PAMIĘĆ A TOŻSAMOŚĆ. jak fałszywe wspomnienia kształtują rzeczywistość psychiczną człowieka. Patrycja Maciaszek, Uniwersytet Jagielloński

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PAMIĘĆ A TOŻSAMOŚĆ. jak fałszywe wspomnienia kształtują rzeczywistość psychiczną człowieka. Patrycja Maciaszek, Uniwersytet Jagielloński"

Janina Bukowska
6 lat temu
Przeglądów:

1 PAMIĘĆ A TOŻSAMOŚĆ jak fałszywe wspomnienia kształtują rzeczywistość psychiczną człowieka Patrycja Maciaszek, Uniwersytet Jagielloński

2 ( ) aby być sobą musimy mieć siebie posiadać historię swego życia, pamiętać swoje wewnętrzne opowiadanie Olivier Sachs, Kwestia Tożsamości

3 semantyczna / epizodyczna & autobiograficzna (Tulving, 1972; Brewer, 1986; Maruszewski, 2005) pamięć LTM / STM / WM (Atkinson & Shiffrin, 1968; Baddeley, 1976, 2002) deklaratywna / proceduralna (Anderson, 1976; Squire & Zola-Morgan, 1991) retrospektywna / prospektywna (Kvavilashvili, 1987, Niedźwieńska, 2013) JA? (tożsamość) świadomość ikoniczna / echoiczna (Sperling, 1960; Neiser, 1967) ekstrospektywna introspektywna metapoznawcza (Nęcka, 2008) inne subiektywna pewność

4 Spójność Ja wymaga Spójnych doświadczeń (Maruszewski, 2005)

5 - h i p o t e z y 1. Ekonomia poznawcza Skutek: uproszczenie rzeczywistości, niepamięć szczegółów & źródła informacji, podatność na sugestię Przykład: Peter Reilly przyznający się do zabójstwa własnej matki (Schacter, 2003) 2. Zależność od kontekstu Skutek: dopasowywanie śladów pamięciowych do struktur wiedzy ogólnej, wpisywanie informacji w istniejące skrypty & dopasowywanie wspomnień do przekonań Przykład: Loftus (1975): zagubiony w centrum handlowym 3. Potrzeba domknięcia Skutek: Uzupełnianie niedokończonej struktury treściami z wewnątrz systemu poznawczego Przykład: dopisywanie do luk we wspomnieniach ich najbardziej prawdopodobnych wersji DRM (Deese, 1959; Roediger & McDermott, 1995) 4. Poszukiwanie sensu Binet i Henri (1894): już u małych dzieci działa mechanizm pozwalający oddzielać ogólny sens informacji od ich konkretnych odpowiedników

6 Metoda: FAŁSZYWE WSPOMNIENIA paradygmat list słów skojarzonych (DRM, Deese, 1959; Roediger & McDermott, 1995) Osoby badane: studentów IP UŁ Procedura: prezentacja listy słów zadanie dystrakcyjne test pamięci prezentacja kolejnej listy x 8

7 prawdopodobieństwo przypomnienia porównanie % przypomnień poprawnych oraz fałszywych w 3 grupach; N = 94; F(91,3) = 51,117; p<0, ,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,6 0,5 poprawne fałszywe 0,3 0,2 0,1 0,2 0 Max.8 gr A gr B gr C M=5 M=1 M=4

8 89% os. min.1 fał s z y w e w s p o m n i e n i e różnice międzygrupowe ANOVA: F(91,3) = 51,117; p<0,0001 Jak to się ma do poruszanych kwestii? SUBIEKTYWNA PEWNOŚĆ badanych do prawdziwości wspomnień know/remember judgement (Tulving, 1972) poczucie pamiętania Hipoteza: Je s t e m p e w ny, ż e p a m i ę t a m = transfer z pamięci semantycznej (DRM) do epizodycznej

Jest tylko jeden problem na koniec będziemy musieli połknąć tabletkę niepamięci.

9 Kahneman: przykład wakacji? Czy chcieliby Państwo, aby wakacje potrwały jeszcze tydzień albo dwa? Tak, najlepiej dwa? Wyobraźmy sobie, że pojawia się atrakcyjna okazja wyjazdu. Jest tylko jeden problem na koniec będziemy musieli połknąć tabletkę niepamięci. Nie przetrwa też żadne zdjęcie.? Dalej chcieliby Państwo pojechać? Tak to już nie tak bardzo K o n k l u z j a : usilnie pragniemy pamiętać, nawet kosztem doświadczenia

10 PODSUMOWANIE 1. Pamięć ma kluczowe znaczenie dla tożsamości 2. Treść pamięci decyduje o tym, kim się czujemy 3. Zapamiętanie wydarzenia jest ważniejsze niż jego przeżycie.a jednocześnie: 4. Sposób działania pamięci powoduje powstawanie fałszywych wspomnień! pytanie otwarte CO SIĘ DZIEJE Z NASZĄ TOŻSAMOŚCIĄ, KIEDY OPIERA SIĘ NA FAŁSZYWYCH WSPOMNIENIACH?

BIBLIOGRAFIA Brzeziński, J. (2003), Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN Collins, A. M., Loftus E., F. (1975). A spreading-activation theory of semantic processing.

A., McDermott, K. B., Percer, J. M. (2011). Modality Effects in False Recall and False Recognition. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory and Cognition, 27(2) 339-353. Israel, L.

11 BIBLIOGRAFIA Brzeziński, J. (2003), Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN Collins, A. M., Loftus E., F. (1975). A spreading-activation theory of semantic processing. Psychological Review, 82(6), Deese, J. (1959). On the predictions of occurrence of particular verbal intrusions in immediate recall. Journal of Experimental Psychology, 58(1) Gallo, D. A., McDermott, K. B., Percer, J. M. (2011). Modality Effects in False Recall and False Recognition. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory and Cognition, 27(2) Israel, L., Schacter, D. L. (1997) Pictorial encoding reduces false recognition of semantic associates. Psychonomic Bulletin & Review, 4, Jachinski, U., Wentura, D. (2002). Misleading Posevent Information and Working Memory Capacity: An Indivual Differences Approach to Eyewitness Memory. Applied Cognitive Psychology, 16, Jagodzińska, M. (2001). Psychologia pamięci. Warszawa: Helion. Johansson, M., Stenberg, G. (2002). Inducting and reducting false memories: A Swedish Version of the Deese-Roediger-McDermott paradigm. Scandinavian Journal of Psychology, 43, Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. Loftus, E. F. (1975). Leading Questions and the Eyewitness Report. Cognitive Psychology. 7, Loftus, E. F., Hoffman, H., G. (1989). Misinformation and Memory: The Creation of New Memories. Journal of Experimental Psychology. 118 (1), Loftus, E. F., Pickrell, J. E. (1995). The Formation of False Memories. Psychiatric Annals. 12, Maruszewski, T. (2005). Pamięć autobiograficzna. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Maruszewski, T.(2001). Psychologia poznania. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. McDermott, K. B., Roediger, H. R. (1995). Creating False Memories: Remembering Words Not Presented In Lists. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory and Cognition, 21 (4), Mao, W. B., Wang, L. S., Yang, Z. L. (2010). Modality effect in false recognition: Evidence from Chinese characters. International Journal of Psychology. 45 (1), 4 11 Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Niedźwieńska, A. (2000). Fałszywe wspomnienia. Studia Psychologiczne, 38, Niedźwieńska, A. (2004). Poznawcze mechanizmy zniekształceń w pamięci zdarzeń. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Olszewska, J., Ulatowska J. (w druku). The role of encoding strategy in decreasing false recall and recognition in category repetition procedure. Advances in Cognitive Psychology. Schacter, D. L. (2001). Siedem grzechów pamięci. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy Smith, E. R., Engle W. R. (2011). Study Modality and False Recall: The Influence of Resource Availability. Experimental Psychology, 58(2), Smith, R. E., Hunt, R. R. (1998). Presentation modality affects false memory. Psychonomic Buletin & Review, 5,

Podobne dokumenty

BIAŁA LIMUZYNA DAVIDA BOWIEGO

Patrycja Maciaszek, Uniwersytet Jagielloński BIAŁA LIMUZYNA DAVIDA BOWIEGO czyli słów kilka o społecznych konsekwencjach posiadania przez ludzi FAŁSZYWYCH WSPOMNIEŃ FAŁSZYWE WSPOMNIENIA subiektywna zmiana