Psychiatria. Podstawy psychiatrii. Tom I. Pod redakcj¹ Adama Bilikiewicza Stanis³awa Pu yñskiego Janusza Rybakowskiego Jacka Wciórki

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Psychiatria. Podstawy psychiatrii. Tom I. Pod redakcj¹ Adama Bilikiewicza Stanis³awa Pu yñskiego Janusza Rybakowskiego Jacka Wciórki"

Arkadiusz Dobrowolski
6 lat temu
Przeglądów:

1 Psychiatria Tom I Podstawy psychiatrii Pod redakcj¹ Adama Bilikiewicza Stanis³awa Pu yñskiego Janusza Rybakowskiego Jacka Wciórki Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner Wroc³aw 2002

2 Przedmowa VIII 1. Dzieje psychiatrii Tadeusz Nasierowski Podstawy teoretyczne wspó³czesnej psychiatrii Neuroanatomia Janusz Moryœ Os³ona kostna oœrodkowego uk³adu nerwowego 47 Opony mózgowia 48 Budowa komórkowa uk³adu nerwowego 50 Zarys rozwoju uk³adu nerwowego i jego najczêstsze zaburzenia 53 Piêtrowy podzia³ uk³adu nerwowego 55 Mózgowie 55 Rdzeñ krêgowy 69 Unaczynienie uk³adu nerwowego 71 Podstawy anatomiczne zaburzeñ psychicznych 73 Uk³ad komorowy i kr¹ enie p³ynu mózgowo-rdzeniowego 77 Uk³ad anatomiczny Obrazy neuropatologiczne w chorobach mózgu Jerzy Kulczycki Metody badañ stosowane w patologii uk³adu nerwowego 80 Zmiany neuropatologiczne w wybranych chorobach mózgu 83 Encefalopatie 92 Schizofrenia Badania genetyczne w psychiatrii Joanna Hauser, Malwina Czarny-Ratajczak Genetyka populacyjna 96 Dziedziczenie chorób uwarunkowanych genetycznie 99 Genetyka molekularna 103 Kierunki przysz³ych badañ Podstawy neurobiologii Jerzy Vetulani Najwa niejsze pojêcia dotyczace przekaÿnictwa synaptycznego 116 Schemat dzia³ania receptorów metabotropowych 118 Ligandy, agoniœci, antagoniœci 119 Przekazywanie sygna³ów w ustroju 120 Teorie receptorowe 122 Szybka i powolna transmisja synaptyczna 122 Klasy neuroprzekaÿników 123 Sygna³y zwrotne 132 G³ówne uk³ady neuroprzekaÿnikowe mózgu Neurobiologia zaburzeñ psychicznych Stanis³aw Pu yñski, Janusz Rybakowski Neurobiologia chorób afektywnych 151 Neurobiologia schizofrenii 159 Neurobiologia zaburzeñ lêkowych i zwi¹zanych ze stresem 164 Neurobiologia uzale nienia od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych 170 Neurobiologia choroby Alzheimera Biologiczne mechanizmy stresu Jerzy Landowski Definicja stresu 180 Mechanizmy reakcji stresowej 182 Stres ostry a przewlek³y 185 Model predyspozycja stres 186 Rola stresu w patogenezie niektórych zaburzeñ psychicznych 187 Wp³yw leków psychotropowych na stres Neuroendokrynologia Jerzy Landowski Uk³ad podwzgórze przysadka 192 Podzwgórze 192 Przysadka i kontrolowane przez ni¹ gruczo³y 195 Szyszynka 197 Interakcje neuroendokrynne 197 Schorzenia endokrynne a objawy i zaburzenia psychiczne 199 Nieprawid³owoœci uk³adu endokrynnego w wybranych zaburzeniach psychicznych 200 Uk³ady: neuroendokrynny i odpornoœciowy 202

3 VI 2.8 Neuroimmunologia zaburzeñ psychicznych Janusz Rybakowski Uk³ad odpornoœciowy: interakcje z uk³adem nerwowym oraz endokrynnym 204 Zaburzenia czynnoœci uk³adu odpornoœciowego w depresji 206 Zaburzenia czynnoœci uk³adu odpornoœciowego w schizofrenii 208 Zmiany czynnoœci uk³adu odpornoœciowego w innych zaburzeniach psychicznych 210 Neuroimmunologia a niektóre leki psychotropowe Neurobiologia snu Waldemar Szelenberger Definicja i parametry fizjologiczne 213 Regulacja snu 216 Sen jako proces lokalny 218 Regulacja biochemiczna 220 Anatomiczne pod³o e snu i czuwania 220 Dynamika zmian czynnoœciowych w mózgu 222 Pozbawienie snu 223 Biologiczna rola snu Zaburzenia psychiczne w œwietle koncepcji ewolucji i socjobiologii Janusz Rybakowski Rozwój ewolucyjnych i socjologicznych koncepcji zachowania 224 Czynnoœæ oœrodkowego uk³adu nerwowego i zachowanie w œwietle koncepcji ewolucji i socjobiologii 226 Interpretacja zaburzeñ psychicznych w œwietle koncepcji socjobiologii i ewolucji 228 Uwagi koñcowe Rozwój psychiczny cz³owieka Irena Namys³owska Rozwój psychiczny cz³owieka 239 Indywidualny cykl ycia cz³owieka 242 Cykl ycia rodziny Podstawy psychologiczne wspó³czesnej psychiatrii Czes³aw Czaba³a Teorie psychodynamiczne 260 Koncepcje behawioralno-poznawcze 263 Koncepcje humanistyczne 266 Koncepcje systemowe Neuropsychologia Danuta K¹dzielawa Charakterystyka dyscypliny 273 Modele funkcjonowania psychicznego i ich powi¹zania ze strukturami mózgu 277 Diagnoza neuropsychologiczna 280 Perspektywy rozwoju dyscypliny Podstawy socjologiczne wspó³czesnej psychiatrii W³odzimierz Brodniak Podstawowe pojêcia socjologii w kontekœcie psychiatrii 290 Metodologia badañ socjologicznych 295 Podstawowe metody i narzêdzia badawcze 296 Socjologiczne teorie i koncepcje w kontekœcie zaburzeñ psychicznych i psychiatrycznych 298 Zaburzenia psychiczne jako przedmiot badañ spo³ecznych Epidemiologia psychiatryczna Andrzej Kiejna Pomiary stanu zdrowia zbiorowoœci w odniesieniu do zaburzeñ psychicznych 311 Rozwój epidemiologii psychiatrycznej Psychopatologia Jacek Wciórka Podstawy analizy psychopatologicznej 322 Objawy zaburzeñ psychicznych 333 Zespo³y zaburzeñ psychicznych Diagnostyka psychiatryczna Badanie psychiatryczne Adam Bilikiewicz Wywiad 439 Ocena stanu psychicznego 443 Sposoby komunikacji z pacjentem 445

4 VII 4.2 Narzêdzia oceny stanu psychicznego Stanis³aw Pu yñski, Jacek Wciórka Standaryzacja oceny stanu psychicznego 454 Typy narzêdzi 455 Konstrukcja narzêdzi 457 Ocena wartoœci narzêdzi 462 Normalizacja wyników 466 Przeglad wa niejszych narzêdzi Metody psychologiczne w diagnostyce psychiatrycznej Ewa Habrat-Prag³owska Cele diagnozy psychologicznej 527 Rozmowa psychologiczna 527 Wywiad psychologiczny 530 Obserwacja 531 Diagnoza poziomu funkcjonowania inelektualnego 532 Metody kwestionariuszowe w ocenie psychologicznej 532 Metody projekcyjne 536 Ocena formalnych zaburzeñ myœlenia 537 Techniki diagnostyczne z wykorzystaniem komputera 537 Uwagi koñcowe Ocena neuropsychologiczna Alina Borkowska Neuropsychologiczna ocena funkcji poznawczych 539 Zaburzenia funkcji poznawczych w schizofrenii 545 Zaburzenia funkcji poznawczych w chorobach afektywnych 548 Nowe mo liwoœci diagnostyki deficytów poznawczych w psychiatrii: neuroobrazowanie mózgu w trakcie wykonywania testów neuropsychologicznych Neuropsychologiczna ocena zespo³ów otêpiennych S³awomira Kotapka-Minc Metody badania procesów poznawczych Badania neuroobrazuj¹ce w chorobach oœrodkowego uk³adu nerwowego Jerzy Kulczycki Zapalenie mózgu o ró nej etiologii 560 Choroby zwyrodnieniowe 564 Encefalopatie o ró nej etiologii Obrazowanie mózgu w schizofrenii i chorobach afektywnych Marek Jarema, Janusz Rybakowski Schizofrenia 571 Choroby afektywne Badania neurofizjologiczne Waldemar Szelenberger Badanie elektroencefalograficzne 576 Badanie polisomnograficzne 583 Badanie potencja³ów wywo³anych 584 Analiza widma i analiza przestrzenna EEG 587 Badania aktywnoœci elektrodermalnej Badania laboratoryjne w psychiatrii Jerzy Landowski Diagnostyka choroby somatycznej 591 Badania laboratoryjne u osób stosuj¹cych substancje psychoaktywne 594 Monitorowanie farmakoterapii zaburzeñ psychicznych 594 Markery biochemiczne w wybranych zaburzeniach psychicznych 599 Skorowidz

5 Przedmowa Od czasu ukazania siê poprzednich polskich podrêczników: Psychiatrii pod redakcj¹ S. D¹browskiego, J. Jaroszyñskiego i S. Pu yñskiego (1987) oraz Psychiatrii klinicznej T. Bilikiewicza (1988) minê³o ju kilkanaœcie lat. Ostatnie dziesiêciolecie XX wieku, zwane równei dekad¹ badañ nad mózgiem, przynios³o ogromny postêp wiedzy dotycz¹cej zarówno patogenezy zaburzeñ psychicznych, ich leczenia, jak równie nowych ujêæ klasyfikacyjnych. Sytuacja ta stworzyla piln¹ potrzebê opracowania polskiego podrêcznika uwzglêdniaj¹cego te osi¹gniêcia, a jednoczeœnie przydatnego w szkoleniu psychiatrów zgodnie z wprowadzanym obecnie nowym programem specjalizacyjnym. Inicjatywa takiego opracowania wysz³a od Zarz¹du G³ównego Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz konsultanta krajowego w tej dziedzinie. Niniejszy podrêcznik pojawia siê na pocz¹tku XXI wieku, ale wpisuje siê w historiê polskiego piœmiennictwa psychiatrycznego siêgaj¹c¹ koñca XIX stulecia. Jest dzie- ³em zbiorowym, a w jego przygotowaniu uczestniczy³o wielu wybitnych znawców przedstawionych zagadnieñ, pochodz¹cych z wiêkszoœci polskich oœrodków akademickich. Czy trud ich spe³ni³ pok³adane oczekiwania pozostawiamy ocenie Czytelników. Jak ka de dzie³o zbiorowe nie jest ono doskona³e, dlatego bêdziemy wdziêczni za wszelkie krytyczne uwagi, które pozwol¹ na udoskonalenie przysz³ych wydañ. Podrêcznik winien byæ u yteczny zarówno specjalistom psychiatrom, jak i lekarzom innych specjalnoœci oraz profesjonalistom nauk pokrewnych. Oddajemy obecnie do r¹k Czytelników tom pierwszy poœwiêcony podstawom teoretycznym wspó³czesnej psychiatrii, psychopatologii oraz diagnostyce psychiatryczej. Dalsze dwa tomy: drugi dotycz¹cy psychiatrii klinicznej, oraz trzeci poœwiêcony terapii zaburzeñ psychicznych oraz innym zagadnieniom z tej dziedziny, uka ¹ siê w ci¹gi najbli szych kilku miesiêcy. yczymy satysfakcji przy korzystaniu z podrêcznika. Redaktorzy

Podobne dokumenty

1. Zakres psychiatrii oraz jej miejsce w kulturze i wœród innych dyscyplin nauki Adam Bilikiewicz... 13

Zakres psychiatrii, jej miejsce w kulturze 7 SPIS TREŒCI 1. Zakres psychiatrii oraz jej miejsce w kulturze i wœród innych dyscyplin nauki Adam Bilikiewicz........................................... 13