Rolnictwo ekologiczne w województwie zachodniopomorskim

Transkrypt

1 Rolnictwo ekologiczne w województwie zachodniopomorskim pierwsze spotkanie eksperckie z cyklu Z Marszałkiem o rolnictwie Dr inż. Jarosław Rzepa Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego Szczecin, 30 marca 2011 r. 1

2 Czy rolnictwo ekologiczne to działalnośd niszowa dla hobbystów? 2

3 miejsce w kraju Rolnictwo ekologiczne województwa zachodniopomorskiego na tle Polski powierzchnia gosp ilośd gospodarstw ilośd przetwórni Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie danych GIJHARS 3

4 Udział procentowy 12,0% 10,0% Udział powierzchni ekologicznych upraw rolnych w użytkach rolnych w użytkowaniu 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% WZ 0,9% 1,4% 2,7% 4,1% 5,8% 5,4% 6,9% 10,8% PL 0,4% 0,6% 1,0% 1,4% 1,8% 1,9% 2,3% 3,2% Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie danych GIJHARS 4

5 Liczba gospodarstw [szt] udział w kraju [%] Liczba gospodarstw ekologicznych w województwie zachodniopomorskim 14,0% 12,0% 10,0% ilość gosp. [szt] udział w kraju [%] 3,7% 4,7% 5,6% 7,4% 8,9% 9,4% 9,5% 11,5% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie danych GIJHARS 5

6 liczba producentów Liderzy rolnictwa ekologicznego w województwie zachodniopomorskim pozostałe p. świdwioski p. szczecinecki p. koszalioski p. goleniowski p. drawski Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie danych GIJHARS 6

7 liczba producentów Liderzy rolnictwa ekologicznego w województwie zachodniopomorskim p. drawski p. goleniowski p. koszalioski p. szczecinecki p. świdwioski pozostałe pow Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie danych GIJHARS

8 powierzchnia [tys. ha] udział w kraju [%] 120,0 Powierzchnia gospodarstw ekologicznych w województwie zachodniopomorskim 25,0% 100,0 20,0% 80,0 15,0% 60,0 40,0 10,0% 20,0 5,0% 0, powierzchnia [tys. ha] 9,5 15,5 28,1 42,4 59,1 54,2 69,0 108,0 udział w kraju [%] 15,5% 14,8% 16,9% 18,6% 20,6% 17,2% 18,8% 20,6% 0,0% Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie danych GIJHARS 8

9 Powierzchnia gospodarstw [ha] Powierzchnia gospodarstw ekologicznych w województwie zachodniopomorskim pozostałe świdwioski szczecinecki koszalioski goleniowski drawski Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie danych GIJHARS 9

10 Powierzchnia gospodarstw [ha] Powierzchnia gospodarstw ekologicznych w województwie zachodniopomorskim drawski goleniowski koszalioski szczecinecki świdwioski pozostałe Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie danych GIJHARS10

11 powierzchnia upraw [ha] Struktura gospodarstw ekologicznych w województwie zachodniopomorskim pozostałe (w tym orzechy) warzywa upr. sadown. i jagodowe rośl. przem rośl. na pasze zboża pastwiska i łąki Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie danych GIJHARS 11

12 powierzchnia upraw [ha] Struktura gospodarstw ekologicznych w województwie zachodniopomorskim pastwiska i łąki zboża rośl. na pasze rośl. przem upr. sadown. i jagodowe warzywa pozostałe (w tym orzechy) Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie danych GIJHARS 12

13 Liczba przetwórni [szt] udział w kraju [%] 30 Przetwórnie ekologiczne w województwie zachodniopomorskim na tle kraju 12,0% 25 10,0% 20 8,0% 15 6,0% 10 4,0% 5 2,0% ilość [szt] udział [%] 9,1% 10,9% 7,1% 7,1% 6,3% 5,4% 9,0% 8,7% 0,0% Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie danych GIJHARS 13

14 ilośd przetwórni Przetwórnie ekologiczne w województwie zachodniopomorskim pozostałe p. świdwioski p. szczecinecki p. koszalioski p. goleniowski p. drawski Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie danych GIJHARS14

15 ilośd producentów Przetwórnie ekologiczne w województwie zachodniopomorskim p. drawski p. goleniowski p. koszalioski p. szczecinecki p. świdwioski pozostałe Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie danych GIJHARS 15

16 Diagnoza rozwoju rolnictwa ekologicznego w województwie zachodniopomorskim - słabe przetwórstwo podstawowej produkcji rolnej - potrzeba poszukiwania alternatywnej działalności - atrakcyjne dopłaty - dobre przykłady pionierów rolnictwa ekologicznego - moda na turystykę i ekologię w województwie 16

17 Specyfika działalności w województwie zachodniopomorskim - duże ekologiczne gospodarstwa towarowe - uprawy zbożowe i wyroby piekarnicze - uprawa warzyw i owoców oraz przetwory - hodowla i przetwory - ekologiczne gospodarstwa agroturystyczne - ekologiczne gospodarstwa niskotowarowe 17

18 Przykład 1 wielkoobszarowe gospodarstwo z produkcją zwierzęcą i roślinną Fundacja im. Stanisława Karłowskiego Spółka Rolnicza Juchowo Sp. z o.o. Juchowo, gm. Borne Sulinowo, pow. szczecinecki Wielkośd gospodarstwa: ha Produkcja roślinna: orkisz, pszenica ozima, żyto ozime, gryka, len, jęczmieo jary i ozimy, owies, rośliny strączkowe, warzywa, zioła, łąki trwałe i pastwiska, rośliny na nawóz zielony, poplony Produkcja zwierzęca: krowy mleczne długowieczne rasy HF holsztyosko-fryzyjskiej i BS brunatnej szwajcarskiej Produkty oferowane na sprzedaż: zboża, mleko, bydło rzeźne, warzywa, syropy: malinowy i żurawinowy, eliksir imbirowy, zioła świeże i suszone 18

19 SPÓŁKA ROLNICZA JUCHOWO Sp. z o.o. Juchowo, gm. Borne Sulinowo, pow. szczecinecki 19 Źródło: SPÓŁKA ROLNICZA JUCHOWO Sp. z o.o.

20 SPÓŁKA ROLNICZA JUCHOWO Sp. z o.o. Juchowo, gm. Borne Sulinowo, pow. szczecinecki Źródło: SPÓŁKA ROLNICZA JUCHOWO Sp. z o.o.

21 Przykład 2 przetwórstwo upraw zbożowych Przedsiębiorstwo Wielobranżowe "BRAVO" Zdzisław Sobaoski, Mirosława Raczkowska - Sobaoska Wrzosowo, gm. Dygowo, pow. kołobrzeski Piekarnia ekologiczna w Ustroniu Morskim Skansen chleba w Ustroniu Morskim Ustronie Morskie, gm. Ustronie Morskie, pow. kołobrzeski Oferowane produkty ekologiczne: chleby (w tym ozdobne) zboża i produkty przemiału zbóż mąki z pełnego przemiału cyklonowego pieczywo cukiernicze trwałe Oferowane usługi: pakowanie na flow packu konfekcjonowanie 21

22 Młyn ekologicznego przemiału zbóż Skansen Chleba w Ustroniu Morskim 22 Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie

23 Przykład 3 uprawa i przetwórstwo owoców Jarosław Sendrowicz Wierzchowo, gm. Wierzchowo, pow. drawski gospodarstwo ekologiczne o powierzchni ogółem 79,87 ha uprawa roślin jagodowych (aronia, czarna i czerwona porzeczka, malina) produkcja szkółkarska produkcja suszu z liści roślin jagodowych udział w grupie producenckiej owoców i warzyw eksploatacja chłodni do przechowywania owoców miękkich i warzyw o pojemności ca 1000 ton najlepsze ekologiczne gospodarstwo towarowe w Polsce w 2010r. 23

24 Gospodarstwo ekologiczne Jarosław Sendrowicz Wierzchowo 24 Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie Prezentacji gospodarstwa

25 Przykład 4 uprawa i przetwórstwo warzyw Ogórek Kołobrzeski Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych Surowiec wykorzystywany do wytwarzania tego produktu tradycyjnego (ogórek, czosnek, chrzan, koper) uprawiany jest na ziemi kołobrzeskiej przy zachowaniu zasad uprawy ekologicznej. Cechą charakterystyczną tego specjału jest wykorzystanie w przetwórstwie naturalnej wody solankowej pozyskiwanej ze źródła solankowego nr 18 w Kołobrzegu odkrytego i wykorzystywanego od VII-VIII wieku. Zawartośd mikroelementów w solance nadaje ogórkowi kołobrzeskiemu, tradycyjnie przygotowywanemu od pokoleo, niepowtarzalny smak i zapach. 25

26 Ogórka kołobrzeskiego przygotowywanego na bazie solanki wypromowała Elżbieta Kuczma z Ząbrowa, gm. Gościno, pow. kołobrzeski Przykładowi producenci Ogórka Kołobrzeskiego: PIOTR WOŹNICKI Sątyrz Pierwszy, gm. Chociwel, pow. stargardzki WŁADYSŁAW KOWALCZUK Góralice, gm. Trzciosko Zdrój, pow. gryfioski EDYTA JAROSZEWSKA NOWAK Kluczkowo, gm. Świdwin, powiat świdwioski Źródło: MAREK I ANGELIKA SZCZEŚNIAK Świdwin, gm. Świdwin, powiat świdwioski 26

27 Przykład 5 hodowla i przetwórstwo KOZI GRÓDEK LIDIA ORDYSIOSKA Wołczkowo, gm. Dobra Szczecioska, pow. policki - hodowla kóz mlecznych - produkcja mieszanek motylkowych drobnonasiennych z trawami - przetwórstwo mleka koziego od 1994r. (mleko kozie, sery kozie) we własnej, oficjalnie zarejestrowanej mleczarni - sprzedaż koziołków hodowlanych rasy saaneoskiej - siano łąkowe gospodarstwo Kozi Gródek położone jest w pobliżu rezerwatu ptactwa wodnego Świdwie Lidia Ordysioska marzy o prowadzeniu największej hodowli kóz w kraju Lidia Ordysioska znalazła się wśród 12 finalistek-kobiet prowadzących innowacyjne gospodarstwa w krajach Unii Europejskiej Kozi gródek uznany został w 2010 r. za najlepsze gospodarstwo ekologicznoprodukcyjne wśród zachodniopomorskich gospodarstw towarowych 27

28 Fot. Marcin Bielecki

29 Przykład 6 ekologiczne gospodarstwo agroturystyczne BUKOWY JAR Zdroje k. Połczyna Zdroju 22 hektarowe gospodarstwo położone jest na terenie bajecznie urokliwej krainy pagórków, głębokich dolin, mniejszych i większych jeziorek oraz lasów zwanej Szwajcarią Połczyoską - najpiękniejszy teren Drawskiego Parku Krajobrazowego będącego częścią Pojezierza Drawskiego w województwie zachodniopomorskim. Gospodarstwo odsunięte jest od wielkomiejskiego zgiełku, a nowo odremontowany dom położony jest wśród lasów i w sąsiedztwie łąk z dala od innych gospodarzy, co jest gwarancją spędzenia urlopu, czy też wolnej chwili w ciszy i spokoju. Gospodarstwo ekologiczne to las, ziemie uprawne oraz 5 stawów różnej wielkości, z których dwa największe są koło domu. W domu Goście mają do własnej dyspozycji całe piętro, na którym oprócz nowo urządzonych pokoi gościnnych jest kuchnia oraz miejsce świetlicowe. Dla gości przygotowane są tereny rekreacyjne, plac zabaw dla dzieci, miejsce do grillowania, możliwośd organizowania ognisk, rowery, quady oraz zimą kuligi. 29 Źródło: Prezentacja gospodarstwa

30 Źródło: 30

31 Przykład 7 - gospodarstwo niskotowarowe BIOEDEN Kluczkowo, mała wioska 7 km od Świdwina Gospodarstwo zajmuje obszar 12,5 ha, a produkty w nim wytwarzane zapewniają samowystarczalnośd żywnościową. Nadwyżki produkcji przeznaczane są do sprzedaży bezpośredniej. W gospodarstwie zachowywana jest duża bioróżnorodnośd, można więc zaopatrzyd się w większośd produktów żywnościowych, a to czego nie ma, jest u ekologicznych sąsiadów. Edyta i Józef Nowak posiadają wykształcenie rolnicze. W 1995 roku sprzedali wszystko co mieli i kupili ziemię z zabudowaniami gospodarskimi. Początki były bardzo trudne. Zaczynali bez sprzętu rolniczego i bez środków na odnowienie produkcji rolniczej. W domu nie było wody ani ogrzewania, a w czasie burzy okazało się, że dach wymaga generalnego remontu. Przełomową decyzją okazało się przestawienie gospodarstwa na produkcję ekologiczną. Plony z roku na rok były bardziej stabilne, ziemia bardziej żyzna, a rośliny i zwierzęta zdrowsze. 31 Źródło: Prezentacja gospodarstwa

32 32 Źródło:

33 Bariery rozwoju - ograniczona siła nabywcza w regionie - ograniczone rynki zbytu - słabo rozwinięte przetwórstwo - słabo rozwinięte kanały sprzedaży - słabe zorganizowanie (brak grup producenckich) - mała skala i duża różnorodnośd produkcji - mało przyjazne regulacje prawne (sprzedaż, wymagania HACCP) 33

34 Główne zagrożenia - zamożnośd konsumentów - GMO - przyszłośd systemu dopłat 34

35 Perspektywy rozwoju - rozwój ilościowy i powierzchniowy - zwiększanie wartości dodanej do istniejącej produkcji - rozwój lokalnego przetwórstwa - rozbudowa kanałów sprzedaży - zwiększenie stopnia zorganizowania środowiska 35

36 Założenia programu rozwoju rolnictwa ekologicznego w województwie zachodniopomorskim do roku 2015 Cele główne 1. Pobudzenie, dynamizowanie i utrwalenie rozwoju gospodarstw ekologicznych Województwa Zachodniopomorskiego, 2. Zachowanie walorów przyrodniczych i krajobrazowych terenów wiejskich regionu, 3. Zwiększenie popytu na żywnośd ekologiczną poprzez podniesienie świadomości konsumentów 36

37 Kierunki działań na rzecz rozwoju rolnictwa ekologicznego A. Organizacja systemu kształcenia rolników B. Udzielanie pomocy merytorycznej i organizacyjnej C. Organizowanie promocji żywności ekologicznej w mediach D. Ukierunkowanie drobnych zakładów przetwórczych na produkcję ekologiczną E. Zorganizowanie promocji Województwa Zachodniopomorskiego z kreowaniem jakości środowiska, marki produktu rolnictwa ekologicznego oraz obszaru wolnego od GMO F. Wzbogacenie infrastruktury technicznej G. Wspieranie budowy sieci kanałów dystrybucji 37

38 Dziękuję za uwagę dr Jarosław Rzepa Opracowanie: Jarosław Rzepa Mariusz Płocharski 38