Współwystępowanie moczenia nocnego z innymi zaburzeniami o podłożu psychogennym
|
|
- Gabriel Kwiatkowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRACA ORYGINALNA ISSN Magdalena Kubica, Olgierd Pilecki, Zofia Boguń-Reszczyńska, Maria Żbikowska-Bojko Oddział Pediatrii i Endokrynologii, Poradnia Psychologiczna, Wojewódzki Szpital Dziecięcy w Bydgoszczy Współwystępowanie moczenia nocnego z innymi zaburzeniami o podłożu psychogennym Coexistence of nocturnal enuresis and other disorders of psychogenic base STRESZCZENIE WSTĘP. W pracy przedstawiono problem moczenia nocnego jako zaburzenia współistniejącego z innymi czynnikami natury emocjonalnej, pojawiającymi się na podłożu psychogennym. MATERIAŁ I METODY. Badaniami objęto 53 dzieci (29 dziewcząt, 24 chłopców) w wieku 5 17 lat. Analizy dokonano w grupach wiekowych: 5 10 lat (32 pacjentów 20 dziewcząt, 12 chłopców); lat (21 pacjentów 9 dziewcząt, 12 chłopców). W badaniach zastosowano wywiad kliniczny z rodzicami, obserwację pacjentów oraz rozmowę psychologiczną. WYNIKI. W grupie badanych dzieci objawom moczenia najczęściej towarzyszyły znamienne cechy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (34 na 53 badanych). Rzadziej stwierdzano zahamowanie emocjonalne. Wśród dzieci w starszym wieku występował szerszy zakres nieprawidłowości. Stwierdzono u nich obniżone poczucie własnej wartości, skłonności do wycofywania, reakcje lękowe i agresywne oraz zaburzenia snu. Znaczna większość dzieci moczących się (34 na 53 osoby) pochodzi z rodzin dysfunkcyjnych, w których jest zaburzone poczucie bezpieczeństwa dziecka, a rodzice wykazują postawę odrzucającą, obwiniając dziecko o moczenie się. Adres do korespondencji: mgr Magdalena Kubica Oddział Pediatrii i Endokrynologii Poradnia Psychologiczna Wojewódzki Szpital Dziecięcy ul. Chodkiewicza 44, Bydgoszcz tel. (052) , faks (052) endokrynologia@wsd.org.pl Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej 2004; 4 (1): Via Medica WNIOSKI. Moczenie nocne współwystępuje z różnymi zaburzeniami natury psychogennej, których częstość narasta z wiekiem pacjentów. Nie występuje jako objaw izolowany. W młodszej grupie wiekowej współistnieje z jednym zaburzeniem emocjonalnym, najczęściej z cechami zespołu nadpobudliwości psychoruchowej. Wśród dzieci w starszym wieku u każdego badanego stwierdzono skojarzenie moczenia się z dwoma rodzajami zaburzeń, do których należą: znacząco obniżony poziom samooceny, samoakceptacji, a także trudności w radzeniu sobie, reakcje agresywne. Rozpoznawanie i eliminowanie następstw i szkód, jakie dla psychiki dziecka ma utrzymywanie się tego zaburzenia, nabiera coraz większego znaczenia. Słowa kluczowe: moczenie nocne, dzieci, zaburzenia psychiczne ABSTRACT BACKGROUND. The study presents the problem of nocturnal enuresis as a disorder coexisting with other emotional factors that appear on the psychogenic basis. MATERIAL AND METHODS. The research was based on the group of 53 children (29 girls and 24 boys) aged between 5 and 17. The analysis was done in groups according to the age: 5 to 10 years old (32 patients 20 girls and 12 boys); 11 to 17 (21 patients 9 girls and 12 boys). The research included clinical interview with the parents, patients observation and psychological conversation. RESULTS. Among the examined children, the symptoms of nocturnal enuresis often appeared along with characteristic features of hyperactivity disorder (34 among 53 examined patients). The emotio- 1
2 Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej 2004, tom 4, nr 1 nal inhibition was observed less often. A wider range of abnormalities was observed in the group of older children. These patients showed lowered self-esteem, withdrawal tendencies, reactions of fear and aggression and sleeping disorders. The majority of children who urinate (34 among 53) come from disfunctional families where the child s sense of safety is disturbed and the parents present the attitude of rejection and blame their child for urinating. CONCLUSION. Nocturnal enuresis coexists with other disturbances of psychogenic base. The frequence of these disturbances appearance rises with the patients age. It does not exist as an isolated symptom. Among younger patients, it coexists with one emotional disturbance, in most cases it is hyperactivity disorder. In the group of older children, every examined patient showed the association of nocturnal enuresis with two types of disturbance, namely lowered level of self-esteem and self-acceptance, difficulties in coping with different situations and reactions of aggression. The problem of recognizing and eliminating mental damages caused by nocturnal enuresis is gaining more importance. Key words: nocturnal enuresis, children, mental disorder jako rozpoznania, a jedynie jako objaw jednego z wielu czynników etiologicznych. Ma to podstawowe znaczenie w ustalaniu odpowiedniego postępowania diagnostycznego, a następnie zakwalifikowaniu do dalszego leczenia. Materiał i metody Badaniami objęto 53 dzieci (29 dziewcząt, 24 chłopców) w wieku 5 17 lat. U wszystkich wcześniej wykluczono zakażenia, wady organiczne i czynnościowe układu moczowego oraz zaburzenia metaboliczne. Analizy dokonano w dwóch grupach wiekowych: 5 10 lat 32 pacjentów (20 dziewcząt, 12 chłopców); lat 21 pacjentów (9 dziewcząt, 12 chłopców). W badaniach zastosowano następujące metody: wywiad kliniczny z rodzicami; obserwację pacjentów; rozmowę psychologiczną. Badania objęły okres 12 miesięcy. Każdy z pacjentów i członków ich rodzin odbył 1 4 spotkań. Wstęp Termin moczenie nocne oznacza mimowolne oddawanie moczu podczas snu, zdarzające się częściej niż 2 razy w tygodniu u dziecka, które skończyło 5 rok życia. U dzieci, które nigdy nie nabyły prawidłowej kontroli zwieraczy, rozpoznaje się moczenie pierwotne. U dziecka, które kontrolowało zwieracze przez okres co najmniej 6 miesięcy, a następnie ponownie zaczęło się moczyć, należy rozpoznać moczenie wtórne [1, 2]. Tego rodzaju nawrót jest częstszy u dzieci 5 6-letnich, sporadycznie spotyka się go u dzieci powyżej 11 roku życia. W populacji dzieci moczących się moczenie nocne dotyczy 80% z nich, 15% to dzieci moczące się w ciągu dnia i w nocy, a zaledwie 5% stanowią dzieci z problemem wyłącznie moczenia dziennego [2, 3]. We wszystkich wyżej wymienionych grupach dzieci moczących się z podobną częstotliwością występują współistniejące z moczeniem zaburzenia natury psychogennej. Moczenie nocne nie jest spowodowane jedną przyczyną. Może być ono objawem wady anatomicznej układu moczowego, zakażenia dróg moczowych, innych patologii nerek, chorób układu nerwowego, cukrzycy lub nieprawidłowej czynności pęcherza i cewki moczowej [4]. W związku z różnorodną etiologią moczenia nocnego nie powinno się traktować Wyniki Spośród badanych pacjentów z moczeniem nocnym ponad połowę (32 na 53) stanowiły dzieci w wieku 5 10 lat. W całej ocenianej populacji płeć żeńska była liczniej reprezentowana (29 na 53), ze zdecydowaną przewagą w młodszej grupie wiekowej (20 na 32). Wśród dzieci w starszym wieku i młodzieży większość stanowili chłopcy (tab. 1). U ponad połowy badanych (34 na 53) objawom moczenia się towarzyszyły znamienne cechy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej, jak: zmienność nastroju, płaczliwość. W 19 przypadkach stwierdzono zahamowanie emocjonalne, niskie poczucie własnej wartości, skłonność do wycofywania, apatyczność, rzadziej obniżoną samoocenę (tab. 2). Tabela 1. Występowanie moczenia nocnego w zależności od płci i wieku Table 1. Existence of nocturnal enuresis according to sex and age Płeć Wiek (lata) Razem Chłopcy 12 (23%) 12 (23%) 24 Dziewczęta 20 (37%) 9 (17%) 29 Razem 32 (60%) 21 (40%)
3 Magdalena Kubica i wsp., Moczenie nocne tło psychogenne Tabela 2. Rodzaj zaburzeń psychogennych u dzieci z moczeniem nocnym Table 2. Type of psychogenic disorders in children with nocturnal enuresis Grupy wiekowe (lata) Rodzaj zaburzeń psychogennych Zespół nadpobudliwości Zahamowanie Obniżona Wyrównana psychoruchowej emocjonalne samoocena samoocena Tabela 3. Współwystępowanie zaburzeń psychogennych u dzieci w wieku lat Table 3. Coexistence of psychogenic disorders in children aged Pacjenci (liczba badanych) Rodzaj zaburzeń psychogennych Zespół nadpobudliwości Zahamowanie Obniżona Wyrównana psychoruchowej emocjonalne samoocena samoocena 10 X X 6 X X 5 X X X = obecne W grupie dzieci w wieku 5 10 lat dominowały cechy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (18 na 32). U pozostałych 14 występowały cechy zahamowania emocjonalnego (tab. 2). W grupie dzieci w starszym wieku i młodzieży stwierdzono szerszy zakres zaburzeń. U każdego z badanych ujawniono współwystępowanie dwóch nieprawidłowości psychogennych. Najczęściej (u 10 osób), stwierdzono skojarzenie zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z obniżoną samooceną. Rzadziej ujawniono współwystępowanie moczenia się z cechami zahamowania emocjonalnego i obniżoną samooceną oraz skłonnościami do reakcji agresywnych i zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z wyrównaną samooceną (tab. 3). Ponad połowa pacjentów z moczeniem nocnym (34 badanych 64%) wychowuje się w rodzinach, w których jest zaburzone poczucie bezpieczeństwa dziecka; są to często rodziny dysfunkcyjne, z objawami patologii społecznej. Rzadziej są to rodziny o nadmiernych wymaganiach w zakresie osiągania przez dziecko pewnego poziomu rozwoju, zgodnego z ich własną wiedzą. Dyskusja Moczenie się należy do grupy schorzeń pozostających w obszarze zainteresowań psychiatrii i medycyny somatycznej. Decydującą rolę w jego pojawieniu się mogą pełnić różne traumatyczne wydarzenia w okresie rozwoju mechanizmów odpowiedzialnych za kontrolę nad pęcherzem [5]. U niektórych pacjentów nie udaje się znaleźć somatycznego podłoża moczenia się i prawdopodobną jego przyczyną są czynniki psychiczne. W odniesieniu do tej grupy stosuje się pojęcie moczenie mimowolne psychogenne lub nieorganiczne. Jego częstość szacuje się na 15 20% wszystkich przypadków moczenia mimowolnego [6]. Schorzenie to występuje głównie u dzieci zaniedbanych wychowawczo, wobec których zaniechano treningu czystości, jak również w rodzinach ewidentnie dysfunkcyjnych, w których dochodzi do deprawacji podstawowych potrzeb emocjonalnych i poznawczych dziecka, ale także może ono być reakcją na ważne wydarzenia życiowe, również w środowisku pozarodzinnym [7 9]. Przed moczeniem się chroni stabilność środowiska rodzinnego i karmienie piersią [10]. Dziecko, poza stresem związanym z moczeniem się, jest narażone na odrzucenie i represje ze strony środowiska rodzinnego: bywa zawstydzane, pozbawiane przyjemności, karane słownie, a nawet fizycznie. Wyróżnia się 3 postawy rodziców wobec moczenia się jako objawu: akceptację i tolerancję, kiedy rodzice wierzą w to, że dziecko jeszcze nie jest w stanie prawidłowo kontrolować funkcji pęcherza w nocy i chcą mu pomóc w osiągnięciu tej kontroli; ambiwalencję, gdy twierdzą, że dziecko jest w sta- 3
4 Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej 2004, tom 4, nr 1 nie nabyć pełną kontrolę nad pęcherzem, ale jednocześnie wyrażają zdziwienie, że zbyt słabo stara się to osiągnąć; odrzucenie i nietolerancję, gdy rodzice są przekonani, że dziecko potrafi kontrolować prawidłowo funkcję pęcherza w nocy, ale nie robi tego z lenistwa, lub daje wyraz nieposłuszeństwa ich życzeniom [11]. W przypadku moczenia się nie częstość objawu wpływa na psychikę dziecka, lecz sam fakt moczenia się, jego długie wieloletnie utrzymywanie się, a zwłaszcza jego konsekwencje poczucie wstydu i winy czy też negatywna reakcja otoczenia. Moczenie się ma inny wymiar dla dzieci zdrowych, które postrzegają je jako niezbyt poważną sprawę, i dla moczących się, dla których jest ono bardzo przykrym problemem, bardziej niż na przykład niepowodzenie szkolne, zmiana domu [8]. Dzieci te czują się bardziej chore i ograniczone przez swoją dolegliwość niż inne, cierpiące na cięższe i gorzej rokujące schorzenia (np. astmę, choroby serca, cukrzycę) [12]. Wraz z wiekiem obserwuje się wzrost częstości zaburzeń emocjonalnych i behawioralnych, pozostający prawdopodobnie w związku z izolacją społeczną, karaniem, a nie z postawą dziecka wobec choroby [13]. U dzieci moczących się w wieku powyżej 10 rż. zaburzenia lękowe oraz różnego rodzaju zachowania problemowe są częstsze niż u ich rówieśników, u których objaw ustąpił po 5 rż. Częstość zaburzeń towarzyszących, zwłaszcza lękowych i skłonności do izolowania się, wzrasta jeszcze bardziej u moczących się 15-latków. U niektórych z nich moczenie się może prowadzić do izolacji społecznej. W wieku dorosłym osoby te wykazują niższy poziom socjalizacji, są bardziej podejrzliwe. U większości pacjentów autorów niniejszej pracy moczeniu się towarzyszyły znamienne cechy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej: zmienność nastroju, płaczliwość. Zaburzenia te były charakterystyczne dla dzieci młodszych, u których rzadziej występowały cechy zahamowania emocjonalnego. Wraz z wiekiem narastały problemy psychologiczne. Wśród dzieci w starszym wieku stwierdzono obniżoną samoocenę i pojawienie się reakcji agresywnych. Rzadziej obserwowano wyrównaną samoocenę, która mogła być wynikiem stosowania silnych mechanizmów w postaci wyparcia i racjonalizacji. Prawie 2/3 chorych obserwowanych przez autorów wychowuje się w rodzinach, w których jest zaburzone poczucie bezpieczeństwa dziecka, dysfunkcyjnych, z objawami patologii społecznej. U dziewcząt stwierdzano znacznie gorszą postawę wobec występującego zaburzenia, co być może wynika z tego, że czynniki psychiczne mają u nich większe znaczenie. Dziewczęta są bardziej narażone na społeczne upokorzenia, dręczenie przez rówieśników oraz brak tolerancji ze strony rodziców. Niski status społeczny sprzyja ryzyku wystąpienia moczenia się u dzieci płci żeńskiej [10]. Autorzy niniejszej pracy obserwowali w swoich badaniach większą częstość tego schorzenia u dziewcząt niż u chłopców, a wśród 5 10-latków występowało ono u ponad połowy płci żeńskiej. Rozpoznawanie i eliminowanie następstw i szkód, jakie dla psychiki dziecka ma utrzymujące się moczenie mimowolne, nabiera obecnie coraz większego znaczenia [14]. Postawa nietolerancji i odrzucenia rodzi u dziecka poczucie wstydu i braku wiary we własne siły, czego konsekwencją bywa odmowa leczenia lub niedostateczne zaangażowanie oraz brak wiary we własny wpływ na jego wynik. Dzieci leczone po 6 miesiącach przestają się różnić od swoich zdrowych rówieśników pod względem samooceny, niezależnie od wyników leczenia, bardziej pozytywnie postrzegają samych siebie, a rodzice korzystniej oceniają ich zachowanie [15]. Medyczne ujęcie problemu zwalnia także rodziców z poczucia winy, wstydu czy braku kompetencji rodzicielskich. Rozwój dziecka, jego dorastanie, jest zjawiskiem niepowtarzalnym. Stworzony w dzieciństwie obraz własnej osoby jako kogoś ułomnego, gorszego, nieczystego może pozostawiać ślad na całe życie, decydując o późniejszych wyborach, zachowaniach i radzeniu sobie w życiu. Wnioski Moczenie nocne współwystępuje z różnymi zaburzeniami natury psychogennej, których częstość narasta wraz z wiekiem pacjentów. Nie występuje jako objaw izolowany. U dzieci młodszej grupy wiekowej moczenie się współistnieje z jednym zaburzeniem emocjonalnym, najczęściej z cechami zespołu nadpobudliwości psychoruchowej. Wśród dzieci w starszym wieku u każdego badanego stwierdzono skojarzenie moczenia się z dwoma rodzajami zaburzeń, wśród których pojawiają się znacząco obniżony poziom samooceny, samoakceptacji, a także trudności w radzeniu sobie lub reakcje agresywne. Większość dzieci z moczeniem nocnym pochodzi z rodzin dysfunkcyjnych, w których poczucie bezpieczeństwa dziecka jest zaburzone, a rodzice wykazują postawę odrzucającą, obwiniając dziecko o moczenie się. 4
5 Magdalena Kubica i wsp., Moczenie nocne tło psychogenne PIŚMIENNICTWO 1. Popielarska A., Popielarska M., Jaklewicz H. Specyficzne zaburzenia rozwojowe. W: Popielarska A., Popielarska M. (red.). Psychiatria wieku rozwojowego. PZWL, Warszawa 2000: Goodman R., Scott S. Zaburzenia psychiczne i ich obraz kliniczny. W: Goodman R., Scott S. (red.). Psychiatria dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2000: Paruszkiewicz G. Moczenie nocne u dzieci, przyczyny i możliwości leczenia. Informacje dla rodziców. Pediatryczna Klinika Jednego Dnia, Instytut Matki i Dziecka. Warszawa Gontard A. Annotation: day and night wetting in children a paediatric and child psychiatric perspective. J. Child. Psychol. Psychiat. 1998; 39: Jarvellin M.R. i wsp. Life changes and procective capacities in enuretic and non-enuretic children. J. Chil. Psychol. Psychiatr. 1990; 31: Kalo B.B., Bella H. Enuresis: prevalence and associated factors among primary school children in Saudi Arabia. Act. Paediatr. 1996; 85: Van Tijen N.M. i wsp. Perceived stress of nocturnal enuresis in childhood. Brit. J. Urol. 1998; 81 (supl. 3): Hjalmas K. Nocturnal enuresis: Basic facts and new horizons. Eur. Urol. 1998; 33: (supl. 183): Rona R.J., Li L., Chinn S. Determinants of nocturnal enuresis in England and Scotland in the 90 s. Develop. Med. Child. Neurol. 1997; 39: Morison M.J. Parent s and young people attitudes towards bedwetting and their influence on behaviour, including readiness to engage in and persist with treatment. Brit. J. Urol. 1998; 81 (supl. 3): Wolańczyk T. i wsp. Postawa wobec choroby u dzieci z moczeniem mimowolnym. Ped. Pol. 1999; supl. 6: Fergusson D.M., Horwood J.L. Nocturnal Enuresis and behavioural problems in adolescence: a 15 year longitudinal study. Pediatrics 1994; 94: Złotkowski P., Wiśniewski A. Psychologiczne, psychiatryczne i społeczne aspekty moczenia mimowolnego u dzieci. Postępy Pediatrii. Pediatria Polska 2001; 76: Longstaffe S., Moffatt M. Behavioural and self-concept changes after six months of enuresie treatmenrt: A randomized, controlled trial. Pediatrics 2000; 105: Paruszkiewicz G. Diagnostyka i leczenie zaburzeń oddawania moczu u dzieci. W: Paruszkiewicz G., Gidian D. (red.). Nietrzymanie moczu u dzieci i dorosłych. Wydawnictwo Medyczne Borgis, Warszawa 2003:
ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoZaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE
Autor: Tytuł: Promotor: lek. Anna Zielińska Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV dr hab. Anita Bryńska STRESZCZENIE WSTĘP: W
Bardziej szczegółowoEtiologia i częstość występowania monosymptomatycznego i niemonosymptomatycznego moczenia nocnego w populacji dzieci polskich
Etiologia i częstość występowania monosymptomatycznego i niemonosymptomatycznego moczenia nocnego w populacji dzieci polskich dr n. med. Agata Korzeniecka - Kozerska Założenia TRUDNOŚCI Z USTALENIEM CZY
Bardziej szczegółowoWstęp ARTYKUŁ REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE
Dzieciństwo w cieniu schizofrenii przegląd literatury na temat możliwych form pomocy i wsparcia dzieci z rodzin, gdzie jeden z rodziców dotknięty jest schizofrenią Childhood in the shadow of schizophrenia
Bardziej szczegółowoOcena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
Bardziej szczegółowoOcena jakości życia dzieci z moczeniem nocnym oraz ich rodzin
Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2013, Tom 19, Nr 1, 36 40 www.monz.pl PRACA ORYGINALNA Ocena jakości życia dzieci z moczeniem nocnym oraz ich rodzin Maria Miler 1, Dorota Polak-Jonkisz 1, Konstancja
Bardziej szczegółowoTRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA. analiza psychologiczna
TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA analiza psychologiczna Beata Dobińska psycholog Zachodniopomorska Szkoła Biznesu CHOROBA PRZEWLEKŁA A FUNKCJONOWANIE DZIECKA 1569,7 tys. dzieci i
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet
Czynniki ryzyka zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet Risk factors of alcohol use disorders in females Monika Olejniczak Wiadomości Psychiatryczne; 15(2): 76 85 Klinika Psychiatrii Dzieci i
Bardziej szczegółowoROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1. dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna
ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1 dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna EPIDEMIOLOGIA DYSFUNKCJI POZNAWCZYCH U DZIECI Z NF1 Dysfunkcje poznawcze
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoZESPÓŁ PORADNI NR 3 Specjalistyczna Poradnia Wczesnej Diagnozy i Rehabilitacji GAZETKA NR 4 Beata Drobek-Ziemińska Agnieszka Furman
ZESPÓŁ PORADNI NR 3 Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna nr 6 Specjalistyczna Poradnia Wczesnej Diagnozy i Rehabilitacji 20-863 Lublin, ul. Młodej Polski 30 tel./ fax (81) 741-09- 30; 0-501-37-00-90
Bardziej szczegółowoSYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU. Instytut Psychologii/Uniwersytet Medyczny, Katedra i Klinika Psychiatrii 4. Kod przedmiotu/modułu
1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Psychopatologia - aspekt medyczny 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Psychopathology - medical perspective 3. Jednostka prowadząca przedmiot
Bardziej szczegółowoGDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY
GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY mgr Magdalena Pinkowicka WPŁYW TRENINGU EEG-BIOFEEDBACK NA POPRAWĘ WYBRANYCH FUNKCJI POZNAWCZYCH U DZIECI Z ADHD Rozprawa doktorska Promotor dr hab. n. med. Andrzej Frydrychowski,
Bardziej szczegółowoDepresja a uzależnienia. Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień
Depresja a uzależnienia Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień Alkoholizm w chorobach afektywnych Badania NIMH* (1990) (uzależnienie + nadużywanie) Badania II Kliniki
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 571 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 571 SECTIO D 2005 Klinika Psychiatrii Akademii Medycznej w Białymstoku Kierownik dr hab. med. Andrzej Czernikiewicz Department
Bardziej szczegółowoJakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek w Polsce Katarzyna Kiliś-Pstrusińska
Jakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek w Polsce Katarzyna Kiliś-Pstrusińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu VII Zjazd PTNefD, Łódź 2015 1 Jakość życia
Bardziej szczegółowoZaburzenia nastroju u dzieci i młodzieży
Zaburzenia nastroju u dzieci i młodzieży Zaburzenia nastroju u dzieci i młodzieży: pojedynczy epizod dużej depresji nawracająca duża depresja dystymia mania lub submania stan mieszany zaburzenia afektywne
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2014 r. (poz. ) Załącznik nr 1 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp.
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoSTOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI
Wojciech Marcin Orzechowski STOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI DEPRESYJNYMI DO LECZENIA TYCH ZABURZEŃ Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk o zdrowiu Promotor: prof. dr hab. n. med.,
Bardziej szczegółowoPolskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456
Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456 Anna Ratajska 1 2 1 1 Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Institute of Psychology, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz
Bardziej szczegółowoDZIECKO Z DEPRESJĄ W SZKOLE I PRZEDSZKOLU INFORMACJE DLA RODZICÓW I OPIEKUNÓW
DZIECKO Z DEPRESJĄ W SZKOLE I PRZEDSZKOLU INFORMACJE DLA RODZICÓW I OPIEKUNÓW CO TO JEST DEPRESJA? Depresja jako choroba czyli klinicznie rozpoznany zespół depresyjny to długotrwały, szkodliwy i poważny
Bardziej szczegółowoŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE
ŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE Katowice 2007 Śl.C.Z.P Dział Chorobowości Hospitalizowanej 23 luty Ogólnopolski
Bardziej szczegółowoBarbara Adamczyk. Dzieci ulicy. w Polsce i na świecie. Definicja. typologia etiologia
Barbara Adamczyk Dzieci ulicy w Polsce i na świecie Definicja typologia etiologia Akademia Ignatianum Wydawnictwo WAM Kraków 2015 Spis treści Wstęp 13 Rozdział 1 Pojęciowe i kategorialne ustalenia fenomenu
Bardziej szczegółowoProblemy z zakresu zdrowia psychicznego uczniów gdańskich szkół z perspektywy pracy publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych
Problemy z zakresu zdrowia psychicznego uczniów gdańskich szkół z perspektywy pracy publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych dr Natalia Chojnacka Lucyna Maculewicz Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
Bardziej szczegółowoSYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) Fizjoterapia kliniczna w psychiatrii
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Fizjoterapia kliniczna w psychiatrii Kod przedmiotu/ modułu* Wydział
Bardziej szczegółowoZaburzenia psychiczne w dzieciństwie. Iwona A. Trzebiatowska
Zaburzenia psychiczne w dzieciństwie co będzie b w życiu dorosłym Iwona A. Trzebiatowska Schizofrenia Brak możliwości rozpoznanie poniżej 6 rż Wcześniejsze zachorowania u chłopców Udział czynnika organicznego
Bardziej szczegółowodr n. med. Magdalena Trzcińska
DZIECKO Z NERWIAKOWŁÓKNIAKOWATOŚCIĄ TYPU 1 (CHOROBĄ RECKLINGHAUSENA): NAJWAŻNIEJSZE PROBLEMY Z PERSPEKTYWY PSYCHOLOGICZNEJ dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki im. dr. A. Jurasza w Bydgoszczy
Bardziej szczegółowoSpecjalizacja w dziedzinie psychologii klinicznej
Specjalizacja w dziedzinie Dyrekcja Specjalistycznego Psychiatrycznego Zespołu Opieki Zdrowotnej im. prof. Antoniego Kępińskiego w Jarosławiu ogłasza nabór na specjalizację z. Specjalizacja w Specjalistycznym
Bardziej szczegółowoMoczenie nocne. Co mogą zrobić rodzice
Moczenie nocne Co mogą zrobić rodzice Moczenie nocne - schorzenie bardziej powszechne niż myślisz Warto pamiętać, że w obliczu problemu nie jesteśmy sami. Moczenie nocne nie jest tematem chętnie poruszanym
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ ŻYCIA DZIECI Z ADHD W ŚWIETLE BADAŃ. mgr Katarzyna Naszydłowska-Sęk
JAKOŚĆ ŻYCIA DZIECI Z ADHD W ŚWIETLE BADAŃ mgr Katarzyna Naszydłowska-Sęk Wstęp Problematyka jakości życia dzieci i młodzieży, mimo iż niezwykle istotna z perspektywy zarówno teoretycznej jak i aplikacyjnej,
Bardziej szczegółowoANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ ŻYCIA I PRZYSTOSOWANIE PSYCHOSPOŁECZNE DZIECI I MŁODZIEŻY Z NERWIAKOWŁÓKNIAKOWATOŚCIĄ TYPU 1
JAKOŚĆ ŻYCIA I PRZYSTOSOWANIE PSYCHOSPOŁECZNE DZIECI I MŁODZIEŻY Z NERWIAKOWŁÓKNIAKOWATOŚCIĄ TYPU 1 dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Katedra i Klinika Psychiatrii
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoOpieka nad chorymi z Dystrofią Mięśniową Duchenne a
Opieka nad chorymi z Dystrofią Mięśniową Duchenne a Opis potrzeb i koniecznych usprawnień w procesach badawczych i diagnostycznoterapeutycznych. Jolanta Wierzba Ośrodek Chorób Rzadkich UCK Gdańsk Gdański
Bardziej szczegółowoPOROZUMIENIE CZY KONFLIKT? O AKCEPTACJI CHOROBY. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY NF1 W KONTEKŚCIE RODZINNYM
POROZUMIENIE CZY KONFLIKT? O AKCEPTACJI CHOROBY. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY NF1 W KONTEKŚCIE RODZINNYM dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 im. dr. A. Jurasza w Bydgoszczy NF1 W RODZINIE
Bardziej szczegółowoChoroby ultra-rzadkie. Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka
Choroby ultra-rzadkie Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Definicje, częstość występowania Podstawą definicji chorób rzadkich są dane epidemiologiczne dotyczące występowania choroby w całej populacji
Bardziej szczegółowoZespół jelita drażliwego u dzieci i młodzieży
52 Zespół jelita drażliwego u dzieci i młodzieży Irritable bowel syndrome in children Mieczysława Czerwionka-Szaflarska, Bartosz Romańczuk Pediatr Pol 2010; 85 (1): 52 56 2010 by Polskie Towarzystwo Pediatryczne
Bardziej szczegółowoChoroby ultra-rzadkie Warszawa, 12 marca Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka
Choroby ultra-rzadkie Warszawa, 12 marca 2010 Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Definicje, częstość występowania Podstawą definicji chorób rzadkich są dane epidemiologiczne dotyczące występowania
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 Wydział Psychologii i Nauk Humanistycznych Kierunek studiów:
Bardziej szczegółowoSYTUACJA ZDROWOTNA DZIECI I MŁODZIEŻY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM
SYTUACJA ZDROWOTNA DZIECI I MŁODZIEŻY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM 2 LICZBA LUDNOŚCI W 2010 ROKU 2010 województwo łódzkie miasto Łódź liczba ludności ogółem 2552000 737098 0 19 r.ż. 504576 (19,7) 117839 (15,9)
Bardziej szczegółowoUrszula Coupland. Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Urszula Coupland Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Nazwa w j. ang. Psychology of disorders of children and adolescents. Punktacja ECTS*
KARTA KURSU Nazwa Psychologia zaburzeń dzieci i młodzieży (III rok, pedagogika; psychoprofilaktyka zaburzeń i wspomaganie rozwoju) Nazwa w j. ang. Psychology of disorders of children and adolescents Kod
Bardziej szczegółowoChoroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych
Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych 23 lutego, przypada obchodzony po raz szósty, ogólnopolski
Bardziej szczegółowoWybrane programy profilaktyczne
Wybrane programy profilaktyczne PRZYJACIELE ZIPPIEGO Charakterystyka programu Polska Adaptacja programu Partnership for Children. Pierwsze wdrożenie przez Ośrodek Rozwoju Edukacji. Koordynator, szkolenia
Bardziej szczegółowoJerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE
Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski
Bardziej szczegółowoSkuteczność samokontroli a poziom lęku i depresji u młodzieży chorej na cukrzycę insulinozależną
Post-print of: Basińska B. Skuteczność samokontroli a poziom lęku i depresji u młodzieży chorej na cukrzycę insulinozależną. Zdrowie Psychiczne, Volume 3-4, 1997, pp. 157-163 Skuteczność samokontroli a
Bardziej szczegółowoUrząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego
Załącznik do Uchwały Nr VI/83/07 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 26 marca 2007 r. Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego REGIONALNY PROGRAM ZWALCZANIA OTYŁOŚCI U DZIECI I
Bardziej szczegółowoCzy to smutek, czy już depresja?
Niebezpieczna siostra smutku jak rozpoznać i poradzić sobie z depresją? Warsztaty dla uczniów Czy to smutek, czy już depresja? Podstawowe różnice Smutek To emocja, której doświadczanie jest naturalne dla
Bardziej szczegółowoPrzemoc seksualna w rodzinie zjawiskiem zagrożenia rozwoju dzieci i młodzieży. Elbląg, 27.10.2007
Przemoc seksualna w rodzinie zjawiskiem zagrożenia rozwoju dzieci i młodzieży Elbląg, 27.10.2007 . Rodzice są dla dziecka najbliższymi osobami. To oni powołują je na świat i mają dbać o zapewnienie mu
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu Instytut Zdrowia Karta przedmiotu obowiązuje w roku akademickim 2012/2013 Kierunek studiów: Pielęgniarstwo Profil: Praktyczny Forma studiów: Stacjonarne Kod
Bardziej szczegółowoOprócz tego mogą pojawić się: pogorszenie wyników w nauce, zwiększony dystans do członków rodziny, gorsze kontakty z rówieśnikami.
CHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY REAKCJI POSTRAUMATYCZNEJ: Wyraziste, natrętne wspomnienia Przeżywanie z fotograficzną dokładnością traumatycznych wydarzeń /widoki, dźwięki, zapachy/ + objawy wegetatywne /bicie
Bardziej szczegółowoDEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK. Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn
DEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn PSYCHOTERAPIA Wywodzi się z greckich określeń: psyche (dusza)
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW
PROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW 1. SPECJALNOŚĆ WYBRANA: 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 6. Lp. Profil oraz rodzaj komórki organizacyjnej Warunki realizacji świadczenia gwarantowanego
Załącznik nr 6 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH PSYCHIATRYCZNYCH I LECZENIA ŚRODOWISKOWEGO (DOMOWEGO) ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Profil oraz rodzaj komórki
Bardziej szczegółowoŚwietlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Ewa Janik
Świetlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży Ewa Janik ZDROWIE PSYCHICZNE Zdrowie psychiczne jest różnie definiowane przez poszczególne dziedziny nauki:
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ ŻYCIA U DZIECI I MŁODZIEŻY Z WRODZONYM ZAKAŻENIEM HIV W POLSCE
JAKOŚĆ ŻYCIA U DZIECI I MŁODZIEŻY Z WRODZONYM ZAKAŻENIEM HIV W POLSCE A. Zielińska 1, M. Bielecki 2, F. Pierowski 3, U. Coupland 4, A.Bryńska 1, T. Wolańczyk 1, M. Marczyńska 4 (1) Klinika Psychiatrii
Bardziej szczegółowoI nforma cje ogólne. Nazwa modułu:profilaktyka i leczenie chorób dietozależnych zaburzenia odżywiania r.a cykl
Załącznik Nr do Uchwały Nr S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu:profilaktyka i leczenie chorób dietozależnych zaburzenia odżywiania r.a. 2018-2019 cykl 2016-2019 Rodzaj modułu/przedmiotu
Bardziej szczegółowoAD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi
AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi GENETYCZNIE UWARUNKOWANA, NEUROLOGICZNA DYSFUNKCJA, CHARAKTERYZUJĄCA SIĘ NIEADEKWATNYMI
Bardziej szczegółowowzrasta drażliwość. Takie objawy nie mieszczą się w ramach klasyfikacji dotyczącej depresji. W związku z tym zdarza się, że u dzieci cierpiących na
Hasło tegorocznych Światowych Dni Zdrowia obchodzonych 7 kwietnia brzmi: Depresja - porozmawiajmy o niej. Specjaliści pracujący w naszej szkole zachęcają wszystkich rodziców do pogłębienia wiedzy na temat
Bardziej szczegółowoZajęcia praktyczne. Seminaria/ 15 5 10 10 Suma 20 20 Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela Praca własna studenta. Zajęcia praktyczne.
Lp. Element Opis 1 Nazwa modułu/przedmiotu Zaawansowana opieka specjalistyczna w pielęgniarstwie / Opieka pielęgniarska nad dzieckiem przewlekle chorym 2 Instytut Pielęgniarstwa 3 Kierunek, poziom, Pielęgniarstwo,
Bardziej szczegółowoProfil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
Bardziej szczegółowoPROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH Z PSYCHOLOGII KLINICZNEJ 1
Załącznik nr 1 do Uchwały nr 164 A/09 Senatu WUM z dnia 30 listopada 2009 r. PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH Z PSYCHOLOGII KLINICZNEJ 1 I. ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE ZAKRES WIEDZY TEORETYCZNEJ 1.
Bardziej szczegółowoZapobieganie nawrotom i rozpoznawanie objawów zwiastunowych raport z programu edukacyjnego dla pacjentów chorych na schizofrenię, leczonych olanzapiną
Psychiatria R A P O R T tom 11, nr 2, 120 124 Copyright 2014 Via Medica ISSN 1732 9841 Iwona Patejuk-Mazurek Klinika Psychiatrii, Oddział Fizjoterapii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Mazowieckie
Bardziej szczegółowoZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2018/ Endokrynologia/ Nefrologia
ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2018/ 2019 Endokrynologia/ Nefrologia Obowiązujące podręczniki: 1. Kawalec W., Grenda R., Ziółkowska H. (red.), Pediatria, wyd. I, Warszawa, PZWL, 2013. 2. Pediatria
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOT: PSYCHIATRIA
PRZEDMIOT: PSYCHIATRIA I. Informacje ogólne Jednostka organizacyjna Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Język wykładowy Rodzaj przedmiotu kształcenia (obowiązkowy/fakultatywny) Poziom modułu kształcenia (np.
Bardziej szczegółowoProfesor Tracie Afifi z Uniwersytetu Manitoby wraz ze współpracownikami przeprowadziła dwa badania, które miały na celu sprawdzenie:
Artykuł przygotowany na podstawie danych uzyskanych w badaniu przeprowadzonym przez profesor Tracie Afifi z Uniwersytetu Manitoby wraz ze współpracownikami: Jitender Sareen, Tracie O. Afifi, Natalie P.
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia29 kwietnia 2011 r. Załącznik nr 1 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH DZIENNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Projekt z dnia 28.11.2014 r. Załącznik nr 4 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH DZIENNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Profil lub rodzaj komórki organizacyjnej
Bardziej szczegółowoAlicja Drohomirecka, Katarzyna Kotarska
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 384 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR 20 2003 ALICJA DROHOMIRECKA KATARZYNA KOTARSKA SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA DZIECI PRZEDSZKOLNYCH ZE STARGARDU SZCZECIŃSKIEGO
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 318 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 318 SECTIO D 2005 Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie Academy of Physical Education, Krakow URSZULA MIĄZEK, MIROSŁAW
Bardziej szczegółowoMedycyna rodzinna - opis przedmiotu
Medycyna rodzinna - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Medycyna rodzinna Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-MRodz Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj
Bardziej szczegółowoNocne wizyty w toalecie?
Polska/Polski Nocne wizyty w toalecie? Informacje na temat NYKTURII wstawania nocą do toalety Informacje dotyczące nykturii Czym jest nykturia? Przyczyny nykturii Pomocne rady i środki zapobiegawcze Rozpoznanie
Bardziej szczegółowoMINISTERSTWO ZDROWIA Warszawa. JĘ.!: 2013 Podsekretarz Stanu Aleksander Sopliński MZ-MD-P-O734O3 7-2/AT! 13 Pan Marek Michalak Rzecznik Praw Dziecka ul Przemysłowa 30/32 OO-450 Warszawa W nawiązaniu do
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne
Załącznik Nr 3 do Uchwały Nr 14/2012 S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa
Bardziej szczegółowoCZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA POSZCZEGÓLNYCH TYPÓW SKOLIOZ U DZIEWCZĄT I CHŁOPCÓW NA PRZESTRZENI OSTATNICH PIĘĆDZIESIĘCIU LAT
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu Nr 3 2007 Magdalena Rusin, Grażyna Szypuła, Jadwiga Nabielska, Ewa Kowalska, Grażyna Kępys Bielski Ośrodek Gimnastyki Korekcyjno-Kompensacyjnej
Bardziej szczegółowoLeczenie w domu pacjenta - praca w Zespole Leczenia Środowiskowego
Leczenie w domu pacjenta - praca w Zespole Leczenia Środowiskowego Zespół Leczenia Środowiskowego Wieliczka Paweł Sacha specjalista psychiatra Idea psychiatrycznego leczenia środowiskowego, a codzienna
Bardziej szczegółowoKarta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2013/2014. Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: 12.
Państwowa Wyższa Szko la Zawodowa w Nowym Sa czu Instytut Kultury Fizycznej Karta przedmiotu obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 01/01 Kierunek studiów: Fizjoterapia Profil:
Bardziej szczegółowoŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA
Depresja Inż. Agnieszka Świątkowska Założenia kampanii Światowy Dzień Zdrowia obchodzony co roku 7 kwietnia, w rocznicę powstania Światowej Organizacji Zdrowia daje nam unikalną możliwość mobilizacji działań
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003 *Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pedagogiki i Pielęgniarstwa 21-500
Bardziej szczegółowoAneks do Programu Wychowawczo Profilaktycznego Szkoły Podstawowej im. Jana Długosza w Piekarach opracowany na podstawie
Aneks do Programu Wychowawczo Profilaktycznego Szkoły Podstawowej im. Jana Długosza w Piekarach opracowany na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 stycznia 2018 r. zmieniającego
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Projekt z dnia 28.11.2014 r. WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Załącznik nr 7 Lp. Profil lub rodzaj komórki organizacyjnej
Bardziej szczegółowoAnaliza skuteczności i bezpieczeństwa leczenia systemowego najczęściej występujących nowotworów
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Rozprawa doktorska streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza skuteczności i bezpieczeństwa leczenia systemowego najczęściej występujących nowotworów u chorych w podeszłym
Bardziej szczegółowoZnaczenie rozpoznania FASD dla rodziców i opiekunów dziecka. Krzysztof Liszcz
Znaczenie rozpoznania FASD dla rodziców i opiekunów dziecka Krzysztof Liszcz Czym jest rozpoznanie choroby? nazwaniem wcześniej nienazwanego pomocą w rozumieniu związków między przyczynami (wczoraj) a
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Psychiatria w pytaniach i odpowiedziach. 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek
Bardziej szczegółowoStrategie radzenia sobie ze stresem u osób z głuchotą prelingwalną, korzystających z implantu ślimakowego od okresu dorosłości
Strategie radzenia sobie ze stresem u osób z głuchotą prelingwalną, korzystających z implantu ślimakowego od okresu dorosłości Joanna Kobosko, Edyta Piłka, Agnieszka Pankowska, Henryk Skarżyński STRESZCZENIE
Bardziej szczegółowowww.prototo.pl MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO
Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO www.prototo.pl
Bardziej szczegółowoPsychologia a wyzwania współczesnej medycyny - przedmiot fakultatywny
Psychologia a wyzwania współczesnej medycyny - przedmiot fakultatywny - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Psychologia a wyzwania współczesnej medycyny - przedmiot fakultatywny Kod przedmiotu
Bardziej szczegółowoProfilaktyka agresji i przemocy w szkołach część I. mgr Jolanta Kamińska Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Słupsku
Profilaktyka agresji i przemocy w szkołach część I mgr Jolanta Kamińska Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Słupsku Raport NIK Przeciwdziałanie zjawiskom patologii wśród dzieci i młodzieży szkolnej
Bardziej szczegółowoWarszawa, 01.02.2015. Lidia Popek. Klinika Psychiatrii Dzieci i Młodzieży Instytut Psychiatrii i Neurologii 02 957 Warszawa, ul.
Lidia Popek Warszawa, 01.02.2015 Klinika Psychiatrii Dzieci i Młodzieży Instytut Psychiatrii i Neurologii 02 957 Warszawa, ul. Sobieskiego 9 tel. 22 4582806; fax22 6421272 ; email. lpopek@ipi.edu.pl Raport
Bardziej szczegółowoTesty dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.
Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
Bardziej szczegółowoKarta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015. Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: 12.
Państwowa Wyższa Szko la Zawodowa w Nowym Sa czu Instytut Kultury Fizycznej Karta przedmiotu obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 01/01 Kierunek studiów: Fizjoterapia Profil:
Bardziej szczegółowoTYPOLOGIA LESCHA. ZASTOSOWANIE W PSYCHOTERAPII.
TYPOLOGIA LESCHA. ZASTOSOWANIE W PSYCHOTERAPII. Opracowanie: Mieczysław Potrzuski Lesch Alcoholism Typology(LAT) oparta na badaniu 444 pacjentów uzależnionych od alkoholu (rozpoznanych według DSM III),
Bardziej szczegółowoAneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoOPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA
Załącznik nr 9 do Zarządzenia Rektora ATH Nr 514/2011/2012z dnia 14 grudnia 2011 r. Druk DNiSS nr PK_IIIF OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA NAZWA PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA: Pielęgniarstwo specjalistyczne - Psychiatria
Bardziej szczegółowomgr Agnieszka Bartczak mgr Agnieszka Bartczak
Łuszczycowe zapalenie stawów jako przewlekła choroba z dużymi dolegliwościami bólowymi, ograniczeniem sprawności fizycznej oraz współwystępującymi łuszczycowymi zmianami skórnymi często jest powodem stygmatyzacji,
Bardziej szczegółowoI nforma cje ogólne. Nazwa modułu:zaburzenia odżywiania w praktyce dietetyka r.a cykl
Załącznik Nr do Uchwały Nr S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu:zaburzenia odżywiania w praktyce dietetyka r.a. 2018-2019 cykl 2016-2019 Rodzaj modułu/przedmiotu Przedmiot
Bardziej szczegółowoGenetycznie uwarunkowany steroidooporny zespół nerczycowy w polskiej populacji dziecięcej.
Genetycznie uwarunkowany steroidooporny zespół nerczycowy w polskiej populacji dziecięcej. Irena Bałasz-Chmielewska 1*, Lipska-Ziętkiewicz BS. 2, Bieniaś B. 3, Firszt-Adamczyk A. 4 Hyla-Klekot L. 5 Jarmoliński
Bardziej szczegółowoLeczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym
Badanie POInT (Primary Oral Insulin Trial) Leczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym Drodzy Rodzice/Opiekunowie Chcemy objąć Państwa dziecko troskliwą, specjalistyczną
Bardziej szczegółowo