Współwystępowanie moczenia nocnego z innymi zaburzeniami o podłożu psychogennym

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Współwystępowanie moczenia nocnego z innymi zaburzeniami o podłożu psychogennym"

Transkrypt

1 PRACA ORYGINALNA ISSN Magdalena Kubica, Olgierd Pilecki, Zofia Boguń-Reszczyńska, Maria Żbikowska-Bojko Oddział Pediatrii i Endokrynologii, Poradnia Psychologiczna, Wojewódzki Szpital Dziecięcy w Bydgoszczy Współwystępowanie moczenia nocnego z innymi zaburzeniami o podłożu psychogennym Coexistence of nocturnal enuresis and other disorders of psychogenic base STRESZCZENIE WSTĘP. W pracy przedstawiono problem moczenia nocnego jako zaburzenia współistniejącego z innymi czynnikami natury emocjonalnej, pojawiającymi się na podłożu psychogennym. MATERIAŁ I METODY. Badaniami objęto 53 dzieci (29 dziewcząt, 24 chłopców) w wieku 5 17 lat. Analizy dokonano w grupach wiekowych: 5 10 lat (32 pacjentów 20 dziewcząt, 12 chłopców); lat (21 pacjentów 9 dziewcząt, 12 chłopców). W badaniach zastosowano wywiad kliniczny z rodzicami, obserwację pacjentów oraz rozmowę psychologiczną. WYNIKI. W grupie badanych dzieci objawom moczenia najczęściej towarzyszyły znamienne cechy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (34 na 53 badanych). Rzadziej stwierdzano zahamowanie emocjonalne. Wśród dzieci w starszym wieku występował szerszy zakres nieprawidłowości. Stwierdzono u nich obniżone poczucie własnej wartości, skłonności do wycofywania, reakcje lękowe i agresywne oraz zaburzenia snu. Znaczna większość dzieci moczących się (34 na 53 osoby) pochodzi z rodzin dysfunkcyjnych, w których jest zaburzone poczucie bezpieczeństwa dziecka, a rodzice wykazują postawę odrzucającą, obwiniając dziecko o moczenie się. Adres do korespondencji: mgr Magdalena Kubica Oddział Pediatrii i Endokrynologii Poradnia Psychologiczna Wojewódzki Szpital Dziecięcy ul. Chodkiewicza 44, Bydgoszcz tel. (052) , faks (052) endokrynologia@wsd.org.pl Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej 2004; 4 (1): Via Medica WNIOSKI. Moczenie nocne współwystępuje z różnymi zaburzeniami natury psychogennej, których częstość narasta z wiekiem pacjentów. Nie występuje jako objaw izolowany. W młodszej grupie wiekowej współistnieje z jednym zaburzeniem emocjonalnym, najczęściej z cechami zespołu nadpobudliwości psychoruchowej. Wśród dzieci w starszym wieku u każdego badanego stwierdzono skojarzenie moczenia się z dwoma rodzajami zaburzeń, do których należą: znacząco obniżony poziom samooceny, samoakceptacji, a także trudności w radzeniu sobie, reakcje agresywne. Rozpoznawanie i eliminowanie następstw i szkód, jakie dla psychiki dziecka ma utrzymywanie się tego zaburzenia, nabiera coraz większego znaczenia. Słowa kluczowe: moczenie nocne, dzieci, zaburzenia psychiczne ABSTRACT BACKGROUND. The study presents the problem of nocturnal enuresis as a disorder coexisting with other emotional factors that appear on the psychogenic basis. MATERIAL AND METHODS. The research was based on the group of 53 children (29 girls and 24 boys) aged between 5 and 17. The analysis was done in groups according to the age: 5 to 10 years old (32 patients 20 girls and 12 boys); 11 to 17 (21 patients 9 girls and 12 boys). The research included clinical interview with the parents, patients observation and psychological conversation. RESULTS. Among the examined children, the symptoms of nocturnal enuresis often appeared along with characteristic features of hyperactivity disorder (34 among 53 examined patients). The emotio- 1

2 Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej 2004, tom 4, nr 1 nal inhibition was observed less often. A wider range of abnormalities was observed in the group of older children. These patients showed lowered self-esteem, withdrawal tendencies, reactions of fear and aggression and sleeping disorders. The majority of children who urinate (34 among 53) come from disfunctional families where the child s sense of safety is disturbed and the parents present the attitude of rejection and blame their child for urinating. CONCLUSION. Nocturnal enuresis coexists with other disturbances of psychogenic base. The frequence of these disturbances appearance rises with the patients age. It does not exist as an isolated symptom. Among younger patients, it coexists with one emotional disturbance, in most cases it is hyperactivity disorder. In the group of older children, every examined patient showed the association of nocturnal enuresis with two types of disturbance, namely lowered level of self-esteem and self-acceptance, difficulties in coping with different situations and reactions of aggression. The problem of recognizing and eliminating mental damages caused by nocturnal enuresis is gaining more importance. Key words: nocturnal enuresis, children, mental disorder jako rozpoznania, a jedynie jako objaw jednego z wielu czynników etiologicznych. Ma to podstawowe znaczenie w ustalaniu odpowiedniego postępowania diagnostycznego, a następnie zakwalifikowaniu do dalszego leczenia. Materiał i metody Badaniami objęto 53 dzieci (29 dziewcząt, 24 chłopców) w wieku 5 17 lat. U wszystkich wcześniej wykluczono zakażenia, wady organiczne i czynnościowe układu moczowego oraz zaburzenia metaboliczne. Analizy dokonano w dwóch grupach wiekowych: 5 10 lat 32 pacjentów (20 dziewcząt, 12 chłopców); lat 21 pacjentów (9 dziewcząt, 12 chłopców). W badaniach zastosowano następujące metody: wywiad kliniczny z rodzicami; obserwację pacjentów; rozmowę psychologiczną. Badania objęły okres 12 miesięcy. Każdy z pacjentów i członków ich rodzin odbył 1 4 spotkań. Wstęp Termin moczenie nocne oznacza mimowolne oddawanie moczu podczas snu, zdarzające się częściej niż 2 razy w tygodniu u dziecka, które skończyło 5 rok życia. U dzieci, które nigdy nie nabyły prawidłowej kontroli zwieraczy, rozpoznaje się moczenie pierwotne. U dziecka, które kontrolowało zwieracze przez okres co najmniej 6 miesięcy, a następnie ponownie zaczęło się moczyć, należy rozpoznać moczenie wtórne [1, 2]. Tego rodzaju nawrót jest częstszy u dzieci 5 6-letnich, sporadycznie spotyka się go u dzieci powyżej 11 roku życia. W populacji dzieci moczących się moczenie nocne dotyczy 80% z nich, 15% to dzieci moczące się w ciągu dnia i w nocy, a zaledwie 5% stanowią dzieci z problemem wyłącznie moczenia dziennego [2, 3]. We wszystkich wyżej wymienionych grupach dzieci moczących się z podobną częstotliwością występują współistniejące z moczeniem zaburzenia natury psychogennej. Moczenie nocne nie jest spowodowane jedną przyczyną. Może być ono objawem wady anatomicznej układu moczowego, zakażenia dróg moczowych, innych patologii nerek, chorób układu nerwowego, cukrzycy lub nieprawidłowej czynności pęcherza i cewki moczowej [4]. W związku z różnorodną etiologią moczenia nocnego nie powinno się traktować Wyniki Spośród badanych pacjentów z moczeniem nocnym ponad połowę (32 na 53) stanowiły dzieci w wieku 5 10 lat. W całej ocenianej populacji płeć żeńska była liczniej reprezentowana (29 na 53), ze zdecydowaną przewagą w młodszej grupie wiekowej (20 na 32). Wśród dzieci w starszym wieku i młodzieży większość stanowili chłopcy (tab. 1). U ponad połowy badanych (34 na 53) objawom moczenia się towarzyszyły znamienne cechy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej, jak: zmienność nastroju, płaczliwość. W 19 przypadkach stwierdzono zahamowanie emocjonalne, niskie poczucie własnej wartości, skłonność do wycofywania, apatyczność, rzadziej obniżoną samoocenę (tab. 2). Tabela 1. Występowanie moczenia nocnego w zależności od płci i wieku Table 1. Existence of nocturnal enuresis according to sex and age Płeć Wiek (lata) Razem Chłopcy 12 (23%) 12 (23%) 24 Dziewczęta 20 (37%) 9 (17%) 29 Razem 32 (60%) 21 (40%)

3 Magdalena Kubica i wsp., Moczenie nocne tło psychogenne Tabela 2. Rodzaj zaburzeń psychogennych u dzieci z moczeniem nocnym Table 2. Type of psychogenic disorders in children with nocturnal enuresis Grupy wiekowe (lata) Rodzaj zaburzeń psychogennych Zespół nadpobudliwości Zahamowanie Obniżona Wyrównana psychoruchowej emocjonalne samoocena samoocena Tabela 3. Współwystępowanie zaburzeń psychogennych u dzieci w wieku lat Table 3. Coexistence of psychogenic disorders in children aged Pacjenci (liczba badanych) Rodzaj zaburzeń psychogennych Zespół nadpobudliwości Zahamowanie Obniżona Wyrównana psychoruchowej emocjonalne samoocena samoocena 10 X X 6 X X 5 X X X = obecne W grupie dzieci w wieku 5 10 lat dominowały cechy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (18 na 32). U pozostałych 14 występowały cechy zahamowania emocjonalnego (tab. 2). W grupie dzieci w starszym wieku i młodzieży stwierdzono szerszy zakres zaburzeń. U każdego z badanych ujawniono współwystępowanie dwóch nieprawidłowości psychogennych. Najczęściej (u 10 osób), stwierdzono skojarzenie zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z obniżoną samooceną. Rzadziej ujawniono współwystępowanie moczenia się z cechami zahamowania emocjonalnego i obniżoną samooceną oraz skłonnościami do reakcji agresywnych i zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z wyrównaną samooceną (tab. 3). Ponad połowa pacjentów z moczeniem nocnym (34 badanych 64%) wychowuje się w rodzinach, w których jest zaburzone poczucie bezpieczeństwa dziecka; są to często rodziny dysfunkcyjne, z objawami patologii społecznej. Rzadziej są to rodziny o nadmiernych wymaganiach w zakresie osiągania przez dziecko pewnego poziomu rozwoju, zgodnego z ich własną wiedzą. Dyskusja Moczenie się należy do grupy schorzeń pozostających w obszarze zainteresowań psychiatrii i medycyny somatycznej. Decydującą rolę w jego pojawieniu się mogą pełnić różne traumatyczne wydarzenia w okresie rozwoju mechanizmów odpowiedzialnych za kontrolę nad pęcherzem [5]. U niektórych pacjentów nie udaje się znaleźć somatycznego podłoża moczenia się i prawdopodobną jego przyczyną są czynniki psychiczne. W odniesieniu do tej grupy stosuje się pojęcie moczenie mimowolne psychogenne lub nieorganiczne. Jego częstość szacuje się na 15 20% wszystkich przypadków moczenia mimowolnego [6]. Schorzenie to występuje głównie u dzieci zaniedbanych wychowawczo, wobec których zaniechano treningu czystości, jak również w rodzinach ewidentnie dysfunkcyjnych, w których dochodzi do deprawacji podstawowych potrzeb emocjonalnych i poznawczych dziecka, ale także może ono być reakcją na ważne wydarzenia życiowe, również w środowisku pozarodzinnym [7 9]. Przed moczeniem się chroni stabilność środowiska rodzinnego i karmienie piersią [10]. Dziecko, poza stresem związanym z moczeniem się, jest narażone na odrzucenie i represje ze strony środowiska rodzinnego: bywa zawstydzane, pozbawiane przyjemności, karane słownie, a nawet fizycznie. Wyróżnia się 3 postawy rodziców wobec moczenia się jako objawu: akceptację i tolerancję, kiedy rodzice wierzą w to, że dziecko jeszcze nie jest w stanie prawidłowo kontrolować funkcji pęcherza w nocy i chcą mu pomóc w osiągnięciu tej kontroli; ambiwalencję, gdy twierdzą, że dziecko jest w sta- 3

4 Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej 2004, tom 4, nr 1 nie nabyć pełną kontrolę nad pęcherzem, ale jednocześnie wyrażają zdziwienie, że zbyt słabo stara się to osiągnąć; odrzucenie i nietolerancję, gdy rodzice są przekonani, że dziecko potrafi kontrolować prawidłowo funkcję pęcherza w nocy, ale nie robi tego z lenistwa, lub daje wyraz nieposłuszeństwa ich życzeniom [11]. W przypadku moczenia się nie częstość objawu wpływa na psychikę dziecka, lecz sam fakt moczenia się, jego długie wieloletnie utrzymywanie się, a zwłaszcza jego konsekwencje poczucie wstydu i winy czy też negatywna reakcja otoczenia. Moczenie się ma inny wymiar dla dzieci zdrowych, które postrzegają je jako niezbyt poważną sprawę, i dla moczących się, dla których jest ono bardzo przykrym problemem, bardziej niż na przykład niepowodzenie szkolne, zmiana domu [8]. Dzieci te czują się bardziej chore i ograniczone przez swoją dolegliwość niż inne, cierpiące na cięższe i gorzej rokujące schorzenia (np. astmę, choroby serca, cukrzycę) [12]. Wraz z wiekiem obserwuje się wzrost częstości zaburzeń emocjonalnych i behawioralnych, pozostający prawdopodobnie w związku z izolacją społeczną, karaniem, a nie z postawą dziecka wobec choroby [13]. U dzieci moczących się w wieku powyżej 10 rż. zaburzenia lękowe oraz różnego rodzaju zachowania problemowe są częstsze niż u ich rówieśników, u których objaw ustąpił po 5 rż. Częstość zaburzeń towarzyszących, zwłaszcza lękowych i skłonności do izolowania się, wzrasta jeszcze bardziej u moczących się 15-latków. U niektórych z nich moczenie się może prowadzić do izolacji społecznej. W wieku dorosłym osoby te wykazują niższy poziom socjalizacji, są bardziej podejrzliwe. U większości pacjentów autorów niniejszej pracy moczeniu się towarzyszyły znamienne cechy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej: zmienność nastroju, płaczliwość. Zaburzenia te były charakterystyczne dla dzieci młodszych, u których rzadziej występowały cechy zahamowania emocjonalnego. Wraz z wiekiem narastały problemy psychologiczne. Wśród dzieci w starszym wieku stwierdzono obniżoną samoocenę i pojawienie się reakcji agresywnych. Rzadziej obserwowano wyrównaną samoocenę, która mogła być wynikiem stosowania silnych mechanizmów w postaci wyparcia i racjonalizacji. Prawie 2/3 chorych obserwowanych przez autorów wychowuje się w rodzinach, w których jest zaburzone poczucie bezpieczeństwa dziecka, dysfunkcyjnych, z objawami patologii społecznej. U dziewcząt stwierdzano znacznie gorszą postawę wobec występującego zaburzenia, co być może wynika z tego, że czynniki psychiczne mają u nich większe znaczenie. Dziewczęta są bardziej narażone na społeczne upokorzenia, dręczenie przez rówieśników oraz brak tolerancji ze strony rodziców. Niski status społeczny sprzyja ryzyku wystąpienia moczenia się u dzieci płci żeńskiej [10]. Autorzy niniejszej pracy obserwowali w swoich badaniach większą częstość tego schorzenia u dziewcząt niż u chłopców, a wśród 5 10-latków występowało ono u ponad połowy płci żeńskiej. Rozpoznawanie i eliminowanie następstw i szkód, jakie dla psychiki dziecka ma utrzymujące się moczenie mimowolne, nabiera obecnie coraz większego znaczenia [14]. Postawa nietolerancji i odrzucenia rodzi u dziecka poczucie wstydu i braku wiary we własne siły, czego konsekwencją bywa odmowa leczenia lub niedostateczne zaangażowanie oraz brak wiary we własny wpływ na jego wynik. Dzieci leczone po 6 miesiącach przestają się różnić od swoich zdrowych rówieśników pod względem samooceny, niezależnie od wyników leczenia, bardziej pozytywnie postrzegają samych siebie, a rodzice korzystniej oceniają ich zachowanie [15]. Medyczne ujęcie problemu zwalnia także rodziców z poczucia winy, wstydu czy braku kompetencji rodzicielskich. Rozwój dziecka, jego dorastanie, jest zjawiskiem niepowtarzalnym. Stworzony w dzieciństwie obraz własnej osoby jako kogoś ułomnego, gorszego, nieczystego może pozostawiać ślad na całe życie, decydując o późniejszych wyborach, zachowaniach i radzeniu sobie w życiu. Wnioski Moczenie nocne współwystępuje z różnymi zaburzeniami natury psychogennej, których częstość narasta wraz z wiekiem pacjentów. Nie występuje jako objaw izolowany. U dzieci młodszej grupy wiekowej moczenie się współistnieje z jednym zaburzeniem emocjonalnym, najczęściej z cechami zespołu nadpobudliwości psychoruchowej. Wśród dzieci w starszym wieku u każdego badanego stwierdzono skojarzenie moczenia się z dwoma rodzajami zaburzeń, wśród których pojawiają się znacząco obniżony poziom samooceny, samoakceptacji, a także trudności w radzeniu sobie lub reakcje agresywne. Większość dzieci z moczeniem nocnym pochodzi z rodzin dysfunkcyjnych, w których poczucie bezpieczeństwa dziecka jest zaburzone, a rodzice wykazują postawę odrzucającą, obwiniając dziecko o moczenie się. 4

5 Magdalena Kubica i wsp., Moczenie nocne tło psychogenne PIŚMIENNICTWO 1. Popielarska A., Popielarska M., Jaklewicz H. Specyficzne zaburzenia rozwojowe. W: Popielarska A., Popielarska M. (red.). Psychiatria wieku rozwojowego. PZWL, Warszawa 2000: Goodman R., Scott S. Zaburzenia psychiczne i ich obraz kliniczny. W: Goodman R., Scott S. (red.). Psychiatria dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2000: Paruszkiewicz G. Moczenie nocne u dzieci, przyczyny i możliwości leczenia. Informacje dla rodziców. Pediatryczna Klinika Jednego Dnia, Instytut Matki i Dziecka. Warszawa Gontard A. Annotation: day and night wetting in children a paediatric and child psychiatric perspective. J. Child. Psychol. Psychiat. 1998; 39: Jarvellin M.R. i wsp. Life changes and procective capacities in enuretic and non-enuretic children. J. Chil. Psychol. Psychiatr. 1990; 31: Kalo B.B., Bella H. Enuresis: prevalence and associated factors among primary school children in Saudi Arabia. Act. Paediatr. 1996; 85: Van Tijen N.M. i wsp. Perceived stress of nocturnal enuresis in childhood. Brit. J. Urol. 1998; 81 (supl. 3): Hjalmas K. Nocturnal enuresis: Basic facts and new horizons. Eur. Urol. 1998; 33: (supl. 183): Rona R.J., Li L., Chinn S. Determinants of nocturnal enuresis in England and Scotland in the 90 s. Develop. Med. Child. Neurol. 1997; 39: Morison M.J. Parent s and young people attitudes towards bedwetting and their influence on behaviour, including readiness to engage in and persist with treatment. Brit. J. Urol. 1998; 81 (supl. 3): Wolańczyk T. i wsp. Postawa wobec choroby u dzieci z moczeniem mimowolnym. Ped. Pol. 1999; supl. 6: Fergusson D.M., Horwood J.L. Nocturnal Enuresis and behavioural problems in adolescence: a 15 year longitudinal study. Pediatrics 1994; 94: Złotkowski P., Wiśniewski A. Psychologiczne, psychiatryczne i społeczne aspekty moczenia mimowolnego u dzieci. Postępy Pediatrii. Pediatria Polska 2001; 76: Longstaffe S., Moffatt M. Behavioural and self-concept changes after six months of enuresie treatmenrt: A randomized, controlled trial. Pediatrics 2000; 105: Paruszkiewicz G. Diagnostyka i leczenie zaburzeń oddawania moczu u dzieci. W: Paruszkiewicz G., Gidian D. (red.). Nietrzymanie moczu u dzieci i dorosłych. Wydawnictwo Medyczne Borgis, Warszawa 2003:

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE

Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE Autor: Tytuł: Promotor: lek. Anna Zielińska Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV dr hab. Anita Bryńska STRESZCZENIE WSTĘP: W

Bardziej szczegółowo

Etiologia i częstość występowania monosymptomatycznego i niemonosymptomatycznego moczenia nocnego w populacji dzieci polskich

Etiologia i częstość występowania monosymptomatycznego i niemonosymptomatycznego moczenia nocnego w populacji dzieci polskich Etiologia i częstość występowania monosymptomatycznego i niemonosymptomatycznego moczenia nocnego w populacji dzieci polskich dr n. med. Agata Korzeniecka - Kozerska Założenia TRUDNOŚCI Z USTALENIEM CZY

Bardziej szczegółowo

Wstęp ARTYKUŁ REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE

Wstęp ARTYKUŁ REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE Dzieciństwo w cieniu schizofrenii przegląd literatury na temat możliwych form pomocy i wsparcia dzieci z rodzin, gdzie jeden z rodziców dotknięty jest schizofrenią Childhood in the shadow of schizophrenia

Bardziej szczegółowo

Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży

Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.

Bardziej szczegółowo

Ocena jakości życia dzieci z moczeniem nocnym oraz ich rodzin

Ocena jakości życia dzieci z moczeniem nocnym oraz ich rodzin Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2013, Tom 19, Nr 1, 36 40 www.monz.pl PRACA ORYGINALNA Ocena jakości życia dzieci z moczeniem nocnym oraz ich rodzin Maria Miler 1, Dorota Polak-Jonkisz 1, Konstancja

Bardziej szczegółowo

TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA. analiza psychologiczna

TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA. analiza psychologiczna TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA analiza psychologiczna Beata Dobińska psycholog Zachodniopomorska Szkoła Biznesu CHOROBA PRZEWLEKŁA A FUNKCJONOWANIE DZIECKA 1569,7 tys. dzieci i

Bardziej szczegółowo

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with

Bardziej szczegółowo

Czynniki ryzyka zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet

Czynniki ryzyka zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet Czynniki ryzyka zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet Risk factors of alcohol use disorders in females Monika Olejniczak Wiadomości Psychiatryczne; 15(2): 76 85 Klinika Psychiatrii Dzieci i

Bardziej szczegółowo

ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1. dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna

ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1. dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1 dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna EPIDEMIOLOGIA DYSFUNKCJI POZNAWCZYCH U DZIECI Z NF1 Dysfunkcje poznawcze

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób

Bardziej szczegółowo

ZESPÓŁ PORADNI NR 3 Specjalistyczna Poradnia Wczesnej Diagnozy i Rehabilitacji GAZETKA NR 4 Beata Drobek-Ziemińska Agnieszka Furman

ZESPÓŁ PORADNI NR 3 Specjalistyczna Poradnia Wczesnej Diagnozy i Rehabilitacji  GAZETKA NR 4 Beata Drobek-Ziemińska  Agnieszka Furman ZESPÓŁ PORADNI NR 3 Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna nr 6 Specjalistyczna Poradnia Wczesnej Diagnozy i Rehabilitacji 20-863 Lublin, ul. Młodej Polski 30 tel./ fax (81) 741-09- 30; 0-501-37-00-90

Bardziej szczegółowo

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU. Instytut Psychologii/Uniwersytet Medyczny, Katedra i Klinika Psychiatrii 4. Kod przedmiotu/modułu

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU. Instytut Psychologii/Uniwersytet Medyczny, Katedra i Klinika Psychiatrii 4. Kod przedmiotu/modułu 1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Psychopatologia - aspekt medyczny 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Psychopathology - medical perspective 3. Jednostka prowadząca przedmiot

Bardziej szczegółowo

GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY

GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY mgr Magdalena Pinkowicka WPŁYW TRENINGU EEG-BIOFEEDBACK NA POPRAWĘ WYBRANYCH FUNKCJI POZNAWCZYCH U DZIECI Z ADHD Rozprawa doktorska Promotor dr hab. n. med. Andrzej Frydrychowski,

Bardziej szczegółowo

Depresja a uzależnienia. Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień

Depresja a uzależnienia. Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień Depresja a uzależnienia Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień Alkoholizm w chorobach afektywnych Badania NIMH* (1990) (uzależnienie + nadużywanie) Badania II Kliniki

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 571 SECTIO D 2005

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 571 SECTIO D 2005 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 571 SECTIO D 2005 Klinika Psychiatrii Akademii Medycznej w Białymstoku Kierownik dr hab. med. Andrzej Czernikiewicz Department

Bardziej szczegółowo

Jakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek w Polsce Katarzyna Kiliś-Pstrusińska

Jakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek w Polsce Katarzyna Kiliś-Pstrusińska Jakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek w Polsce Katarzyna Kiliś-Pstrusińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu VII Zjazd PTNefD, Łódź 2015 1 Jakość życia

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia nastroju u dzieci i młodzieży

Zaburzenia nastroju u dzieci i młodzieży Zaburzenia nastroju u dzieci i młodzieży Zaburzenia nastroju u dzieci i młodzieży: pojedynczy epizod dużej depresji nawracająca duża depresja dystymia mania lub submania stan mieszany zaburzenia afektywne

Bardziej szczegółowo

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2014 r. (poz. ) Załącznik nr 1 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp.

Bardziej szczegółowo

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją 234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle

Bardziej szczegółowo

STOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI

STOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI Wojciech Marcin Orzechowski STOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI DEPRESYJNYMI DO LECZENIA TYCH ZABURZEŃ Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk o zdrowiu Promotor: prof. dr hab. n. med.,

Bardziej szczegółowo

Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456

Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456 Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456 Anna Ratajska 1 2 1 1 Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Institute of Psychology, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz

Bardziej szczegółowo

DZIECKO Z DEPRESJĄ W SZKOLE I PRZEDSZKOLU INFORMACJE DLA RODZICÓW I OPIEKUNÓW

DZIECKO Z DEPRESJĄ W SZKOLE I PRZEDSZKOLU INFORMACJE DLA RODZICÓW I OPIEKUNÓW DZIECKO Z DEPRESJĄ W SZKOLE I PRZEDSZKOLU INFORMACJE DLA RODZICÓW I OPIEKUNÓW CO TO JEST DEPRESJA? Depresja jako choroba czyli klinicznie rozpoznany zespół depresyjny to długotrwały, szkodliwy i poważny

Bardziej szczegółowo

ŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE

ŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE ŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE Katowice 2007 Śl.C.Z.P Dział Chorobowości Hospitalizowanej 23 luty Ogólnopolski

Bardziej szczegółowo

Barbara Adamczyk. Dzieci ulicy. w Polsce i na świecie. Definicja. typologia etiologia

Barbara Adamczyk. Dzieci ulicy. w Polsce i na świecie. Definicja. typologia etiologia Barbara Adamczyk Dzieci ulicy w Polsce i na świecie Definicja typologia etiologia Akademia Ignatianum Wydawnictwo WAM Kraków 2015 Spis treści Wstęp 13 Rozdział 1 Pojęciowe i kategorialne ustalenia fenomenu

Bardziej szczegółowo

Problemy z zakresu zdrowia psychicznego uczniów gdańskich szkół z perspektywy pracy publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych

Problemy z zakresu zdrowia psychicznego uczniów gdańskich szkół z perspektywy pracy publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych Problemy z zakresu zdrowia psychicznego uczniów gdańskich szkół z perspektywy pracy publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych dr Natalia Chojnacka Lucyna Maculewicz Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) Fizjoterapia kliniczna w psychiatrii

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) Fizjoterapia kliniczna w psychiatrii SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Fizjoterapia kliniczna w psychiatrii Kod przedmiotu/ modułu* Wydział

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia psychiczne w dzieciństwie. Iwona A. Trzebiatowska

Zaburzenia psychiczne w dzieciństwie. Iwona A. Trzebiatowska Zaburzenia psychiczne w dzieciństwie co będzie b w życiu dorosłym Iwona A. Trzebiatowska Schizofrenia Brak możliwości rozpoznanie poniżej 6 rż Wcześniejsze zachorowania u chłopców Udział czynnika organicznego

Bardziej szczegółowo

dr n. med. Magdalena Trzcińska

dr n. med. Magdalena Trzcińska DZIECKO Z NERWIAKOWŁÓKNIAKOWATOŚCIĄ TYPU 1 (CHOROBĄ RECKLINGHAUSENA): NAJWAŻNIEJSZE PROBLEMY Z PERSPEKTYWY PSYCHOLOGICZNEJ dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki im. dr. A. Jurasza w Bydgoszczy

Bardziej szczegółowo

Specjalizacja w dziedzinie psychologii klinicznej

Specjalizacja w dziedzinie psychologii klinicznej Specjalizacja w dziedzinie Dyrekcja Specjalistycznego Psychiatrycznego Zespołu Opieki Zdrowotnej im. prof. Antoniego Kępińskiego w Jarosławiu ogłasza nabór na specjalizację z. Specjalizacja w Specjalistycznym

Bardziej szczegółowo

Moczenie nocne. Co mogą zrobić rodzice

Moczenie nocne. Co mogą zrobić rodzice Moczenie nocne Co mogą zrobić rodzice Moczenie nocne - schorzenie bardziej powszechne niż myślisz Warto pamiętać, że w obliczu problemu nie jesteśmy sami. Moczenie nocne nie jest tematem chętnie poruszanym

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ ŻYCIA DZIECI Z ADHD W ŚWIETLE BADAŃ. mgr Katarzyna Naszydłowska-Sęk

JAKOŚĆ ŻYCIA DZIECI Z ADHD W ŚWIETLE BADAŃ. mgr Katarzyna Naszydłowska-Sęk JAKOŚĆ ŻYCIA DZIECI Z ADHD W ŚWIETLE BADAŃ mgr Katarzyna Naszydłowska-Sęk Wstęp Problematyka jakości życia dzieci i młodzieży, mimo iż niezwykle istotna z perspektywy zarówno teoretycznej jak i aplikacyjnej,

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW

ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ ŻYCIA I PRZYSTOSOWANIE PSYCHOSPOŁECZNE DZIECI I MŁODZIEŻY Z NERWIAKOWŁÓKNIAKOWATOŚCIĄ TYPU 1

JAKOŚĆ ŻYCIA I PRZYSTOSOWANIE PSYCHOSPOŁECZNE DZIECI I MŁODZIEŻY Z NERWIAKOWŁÓKNIAKOWATOŚCIĄ TYPU 1 JAKOŚĆ ŻYCIA I PRZYSTOSOWANIE PSYCHOSPOŁECZNE DZIECI I MŁODZIEŻY Z NERWIAKOWŁÓKNIAKOWATOŚCIĄ TYPU 1 dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Katedra i Klinika Psychiatrii

Bardziej szczegółowo

Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji

Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji

Bardziej szczegółowo

Opieka nad chorymi z Dystrofią Mięśniową Duchenne a

Opieka nad chorymi z Dystrofią Mięśniową Duchenne a Opieka nad chorymi z Dystrofią Mięśniową Duchenne a Opis potrzeb i koniecznych usprawnień w procesach badawczych i diagnostycznoterapeutycznych. Jolanta Wierzba Ośrodek Chorób Rzadkich UCK Gdańsk Gdański

Bardziej szczegółowo

POROZUMIENIE CZY KONFLIKT? O AKCEPTACJI CHOROBY. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY NF1 W KONTEKŚCIE RODZINNYM

POROZUMIENIE CZY KONFLIKT? O AKCEPTACJI CHOROBY. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY NF1 W KONTEKŚCIE RODZINNYM POROZUMIENIE CZY KONFLIKT? O AKCEPTACJI CHOROBY. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY NF1 W KONTEKŚCIE RODZINNYM dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 im. dr. A. Jurasza w Bydgoszczy NF1 W RODZINIE

Bardziej szczegółowo

Choroby ultra-rzadkie. Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka

Choroby ultra-rzadkie. Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Choroby ultra-rzadkie Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Definicje, częstość występowania Podstawą definicji chorób rzadkich są dane epidemiologiczne dotyczące występowania choroby w całej populacji

Bardziej szczegółowo

Zespół jelita drażliwego u dzieci i młodzieży

Zespół jelita drażliwego u dzieci i młodzieży 52 Zespół jelita drażliwego u dzieci i młodzieży Irritable bowel syndrome in children Mieczysława Czerwionka-Szaflarska, Bartosz Romańczuk Pediatr Pol 2010; 85 (1): 52 56 2010 by Polskie Towarzystwo Pediatryczne

Bardziej szczegółowo

Choroby ultra-rzadkie Warszawa, 12 marca Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka

Choroby ultra-rzadkie Warszawa, 12 marca Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Choroby ultra-rzadkie Warszawa, 12 marca 2010 Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Definicje, częstość występowania Podstawą definicji chorób rzadkich są dane epidemiologiczne dotyczące występowania

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 Wydział Psychologii i Nauk Humanistycznych Kierunek studiów:

Bardziej szczegółowo

SYTUACJA ZDROWOTNA DZIECI I MŁODZIEŻY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM

SYTUACJA ZDROWOTNA DZIECI I MŁODZIEŻY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM SYTUACJA ZDROWOTNA DZIECI I MŁODZIEŻY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM 2 LICZBA LUDNOŚCI W 2010 ROKU 2010 województwo łódzkie miasto Łódź liczba ludności ogółem 2552000 737098 0 19 r.ż. 504576 (19,7) 117839 (15,9)

Bardziej szczegółowo

Urszula Coupland. Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych

Urszula Coupland. Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Urszula Coupland Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Nazwa w j. ang. Psychology of disorders of children and adolescents. Punktacja ECTS*

KARTA KURSU. Nazwa w j. ang. Psychology of disorders of children and adolescents. Punktacja ECTS* KARTA KURSU Nazwa Psychologia zaburzeń dzieci i młodzieży (III rok, pedagogika; psychoprofilaktyka zaburzeń i wspomaganie rozwoju) Nazwa w j. ang. Psychology of disorders of children and adolescents Kod

Bardziej szczegółowo

Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych

Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych 23 lutego, przypada obchodzony po raz szósty, ogólnopolski

Bardziej szczegółowo

Wybrane programy profilaktyczne

Wybrane programy profilaktyczne Wybrane programy profilaktyczne PRZYJACIELE ZIPPIEGO Charakterystyka programu Polska Adaptacja programu Partnership for Children. Pierwsze wdrożenie przez Ośrodek Rozwoju Edukacji. Koordynator, szkolenia

Bardziej szczegółowo

Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE

Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski

Bardziej szczegółowo

Skuteczność samokontroli a poziom lęku i depresji u młodzieży chorej na cukrzycę insulinozależną

Skuteczność samokontroli a poziom lęku i depresji u młodzieży chorej na cukrzycę insulinozależną Post-print of: Basińska B. Skuteczność samokontroli a poziom lęku i depresji u młodzieży chorej na cukrzycę insulinozależną. Zdrowie Psychiczne, Volume 3-4, 1997, pp. 157-163 Skuteczność samokontroli a

Bardziej szczegółowo

Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego Załącznik do Uchwały Nr VI/83/07 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 26 marca 2007 r. Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego REGIONALNY PROGRAM ZWALCZANIA OTYŁOŚCI U DZIECI I

Bardziej szczegółowo

Czy to smutek, czy już depresja?

Czy to smutek, czy już depresja? Niebezpieczna siostra smutku jak rozpoznać i poradzić sobie z depresją? Warsztaty dla uczniów Czy to smutek, czy już depresja? Podstawowe różnice Smutek To emocja, której doświadczanie jest naturalne dla

Bardziej szczegółowo

Przemoc seksualna w rodzinie zjawiskiem zagrożenia rozwoju dzieci i młodzieży. Elbląg, 27.10.2007

Przemoc seksualna w rodzinie zjawiskiem zagrożenia rozwoju dzieci i młodzieży. Elbląg, 27.10.2007 Przemoc seksualna w rodzinie zjawiskiem zagrożenia rozwoju dzieci i młodzieży Elbląg, 27.10.2007 . Rodzice są dla dziecka najbliższymi osobami. To oni powołują je na świat i mają dbać o zapewnienie mu

Bardziej szczegółowo

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu Instytut Zdrowia Karta przedmiotu obowiązuje w roku akademickim 2012/2013 Kierunek studiów: Pielęgniarstwo Profil: Praktyczny Forma studiów: Stacjonarne Kod

Bardziej szczegółowo

Oprócz tego mogą pojawić się: pogorszenie wyników w nauce, zwiększony dystans do członków rodziny, gorsze kontakty z rówieśnikami.

Oprócz tego mogą pojawić się: pogorszenie wyników w nauce, zwiększony dystans do członków rodziny, gorsze kontakty z rówieśnikami. CHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY REAKCJI POSTRAUMATYCZNEJ: Wyraziste, natrętne wspomnienia Przeżywanie z fotograficzną dokładnością traumatycznych wydarzeń /widoki, dźwięki, zapachy/ + objawy wegetatywne /bicie

Bardziej szczegółowo

DEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK. Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn

DEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK. Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn DEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn PSYCHOTERAPIA Wywodzi się z greckich określeń: psyche (dusza)

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW

PROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW PROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW 1. SPECJALNOŚĆ WYBRANA: 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 6. Lp. Profil oraz rodzaj komórki organizacyjnej Warunki realizacji świadczenia gwarantowanego

Załącznik nr 6. Lp. Profil oraz rodzaj komórki organizacyjnej Warunki realizacji świadczenia gwarantowanego Załącznik nr 6 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH PSYCHIATRYCZNYCH I LECZENIA ŚRODOWISKOWEGO (DOMOWEGO) ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Profil oraz rodzaj komórki

Bardziej szczegółowo

Świetlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Ewa Janik

Świetlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Ewa Janik Świetlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży Ewa Janik ZDROWIE PSYCHICZNE Zdrowie psychiczne jest różnie definiowane przez poszczególne dziedziny nauki:

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ ŻYCIA U DZIECI I MŁODZIEŻY Z WRODZONYM ZAKAŻENIEM HIV W POLSCE

JAKOŚĆ ŻYCIA U DZIECI I MŁODZIEŻY Z WRODZONYM ZAKAŻENIEM HIV W POLSCE JAKOŚĆ ŻYCIA U DZIECI I MŁODZIEŻY Z WRODZONYM ZAKAŻENIEM HIV W POLSCE A. Zielińska 1, M. Bielecki 2, F. Pierowski 3, U. Coupland 4, A.Bryńska 1, T. Wolańczyk 1, M. Marczyńska 4 (1) Klinika Psychiatrii

Bardziej szczegółowo

I nforma cje ogólne. Nazwa modułu:profilaktyka i leczenie chorób dietozależnych zaburzenia odżywiania r.a cykl

I nforma cje ogólne. Nazwa modułu:profilaktyka i leczenie chorób dietozależnych zaburzenia odżywiania r.a cykl Załącznik Nr do Uchwały Nr S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu:profilaktyka i leczenie chorób dietozależnych zaburzenia odżywiania r.a. 2018-2019 cykl 2016-2019 Rodzaj modułu/przedmiotu

Bardziej szczegółowo

AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi

AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi GENETYCZNIE UWARUNKOWANA, NEUROLOGICZNA DYSFUNKCJA, CHARAKTERYZUJĄCA SIĘ NIEADEKWATNYMI

Bardziej szczegółowo

wzrasta drażliwość. Takie objawy nie mieszczą się w ramach klasyfikacji dotyczącej depresji. W związku z tym zdarza się, że u dzieci cierpiących na

wzrasta drażliwość. Takie objawy nie mieszczą się w ramach klasyfikacji dotyczącej depresji. W związku z tym zdarza się, że u dzieci cierpiących na Hasło tegorocznych Światowych Dni Zdrowia obchodzonych 7 kwietnia brzmi: Depresja - porozmawiajmy o niej. Specjaliści pracujący w naszej szkole zachęcają wszystkich rodziców do pogłębienia wiedzy na temat

Bardziej szczegółowo

Zajęcia praktyczne. Seminaria/ 15 5 10 10 Suma 20 20 Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela Praca własna studenta. Zajęcia praktyczne.

Zajęcia praktyczne. Seminaria/ 15 5 10 10 Suma 20 20 Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela Praca własna studenta. Zajęcia praktyczne. Lp. Element Opis 1 Nazwa modułu/przedmiotu Zaawansowana opieka specjalistyczna w pielęgniarstwie / Opieka pielęgniarska nad dzieckiem przewlekle chorym 2 Instytut Pielęgniarstwa 3 Kierunek, poziom, Pielęgniarstwo,

Bardziej szczegółowo

Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe

Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej

Bardziej szczegółowo

PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH Z PSYCHOLOGII KLINICZNEJ 1

PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH Z PSYCHOLOGII KLINICZNEJ 1 Załącznik nr 1 do Uchwały nr 164 A/09 Senatu WUM z dnia 30 listopada 2009 r. PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH Z PSYCHOLOGII KLINICZNEJ 1 I. ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE ZAKRES WIEDZY TEORETYCZNEJ 1.

Bardziej szczegółowo

Zapobieganie nawrotom i rozpoznawanie objawów zwiastunowych raport z programu edukacyjnego dla pacjentów chorych na schizofrenię, leczonych olanzapiną

Zapobieganie nawrotom i rozpoznawanie objawów zwiastunowych raport z programu edukacyjnego dla pacjentów chorych na schizofrenię, leczonych olanzapiną Psychiatria R A P O R T tom 11, nr 2, 120 124 Copyright 2014 Via Medica ISSN 1732 9841 Iwona Patejuk-Mazurek Klinika Psychiatrii, Oddział Fizjoterapii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Mazowieckie

Bardziej szczegółowo

ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2018/ Endokrynologia/ Nefrologia

ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2018/ Endokrynologia/ Nefrologia ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2018/ 2019 Endokrynologia/ Nefrologia Obowiązujące podręczniki: 1. Kawalec W., Grenda R., Ziółkowska H. (red.), Pediatria, wyd. I, Warszawa, PZWL, 2013. 2. Pediatria

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOT: PSYCHIATRIA

PRZEDMIOT: PSYCHIATRIA PRZEDMIOT: PSYCHIATRIA I. Informacje ogólne Jednostka organizacyjna Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Język wykładowy Rodzaj przedmiotu kształcenia (obowiązkowy/fakultatywny) Poziom modułu kształcenia (np.

Bardziej szczegółowo

Profesor Tracie Afifi z Uniwersytetu Manitoby wraz ze współpracownikami przeprowadziła dwa badania, które miały na celu sprawdzenie:

Profesor Tracie Afifi z Uniwersytetu Manitoby wraz ze współpracownikami przeprowadziła dwa badania, które miały na celu sprawdzenie: Artykuł przygotowany na podstawie danych uzyskanych w badaniu przeprowadzonym przez profesor Tracie Afifi z Uniwersytetu Manitoby wraz ze współpracownikami: Jitender Sareen, Tracie O. Afifi, Natalie P.

Bardziej szczegółowo

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia29 kwietnia 2011 r. Załącznik nr 1 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI

Bardziej szczegółowo

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH DZIENNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH DZIENNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Projekt z dnia 28.11.2014 r. Załącznik nr 4 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH DZIENNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Profil lub rodzaj komórki organizacyjnej

Bardziej szczegółowo

Alicja Drohomirecka, Katarzyna Kotarska

Alicja Drohomirecka, Katarzyna Kotarska ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 384 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR 20 2003 ALICJA DROHOMIRECKA KATARZYNA KOTARSKA SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA DZIECI PRZEDSZKOLNYCH ZE STARGARDU SZCZECIŃSKIEGO

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 318 SECTIO D 2005

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 318 SECTIO D 2005 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 318 SECTIO D 2005 Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie Academy of Physical Education, Krakow URSZULA MIĄZEK, MIROSŁAW

Bardziej szczegółowo

Medycyna rodzinna - opis przedmiotu

Medycyna rodzinna - opis przedmiotu Medycyna rodzinna - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Medycyna rodzinna Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-MRodz Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj

Bardziej szczegółowo

Nocne wizyty w toalecie?

Nocne wizyty w toalecie? Polska/Polski Nocne wizyty w toalecie? Informacje na temat NYKTURII wstawania nocą do toalety Informacje dotyczące nykturii Czym jest nykturia? Przyczyny nykturii Pomocne rady i środki zapobiegawcze Rozpoznanie

Bardziej szczegółowo

MINISTERSTWO ZDROWIA Warszawa. JĘ.!: 2013 Podsekretarz Stanu Aleksander Sopliński MZ-MD-P-O734O3 7-2/AT! 13 Pan Marek Michalak Rzecznik Praw Dziecka ul Przemysłowa 30/32 OO-450 Warszawa W nawiązaniu do

Bardziej szczegółowo

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Załącznik Nr 3 do Uchwały Nr 14/2012 S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa

Bardziej szczegółowo

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA POSZCZEGÓLNYCH TYPÓW SKOLIOZ U DZIEWCZĄT I CHŁOPCÓW NA PRZESTRZENI OSTATNICH PIĘĆDZIESIĘCIU LAT

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA POSZCZEGÓLNYCH TYPÓW SKOLIOZ U DZIEWCZĄT I CHŁOPCÓW NA PRZESTRZENI OSTATNICH PIĘĆDZIESIĘCIU LAT Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu Nr 3 2007 Magdalena Rusin, Grażyna Szypuła, Jadwiga Nabielska, Ewa Kowalska, Grażyna Kępys Bielski Ośrodek Gimnastyki Korekcyjno-Kompensacyjnej

Bardziej szczegółowo

Leczenie w domu pacjenta - praca w Zespole Leczenia Środowiskowego

Leczenie w domu pacjenta - praca w Zespole Leczenia Środowiskowego Leczenie w domu pacjenta - praca w Zespole Leczenia Środowiskowego Zespół Leczenia Środowiskowego Wieliczka Paweł Sacha specjalista psychiatra Idea psychiatrycznego leczenia środowiskowego, a codzienna

Bardziej szczegółowo

Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2013/2014. Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: 12.

Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2013/2014. Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: 12. Państwowa Wyższa Szko la Zawodowa w Nowym Sa czu Instytut Kultury Fizycznej Karta przedmiotu obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 01/01 Kierunek studiów: Fizjoterapia Profil:

Bardziej szczegółowo

ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA

ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA Depresja Inż. Agnieszka Świątkowska Założenia kampanii Światowy Dzień Zdrowia obchodzony co roku 7 kwietnia, w rocznicę powstania Światowej Organizacji Zdrowia daje nam unikalną możliwość mobilizacji działań

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003 *Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pedagogiki i Pielęgniarstwa 21-500

Bardziej szczegółowo

Aneks do Programu Wychowawczo Profilaktycznego Szkoły Podstawowej im. Jana Długosza w Piekarach opracowany na podstawie

Aneks do Programu Wychowawczo Profilaktycznego Szkoły Podstawowej im. Jana Długosza w Piekarach opracowany na podstawie Aneks do Programu Wychowawczo Profilaktycznego Szkoły Podstawowej im. Jana Długosza w Piekarach opracowany na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 stycznia 2018 r. zmieniającego

Bardziej szczegółowo

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Projekt z dnia 28.11.2014 r. WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Załącznik nr 7 Lp. Profil lub rodzaj komórki organizacyjnej

Bardziej szczegółowo

Analiza skuteczności i bezpieczeństwa leczenia systemowego najczęściej występujących nowotworów

Analiza skuteczności i bezpieczeństwa leczenia systemowego najczęściej występujących nowotworów Uniwersytet Medyczny w Lublinie Rozprawa doktorska streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza skuteczności i bezpieczeństwa leczenia systemowego najczęściej występujących nowotworów u chorych w podeszłym

Bardziej szczegółowo

Znaczenie rozpoznania FASD dla rodziców i opiekunów dziecka. Krzysztof Liszcz

Znaczenie rozpoznania FASD dla rodziców i opiekunów dziecka. Krzysztof Liszcz Znaczenie rozpoznania FASD dla rodziców i opiekunów dziecka Krzysztof Liszcz Czym jest rozpoznanie choroby? nazwaniem wcześniej nienazwanego pomocą w rozumieniu związków między przyczynami (wczoraj) a

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Psychiatria w pytaniach i odpowiedziach. 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek

Bardziej szczegółowo

Strategie radzenia sobie ze stresem u osób z głuchotą prelingwalną, korzystających z implantu ślimakowego od okresu dorosłości

Strategie radzenia sobie ze stresem u osób z głuchotą prelingwalną, korzystających z implantu ślimakowego od okresu dorosłości Strategie radzenia sobie ze stresem u osób z głuchotą prelingwalną, korzystających z implantu ślimakowego od okresu dorosłości Joanna Kobosko, Edyta Piłka, Agnieszka Pankowska, Henryk Skarżyński STRESZCZENIE

Bardziej szczegółowo

www.prototo.pl MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO

www.prototo.pl MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO www.prototo.pl

Bardziej szczegółowo

Psychologia a wyzwania współczesnej medycyny - przedmiot fakultatywny

Psychologia a wyzwania współczesnej medycyny - przedmiot fakultatywny Psychologia a wyzwania współczesnej medycyny - przedmiot fakultatywny - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Psychologia a wyzwania współczesnej medycyny - przedmiot fakultatywny Kod przedmiotu

Bardziej szczegółowo

Profilaktyka agresji i przemocy w szkołach część I. mgr Jolanta Kamińska Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Słupsku

Profilaktyka agresji i przemocy w szkołach część I. mgr Jolanta Kamińska Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Słupsku Profilaktyka agresji i przemocy w szkołach część I mgr Jolanta Kamińska Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Słupsku Raport NIK Przeciwdziałanie zjawiskom patologii wśród dzieci i młodzieży szkolnej

Bardziej szczegółowo

Warszawa, 01.02.2015. Lidia Popek. Klinika Psychiatrii Dzieci i Młodzieży Instytut Psychiatrii i Neurologii 02 957 Warszawa, ul.

Warszawa, 01.02.2015. Lidia Popek. Klinika Psychiatrii Dzieci i Młodzieży Instytut Psychiatrii i Neurologii 02 957 Warszawa, ul. Lidia Popek Warszawa, 01.02.2015 Klinika Psychiatrii Dzieci i Młodzieży Instytut Psychiatrii i Neurologii 02 957 Warszawa, ul. Sobieskiego 9 tel. 22 4582806; fax22 6421272 ; email. lpopek@ipi.edu.pl Raport

Bardziej szczegółowo

Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.

Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie

Bardziej szczegółowo

Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015. Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: 12.

Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015. Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: 12. Państwowa Wyższa Szko la Zawodowa w Nowym Sa czu Instytut Kultury Fizycznej Karta przedmiotu obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 01/01 Kierunek studiów: Fizjoterapia Profil:

Bardziej szczegółowo

TYPOLOGIA LESCHA. ZASTOSOWANIE W PSYCHOTERAPII.

TYPOLOGIA LESCHA. ZASTOSOWANIE W PSYCHOTERAPII. TYPOLOGIA LESCHA. ZASTOSOWANIE W PSYCHOTERAPII. Opracowanie: Mieczysław Potrzuski Lesch Alcoholism Typology(LAT) oparta na badaniu 444 pacjentów uzależnionych od alkoholu (rozpoznanych według DSM III),

Bardziej szczegółowo

Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu

Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie

Bardziej szczegółowo

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA Załącznik nr 9 do Zarządzenia Rektora ATH Nr 514/2011/2012z dnia 14 grudnia 2011 r. Druk DNiSS nr PK_IIIF OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA NAZWA PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA: Pielęgniarstwo specjalistyczne - Psychiatria

Bardziej szczegółowo

mgr Agnieszka Bartczak mgr Agnieszka Bartczak

mgr Agnieszka Bartczak mgr Agnieszka Bartczak Łuszczycowe zapalenie stawów jako przewlekła choroba z dużymi dolegliwościami bólowymi, ograniczeniem sprawności fizycznej oraz współwystępującymi łuszczycowymi zmianami skórnymi często jest powodem stygmatyzacji,

Bardziej szczegółowo

I nforma cje ogólne. Nazwa modułu:zaburzenia odżywiania w praktyce dietetyka r.a cykl

I nforma cje ogólne. Nazwa modułu:zaburzenia odżywiania w praktyce dietetyka r.a cykl Załącznik Nr do Uchwały Nr S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu:zaburzenia odżywiania w praktyce dietetyka r.a. 2018-2019 cykl 2016-2019 Rodzaj modułu/przedmiotu Przedmiot

Bardziej szczegółowo

Genetycznie uwarunkowany steroidooporny zespół nerczycowy w polskiej populacji dziecięcej.

Genetycznie uwarunkowany steroidooporny zespół nerczycowy w polskiej populacji dziecięcej. Genetycznie uwarunkowany steroidooporny zespół nerczycowy w polskiej populacji dziecięcej. Irena Bałasz-Chmielewska 1*, Lipska-Ziętkiewicz BS. 2, Bieniaś B. 3, Firszt-Adamczyk A. 4 Hyla-Klekot L. 5 Jarmoliński

Bardziej szczegółowo

Leczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym

Leczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym Badanie POInT (Primary Oral Insulin Trial) Leczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym Drodzy Rodzice/Opiekunowie Chcemy objąć Państwa dziecko troskliwą, specjalistyczną

Bardziej szczegółowo