EGZAMIN MATURALNY CHEMIA POZIOM ROZSZERZONY KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI LUBLIN

Transkrypt

1 EGZAMIN MATURALNY EMIA PZIM RZSZERZNY KRYTERIA ENIANIA DPWIEDZI LUBLIN

2 gólne zasady oceniania Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Rozwiązania zadań, uwzględniające inny tok rozumowania niŝ podany w kryteriach, oceniane są zgodnie z zasadami punktacji. Gdy do jednego polecenia zdający podaje kilka odpowiedzi (z których jedna jest prawidłowa, inne nieprawidłowe), to nie otrzymuje punktów za Ŝadną z nich. JeŜeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji, to w odpowiedzi zdający powinien napisać równanie reakcji chemicznej, a nie jej schemat. Dobór współczynników w równaniach reakcji chemicznych moŝe róŝnić się od przedstawionego w modelu (np. mogą być zwielokrotnione), ale bilans musi być prawidłowy. Niewłaściwy dobór lub brak współczynników powoduje utratę 1 punktu za zapis tego równania. W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda, wykonanie obliczeń i podanie wyniku z jednostką. Błędny zapis jednostki lub jej brak przy ostatecznym wyniku liczbowym powoduje utratę 1 punktu. W obliczeniach wymagane jest poprawne zaokrąglanie wyników liczbowych. Za poprawne obliczenia będące konsekwencją zastosowania niepoprawnej metody zdający nie otrzymuje punktów. Za poprawne spostrzeŝenia i wnioski będące konsekwencją niewłaściwie zaprojektowanwego doświadczenia zdający nie otrzymuje punktów. Za napisanie wzorów strukturalnych zamiast wzorów półstrukturalnych (grupowych) nie odejmuje się punktów. Zapis, w równaniach reakcji nie jest wymagany. NaleŜy uznać jako oznaczenie podwyŝszonej temperatury. W równaniach reakcji, w których ustala się stan równowagi, brak nie powoduje utraty punktów. Jeśli reakcja jest nieodwracalna, zapis w równaniu reakcji powoduje utratę punktów.

3 Zad. Poprawna odpowiedź Zasady punktacji α 1 β 1 α 7 β 7 9 U 90 Th 91Pa 89 Ac 90 Th nα = 1: 1 nβ S S S S S S S I S, Poprawne odpowiedzi: 1 P, F, P, 4 P, 5 F + N 4, l 4 I BF, S Jony tworzące roztwory barwne: u +, r +, Fe +, Fe +, Ni + Jony tworzące roztwory bezbarwne: u +, Sc +, d +, Zn +, Ag + 1 Ba +, Fe +, Zn +, 4 r + probówka : Fe Fe() 4Fe() + + 4Fe() probówka 4: r r() r() + - [r() 4 ] - lub r() + - [r() 6 ] - 1 p. za poprawnie podany stosunek ilości cząstek α do β 0 p. inna odpowiedź lub brak odpowiedzi p. za poprawne napisanie 4 wzorów strukturalnych 1 p. za poprawne napisanie wzorów strukturalnych 0 p. za napisanie 0 - wzorów strukturalnych lub brak odpowiedzi I 1 p. za poprawne napisanie wzorów 0 p. za napisanie 0-1 wzorów lub brak odpowiedzi p. za pięć poprawnych odpowiedzi 1 p. za cztery lub trzy poprawne odpowiedzi 0 p. mniej niŝ trzy poprawne odpowiedzi p. poprawne wskazanie dwóch jonów w pytaniu I i dwóch cząsteczek w pytaniu II 1 p. poprawna odpowiedź na jedno z pytań 0 p. - brak odpowiedzi lub odpowiedź niepełna na oba pytania p. poprawne przyporządkowanie wszystkich jonów 1 p. poprawny wybór jednej grupy jonów i niepoprawny lub niepełny wybór drugiej grupy 0 p. niepoprawny lub niepełny wybór obu grup jonów p. za poprawną identyfikację wszystkich jonów oraz poprawne napisanie równań reakcji zachodzących w probówkach i 4 p. - za poprawną identyfikację wszystkich jonów oraz poprawne napisanie równań reakcji zachodzących w jednej z probówek lub poprawne napisanie równań reakcji zachodzących w probówkach i 4 Suma pkt 1

4 4 1 p. - za poprawną identyfikację wszystkich jonów lub poprawne napisanie równań reakcji zachodzących w jednej z probówek 0 p. inna odpowiedź lub brak odpowiedzi 7. + I I Początkowe stęŝenie 0,04 0,05 - Przereagowało substratu x x - Powstało produktu - - x Stan po czasie t 0,04 x 0,05 x x Z danych zadania 0,0 stąd x = 0,01 mol/dm [I ] = 0,05 0,01 = 0,04 mol/dm dm mol mol V = 0,16 0,0 0,04 s mol dm dm 4 mol = 1,9 10 dm s p. za poprawnie zastosowaną metodę obliczenia stałej i wynik z jednostką 1 p. za poprawnie zastosowaną metodę i niepoprawny wynik lub jednostkę 0 p. inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Nal + l Nal + l Nal + l przemiana nie zachodzi I l II l - I II III IV sól wskaźnik Na S Al (S 4 ) Znl Bal fenoloftaleina malinowa bezbarwna bezbarwna bezbarwna niebieski Papierek (niebieskozielony lub pomarańczowy pomarańczowy czerwony lub czerwony lub wskaźnikowy Ŝółty zielony ydroliza zachodzi zachodzi zachodzi nie zachodzi Typ hydrolizy anionowa kationowa kationowa ---- I Nal II K: + e + l l + A: e + e + l + l + + e 1 p. za poprawnie napisane równanie reakcji pierwszej oraz za stwierdzenie Ŝe druga reakcja nie zachodzi, I 1 p. za poprawnie napisane wzoru kwasu, I 1 p. za poprawnie napisane wzoru jonu, 1 p za poprawne określenie barwy roztworu po dodaniu fenoloftaleiny 1 p za poprawne określenie barwy papierka wskaźnikowego we wszystkich roztworach 1 p za poprawne określenie typów hydrolizy i stwierdzenie Ŝe hydroliza nie zachodzi 1 p. za wskazanie substancji X I p. za poprawną metodę obliczeń i wynik z jednostką 1 p. za poprawną metodę i błędny wynik lub jednostkę 0 p niepoprawną metodę obliczeń Równania reakcji nie są wymagane.

5 11. a) - b) c) 96500,4 dm Q 0,448 dm 1. 1 P, P, F, 4 F 1. 1 F, P, F, 4 F Q = 190 n pv ,6 = = = moli RT 8,1 9 1 m m l mr = m + ml = 700g + 48g = 118 g 118g V r = = 964cm = 0, 964dm 1,18 g / cm 1moli c m l = = 1,5 mol / dm 0,964dm cm M 1,45 6,5 c p = = = 8,5% 10 d 10 1,18 r PbS + FeS 0,01 0,01 I X = = 0,005 0,005 =,5 X FeS > I r FeS wytrąci się osad FeS 190 t = = 965s = 16,1 min = 700cm 5 FeS 10 1g / cm = 1 6,5g = 48 g bliczenia muszą dotyczyć poprawnie wybranej substancji X. = 700 g p. za poprawnie zapisane trzy wzory półstrukturalne związków p. za poprawnie zapisane dwa wzory półstrukturalne związków 1 p. za poprawnie zapisany jeden wzór półstrukturalny związku 0 p. inna odpowiedź lub brak odpowiedzi p za 4 poprawne wskazania 1 p za poprawne wskazania 0 p za mniej niŝ poprawne wskazania p za 4 poprawne wskazania 1 p za poprawne wskazania 0 p za mniej niŝ poprawne wskazania p za poprawne wyliczenie obu wartości stęŝeń ( m i p ) i wynik z jednostką 1 p za poprawne wyliczenie jednego ze stęŝeń z poprawną jednostką 0 p za niepoprawne obliczenia lub jednostka 1 p. za wskazanie substancji składu osadu I 1 p za poprawną metodę obliczeń i wniosek z obliczeń 0 p za niepoprawną metodę obliczeń lub niepoprawny 5

6 ,0001 0,01 7 XPbS = =,5 10 X PbS > I r PbS wytrąci się osad PbS -metylopent--en cis-4-metylopent--en trans-4-metylopent--en N- amidowa, + estrowa S 4 + wniosek z obliczeń p za poprawnie zapisanie wzorów półstrukturalnych związków z poprawną nazwą systematyczną 1 p za poprawnie zapisanie wzorów półstrukturalnych związków z poprawną nazwą systematyczną p - za poprawnie zapisanie tylko 1 wzoru półstrukturalnego związku z poprawną nazwą systematyczną lub za wszystkie błędne wzory i nazwy. 1 p za poprawne wskazanie grup funkcyjnych 1 1 p za poprawne napisanie równania reakcji syntezy aspiryny p za podanie poprawnie zapisanych wzorów półstrukturalnych produktów hydrolizy aspartamu I 1 p za poprawnie podaną nazwę związków I i II 0. I kwas -aminobutanodiowy (kwas -aminobutano-1,4-diowy), kwas -amino--fenylopropanowy c < c I m 1 m c p < c 1 p za poprawne podane zaleŝności pomiędzy stęŝeniami 1 p molowymi i procentowymi roztworów 1

7 7 n + n n + n 1. lub n + n n + n 1 p za poprawnie napisane równanie reakcji I 1 p za poprawnie podaną nazwę grupy tworzyw sztucznych, do której naleŝy PET lub n + n n + n. I poliestry dm M =,4,84g / dm = 86g / mol węglowodór ten powstał w mol syntezie Würtza a więc jest to alkan, więc: M = 86g / mol n n+ = 14n + = 86 n 6 W syntezie Würtza otrzymujemy z RI i 5 I: R i R-R czyli R to moŝe być albo albo 7 -, gdyŝ suma ilości atomów węgla w cząsteczce wynosi 6, ale równocześnie 4

8 8 R = 6 14 więc nie moŝe być gdyŝ wtedy R-R = 8 18 stąd R = 7 - a jodek to 7 MoŜliwe są dwa izomery: I I W wyniku hydrolizy zasadowej z pierwszego powstanie a z drugiego i tylko utlenianie pierwszego z nich prowadzi do ketonu. Stąd więc w reakcji Würtza powstaną: R-R: R- :,-dimetylobutan -metylobutan : butan dpowiedzi: wzór: nazwa:,-dimetylobutan I Węglowodór I Węglowodór II 1 p - za poprawny wzór i nazwę systematyczną związku I 1 p - za poprawny wzór i nazwę systematyczną węglowodoru I 1 p - za poprawny wzór i nazwę systematyczną węglowodoru II II 1 p za poprawny zapis równania reakcji hydrolizy butan Nazwa systematyczna -metylobutan Nazwa systematyczna

9 9 II I wzór elementarny: (xyz). 4. wzór sumaryczny: (xyz) n 18 8 x:y:z = : : = : 6 : M (xyz) n =. 9g/mol=58g/mol M ( 6 1 ) n = 58g/mol stąd n = 1 wzór sumaryczny: 6 1 A: B: II Reakcja utleniania: + + e + Reakcja redukcji: + Ag ( N ) + e Ag + N Reakcja redoks: + + Ag( N ) + + e + e + 80% m Na = 50g = 40g 100% Zanieczyszczenia rozpuszczalne w wodzie: mr = = 500g 40g cp = 100% = 8% 500g I Zanieczyszczenia nierozpuszczalne w wodzie: 1 + Ag + 4N 1 p za poprawnie napisane wzory półstrukturalne związków A i B I 1 p za poprawnie napisane równania procesu utleniania i redukcji 1 p za poprawny sumaryczny zapis równania reakcji redoks. 1 p za poprawną metodę obliczeń i wynik z jednostką I 1 p za poprawną metodę obliczeń i wynik z jednostką

10 mr = = 490g cp = 40g 490g 100% = 8,% n 1 1 I = n 0,1005 0,006 0,00158mola = = S 0,00158mola cm I = = 0,0509mol/ dm 0,00dm I nienasycony, nienasycony II przykładowe rozwiązanie w 60 18,4g K S 4 100g 118,4g roztworu x 00 g x = 1,08g K S 4 m = 00 1,08 = 168,9 g w 0 11g K S 4 100g x 1 168,9 g x 1 = 18,58g K S 4 m r = 168,9 g + 18,58 g = 187,5 g 18,58g c p = 100% = 9,9% 187,5g lub korzystamy z z faktu, Ŝe dane z tabeli umoŝliwiają bezpośrednie policzenie stęŝenia procentowego roztworu nasyconego w 0 o (osad w równowadze z roztworem nasyconym) 11 p = 100% = 9,9% 111 Reakcja I: Zn + + N. Zn() + N + 4 lub + Zn + Zn() Reakcja II: + Zn() + 4N [Zn(N) 4] lub Zn() + 6N [Zn(N) 6] p za poprawną metodę obliczeń i wynik z jednostką 1 p za poprawną metodę obliczeń, błędny wynik lub jednostka 1 p - za poprawne uzupełnienie tekstu I p za metodę obliczenia stęŝenia procentowego i wynik z jednostką 1 p za poprawną metodę obliczeń, błędny wynik lub jednostka p za poprawny zapis obu równań reakcji 1 p za poprawny zapis jednego z równań reakcji 0 p inna odpowiedź lub brak odpowiedzi.