UMOWA O ROBOTY BUDOWLANE. Umowa o roboty budowlane została uregulowana w art K.c. Jest to umowa

Transkrypt

1 Umowa o roboty budowlane została uregulowana w art K.c. Jest to umowa konsensualna, odpłatna i wzajemna, a wynikające z niej zobowiązanie ma charakter zobowiązania rezultatu. Zgodnie z art. 647 K.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Użyte w art. 647 K.c. pojęcie obiektu nie należy zawężać wyłącznie do pojęcia obiektu zdefiniowanego w art. 3 pkt 1 UsPrBud 1. W umowie o roboty budowlane przedmiotem umowy może być budowa 2, przebudowa 3 montaż, remont 4, a także rozbiórka obiektu budowlanego. Umowa o roboty budowlane stanowi odrębny typ umowy nazwanej i nie jest podtypem 1 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010r. Nr 243, poz. 1623, z późn. zm.). 2 Wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego. 3 Wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego. Strona 1 4 Wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.

2 umowy o dzieło, choć historycznie z niej się wywodzi. Za przeważające w tym zakresie uznać należy stanowisko wyrażone w uzasadnieniu uchwały siedmiu sędziów SN z 11 stycznia 2002 r., III CZP 63/01. W odróżnieniu od umowy o dzieło, umowa o roboty budowlane dotyczy przedsięwzięcia większych rozmiarów, o zindywidualizowanych właściwościach, zarówno fizycznych, jak i użytkowych, któremu w zasadzie towarzyszy projektowanie i zinstytucjonalizowany nadzór. Jeżeli strona twierdzi, że zawarta umowa jest umową o roboty budowlane w rozumieniu art. 647 K.c. powinna wykazać, że umowa zawiera cechy pozwalające na takie jej zakwalifikowanie. W razie niewykazania powyższego, prawidłowe jest uznanie, że strony łączy umowa o dzieło (wyrok SN I CSK 51 / 07 z r.). Przedmiotem umowy o roboty budowlane są więc roboty obejmujące duże i skomplikowane prace budowlane. Niewielkie i proste prace stanowią z w dalszym ciągu przedmiot umowy o dzieło. Podstawowe znaczenie maja tu przepisy UsPrBud. Zawarte w UsPrBud uregulowania dotyczą problematyki projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz pozwalają na wyjaśnienie pojęć, którymi ustawodawca posłużył się przy definicji umowy o roboty budowlane lub które mają dla niej istotne znaczenie. Są to m.in. pojęcia: robót budowlanych, obiektu budowlanego, terenu budowy. Świadczenie wykonawcy w umowie o roboty budowlane jest podzielne, bowiem z reguły może być ono spełnione bez istotnej zmiany przedmiotu świadczenia. W rezultacie podzielny charakter świadczenia wykonawcy prowadzić do zastosowania przepisu art K.c., przewidującego możliwość odstąpienia zamawiającego od umowy w zakresie pozostałej części niespełnionego świadczenia (tzw. odstąpienie częściowe od umowy), jeżeli istnieją usprawiedliwione podstawy do takiego odstąpienia (wyrok SN III CSK 11 / 06 z r.). W uchwale z 11 stycznia 2002 r. SN Strona 2

3 rozstrzygnął natomiast ważne zagadnienie w relacji pomiędzy umową o dzieło a umową o roboty budowlane, którym była kwestia terminu przedawnienia roszczeń wynikających z tychże umów. Aktualnie, zgodnie z przyjętym w doktrynie stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Najwyższy, do umowy o roboty budowlane nie stosuje się wynikającego z umowy o dzieło dwuletniego terminu przedawnienia roszczeń, a więc roszczenia wynikające z umowy o roboty budowlane przedawniają się w ogólnych terminach przedawnienia określonych w art. 118 K.c., tj. w przypadku roszczeń związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą w terminie trzech lat. Forma umowy Zgodnie z art i 2 umowa o roboty budowlane powinna być stwierdzona pismem, a wymagana przez właściwe przepisy dokumentacja stanowi część składową umowy. Forma pisemna umowy o roboty budowlane zastrzeżona jest jedynie dla celów dowodowych. Jej niezachowanie nie powoduje więc nieważności. Oznacza to, że niezawarta na piśmie umowa o roboty budowlane jest ważna, ale istnieją ograniczenia dowodowe w zakresie dowiedzenia jej istnienia i treści. Jeżeli więc strona twierdzi, że zawarta umowa jest umową o roboty budowlane w rozumieniu art. 647 K.c., powinna wykazać, że umowa zawiera cechy pozwalające na takie jej zakwalifikowanie. W razie niewykazania powyższego, prawidłowe jest uznanie, że strony łączy umowa o dzieło. Jeżeli przewidziana w art K.c. pisemna forma umowy o roboty budowlane jest Strona 3 zastrzeżona tylko dla celów dowodowych, to możliwe jest ustalenie treści umowy, także na podstawie dowodu z zeznań świadków oraz z przesłuchania stron, o ile sąd uzna to za konieczne (art zd. ostatnie k.c. w związku z art. 246 K.p.c., wyrok SN II CKN

4 667 / 97 z 1 kwietnia 1998 r). Dopuszczalne jest zatem ustalenie, że umowa o roboty budowlane (art. 647 k.c.) może być zawarta poprzez czynności konkludentne (art. 60 K.c.). Ponieważ zgodnie z art. 658 K.c. przepisy tytułu XVI. Umowa o roboty budowlane stosuje się odpowiednio do umowy o wykonanie remontu budynku lub budowli, forma pisemna wymagana będzie do umów o wykonanie robót budowlanych, niezależnie od tego, czy będą dotyczyć całego obiektu budowlanego, niektórych jego części, czy też o remont. Art K.c. wymaga, aby część składową umowy o roboty budowlane stanowiła wymagana przez właściwe przepisy dokumentacja. W przypadku umowy o roboty budowlane zawartej bez obowiązku stosowania Pzp dokumentacją, o której mowa w K.c. jest dokumentacja, która pozwala ustalić przedmiot umowy, a także dające się wyodrębnić przedmioty odbioru, jeśli uzgodniono dokonywanie go częściami. Częścią składową umowy o roboty budowlane zawartej po przeprowadzonym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, jeżeli było wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę, a w istotnych postanowieniach umowy przyjęto zasadę wynagrodzenia kosztorysowego będą: 1) projekt budowlany w zakresie uwzględniającym specyfikę robót budowlanych, 2) specyfikacja techniczna (specyfikacje techniczne) wykonania i odbioru robót budowlanych, 3) projekty wykonawcze uzupełniające i uszczegóławiające projekt budowlany, Strona 4 4) kosztorys ofertowy (wyceniony przedmiar (wycenione przedmiary) robót.

5 W świetle obowiązujących przepisów autorzy projektów wykonawczych nie muszą posiadać uprawnień budowlanych do projektowania. Częścią składową umowy o roboty budowlane zawartej po przeprowadzonym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, jeżeli nie było wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę, a w istotnych postanowieniach umowy przyjęto zasadę wynagrodzenia kosztorysowego, dokumentacją, o której mowa w K.c. będą plany, rysunki lub inne dokumenty umożliwiające jednoznaczne określenie rodzaju i zakresu robót budowlanych podstawowych oraz uwarunkowań i dokładnej lokalizacji ich wykonywania oraz wyceniony przedmiar robót (kosztorys ofertowy). Jeśli zamówienie na roboty budowlane jest udzielane w trybie zamówienia z wolnej ręki lub w istotnych postanowieniach umowy przyjęto zasadę wynagrodzenia ryczałtowego, a zamawiający odstąpił od żądania dokonania wyceny przedmiaru robót, częścią składową umowy o roboty budowlane nie będzie kosztorys ofertowy (wyceniony przedmiar robót). Częścią składową umowy o roboty budowlane może być także harmonogram finansowo - rzeczowy. Strony umowy o roboty budowlane Strona podmiotowa umowy o roboty budowlane nie wprowadza jakichkolwiek Strona 5 ograniczeń w odniesieniu do podmiotów obrotu cywilnoprawnego. Inwestorem jest podmiot, który posiada odpowiednie środki finansowe na realizację inwestycji, a także podmiot podejmujący się zastępczo czynności inwestora (inwestor zastępczy,

6 wykonawca robót powierniczo organizujący proces budowlany, deweloper). Inwestorem może być więc każdy podmiot i nie ma znaczenia, czy przewidziany w umowie obiekt będzie w przyszłości własnością inwestora, czy będzie przeznaczony na sprzedaż. Inwestor ma prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, jeżeli wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, pod warunkiem zgodności zamierzenia budowlanego z przepisami (art. 4 UsPrBud). Przepisy Kodeksu cywilnego nie precyzują obowiązków inwestora. W art. 647 K.c. ustawodawca nakłada na inwestora jedynie zobowiązanie do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Art. 17 pkt 1 UsPrBud wymienia natomiast inwestora, jako uczestnika procesu budowlanego, określając w art. 18 UsPrBud zakres jego obowiązków, do których należy zorganizowanie procesu budowy, z uwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a w szczególności zapewnienie: 1) opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektów, 2) objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy, 3) opracowania planu BIOZ, 4) wykonania i odbioru robót budowlanych, 5) w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót Strona 6 budowlanych lub warunkami gruntowymi, nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych

7 przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych (m. in. posiadające określone uprawnienia budowlane). Ponadto inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie oraz zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego. Szczegółowy zakres obowiązków inwestora określają m.in. art. 19 ust. 1 5, art. 22 pkt 1 6, 5 7, 7 8, 9 9, art. 28 ust. 1 10, art. 30 ust. 1 11, art i UsPrBud. 5 Właściwy organ może w decyzji o pozwoleniu na budowę nałożyć na inwestora obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego, a także obowiązek zapewnienia nadzoru autorskiego, w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania obiektu lub robót budowlanych bądź przewidywanym wpływem na środowisko. 6 Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego. 7 Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem. 8 Do podstawowych obowiązków kierownika budowy zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru. 9 Do podstawowych obowiązków kierownika budowy zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i Strona 7 zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a także przekazanie inwestorowi oświadczenia, o którym mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 UsPrBud. 10 Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art UsPrBud. 11 Art. 30 ust. 1 dotyczy robót budowlanych podlegających zgłoszeniu właściwemu organowi.

8 Strona podmiotowa umowy o roboty budowlane nie wprowadza także jakichkolwiek ograniczeń w odniesieniu do wykonawcy, którym może być każdy podmiot prowadzący roboty budowlane. Okoliczności stanowiące przeszkodę w prawidłowym wykonaniu robót Odpowiedzialność za szkody na terenie budowy Ryzyko zniszczenia obiektu 12 Inwestor jest obowiązany bezzwłocznie zawiadomić właściwy organ o zmianie: kierownika budowy lub robót, inspektora nadzoru inwestorskiego, projektanta sprawującego nadzór autorski, podając, od kiedy nastąpiła zmiana. Do zawiadomienia należy dołączyć oświadczenia tych osób o przejęciu obowiązków. 13 Inwestor, w stosunku do którego nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie Strona 8 obiektu budowlanego, jest obowiązany zawiadomić, zgodnie z właściwością wynikającą z przepisów szczególnych, organy: Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowej Straży Pożarnej o zakończeniu budowy obiektu budowlanego i zamiarze przystąpienia do jego użytkowania. Organy zajmują stanowisko w sprawie zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym. Niezajęcie stanowiska przez te organy w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, traktuje się jak niezgłoszenie sprzeciwu lub uwag.

9 Opóźnianie się przez wykonawcę z rozpoczęciem robót lub wykończeniem obiektu albo wykonywaniem przez wykonawcę robót w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową Ponoszenie przez inwestora i wykonawcę solidarnej odpowiedzialności za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę w zamówieniach do euro (do euro w przypadku zamawiających sektorowych) Cały komentarz zawiera 18 stron. Strona 9