznej, Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Policji, Oświaty, Służby zdrowia, Kuratorzy sądowi, Poradni Życia Rodzinnego- przy parafii Rzymsko- Katolickiej pod wezwaniem NPNMP w Spytkowicach, Działaniami jakie podejmowane są przez Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na rzecz rodzin dotkniętych przemocą są: prelekcje w szkołach (udzielanie informacji gdzie można uzyskać pomoc) szkolenia, pomoc prawna, współpraca z policją, diagnoza problemu, opracowanie i realizacja indywidualnego planu pomocy monitorowanie sytuacji rodziny co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą, motywowanie do udziału w programach korekcyjno- edukacyjnych, kierowanie na leczenie odwykowe (dotyczy to najczęściej sprawców), zapewnianie ochrony i udzielanie pomocy osobom dotkniętym przemocą w rodzinie spotkania z osobami doświadczającymi przemocy, prowadzenie Punktu Informacji Wsparcia i Pomocy Dla Osób Dotkniętych Przemocą. Ponadto prowadzona jest działalność w zakresie edukacji, zostały zorganizowane szkolenia warsztatowe, m.in. szkolenie pt.: Praca w Zespołach Interdyscyplinarnych, formy pomocy i metody interwencji z uwzględnieniem przepisów znowelizowanej ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Celem szkolenia było wypracowanie właściwego i spójnego podejmowania bezpośrednich interwencji wobec rodzin dotkniętych przemocą. Podjęte zostały także działania informacyjno- edukacyjne i profilaktyczne podnoszące świadomość społeczną w zakresie zjawiska przemocy: zamieszczenie na tablicach ogłoszeń oraz stronie internetowej Gminy informacji o możliwościach i miejscach uzyskania pomocy ofiarom przemocy, podnoszenie świadomości społecznej w zakresie zjawiska przemocy i sposobów radzenia sobie z tym problemem wśród dzieci, młodzieży i dorosłych, promowanie wartości rodziny i wychowania bez przemocy, spotkania informacyjne z mieszkańcami Gminy na zebraniach wiejskich. 3 Strona 4

5 W Gminie Spytkowice jest powołana Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, która podejmuje następujące działania: prowadzenie Punktu Konsultacyjnego Terapii Uzależnień, objęcie terapią osób uzależnionych, kierowanie na leczenie, prowadzenie wstępnych rozmów i nakłanianie do podjęcia dobrowolnego leczenia odwykowego, edukacja publiczna (ulotki, broszury), prowadzenie akcji informacyjno- edukacyjnej (szkolenia nauczycieli prowadzących zajęcia profilaktyczno- wychowawcze), zakup i dystrybucja materiałów informacyjno- edukacyjnych (broszur, ulotek), organizacja spotkań informacyjnych dla rodziców poświęconych problematyce uzależnień i przemocy w rodzinie, organizowanie i dofinansowanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu poprzez zajęcia rozwijające zainteresowania: * imprezy sportowe, konkursy, * imprezy kulturalno- oświatowe, * wycieczki, organizacja wypoczynku wspólnie z Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Spytkowicach ( wyjazd dzieci na kolonie letnie). w ramach istniejących dyżurów w Punkcie konsultacyjnym w sprawach alkoholowych i przemocy są udzielane informacje o możliwościach korzystania z pomocy. udzielane są informacje o pracy psychologa w PCPR i Ośrodku Interwencji Kryzysowej w Powiecie. pomoc w pisaniu wniosków o leczenie odwykowe oraz ukaranie za znęcanie. wsparcie psychiczne i pomoc psychologiczna. współpraca z terapeutą prowadzącym dyżur w istniejącym Punkcie konsultacyjnym w Spytkowicach. Opierając się na założeniach ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej Gmina rozszerzyła swoją działalność, między innymi o powołanie instytucji asystenta rodziny, którego głównym zadaniem jest bezpośrednia praca z rodziną. Asystent rodziny zajmuje się niezależnie od pracowników socjalnych, pomocą i pracą z rodziną. Celem pracy asystenta jest osiągnięcie przez rodzinę podstawowego poziomu stabilności życiowej, która umożliwi jej wychowywanie dzieci. Jego głównym zadaniem jest niedopuszczenie do oddzielenia dzieci od rodziny oraz podjęcie działań zmierzających do zażegnania kryzysu w rodzinie. Elastyczny i nienormowany czas pracy asystenta rodzinnego służyć ma realnym potrzebom i rytmowi życia rodziny. Zadaniem asystenta rodziny jest całościowe wspieranie rodzin wychowujących dzieci, zagrożonych różnymi dysfunkcjami. Rola asystenta rodzinnego polega na aktywnym wspieraniu rodziny wychowującej dzieci, w której mają miejsce problemy trudne do pokonania samodzielnie przez tę rodzinę. Asystent rodziny w swojej pracy korzysta z pomocy osób reprezentujących instytucje i służby zainteresowane rozwiązaniem problemu danej rodziny. Praca asystenta rodziny ma charakter kompleksowy. W pierwszej kolejności osoba pełniąca tę funkcję dba o rozwiązanie podstawowych problemów socjalnych rodzin mieszkaniowych, materialnych, zdrowotnych czy prawnych Ponadto pomaga również w rozwiązaniu problemów psychologicznych podopiecznych (emocjonalnych, rodzinnych, problemów w grupie rówieśniczej). Do zadań asystenta rodziny należy też motywowanie podopiecznych do podnoszenia kwalifikacji 4 Strona 5

6 zawodowych lub kontynuowania nauki, pomoc w wyborze odpowiedniej szkoły lub kursów zawodowych, przełamywaniu kompleksów i ewentualnych kryzysów wynikających z trudności i niepowodzeń w nauce. Asystent rodziny zachęca bezrobotnych do podjęcia pracy i wspiera ich w pierwszych miesiącach zatrudnienia. Podstawa działań ujętych w programie Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ; Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 roku; Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 roku; Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Podstawa prawna działań Art. 176 pkt 1 oraz art. 179 ust. 2 ustawy z 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. 2. Diagnoza sytuacji rodzin w gminie Spytkowice Diagnoza lokalna dotycząca dysfunkcjonalności rodzin w zakresie pełnienia funkcji opiekuńczo- wychowawczych została dokonana w oparciu o dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Spytkowicach wg stanu na dzień r. Charakterystyka rodzin niewydolnych wychowawczo Rodziny z trudnościami opiekuńczo-wychowawczymi stanowią znaczną część klientów pomocy społecznej. Najczęściej niezaradność rodziny w opiece i wychowaniu własnych dzieci łączy się z dysfunkcjami takimi jak: uzależnienia, przemoc domowa, zaburzenia równowagi sytemu rodzinnego w sytuacjach kryzysowych, problemy w pełnieniu ról rodzicielskich, małżeńskich i zawodowych. Istotną rolę zgodną z polityką społeczną państwa odgrywa praca socjalna w połączeniu ze wsparciem finansowym lub rzeczowym. To pracownicy socjalni są pierwszymi osobami, które mają bezpośredni kontakt z rodziną w środowisku. Przeprowadzając wywiady środowiskowe dokonują diagnozy problemów. Gminę Spytkowice według stanu na dzień r. zamieszkiwało 4382 mieszkańców. Wykres nr 1 przedstawia graficznie liczbę osób i rodzin korzystających ze wsparcia GOPS- u były to 343 osoby (93 rodziny). Porównano dane z 2012r. z rokiem 2011 i Wykres nr 1 Liczba osób i rodzin korzystających ze wsparcia Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Spytkowicach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinie rok 2010 rok 2011 rok 2012 Źródło: opracowanie własne. 5 Strona 6

7 Wnikając szczegółowo w stan rodziny jej skład i formę, można stwierdzić, że pomoc udzielana jest przede wszystkim rodzinom wielodzietnym i owa sytuacja praktycznie nie zmieniła się na przestrzeni ostatnich lat, co przedstawia wykres nr 2. Na podobnym poziomie w latach utrzymała się pomoc rodzinom samotnie wychowującym dzieci. Wykres nr 2 Liczba rodzin korzystających z pomocy GOPS w latach Liczba rodzin samotnie wychowujących dzieci Liczba osób w rodzinie Liczba rodzin wielodzietnych Liczba osób w rodzinie wielodzietnej 20 0 Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Źródło: opracowanie własne. Zasoby instytucjonalne działające w obszarze wspierania rodziny na terenie Gminy 6 Strona 7

8 Spytkowice. Działania na rzecz dziecka i rodziny realizują instytucje opisane w Tabeli nr 1. Tabela nr 1. Instytucje realizujące działania na rzecz dziecka i rodziny z gminy Spytkowice. Lp. Nazwa placówki Rodzaj działalności 1. Zespół Ekonomiczno Administracyjny Szkół Gminy Spytkowice Przyznawanie i wypłacanie stypendiów, 2. GOPS Spytkowice Praca socjalna, pomoc finansowa i rzeczowa, dożywianie dzieci w szkołach, specjalistyczne poradnictwo, aktywizacja społeczno- zawodowa,współpraca z Polskim komitetem Pomocy Społecznej w Rabce- Zdrój 3. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Spytkowice Wsparcie psychologiczne, przeciwdziałanie problemom dotyczącym nadużywania alkoholu, organizowanie wypoczynku dla dzieci z rodzin dotkniętych problemem uzależnienia 4. Zespół Interdyscyplinarny, Wsparcie i pomoc rodzinom w przezwyciężeniu problemu przemocy, 5. Placówki służby zdrowia z terenu gminy Spytkowice Działalność w zakresie profilaktyki i opieki zdrowotnej, 6. Placówki oświatowe z terenu gminy Spytkowice, Działalność edukacyjno- wychowawcza,, wsparcie psychologiczno-pedagogiczne dla rodziców i dzieci, 7. Parafia Rzymsko- Katolicka pod wezwaniem NPNMP w Spytkowicach Źródło: opracowanie własne. Działalność charytatywna m.in. na rzecz rodzin wielodzietnych i niepełnych II POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Koordynator programu Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Spytkowicach przy współpracy z następującymi instytucjami: Urzędem Gminy w Spytkowicach, Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zespołem Interdyscyplinarnym, Policją, Placówkami oświatowymi, Zakładem Opieki Zdrowotnej, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Nowym Targu, Organizacjami pozarządowymi. 2. Czas realizacji programu 7 Strona 8

9 Gminny Program Wspierania Rodziny został opracowany na lata Odbiorcy programu Odbiorcami Programu są: Rodziny przeżywające trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, Dzieci i młodzież, którym rodzina nie zapewnia należytej opieki, 4. Cele programu Cel główny: Realizowanie wspólnej polityki na rzecz wzmacniania rodziny Cele szczegółowe: stworzenie efektywnego systemu wsparcia rodziny, wspieranie rodzin dysfunkcyjnych, pozostawienie dzieci w środowisku zamieszkania, tworzenie warunków sprzyjających umacnianiu instytucji rodziny i jej integracja, współpraca z instytucjami, organizacjami pozarządowymi na rzecz dzieci i rodziny, wzmocnienie roli i funkcji rodziny, wsparcie w rozwijaniu umiejętności opiekuńczo- wychowawczych rodziny, podnoszenie świadomości w zakresie planowania oraz funkcjonowania rodziny, przeciwdziałanie marginalizacji i degradacji społecznej rodziny, 5. Przewidywane efekty realizacji Programu Spodziewanym efektem realizacji Programu ma być polepszenie sytuacji dziecka i rodziny, poczucia bezpieczeństwa socjalnego, ograniczenie patologii społecznej. III ZADANIA PROGRAMU 8 Strona 9

10 Harmonogram Programu Wspierania Rodziny na lata w Gminie Spytkowice został przedstawiony w formie Tabeli nr 2 (Źródło: opracowanie własne). Tabela nr 2 Harmonogram Programu Lp. Zadania Działania Termin realizacji Realizatorzy Wskaźniki 1. Prowadzenie działalności profilaktycznej na rzecz rodziny. 2. Udzielanie wsparcia i pomocy rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczej. 3. Doskonalenie współpracy pomiędzy instytucjami i podmiotami działającymi na rzecz dzieci i rodziny, IV POSTANOWIENIA KOŃCOWE 1) udział w projektach współfinansowanych ze środków pozabudżetowych w tym rządowych i ze środków UE mających na celu dobro rodziny i rozwój specjalistycznego wsparcia, 2) udział w programach profilaktycznych i edukacyjnych wspierających wychowanie dzieci i młodzieży. I. Praca z rodziną: 1)konsultacje i poradnictwo specjalistyczne (psychologiczne, pedagogiczne, socjalne, prawne, zawodowe), 2) zapewnianie pomocy materialnej i rzeczowej rodzinom: -objęcie dożywianiem wszystkich tego wymagających dzieci - objęcie rodzin pomocą żywnościową i rzeczową w ramach współpracy z Polskim Komitetem Pomocy Społecznej oraz Caritas przy Parafii -udzielanie pomocy dzieciom w formie stypendiów, wyprawek szkolnych, itp. -udzielanie pomocy w formie zasiłków, 3)organizowanie czasu wolnego dzieciom w formie kolonii, zimowisk, wycieczek, wyjazdów, spotkań, imprez, itp. 4)usługi opiekuńcze i specjalistyczne, II. Pomoc w opiece i wychowaniu dziecka: 1)zapewnienie opieki asystenta rodziny, rodzinom przeżywającym trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych, 2)praca socjalna z rodziną (kontrakt socjalny), 1) współpraca szkół, policji, służby zdrowia, GOPS, sądów, kuratorów, Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zespołu Interdyscyplinarnego, organizacji pozarządowych, 2)stała współpraca z PCPR, 3)organizacja szkoleń przygotowujących osoby działające na rzecz dziecka i rodziny przygotowujących do kompleksowego i interdyscyplinarnego ich wspierania w środowisku lokalnym Wszystkie podmioty uczestniczące w realizacji projektu Wszystkie podmioty uczestniczące w realizacji projektu Wszystkie podmioty uczestniczące w realizacji projektu - ilość plakatów, ulotek, - zamieszczanie informacji na stronie internetowej, - ilość programów, - liczba uczestników projektów, -ilość porad udzielonych w punkcie konsultacyjnym, - ilość zatrudnionych specjalistów na terenie gminy Spytkowice - ilość dzieci korzystających z posiłków -liczba i formy udzielanej pomocy -liczba rodzin i dzieci w tych rodzinach objętych pomocą - ilość rodzin objętych pomocą przez asystenta rodziny, - ilość kontraktów socjalnych, -liczba szkoleń, -liczba uczestników Strona 10

11 1.Źródła finansowania programu Źródła finansowania zadań określone są w uchwale budżetowej: Wysokość środków na pozostałe lata funkcjonowania programu będzie uchwalana rokrocznie przez Radę Gminy. 2. Monitoring i ewaluacja Monitoring będzie polegał na zbieraniu danych dotyczących zrealizowanych zadań w ramach Programu od podmiotów zaangażowanych w jego realizację przez koordynatora Programu - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Spytkowicach. Dyrektor Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Spytkowicach będzie, co roku przedkładał Radzie Gminy Spytkowice raport z realizacji Gminnego Programu Wspierania Rodziny. 10 Strona 11