GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA

Transkrypt

1 GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA Ośrodek Pomocy Społecznej w Krynicy-Zdroju ul. Józefa Ignacego Kraszewskiego Krynica Zdrój Tel.(18)

2 I. WSTĘP Program Wspierania Rodzin Gminy Krynica - Zdrój na lata opracowany został w związku z wejściem życie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011r. Nr 149 poz 887 z późn. zm.). W myśl w.w ustawy na jednostki samorządu terytorialnego nałożony został obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej. Ośrodek Pomocy Społecznej w Krynicy Zdroju realizuje powyższe zadania w szczególności we współpracy z: - Urzędem Miejskim w Krynicy - Zdroju, - Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - Policją, - Placówkami oświatowymi, - Centrum Kultury w Krynicy-Zdroju, - Ochroną zdrowia, - Poradnią psychologiczno-pedagogiczną, - Parafiami Rzymsko-Katolickimi. oraz Instytucjami spoza gminy Krynica - Zdrój: - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nowym Sączu, - Sądem Rejonowym w Muszynie, - Prokuraturą Rejonową w Muszynie, - fundacjami i stowarzyszeniami. Zgodnie z art. 176 cytowanej ustawy działania realizowane przez samorząd gminny to: 1) opracowanie i realizacja 3-letnich gminnych programów wspierania rodziny; 2) tworzenie możliwości podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny; 3) tworzenie oraz rozwój systemu opieki nad dzieckiem, w tym placówek wsparcia dziennego, oraz praca z rodziną przeżywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych przez: a) zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy asystenta rodziny oraz dostępu do specjalistycznego poradnictwa, b) organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających, 2

3 c) prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci; 4) finansowanie: a) kosztów szkoleń dla rodzin wspierających, b) podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny, c) kosztów związanych z udzielaniem pomocy, ponoszonych przez rodziny wspierające; 5) współfinansowanie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej; 6) sporządzanie sprawozdań rzeczowo-finansowych z zakresu wspierania rodziny oraz przekazywanie ich właściwemu wojewodzie, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego; 7) prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej. Rodzina jest podstawowym środowiskiem funkcjonowania i rozwoju dziecka, które powinno zapewnić mu bezpieczeństwo fizyczne i emocjonalne. Działa w sposób świadomy i nieświadomy na dziecko, przekazując mu system wartości, tradycje, kształtując jego aktywność i postępowanie na całe życie. Jest też najbardziej stabilnym punktem odniesienia w doświadczeniu dziecka. Choroba alkoholowa, przemoc w rodzinie, niewydolność w pełnieniu funkcji opiekuńczo - wychowawczych, to główne problemy dezorganizujące życie rodziny, którym często towarzyszy problem ubóstwa, długotrwałego bezrobocia, czy zagrożenie bezdomnością. Mianem rodziny dysfunkcyjnej określa się rodzinę, w której występują istotne nieprawidłowości w zaspokajaniu podstawowych potrzeb biologicznych i psychospołecznych dziecka. Problemy w takich rodzinach mają najczęściej charakter wielopokoleniowego procesu tworząc przez to błędne koło, które ciężko rodzinie przerwać wyłącznie własnymi siłami. Dlatego jeżeli w funkcjonowaniu rodziny pojawiają się dysfunkcje, instytucje i służby zobligowane do wspierania rodziny zobowiązane są do podjęcia na jej rzecz określonych działań. Rodziny takie wymagają stałego wsparcia i monitorowania przez przedstawicieli rożnych grup zawodowych: pracowników socjalnych, asystentów rodziny, pedagogów, policji oraz opiekunów świetlic środowiskowych, itp.. 3

4 Praca z rodziną winna być połączona z jej własną aktywnością. Organizując różnorodne formy pomocy na rzecz rodziny wieloproblemowej, należy konsekwentnie realizować zasadę podstawowej roli opiekuńczej i wychowawczej rodziny w rozwoju dziecka. Należy ją wspierać i wspomagać tak, aby przywrócić jej prawidłowe funkcjonowanie. Stąd podstawowym założeniem Programu jest wsparcie rodziny naturalnej oraz eliminowanie takich sytuacji, kiedy dziecko musi opuścić własną rodzinę. Umieszczenie dziecka w systemie pieczy zastępczej nie oznacza rozwiązania problemu rodziny. Z uwagi na więzi emocjonalne dziecka z rodziną i środowiskiem konieczne jest motywowanie rodziców do zmiany na lepsze oraz praca prowadząca do stworzenia prawidłowych warunków rozwoju dziecka w rodzinie naturalnej i jego powrót do domu. Dlatego polityka państwa oraz wszelkie działania instytucji samorządowych i organizacji pozarządowych powinny być nakierowane na pomoc udzielaną rodzinie. Działania władz państwowych i samorządowych w takich sytuacjach określa ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, która nakłada na gminy obowiązek opracowania i realizacji 3-letnich gminnych programów wspierania rodziny. Należy zauważyć, że wspieranie rodziny, to jednocześnie rozwój i wzmacnianie społeczności lokalnej. W rodzinie bowiem dorastają kolejne pokolenia, kształtuje się kapitał ludzki, który w przyszłości będzie tworzył społeczeństwo i wpływał na tempo jego rozwoju. Reformy ustroju terytorialnego państwa powodują, że coraz więcej kompetencji przejmują samorządy gmin i powiatów. Dzieje się tak wzorem innych państw Unii Europejskiej, w których służby społeczne funkcjonują jak najbliżej rodziny. II. DIAGNOZA ŚRODOWISKA I PROBLEMU Krynica-Zdrój jest Gminą miejsko-wiejską. W jej skład wchodzi miasto Krynica-Zdrój oraz osiem okolicznych wsi sołectw (tj. Tylicz, Berest, Polany, Piorunka, Czyrna, Muszynka, Mochnaczka Wyżna, Mochnaczka Niżna). Siedzibą władz gminnych jest miasto Krynica-Zdrój. Krynica - Zdrój jako miasto uzdrowiskowe to centrum edukacji, kultury i sportu. Tutaj zlokalizowane są szkoły średnie, gimnazjum, szkoły podstawowe i przedszkola. Na terenie gminy Krynicy-Zdroju działa na rzecz dzieci i młodzieży 12 świetlic środowiskowych, oraz jedna świetlica funkcjonująca przy parafii Wniebowzięcia NMP w Krynicy-Zdroju. Głównym celem funkcjonowania świetlic jest zapewnienie pomocy w nauce, 4

5 rozwijanie zainteresowań i uzdolnień, wyrównanie braków wychowawczych rodziny oraz tworzenie dobrego samopoczucia i przyjemnego spędzania czasu wolnego. Średnia liczba dzieci uczestniczących w zajęciach w tych placówkach to około 140 dzieci. W zorganizowanym wypoczynku letnim w 2011r. wzięło udział około 500 osób a w 2012r. już około 600 osób. W wypoczynek letni zaangażowane są również Parafie, Stowarzyszenia, instytucje rządowe i pozarządowe itp. Organizowane są również półkolonie dla dzieci ze środowiska wiejskiego. Dane o funkcjonujących placówkach oświatowych na terenie gminy Krynica - Zdrój pokazuje poniższa tabela: Nazwa placówki Lp. placówek Średnia liczba uczniów rok 2011 rok 2012 przedszkola szkoły podstawowe gimnazja szkoły ponadgimnazjalne 1 brak danych Źródło: informacja z Zespołu Obsługi Szkół i Przedszkoli w gminie Krynica-Zdroj Ponadto w Katolickiej Placówce Wychowawczej Nasz Dom w Mochnaczce Niżnej 29 przebywa 14 wychowanek, które pochodzą z różnych powiatów i miejscowości. Dla potrzeb programu opracowano Kartę Diagnostyczną zawierającej informacje nt. liczby mieszkańców gminy Krynica - Zdrój, liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych oraz Funduszu Alimentacyjnego. WYSZCZEGÓLNIENIE LICZBA OSÓB Rok 2011 Rok 2012 Liczba mieszkańców Krynicy - Zdroju osób osób Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej Liczba rodzin korzystających ze świadczeń rodzinnych 429 rodzin 452 rodziny rodzin rodzin 5

6 Liczba rodzin korzystających z Funduszu Alimentacyjnego Źródło: Sprawozdanie Ośrodka Pomocy Społecznej w Krynicy- Zdroju za rok 2011 i rodzin 109 rodzin Poniższe dwie tabele pokazują przyczyny przyznania pomocy w OPS w Krynicy-Zdroju w 2011 roku i 2012 roku rok: LICZBA RODZIN Lp. POWÓD TRUDNEJ SYTUACJI ŻYCIOWEJ OGÓŁEM w tym: NA WSI LICZBA OSÓB W RODZINACH 0 1. UBÓSTWO SIEROCTWO BEZDOMNOŚĆ POTRZEBA OCHRONY MACIERZYŃSTWA W TYM: WIELODZIETNOŚĆ 6. BEZROBOCIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ DŁUGOTRWAŁA LUB CIĘŻKA CHOROBA BEZRADNOŚĆ W SPRAWACH OPIEKUŃCZO- WYCHOWAWCZYCH I PROWADZENIA GOSPODARSTWA DOMOWEGO W TYM: RODZINY NIEPEŁNE 11. RODZINY WIELODZIETNE PRZEMOC W RODZINIE ALKOHOLIZM NARKOMANIA

7 15. TRUDNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO ŻYCIA PO OPUSZCZENIU Z ZAKŁADU KARNEGO BRAK UMIEJĘTNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO ŻYCIA MŁODZIEŻY OPUSZCZAJĄCEJ PLACÓWKI OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZE TRUDNOŚCI W INTEGRACJI OSÓB, KTÓRE OTRZYMAŁY STATUS UCHODŹCY ZDARZENIE LOSOWE SYTUACJA KRYZYSOWA KLĘSKA ŻYWIOŁOWA LUB EKOLOGICZNA Źródło: Sprawozdanie Ośrodka Pomocy Społecznej w Krynicy- Zdroju za rok rok: LICZBA RODZIN Lp. POWÓD TRUDNEJ SYTUACJI ŻYCIOWEJ OGÓŁEM w tym: NA WSI LICZBA OSÓB W RODZINACH UBÓSTWO SIEROCTWO BEZDOMNOŚĆ POTRZEBA OCHRONY MACIERZYŃSTWA W TYM: WIELODZIETNOŚĆ BEZROBOCIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ DŁUGOTRWAŁA LUB CIĘŻKA CHOROBA

8 9. BEZRADNOŚĆ W SPRAWACH OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZYCH I PROWADZENIA GOSPODARSTWA DOMOWEGO 10. W TYM: RODZINY NIEPEŁNE RODZINY WIELODZIETNE PRZEMOC W RODZINIE ALKOHOLIZM NARKOMANIA TRUDNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO ŻYCIA PO OPUSZCZENIU Z ZAKŁADU KARNEGO BRAK UMIEJĘTNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO ŻYCIA MŁODZIEŻY OPUSZCZAJĄCEJ PLACÓWKI OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZE TRUDNOŚCI W INTEGRACJI OSÓB, KTÓRE OTRZYMAŁY STATUS UCHODŹCY ZDARZENIE LOSOWE SYTUACJA KRYZYSOWA KLĘSKA ŻYWIOŁOWA LUB EKOLOGICZNA Źródło: Sprawozdanie Ośrodka Pomocy Społecznej w Krynicy- Zdroju za rok 2012 Przedstawione dane wskazują, że przyczyną trudnej sytuacji życiowej w rodzinach na terenie Gminy jest ubóstwo. Ubóstwem określa się stan, w którym jednostce czy grupie społecznej brakuje środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb, uznawanych w danej społeczności za niezbędne. Pod pojęciem podstawowe potrzeby kryje się poza wyżywieniem, którego niezbędności nikt nie kwestionuje takie potrzeby jak: ubranie, mieszkanie, zachowanie zdrowia, uzyskanie zdrowia, uczestniczenie w świadczeniach kulturalnych. Ustawa o pomocy społecznej zawiera zamkniętą listę powodów, dla których każdy mieszkaniec ma prawo skorzystać z systemu pomocy społecznej. Podstawową przesłanką przyznawania pomocy jest spełnienie wspominanego wcześniej kryterium dochodowego, informującego o istotnym 8

9 braku środków do życia, zarówno w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jak i całej rodziny. Najczęstszymi przyczynami kwalifikującymi do pomocy społecznej są: bezrobocie, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, niepełnosprawność, długotrwała choroba oraz nadużywanie alkoholu. Niepokojącym zjawiskiem jest korzystanie rodzin z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. Bezradność wynikająca z zaburzenia równowagi systemu rodzinnego przejawiającego się trudnościami we własnym wypełnianiu ról społecznych przez poszczególnych członków rodziny często jest przyczyną złego funkcjonowania rodziny. Objawia się to problemami w pełnieniu ról rodzicielskich i problemami wychowawczymi związanymi z prezentowaniem przez dzieci agresywnych zachowań, łamaniem obyczajów i norm społecznych. Wszelka pomoc w takim przypadku powinna zmierzać do udzielania rodzinie wsparcia w odbudowie prawidłowych relacji i umacniania własnych postaw rodzicielskich. Warunkiem powodzenia jest możliwie jak najwcześniejsze udzielenie pomocy oraz stosowanie działań profilaktyczno-ochronnych. Ilość rodzin zastępczych funkcjonujących na terenie Krynicy-Zdroju oraz liczbę rodzin zastępczych według rodzaju i stopnia pokrewieństwa z dzieckiem przedstawiają tabele poniżej: 1.Rodziny zastępcze na terenie Gminy Krynicy Zdroju w 2011r.: Liczba rodzin zastępczych Liczba dzieci Liczba wychowanków kontynuujących naukę z rodzin zastępczych Rodziny zastępcze na terenie Gminy Krynicy Zdroju w 2012r.: Liczba rodzin zastępczych Liczba dzieci Liczba wychowanków kontynuujących naukę z rodzin zastępczych Rodziny zastępcze według pokrewieństwa na terenie Gminy Krynicy Zdroju w 2012r.: 9

10 Liczba rodzin zastępczych ogółem Rodziny spokrewnione Rodziny niezawodowe Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Nowym Sączu. W 2012r. w placówkach opiekuńczo wychowawczych na terenie Powiatu Nowosądeckiego przebywało 5 dzieci z gminy Krynica Zdrój. III. CELE PROGRAMU Utrzymanie dziecka w rodzinie bądź jego powrót do rodziny jest celem priorytetowym dlatego praca z rodziną powinna być rozpatrywana z perspektywy potrzeb dziecka. Cel główny Programu: Wsparcie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych. Cele szczegółowe: 1. Diagnozowanie i monitoring skali potrzeb i problemów rodzin. 2. Integrowanie i doskonalenie lokalnego systemu wsparcia rodziny, w tym kompetencji kadr działających na rzecz dziecka i rodziny. 3. Poprawa funkcjonowania rodziny oraz warunków rozwoju dziecka w środowisku rodzinnym. 4. Przeciwdziałanie marginalizacji społecznej rodzin dysfunkcyjnych. 5. Uwrażliwianie i aktywizowanie środowiska lokalnego na potrzeby dzieci i rodzin dysfunkcyjnych. 6. Promowanie rodziny jako priorytetu w pracy instytucji i służb działających na jej rzecz. IV. ADRESACI PROGRAMU Odbiorcami programu będą rodziny zamieszkałe w gminie Krynica - Zdrój, doświadczające problemów opiekuńczo-wychowawczych, zagrożone umieszczeniem dzieci w pieczy zastępczej bądź też takie, którym została odebrana lub ograniczona władza rodzicielska poprzez umieszczenie dzieci w pieczy zastępczej. 10

11 V. DZIAŁANIA I SPOSOB ICH REALIZACJI Dla realizacji celów zakłada się następujące działania: 1. Wsparcie interdyscyplinarne. W pracy z rodziną ważna jest koordynacja działań rożnych instytucji i służb wspierania rodziny takich jak Sąd, Policja, Szkoła, PCPR. Praca ta powinno skutkować trafniejszą diagnozą problemów, ustaleniem spójnego planu pomocy oraz uruchamiać mechanizmy współpracy z właściwymi instytucjami i służbami. 2. Prowadzenie i rozwój różnorodnych form wsparcia dziennego. Rodziny wychowujące dzieci w wieku szkolnym, a zwłaszcza rodziny, które mają trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, potrzebują pomocy w zakresie organizowania dzieciom czasu wolnego, pokonywania trudności szkolnych, zaburzeń zachowania itp.. W związku z tym konieczny jest rozwój różnorodnych środowiskowych form dziennej opieki nad dziećmi i młodzieżą w wieku szkolnym. Placówki wsparcia dziennego mogą być prowadzone w formie: a) opiekuńczej, w tym kół zainteresowań, świetlic, klubów i ognisk wychowawczych, b) specjalistycznej, c) pracy podwórkowej realizowanej przez wychowawcę. 3. Pomoc w formie rodzin wspierających. Pełnienie funkcji rodziny wspierającej może być powierzone osobom z bezpośredniego otoczenia rodziny i dziecka. Zadania rodziny wspierającej to m. in. pomoc w opiece nad dziećmi, prowadzeniu gospodarstwa domowego, wspólne spędzanie czasu wolnego. Pomoc ta będzie wynikać z przyjętego i zaakceptowanego planu pomocy rodzinie, a realizowana będzie na podstawie zawartej umowy. Rodzina wspierająca może otrzymać zwrot kosztów świadczonej pomocy, co zostanie określone w treści umowy. W celu podniesienia skuteczności oddziaływania rodzin wspierających, należy zadbać o ich przygotowanie poprzez poradnictwo oraz szkolenie. 4. Poradnictwo specjalistyczne. Praca z rodziną może być prowadzona w formie konsultacji i poradnictwa specjalistycznego 11

12 (pedagogicznego, prawnego, zawodowego, itp.), terapii systemowej rodzin, treningu umiejętności wychowawczych dla rodziców, psychoedukacji, mediacji. Narzędziem wzmocnienia rodziny może być również doradztwo w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego, dbałości o higienę osobistą i otoczenia. Tam, gdzie jest to potrzebne i możliwe, praca powinna opierać się o kontrakt z rodziną. Poradnictwo powinno dotyczyć sposobów zaspokajania potrzeb dziecka i rozwiązywania problemów wewnątrzrodzinnych. Terapia rodzin powinna być prowadzona z wykorzystaniem najnowszych metod i technik terapeutycznych. Niezwykle ważnym elementem jest również dostęp rodziny do pomocy prawnej, szczególnie w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 5. Usługi asystenta rodziny. Usługa asystenta rodziny prowadzona jest w celu zdobycia przez rodziny kompetencji w zakresie pełnienia ról społecznych zgodnie z ogólnie przyjętymi normami społecznymi. Asystent rodziny przez pewien czas wspiera rodzinę, aby w przyszłości samodzielnie potrafiła pokonywać trudności życiowe, zwłaszcza dotyczące opieki i wychowania dzieci. Termin asystent został wyprowadzony od słowa asysta, które jest określeniem na osobę towarzyszącą komuś, współobecną, pomagającą, będącą w pogotowiu. Asystent rodziny towarzyszy rodzicom w wprowadzeniu zmian w swoim myśleniu, zachowaniu oraz otoczeniu, koniecznych do tego, aby środowisko rodzinne sprzyjało bezpieczeństwu i prawidłowemu rozwojowi dzieci. Asystentura rodziny polega na zindywidualizowanej pracy w rodzinie, z rodziną, dla rodziny (na jej rzecz), przy dominowaniu pracy z rodziną. Cechami charakterystycznymi asystowania jest indywidualizacja pracy wynikająca z małej liczby odbiorców, dostosowanie do określonych grup beneficjentów i ich realnych potrzeb, dawanie możliwości skierowania do nich dedykowanego wsparcia. Asystent rodziny ma za zadanie zwiększyć poczucie wpływu na własne życie, podnieść samoocenę. Indywidualna pomoc służy rozwojowi kompetencji poszczególnych członków rodziny, osiąganiu wyznaczonych przez nich celów, wzbudzaniu w nich wiary we własne możliwości oraz motywowaniu do podejmowania działań, do tej pory uznawanych za niemożliwe. Działania asystenta i rodziny zmierzają do jej usamodzielnienia i pozostawienia dzieci w rodzinie, w środowisku zapewniającym im poczucie bezpieczeństwa i prawidłowy rozwój. Do zadań asystenta rodziny należy w szczególności: 12

13 opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym; opracowanie, we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej, planu pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej; udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego; udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych; udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów psychologicznych; udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi; wspieranie aktywności społecznej rodzin; motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych; udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej; motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców, mających na celu kształtowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i umiejętności psychospołecznych; udzielanie wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych; podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin; prowadzenie indywidualnych konsultacji wychowawczych dla rodziców i dzieci; prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną; monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną; sporządzanie, na wniosek sądu, opinii o rodzinie i jej członkach; współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny; współpraca z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą, o których mowa w art. 9a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493, z 2009 r. Nr 206, poz oraz z 2010 r. Nr 28, poz. 146 i Nr 125, poz. 842), lub innymi podmiotami, których pomoc przy wykonywaniu zadań uzna za niezbędną. 13