PLANY WYNIKOWE NAUCZANIA CHEMII OGÓLNEJ I NIEORGANICZNEJ

Transkrypt

1 Proponowany czterostopniowy plan wynikowy nauczania chemii ogólnej i nieorganicznej w gimnazjum jest dostosowany do realizowanego przeze mnie programu nauczania chemii stanowiącego modyfikację programu DKW /99. Cechuje go dostosowanie do możliwości wiekowych i intelektualnych uczniów oraz warunków środowiskowych, w których szkoła funkcjonuje. Stanowi proponowaną przez mnie obudowę podręcznika i zeszytu do ćwiczeń autorstwa Bożeny Kałuży i Andrzeja Reycha. Liczba godzin nauczania chemii ogólnej i nieorganicznej w gimnazjum wynosi: 1 godzina w klasie pierwszej i 2 godziny w klasie drugiej. mgr Grażyna Jędrzejewska PLANY WYNIKOWE NAUCZANIA CHEMII OGÓLNEJ I NIEORGANICZNEJ Gimnazjum Nr 1 im. Św. Wojciecha w Inowrocławiu

2 Dział Substancje chemiczne i ich przemiany Tematy lekcji Wymagania programowe konieczne podstawowe rozszerzone dopełniające Chemia i my. Substancje chemiczne i ich właściwości. -nazwie kilka podstawowych okazów szkła i sprzętu laboratoryjnego - rozróżni substancje chemiczne i odpowiadające im ciała fizyczne - określi właściwości fizyczne wybranych substancji - wyjaśni dlaczego chemia jest przydatna ludziom -rozpozna podstawowe okazy szkła i sprzętu laboratoryjnego substancji chemicznej - określi rodzaj poznanej substancji chemicznej na podstawie jej właściwości fizycznych - odróżni właściwości fizyczne umożliwiające identyfikację substancji chemicznej od właściwości fizycznych, których nie wykorzystujemy przy identyfikacji substancji chemicznej - obliczy gęstość substancji, z której wykonana jest dana próbka znając masę i objętość tej próbki - obliczy masę próbki (np. bryłki metalu) o danej objętości, wykorzystując i przekształcając wzór na gęstość substancji (gęstość substancji odczyta z tablic) - obliczy objętość próbki (np. bryłki metalu) o danej masie, wykorzystując i przekształcając wzór na gęstość substancji (gęstość substancji odczyta z tablic) Mieszaniny substancji. mieszaniny substancji - sporządzi proste mieszaniny jednorodne i proste mieszaniny niejednorodne - rozróżni typowe mieszaniny jednorodne i typowe mieszaniny niejednorodne na podstawie ich właściwości fizycznych - rozdzieli metodami fizycznymi składniki prostych mieszanin jednorodnych i niejednorodnych - rozróżni mieszaniny jednorodne i mieszaniny niejednorodne z uwzględnieniem mieszanin nietypowych (np. stopy metali, gaz ziemny, ropa naftowa) 2

3 Zjawiska fizyczne i przemiany chemiczne. Substancje proste i złożone. Utrwalenie wiadomości o substancjach. Powietrze. Tlen i tlenki. - zna schemat opisu doświadczenia chemicznego pierwiastka chemicznego jako prostej substancji chemicznej i pojęcie związku chemicznego jako złożonej substancji chemicznej - rozróżni pierwiastki chemiczne i związki chemiczne na podstawie nazw substancji - odczyta słowny zapis reakcji syntezy - odczyta słowny zapis reakcji analizy - odróżni reakcję syntezy od reakcji analizy - nazwie składnik powietrza niezbędny do spalania i oddychania - poda przykład powstawania zanieczyszczeń powietrza - odczyta słowne zapisy reakcji syntezy zjawisko fizyczne i przemiana chemiczna - odróżni proste zjawisko fizyczne od przemiany chemicznej substraty, produkty, synteza - wskaże substraty i produkty w słownych zapisach reakcji (syntezy) - wymieni właściwości charakterystyczne metali - odróżni metale od niemetali analizy - uzupełni słowny zapis reakcji analizy - określi właściwości fizyczne powietrza - zna skład jakościowy powietrza - wymieni właściwości fizyczne i chemiczne tlenu - zdefinuje pojęcie tlenków - rozróżni zjawiska fizyczne i przemiany chemiczne z uwzględnieniem nietypowych (np. kwaśnienie mleka, oddychanie, fotosynteza) pierwiastka chemicznego oraz pojęcie związku chemicznego - wskaże różnice między mieszaniną a związkiem chemicznym - obliczy masę lub objętość tlenu powstałego w wyniku danej reakcji analizy, wykorzystując i przekształcając wzór na gęstość substancji, korzystając z tablicy gęstości substancji - zna skład ilościowy powietrza - zidentyfikuje główne składniki powietrza (tlen i azot) na podstawie próby palności - obliczy objętość tlenu w świeżo wywietrzonym pomieszczeniu utlenianie i spalanie - rozróżni proces utleniania i proces spalania - obliczy masę tlenu w świeżo wywietrzonym pomieszczeniu - wskaże kilka źródeł zanieczyszczeń powietrza i zaproponuje sposoby zmniejszania ilości tych zanieczyszczeń 3

4 Składnik powietrza dwutlenek węgla. Z czego składa się woda? Redukcyjne właściwości wodoru. Utrwalenie wiadomości o substancjach i ich przemianach. - uzupełni słowne zapisy reakcji łączenia się pierwiastków z tlenem - wymieni właściwości fizyczne i chemiczne dwutlenku węgla - zna skład pierwiastkowy dwutlenku węgla - zidentyfikuje dwutlenek węgla za pomocą wody wapiennej wymiany - zna skład pierwiastkowy wody (tlenku wodoru) - wymieni właściwości fizyczne wodoru - wymieni właściwości fizyczne poznanych gazów - odróżni właściwości fizyczne substancji od jej właściwości - uzupełni słowne zapisy poznanych reakcji - wskaże substraty i produkty w słownych zapisach reakcji - wymieni czynniki decydujące o zmiennej zawartości dwutlenku węgla w powietrzu - odróżni właściwości fizyczne wodoru od jego właściwości -wymieni czynniki decydujące o zmiennej zawartości pary wodnej w powietrzu - rozróżni poznane gazy na podstawie opisu ich właściwości - zaproponuje słowne zapisy trzech typów reakcji korzystając z podanych substratów - wyjaśni istotę reakcji magnezu z dwutlenkiem węgla - wyjaśni udział dwutlenku węgla w powstawaniu efektu cieplarnianego - wyjaśni istotę reakcji magnezu z parą wodną reduktora - wskaże proces utleniania w słownym zapisie reakcji wymiany redukcja, utleniacz - wskaże proces utleniania i proces redukcji oraz substancję będącą utleniaczem i substancję będącą reduktorem w podanych słownych zapisach reakcji 4

5 Dział Atom i cząsteczka Tematy lekcji Wymagania programowe konieczne podstawowe rozszerzone dopełniające Budowa materii. - wie, że materia ma budowę ziarnistą Symbole pierwiastków. Masa atomu i masa atomowa. Budowa atomu. - poda symbole wybranych pierwiastków (12) atomu - odczyta liczność zbioru atomów (liczbę atomów w zbiorze) - poda przykłady zjawisk fizycznych potwierdzających, że materia ma budowę ziarnistą symbolu pierwiastka - wyjaśni potrzebę wprowadzenia symboli pierwiastków - poda symbole wybranych pierwiastków (co najmniej 16) - wyrazi za pomocą symboli i współczynników liczbowych określone liczby atomów - wyjaśni motywację wprowadzenia atomowej jednostki masy - odczyta z układu okresowego wartość masy atomowej danego pierwiastka - wyjaśni ogólną budowę atomu - poda krótką charakterystykę cząstek elementarnych występujących w atomie - wyjaśni dlaczego atom jest elektrycznie obojętny liczba atomowa, liczba masowa, elektrony walencyjne - określi liczbę protonów i liczbę neutronów w jądrze atomu danego pierwiastka oraz liczbę elektronów krążacych wokół jądra atomu tego pierwiastka na podstawie jego liczby atomowej i liczby masowej - wyjaśni zjawiska fizyczne wskazujące na ziarnistą budowę materii masy atomowej - porówna masy atomowe atomów różnych pierwiastków - określi maksymalną liczbę elektronów na poszczególnych powłokach elektronowych - narysuje model atomu wybranego pierwiastka o liczbie atomowej 18 - poda konfigurację elektronową atomu danego pierwiastka - obliczy masę atomową danego pierwiastka w oparciu o podaną lub odczytaną z tabeli masę jego pojedynczego atomu izotopów - określi budowę izotopów wodoru - narysuje modele atomów potasu i wapnia 5

6 Cząsteczki pierwiastków. Cząsteczki związków. Wzory cząsteczek i ich interpretacja. Masa cząsteczkowa. - poda wzory sumaryczne cząsteczek pierwiastków gazowych: tlenu i wodoru - odczyta liczność zbioru atomów oraz cząsteczek pierwiastków gazowych (tlenu i wodoru) - poda wzory sumaryczne cząsteczek wybranych związków : tlenku magnezu, wody i dwutlenku węgla - odczyta liczność zbioru cząsteczek wybranych tlenków (tlenku magnezu, wody i dwutlenku węgla - poda nazwy tlenków wybranych pierwiastków w oparciu o podane ich wzory sumaryczne stosując system przedrostków liczebnikowych: dwu-, trój-, pięcio- - odczyta liczność zbioru atomów i cząsteczek pierwiastków gazowych (tlenu i wodoru) oraz wybranych tlenków cząsteczki pierwiastka - wyjaśni znaczenie indeksu we wzorze cząsteczki pierwiastka - odczyta liczność zbioru atomów i cząsteczek pierwiastków gazowych: tlenu, wodoru, azotu i chloru - odczyta liczbę atomów danego pierwiastka w podanym zbiorze cząsteczek tego pierwiastka cząsteczki związku chemicznego - wyjaśni znaczenie indeksu we wzorze cząsteczki związku chemicznego - odczyta liczność zbioru cząsteczek wybranych tlenków - odczyta liczbę atomów danego pierwiastka w podanym zbiorze cząsteczek wybranego związku chemicznego - odczyta liczbę atomów danego pierwiastka w podanym zbiorze cząsteczek wybranego związku chemicznego - wyrazi za pomocą symboli, wzorów sumarycznych i współczynników liczbowych określone liczby atomów i cząsteczek wybranych pierwiastków i tlenków -narysuje model budowy wewnętrznej cząsteczki wodoru - poda wzory: sumaryczny, elektronowy kropkowy i kreskowy cząsteczki wodoru - określi i porówna liczby atomów danego pierwiastka w podanych ilościach substancji - obliczy łączną liczbę wszystkich atomów w podanych ilościach substancji masy cząsteczkowej - obliczy masę cząsteczkową wybranego pierwiastka lub - wyjaśni proces tworzenia się wiązania chemicznego wiązania kowalencyjnego na przykładach cząsteczek wodoru i tlenu (wyjaśni regułę dubletu i regułę oktetu) - obliczy skład procentowy cząsteczki wybranego tlenku 6

7 Cząsteczka jako układ atomów połączonych wiązaniami. Wzory sumaryczne i kreskowe tlenków. Układ okresowy pierwiastków. - poda ogólną budowę układu okresowego - wskaże numer grupy i numer okresu, w których leży dany pierwiastek wartościowości - zna wartościowość atomów: tlenu i wodoru w związkach z innymi pierwiastkami - narysuje wzór kreskowy wybranego tlenku na podstawie jego modelu - napisze wzór sumaryczny wybranego tlenku na podstawie jego modelu lub wzoru kreskowego - poda nazwę systematyczną wybranego tlenku na podstawie jego modelu lub wzoru kreskowego - napisze wzór sumaryczny wybranego tlenku w oparciu o znaną mu wartościowość tlenu i podaną wartościowość drugiego pierwiastka - nazwie wybrany tlenek na podstawie jego wzoru sumarycznego zapisanego w oparciu o znaną mu wartościowość tlenu i podaną wartościowość drugiego pierwiastka - odczyta z układu okresowego liczbę atomową danego pierwiastka i na jej podstawie określi liczbę protonów i liczbę elektronów w atomie danego tlenku w oparciu o odczytane z układu okresowego masy atomowe atomów tworzących daną cząsteczkę - ustali wzór sumaryczny wybranego tlenku w oparciu o podaną jego masę cząsteczkową i liczbę atomów tlenu lub drugiego pierwiastka - narysuje wzór kreskowy wybranego tlenku na podstawie jego wzoru sumarycznego lub w oparciu o znaną mu wartościowość tlenu i podaną wartościowość drugiego pierwiastka - określi wartościowości pierwiastków w podanych związkach w oparciu o znane mu wartościowości tlenu i wodoru - zdefiniuje prawo okresowości - odczyta z układu okresowego informacje niezbędne do określenia budowy atomu danego pierwiastka (liczbę neu- 7

8 Prawo zachowania masy Prawo stałości składu Zastosowanie symboliki chemicznej do opisu reakcji chemicznej. 2godz. Obliczenia na podstawie równań reakcji. - zna prawo zachowania masy - odczyta jakościowo podane równanie reakcji chemicznej pierwiastka - wykona proste obliczenia chemiczne z wykorzystaniem prawa zachowania masy chemicznej - ułoży równanie chemiczne reakcji przedstawionej ilustracją modelową - dobierze współczynniki liczbowe w podanych przykładach równań reakcji - odczyta równanie reakcji chemicznej w interpretacji ilościowej - wykona z pomocą nauczyciela proste obliczenia stechiometryczne tronów określi na podstawie przybliżonej wartości masy atomowej) - określi maksymalną wartościowość pierwiastka grupy głównej w tlenku oraz względem wodoru na podstawie jego położenia w układzie okresowym - wykona proste obliczenia chemiczne z wykorzystaniem prawa stałości składu reakcji mając dane substraty lub produkty tych reakcji - wykona samodzielnie proste obliczenia stechiometryczne reakcji utleniania i redukcji na podstawie podanych nazw substratów tych reakcji reakcji przedstawionych na schemacie czyli rozwiąże chemograf Dział Roztwory wodne Tematy lekcji Wymagania programowe konieczne podstawowe rozszerzone dopełniające Co wiemy o wodzie? Mieszaniny ciekłe. - określi właściwości fizyczne wody - poda wzór sumaryczny wody - rozróżni typowe roztwory wodne - wskaże zjawiska fizyczne polegające na zmianach stanu skupienia wody - zna skład jakościowy i ilościowy cząsteczki wody rozpuszczanie, - wskaże co najmniej dwa sposoby (dwie reakcje chemiczne) pozwalające na otrzymanie wody w pracowni chemicznej - podzieli mieszaniny substancji stałych - wyjaśni proces powstawania cząsteczki wody 8

9 Czynniki przyspieszające rozpuszczanie. Rodzaje roztworów. Rozpuszczalność substancji w wodzie. 2godz. i zawiesiny na podstawie ich właściwości fizycznych (widoczności składników mieszaniny po wymieszaniu) - wskaże typowe substancje łatwo i trudno rozpuszczalne w wodzie rozpuszczalnik, substancja pozpuszczona - rozróżni w roztworze wodnym rozpuszczalnik i substancję rozpuszczoną - wskaże czynniki przyspieszające proces rozpuszczania substancji stałej w wodzie - wskaże najprostszy sposób rozdzielenia składników roztworu wodnego roztwór - zaproponuje sposób przyspieszenia procesu rozpuszczania danej substancji stałej w wodzie roztwór nasycony, roztwór nienasycony, krystalizacja - wskaże sposób przekształcenia roztworu nienasyconego w nasycony i odwrotnie - wskaże sposoby rozdzielania składników roztworów wodnych - sporządzi wykres rozpuszczalności wybranej substancji w wodzie na podstawie danych doświadczalnych - odczyta z wykresu rozpuszczalności (krzywej rozpuszczalności) wybranej substancji w wodzie wartość jej rozpuszczalności w danej temperaturze - porówna rozpuszczalności wybranych substancji w wodzie w danej temperaturze na podstawie wykresów ich rozpuszczalności - wskaże konsekwencje podwyższenia temperatury i wody ze względu na wielkość (średnice) cząstek substancji rozpuszczonej roztwór rozcieńczony, roztwór stężony, destylacja rozpuszczalności - wskaże od czego zależy rozpuszczalność substancji w wodzie - wyjaśni wpływ temperatury na rozpuszczalność substancji stałych i gazowych w wodzie - na podstawie krzywej rozpuszczalności danej substancji w wodzie rozróżni jej roztwory: nasycony, nienasycony i przesycony w danej temperaturze - na podstawie danych doświadczalnych obliczy rozpuszczalność wybranej substancji w wodzie w danej temperaturze 9

10 Stężenie procentowe roztworu. 2godz. Zmiana stężenia roztworu. 2godz. Wody naturalne. - wskaże sposób rozdzielenia składników zawiesiny - poda przykłady powstawania zanieczyszczeń wód wodnego roztworu gazu stężenia procentowego roztworu - określi skład roztworu na podstawie jego stężenia procentowego - poda matematyczne sformułowanie stężenia procentowego roztworu - rozwiąże proste zadanie rachunkowe z wykorzystaniem wzoru na stężenie procentowe roztworu - wskaże sposoby rozdzielania składników zawiesin - wyjaśni na czym polega mechaniczne i biologiczne oczyszczanie ścieków - wskaże sposoby zmniejszenia zużycia wody w najbliższym otoczeniu - obliczy masę substancji rozpuszczanej i objętość wody potrzebne do otrzymania określonej masy roztworu o podanym stężeniu czyli rozwiąże zadanie rachunkowe z wykorzystaniem wzoru na stężenie procentowe roztworu i gęstość substancji (zna gęstość wody) - obliczy stężenie procentowe roztworu po jego rozcieńczeniu - poda przykłady źródeł zanieczyszczeń wód naturalnych - wskaże skutki działania zanieczyszczeń wód naturalnych na środowisko - obliczy stężenie procentowe roztworu otrzymanego po odparowaniu określonej ilości rozpuszczalnika - obliczy stężenie procentowe roztworu otrzymanego po rozpuszczeniu w danym roztworze dodatkowej ilości substancji rozpuszczonej - obliczy ilość wody potrzebną do rozcieńczenia danego roztworu - obliczy stężenie procentowe roztworu otrzymanego po zmieszaniu dwóch roztworów o różnych stężeniach 10

11 Dział Typy związków nieorganicznych: Kwasy i wodorotlenki Tematy lekcji Wymagania programowe konieczne podstawowe rozszerzone dopełniające Kwasy wokół nas. - wskaże kilka kwasów występujących w otoczeniu człowieka - poda, jak barwią się wskaźniki (oranż metylowy i papierek uniwersalny) w obecności kwasów wskaźnik, odczyn - poda, jak barwią się wskaźniki (wywar z czerwonej kapusty, lakmus, esencja herbaciana) w obecności kwasów Chlorowodór i kwas chlorowodorowy. Kwas siarkowy (IV) i kwas węglowy. Kwas siarkowy (VI) najważniejszy z kwasów. - poda wzór sumaryczny kwasu chlorowodorowego (solnego) - wymieni właściwości fizyczne (stan skupienia, barwę, właściwości żrące, rozpuszczalność w wodzie) kwasu solnego - poda wzór sumaryczny kwasu węglowego - w podanym wzorze kwasu wskaże wodór kwasowy i resztę kwasową - poda wzór sumaryczny kwasu siarkowego(vi) - w podanym wzorze kwasu wskaże wodór kwasowy i resztę kwasową - wymieni właści- otrzymywania chlorowodoru - wymieni właściwości fizyczne chlorowodoru - zna sposób otrzymywania kwasu chlorowodorowego (solnego) elektrolity, jony, kationy, aniony, dysocjacja jonowa równanie dysocjacji jonowej kwasu solnego bezwodników kwasowych - wskaże bezwodniki kwasowe kwasów: siarkowego(iv) i węglowego otrzymywania kwasów: siarkowego(iv) i węglowego - określi wartościowość reszty kwasowej w cząsteczce danego kwasu - wskaże bezwodnik kwasowy kwasu siarkowego(vi) otrzymywania kwasu siarkowego(vi) - określi wartościo- - zna sposób otrzymywania kwasu siarkowodorowego równanie dysocjacji jonowej kwasu siarkowodorowego - narysuje wzory kreskowe cząsteczek kwasów: siarkowego(iv) i węglowego równania dysocjacji jonowej kwasów: siarkowego(iv) i węglowego - ułoży równanie reakcji otrzymywania tlenku siarki(vi) zdefiniuje pojęcie katalizatora - narysuje wzór kreskowy cząsteczki kwasu siarkowe- - wyjaśni proces powstawania cząsteczki chlorowodoru (określi rodzaj wiązania chemicznego występującego w cząsteczce chlorowodoru) - wyjaśni proces rozpadu cząsteczki chlorowodoru na jony - określi wartościowość centralnego atomu niemetalu w cząsteczce danego kwasu 11

12 Kwas azotowy(v) i kwas fosforowy(v). Wspólne właściwości kwasów. Wodorotlenki metali. wości fizyczne (stan skupienia, barwę, właściwości żrące, rozpuszczalność w wodzie) kwasu siarkowego(vi) - zna sposób rozcieńczania stężonych kwasów - poda wzór sumaryczny kwasu azotowego(v) - w podanym wzorze kwasu wskaże wodór kwasowy i resztę kwasową - poda wzory sumaryczne następujących kwasów: solnego, węglowego, siarkowego(v) i azotowego(v) - poda, jak barwią się wskaźniki (oranż metylowy, papierek uniwersalny i fenoloftaleina) w obecności wodnych roztworów wodorotlenków - poda wzory sumaryczne wodorotlenków: sodu i wapnia - w podanym wzorze wodorotlenku wskaże atom metalu i grupę wodorotlenową wość reszty kwasowej w cząsteczce danego kwasu - poda przykłady zastosowań kwasu siarkowego(vi) - określi wartościowość reszty kwasowej w cząsteczce danego kwasu - poda przykłady zastosowań kwasów: azotowego(v) i fosforowego(v) - rozróżni kwasy beztlenowe i tlenowe na podstawie ich nazw i wzorów kwasów - poda sposoby otrzymywania kwasów beztlenowych i tlenowych wodorotlenków metali - poda wzór ogólny wodorotlenków metali, a następnie, posługując się układem okresowym pierwiastków, ułoży wzory sumaryczne wodorotlenków: potasu, magnezu i baru określi wartościowość atomu metalu w cząsteczce danego wodorotlenku go(vi) równanie dysocjacji jonowej kwasu siarkowego(vi) - wyjaśni właściwości higroskopijne kwasu siarkowego(vi) - wskaże bezwodniki kwasowe kwasów: azotowego(v) i fosforowego(v) otrzymywania kwasów: azotowego(v) i fosforowego(v) - narysuje wzory kreskowe cząsteczek kwasów: azotowego(v) i fosforowego(v) równania dysocjacji jonowej kwasów: azotowego(v) i fosforowego(v) - wskaże jednakowy element występujący w roztworach kwasów kwasów posługując się pojęciem dysocjacji jonowej - określi kwasowy odczyn roztworu na podstawie skali ph - wyjaśni zjawisko powstawania kwaśnych deszczy - narysuje wzory kreskowe cząsteczek dowolnych wodorotlenków metali tlenków metali 1 grupy układu okresowego z wodą 12

13 Dysocjacja jonowa wodorotlenków. Działanie metali na wodę. Utrwalenie wiadomości o wodorotlenkach. Kwasy a zasady. - wie, ze wodne roztwory wodorotlenków nazywamy zasadami - wymieni właściwości fizyczne (stan skupienia, barwę, właściwości żrące, rozpuszczalność w wodzie) wodorotlenku sodu tlenków metali 2 grupy układu okresowego z wodą równanie dysocjacji jonowej zasady sodowej - poda przykłady zastosowań wodorotlenkow sodu i wapnia - na podstawie zmiany barwy wskaźnika określi odczyn danego roztworu - określi odczyn danego roztworu na podstawie skali ph równania dysocjacji jonowej wodorotlenków metali 1 i 2 grupy układu okresowego - wskaże jednakowy element występujący w roztworach zasad zasad posługując się pojęciem dysocjacji jonowej metali 1i 2 grupy układu okresowego z wodą - uzupełni równania dysocjacji jonowej dla kilku cząsteczek danego kwasu oraz kilku cząsteczek danej zasady równanie dysocjacji jonowej zasady amonowej reakcji przedstawionych na schemacie czyli rozwiąże chemograf - obliczy skład procentowy dowolnego kwasu - rozwiąże zadanie rachunkowe z wykorzystaniem stężenia procentowego i gęstości roztworu reakcji przedstawionych na schemacie czyli rozwiąże chemograf Dział Typy związków nieorganicznych: Sole Tematy lekcji Wymagania programowe konieczne podstawowe rozszerzone dopełniające Reakcje kwasów z zasadami. - zna substraty i produkty reakcji zobojętnienia reakcji zobojętnienia - zapisze w formie cząsteczkowej, jonowej pełnej i jonowej skróconej równanie - zapisze w formie cząsteczkowej, jonowej pełnej i jonowej skróconej równania reakcji zasad: sodowej, potasowej, wa- - zapisze w formie cząsteczkowej, jonowej pełnej i jonowej skróconej równania reakcji poznanych zasad z kwasem 13

14 Chemiczne wiązanie jonowe. Budowa cząsteczek soli. Dysocjacja soli. 4 godz. Reakcje kwasów z metalami. soli - w podanym wzorze sumarycznym soli wskaże atomy metalu i resztę kwasową - na podstawie wzoru sumarycznego soli poda jej nazwę (dotyczy chlorków, azotanów(v), węglanów i siarczanów (VI) sodu, potasu, magnezu i wapnia) - na podstawie tabeli rozpuszczalności poda przykłady soli bardzo dobrze i bardzo słabo rozpuszczalnych w wodzie - wie, że sól można otrzymać w wyniku reakcji metalu aktywnego z kwasem reakcji zasady sodowej z kwasem solnym - wie, że tworzenie kationów jest typową cechą metali - wie, że tworzenie anionów jest typową cechą niemetali - poda wzory sumaryczne soli na podstawie ich nazw (dotyczy chlorków, azotanów(v), węglanów i siarczanów (VI) sodu, potasu, magnezu, wapnia, baru, glinu, miedzi(i), miedzi(ii), żelaza(ii) - określi wartościowość metalu i reszty kwasowej na podstawie wzoru sumarycznego soli (dotyczy soli j/w) równania dysocjacji jonowej chlorków sodu i potasu oraz siarczanu(vi) magnezu kwasów: solnego, azotowego(v) i siarkowego(vi) z metalami: sodem, potasem, magnezem, wapniem i cynkiem pniowej i barowej z kwasami: solnym i azotowym(v) oraz zasad: sodowej i potasowej z kwasem siarkowym(vi) - narysuje modele kationów: sodu, potasu, magnezu i wapnia - narysuje modele anionów: chlorkowego i siarczkowego - poda wzory sumaryczne i kreskowe (strukturalne) soli na podstawie ich nazw (dotyczy chlorków, siarczków, azotanów (V), węglanów, siarczanów(iv), siarczanów (VI) i fosforanów(v) metali I i IIwartościowych równania dysocjacji jonowej chlorków, siarczków, azotanów (V), węglanów, siarczanów(iv), siarczanów (VI) i fosforanów(v) metali I i IIwartościowych kwasów: solnego, siarkowodorowego, azotowego(v), węglowego, siarkowego(iv), siarkowego(vi) i fosforowego(v) z metalami I i II - wartościowymi fosforowym(v) - wyjaśni proces powstawania wiązania jonowego - poda wzory sumaryczne i kreskowe (strukturalne) dla wszystkich omawianych rodzajów soli (dotyczy chlorków, siarczków, azotanów (V), węglanów, siarczanów(iv), siarczanów (VI) i fosforanów(v) metali I, II i III- wartościowych) równania dysocjacji jonowej wszystkich omawianych rodzajów soli (dotyczy chlorków, siarczków, azotanów (V), węglanów, siarczanów(iv), siarczanów (VI) i fosforanów(v) metali I, II i III- wartościowych) równania dysocjacji jonowej dla kilku cząsteczek soli kwasów: solnego, siarkowodorowego, azotowego(v), węglowego, siarkowego(iv), siarkowego(vi) i fosforowego(v) z metalami I, II i III wartościowymi - zapisze równania reakcji kwasów z metalami aktywnymi 14

15 Reakcje kwasów z tlenkami metali. Układanie równań reakcji otrzymywania soli trzema sposobami. 3 godz. Inne metody otrzymywania soli. - wie, że sól można otrzymać w wyniku reakcji tlenku metalu z kwasem - zna trzy podstawowe sposoby otrzymywania soli - wie, że w wyniku reakcji zasady wapniowej (wody wapiennej) z dwutlenkiem węgla powstaje węglan wapnia kwasów: solnego, azotowego(v) i siarkowego(vi) z tlenkami: sodu, potasu, magnezu i wapnia reakcji otrzymywania chlorków, azotanów(v) i siarczanów(vi) sodu, potasu, magnezu i wapnia trzema sposobami zasad: wapniowej i sodowej z dwutlenkiem węgla kwasów: solnego, siarkowodorowego, azotowego(v), węglowego, siarkowego(iv), siarkowego(vi) i fosforowego(v) z tlenkami metali I i II wartościowych reakcji otrzymywania chlorków, siarczków, azotanów(v), węglanów, siarczanów(iv), siarczanów(vi) i fosforanów(v) metali I i II wartościowych trzema sposobami - zasad z kwasami: solnym, azotowym (V) i siarkowym(vi) zapisze w formie cząsteczkowej, jonowej pełnej i jonowej skróconej zasad: sodowej, potasowej, wapniowej i barowej z bezwodnikami kwasowymi: CO 2, SO 2, SO 3, N 2 O 5 i P 2 O 5 otrzymywania soli kwasu tlenowego w wyniku reakcji tlenku metalu z tlenkiem niemetalu otrzymywania soli kwasu beztlenowego w wyniku reakcji metalu z niemetalem w formie cząsteczkowej, jonowej pełnej i jonowej skróconej kwasów: solnego, siarkowodorowego, azotowego(v), węglowego, siarkowego(iv), siarkowego(vi) i fosforowego(v) z tlenkami metali I, II i III wartościowych - zapisze równania reakcji kwasów z tlenkami metali w formie cząsteczkowej, jonowej pełnej i jonowej skróconej reakcji otrzymywania wszystkich omawianych rodzajów soli trzema sposobami; zapisze je w formie cząsteczkowej, jonowej pełnej i jonowej skróconej reakcji otrzymywania wybranej soli co najmniej pięcioma sposobami 15

16 Reakcje strącania osadów. Reakcje w roztworach wodnych soli. Reakcje kwasów i zasad z solami. Występowanie i właściwości wybranych soli. - poda po jednym przykładzie zastosowania dla każdego rodzaju soli reakcji strącania osadów - na podstawie tabeli rozpuszczalności wskaże jony, które reagując ze sobą tworzą sól trudno rozpuszczalną w wodzie - wymieni składniki zaprawy gipsowej i wapiennej zaprawy murarskiej - wymieni podstawowe surowce do produkcji szkła - korzystając z tabeli rozpuszczalności zapisze w formie cząsteczkowej, jonowej pełnej i jonowej skróconej równania reakcji otrzymywania osadów soli trudno rozpuszczalnych w wodzie - wie, że reakcja między jonami soli w roztworze wodnym zachodzi wówczas, gdy w jej wyniku powstaje produkt trudno rozpuszczalny w wodzie mocnych kwasów z solami kwasów słabych otrzymywania wodorotlenków trudno rozpuszczalnych w wodzie w wyniku reakcji soli z zasadami: sodową i potasową prażenia wapienia gaszenia wapna palonego - wyjaśni na czym polega proces twardnienia wapiennej zaprawy murarskiej (zaprawy powietrznej) twardnienia wapiennej zaprawy murarskiej - wyjaśni na czym polega proces twardnienia zaprawy gipsowej (zaprawy hydraulicznej) - na podstawie jonów biorących udział w reakcji i tabeli rozpuszczalności zaproponuje substancje mogące być substratami tej reakcji - zapisze równania reakcji soli z mocnymi zasadami w formie cząsteczkowej, jonowej pełnej i jonowej skróconej hydratów prażenia gipsu krystalicznego twardnienia zaprawy gipsowej 16

17 17