DATOWANIE DENDROCHRONOLOGICZNE IKON Z MUZEUM BUDOWNICTWA LUDOWEGO W SANOKU Tradycyjna metoda datowania obiektów sztuki opiera się na analizie
|
|
- Filip Kasprzak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Фортеця : збірник заповідника Тустань. Л.: Колір ПРО, Кн. 2. С Marek KRĄPIEC, Joanna BARNIAK DATOWANIE DENDROCHRONOLOGICZNE IKON Z MUZEUM BUDOWNICTWA LUDOWEGO W SANOKU Tradycyjna metoda datowania obiektów sztuki opiera się na analizie stylij dzieła, co niekiedy okazuje się być niewystarczające. Powtarzalność symboli i motywów w sztuce utrudnia precyzyjne umieszczenie dzieła w czasie. Pomocna w tym wypadku okazuje się metoda dendrochronologiczna. Pozwala ona na określenie daty ścięcia drzewa, z którego drewna wykonano podobrazie. Po raz pierwszy metodę dendrochronologiczną zastosowano do określania wieku dzieł sztuki pod koniec lat 60. XX wieku. Wówczas analizie poddano obrazy XVII-wiecznych mistrzów, takich jak: Philips Wouwerman, Klaes Molenaer i Cornelis Dusart, którzy malowali na dębowych podobraziach 1. Późniejsze badania skupiły się na dębowych podłożach obrazów artystów niderlandzkich, niemieckich i angielskich 2. Wynikiem analizy dębowych podobrazi mistrzów holenderskich (Rembrandt, Rubens) stała się chronologia pływająca, która nie korelowała się z żadnym z istniejących wtedy standardów dębowych. Problem został rozwiązany dzięki badaniom dendrochronologicznym obiektów sztuki i architektury z Pomorza Gdańskiego. Wysoka zbieżność chronologii gdańskiej ze skalą 1 Bauch J., Eckstein D. Dendrochronological Dating of Oak Panels of Dutch Seventeenth- Century Paintings // Studies in Conservation Vol. 15. P Bauch J. Dendrochronology applied to the dating Dutch, Flemish and German paintings // Dendrochronology in Europe: principles, interpretations and applications to archaeology and history / ed. by J. M. Fletcher. Oxford, P ; Bauch J., Eckstein D. Wood biological investigations on panels of Rembrandt paintings // Wood Science Technology Vol. 15. P ; Eckstein D., Bauch J. Dendrochronologie und Kunstgeschichte-dargestellt an Gemälden holländischer und alt-deutscher Malerei // Mitteilungen der Deutschen Dendrologischen Gesellschaft Nr 67. P ; Fletcher J. M. A group of English royal portraits painted soon after 1513: a dendrochronological study // Studies in Conservation Vol. 21. P ; Ejusdem. Tree-ring analysis of panels, paintings and chests // Dendrochronology in Europe: principles, interpretations and applications to archaeology and history / ed. by J. M. Fletcher. Oxford, P ; Ejusdem. Tree ring dating of Tudor portraits // Proceedings of the Royal Institution of Great Britain Vol. 52. P niderlandzką pozwoliła na bezwzględne datowanie tej ostatniej a także była potwierdzeniem znacznej skali eksportu drewna dębowego na zachód Europy 3. W kolejnych latach przeprowadzono szereg studiów nad obrazami z różnych kolekcji, często uściślając datowania historyków sztuki, a niejednokrotnie dowodząc fałszerstw 4. W Polsce obok wcześniej wspominanych dzieł mistrzów zachodnich wykonywanych na podobraziach dębowych często spotykane są również ikony malowane na drewnianych podłożach. Wcześniejsze badania dotyczące ikon z południowo-wschodniej Polski, tzw. karpackich, dotyczyły oznaczeń gatunków drewna stosowanych do wyrobu podobrazi oraz techniki wykonania podłoży. Przeprowadzono je na datowanych obiektach z Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu i Muzeum Zamku w Łańcucie. Uzyskane wyniki wskazują na szerokie wykorzystanie drewna jodłowego w XVII i XVIII wieku 5. Ponadto autorzy tych badań dokonali analizy dendrochronologicznej 36 ikon uzyskując ich datowanie bezwzględne 6. Imponujący zbiór ikon od XV do XX-wiecznych posiada Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, które zgromadzono w latach 60. XX wieku w ramach akcji zabezpieczania dóbr pocerkiewnych z terenu Podkarpacia. Datowanie tradycyjnymi metodami części eksponatów okazało się trudne, dlatego też Pracownia Konserwacji MBL podjęła współpracę z Laboratorium Dendrochronologicznym AGH zmierzającą do ustalenia wieku podobrazi metodą niezależną. Celem niniejszej pracy było zastosowanie metody dendrochronologicznej do ustalenia czasu powstania wytypowanych zabytkowych ikon ze zbiorów Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, dla których ustalenie wieku na podstawie analizy stylij było niejednoznaczne. Drewniane podobrazia ikon pojawiają się w sztuce zachodnioeuropejskiej już w czasach antycznych. Odsunięte na bok w średniowieczu, powracają w XIII w. wraz z wpływem kultury bizantyjskiej, najpierw do Włoch, później zaś do krajów położonych na północ od Alp. W XVI w. we Włoszech na szeroką skalę zaczęto stosować płótno. Natomiast malarstwo na podłożach drewnianych przetrwało w krajach północnej Europy 3 Eckstein D., Ważny T., Bauch J., Klein P. New evidence for the dendrochronological dating of Netherlandish paintings // Nature Vol P Haneca K., Ważny T., van Acker J., Beeckman H. Provenancing Baltic timber from art historical objects: success and limitations // Journal of Archaeological Science Vol. 32. P ; Klein P. Dendrochronological studies on oak panels of Rogier van der Weyden and his circle // Le dessin sous-jacent dans la peinture. Colloque VII, September Louvain-La-Neuve, P ; Klein P., Ważny T. Dendrochronological Analyses of Paintings of Gdansk Painters of the 15 th to the 17 th Century // Dendrochronologia Vol. 9. P ; Läänelaid A., Nurske A. Dating of a 17 th Century Paintings by Tree Rings of Baltic Oak // Baltic Forestry Vol. 12 (1). P ; Ważny T. Dendrochronologia obiektów zabytkowych w Polsce. Gdańsk, s.; Zielski A., Krąpiec M. Dendrochronologia. Warszawa, s. 5 Kosiorek A., Ważny T. Gatunki drewna stosowane w ikonach karpackich // Ochrona Zabytków T. 50, nr 3. S Ważny T. Dendrochronologia obiektów zabytkowych w Polsce...
2 620 Marek KRĄPIEC, Joanna BARNIAK 621 do XIX w. (Holandia), mimo rosnących od XVII w. cen wysokogatunkowego drewna 7. W Polsce kultura bizantyjska i sztuka cerkiewna pojawiła się i rozwinęła na ziemiach południowo wschodnich w I połowie XV wieku. Związane to było z przyłączeniem do Polski przez Kazimierza Wielkiego Rusi Czerwonej (ziemia sanocka, lwowska, przemyska i halicka) i sprowadzeniem na te tereny osadników wołoskich wyznania prawosławnego 8. Pojedyncze ikony oraz tzw. ikonostas czyli zespół ikon umieszczany pomiędzy nawą główną, a prezbiterium stanowiły wyposażenie cerkwi. W zależności od zamożności zamawiającego ikonę stosowano drewno rodzime i łatwo dostępne lub też sprowadzano droższe gatunki. Np. w Rosji preferowano drewno lipowe, świerkowe bądź sosnowe. Trudniej dostępne gatunki jak dębowe czy cyprysowe występowały rzadziej 9. W Polsce często stosowano drewno jodłowe, świerkowe i lipowe. Przy wyborze deski obowiązywały pewne zasady. Najlepsze było drewno spoiste, o małej ilości przewodów żywicznych oraz nie zawierające sęków. Chętnie więc do ikonopisania wykorzystywano deski jodłowe, świerkowe i cedrowe oraz lipowe, dębowe, brzozowe, bukowe, które odpowiednio długo suszono i preparowano. Cięcia desek nie były przypadkowe. Najczęściej wybierano deski o przekroju wym ze względu na małą podatność na odkształcenia tak otrzymanej deski oraz możliwość uzyskania jej maksymalnej szerokości. Przeciwnie deska wycięta z pnia stycznie była w większym stopniu narażona na deformację. Z badań przeprowadzonych na ikonach karpackich wynika, że większość analizowanych podobrazi to deski wycięte w sposób pośredni czyli Ryc. 1. Ilustracja sposobu wycinania desek na podobrazia ikon (A deska wa; B deska wo-styczna; deska styczna). Pic. 1. An illustration of the way samplings are taken from the wooden foundation of an icon. wostycznie porównaj (ryc. 1) 10. Deski tak mocowano ze sobą, aby nie ulegały one wygięciu w kierunku warstwy malarskiej, co mogłoby spowodować jej kruszenie się. Właściwy wybór 7 Kosiorek A., Ważny T. Gatunki drewna stosowane w ikonach karpackich... S Szczepkowski A., Ginalski J., Kraczkowski M., Szulc W. Ikona karpacka. Przewodnik po wystawie. Sanok, s. 9 Popova O., Smirnova E., Cortesi P. Ikony. Ikony różnych kręgów kulturowych od VI w. po czasy współczesne. Warszawa, s. 10 Kosiorek A., Ważny T. Gatunki drewna stosowane w ikonach karpackich... S P OLAND th 17 c. th 18 c. undated Krosno Ryc. 2. Lokalizacja obiektów sakralnych z których pochodzą badane dendrochronologicznie ikony Pic. 2. Locations of sacred monuments where studied icons originated from. strony gwarantuje, że nawet w razie wypaczenia deski warstwa malarska jedynie rozciągnie się, ale nie odpadnie. Gwarancję stabilności deski zapewniały drewniane wzmocnienia szpongi, które montowano z tyłu obrazu 11. Technika wykonania ikon zapewniała stabilność podobrazia, dzięki czemu nawet te najstarsze przetrwały do dziś. Do badań dendrochronologicznych wytypowano 13 ikon ze zbiorów Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. W zdecydowanej większości pochodzą one z obiektów sakralnych zlokalizowanych w powiecie sanockim i powiatach sąsiednich: krośnieńskim, bieszczadzkim i przemyskim (ryc. 2). Badane ikony zostały wykonane na podobraziach jodłowych (12 sztuk) a jedna na świerkowym. Drewno podobrazi charakteryzowało się m i dobrym stanem zachowania drewna. Większość podobrazi (9 sztuk) składa się z dwóch połączonych desek, wzmocnionych od tyłu szpongami. Spośród 13 analizowanych ikon 6 powstało na deskach wo-stycznych, 3 na deskach wych, zaś pozostałe 4 na deskach wyciętych stycznie. Charakterystykę poszczególnych ikon przedstawiono w załączonej tabeli nr 1. W przypadku zabytków sztuki niemożliwy jest pobór prób do przeprowadzenia badań, który naruszyłby cenne dzieło. W związku z tym pomiar szerokości słojów rocznych przeprowadzono wzdłuż krawędzi podobrazi, po uprzednim usunięciu ich z ram. 11 Onasch K., Schnieper A. Ikony. Fakty i legendy. Warszawa, s. San Rogi Trepcza Czertez Sanok Nagуrzany Ustianowa Ustrzyki Dolne PRZEMYSL Czarna
3 622 Marek KRĄPIEC, Joanna BARNIAK 623 IKO11_P IKO13_L IKO13_P IKO10_P IKO10_L IKO9 IKO3_P IKO3_L IKO2 IKO5 IKO6 IKO4 Ryc. 3. Czarno-biała reprodukcja ikony nr 7 (a) oraz przygotowana do pomiarów krawędź podobrazia (B). Pic. 3. A reproduction of icon No7 (а) and a sampling prepared for study (в). Przygotowanie ikon do badań sprowadziło się do odpowiedniego przygotowania krawędzi desek (przekrój poprzeczny drewna), tak aby widoczne były przyrosty roczne. Wykorzystano w tym celu noże preparacyjne typu Olfa, którymi ścinano 1 2 mm warstwę drewna, aż do uzyskania czytelnego obrazu granicy pomiędzy słojami (ryc. 3). Wybór krawędzi podobrazia: górnej bądź dolnej oraz w ich obrębie odpowiedniej części deski do pomiaru, zależał od jej stanu zachowania, możliwości odsłonięcia przyrostów oraz od ich liczby. Ze względu na liczbę przyrostów, która może być różna na obu końcach deski, wybrano te z większą ich liczbą. Różnica ta wynika z przebiegu bocznej krawędzi deski, która może nie pokrywać się z przebiegiem słojów i dochodzić niekiedy do kilkunastu przyrostów. Najpierw przyrosty roczne zostały policzone i pogrupowane po 10. Podczas tej wstępnej analizy w razie konieczności posługiwano się lupą [AD] 1740 Ryc. 4. Zestawienie krzywych dendrochronologicznych wyznaczających chronologię 3IKO_A0 Pic. 4. A comparison of dendrochronological curves which define the chronology of 3IKO_A0 binokularną w celu bezbłędnej identyfikacji granic anatomicznych w obrębie stref wąskich przyrostów rocznych. Do pomiarów zakwalifikowano wszystkie deski zawierające ponad 20 przyrostów rocznych. Pomiary szerokości przyrostów rocznych z dokładnością 0,1 mm, wykonano w Pracowni Konserwatorskiej Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, przy użyciu ręcznej lupy z podziałką firmy Eschenbach. Uzyskane sekwencje przyrostów rocznych zapisano w formacie Cracow (AVR), wykreślono dendrogramy oraz porównano je z chronologiami standardowymi wykorzystując pakiet programów TREE-RINGS 12. Podczas badań wykorzystano standardowe techniki datowań dendrochronologicznych wielokrotnie opisane w literaturze Krawczyk A., Krąpiec M. Dendrochronologiczna baza danych // Materiały II Krajowej Konferencji: Komputerowe wspomaganie badań naukowych. Wrocław, S Schweingruber F. H. Der Jahrring. Bern; Stuttgart, p.; Ejusdem. Treerings. Basic and applications in dendrochronology. Dortrecht, p.; Ważny T. Dendrochronologia obiektów zabytkowych w Polsce...; Zielski A., Krąpiec M. Dendrochronologia...
4 624 Marek KRĄPIEC, Joanna BARNIAK 625 IKO4 IKO5 IKO6 IKO9 IKO13_L IKO13_P IKO3_L IKO3_P IKO2 IKO11_P IKO10_L IKO10_P [AD] 1740 Ryc. 5. Blokdiagram dendrochronologicznie datowanych sekwencji przyrostów rocznych jodłowych podobrazi ikon z MBL Sanok Pic. 5. A diagram of dendrochronological dated year-rings of spruce from foundations of icons, the museum in Sanok W wyniku pomiarów 13 podobrazi ikon uzyskano 18 stosunkowo krótkich sekwencji przyrostów rocznych: 17 jodłowych i jedną świerkową (tab. 2). Na podstawie uzyskanych danych pomiarowych, wykreślono krzywe przyrostowe i dokonano korelacji otrzymanych krzywych dendrochronologicznych ze sobą. Wybrano spośród nich te, które wykazywały najwyższą zbieżność. Są to sekwencje przyrostów rocznych desek podobrazi ikon nr 2, 3, 4, 5, 6, 9, 10, 11 i 13 (ryc. 4). Na ich podstawie wyznaczono krzywa średnią 3IKO_A0, liczącą 146 lat. Zestawioną krzywą średnią jak i pozostałe sekwencje porównano w celu ich bezwzględnego datowania ze standardem jodły zestawionym dla regionu Polski południowej 3ABSP1, który obejmuje okres AD 14. W efekcie uzyskano datowanie bezwzględne krzywej średniej oraz kolejnych dwóch sekwencji, które nie wykazywały zbieżności z pozostałymi. W sumie wydatowano więc 14 desek jodłowych pochodzących z 11 ikon (ryc. 5). 14 Szychowska Krąpiec E. Późnoholoceński standard dendrochronologiczny dla jodły Abies alba Mill. z obszaru południowej Polski // Zeszyty Naukowe AGH. Geologia Nr 26 (2). S Na podstawie wszystkich datowanych bezwzględnie sekwencji wyznaczono krzywą średnią 3IKO_A1, liczącą 261 lat i obejmującą okres AD. Jest to w istocie lokalna chronologia, której replikacja w pierwszych dziesięcioleciach oraz 140 latach jest dalece niewystarczająca. Pomimo tego wykazuje ona bardzo wysoką zbieżność z chronologią południowopolską 3ABSP1 (t = 12,5), ale także statystycznie istotne wartości podobieństwa ze standardami z obszarów sąsiednich: wschodnio- -austriackim 15 (t = 6,6) i czeskim 16 (t = 4,1). Wydatowanie 76 % sekwencji jodłowych (13 z 17) dowodzi bardzo dużej skuteczności metody dendrochronologicznej w ustalaniu wieku dzieł malowanych na takim drewnie. Wynik ten jest zgodny ze spostrzeżeniami E. Szychowskiej-Krąpiec 17 wskazującymi na niezwykle silny sygnał dendrochronologicznytego gatunku drzewa w naturalnym zasięgu występowania. Należy pamiętać, że data ścięcia drzewa nie jest jednoznaczna z datą powstania obiektu. Pod uwagę należy wziąć fakt, że pewna ilość przyrostów rocznych mogła zostać odcięta w czasie formowania podobrazia. Tę ewentualność można wykluczyć tylko wówczas jeśli na desce zachował się ostatni czyli podkorowy przyrost roczny, który gwarantuje kompletną sekwencję przyrostów do czasu zakończenia wzrostu drzewa. Wśród badanych ikon nie stwierdzono takich desek. Określając wiek obiektu rozważyć trzeba również czas sezonowania drewna. Drewno przeznaczone na podobrazie należy odpowiednio wysuszyć i spreparować, aby zminimalizować późniejszą jego pracę, która prowadzi do popękania i niszczenia warstwy malarskiej. Z przeprowadzonych obserwacji wynika, że czas sezonowania drewna jodłowego wynosił od kilku miesięcy do kilku lat 18. Biorąc pod uwagę datowanie denrochronologiczne desek oraz powyższe stwierdzenia można wyznaczyć czas powstania wytypowanych ikon. Wyniki przeprowadzonych analiz pozwalają na stwierdzenie, że najstarsze badane podobrazie pochodzi z lat 30. XVII w. (ikona nr 4). Nieco młodsze jest podłoże ikony 5, które zapewne powstało w latach 40. XVII w. Najliczniej reprezentowane są ikony, których podobrazia wydatowano na ostatnie dziesięciolecie (lecia) XVII w. i pierwsze dekady XVIII w. Szczególnie w przypadku podłoży złożonych z dwóch desek wyraźnie zaznacza się wpływ wcześniej wspomnianej obróbki, które może obejmować od kilku do kilkunastu słojów, co wskazuje jednoznacznie na celowość pomiaru wszystkich desek występujących w podobraziu. 15 Liebert S., Grabner M., Wimmer R. A 1000-year fir chronology for East-Austria // Proceedings of International Conference Eurodendro-98 : Dendrochronology and Environmental Trends / ed. V. Stravinskienė, R. Juknys. Kaunas, P Kyncl J., Kyncl T. Dating of historical fir (Abies alba) wood in Bohemia and Moravia // Dendrochronologia Vol. 14. P Szychowska Krąpiec E. Późnoholoceński standard dendrochronologiczny... S Ważny T. Dendrochronologia obiektów zabytkowych w Polsce...
5 626 Marek KRĄPIEC, Joanna BARNIAK 627 Tab. Tab. 1. Zestawienie 1. Zestawienie informacji informacji o badanych o ikonach badanych i technice ikonach ich wykonania i technice ich wykonania Lp. Tytuł (nr. inw.) 1 Chrystus (2 739) 2 Ostatnia Wieczerza (11 844) 3 Deesis (14 207) 4 Chrystus (3 567) 5 Św. Anna Samotrzeć (14 218) 6 Apostołowie śś. Jakub Młodszy i Szymon (857) 7 Wjazd do Jerozolimy Ukrzyżowanie (fragment) (1 524) 9 Ostatnia Wieczerza Pochodzenie Ustianowa bieszczadzki) nieznane (zakup od oferenta) Czerteż Czarna bieszczadzki) Rogi krośnieński) Nagórzany nieznane (zakup od oferenta) przemyski) Wymiary podobrazia (wysokość x szerokość x grubość) 101 x 69 x 2, 54 x 102 x 3cm 132,5 x 73 x 110 x 78,5 x 2,5cm 110 x 65,5 x 3cm 91 x 74,5 x 3,5cm 37 x 26 x 72,5 x 26,5 x Wykonanie złoto, olej, złoto olej, złoto olej, złoto, olej (14 194) Czerteż 62 x 75 x olej, 10 Chrystus (856) 11 Przemienienie (1 603) Nagórzany przemyski) 81,5 x 60 x 104 x 65 x Stan zachowania drewna, ślady, ślady obecności dobry, deska nadpalona, pęknięcia uzupełnione dobry, ślady dobry dobry, ślady po owadach, pęknięcia Cięcia desek we, wtórnie cięty skośnie prawy bok obiektu we we we (14 194) olej, 10 Chrystus (856) 11 Przemienienie (1 603) 12 Św. Dymitr Soluński (1 030) 13 Matka Boska Pokrow (Welonu) (5 900) Nagórzany przemyski) Czarna bieszczadzki) Trepcza 81,5 x 60 x 104 x 65 x 80,5 x 59 x 2,5cm 157 x 88 x 2,5cm olej, złoto, złoto, dobry dobry, ślady po owadach, pęknięcia dobry, ślady dobry, pęknięcia, ślady Pozostałe trzy ikony były młodsze, co okazało się być w zgodzie z sugestiami datowań na podstawie analizy stylij. Uważana za pochodzącą z I połowy XVIII w. ikona nr 9 powstała zapewne w latach 40. XVIII w., natomiast ikony 12 i 7 uważane za XVIII lub XIX w., zostały namalowane na podobraziach wykonanych z drewna pozyskanego w latach 80. XVIII w. (ikona 12) i 50. XIX w. (ikona 7). Nie udało się określić czasu ścięcia drzew, z których pochodzą 4 deski tworzące podobrazia obiektów 1, 8 i jednej z obiektu 11. Wiąże się to ze stosunkowo niewielką liczbą przyrostów rocznych występujących w deskach tych podobrazi. Ponadto należy zauważyć, że ikona nr 8 powstała na podobraziu świerkowym, co przy braku lokalnego wzorca dla tego gatunku drewna czyni datowanie bezwzględne znacznie trudniejszym. Metoda dendrochronologiczna pozwala również ustalić region, z którego pochodzi drewno. Ma to szczególne znaczenie w przypadku tzw. ruchomych dzieł sztuki. Wyniki badań A. Kosiorek i T. Ważnego (1997), wskazują na pospolite zastosowanie drewna jodłowego do wyrobu podobrazi ikon w XVII i XVIII w. Jodła aż do (przed)ostatniego stulecia była powszechnie występującym gatunkiem w Karpatach 19 (cytat). Również wysoka zbieżność krzywej 3IKO_A1 ze standardem jodłowym, zdaje się wskazywać na wykorzystywania miejscowego drewna do wyrobu podobrazi. Można więc przypuszczać, że istniejące na Podkarpaciu szkoły ikonopisania korzystały z łatwo dostępnego i taniego surowca z okolicznych lasów. 19 Hołowkiewicz E. Flora leśna i przemysł drzewny Galicji. Lwów, S.
6 628 Marek KRĄPIEC, Joanna BARNIAK 629 Tab. 2. Tab. Charakterystyka 2. Charakterystyka i datowanie i datowanie sekwencji sekwencji przyrostowych przyrostowych podobrazi wytypowanych podobrazi obiektów ze zbiorów wytypowanych MBL w Sanoku obiektów ze zbiorów MBL w Sanoku Lp. Tytuł (nr. inw.) 1 Chrystus (2 739) 2 Ostatnia Wieczerza (11 844) 3 Deesis (14 207) 4 Chrystus (3 567) 5 Św. Anna Samotrzeć (14 218) 6 Apostołowie śś. Jakub Młodszy i Szymon (857) 7 Wjazd do Jerozolimy Ukrzyżowanie (fragment) (1 524) 9 Ostatnia Wieczerza (14 194) 10 Chrystus (856) 11 Przemienienie (1 603) 12 Św. Dymitr Soluński (1 030) 13 Matka Boska Pokrow (Welonu) (5 900) Rodzaj drewna Liczba desek Oznaczenie sekwencji Jodła 2 IKO1_P IKO1_L Liczba słojów Korelacja z chronologią 3ABSP1 [t] Datowanie sekwencji Uzyskane w rezultacie przeprowadzonych badań wyniki pokazują dużą przydatność metody dendrochronologicznej w datowaniu zabytkowych ikon wykonanych na podobraziach jodłowych. Dowodzi tego ustalenie czasu powstania 11 obiektów spośród trzynastu wytypowanych do badań. Biorąc pod uwagę ograniczenia metody (brak możliwości dokładnej oceny czasu sezonowania oraz oszacowania liczby brakujących przyrostów rocznych) należy sądzić, że uzyskiwane datowanie terminus post quem nie odbiega od czasu powstania dzieła o więcej niż kilka, maksymalnie kilkanascie lat jodła 1 IKO2 38 4, jodła 2 IKO3_L 44 4, IKO3_P 37 4, jodła 2 IKO4 40 4, jodła 2 IKO5 41 4, jodła 2 IKO6 92 8, jodła 1 IKO7 80 4, świerk 1 IKO8 36 jodła 2 IKO9 67 8, jodła 2 IKO10_L IKO10_P ,2 3, jodła 2 IKO11_L 24 IKO11_P 76 4, jodła 1 IKO , jodła 2 IKO13_L IKO13_P ,1 6, Marek KRĄPIEC, Joanna BARNIAK Dendrochronological dating of icons of the Museum of Folk Architecture in Sanok The article presents the results of dendrochronological analysis of 13 historic icons, painted on fir and spruce boards, from the collection of the Museum of Folk Architecture in Sanok. Eleven fir boards were analyzed on the basis of the dendrological standard developed by E. Szychowską-Krąpiec for fir in southern Poland. The vast majority of surveyed objects come from the 17 th and 18 th centuries, only one dates to the mid-19 th century. The conducted dendrochronological analysis suggests significant opportunities for dating of icons painted on fir boards which originated in the south-eastern regions of Poland and adjacent areas.
WSTĘPNE DATOWANIE DENDROCHRONOLOGICZNE DOMU NAROŻNEGO PRZY RYNKU W KÓRNIKU
KRZYSZTOF UFNALSKI INSTYTUT DENDROLOGII PAN WSTĘPNE DATOWANIE DENDROCHRONOLOGICZNE DOMU NAROŻNEGO PRZY RYNKU W KÓRNIKU W związku z trwającą dyskusją, dotyczącą wyburzenia domu narożnego przy rynku (plac
Bardziej szczegółowoDENDROCHRONOLOGIA. KALENDARZ DZIEJÓW
Dubiecko Krzywcza Nozdrzec Dynów V Konferencja Naukowo Techniczna Błękitny San Jabłonka, 24 25 kwietnia 2008 Dydnia Marek KRĄPIEC AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. S. STASZICA W KRAKOWIE DENDROCHRONOLOGIA.
Bardziej szczegółowoDENDROCHRONOLOGICZNE DATOWANIE WĘGLI DRZEWNYCH Z WCZESNOŚREDNIOWIECZNEGO WAŁU NA WAWELU
Sprawozdania Archeologiczne, t. 50, 1998 PL ISSN 0081-3834 MAREK KRĄPIEC DENDROCHRONOLOGICZNE DATOWANIE WĘGLI DRZEWNYCH Z WCZESNOŚREDNIOWIECZNEGO WAŁU NA WAWELU Podczas prac związanych z wymianą instalacji
Bardziej szczegółowoANALIZA DENDROCHRONOLOGICZNA KOŚCIOŁA p.w. Przemienienia Pańskiego w ŻUKOWIE (woj. mazowieckie, pow. grodziski)
Prof. dr hab. Tomasz Ważny Uniwersytet Mikołaja Kopernika Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa Pracownia Badań Dendrochronologicznych Ul. Sienkiewicza 30/32 87-100 Toruń twazny@uni.torun.pl Toruń,
Bardziej szczegółowoDatowanie dendrochronologiczne drewna z obudów górniczych w kopalni złota w Złotym Stoku
sylwan nr 12: 53 59, 2005 Elżbieta Szychowska-Krąpiec Datowanie dendrochronologiczne drewna z obudów górniczych w kopalni złota w Złotym Stoku Dendrochronological dating of timbers wood in the gold mine
Bardziej szczegółowoDOKŁADNOŚĆ POMIARU DŁUGOŚCI 1
DOKŁADNOŚĆ POMIARU DŁUGOŚCI 1 I. ZAGADNIENIA TEORETYCZNE Niepewności pomiaru standardowa niepewność wyniku pomiaru wielkości mierzonej bezpośrednio i złożona niepewność standardowa. Przedstawianie wyników
Bardziej szczegółowoMETODY CHEMOMETRYCZNE W IDENTYFIKACJI ŹRÓDEŁ POCHODZENIA
METODY CHEMOMETRYCZNE W IDENTYFIKACJI ŹRÓDEŁ POCHODZENIA AMFETAMINY Waldemar S. Krawczyk Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Komendy Głównej Policji, Warszawa (praca obroniona na Wydziale Chemii Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoBUDOWA DRÓG - LABORATORIA
BUDOWA DRÓG - LABORATORIA Ćwiczenie Nr 1. POMIAR RÓWNOŚCI POPRZECZNEJ I PODŁUŻNEJ 1. CEL I ZAKRES ĆWICZENIA Celem ćwiczenia laboratoryjnego jest zapoznanie studentów z metodą pomiarów równości podłużnej
Bardziej szczegółowoDendrochronologia Tworzenie chronologii
Dendrochronologia Dendrochronologia jes nauką wykorzysującą słoje przyrosu rocznego drzew do określania wieku (daowania) obieków drewnianych (budynki, przedmioy). Analizy różnych paramerów słojów przyrosu
Bardziej szczegółowoTemat: Skanowanie 3D obrazu w celu pomiaru odkształceń deski podobrazia
Raport z przeprowadzonych badań Temat: Skanowanie 3D obrazu w celu pomiaru odkształceń deski podobrazia Spis treści Spis treści... 2 1.Cel badań... 3 2. Skanowanie 3D pozyskanie geometrii... 3 3. Praca
Bardziej szczegółowoNAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK 1 (145) 2008 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (145) 2008 Zbigniew Owczarek* NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH
Bardziej szczegółowoZagrożenia drewna polichromowanego przez fluktuacje wilgotności względnej
Zagrożenia drewna polichromowanego przez fluktuacje wilgotności względnej Michał Łukomski Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w Krakowie Powstawanie i rozwój defektów warstw dekoracyjnych
Bardziej szczegółowoAtrakcje turystyczne :46:55
Atrakcje turystyczne 2016-05-24 20:46:55 2 Nigdzie poza tym regionem nie występuje w Polsce tak dużo gatunków wielkich drapieżników, włącznie z niedźwiedziem, a także największych roślinożerców, na czele
Bardziej szczegółowoCzy istnieją bezpieczne fluktuacje wilgotności względnej? Łukasz Bratasz, Bartosz Rachwał
Czy istnieją bezpieczne fluktuacje wilgotności względnej? Łukasz Bratasz, Bartosz Rachwał Cel Określenie wahań wilgotności względnej odpowiadających krytycznym odkształceniom warstwy malarskiej wyznaczonym
Bardziej szczegółowoOCENA MOŻLIWOŚCI ODSŁONIĘCIA WĄTKÓW CEGLANYCH SPOD TYNKÓW NA ELEWACJACH NIERUCHOMOŚCI ZLOKALIZOWANEJ PRZY UL. OGRODOWEJ 24 W ŁODZI
OCENA MOŻLIWOŚCI ODSŁONIĘCIA WĄTKÓW CEGLANYCH SPOD TYNKÓW NA ELEWACJACH NIERUCHOMOŚCI ZLOKALIZOWANEJ PRZY UL. OGRODOWEJ 24 W ŁODZI 2013 R. 1 Przedmiot ekspertyzy: Nieruchomość zlokalizowana w Łodzi przy
Bardziej szczegółowoPrzykład wykorzystania analizy dendrochronologicznej w datowaniu obudów górniczych w Kopalni Soli w Bochni
sylwan nr 9: 47 52, 2003 Elżbieta Szychowska-Krąpiec Przykład wykorzystania analizy dendrochronologicznej w datowaniu obudów górniczych w Kopalni Soli w Bochni An Example of Application of Dendrochronological
Bardziej szczegółowoInwentaryzacja drzewostanu kolidującego z planowaną inwestycją na obszarze działek 11/3, 8, 7/2 przy ul. Majora Henryka Sucharskiego w Gdańsku
Gdańsk 03.08.2018 Inwentaryzacja drzewostanu kolidującego z planowaną inwestycją na obszarze działek 11/3, 8, 7/2 przy ul. Majora Henryka Sucharskiego w Gdańsku Zleceniodawca: Gdańska Agencja Rozwoju Gospodarczego
Bardziej szczegółowoBEZWZGLĘDNE DATOWANIE ZWĘGLONEGO DREWNA Z WAŁU 3B WCZESNOŚREDNIOWIECZNEGO GRODZISKA W STRADOWIE
Sprawozdania Archeologiczne, t. 50, 1998 PL ISSN 0081-3834 MAREK KRĄPIEC BEZWZGLĘDNE DATOWANIE ZWĘGLONEGO DREWNA Z WAŁU 3B WCZESNOŚREDNIOWIECZNEGO GRODZISKA W STRADOWIE Grodzisko w Stradowie (stanowisko
Bardziej szczegółowoIkonostas w Cerkwi p.w. Św. Bazylego Wielkiego w Koniecznej
IKONOSTAS Ikonostas w Cerkwi p.w. Św. Bazylego Wielkiego w Koniecznej Ikonostas (gr. eikón oznaczające obraz oraz stásis czyli pozycja, umiejscowienie) ściana z ikonami, która w cerkwi oddziela miejsce
Bardziej szczegółowoWYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH
Scientific Bulletin of Che lm Section of Technical Sciences No. 1/2008 WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH WE WSPÓŁRZĘDNOŚCIOWEJ TECHNICE POMIAROWEJ MAREK MAGDZIAK Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji, Politechnika
Bardziej szczegółowoPorównanie sekwencji przyrostowych jesionu wyniosłego i olszy czarnej rosnących w bliskim sąsiedztwie
Porównanie sekwencji przyrostowych jesionu wyniosłego i olszy czarnej rosnących w bliskim sąsiedztwie Rafał Wojtan, Robert Tomusiak ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. W pracy podjęto próbę określenia czy drzewa
Bardziej szczegółowo50. Chrystus Ukrzyżowany Warsztat lokalny, Krasnobród, XIX w. 49. Chrystus Ukrzyżowany Warsztat lokalny, XIX w.
49. Chrystus Ukrzyżowany Warsztat lokalny, XIX w. wys. 30 cm. Korpus umieszczony na krzyżu wtórnie. Brak obydwu ramion, uszkodzenia i przetarcia polichromii. Konserwacja pełna w 2007 r. (M. Serafinowicz).
Bardziej szczegółowoKraina UNESCO KRAINA UNESCO
Środa, 8 czerwca 2016 Kraina UNESCO KRAINA UNESCO Lista Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO to lista obiektów objętych szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO, ze
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRAC KONSERWATORSKO-RESTAURATORSKICH PRZY TRZECH FERETRONACH Z KOŚCIOŁA P. W. PODWYŻSZENIA KRZYŻA ŚWIĘTEGO W PRZECZNIE
PROGRAM PRAC KONSERWATORSKO-RESTAURATORSKICH PRZY TRZECH FERETRONACH Z KOŚCIOŁA P. W. PODWYŻSZENIA KRZYŻA ŚWIĘTEGO W PRZECZNIE 1. Rokokowy feretron z przedstawieniem św. Józefa i Matki Boskiej Chełmińskiej
Bardziej szczegółowoStudelescho (1255), Studelzco (1299), Steudelwitz (1670). Po roku 1945 Studzionki.
Studzionki 1.1. Dawne nazwy miejscowości. Studelescho (1255), Studelzco (1299), Steudelwitz (1670). Po roku 1945 Studzionki. 1.2. Etymologia nazwy wsi. Etymologia nazwy wsi bliżej nieznana. 1.3. Historia
Bardziej szczegółowoBudowa drewna iglastego
Drzewo naturalny zapis warunków środowiskowych i zdarzeń losowych Literatura: Zielski A., Krąpiec M. 2004. Dendrochronologia. PWN. DEFINICJE: Co to jest dendrochronologia? Dendrochronologia to nauka (i
Bardziej szczegółowoze zbiorów MUZEUM ZAMOYSKICH W KOZŁÓWCE
KONSERWACJA ZESPOŁU ZABYTKOWYCH KARNISZY ze zbiorów MUZEUM ZAMOYSKICH W KOZŁÓWCE Opracowanie: mgr Anna Fic-Lazor konserwator dzieł sztuki Muzeum Zamoyskich w Kozłówce 2015 1 Przedmiotem planowanych prac
Bardziej szczegółowoOBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17
OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17 UNIWERSYTET WROCŁAWSKI Instytut Archeologii OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17 REDAKCJA MIROSŁAW MASOJĆ WROCŁAW 2014 Recenzent: prof. dr hab. Michał
Bardziej szczegółowoBiuro Projektów EP ROAD Eliza Podkalicka
GMINA WROCŁAW INWESTOR JEDNOSTKA PROJEKTOWA REPREZENTOWANA PRZEZ ZARZĄD DRÓG I UTRZYMANIA MIASTA UL. DŁUGA 49, 53-633 WROCŁAW Biuro Projektów EP ROAD Eliza Podkalicka UL. OKULICKIEGO 15, 59-220 LEGNICA
Bardziej szczegółowoKrajowa oferta handlowa DĄB grubość 23 i 28mm
Krajowa oferta handlowa DĄB grubość 23 i 28mm Biała Podlaska, 11.04.2016r Wyznaczniki - pakowanie elementów drewnianych Edwood: Palety, na których maja być składane elementy powinny być stabilne i mocne
Bardziej szczegółowoAnna Longa Gdańsk ul. Ostrołęcka 16/ Gdańsk Tel PROGRAM BADAŃ ARCHEOLOGICZNYCH NA STANOWISKU NR 2 W ŁEBIE (AZP 3-34/2)
Anna Longa Gdańsk 02.06.2015 ul. Ostrołęcka 16/8 80-180 Gdańsk Tel. 501 275753 Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków Delegatura w Słupsku u. Jaracza 6 76-200 Słupsk Gmina Miasto Łeba ul. Kościuszki
Bardziej szczegółowoZakład Urządzania Lasu. Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa
Zakład Urządzania Lasu Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa Podstawowym materialnym produktem gospodarstwa leśnego jest drewno
Bardziej szczegółowoA. Schody drewniane, polichromowane, usytuowane pomiędzy pierwszą a drugą kondygnacją, XIX wiek
Opis zadania: KONSERWACJA I REKONSTRUKCJA SCHODÓW HISTORYCZNYCH (wykonanie stopnic i podstopnic oraz spoczników wraz z renowacją elementów balustrad) NA LEWEJ KLATCE SCHODOWEJ ORAZ DREWNIANYCH ELEMENTÓW
Bardziej szczegółowoBiuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej. Zasoby drewna martwego w lasach na podstawie wyników wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu
Zasoby drewna martwego w lasach na podstawie wyników wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu Bożydar Neroj 27 kwietnia 2011r. 1 Zasady wykonywania wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu Instrukcja
Bardziej szczegółowoHistoria. (na podstawie Wikipedii) Strona 1
Historia (na podstawie Wikipedii) Strona 1 Spis treści 1 Wstęp...3 2 Periodyzacja...3 3 Nauki pomocnicze historii...3 3.A Archeologia...3 3.B Archiwistyka i archiwoznawstwo...4 3.C Chronologia...4 3.D
Bardziej szczegółowoANALIZA BELKI DREWNIANEJ W POŻARZE
Proceedings of the 5 th International Conference on New Trends in Statics and Dynamics of Buildings October 19-20, 2006 Bratislava, Slovakia Faculty of Civil Engineering STU Bratislava Slovak Society of
Bardziej szczegółowoNORMA DOT. CERTYFIKOWANYCH ĆWIERĆPALET NDHP PW-CDHP
ZASTOSOWANIE Norma obowiązuje przy produkcji, naprawie oraz przy użytkowaniu ćwierćpalet NDHP o wymiarach 600x400x163 mm. OKRES OBOWIĄZYWANIA Norma obowiązuje od 1 stycznia 2018 roku. DEFINICJE Ćwierćpaleta
Bardziej szczegółowoAnaliza wyników otrzymanych ze stacji monitorowania jakości powietrza zlokalizowanych na terenie Mielca. Pył zawieszony PM10 LISTOPAD-GRUDZIEŃ 2018
Analiza wyników otrzymanych ze stacji monitorowania jakości powietrza zlokalizowanych na terenie Mielca. Pył zawieszony PM10 LISTOPAD-GRUDZIEŃ 2018 dr Jakub Nowak 31.01.2019 Lokalizacja stacji Przeprowadzona
Bardziej szczegółowoIDEO. Podłogi drewniane. Przemyślane wzornictwo
IDEO Podłogi drewniane Przemyślane wzornictwo IDEO Oak White IDEO Oak Cream 2 PRZEMYŚLANE WZORNICTWO. NIEZWYKŁE I PRZYSTĘPNE CENOWO WZORY KLASY PREMIUM. Od Produkujemy podłogi od 1886 r. IDEO OAK DESIGN
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
Załącznik nr 1 OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA 1. Przedmiot zamówienia Przedmiotem zamówienia jest: usuwanie nalotów i podszytów drzew gatunków konkurencyjnych dla cisa w rezerwacie przyrody Cisy w Czarnem
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA
DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA PRAC KONSERWATORSKICH PRZY KOŚCIELE P.W. NARODZENIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY WRAZ Z KAPLICĄ MATKI BOSKIEJ SZKAPLERZNEJ W PIASECZNIE Obiekt: Gotycki, XIV- wieczny kościół p.w.
Bardziej szczegółowoI. 1) NAZWA I ADRES: Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku, ul. Łukasiewicza 4, 57-300 Kłodzko, woj.
Strona 1 z 5 Kłodzko: Konserwacja zespołu rzeźb drewnianych ze zbiorów MZK Numer ogłoszenia: 199474-2009; data zamieszczenia: 18.06.2009 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - usługi Zamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe.
Bardziej szczegółowoDOKŁADNOŚĆ POMIARU DŁUGOŚCI
1a DOKŁADNOŚĆ POMIARU DŁUGOŚCI 1. ZAGADNIENIA TEORETYCZNE: sposoby wyznaczania niepewności pomiaru standardowa niepewność wyniku pomiaru wielkości mierzonej bezpośrednio i złożona niepewność standardowa;
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z FIZYKI
LABORATORIUM Z FIZYKI LABORATORIUM Z FIZYKI I PRACOWNIA FIZYCZNA C w Gliwicach Gliwice, ul. Konarskiego 22, pokoje 52-54 Regulamin pracowni i organizacja zajęć Sprawozdanie (strona tytułowa, karta pomiarowa)
Bardziej szczegółowoTOLERANCJE WYMIAROWE SAPA
TOLERANCJE WYMIAROWE SAPA Tolerancje wymiarowe SAPA zapewniają powtarzalność wymiarów w normalnych warunkach produkcyjnych. Obowiązują one dla wymiarów, dla których nie poczyniono innych ustaleń w trakcie
Bardziej szczegółowoKlon jest gatunkiem bardzo uniwersalnym. To popularne drewno do produkcji mebli. Stosunkowo rzadko jest wykorzystywane jako drewno opałowe.
Parametr wartości opałowej drewna oznacza uzysk energetyczny z każdego metra przestrzennego (objętość) i kilograma (masa). Optymalne drewno opałowe powinna charakteryzować wilgotność poniżej 20%. Wilgotność
Bardziej szczegółowoKONSTRUKCJE Z DREWNA KLEJONEGO
DREWNO KLEJONE WARSTWOWO KONSTRUKCJE Z DREWNA KLEJONEGO Drewno klejone warstwowo to bodaj najbardziej zaawansowana technologicznie forma tego naturalnego materiału budowlanego. Jest bardzo wytrzymałe,
Bardziej szczegółowoZdjęcia drzew zinwentaryzowanych (wybrane): Zd.1 pogladowy (drzewa nr ew. 4-7) w tym obumarłe
Zdjęcia drzew zinwentaryzowanych (wybrane): Zd.1 pogladowy (drzewa nr ew. 4-7) w tym obumarłe Zd.2 Widok strzały pnia z uszkodzeniem mechanicznym (drzewo nr ew. 2) Zd.3 Widok strzały pnia z uszkodzeniem
Bardziej szczegółowoNORMA DOT. CERTYFIKOWANYCH PÓŁPALET NDHP PW-NDHP
ZASTOSOWANIE Norma obowiązuje przy produkcji, naprawie oraz przy użytkowaniu półpalet NDHP o wymiarach 800x600x163 mm. OKRES OBOWIĄZYWANIA Norma obowiązuje od 1 stycznia 2018 roku. DEFINICJE Półpaleta
Bardziej szczegółowoPYTANIA POWTÓRZENIOWE Z PALSTYKI DLA KL.II I półrocze cz.3
PYTANIA POWTÓRZENIOWE Z PALSTYKI DLA KL.II I półrocze cz.3 57. Za początek sztuki bizantyjskiej przyjmuje się okres między V a VI w. n. e. Doszło wtedy do podziału cesarstwa rzymskiego na wschodzie i zachodzie.
Bardziej szczegółowoWycena prac konserwatorskich przy ołtarzu głównym wraz z wyposażeniem rzeźbiarskim z kościoła parafialnego w Obornikach Wielkopolskich.
Wycena prac konserwatorskich przy ołtarzu głównym wraz z wyposażeniem rzeźbiarskim z kościoła parafialnego w Obornikach Wielkopolskich.. wartość stawki podstawowej 4 254,20 zł (GUS). % sp przyjęty z widełek
Bardziej szczegółowoKOMUNIKAT ZARZĄDU POLSKIEGO INSTYTUTU STUDIÓW NAD SZTUKĄ ŚWIATA
KOMUNIKAT ZARZĄDU POLSKIEGO INSTYTUTU STUDIÓW NAD SZTUKĄ ŚWIATA Nr 4 (19) Kwiecień 2014 roku Zarząd Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata w Warszawie, przy ul. Foksal 11 lokal 6, Informuje o -
Bardziej szczegółowoTreści podstawowe i przedmioty kierunkowe (przedmioty obowiązkowe)
UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA W TORUNIU WYDZIAŁ SZTUK PIĘKNYCH KIERUNEK: KONSERWACJA I RESTAURACJA DZIEŁ SZTUKI SPECJALNOŚĆ WEDŁUG UZYSKANYCH KWALIFIKACJI: Konserwacja i restauracja malarstwa i rzeźby
Bardziej szczegółowoZAMAWIAJĄCY: Miasto Ruda Śląska pl. Jana Pawła II 6, Ruda Śląska
TYTUŁ OPRACOWANIA "Budowa Miejsc Postojowych Przy Drodze Dojazdowej Do Budynków 1 Maja 318-326 W Rudzie Śląskiej." Inwentaryzacja zadrzewienia wraz z planem wyrębu drzew przewidzianych do usunięcia w związku
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 5 i 6 Przygotowanie dokumentacji technicznej dla brył
Ćwiczenie nr 5 i 6 Przygotowanie dokumentacji technicznej dla brył Zadanie A Celem będzie wykonanie rysunku pokazanego NA KOŃCU zadania. Rysując proszę się posłużyć podanymi tam wymiarami. Pamiętajmy o
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA BADAŃ STRATYGRAFII WARSTW MALARSKICH
DOKUMENTACJA BADAŃ STRATYGRAFII WARSTW MALARSKICH Stolarki okiennej w lokalu mieszkalnym przy ul. Jagiellońskiej 24/6 w Olsztynie Autor dokumentacji konserwatorskiej : Danuta Pestka Anna Krause OLSZTYN
Bardziej szczegółowoRPPK IZ /16
Zaktualizowana lista rezerwowa projektów w ramach konkursu ogólnego - nr 00-IZ-001/16 Oś priorytetowa IV Ochrona środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego Działanie 4.4 Kultura Lp. Nr wniosku wg
Bardziej szczegółowoAnna Kosiorek, Tomasz Ważny Gatunki drewna stosowane w ikonach karpackich. Ochrona Zabytków 50/3,
Anna Kosiorek, Tomasz Ważny Gatunki drewna stosowane w ikonach karpackich Ochrona Zabytków 50/3, 315-320 1997 Anna Kosiorek Tomasz Ważny GATUNKI DREWNA STOSOWANE W IKONACH KARPACKICH1 Tradycja malowania
Bardziej szczegółowoTreści podstawowe i przedmioty kierunkowe (przedmioty obowiązkowe)
UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA W TORUNIU WYDZIAŁ SZTUK PIĘKNYCH KIERUNEK: KONSERWACJA I RESTAURACJA DZIEŁ SZTUKI SPECJALNOŚĆ WEDŁUG UZYSKANYCH KWALIFIKACJI: Konserwacja i restauracja malarstwa i rzeźby
Bardziej szczegółowokom. + 48 665 600 615 kom. + 48 605 901 618
kom. + 48 665 600 615 kom. + 48 605 901 618 tel.: + 48 13 43 737 62 fax: + 48 13 43 737 47 tel./fax: + 48 13 43 232 82 www.panmar.pl e-mail: mkl@panmar.pl dpe@panmar.pl WARUNKI JAKOŚCIOWE NA FRYZY DĘBOWE
Bardziej szczegółowoSZEROKA OFERTA FIRMY STAMADREW
PROFESJONALNE DREWNO BUDOWLANE SZEROKA OFERTA FIRMY STAMADREW Dla polskiej branży budowlanej drewno staje się coraz ważniejszym materiałem, ponieważ można wykorzystać je na każdym etapie budowy domu. Jednocześnie
Bardziej szczegółowoLasy w Tatrach. Lasy
Lasy w Tatrach Lasy h c a r t a T w Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego za pośrednictwem Euroregionu Tatry w ramach Programu Współpracy Transgranicznej
Bardziej szczegółowoprecyzyjne rury spawane ze stali węglowej 80000 metrów
Kluczbork plant Marcegaglia Poland Zakład produkcyjny Marcegaglia w Kluczborku, Polska, został uruchomiony w 2010 r. i wytwarza precyzyjne rury spawane ze stali węglowej do szerokiego zakresu zastosowań.
Bardziej szczegółowoPROJEKT STAŁEJ ORGANIZACJI RUCHU
RODEN ROAD DESIGN POLSKA SP. Z O.O. 01-512 Warszawa, ul. Lisa Kuli 9 NIP 521-354-53-12 Tel. 22 398 65 00, fax. (22) 398 65 50 PROJEKT STAŁEJ ORGANIZACJI RUCHU do projektu budowy ciągu pieszo-rowerowego
Bardziej szczegółowoZastosowanie intensywności odbicia światła niebieskiego w datowaniu drewna historycznego
Zastosowanie intensywności odbicia światła niebieskiego w datowaniu drewna historycznego Barbara Spyt, Ryszard J. Kaczka, Kamil Kściuczyk, Maja Zawadzka ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. Intensywność odbicia
Bardziej szczegółowohttp://www.rcin.org.pl
Archeologia Polski, t. XXXVIII : 1993, z. I PL ISSN 0003-8180 MAŁGORZATA WINIARSKA-KABACIŃSKA ANALIZA FUNKCJONALNA OSTRZA KOŚCIANEGO ZBROJONEGO KRZEMIENNYMI WKŁADKAMI Z TŁOKOWA, WOJ. OLSZTYŃSKIE 1 Analizę
Bardziej szczegółowoStrukturalne właściwości drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w zależności od strony świata wstępne wyniki badań
Strukturalne właściwości drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w zależności od strony świata wstępne wyniki badań Paulina Rola, Paweł Staniszewski, Robert Tomusiak, Paweł Sekrecki, Natalia Wysocka
Bardziej szczegółowoTWOI SPECJALIŚCI OD DREWNA BSH
TWOI SPECJALIŚCI OD DREWNA BSH ABIES POLSKA Sp. z o.o. ul. Marii Dąbrowskiej 7 44-373 Wodzisław Śląski strona internetowa: kontakt e-mail: kontakt tel.: www.abies-polska.pl biuro@abies-polska.pl tel. (+48)
Bardziej szczegółowoTreści podstawowe i przedmioty kierunkowe (przedmioty obowiązkowe)
UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA W TORUNIU WYDZIAŁ SZTUK PIĘKNYCH KIERUNEK: KONSERWACJA I RESTAURACJA DZIEŁ SZTUKI SPECJALNOŚĆ WEDŁUG UZYSKANYCH KWALIFIKACJI: Konserwacja i restauracja malarstwa i rzeźby
Bardziej szczegółowoSosna zwyczajna. Królowa polskich lasów. Zajmuje około 60% powierzchni lasów w Polsce.
1 Sosna zwyczajna Królowa polskich lasów. Zajmuje około 60% powierzchni lasów w Polsce. Drewno sosny - miękkie, barwy żółtawej, o dekoracyjnym rysunku wyraźnych słojów rocznych - charakteryzuje się dobrymi
Bardziej szczegółowoPomiar wilgotności : Biomasa, pelety i zrębki drewniane. Potrzeba pomiaru w czasie rzeczywistym.
Pomiar wilgotności : Biomasa, pelety i zrębki drewniane. Potrzeba pomiaru w czasie rzeczywistym. Proces produkcji peletu odbywa się poprzez wtłaczanie suchych trocin, zrębków drzewnych pod dużym ciśnieniem
Bardziej szczegółowoSeria OptiCut Highspeed. Nowoczesne systemy cięcia poprzecznego i optymalizacji dla najwyższego uzysku i maksymalnych korzyści
Seria OptiCut Highspeed Nowoczesne systemy cięcia poprzecznego i optymalizacji dla najwyższego uzysku i maksymalnych korzyści Firma DIMTER gwarantem lepszego przycinania: Wskazówki Know-how przekonają
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE MODUŁU YOUNGA PRZEZ ZGINANIE
ĆWICZENIE 4 WYZNACZANIE MODUŁU YOUNGA PRZEZ ZGINANIE Wprowadzenie Pręt umocowany na końcach pod wpływem obciążeniem ulega wygięciu. własnego ciężaru lub pod Rys. 4.1. W górnej warstwie pręta następuje
Bardziej szczegółowo4. Narzędzia do złącz klinowych
4. Narzędzia do złącz klinowych Informacje podstawowe Narzędzia do złącz klinowych Narzędzia do złącz klinowych służą do trwałego łączenia W związku z powyższym - wyodrębniamy narzędzia pod na- elementów
Bardziej szczegółowoĆw. nr 1. Wyznaczenie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła prostego
2019/02/14 13:21 1/5 Ćw. nr 1. Wyznaczenie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła prostego Ćw. nr 1. Wyznaczenie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła prostego 1. Cel ćwiczenia Wyznaczenie przyspieszenia
Bardziej szczegółowoZadania do planszy KOLEJNE ŻYCIE DRZEWA
1 Ewa Sulejczak Zadania do planszy KOLEJNE ŻYCIE DRZEWA 1. Każda część ściętego drzewa służy innym celom. Uzupełnij tabelę, wstawiając wymienione na planszy nazwy przedmiotów lub materiałów w odpowiednie
Bardziej szczegółowoDROGOWA PROJEKT STAŁEJ ORGANIZACJI RUCHU
RDS MULTIPROJEKT ul. Błękitna 8, 72-00 Goleniów OPRACOWANIE: PROJEKT STAŁEJ ORGANIZACJI RUCHU BRANŻA: DROGOWA OBIEKT: PRZEBUDOWA DROGI ŁĄCZĄCEJ UL. MOKRĄ Z UL. DWORCOWĄ W STEPNICY ul. Dworcowa, ul. Mora,
Bardziej szczegółowoDomek Alberto 330X330 CM MGW. Instrukcja Montażu Alberto
Domek Alberto 330X330 CM MGW Instrukcja Montażu Alberto Dziękujemy za zakup produktów naszej firmy megiw4garden. Kupując wyroby wyprodukowane w naszym zakładzie w Borzechowie dokonali Państwo trafnego
Bardziej szczegółowoOgrodzenie drewniane wygląda niezwykle okazale. Pięknie komponuje się z otoczeniem i stanowi dosko
Ogrodzenie drewniane wygląda niezwykle okazale. Pięknie komponuje się z otoczeniem i stanowi dosko Poniżej przedstawiamy kilka aranżacji ogrodzenia z wykorzystaniem drewna. Kolekcja pochodzi z katalo {gallery}ogrodzenia_drewniane/katalog2012{/gallery}
Bardziej szczegółowoprecyzyjne rury spawane ze stali węglowej metrów
Kluczbork plant Marcegaglia Poland Zakład produkcyjny Marcegaglia w Kluczborku, Polska, został uruchomiony w 2010 r. i wytwarza precyzyjne rury spawane ze stali węglowej do szerokiego zakresu zastosowań.
Bardziej szczegółowoProjekt rewitalizacji Parku Miejskiego Projekt ogrodzenia
TEL. 500 200 019 TEL. 500 200 025 STUDIO-MK MEKS I WSPÓLNICY SP. J. 32-087 ZIELONKI, UL. NAUKOWA 3 NIP 9452023754 REGON 356903396 Projekt rewitalizacji Parku Miejskiego Projekt ogrodzenia Lokalizacja :
Bardziej szczegółowoZapytanie Ofertowe Dotyczy realizacji zadania pn: Zagospodarowanie terenu działki do użytkowania na terenie ZUO w Katowicach
Katowice, 29.07.2016 r. Zapytanie Ofertowe Dotyczy realizacji zadania pn: Zagospodarowanie terenu działki do użytkowania na terenie ZUO w Katowicach 1. Zakład Utylizacji Odpadów w Katowicach zaprasza do
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Zwykła statyczna próba ściskania metali Numer ćwiczenia: 3 Laboratorium z przedmiotu:
Bardziej szczegółowoNauka o produkcyjności lasu
Nauka o produkcyjności lasu Wykład 4 Studia I Stopnia, kierunek leśnictwo Treść Podstawy dendrologii, dendroklimatologii i zagadnień pokrewnych Wzrost drzew pierwotny wydłuŝanie dzięki merystemom apikalnym
Bardziej szczegółowoKrajowa oferta handlowa DĄB grubość 24 i 28mm
Krajowa oferta handlowa DĄB grubość 24 i 28mm Wyznaczniki - pakowanie elementów drewnianych Edwood: Biała Podlaska, 13.09.2018 r Palety, na których maja być składane elementy powinny być stabilne i mocne
Bardziej szczegółowoZabezpieczanie, pobieranie oraz przechowywanie drewna i innych. potrzeby analiz DNA
Zabezpieczanie, pobieranie oraz przechowywanie drewna i innych śladów z drzew leśnych na potrzeby analiz DNA dr Artur Dzialuk Katedra Genetyki Instytut Biologii Eksperymentalnej Nomenklatura materiał porównawczy
Bardziej szczegółowoOferta handlowa DĄB - Grubość 54mm
Biała Podlaska 09.09.2018r. Oferta handlowa DĄB - Grubość 54mm UWAGA: OFERTA ZOSTAŁA ZAKTUALIZOWANA!!! AKTUALNY PROGRAM JEST BARDZIEJ TOLERANCYJNY JAKOŚCIOWO!!! Wyznaczniki - pakowanie elementów drewnianych
Bardziej szczegółowoKrajowa oferta handlowa DĄB grubość 24 i 28mm
Krajowa oferta handlowa DĄB grubość 24 i 28mm Wyznaczniki - pakowanie elementów drewnianych Edwood: Biała Podlaska, 02.02.2017 r Palety, na których maja być składane elementy powinny być stabilne i mocne
Bardziej szczegółowoPROJEKT BUDOWLANY NAZWA PROJEKTU: KONSERWACJA DACHÓW BUDYNKÓW Z KOLEKCJI MUZEUM WE WDZYDZACH.
PROJEKT BUDOWLANY NAZWA PROJEKTU: KONSERWACJA DACHÓW BUDYNKÓW Z KOLEKCJI MUZEUM WE WDZYDZACH. ZAKRES ZADANIA: WYMIANA POKRYCIA DACHÓW ZE SŁOMY NA 4 BUDYNKACH WRAZ Z ROBOTAMI TOWARZYSZĄCYMI. OBIEKT: 1.
Bardziej szczegółowoKarta rejestracyjna terenu zagrożonego ruchami masowymi Ziemi
1. Numer identyfikacyjny: 2 6 0 4 1 0 2 0 0 0 0 0 1 Teren znajduje się na zalesionym stoku o ekspozycji południowej i południowo-zachodniej wzgórza Raszówka. Grzbiet wzgórza ma w tym rejonie wysokość względną
Bardziej szczegółowoOPIS TECHNICZNY. Program kompleksowej ochrony jezior lobeliowych w Polsce
OPIS TECHNICZNY Program kompleksowej ochrony jezior lobeliowych w Polsce 1. Przedmiot inwestycji Przedmiotem inwestycji jest ochrona czynna obszaru Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 Pełcznica
Bardziej szczegółowo38. Otwarce wystawy Sztuka Sakralna ziemi Chełmskiej 1992 r. we wnętrzu dawnej cerkwii unickiej pw. Św. Mikołaja
38. Otwarce wystawy Sztuka Sakralna ziemi Chełmskiej 1992 r. we wnętrzu dawnej cerkwii unickiej pw. Św. Mikołaja 39. Otwarcie sesji naukowej Dop piekna nadprzyrodzonego. Rozwój sztuki sakralnej od X do
Bardziej szczegółowoACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Elżbieta Cebulak KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO THE PRECIPITATION ON THE AREA OF CRACOW
Bardziej szczegółowoCo to jest drewno sosnowe i z jakich technik korzystano przy wykonywaniu naszych produktów
Co to jest drewno sosnowe i z jakich technik korzystano przy wykonywaniu naszych produktów Drewno sosnowe to drewno iglaste najpopularniejsze w Polsce. Sosna posiada wyraźnie widoczne słoje roczne a konkretnie
Bardziej szczegółowoSPECYFIKACJA TECHNICZNA M
SPECYFIKACJA TECHNICZNA ELEMENTY DREWNIANE MOSTÓW 1. Wstęp 1.1. Przedmiot specyfikacji Przedmiotem niniejszej Szczegółowej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1a do SIWZ ORG-ZP.271.2.2012
Załącznik nr 1a do SIWZ ORG-ZP.271.2.2012 Lp. Rodzaj produktu i opis Ilość sztuk Cena netto Cena brutto POWIDZ 1. Łóżka sosnowe wraz ze stelażem- z tarcicy sosnowej 8-12%,bezżywiczne, bez przebarwień,
Bardziej szczegółowoWARUNKI TECHNICZNE WYKONANIA ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH W PEB FABET S.A.
WARUNKI TECHNICZNE WYKONANIA ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH W PEB FABET S.A. Poniższe warunki techniczne wykonywania elementów prefabrykowanych zostały opracowane z wykorzystaniem norm (zharmonizowanych i
Bardziej szczegółowoChronologia holoceńskiej transgresji Bałtyku w rejonie Mierzei Łebskiej
Chronologia holoceńskiej transgresji Bałtyku w rejonie Mierzei Łebskiej Późny plejstocen i holocen polskiego brzegu i polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku w świetle statystycznych analiz dat radiowęglowych
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 4 Szczegółowy opis, zakres i warunki realizacji NASADZEŃ DRZEW LIŚCIASTYCH L.p. Lokalizacja obiektu Zadanie Asortyment Jedn. miary Ilość
Załącznik nr 4 Szczegółowy opis, zakres i warunki realizacji NASADZEŃ DRZEW LIŚCIASTYCH L.p. Lokalizacja obiektu Zadanie Asortyment Jedn. miary Ilość 1 2 3 4 5 6 1 W pasie drogowym (działka nr 18, obręb
Bardziej szczegółowoOgrodzenie drewniane wygląda niezwykle okazale. Pięknie komponuje się z otoczeniem i stanowi dosko
Ogrodzenie drewniane wygląda niezwykle okazale. Pięknie komponuje się z otoczeniem i stanowi dosko Poniżej przedstawiamy kilka aranżacji ogrodzenia z wykorzystaniem drewna. Kolekcja pochodzi z katalo {gallery}ogrodzenia_drewniane/katalog2012{/gallery}
Bardziej szczegółowo