III Republika Francuska, bolesne początki. Od narodzin do sprawy generała Boulangera ( )

Transkrypt

1 III Republika Francuska, bolesne początki. Od narodzin do sprawy generała Boulangera ( ) 1

2 2

3 Po upadku Komuny Paryskiej odbyły się wybory uzupełniające do Zgromadzenia, które wzmocniły republikanów. Do wzięcia było 114 wolnych miejsc w parlamencie, z czego 99 zdobyli republikanie, monarchiści zaledwie 12, 3 przypadły bonapartystom. Był to wyraźny sygnał w jakim kierunku zmierzają nastroje społeczeństwa. Układ sił się zmienił, ale większość zachowali monarchiści. Thiers to rozumiał i przeszedł już otwarcie na stronę republikańską. Forma państwa nie była najważniejsza, liczyli się ci co rządzili. Hasło: republika bez republikanów. W 1871 Thiers został oficjalnie już prezydentem republiki, ale cały czas potwierdzano prowizoryczność ustroju. Monarchiści zrozumieli, że czas działa przeciwko nim. Stopniowo zaczęli ograniczać władzę prezydenta. Na przywódcę monarchistów wyrósł Albert de Broglie. Prezydent stał się całkowicie odpowiedzialny przed parlamentem, jego władza była ograniczana. Musiał więc skapitulować i podał się do dymisji. Nowym prezydentem wybrano marszałka MacMaghona, księcia Magenty. Jego kandydatura miała być przejściowa. Doszło do kolejnych rozmów między legitymistami, a orleanistami. Hrabia Chambord jednak bez przerwy domagał się białego sztandaru, a nie trójkolorowego. Nie mogło więc dojść do porozumienia. Zgromadzenie przedłużyło kadencję MacMahona do 7 lat, licząc, że w 1880 roku hrabia Chambord będzie już martwy i restauracja monarchii będzie możliwa. Zabrakło trzech lat. Rozdzielono funkcję prezydenta i premiera. Premierem został diuk de Broglie. Uważali oni, że nieszczęścia Francji wynikają z upadku moralnego, postanowili więc go przywrócić. Z administracji miano usunąć republikanów. Wszystko pod hasłem polityki porządku moralnego. Jej symbolem stała się bazylika Sacre- Coeur w Paryżu. Ofensywie klerykalizmu towarzyszyła propaganda antyrepublikańska. Rosły wpływy Kościoła. Taka polityka drażniła wielu. Kolejne wybory uzupełniające i samorządowe przyniosły wzrost nastrojów republikańskich, szczególnie tych radykalnych. Choć dotychczasowy przywódca radykałów Gambetta stawał się coraz bardziej umiarkowany. Po 1874 odbudowują się też wpływy bonapartyzmu, umarł Napoleon III, a jego syn Eugeniusz Ludwik Napoleon uważany był za sympatycznego dziedzica legendy. Doszło do ostatecznego zerwania między orleanistami, a legitymistami. Orleaniści na czele z hrabią Paryża doszli do wniosku, że tu cytat skoro nie można zrobić monarchii, trzeba zrobić coś takiego, co najbardziej się do niej zbliża, a więc rodzaj monarchistycznej republiki z silną władzą prezydenta. W 1875 nie można było już dłużej utrzymywać pozorów tymczasowości. W pierwszym głosowaniu wprowadzenie republiki odrzucono 359 głosami przeciwko

4 Następnego dnia głosowano ponownie, nad tzw. poprawką Wallona, który złożył wniosek by do przepisów o naczelnych organach państwa wprowadzić słowo republika. Jego poprawkę przyjęto 353 głosami przeciwko 352, a więc zaledwie jednym głosem. Jako, że zadecydował jeden głos, nie do końca wiadomo czyj, mamy na ten temat dwie anegdoty. - pierwsza z wątkiem polskim mówi, że był to głos ostatniego alfabetycznie posła, deputowanego Wolowskiego, naturalizowanego Polaka. Prezydent MacMahon gdy się o tym dowiedział miał krzyknąć: zawsze mówiłem, że nie należy ufać tym Polakom! - druga opowiada o tym, że decydujący głos oddał notariusz Senart, znany z tego, że zawsze ubierał się na czarno. Z tego powodu jakiś czas przed głosowaniem został podobno w kuluarach Zgromadzenia wzięty omyłkowo przez premiera, diuka de Broglie za woźnego, który wręczył mu parasol i polecił odnieść go do szatni. Senart polecenie wykonał, ale poprzysiągł zemstę, która dopełniła się, gdy zagłosował za republiką. Poprawka Wallona przesądziła o republikańskim ustroju Francji. Po jej przyjęciu pracę nad konstytucją przyśpieszyły, a kolejne artykuły przyjmowano już znaczną większością głosów. Trzy ustawy konstytucyjne Trzeciej Republiki. Parlament był więc dwuizbowy, powołano senat wbrew protestom radykalnych republikanów. Prezydentowi nadano szerokie uprawnienia. Była to niejako konstytucja pisana dla króla, ale bez króla. Prezydenta wybierały na 7 lat senat i izba deputowanych. Był szefem władzy wykonawczej, mianował i zwalniał ministrów, przewodniczył posiedzeniom, mianował urzędników, dysponował całą siłą zbrojną, ratyfikował traktaty. Kierował całą polityką zarówno wewnętrzną jak i zagraniczną oraz dysponował aparatem administracyjnym. Jedynym ograniczeniem był fakt, że każdy jego akt wymagał kontrasygnaty odpowiedniego ministra. Posiadał inicjatywę ustawodawczą, prawo veta zawieszającego, zwoływał, odraczał i zamykał sesje parlamentu. Przy pomocy Senatu miał prawo rozwiązać Izbę Deputowanych. Prezydent był de facto królem bez dziedziczności korony. Senat był ostoją konserwatyzmu, faworyzował wieść i małe miasteczka. Miał służyć za czynnik stabilizacji. Miał te same prawa ustawodawcze co Izba Deputowanych. Ta miała natomiast pochodzić z wyborów powszechnych. Urząd premiera nie był przewidziany w konstytucji, ale prezydent powoływał go i tak, więc się przyjął. Nowe wybory przyniosły sporo zmian. W senacie monarchiści uzyskali skromną przewagę (151 do 149), a wielką porażkę w izbie: 360 mandatów dla republikanów i tylko 150 dla monarchistów. W dodatku monarchiści jak zawsze skłóceni: połowa z nich to bonapartyści, maleją wpływy legitymistów. Sytuacja skomplikowana: izba deputowanych pod kontrolą republikanów, prezydent monarchista, w senacie równowaga. Prezydent postanowił 4

5 Pozostałe strony nie są dostępne. 5