Leszek Masadyński. ski. Software. SOKRATES-Software. przedstawia

Transkrypt

1 Leszek Masadyński ski SOKRATES-Software Software przedstawia

2 prezentację powstałą z inicjatywy Powiatowej Biblioteki Publicznej w Sieradzu

3 NAJNOWSZE ROZWIĄZANIA ZANIA INFORMATYCZNE DLA BIBLIOTEK OBSŁUGUJ UGUJĄCYCH SIECI (POWIATOWE I MIEJSKIE)

4 Powszechnie dostępna sieć Internet pozwala na stosowanie rozwiąza zań informatycznych zacieśniaj niających i wzbogacających cych współprac pracę bibliotek, bez względu na ich wielkość i lokalizację.

5 Nowoczesne narzędzia informatyczne umożliwiaj liwiają tworzenie dostępnych publicznie, wspólnych serwisów w informacyjnych.

6 Celem prezentacji jest przedstawienie zastosowań systemów w SOWA w sieciach bibliotek skali miasta, powiatu i województwa.

7

8 Menu Budowa i funkcje oprogramowania Modele dla biblioteki miejskiej lub gminnej Modele dla biblioteki powiatowej System Bibliografii Województwa Łódzkiego Powrót t do ostatnio przeglądanego slajdu Zakończ prezentację Wybierz temat klikając c myszką.

9 Budowa i funkcje oprogramowania

10 Systemy biblioteczne oferowane przez firmę SOKRATES-software dostępne sąs w kilku pakietach różniących się organizacją bazy danych, przyjętym formatem katalogowania oraz zakresem realizowanych funkcji.

11 SOWA2/MARC21 uniwersalny, zintegrowany system biblioteczny, przeznaczony do obsługi katalogów w tworzonych w znormalizowanym formacie MARC21, Zakres funkcji oferowanych o przez oprogramowanie jest bardzo szeroki, dlatego pakiet może e wspomagać zarówno procesy obsługi zbiorów w (gromadzenie, opracowanie, udostępnianie, ewidencja i in.), jak równier wnież obsługiwa ugiwać kartoteki o charakterze informacyjno-bibliograficznym (np. bibliografie regionalne) SOWA2/TEXT specjalizowane oprogramowanie przeznaczone do obsługi kartotek o charakterze informacyjno-bibliograficznym. W szczególno lności umożliwia przygotowanie bibliografii regionalnej do druku, prowadzenie kartotek zagadnieniowych oraz dokumentów życia społecznego SOWA2SQL/MARC21 uniwersalny, zintegrowany system biblioteczny, przeznaczony do obsługi katalogów w tworzonych w znormalizowanym formacie MARC21. Głównym G zastosowaniem pakietu sąs bibliografie regionalne i tematyczne ale może e wspomagać także e procesy obsługi zbiorów (gromadzenie, opracowanie, udostępnianie, ewidencja i in.). Oparty o system zarządzania baza danych w standardzie SQL SOWA zintegrowany system biblioteczny przeznaczony do obsługi katalogów w tworzonych w stosunkowo prostym formacie. Zestaw pól p l odpowiada przepisom katalogowania na II poziomie szczegółowo owości. Oprogramowanie wspomaga przede wszystkim procesy obsługi zbiorów (gromadzenie, opracowanie, udostępnianie, ewidencja i in.) SOWA2/MARC-BN system biblioteczny przeznaczony do obsługi katalogów w tworzonych w formacie MARC-BN. Format ten stosują biblioteki korzystające ze starszej wersji programu MAK, rozpowszechnianego przez Bibliotekę Narodową SOWA2/inny format adaptowany dla bibliotek posiadających dane w niestandardowych (własnych) formatach i chcących cych zachować te dane bez konwersji

12 Systemy biblioteczne tworzone przez firmę SOKRATES-software wykorzystują architekturę klient/serwer.

13 Program użytkowyu (klient 1) Program użytkowyu (klient 2)... Program użytkowyu (klient n) Połą łączenie sieciowe lokalne lub zdalne (Internet) TCP/IP Serwer aplikacji SOWA/SOWA2 Baza danych (opcjonalnie SQL) Oprogramowanie składa się z dwóch warstw. Pierwsza, nazywana serwerem aplikacji realizuje poszczególne funkcje systemu poprzez bezpośrednie oddziaływanie na bazę danych. Serwer aplikacji jest programem widocznym jedynie dla administratora systemu. Drugą warstwę stanowią programy użytkowe u (klienckie), tworzące bezpośredni interface użytkownika. Do komunikacji pomiędzy warstwami wykorzystywany jest protokół TCP/IP.

14 Oprogramowanie systemów w SOWA można zainstalować na pojedynczym komputerze lub w sieci lokalnej na komputerze pełni niącym rolę serwera. Stanowisko pełni niące rolę serwera może e być także stanowiskiem dla programów w użytkowych. u

15 Katalog Katalog własnyw własny Serwer SOWA/SOWA2 Programy użytkoweu Komputer z systemem Windows XP I N T E R N E T Z39.50 Katalog Katalog Biblioteki Biblioteki Narodowej Narodowej Z39.50 Katalog Katalog Biblioteki Biblioteki Kongresu Kongresu..... Z39.50 lub SOWA-TCP Katalogi Katalogi użytkowniu użytkowników ytkowników w SOWA SOWA i i SOWA2 SOWA2 W przypadku instalacji na pojedynczym komputerze powinien być on wyposażony ony w system Windows XP Pro. Jeżeli eli komputer jest połą łączony z Internetem, proces katalogowania można wspomagać pobieraniem on-line gotowych opisów w bibliograficznych, udostępnianych przez inne serwery. Oprogramowanie wykorzystuje znormalizowany protokoł Z39.50, poprzez który można przenosić dane między systemami bibliotecznymi różnych r producentów.

16 Gromadzenie Gromadzenie i i opracowanie opracowanie Wypożyczalnia Wypożyczalnia yczalnia / / statystyki statystyki Obsługa Obsługa zamawiania zamawiania Serwer Serwer SOWA SOWA lub lub SOWA2 SOWA2 Katalog Katalog zbiorów zbiorów Rejestry Rejestry czytelników czytelników i i wypożycze wypożyczeń yczeń Obsługa Obsługa inwentarzy inwentarzy W większych instalacjach wydzielany jest specjalny komputer, na którym instalowana jest baza danych i serwer aplikacji. Oprogramowanie serwerów w aplikacji SOWA/SOWA2 może e pracować zarówno w środowisku Windows jak i Linux. Wersje oparte na SQL wykorzystują PostgreSQL lub MS-SQL. SQL.

17 Instalacja z wydzielonym serwerem umożliwia bezpieczną prezentację katalogów bibliotecznych w Internecie, poprzez serwis WWW. Użytkownik serwisu samodzielnie wyszukuje materiały y biblioteczne, które następnie może zamawiać lub rezerwować.

18 Przykład fragmentu serwisu www Powiatowej Biblioteki Publicznej w Sieradzu.

19 Programy użytkowe u systemów w SOWA pracują na komputerach wyposażonych onych w dowolny system Windows. Poszczególne programy realizują funkcje specjalizowane dla odpowiednich działów w biblioteki.

20 Program podstawowy umożliwia wprowadzanie danych do wybranego katalogu zgodnie z przyjętym formatem oraz wyszukiwanie informacji na podstawie tego katalogu. Wyszukiwanie jest możliwe poprzez indeksy (zakładki) adki) lub poprzez zapytania.

21 Format MARC21 (SOWA2 lub SOWA2SQL) umożliwia katalogowanie wszystkich rodzajów materiałów w bibliotecznych: - księgozbioru, - zbiorów w specjalnych (płyt, kaset, dokumentów w elektronicznych i in.), - czasopism, - informacji bibliograficznych (artykułów, fragmentów w wydawniczych), - dokumentów życia społecznego i innych.

22 W katalogu o formacie MARC21 zastosowano formularz umożliwiaj liwiający dynamiczne wprowadzanie potrzebnych pól. p System przewiduje odrębne formularze MARC21 dla rekordów w bibliograficznych i wzorcowych.

23 Program retrokonwersji Z39.50 pozwala w prosty sposób przenosić opisy bibliograficzne z katalogu np.. Biblioteki Narodowej. Jeżeli eli format katalogu własnego w jest inny niż MARC21, to dane sąs automatycznie konwertowane.

24 Obsługa inwentarzy obejmuje przede wszystkim tabelaryczne zestawienia a takie jak księga inwentarzowa, zestawienia zmian w zbiorach, dowody wpływu, protokoły y wycofania i inne. Program realizuje procedurę wycofania jednostek inwentarzowych, zgodnie z przepisami bibliotecznymi.

25 Program obsługi wypożyczalni yczalni całkowicie automatyzuje prace tego działu biblioteki. Najczęś ęściej wykonywane operacje realizowane sąs poprzez odczytywanie kodów w kreskowych z książ ążek lub legitymacji bibliotecznych.

26 Zestawienia statystyczne zastępuj pują prowadzenie dziennika pracy wypożyczalni. yczalni. Zestawienia realizowane sąs w układzie miesięcznym lub za wskazany okres.

27 Gromadzenie wydawnictw zwartych umożliwia przygotowanie zamówie wień i prowadzenie ewidencji wpływu oraz rozdysponowanie wpływu do poszczególnych inwentarzy.

28 Dla systemów w SOWA dostępne jest oprogramowanie serwera Z39.50, które umożliwia m.in. umieszczenie katalogu biblioteki w popularnym serwisie rozproszonym KaRo.

29 Menu Budowa i funkcje oprogramowania Modele dla biblioteki miejskiej lub gminnej Modele dla biblioteki powiatowej System Bibliografii Województwa Łódzkiego Powrót t do ostatnio przeglądanego slajdu Zakończ prezentację Wybierz temat klikając c myszką.

30 Modele dla biblioteki miejskiej lub gminnej

31 W sieci obsługiwanej przez bibliotekę miejską lub gminną proponujemy zastosowanie systemu scentralizowanego z jedną wspóln lną bazą danych. Baza obejmuje centralny katalog zbiorów, który jest dostępny dla wszystkich użytkowniku ytkowników w do przeszukiwania, oraz dostępne jedynie dla pracowników rejestry inwentarzowe, czytelników, wypożycze yczeń i inne.

32 Gromadzenie i Gromadzenie opracowanie i opracowanie Wypożyczalnia yczalnia / Wypożyczalnia statystyki / statystyki Obsługa zamawiania Obsługa zamawiania Obsługa inwentarzy Obsługa inwentarzy Serwer Serwer SOWA2 SOWA2 Centralny katalog Centralny katalog zbiorów zbiorów Centralne rejestry Centralne rejestry czytelników w i czytelników i wypożycze yczeń wypożyczeń I N T E R N E T Filia nr 1 Filia nr 2 Filia nr WWW Czytelnik Czytelnik Model doskonale sprawdza się w bibliotekach gromadzących zbiory centralnie; wówczas wczas opis bibliograficzny wprowadzany jest do systemu jednorazowo w centrali.. Katalog centralny jest uzupełniany przez poszczególne placówki jedynie w zakresie danych inwentarzowych starszych zbiorów. Centralny rejestr czytelników w umożliwia wprowadzenie jednej legitymacji czytelnika, akceptowanej przez wszystkie placówki sieci.

33 Systemy scentralizowane wykorzystują m.in.: MBP w Olsztynie (5 filii), MBP i WBP Opolu (3 filie), MBP w Elblągu (19 filii), BP Warszawa-Wola Wola (ok. 20 filii), BP Warszawa-Ochota (ok. 20 filii), BP Łódź-Górna (ok. 10 filii), WiMBP w Rzeszowie (3 filie), MBP w Łańcucie (4 placówki), PiMBP w Pile (5 placówek), MBP w Chrzanowie (11 placówek), MBP w Tomaszowie Mazowieckim (3 placówki), MBP w Jaśle (5 placówek), Rawicka BP (5 filii), PiM-G w Grodzisku Wlkp. (4 filie).

34 Czytelnik kieruje pytanie do katalogu centralnego...

35 ...i uzyskuje informację o dostępno pności materiałów w poszczególnych placówkach.

36 Zalety: - stosunkowo niskie koszty (jeden komputer pełni niący rolę serwera, - dobre łącze z Internetem jedynie w centrali ), - łatwe administrowanie bazą scentralizowaną, - jedna legitymacja pozwala korzystać czytelnikowi z wszystkich placówek, - dostęp on-line do aktualnego stanu bazy pozwala na zorganizowanie usługi ugi zamawiania i rezerwowania. Wady: awaria łącza z Internetem w centrali uniemożliwia pracę wszystkich wypożyczalni, yczalni, chyba że e przewidziane jest drugie łącze awaryjne.

37 Menu Budowa i funkcje oprogramowania Modele dla biblioteki miejskiej lub gminnej Modele dla biblioteki powiatowej System Bibliografii Województwa Łódzkiego Powrót t do ostatnio przeglądanego slajdu Zakończ prezentację Wybierz temat klikając c myszką.

38 Modele dla biblioteki powiatowej

39 W przypadku biblioteki powiatowej zastosowanie modelu z katalogiem centralnym nie jest uzasadnione, ponieważ poszczególne biblioteki tworzące sieć są niezależne ne organizacyjnie, co wymaga rozdzielenia tworzonych przez nie baz danych.

40 Chociaż bazy sąs odrębne czytelnik oczekuje scentralizowanego serwisu informacyjnego. Jego realizacja jest możliwa poprzez specjalne oprogramowanie nazywane serwerem katalogu rozproszonego.

41 Czytelnicy Czytelnicy Połą łączenie sieciowe lokalne lub zdalne (Internet) WWW Serwer katalogu rozproszonego Baza Baza nr nr 1 1 Baza Baza nr nr 2 2 Baza Baza nr nr Baza Baza nr nr Połą łączenie zdalne (Internet) Biblioteka Biblioteka nr nr 1 1 Biblioteka Biblioteka nr nr 2 2 Biblioteka Biblioteka nr nr 3 3 Biblioteka Biblioteka nr nr.... W pierwszej propozycji ekonomicznej część serwerowa wszystkich instalacji jest zlokalizowana na jednym komputerze utrzymywanym np.. przez bibliotekę powiatową. Biblioteka ta organizuje równier wnież serwis WWW, poprzez serwer katalogu rozproszonego. Rozwiązanie zanie to wymaga łącza ze stałym adresem jedynie w tej lokalizacji. Poszczególne biblioteki łącz czą się z serwerem poprzez Internet, wykorzystując łącza tańsze.

42 Pracę sieci bibliotek obsługuj ugują według tego modelu m.in.: BPMiG Pleszew (5 gmin), Biblioteka Pedagogiczna w Koninie (4 biblioteki), Biblioteka Pedagogiczna w Koszalinie (8 bibliotek), BP Warszawa-Wola Wola (ok. 20 filii tymczasowo, docelowo model z katalogiem centralnym), BP Warszawa-Ochota (ok. 20 filii - j.w.)..).

43 Zalety: - stosunkowo niskie koszty (wystarczy jeden komputer pełni niący rolę serwera i dobre łącze z Internetem jedynie w centrali ), - zlokalizowanie baz w jednym miejscu upraszcza i tym samym obniża a koszty administrowania systemem. Wady: awaria łącza z Internetem w centrali uniemożliwia pracę wszystkich bibliotek, chyba że przewidziane jest drugie łącze - awaryjne.

44 Czytelnicy Czytelnicy WWW Połą łączenie sieciowe lokalne lub zdalne (Internet) Serwer katalogu rozproszonego Niepubliczne Wielkopolska Połą łączenie zdalne (Internet) Biblioteka Biblioteka nr nr 1 1 Biblioteka Biblioteka nr nr 2 2 Biblioteka Biblioteka nr nr Biblioteka Biblioteka nr nr W drugiej propozycji każda biblioteka utrzymuje własny w serwer oraz łącze ze stałym adresem internetowym. Wydzielona biblioteka (np( np.. powiatowa) organizuje serwis WWW, z wykorzystaniem serwera katalogu rozproszonego.

45 Według podanego modelu działaj ają obecnie dwa serwisy rozproszone, zorganizowane przez firmę SOKRATES-sotfware sotfware. Pierwszy obejmuje wybrane biblioteki publiczne Województwa Wielkopolskiego, drugi kilkanaście szkół niepaństwowych.

46 Zalety: awaria łącza w dowolnej bibliotece nie blokuje pracy żadnej biblioteki, a jedynie zamyka dostęp do biblioteki w centralnym serwisie WWW. Wady: koszty systemu sąs sumą kosztów w odrębnych instalacji (sprzęt, oprogramowanie, administrowanie), wyposażonych onych w droższe łącza gwarantujące stałe e adresy internetowe.

47 Czytelnicy Czytelnicy WWW Połą łączenie sieciowe lokalne lub zdalne (Internet) Serwer katalogu rozproszonego Sieradz Replika Replika nr nr 1 1 Replika Replika nr nr 2 2 Replika Replika nr nr Replika Replika nr nr Baza Baza nr nr 1 1 Baza Baza nr nr 2 2 Połą łączenie zdalne (Internet) Baza Baza nr nr 3 3 Baza Baza nr nr Biblioteka Biblioteka nr nr 1 1 Biblioteka Biblioteka nr nr 2 Biblioteka 2 Biblioteka nr nr 3 3 Biblioteka Biblioteka nr.. nr.. Trzecia propozycja jest połą łączeniem dwóch poprzednich. Poszczególne biblioteki pracują w niezależnych nych instalacjach (propozycja II), ale biblioteki nie korzystają z łącza o stałym adresie (jak w propozycji I). W celu zorganizowania serwisu dane sąs okresowo replikowane (powielane) na serwer utrzymywany przez bibliotekę powiatową. Replikacja może e odbywać się automatycznie....

48 Przykładem biblioteki, która zorganizowała a katalog rozproszony poprzez dostęp on-line do baz własnych w oraz do kopii baz bibliotek współpracuj pracujących cych jest Powiatowa Biblioteka Publiczna w Sieradzu.

49 Serwer katalogu rozproszonego PBP w Sieradzu Sieć lokalna PBP Sieradz PBP Sieradz wypożyczalnia yczalnia wypożyczalnia Błaszki Błaszki Klonowa Klonowa PBP Sieradz PBP Sieradz oddz. dla oddz. dzieci dla dzieci PBP Sieradz PBP Sieradz zb. specjalne zb. specjalne Brzeźnio Brzeźnio Burzenin Burzenin MBP Sieradz MBP Sieradz Warta Warta II serwer II serwer katalogu katalogu rozproszonego rozproszonego PBP Sieradz PBP Sieradz bibliografia bibliografia Stolec Stolec Uników Uników Złoczew Złoczew Katalog rozproszony bibliotek Powiatu Sieradzkiego obejmuje cztery bazy on- line (bazy własne w PBP w Sieradzu) oraz kopie (repliki) baz pozostałych bibliotek. Na uwagę zasługuje wprowadzenie drugiego poziomu katalogu rozproszonego dla MiGBP w Złoczewie. Z

50 Przykład pytania skierowanego do katalogu rozproszonego PBP w Sieradzu...

51 ... i uzyskana odpowiedź.

52 Zalety: awaria łącza w dowolnej bibliotece nie blokuje pracy żadnej biblioteki, nie zamyka także e dostępu do biblioteki w centralnym serwisie WWW. Wystarczy dobre łącze z Internetem jedynie w centrali.. Dane mogą być kopiowane ręcznie. Wady: koszty systemu sąs sumą kosztów w odrębnych instalacji (sprzęt, oprogramowanie, administrowanie). Dane w centralnym serwisie nie sąs prezentowane on-line,, lecz są s opóźnione o czas replikowania (w układzie automatycznym jest to kilka minut), dlatego nie jest możliwe zrealizowanie usługi ugi zamawiania i rezerwowania.

53 Menu Budowa i funkcje oprogramowania Modele dla biblioteki miejskiej lub gminnej Modele dla biblioteki powiatowej System Bibliografii Województwa Łódzkiego Powrót t do ostatnio przeglądanego slajdu Zakończ prezentację Wybierz temat klikając c myszką.

54 System Bibliografii Województwa Łódzkiego

55 Bibliografia Regionalna Województwa Łódzkiego powstaje od 2004 roku w systemie SOWA2SQL/MARC21. Katalog jest współtworzony on-line przez pracowników w 25 bibliotek miejskich i powiatowych.

56 Katalog Bibliografii Regionalnej (WiMBP w Łodzi) I N T E R N E T MBP Łódź Wschód MBP Łódź Bałuty MBP Łódź Górna MBP Łódź Polesie MBP Łódź Śródm. MBP Łódź Widzew BP Łask BP Brzeziny MBP Pabianice MBP Piotrków w Tr. MBP Radomsko MBP Rawa Maz. MBP Skierniewice MBP Tomaszów w M. MBP Zduńska Wola MiPBP Bełchat chatów MiPBP Kutno MiPBP Zgierz PiMPB Opoczno PBP Łowicz PBP Pajęczno PBP Poddębice PBP Sieradz PBP Wieluń Oprogramowanie serwera jest zainstalowane w siedzibie WBP w Łodzi. Wykorzystano bazę danych PostgreSQL (Linux). W 25 bibliotekach zainstalowane zostały y programy użytkowe, u pozwalające na zdalne wprowadzanie danych (z wykorzystaniem łącz do Internetu). PBP Wieruszów

57 Dla czytelników w korzystających z serwisu WWW dostępne jest wiele kryteriów wyszukiwawczch,, które można łączy czyć (spójniki i, lub, oprócz ).

58 Rezultat wyszukiwania prezentowany jest w formie do przeglądania. Po naciśni nięciu przycisku pobierz całą kolekcję...

59 ...powstaje wydruk bibliografii, który jest redagowany automatycznie do formatu RTF. Bibliografia jest sortowana wg przyjętego w katalogu układu działów. Otrzymany plik jest akceptowany przez wiele popularnych edytorów w tekstu (Word, OpenOffice).

60 Zawartość bazy liczy (październik 2006r.) ok rekordów w bibliograficznych, wzorcowych haseł formalnych, wzorcowych haseł przedmiotowych. Liczbę rekordów w wprowadzonych przez poszczególnych użytkowników w we wrześniu 2006 r. podano powyżej.

61 Chcesz y czyć prezentację? Tak, koniec prezentacji Nie, powrót t do ostatnio przeglądanego slajdu Powrót t do

62 Dziękujemy pracownikom Powiatowej Biblioteki Publicznej w Sieradzu za 15 lat współpracy, pracy, która inspirowała a nas do tworzenia coraz lepszych rozwiąza zań informatycznych. Biblioteka, dzięki odważnym decyzjom Dyrekcji osiągn gnęła status placówki, której Koniec dokonania dla polskiego bibliotekarstwa sąs powszechnie uznawane. Z okazji 60-lecia istnienia Biblioteki życzymy dalszych sukcesów w w krzewieniu kultury, wdrażaniu aniu nowych technologii informatycznych oraz satysfakcji z wykonywanej pracy.