**obecne brzmienie art. 275 k.p.k. Art Tytulem srodka zapobiegawczego mozna oddac oskarzonego pod

Transkrypt

1 .. ZMIANY DOTYCZACE DOZORU **obecne brzmienie art. 275 k.p.k. Art Tytulem srodka zapobiegawczego mozna oddac oskarzonego pod dozór Policji, a oskarzonego zolnierza - pod dozór przelozonego wojskowego. 2. Oddany pod dozór ma obowiazek stosowania sie do wymagan zawartych w postanowieniu sadu lub prokuratora. Obowiazek ten moze polegac na zakazie opuszczania okreslonego miejsca pobytu, zglaszaniu sie do organu dozorujacego w okreslonych odstepach czasu, zawiadamianiu go o zamierzonym wyjezdzie oraz o terminie powrotu, a takze na innych ograniczeniach jego swobody, niezbednych do wykonywania dozoru **projektowane brzmienie art. 275 kp.k. (druk sejmowy nr 1394) Art Tytulem srodka zapobiegawczego mozna oddac oskarzonego pod dozór Policji, a oskarzonego zolnierza -pod dozór przelozonego wojskowego. 2. Oddany pod dozór ma obowiazek stosowania sie do wymagan zawartych w postanowieniu sadu lub prokuratora. Obowiazek ten moze polegac na zakazie opuszczania okreslonego miejsca pobytu, zglaszaniu sie do organu dozorujacego w okreslonych odstepach czasu, zawiadamianiu go o zamierzonym wyjezdzie oraz o terminie powrotu, zakazie kontaktowania sie z pokrzywdzonym lub innymi osobami, zakazie przebywania w okreslonych miejscach, a takze na innych ograniczeniach jego swobody, niezbednych do wykonywania dozoru. 3. Jezeli zachodza przeslanki zastosowania tymczasowego aresztowania wobec oskarzonego o przestepstwo popelnione z uzyciem przemocy lub grozby bezprawnej na szkode osoby najblizszej albo innej osoby zamieszkujacej wspólnie ze sprawca, zamiast tymczasowego aresztowania mozna zastosowac dozór, pod warunkiem ze oskarzony w wyznaczonym terminie opusci lokal zajmowany wspólnie z pokrzywdzonym oraz okresli miejsce swojego pobytu. 4. Oddany pod dozór Policji ma obowiazek stawiania sie we wskazanej jednostce organizacyjnej Policji z dokumentem stwierdzajacym tozsamosc, wykonywania polecen majacych na celu dokumentowanie przebiegu dozoru oraz udzielania informacji koniecznych dla ustalenia, czy stosuje sie on do wymagan nalozonych w postanowieniu sadu lub prokuratora. W celu uzyskania takich informacji mozna wzywac oskarzonego do stawiennictwa w wyznaczonym terminie. 5. W wypadku niestosowania sie przez oddanego pod dozór do wymagan okreslonych w postanowieniu, organ dozorujacy niezwlocznie zawiadamia o tym sad lub prokuratora, który wydal postanowienie. **uzasadnienie projektowanych zmian (druk sejmowy 1394) Projekt przewiduje istotne zmiany odnoszace sie do art. 275 k.p.k., normujacego

2 2 srodek zapobiegawczy w postaci dozoru. Pierwsza polega na jednoznacznym wskazaniu, w tresci 2 tego artykulu, ze okreslone w postanowieniu wydanym przez sad lub prokuratora, a zwiazane z zastosowanym dozorem obowiazki, do których przestrzegania zobowiazany jest oskarzony (podejrzany), moga polegac na zakazie kontaktowania sie z pokrzywdzonym lub innymi osobami (w szczególnosci swiadkami lub wspóloskarzonymi), jak równiez zakazie przebywania w okreslonych miejscach (przy czym miejsca te moga zostac okreslone zarówno rodzajowo, jak i w sposób konkretny, np. w okreslonym rejonie miasta, w dzielnicy, w której zamieszkuje pokrzywdzony, w konkretnym lokalu gastronomicznym, w którym pracuje osoba, pod adresem której kierowano grozby karalne). Dotychczas mozliwosc nalozenia tego rodzaju obowiazków, w zwiazku ze stosowanym dozorem, byla wyprowadzana w koncowej czesci przepisu w obowiazujacym brzmieniu, która wskazuje na mozliwosc wprowadzenia innych ograniczen swobody dozorowanego, niezbednych do wykonywania dozoru. Przewidziana przez projekt modyfikacja brzmienia przepisu pozwoli jednak na wykluczenie jakichkolwiek watpliwosci co do dopuszczalnosci zastosowania tego rodzaju ograniczen przy dozorze, prowadzac do podniesienia funkcjonalnosci i zapobiegawczego waloru tego srodka. Druga zmiana polega na dodaniu do art. 275 k.p.k. nowego przepisu, umiejscowionego w 3, inkorporujacego do Kodeksu postepowania karnego instytucje tzw. warunkowego dozoru, funkcjonujaca w oparciu o art. 14 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdzialaniu przemocy w rodzinie. Rozwiazanie to polega na wprowadzeniu podstawy, w wypadkach uzasadniajacych zastosowanie wobec oskarzonego (podejrzanego) tymczasowego aresztowania, do zastosowania w miejsce tego srodka dozoru, warunkowanego opuszczeniem przez oskarzonego zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym lokalu i okresleniem miejsca swego pobytu. Instytucja ta znajdowac bedzie zastosowanie wylacznie w sprawach o przestepstwa popelnione z uzyciem przemocy lub grozby bezprawnej na szkode osoby najblizszej albo innej osoby zamieszkujacej wspólnie ze sprawca, w tych wypadkach, gdy szczególna przeslanka uzasadniajaca zastosowanie tymczasowego aresztowania bedzie obawa matactwa (art pkt 2 k.p.k.), a takze w niektórych wypadkach zaistnienia przeslanki okreslonej wart k.p.k. (obawa dopuszczenia sie przez oskarzonego kolejnego przestepstwa przeciwko zyciu lub zdrowiu, na szkode pokrzywdzonego). Jej prawidlowe stosowanie moze skutkowac realizacja celu zapobiegawczego przy równoczesnym zmniejszeniu liczby stosowanych aresztów tymczasowych. Projekt przewiduje ponadto dodanie do art. 275 dwóch nowych przepisów ( 4 i 5) normujacych etap sprawowania dozoru, w szczególnosci w zakresie zwiazanego z tym srodkiem zapobiegawczym obowiazku zglaszania sie do organu dozorujacego w okreslonych odstepach czasu. W mysl projektowanych rozwiazan, w wypadku dozoru sprawowanego przez Policje, mozliwe bedzie wzywanie oskarzonego do stawiennictwa w jednostce organizacyjnej Policji w okreslonym terminie, w celu uzyskania od niego informacji koniecznych dla ustalenia, czy stosuje sie do wymagan nalozonych w postanowieniu o zastosowaniu dozoru. Wprowadzenie takiej mozliwosci ma istotny walor zwlaszcza w odniesieniu do tych wypadków zastosowania dozoru Policji, które nie obejmuja obowiazku zglaszania sie do organu dozorujacego w okreslonych odstepach czasu, lecz inne sposród obowiazków okreslonych wart k.p.k. Projektowany przepis art k.p.k. wprowadza wymóg niezwlocznego

3 3 zawiadamiania sadu lub prokuratora, który wydal postanowienie o zastosowaniu dozoru, przez organ dozorujacy, o niestosowaniu sie oddanego pod dozór do wymagan zawartych w postanowieniu. Realizacja tego obowiazku pozwoli na szybkie reagowanie, przez organ bedacy dysponentem postepowania, na mogaca godzic w prawidlowy jego bieg sytuacje nieefektywnosci stosowanego dozoru. **poejadv komentatorów na temat wykladni art k.p.l<.in tine Komentarz do art.275 kodeksu postepowania karnego (Dz.U ), [w:] J. Grajewski, L.K. Paprzycki, S. Steinborn, Kodeks postepowania karnego. Komentarz, Tom I (art ). Zakamycze, Istota dozoru polega na ograniczaniu swobody oskarzonego po to, by systematycznie kontrolowac pozostawanie tej osoby do dyspozycji sadu lub prokuratora. W zaleznosci od okolicznosci sprawy, organy te, w wydanym postanowieniu, okreslaja zakres obowiazków oskarzonego. Wart wymienione zostaly tylko przykladowo obowiazki, jakie moga zostac nalozone w tym trybie, na co jednoznacznie wskazuje koncowa czesc tego przepisu po przecinku (unormowania tego rodzaju nie zawieral regulujacy te problematyke art d.k.p.k.). Obowiazek taki moze wiec stanowic kazde ograniczenie, które jest niezbedne do skutecznego wykonywania dozoru. 4. Zakres obowiazków (ograniczenia swobody) oskarzonego okreslony zostaje w postanowieniu, którego odpis otrzymuje jednostka Policji, w praktyce - ta wlasciwa dla miejsca zamieszkania (pobytu) oskarzonego. Najczesciej obowiazki te polegaja na zakazie wydalania sie z okreslonego miejsca pobytu i obowiazku zglaszania sie do organu dozorujacego w okreslonych odstepach czasu. Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postepowania karnego i ustawy - Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 163, poz. 1363) slowa "wydalania sie z" zastapiono slowem "opuszczania", co w istocie jest zmiana redakcyjna. Natomiast art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdzialaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1!'93) stanowi ograniczenie przewidziane wart , które moze takze polegac na powstrzymywaniu sie od kontaktu z pokrzywdzonym w okreslony sposób. Komentarz do art.275 kodeksu postepowania karnego (Dz.U ), [w:] Z. Gostynski (red.), J. Bratoszewski, L. Gardocki, S.M. Przyjemski, R.A. Stefanski, S. Zablocki, Kodeks postepowania karnego. Komentarz. Tom I, Dom Wydawniczy ABC, Od oddanego pod dozór wymaga sie, by zachowywal sie wedlug okreslonych regul. Okresla je sad lub prokurator w postanowieniu o zastosowaniu dozoru Policji, a sa one przykladowo wymienione wart Na to, ze katalog zakazów lub obowiazków, jakie moga byc nalozone na poddanego dozorowi, nie jest wyczerpujacy, wskazuje dopuszczenie mozliwosci stosowania innych niz wymienione wczesniej (art in jine). Ustawa nie zobowiazuje organu procesowego do nalozenia któregos z obowiazków, a wybór pozostawia jego uznaniu.(...) Ogólne okreslenie ograniczen w ostatnim punkcie daje sadowi lub prokuratorowi szerokie mozliwosci ich ksztaltowania; warunkiem nalozenia jest ich niezbednosc do wykonywania dozoru. Nie chodzi o obowiazki zapewniajace prawidlowy tok postepowania karnego, aczkolwiek jest to cel perspektywiczny, ale tylko o takie, które ulatwiaja dozór, co w istotny sposób zaweza ich katalog. Maja to byc obowiazki, które ulatwia piecze nad oskarzonym, ale musza sie miescic w granicach dozoru. Ich okreslenie pozostawiono praktyce, ustawa bowiem nie wskazuje ich nawet przykladowo. Maja one byc adekwatne do konkretnych potrzeb wykonywania dozoru. Ograniczenia te moga polegac na zakazie wychodzenia pora nocna, uczeszczania do pewnych miejsc lub lokali (L. Peiper: Komentarz..., s. 293) albo na obowiazku powstrzymywania sie od przebywania w nich, -- ~- ~~- ~~u~

4 4 a takze obowiazkupowstrzymywaniasie od naduzywaniaalkoholu. Tego rodzaju obowiazki maja pozwolic na odpowiednie dyscyplinowanie poddanego dozorowi i oddzialywanie na niego. Dozór jest przeciez instrumentem, który dyscyplinuje podejrzanego i wytwarza w nim przekonanie, ze jego zachowanie jest poddane kontroli, a ograniczenie swobody zmierza do zapobiezenia ucieczce lub ukrywaniu sie, a takze utrudnianiu w inny bezprawny sposób postepowania karnego (F. Prusak: Dozór..., NP 1977, nr 4, s. SOl).

5 1. Demokratyczna Unia kobiet 2. Europejska Unia Kobiet 3. Fundacja La strada 4. Fundacja Mama 5. Stowarzyszenie Centrum Praw Ojca i Dziecka 6. Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia 7. Stowarzyszenie Rodziców TU 8. Fundacja PSF Centrum Kobiet 9. Stowarzyszenie OPTA 10. Stowarzyszenie Edukacja i Media 11. Polski Zwiazek Kobiet Katolickich 12. Fundacja Kobiety dla Kobiet 13. Zwiazek Duzych Rodzin Fundacja Pro Rodzina 15.FundacjaPomocySamotnejMatcePro- Vita 16. Stowarzyszenie Kwiat Kobiecosci 17. Stowarzyszenie Damy Rade 18. Towarzystwo Interwencji Kryzysowej 19. Centrum Praw Kobiet 20. Koordynator Programu Akcja Reakcja 21. Fundacja Feminoteka 22. Stowarzyszenie Obywatelskich Inicjatyw 23. Stowarzyszenie na Rzecz Integracji i Ochrony Cudzoziemców Proxenia 24. Stowarzyszenie Kobiet Niepelnosprawnych 25. Fundacja Razem Lepiej 26. Stowarzyszenie kobiety Aktywne 27. Fundacja Kobieca efka 28. Stowarzyszenie Amicta Sole 29. Federacja Polskie Lobby Kobiet 30. Fundacja Pomocy Kobietom i Dzieciom 31. Fundacja Swietego Mikolaja 32. Fundacja obrony Praw Ojca Wiktoria 33. Fundacja Ojców Pokrzywdzonych przez Sady 34. Stowarzyszenie na Rzecz Poszanowania Praw dzieci i Rodziny Ojcowie z Trójmiasta

6 35. Towarzystwo Przyjaciól Dzieci 36. Rada do Spraw Kobiet w Silach Zbrojnych 37. Stowarzyszenie Amazonki Powyzsza lista nie jest zamknieta, jesli inne organizacje zglosza chec udzialu w dyskusji zainicjowanej przez Ministra Sprawiedliwosci Prokuratora Generalnego, ich przedstawiciele beda zaproszeni na konferencje w dniu 20 marca 2009 r. 2