INFORMATIE WOORDENLIJST POLEN

Transkrypt

1 INFORMATIE WOORDENLIJST POLEN

2

3 1 BESTE GASTEN, BESTE FAMILIES, De bedoeling van dit boekje is: een hulp te zijn bij de drie weken vakantie, zodat deze als een plezierige herinnering zal achterblijven. Nederland-Polen Twee zeer verschillende culturen worden bij elkaar gebracht. Twee zeer verschillende manieren van woonomstandigheden, leven, geloven, etc. Over beide landen willen we proberen iets te vertellen. Eerst iets over de Nederlandse gezinnen en hun woonsituatie In Nederland zijn de huizen zo gebouwd dat er is: een huiskamer een keuken een douche of badkamer een toilet slaapkamers een berging/schuurtje en/of een garage De huiskamer is het centrale vertrek. Het gezinsleven speelt zich af in de woonkamer, daar gebruikt men meestal de maaltijden, drinkt men koffie/thee, leest men een boek/krant/tijdschrift, kijkt men TV, doet men een spelletje, met andere woorden het is het centrum van het huis (het middelpunt van het gezinsleven). De kinderen en de ouders hebben eigen slaapkamers. De slaapkamers van de kinderen zijn ingericht naar de leeftijd van de kinderen. Ze spelen er, studeren er en natuurlijk slapen ze er ook. Het gezinsleven staat centraal. De maaltijden worden zoveel mogelijk samen gebruikt. Dat kan omdat er meestal maar één van de ouders full time werkt en de andere niet, of maar part time. Van één salaris (38 uur per week) kan men meestal wel een gezin (met twee kinderen) onderhouden. Veel gezinnen hebben wel een auto en bijna iedereen heeft een fiets, jong en oud. Voor deze dingen moet wel gespaard worden, net als voor de (zomer)vakantie of een nieuwe auto of... Kinderen leren al jong sparen van hun zakgeld, om zo later ook extraatjes te kunnen kopen.

4 2 DRODZY GOŚCIE, DROGIE RODZINY Celem tej broszurki jest udzielenie wam pewnych informacji po to, aby te 3-tygodniowe wakacje pozostały w waszej pamięci jako miłe wspomnienie. Holandia - Polska Dwie bardzo różne kultury zostały czasowo zintegrowane. Dwa bardzo różne sposoby życia, różne sytuacje mieszkaniowe, różne religie itp. Na temat obu tych krajów postaramy siê coœ wam powiedzieć. Parę informacji na temat niederlandzkich domów i rodzin. W Holandii domy zbudowane są przeważnie tak, że mają: - pokój do siedzenia (salonik) - kuchnię lub więcej sypialń - łazienkę - toaletę - garaż (szopę) Życie rodziny skupia się w pokoju saloniku. W nim spożywa się posilki, pije kawę lub herbatę, czyta, ogląda telewizję, słucha radia, bawi w różne gry, przyjmuje gości. Jednym słowem, jest miejscem centralnym domu, w którym skupia się życie rodziny. Rodzice i dzieci mają własne sypialnie. Sypialnie dzieci są urządzone w zależności od wieku dzieci. Starsze dzieci uczą się w nich, słuchają muzyki itp. i oczywiście śpią w nich. Życie rodzinne zajmuje miejsce centralne. Posiłki spożywa się najczęściej wspólnie. Jest to możliwe, ponieważ w wielu przypadkach pracuje tylko jedna osoba: mężczyzna lub kobieta albo kobieta pracuje tylko przez pół dnia. Jest możliwe prowadzenie domu z jednej tylko pensji (38 godz. pracy na tydzień). Rodziny które goszczą polskie dzieci posiadają zazwyczaj telefon, kolorową telewizję, stereo, automatyczną pralkę, lodówkę itp.. Należą do grupy rodzin średnio zarabiających. Dużo rodzin posiada auto i prawie każdy od małego do dużego, ma rower. Na kupno tych rzeczy oszczędza się z pensji. Oszczędza się również na spędzenie wakacji, nowe auto, itp. Niederlandzkie dzieci od małego uczą sięoszczędzaæ aby mogły sobie pozwoliæ na coś ekstra np. własne radio, stereo czy coś innego.

5 3 DE GLOBALE DAGINDELING: 's Morgens tussen uur: Ontbijt. Indien mogelijk gezamenlijk. Het bestaat uit brood en soms pap of cornflakes. Men drinkt koffie, thee, melk of sap. De kinderen gaan naar school en de man en/of vrouw naar het werk. tussen uur: Koffie drinken (of iets anders) tussen uur: Broodmaaltijd. Meestal komt degene die werkt niet thuis. De kinderen van de basisschool (4-12 jaar) komen wel naar huis. tussen uur: Thee of iets anders drinken. De kinderen zijn ondertussen thuis gekomen; de schooldag is voorbij. tussen uur: Warme maaltijd. Deze bestaat meestal uit: soep (soms), aardappelen, groenten, vlees dessert: yoghurt of vla of fruit. tussen uur: Drinkt men meestal koffie, thee of iets anders. SCHOOL De schooltijden voor kinderen van de basisschool (4-12 jaar) zijn als volgt: uur uur Woensdagmiddag en zaterdag is er geen school. Kinderen (12-18 jaar) gaan naar verschillende soorten scholen, meestal maandag t/m vrijdag van tot uur. WERK Degenen die op kantoor werken, werken van maandag tot en met vrijdag van tot uur (een werkweek van 38 uur), met een uur lunchpauze. Als je in een winkel werkt, werk je van tot uur, met een lunchpauze van een uur. De winkels zijn ook op zaterdag open en één avond in de week is er koopavond tot uur. Iedere werknemer heeft recht op één vrije dag in de week en mag niet meer werken dan 38 uur.

6 GLOBALNY ROZKŁAD DNIA RODZINY: 4 rano między godz.: śniadanie. Jeżeli jest możliwe to wspólnie. Składa się ono z kanapek lub papki. Dzieci idą do szkoły a ojciec lub matka do pracy godz.: picie kawy (lub co innego) godz.: je się drugie śniadanie - lunch. Na ogół ta osoba, która pracuje, nie je w domu, tylko w pracy. Dzieci, które się uczą w szkole pod- stawowej (4-12 lat) przychodzą do domu. Mają 1- godzinną przerwę godz.: picie herbaty (lub czegoś innego). Dzieci wróciły jużze szkoły do domu godz.: obiad składający się najczęściej: zupa (nie zawsze), ziemniaki lub ryż, warzywa, mięso, deser: jogurt lub budyń lub owoce godz.: pije się kawę, herbatę lub coś innego (lemoniadę, soki) ZAJĘCIA W SZKOLE Szkoły podstawowe (6 do 12 lat): od godz. od godz.. W środy po południu i w soboty - wolne. Szkoły średnie (12 do 18 lat): od godz.. w soboty - wolne. CZAS PRACY DOROSŁCH Osoby, które pracują nie na zmiany, mają czas pracy od godz. z l - godzinną przerwą w południe. Raz w tygodniu sklepy są otwarte do godz.. Każdy pracownik ma prawo do jednego wolnego dnia w tygodniu i nie może więcej pracować niż 38 godz. na tydzień.

7 5 KERK IN NEDERLAND EN POLEN In Nederland zijn er veel verschillende Kerkgenootschappen. De drie grootste zijn: de Hervormde Kerk de Gereformeerde Kerk de Rooms Katholieke Kerk De Rooms-Katholieke kerk verschilt in sommige opzichten van die in Polen, bijvoorbeeld: Nederland Polen * een viering op zaterdagavond * vieringen op zondag * vieringen op zondag: één, soms twee; vijf tot zes; * biecht alleen op verzoek; * wel biecht; * communie zonder te biechten; * géén communie zonder van tevoren te biechten; * H. Communie op de hand; * H. Communie op de tong; * geen duidelijke zondagsplicht; * zondagsplicht; * meestal meer parochies per * meerdere pastores per pastor; parochie; * Pastores zijn niet herkenbaar * pastores zijn door hun aan hun kleding. kleding altijd herkenbaar. KINDEREN IN KINDERHUIZEN. Jaarlijks zijn bij de uitgenodigde kinderen ook kinderen die in een kindertehuis wonen In Polen kun je onderscheid maken tussen twee soorten kindertehuizen: kindertehuizen waar religieuzen de leiding hebben en kindertehuizen waar leken de leiding hebben Veel kindertehuizen zijn slecht onderhouden, hebben te weinig geld voor de verwarming 's winters en er is altijd een tekort aan geld voor eten, kleding, schoolboeken et cetera. Voor iets extra's is er nooit geld. De verschillen in de kindertehuizen onderling zijn niet zo heel erg groot. Er wonen allemaal kinderen die door omstandigheden in de familiesituatie niet thuis kunnen wonen of helemaal geen thuis meer hebben. De kinderen moeten dus in grote groepen leven en dat betekent dat je altijd voor jezelf op moet komen. Je zou haast kunnen zeggen dat de kinderen helemaal geen privé eigendommen hebben. Ze hebben geen eigen kleren (wat je niet meer past gaat naar een ander kind), geen eigen kast (vaak alleen maar een plank of een grote doos), en natuurlijk helemaal geen eigen slaapkamer. Dikwijls slaapt men met 2 tot 3 andere kinderen op een grote slaapzaal. Het eten komt uit een grote keuken en van inspraak daarbij is vanzelfsprekend geen sprake. Het leven en aanpassen in een gezin is daarom in het begin wel eens moeilijk. Maar... deze kinderen zijn ontzettend blij nu eens in een gewoon, gezellig gezin te komen leven en daarbij te horen.

8 6 KOŚCIÓŁ W HOLANDII I W POLSCE W Holandii jest dużo różnych wyznań. Trzy najliczniejsze z nich to: Kościół Protestancki Kościół Zreformowany Kościół Rzymsko-Katolicki. Kościół Rzymsko-Katolicki w Holandii różni się od Kościoła Rzymsko-Katolickiego w Polsce, oto niektóre różnice: Holandia Polska * jedna msza w sobotę wieczór * w niedzielę rano 1 * w niedzielę 5 do 6 mszy; czasem 2 msze; * nie ma spowiedzi chyba * Spowiedż; że na życzenie; * komunia bez spowiedzi; * obowiązkowa spowiedź przed komunią; * Komunię świętą podaje * Swiętą Komunię podaje ksiądz na się do ręki; język; * Nie ma konkretnego * Obowiązek uczestniczenia na mszy w obowiązku uczestniczenia niedzielę; w mszy niedzielnej; * zwykle jeden ksiądz na * więcej księży na parafię; jedną lub więcej parafii; * księża nie są poznawalni * księdza rozpoznaje się po ubraniu. po ubraniu. DZIECE Z DOMÓW DZIECKA Corocznie pomiędzy dziećmi zaproszonomi do Holandii, znajdują sie także dzieci z Domów Dziecka. W Polsce mamy do czynienia z dwoma rodzajami Domów Dziecka: - pod kierownictwem sióstr zakonnych; - pod opieką świecką. Większość Domów Dziecka ma kłopoty finansowe, nie mają one wystarczająco pieniędzy na dobre ogrzewanie, a także mają one comiesięczne problemy przy zakupie żywności, ubrań, książek do szkoły itd. Dlatego też stan utrzymania budynków jest często bardzo zły. Na extra zakupy nie ma wcale pieniędzy. Różnice pomiędzy wyżej wymienionymi Domami Dziecka nie są duże. W obydwu przypadkach mamy do czynienia z dzieæmi, które z różnych powodów nie mogą mieszkać z rodzicami, lub też nie posiadają rodziny. Dzieci są więc przyzwyczajone do mieszkania-życia w dużych grupach oraz problemów z tym związanych (walka o własne "miejsce"). Nie mają one w zasadzie prawie wcale rzeczy osobistych na własność; ubrania przechodzą z dziecka na dziecko. Nikt nie ma własnej szafki (często jedynie jedną półkę, czy też duże pudełko) i oczywiście nie mają własnych sypialni. Przeważnie 2 do 3 dzieci śpi w jednym pomieszczeniu. Posiłki są przygotowywane w jednej kuchni. Dzieci nie mają wpływu na skład jadłospisu, nie mają możliwości wyboru. Dlatego też w początkowym okresie pobytu dzieci w Holandii, mogą one mieć problemy w przystosowaniu się do warunków tutaj panujących. Pomimo wszystko... dzieci te są bardzo szczęśliwe z możliwości mieszkania z normalną rodziną i przynależności do "kogoś".

9 POOLSE GEZINNEN EN HUN WOONSITUATIE 7 In Polen is het absoluut niet gemakkelijk om woonruimte te vinden, hoewel het niet meer zo erg is als vroeger. De doorsnee woning is een 2 of 3-kamerflat. Vaak wonen er op een oppervlakte van 30 tot 50 vierkante meter vier of meer personen. Grootouders wonen bij de ouders in, net als (eventueel getrouwde) kinderen. Vaak zijn er geen aparte slaapkamers. Slaapbanken zijn er noodgedwongen erg populair. Poolse kinderen, zeker die van boerenafkomst, worden vroeg zelfstandig en helpen hun ouders in het huishouden. De Poolse economie mag dan (als een van de weinige in het oosten) groeien, door de hoge inflatie en de stijging van de kosten van het levensonderhoud is de materiële situatie van de meeste Polen er juist op achteruit gegaan. Voor degenen die buiten het systeem vallen, zoals de snel groeiende groep werklozen, is de situatie bijzonder triest te noemen. WERK Iedereen werkt 8 uur per dag, van maandag tot en met vrijdag. Eenmaal per maand moet ook een zaterdag (6 uur) gewerkt worden. De gemiddelde werkweek ligt op 42 uur. Net als in Nederland kan het natuurlijk ook gebeuren dat men in ploegen werkt; dan ligt het allemaal heel anders. De salarissen in Polen liggen zo laag dat beide ouders moeten werken om rond te kunnen komen. Dikwijls probeert men nog een nevenbaantje te vinden of werkt men over om iets extra's (kleren, wasmachine, koelkast etc.) te kunnen betalen, want sparen lukt niet in Polen. In Polen krijgt men in plaats van een vakantie toeslag een dertiende maandsalaris uitbetaald. Om een idee te geven: de salarissen in Nederland waren in juni 1995 veel hoger (9 tot 10 keer zo hoog) als in Polen. Steeds meer gezinnen in Polen lijden grote armoede wat veroorzaakt wordt door de slechte economische situatie van het land zelf en de groeiende werkloosheid. DE GLOBALE DAGINDELING 's morgens tussen uur: Het ontbijt, bestaat uit brood en/of melksoep (melk met rijst, melk met macaroni). Iedereen neemt brood naar het werk en school uur De kinderen komen uit school naar huis. Hun ouders zijn er dan nog niet uur Ouders komen terug van hun werk uur Een gezamenlijke warme maaltijd, bestaande uit: soep, soms vlees, aardappelen, groenten (diverse soorten kool), tomaten, komkommers uur Broodmaaltijd.

10 8 Boodschappen doen in Polen zou niet zo moeilijk hoeven te zijn, als de prijzen van de levensmiddelen niet zo hoog zouden zijn dat het kopen van vele dingen haast niet mogelijk is. Met andere woorden: alles is wel in de winkels verkrijgbaar, men kan het zich echter niet veroorloven. SCHOOL Kinderen van de basisschool en de middelbare school: Tussen en uur hebben de kinderen zes uur les. De jongere kinderen wachten op school totdat ze door de ouders opgehaald worden, de oudere kinderen gaan zelf naar huis. Er zijn speciale ruimtes op school waar de kinderen onder toezicht huiswerk kunnen maken (ook de basisschoolkinderen hebben veel huiswerk te maken). Bij sommige scholen zijn de lessen verdeeld in ochtend- en middaggroepen. De oudere kinderen hebben dan 's ochtends les; de jongere 's middags. Dit komt omdat in de nieuwe wijken te weinig scholen zijn. Als een kind ziek is krijgt de moeder vrij van haar werk om voor het kind te zorgen.

11 COŚ NA TEMAT POLSKICH RODZIN I ICH DOMÓW 9 W Polsce są ogromne problemy mieszkaniowe. Nie trzeba tak długo jak dawniej czekać na mieszkanie, ale są one tak drogie, że niewielu ludzi na nie stać. Gdy się go otrzyma nie jest to dom, ale mieszkanie 2-3 pokojowe. Często na powierzchni m2 mieszkają 4 lub wiecej osoby. Skutkiem tej trudnej sytuacji jest to, że rodzice i dziadkowie mieszkają wspólnie. Często nie ma oddzielnych pokoi do spania. Na ogół łóżkiem jest zawsze tapczan, który w dzień służy za kanapę do siedzenia. Dzieci polskie, przede wszystkim pochodzenia wiejskiego, wcześniej usamodzielniają się i pomagają rodzicom w gospodarstwie domowym. Oboje rodzice na ogółpracują, bo z jednej pensji jest bardzo trudno utrzymać rodzinę. Sytuacja wielu rodzin staje się obecnie jeszcze trudniejsza, co spowodowane jest rosnącym bezrobociem. CZAS PRACY DOROSŁYCH Jest bardzo różny i zależy od rodzaju pracy (praca na zmiany lub nie). Każdy pracuje 8 godzin dziennie przez 5 dni w tygodniu. Raz w miesiącu jest jedna sobota kiedy się pracuje (6 godz). Pensje w Polsce są niskie i dlatego oboje rodzice muszą pracować. Swoje zarobki przeznaczane są na najważniejsze potrzeby, a na coś ekstra nic nie zostaje. Często ma się prace dodatkowe lub pracuje na nadgodziny, aby sobie pozwolić na zakup ekstra, np. zakup pralki, lodówki itp. Coraz więcej rodzin ponadto dotkni_tych jest biedę spowodowan_ trudn_ sytuację gospodarcz_ kraju, ogromnym bezrobociem. W Polsce pracownicy nie otrzymują pieniędzy wakacyjnych, a 13-tą pensję. GLABALNY ROZKŁAD DNIA godz. Śniadanie. Które składa się z kanapek i lub zupy mlecznej (z ryżem, kaszą makaronem). Każdy bierze kanapki ze sobą do szkoły lub do pracy godz. Dzieci wracają ze szkoły i czekają na rodziców godz. Rodzice wracają z pracy godz Obiad, na który składa się: zupa, mięso (nie zawsze), ziemniaki, warzywa: różne rodzaje kapusty, pomidory, ogórki godz. 0 Kolacja, na którą składają się kanapki.

12 10 Robienie zakupów w Polsce byłoby rzeczą łatwą, gdyby nie wysokie ceny artykułów spożywczych, co powoduje, że są one często niedostępne. ZAJĘCIA W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH I ŚREDNICH godz. Lekcje trwają naczęœciej 6 godzin. Pozosta_y czas młodsze dzieci sp_dzaj_ w szkole, a starsze w domu, w oczekiwaniu na rodziców. W szkołach są specialne pomieszczenia, gdzie dzieci pod opieką nauczyciela odrabiają lekcje, grają w gry i tym podobne. Niektóre szkoły mają lekcje na dwie zmiany. Dzieci starsze mają lekcje rano, a młodsze po południu. Uczą się po południu do godziny 18-tej bo na nowych osiedlach jest zbyt mało szkół. Jeżeli dziecko jest chore, to matka otrzymuje zwolnienie lekarskie na opiekę nad dzieckiem.

13 11 WAT IS PAX KINDERHULP (PK)? Pax Kinderhulp is een vrijwilligersorganisatie die zich zonder onderscheid naar politiek of religie inzet voor het welzijn van kinderen die op de een of andere manier in de verdrukking zijn geraakt. Het begon in 1962 met een klein groepje van Pax Christi Nederland, die ten tijde van de bouw van "De Muur" enkele kinderen uit vluchtelingenkampen in West-Berlijn voor een vakantie naar Nederland haalde. In de loop der jaren werden het meer dan 1000 kinderen per jaar uit verschillende landen. Ook het kleine groepje mensen groeide uit tot meer dan 230 medewerkers. Op 29 oktober 1973 was het zover. De hierboven beschreven activiteit werd verzelfstandigd door de oprichting van een aparte stichting Pax Christi Kinderhulp (nu Pax Kinderhulp). Ze koos daarbij duidelijk de weg van de vredesopvoeding, een onmisbare schakel in het proces naar vrede en gerechtigheid in deze wereld. Het werk bestaat niet alleen uit het geven van hulp aan kinderen die in moeilijke omstandigheden verkeren; het is ook het opvoeden van de volwassene van morgen; de kinderen hier en ginds, de families hier en ginds. Het samen spelen, het elkaar ontmoeten is een belangrijke bijdrage in het werk voor een betere wereld. De kinderen van nu, de volwassenen van de toekomst, kunnen ook ons leren wat internationale samenwerking betekent. In 1974 kwam de activiteit van Noord-Ierland erbij. Enige jaren werkten we samen met Hulp Noord-Ierland (HUNI) en in 1979 werd besloten op eigen benen te gaan staan. Jaarlijks komen er 100 kinderen, zowel protestant als katholiek, voor een vakantie van drie weken naar Nederland. In 1982 werd er intern gesproken over de uitbreiding van de activiteiten naar Polen. In 1984 kwamen de eerste Poolse kinderen naar Nederland. Aanvankelijk waren het twee groepen van 15 kinderen maar onverwacht werd het aantal uitgebreid toen Zwitserland de binnenkomst van 72 kinderen weigerde. Nu komen er ± 220 kinderen uit Polen voor een drieweekse vakantie Naar Nederland. Daarnaast brengen 80 kinderen een vakantie door in Maków Podhalañski. De activiteiten van Pax Kinderhulp zijn in 1987 uitgebreid met het uitnodigen van kinderen uit Armenië in verband met de aardbeving en in 1992 met het uitnodigen van kinderen uit voormalig Joegoslavië. Pax Kinderhulp werkt met tijdelijke vakantieadressen, die we gastgezinnen noemen. Daarvoor is een vaste groep van meer dan 400 medewerkers regelmatig in touw, geheel vrijwillig. Pax Kinderhulp ontvangt geen subsidie. De kosten worden bestreden uit landelijke en regionale acties. Voor de activiteit West-Berlijn wordt een bijdrage ontvangen van de Berlijnse overheid. Ook hebben al duizenden gezinnen vaak meer dan eens belangeloos een plaatsje aan tafel vrijgemaakt voor een kind uit Berlijn, Noord-Ierland, Armenië Ex-Joegoslavië en Polen. Boden zij deze gastvrijheid niet, dan kon Pax Kinderhulp niets beginnen.

14 CO TO JEST PAX KINDERHULP (P.K.)? 12 Pax Kinderhulp (Pomoc Dzieciom) jest organizacją bezinteresownych ochotników, którzy bez względu na różnice polityczne czy religijne niosą pomoc dzieciom znajdującym się w trudnych warunkach. Wszystko zaczęło się od małej grupki osób z Pax Christi Nederland. Organizacja ta zaprosiła grupę dzieci z obozu dla uciekinierów w Berlinie Zachodnim na wakacje do Holandii w czasie, gdy zaczęto budowę "Żelaznej Kurtyny". W ciągu lat akcja rozrosła się tak, że zapraszano więcej niż 1,000 dzieci na rok. Również mała grupka ochotników rozrosła się do grupy około 230 współpracowników. 29.X.1973 r. akcja przekształciła się w nowe stowarzyszenie Pax Christi Kinderhulp (teraz Pax Kinderhulp). Stowarzyszenie wybrało w ten sposób świadomie drogę wychowania w duchu pokoju, jako niezastąpione ogniwo w procesie osiągania pokoju i sprawiedliwości na tym świecie. Praca polega nie tylko na pomocy dzieciom znajdującym się w trudnej sytuacji, ale jest również wychowaniem dorosłych na przyszłość: dzieci tutaj i tam, teraz i na przysłość. Wspólne spotkania, wspólne zabawy, to ważny wkład do pracy nad przyszłością lepszego świata. Teraz dzieci a dorośli w przyszłości, mogą nas też nauczyć co znaczy pokojowe, międzynarodowe współistnienie. W 1974 r. doszły akcje pomocy dla Irlandii Północnej. Od paru lat istnieje współpraca ze stowarzyszeniem Pomoc dla Irlandii Północnej (HUNI) a w 1979 r. doszło do decyzji aby się usamodzielnić. Co roku przyjeżdża do Holandii na 3-tygodniowe wakacje około 120 dzieci protestanckich i katolickich. W 1982 r. zaczęto myśleć o roszerzeniu aktywości na dzieci polskie. W 1984 r. gościliśmy pierwsze polskie dzieci w Holandii. Najpierw dwie grupy po 15 dzieci. Nieoczekiwanie zwiększyła się ich liczba, gdy Szwajcaria odmówiła przyjęcia 72 polskich dzieci. Obecnie przyje_d_a do Holandii na 3-tygodniowe wakacje corocznie około 300 dzieci z Polski. Teraz przyjedzie z Polski na 3-tygodniowe wakacje do Holandii około 220 dzieci. Prócz tego organizujemy i finansujemy 18-dniowe wakacje dla 80 dzieci w Polsce - w Makowie Podhalańskim. Działalność Pax Kinderhulp rozszerzyła się przez zaproszenie w 1987 r. dzieci z Armenii, po klęsce trzęsienia ziemi. W 1992 r. zaczęliśmy zapraszać dzieci z byłej Jugosławii. Pax Kinderhulp współpracuje z rodzinami, które czasowo oferują dzieciom polskim wakacje u siebie. Rodziny te nazywamy rodzinami zastępczymi. Organizacja nasza liczy ponad 400 stałych współpracowników. którzy pracują zupełnie bezinteresownie. Pax Kinderhulp nie otrzymuje dotacji pañstwowych na prowadzenie swej działalności. Wydatki pokrywa się z wpływów krajowych i regionalnych akcji. Pobyt dzieci z Berlina Zachodniego finansuje rząd niemiecki. Tysiące rodzin holenderskich, często więcej niż jeden raz, zupełnie bezinteresownie robi miejsce przy własnym stole dla młodego Berliñczyka, Północnego Irlandczyka, Armeñczyka, ex-jugosława czy Polaka. Bez ich bezinteresownej gościnności Pax Kinderhulp nie byłby w stania prowadzić swojej dziełalnośći.

15 13 EEN VAKANTIE VOOR POOLSE KINDEREN IN NEDERLANDSE GASTGEZINNEN In een stad of dorp nemen mensen het initiatief om een zo'n vakantie te organiseren: de plaatselijke werkgroep. Met de voorbereiding is men ongeveer een jaar bezig. Zoals gezegd is alles vrijwilligerswerk. Wat doet men zoal: Het zoeken van gastgezinnen, die twee kinderen (vanwege de Poolse taal) in hun gezin willen opnemen voor een periode van drie weken. Er worden artikelen in de plaatselijke kranten geplaatst en wanneer men zich aanmeldt wordt men door één of twee personen van de plaatselijke werkgroep bezocht. Hebben zij dan de indruk dat twee kinderen daar een fijne tijd zullen hebben dan wordt de hen gevraagd een "verklaring omtrent gedrag" bij de gemeente te halen. Is dat alles in orde, dan wordt men gastgezin. Het verblijf bij de gastgezinnen wordt door henzelf betaald. De gastgezinnen krijgen daar geen vergoeding voor. De plaatselijke werkgroep van Pax Kinderhulp betaald wèl: de reiskosten in Nederland de uitstapjes het zakgeld... extra Hoe komt men aan geld? Pax Kinderhulp heeft donateurs en ontvangt jaarlijks enkele giften. De plaatselijke werkgroepen organiseren van alles in hun dorp of stad om geld bij elkaar te krijgen. Ze houden collectes, loterijen, fancyfairs, sponsorlopen etc. In sommige plaatsen krijgt men van het gemeentebestuur een subsidie. Bij uitstapjes naar bijvoorbeeld een speeltuin of zwembad krijgt men vaak korting. De hele plaatselijke bevolking wordt er op deze manier bij betrokken om de vakantie mogelijk te maken. Waarom doet men dit allemaal? In Nederland vindt men dat men het goed heeft. Het is hier geen overvloed; er moet ook hard gewerkt worden, maar toch wil men graag delen met anderen, dus om humanitaire redenen.. Als tweede reden is te noemen: de betrekkingen tussen Oost en West. Op deze manier krijgt men meer begrip voor elkaar en begrip brengt mensen bij elkaar. Wat kun je in die drie weken verwachten? Om het verblijf zo plezierig mogelijk te maken is er een programma samengesteld voor een aantal dagen per week. Alle Poolse jongens en meisjes nemen aan dit programma deel. Soms zijn ook de gastouders met hun kinderen daarbij aanwezig. Waarom dit alles? het is fijn om iets aan te bieden; plezier te maken met elkaar; dingen te zien in Nederland; contact te hebben met elkaar.

16 14 Iedereen krijgt een plakboek. De bedoeling is dat daar van alles in geschreven, getekend en geplakt wordt wat met de vakantie hier te maken heeft. Eenmaal in Polen terug kan men het aan iedereen laten zien en er gemakkelijker over vertellen. Daarbij is het natuurlijk ook een fijne herinnering voor later. Ook krijgt iedereen zakgeld. Daarvan kunnen kleine souvenirs gekocht worden. Ten slotte.. Over lang niet alles wat betreft de vakantie hebben we kunnen schrijven. Toch hopen we dat het voldoende is om een globaal inzicht te geven over de verschillende manieren van leven. Wij hopen dat er door deze vakantie een blijvende vriendschapsband ontstaat tussen jullie en jullie gastgezin EEN HELE FIJNE TIJD EN EEN PRETTIGE VAKANTIE!!

17 15 WAKACJE POLSKICH DZIECI W HOLENDERSKICH RODZINACH ZASTĘPCZYCH W jakimś mieście czy na wsi, grupka osób podejmuje inicjatywę zorganizowania wakacji dla polskich dzieci. Tworzy się grupa organizacyjna i rozpoczyna pracę. Okres pracy przygotowawczej zajmuje około 1 rok. Wszystko praca społeczna. Co się robi: Szuka się rodzin, które byłyby chętne przyjąć dwoje polskich dzieci na okres 3 tygodni, niezależnie od problemów językowych. Ukazują się artykuły w miejscowej gazecie na ten temat i gdy rodziny się zgłaszają, to zostają one odwiedzane przez członków miejscowej grupy organizacyjnej. Jeżeli po rozmowie wstępnej, członkowie grupy dojdą do wniosku, że dzieciom polskim zapewni się u tych osób przyjemne wakacje, to wtedy grupa organizacyjna zwraca się do milicji o opinię o tej rodzinie (czy karani). Jeżeli wszystko jest w porządku to ta rodzina może zostać rodziną zastępczą. Koszty pobytu dzieci polskich w rodzinie zastępczej pokrywają te rodziny. Nie otrzymują za to żadnego wynagrodzenia. Miejscowe grupy organizacyjne finansują: koszty podróży; różne wycieczki; kieszonkowe dla dzieci i wychowaców polskich; (drobne prezenty)... SKĄD MA SIĘ FINANSE? Pax Christi Kinderhulp ma donatorów i corocznie otrzymuje różnej wysokości datki. Miejscowe grupy organizacyje organizują w swoich miejscowościach (mieście czy wsi) różne akcje, w czasie których zbierają pieniądze; organizują zbiórki pieniądzy po domach, organizują loterie pienią_ne, wyprzedaż rzeczy używanych, biegi lub marsze itp. W niektórych miejscowościach zarz_d gminy udziela subsydiów na ten cel. Wst_p do ogrodu ZOO, ogródka zabaw itp. otrzymuje się cz_sto gratis lub p_aci po zni_onych cenach. Cała miejscowa ludność bierze w ten sposób udział w tej akcji przygotowawczej aby umożliwić polskim dzieciom spędzenie przyjemnych wakacji. Dlaczego si_ to robi? W Holandii ludzie uważają, że powodzi im się dobrze. Nie ma tu nadmiaru, też trzeba ciężko pracować, ale jest przy tym chęć podzielenia się tym co się ma z innymi ze względów humanitarnych. Jako drugi powód można zaznaczyć to, że chce się polepszyć stosunki międzyludzkie między Wschodem a Zachodem. W ten sposób otrzymuje się więcej zrozumienia dla siebie, a... wzajemne zrozumienie, zbliża ludzi do siebie. Czego możecie w ciągu tych 3 tygodni oczekiwać???

18 16 Aby pobyt wasz jak najbardziej uprzyjemnić, został dla was przygotowany program na czas pobytu. Wszystkie polskie dziewczynki i chłopcy wezmą udział w tym programie. Czasem biorą w nim też udział rodziny zastępcze ze swoim dziećmi. Dlaczego? miło jest coś zaofiarować; wspólnie się bawić; poznać Halandię; poznać się nawzajem. Każde dziecko otrzyma album, w którym można pisać, rysować, wklejać to wszystko, co ma związek z waszymi wakacjami tu w Holandii. Po powrocie do Polski będziecie mogli go pokazać i przy tej pomocy łatwiej opowiedzieć swoje wrażenia z pobytu w Holandii. Prócz tego album pozostanie miłą pamiątką na póżniej. Wielka szkoda, ale nie wszystko, co może was eventualnie spotkać w czasie tych wakacji w Holandii dało się ująć w ramy tej broszurki. Mamy jednak nadzieję, że wystarczająco dosyć, aby globalnie naszkicować wam obraz sposobów życia i bycia. Mamy nadzieję że wakacje te przyczynią się do trwałych więzów przyjaźni między wami i waszymi rodzinami zastępczymi. ŻYCZYMY WAM BARDZO PRZYJEMNEGO POBYTU W HOLANDII I MI_YCH WAKACJI!!

19 17 Krótka informacja na temat języka niderlandzkiego Dla lepszego zrozumienia podajemy jedynie najważniejsze informacje o jęz. niderlandzkim. Powinny one ułatwić wasz pobyt w Holandii. Mamy nadzieję, że nie będziecie mieć dużo problemów w porozumiewaniu się. Holendrzy nie wymawiają litery "g". Zamiast "g" mówią "ch". Tak więc zamiast "dag" (cześć), mówią "dach". Prócz tego trudno jest rozróżnić rodzaje słów męskich i żeńskich. Zarówno holenderska dziewczynka, jak i chłopiec, powiedzą: "Ik heb honger" (jestem głodny/ jestem głodna). W poniższym słowniku, w wersji polsko - niderlandzkiej, zdania polskie są podane w rodzaju męskim. Powodzenia!

20 Polski Holenderski Holenderski 18 Najważniejsze wyrazy i zwroty meest noodzakelijke woorden en uitdrukkingen Jak to brzmi? - klinkt als witam welkom łelkom proszę słuchać wil je a.u.b. luisteren łil je alszyblift lałustren tak - nie ja - nee ja- nej cześć, halo dag, hallo dah, halo dzień dobry goedendag, goedemorgen hudendah, hudemorhen dobry wieczór goedenavond hudenafont dobranoc welterusten weltrysztyn do widzenia tot ziens tocinc proszę (bardzo) alstublieft alszyblift dziękuję (bardzo) dank je wel dankiu wel nie ma za co geen dank hejn dank przepraszam pardon, sorry pardom, sori nic nie szkodzi het hindert niet hat hinderc nit szkoda jammer jamer nie rozumiem ik begrijp het niet ik behrajp het nit w porządku in orde, o.k. in orde okej ja - mój ik - mijn ik - mejn ty - twój jij - jouw jaj - jału on jego hij - zijn hej - zajn ona jej zij - haar zej - har my - nasz wij - ons wej - ons wy - wasz jullie - jullie juli - juli oni - ich zij (man) - hun zaj - hyn one - ich zij (vr.) - hun zaj - hyn dobrze źle goed - slecht hud - sleht dużo - mało veel - weinig fiel - wajnah więcej - mniej meer - minder mirr - minder czasem - często soms - vaak soms - fak tu - tam hier - daar hir - dar daleko blisko ver weg - dichtbij fer weh - dihcbaj kto? co? wie? wat? wi? - wat? gdzie? kiedy? waar? wanneer? war? - wannir? dlaczego? waarom? warum? jak? ile? hoe? hoeveel? hu? - hufil? długo krótko lang - kort lan - korc Pan(i) ma rację U hebt gelijk U hebc helajk Pan(i) nie ma racji U hebt ongelijk U hebc unhelajk przez pomyłkę per ongeluk per unhelekt zimno mi ik heb het koud ik heb het kałt gorąco mi ik heb het warm ik heb het warm czy mogę? mag ik? mah ik? idziesz z nami? ga je mee? ha je mej? to są moje bagaże dat is mijn bagage dat is mejn bahazie czy mogę zadzwonić do pani? mag ik de begeleidster bellen? mah ik dy byhylajster belen? czy mogę napisać list? mag ik een brief schrijven? mah ik en brif shrajfyn? czy mogę napisać kartkę? mag ik een kaart schrijven? mah ik en karc shrajfyn? może misschien mishin gdzie jest / są waar is / zijn war is / zajn jak to się nazywa? hoe heet dit? hu hejt dyt? jak się to wymawia? hoe spreek je dat uit? hu sprejk je dat ałut?

21 Polski Holenderski Holenderski 19 Najważniejsze wyrazy i zwroty meest noodzakelijke woorden en uitdrukkingen Jak to brzmi? klinkt als czy mogę iść do dzieci? mag ik naar de kinderen? mah ik nar de kinderyn? to jest dla ciebie dit is voor jou dyt is for jał nie gniewamy się na ciebie we zijn niet boos op jou wy zajn nit bołs op jał czekamy na was we wachten op jullie wy wahten op juli może pomoć? kan ik U helpen? kan ik U helpyn? czy mogę pozmywać? zal ik afwassen? zal ik afłassen? czy mogę posprzątać? zal ik opruimen? zal ik opramyn? chciałbym to zobaczyć ik wil graag dit zien ik wil hraah dyt zin? co (ci) jest? wat is er? wat is er? czy może mi pan(i) pomóc? kunt u me helpen? kunt u mej helpyn? raczej nie liever niet lifer nit to możesz zabrać do Polski dit mag je meenemen naar Polen dit mah je mejnejmen nar Polen tak nie można / tego nie wolno dat kan niet dat kan nit o to musimy zapytać dat moeten we vragen dat muten wy frahen będziemy pisać (napiszemy) we zullen schrijven wy zylyn srajwyn uważaj / uwaga pas op pas op lubię to ik vind dat leuk ik fint dat leuk czy lubisz to? vind je dat leuk? fint je dat leuk? nie wolno dat mag niet dat mah nit zaczekaj wacht even waht ejwyn cieszę się ik ben blij ik ben blej smutno mi ik ben bedroefd ik ben bedruft podoba mi się ik vind dat mooi ik fint dat moj muszę do ubikacji ik moet naar de wc ik mut nar dy wersej JEDZENIE I PICIE ETEN EN DRINKEN EJTEN EN DRINKEN chodź jeść kom eten kom ejten czy smaczne? is het lekker? is het lekar? nie smakuje ci? smaakt het niet? smakt het nit? jestem głodny ik heb honger ik hep honer chciałbym coś zjeść ik wil graag iets eten ik wil hrah its ejtyn czy jesteś głodny? heb je honger? hep je honer? czy chcesz coś zjeść? wil je iets eten? wil je its ejten? chcę mi się pić ik heb dorst ik hep dorst chcesz pić? heb je dorst? hep je dorst? czy chcesz się czegoś napić? wil je iets drinken? wil je its drinken? chciałbym się czegoś napić ik wil graag iets drinken ik wil hrah its drinken czy masz dosyc? heb je genoeg? hep je henuh? zjadłem wystarczająco ik heb genoeg gegeten ik hep gehuh hehejtyn dużo, dziękuję dank U dankiu smacznego eet smakelijk ejt smakylyk śniadanie ontbijt onsbejts drugie śniadanie lunch lynsz obiad avondeten afontejtyn czy mogę dostać kanapki? mag ik een boterham? mah ik yn bołterham? czy mogę prosić o?... mag ik?... mah ik?...

22 Pools Holenderski Holenderski 20 Najważniejsze wyrazy i zwroty meest noodzakelijke woorden en uitdrukkingen Jak to brzmi? - klinkt als chcesz?... wil je?... wil je?... bulion bouillon bulion herbatę thee tej kakao warme chocolademelk warme szokolademelk kawę koffie kofi kwaśne mleko karnemelk karnemelk lemoniadę limonade limonade mleko melk melk oranżadę ranja rania sok pomarańczowy sinaasappelsap sinasaposap sok jabłkowy appelsap apolsap zimny napój czekoladowy (koude) chocolademelk kałdy szokolademelk chleb brood brołd cukier suiker sałker dżem jam siem jajko na twardo / na miękko hard/zacht ei hart/ zaht ej jajecznica roerei rur ej jajko sadzone gebakken ei hebakyn ej kiełbasę worst worst masło boter bołter płatki owsiane havermout hafermałt papkę / zupę mleczną pap pap ser kaas kas zaparzyć kawę / herbatę koffie / thee zetten kofi / tej seten dzbanek do kawy / herbaty koffiekan / theekan kofikan / tejkan teraz pijemy kawę / herbatę we drinken nu koffie / thee we drinken nu kofi / tej z mlekiem? met melk? met melk? z cukrem? met suiker? met sałker? czarną? zwart? zwart? czy mogę prosić o zupę? mag ik soep? mah ik sup? czy chcesz zupę? wil je soep? wil je sup? nie chcę zupy ik wil geen soep Ik wil hejn sup zupa jarzynowa groentesoep gruntesup czy mogę prosić o?... mag ik?... mah ik?... budyń pudding puding deser toetje tutje frytki frites frit jarzyny groente grunty jogurt yoghurt jogort lody śmietankowe roomijs rom ajs makaron / spagetti macaroni / spaghetti makaroni/ spaheti omlet omelet omlets ryż rijst rajst indonezyjską potrawę z ryżu nasi goreng nasi goryn sos jus siu ziemniaki aardappels artapols

23 Pools Holenderski Holenderski 21 Najważniejsze wyrazy i zwroty meest noodzakelijke woorden en uitdrukkingen Jak to brzmi? - klinkt als owoce banana fruit banaan frałt banan gruszka peer pier jabłko appel apo pomarańcza sinaasappel sinasapo truskawki aardbeien arcbajen filiżanka kopje kopie kubek mok mok szklanka glas hlas talerz bord borc nóż mes mes widelec vork fork łyżka lepel lejpol cebula uien ałjen chipsy chips szips chleb brood brołt ciastko koekje kukie ciasto cake kejk cytryna citroen sitrun jajko ei aj kalafior bloemkool blumkol kapusta kool kol kiełbasa worst worst kromka chleba boterham bołterham kura kip kip marchewka wortelen wortylyn mięso vlees flejs ogórek komkommer kumkomer ogórek kiszony augurk ałhurk orzeszki ziemne pinda's pindas pieczarki champignon szampion pieprz peper pejper pomidory tomaten tomatyn por prei praj przecier jabłkowy (mus) appelmoes apomus ryba vis fisz ryż rijst rajst śledź haring harin sól zout załt szynka ham ham zielona sałata sla sla zielony groszek doperwten dopertyn ziemniaki aardappels artapols SPANIE, ODZIEŻ, SLAPEN, KLEDING, SLAPYN, KLEJDYN, MYCIE I ZDROWIE VERZORGING EN GEZONDHEID FERSZORHYN EN GEZONTHAJT pobudka! opstaan opstan dzień dobry goedemorgen hudemorhen czy dobrze spałaś / spałeś? goed geslapen? hud heslapyn?

24 Pools Holenderski Holenderski 22 Najważniejsze wyrazy i zwroty meest noodzakelijke woorden en uitdrukkingen Jak to brzmi - klinkt als idę się umyć ik ga me wassen ik ha me wasyn idę się ubrać ik ga me aankleden ik ha me an klejden czy to jest pojemnik na brudną bieliznę Is dat de wasmand is dat dy wasmand czy mogę tam włożyć swoje pranie? Mag daar mijn wasgoed in? mah dar mejn washud in? bieliznę osobistą też? ook mijn ondergoed? ołk mejn underhud? jestem zmęczony ik ben moe ik ben mu chcę iść spać ik wil slapen ik wil slapyn czy mogę wziąć prysznic? mag ik douchen? mah ik duszyn? dobranoć welterusten weltryszyn poproszę o dodatkowy koc / graag nog een deken / hrah nohyn dejkyn / poduszkę / ręcznik kussen / handdoek kyszyn / handduk nie czuję się dobrze ik voel me niet goed ik ful me nit hut tu mnie boli ik heb hier pijn ik hep hir pejn boli mnie głowa ik heb hoofdpijn ik hep hołf pejn boli mnie gardło ik heb keelpijn ik hep kylpejn boli mnie brzuch ik heb buikpijn ik hep bałuk pejn boli mnie ząb ik heb kiespijn ik hep kispejn gorączka spada / podnosi się de koorts neemt af / neemt toe de korcz nemt af / nemt tu grypa griep hrip uderzyłem się ik heb me gestoten ik hep me hystołtyn jestem chory ik ben ziek ik ben sik mam wymioty ik ben misselijk ik ben mysylyk muszę wymiotować ik moet overgeven ik mut ołferhejfyn idziemy do lekarza we gaan naar de dokter wy han nar dy doktor mam okres ik heb menstruatie ik hep menstruacji bielizna ondergoed onderhud bluzka blouse blus buty schoenen szhunyn dżinsy spijkerbroek spajkerbruk kąpielówki zwembroek zwembruk kostium kąpielowy badpak badpak koszula hemd hemt koszula nocna nachthemd nahthemt kurtka jasje / jack jaszje / jek pidżama - piżama pyjama pijama płaszcz jas jas podkoszulka t-shirt tiszert pończochy kousen kałsyn skarpetki sokken sokyn spodnie - szorty broek (lang) (kort) bruk (lan) - (korc) spódnica rok rok strój kąpielowy badpak badpak sukienka jurk jurk swetr trui trał koce / kołdra deken dejkyn łóżko bed bed poduszka kussen kusyn pościel beddegoed bedohud prześcieradło laken lakyn

25 Pools Holenderski Holenderski 23 Najważniejsze wyrazy i zwroty meest noodzakelijke woorden en uitdrukkingen Jak to brzmi - klinkt als kąpiel bad bad kąpać się in bad gaan in bad han łazienka badkamer badkamer myć głowę haar wassen har wasyn grzebień kam kam myć się zich wassen sich wasyn myć zęby tanden poetsen tandyn pucyn mydło zeep zejjp myjka washandje washańcie obcinać paznokcie nagels knippen nahols knypen pasta do zębów tandpasta tandpasta prysznic douche dusz ręcznik handdoek hansduk szampon shampoo szampo szczotka borstel borsztol szczotka de zębów tandenborstel tandynborsztol woda ciepła / zimna warm / koud water warm / kałd water weź prysznic ga douchen ha duszn podpaski higieniczne maandverband mandferband pralka automatyczna wasmachine wasmaszine brzuch buik bałk głowa hoofd hołft noga been bejn nos neus nołs oko oog ołh palec vinger finer plecy rug ryh ręka hand hand stopa voet fut ucho oor or aspiryna aspirine aspirine do ubikacji naar de wc gaan nar dy wersej han IN EN OM HET HUIS OP W DOMU - NA ULICA STRAAT IN EN OM HET HAŁS - OP STRAT POCZTA - ZAKUPY DE POST - WINKELEN DY POST - WINKELYN to nasz dom dit is ons huis dit is ons hałs to nasz pokój do siedzenia dit is onze huiskamer dit is onze hałskamer to jest sypialnia dit is de slaapkamer dit is dy slapkamer to jest kuchnia dit is de keuken dit is dy kełken to jest ubikacja dit is de wc dit is dy wejsej to jest łazienka dit is de badkamer dit is dy batkamer to jest prysznic dit is de douche dit is dy dusz to jest ogród dit is de tuin dit is dy tałn to jest komórka dit is de schuur dit is dy szhur to jest twoje łóżko dit is je bed dit is je bed

26 Pools Holenderski Holenderski 24 Najważniejsze wyrazy i zwroty meest noodzakelijke woorden en uitdrukkingen Jak to brzmi - klinkt als krzesło stoel sztul stół tafel tafoł szafa kast kast czy mogę zostać w domu? mag ik thuis blijven? mah ik tałs blajfyn? klucz de sleutel dy slołtol czy mogę klucz? mag ik de sleutel? mah ik dy slołtol? czy mogę iść do kolegi? mag ik naar een vriend? mah ik nar yn frind? czy mogę iść do koleżanki? mag ik naar een vriendin? mah ik nar yn frindin? czy mogę rysować? mag ik tekenen? mah ik tejkynyn? czy mogę malować? mag ik kleuren? mah ik klyryn? czy mogę iść poczytać? mag ik lezen? mah ik lejzyn? czy mogę oglądać telewizję? mag ik tv kijken? mah ik tewej kajkyn? czy mogę zagrać w ogrodzie? mag ik in de tuin spelen? mah ik in dy tałn spejlyn? chodnik stoep stup dom huis hałs droga rowerowa fietspad ficzpad kościół kerk kerk przystanek bushalte buszhalty rower fiets ficz sklep winkel winkol szkoła school szhol ulica straat strat ruchliwa ulica drukke straat druke strat mój rower jest zepsuty mijn fiets is kapot mejn ficz is kapot gdzie można kupić...? waar kan men... kopen? war kan je kopyn? ile to kosztuje? hoeveel kost dat? hufyl kost dat? to jest za drogie dat is te duur dat is ty dur chciałbym pójść do sklepu? ik wil graag even naar de winkel ik wil hrah ejfyn nar dy winkel kieszonkowe zakgeld zakhelt zakupy boodschappen bołtshapyn list brief brif kartka / pocztowa briefkaart brifkart papier listowy briefpapier brifpapir koperta envelop enwylop znaczek postzegel postzejhol urząd pocztowy postkantoor postkantor chciałbym napisać list ik wil graag een brief schrijven ik wil hrah yn brif shrajfyn chciałbym napisać kartkę ik wil graag een kaart schrijven ik wil hrah yn kart shrajfyn gazeta krant krant pieniądze geld helt targ markt markt RODZINA HET GEZIN HET HEZIN to jest mój tatuś dit is mijn vader dit is mejn fader to jest moja mamusia dit is mijn moeder dit is mejn muder to jest mój mąż dit is mijn man (echtgenoot) dit is mejn man (echthynołt) to jest moja żona dit is mijn vrouw (echtgenote) dit is mejn frał (echthynołty) to jest mój brat dit is mijn broer dit is majn brur to jest moja siostra dit is mijn zus dit is majn sys

27 Pools Holenderski Holenderski 25 Najważniejsze wyrazy i zwroty meest noodzakelijke woorden en uitdrukkingen Jak to brzmi? - klinkt als to jest moja córka dit is mijn dochter dit is majn dohter to jest mój syn dit is mijn zoon dit is majn zon to są wujek i ciocia dit zijn oom en tante dit zajn ołm en tante to jest mój kuzyn dit is mijn neef dit is main nejf to jest moja kuzynka dit is mijn nicht dit is main nicht to są babcia i dziadek dit zijn oma en opa dit zajn oma en ołpa ile masz lat? hoe oud ben je? hu ałt ben je? masz braci? heb je broertjes? hep je brurcies? ilu? hoeveel? hufyl? masz siostry? heb je zusjes? hep je susies? ile? hoeveel? hufyl? to jest mój sąsiad dit is mijn buurman hit is main burman to jest moja sąsiadka dit is mijn buurvrouw hit is main burfrał dziewczynka meisje hajsie chłopiec jongen jonyn niemowlak / niemowlę baby bejbi przyjaciele / kolegami vrienden frindyn to jest nasz kot dit is onze kat dit is onze kat to jest nasz pies dit is onze hond dit is onze hunt co robi twoja mama? wat doet je moeder? wat dut je muder? co robi twój tata? wat doet je vader? wat dut je fader? gdzie pracuje twój tata? waar werkt je vader? war werkt je fader? gdzie pracuje twoja mama? waar werkt je moeder? war werkt je muder? mój mąż jest w pracy mijn man is naar zijn werk majn man is nar zajn werk moja żona jest w pracy mijn vrouw is naar haar werk majn frał is nar har werk dzieci są w szkole de kinderen zijn naar school dy kinderyn zajn nar shol chcesz zobaczyć ich szkołę? wil je de school zien? wil je dy shol zin? przyjdą do domu o godz ze komen om uur thuis zy komen on tfalf tałs przyjdą do domu o godz ze komen om uur thuis zy komen om half fir tałs teraz mają wakacje nu hebben ze vakantie nu heben zy fakancji to chciałbym kupić jako pamiątkę do domu. ik wil dit als souvenir kopen voor thuis ik wil dit als sufenir kołpyn for tałs ROZRYWKI / WYCIECZKI AMUSEMENT / EXCURSIES AMUZEMENT/EKSKURSIS idziemy na spacer? gaan we wandelen? gan wy wandylyn? czy jutro jest program? is er programma morgen? is er prohrama morgen? jutro jest program er is morgen programma er is morhen prohrama chciałbym pójść do... ik wil graag naar... ik wil hrah nar... czy mogę iść na zewnątrz pobawić się? mag ik buiten spelen? mah ik bałten spejlyn? czy mogę się bawić? mag ik spelen? mah ik spejlyn? czy pojedziemy rowerach? gaan we fietsen? han wy ficzyn? czy pojedziemy samochodem? gaan we met de auto? han wy met dy ałto? idziemy z wizytą we gaan op visite wy han op fisite teraz zostań w domu nu binnen (thuis) blijven nu binen (tałs) blajwyn nie wiem ik weet het niet ik wejt het nit powiedz, gdzie idziesz zeg waar je naartoe gaat zeh war je nar tu hat kiedy idziemy do...? wanneer gaan we naar...? waner han wy nar? kiedy jedziemy do...? wanneer gaan we naar...? waner han wy nar?

28 Pools Holenderski Holenderski 26 Najważniejsze wyrazy i zwroty meest noodzakelijke woorden en uitdrukkingen Jak to brzmi? - klinkt als idziemy do miasta we gaan naar de stad wy han nar dy stat blisko dichtbij dichtbaj daleko ver weg fer weh park het park het park plaża strand strand pociąg trein trejn rzeka rivier rifir samolot het vliegtuig het flihtałh staw vijver fajfer wiatrak molen mołlyn zoo jest otwarte de dierentuin is open dy diryn tałn is ołpyn zoo jest zamknięte de dierentuin is gesloten dy diryn tałn is hyslołtyn małpa aap ap idziemy na wycieczkę we maken een uitstapje wy makyn yn ałtstopje zagrasz z nami? doe je mee met een spelletje? du je mej met yn spelecie? czy mogę zostać w domu? mag ik thuis blijven? mah ik tałs blajfyn? nie wiem weet ik niet wejt ik nit czy mogę się tym pobawić? mag ik daarmee spelen? mah ik darmej spejlyn? czy było przyjenmie? was het leuk? was het lołk? było wspaniale het was heel leuk het was hyl lołk powiedz, gdzie idziesz zeg even waar je heen gaat zeh ejfyn war je hejn hat czy pojedziemy autobusem? gaan we met de bus? han we met dy bus? czy umiesz pływać? kun je zwemmen? kyn je zwemen? czy mogę iść popływać? mag ik zwemmen? mah ik zwemen? czym pojedziemy? hoe gaan we? hu han wy? baw się dobrze veel plezier fil plyzir film w kolorze kleurenfilm klyrynfilm film rysunkowy tekenfilm tejkynfilm dziemy do kościoła we gaan naar de kerk wy han nar dy kerk las bos bos muzyka rozrywkowa popmuziek popmuzik tańczyć dansen dansyn CZAS DE TIJD DY TAJT która godzina? hoe laat is het? hu lat is het? jest pierwsza het is één uur het is ejn ur jest dwunasta het is twaalf uur het is tfalf ur punktualnie kwadrans po pierwszej precies uur presis kwart ołfer ijn około wpół do trzeciej ongeveer uur onhyfir half dri za kwadrans czwarta uur kwart for fir po czwartej na uur na fir ur przed piątą vóór uur for fajf ur jest jeszcze wcześnie het is nog vroeg het is noh fruh jest już późno het is al laat het is al lat jesteśmy za wcześnie we zijn te vroeg wy zajn ty fruh jesteśmy za późno we zijn te te laat wy zajn ty lat

29 Pools Holenderski Holenderski 27 Najważniejsze wyrazy i zwroty meest noodzakelijke woorden en uitdrukkingen Jak to brzmi?- klinkt als rok jaar jar miesiąc maand mant tydzień week wejk dzień dag dah dziś / dzisiaj vandaag vondah jutro morgen morhyn pojutrze overmorgen ołfemorhyn wczoraj gisteren histeryn przedwczoraj eergisteren erhistryn rano ochtend ohtynt południe middag midah wieczór avond avont rankami 's morgens smorhyns popołudniami 's middags smidahs wieczorami 's avonds safons nocami 's nachts snachs dziś jest : het is vandaag : het is fondah : niedziela zondag sundah poniedziałek maandag mandah wtorek dinsdag dinsdah środa woensdag wunsdah czwartek donderdag dondyrdah piątek vrijdag frajdah sobota zaterdag saterdah styczeń januari januari luty februari februari marzec maart mart kwiecień april april maj mei mej czerwiec juni juni lipiec juli juli sierpień augustus ałhustus wrzesień september september październik oktober oktołber listopad november nofember grudzień december desejmber Swięt Bożego Narodzenia Kerstmis Kerstmis Wielkanoc Pasen Pasyn imieniny naamdag namdah urodziny verjaardag ferjardah

30 Pools Holenderski Holenderski 28 Najważniejsze wyrazy i zwroty meest noodzakelijke woorden en uitdrukkingen Jak to brzmi? - klinkt als POGODA HET WEER HET WIR będzie ładna pogoda het wordt mooi weer het wort moj wir będzie zła pogoda / brzydko het wordt slecht weer het wort sleht wir będzie gorąco het wordt heet het wort hejc zrobiło się zimno het is koud geworden het is kałt hewordyn jest ciepło het is warm het is warm pewnie będzie burza er komt zeker onweer er komt zejker onwir będzie padać het gaat regenen het hat rejhynyn pada deszcz het regent het rejhynt już nie pada het regent niet meer het rejhynt nit mir jest ładna pogoda het is mooi weer het is moj wir jest zła pogoda het is slecht weer het is sleht wir LICZBY CIJFERS SAJFYRS zero 0 nul nyl jeden / raz 1 een ejn dwa 2 twee cwej trzy 3 drie dri cztery 4 vier fir pięć 5 vijf fajf sześć 6 zes ses siedem 7 zeven sejfyn osiem 8 acht aht dziewięć 9 negen nejhyn dziesięć 10 tien tin jedenaście 11 elf elf dwanaście 12 twaalf twalf trzynaście 13 dertien dertin czternaście 14 veertien firtin piętnaście 15 vijftien fajftin szesnaście 16 zestien sestina Siedemnaście 17 zeventien sejfyntin osiemnaście 18 achttien ahttin dziewiętnaście 19 negentien nejhyntin dwadzieścia 20 twintig twintah dwadzieścia jeden 21 eenentwintig ejnentwintah trzydzieścia 30 dertig dertah czterdzieści 40 veertig wirtah piećdziesiąt 50 vijftig faftah sześćdziesiąt 60 zestig sestah siedemdziesiąt 70 zeventig sejfyntah osiemdziesiąt 80 tachtig tahtah dziewiećdziesiąt 90 negentig nejhyntah sto 100 honderd hondert dwieście 200 tweehonderd twejhondert trzysta 300 driehonderd drihondert czterysta 400 vierhonderd firhondert tysiąc 1000 duizend dałzynt dwa tysiące 2000 tweeduizend twejdałzynt