Zob. także Człowiek, Dobro i zło, Wina.
|
|
- Marta Osińska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Aborcja [Moje zdanie na temat aborcji jest takie] jak zdanie kobiety, która przychodzi do spowiedzi. (...) Ja nie jestem po to, żeby wymyślać etykę ja ją rejestruję. I kiedy rozmawiam z taką kobietą, to nie narzucam jej tego, czego w niej nie ma, tylko słucham tego, co w niej rzeczywiście jest. Czasem są to serie usprawiedliwień, dlaczego zdecydowała się na aborcję. Już w tym usprawiedliwianiu się widać całą sytuację jak na dłoni: widać, że aborcja była ostatnim ogniwem zła, które zaczęło się wcześniej. I co ja mam robić, jako ksiądz i jako filozof? Mam bić w to ostatnie ogniwo? Moim obowiązkiem jest dotrzeć do pierwszego ogniwa i pokazać, jak to narastało. A pierwsze ogniwo jest czasem bardzo daleko. W ostatecznym rozrachunku okazuje się, że ludzie nie rządzą się swoją własną wolą, że załamał się ideał człowieka, który sam za siebie decyduje, co chce robić. Natomiast rozpowszechnił się ideał człowieka pasywnego, który leci za pierwszymi instynktami: jak ma ochotę się napić, to się napije, jak chce mu się stanąć na głowie, to staje, bez zastanowienia. On sam nie rządzi swoją wolą, raczej ona nim. I to trzeba zacząć leczyć o wiele wcześniej. Dlatego, kiedy dziś czytam te wszystkie krytyki i to wymyślanie ludziom od morderców, to muszę je brać w pewnym kontekście. Otóż człowiek został zamordowany o wiele wcześniej kiedy stał się ofiarą samego siebie. Problem aborcji zaczyna się na poziomie sensu i bezsensu ludzkiego życia, tego, czy chcemy żyć nadzieją, czy wspomnieniami. (Spotkanie, ) Dopóki atmosfera w kraju będzie atmosferą pesymizmu i oczekiwania na totalną klęskę, to niechęć przed potomstwem będzie się brać z lęku przed przyszłością. Wiąże się to z etyką cywilizacji technicznej: jak głęboko technika wkracza w problem tożsamości mężczyzny i kobiety, w dialog, w miłość? Cywilizacja nasza choruje głębiej, niż się nam wydaje. Kto chce zauważyć te konsekwencje, kto zastanawia się, jak im zaradzić? To jest inny poziom rozmowy. My, filozofowie, wiemy, jaka jest różnica między wnioskiem a przesłanką, i bijemy w przesłankę. Natomiast na poziomie 1
2 wniosków obracają się politycy i prawnicy. I słusznie, bo to do nich należy. (...) Podstawowe pytanie, na które trzeba sobie jednoznacznie odpowiedzieć, jest takie: czy państwo ma obowiązki moralne wobec społeczeństwa, czy wobec narodu? A jeżeli tak, to jakie? Czy kwestię prokreacji, rozwoju ludnościowego ma się rozstrzygać w imię interesów narodu, żeby naród nie wyginął, czy w imię wartości bardziej podstawowych w imię wartości życia, w imię człowieka. (Spotkanie, ) Gdy dziewczyna odkrywa, że jest w ciąży, ma świadomość istotnej zmiany sytuacji etycznej: staje twarzą w twarz wobec nowej hierarchii wartości. Trzeba dokonać wyboru wartości: uznać siebie za matkę, narzeczonego za ojca i dziecko za bliźniego swego. Niewątpliwie ten ostatni wybór ma znaczenie podstawowe: czy moje dziecko jest moim bliźnim? Czy ja jestem jego matką? Czy narzeczony jest ojcem? Podobnego wyboru muszą dokonać inni, szczególnie ojciec dziecka. (...) Wyobraźmy sobie, że (...) wybór został dokonany przeciw wartościom. Trzeba wtedy powiedzieć, że zniszczone zostało nie tylko ludzkie życie, ale cały system wartości, w skład którego wchodzą: macierzyństwo, ojcostwo, wartość dziecka jako bliźniego swego. Zabójstwo idzie w parze ze swoistym samobójstwem. Samobójstwo to nazywamy złem. Upadek w zło, jaki następuje, oznacza sprzeniewierzenie się i zniszczenie całej tkanki aksjologicznej, która zaistniała w chwili poczęcia. Niewątpliwie sprawą zasadniczą jest dziecko. Świadomość, że śmierć ponosi dziecko, jest nie do zmazania. Mówienie, że to był tylko embrion, niewiele pomoże. Z etycznego punktu widzenia jest ono bez znaczenia. Wina nie wynika bowiem z tego, co się faktycznie niszczy, ale z tego, czego się nie chce: nie chce się dziecka, nie chce się być matką, nie chce się być ojcem. Także powiedzenie: zabiłeś człowieka, nie jest adekwatnym oddaniem sprawy. Naprawdę jest to ktoś więcej niż człowiek to właśnie jest ten bliźni, którego należy kochać jak siebie samego. Pojęcie bliźniego jest zakorzenione w wyobrażeniu relacji matki 2
3 i dziecka. Dziecko oto wzór bliźniego. Bywają sytuacje, że można człowieka zabić (na przykład we własnej obronie), ale nie można zabić bliźniego. Na tym polegała wina Kaina, że zabił brata, a więc bliźniego. Gorąca propaganda antyaborcyjna spłyca, jak się wydaje, całą sprawę w samym punkcie wyjścia: wyjściowym pytaniem etyki chrześcijańskiej jest nie ontologiczne pytanie o człowieczeństwo, ale etyczne pytanie o bliźniego. Kto jest moim bliźnim? pyta Chrystusa młodzieniec. Młodzieniec wiedział, kto jest człowiekiem, nie wiedział, kto jest bliźnim. Niektórzy sądzą, że poczęte dziecko nie jest bliźnim, a następnie szukają argumentów, by móc powiedzieć, że nie jest też człowiekiem. (Nieszczęsny dar wolności, 38 40) Katolik, który wierzy, że człowiek dokonuje w swym życiu wyborów dobra lub zła i przez to staje się bardziej człowiekiem, który uznaje, że śmierć przyszła na ten świat przez zawiść diabła, [i] który ma za wzór Mistrza ofiarującego swe życie za przyjaciół swoich ten katolik nie będzie miał czystego sumienia, dopóki na tym Bożym świecie będzie się dokonywał choćby jeden akt zabijania bliźniego swego. Sumienie każe mu wtedy pytać: czego nie dopełnił, że jest tak, jak jest? Z pewnością zanim oskarży innych, spróbuje sam zrobić rachunek sumienia. (Nieszczęsny dar wolności, 45) Etyka zna sytuacje, w których oskarżycielem człowieka jest jego własne serce. Wtedy żadna nauka, żaden przyjaciel, żadna ziemska siła nie są w stanie uwolnić człowieka od mroku, który w nim tkwi. Ale właśnie wtedy, dopiero wtedy może człowiek odkryć, czym jest Ewangelia. Trzeba trafić do ludzi z mrokiem w sercu, aby im powiedzieć to, co już było powiedziane: A jeśli obwinia cię serce twoje, Bóg jest większy niż serce twoje i wie wszystko.... (Nieszczęsny dar wol ności, 45 46) Zob. także Człowiek, Dobro i zło, Wina. 3
4 Artysta Istnieje takie wierzenie, a raczej może jakaś legenda, że sąd Boga nad artystami będzie sądem szczególnym. Bo to są inni ludzie. Na przykład człowiek czynu stanie na Sądzie Ostatecznym pośrodku między swoimi czynami i Bóg będzie go sądził z jego uczynków. A zaś myśliciel, człowiek nauki, stanie na Sądzie Ostatecznym pomiędzy swoimi myślami i odkryciami i Bóg będzie go sądził z jego myśli. Natomiast artysta stanie przed Bogiem sam. Wszystkie bowiem jego dzieła zostaną na ziemi. Dzieło artysty jest jakby znakiem przy drodze, drogowskazem do miasta prowadzącym. Kto znalazł się w mieście, ten nie potrzebuje drogowskazu. Drogowskazu potrzebują ci, co błądzą. Artyści, wielcy budowniczowie drogowskazów, staną więc przed Bogiem na Sądzie Ostatecznym ubodzy, nadzy, bez wielkich czynów, bez wielkich naukowych myśli. I kto wtedy za artystami przemówi? (Boski młyn, 28) Są ludzie, co mają oczy ku widzeniu, a nie widzą, i mają uszy ku słyszeniu, a nie słyszą. Ludziom takim trzeba otworzyć oczy, otworzyć uszy. I to jest właśnie zadaniem artysty: otwierać oczy i uszy! Artysta dokonuje jakby drugiego stworzenia świata. Bóg stworzył świat dla siebie, a artysta stwarza świat dla ludzi, dla nas. Artysta pokazuje prawdę świata, bez artysty ludzie chodziliby po świecie jak we śnie. Głodni nic, tylko by chleba szukali. Spragnieni wypatrywaliby wody. Zmęczeni czekaliby, kiedy usną, kiedy odpoczną. I zawsze byliby w strachu, zawsze w pośpiechu i zawsze byliby tam, gdzie nie trzeba. Artysta każe ludziom przystanąć, zadziwić się światu, zadumać, zachwycić, zapłakać nad cudzym nieszczęściem, uradować się cudzym szczęściem, myśleć nie tylko o sobie. Sztuka (...) to jest pierwsza szkoła prawdy. Bóg stworzył świat, jego prawdę, ale artysta robi z tego świata i z tej prawdy dar dla ludzi. (Boski młyn, 30 31) Artyści żyją przez piękno i umierają przez piękno. Z piękna bierze się siła tych znaków, które stawiają artyści. A czymże jest piękno? Na to pytanie nikt jeszcze nie odpowiedział. Ale wiadomo jedno: ono jest jak światło, 4
5 które do nas przychodzi z drugiej strony świata. Bo na tym świecie wszystko przemija. Wiosna i młodość, i woda w potoku, ale piękno wiosny i piękno młodości, i piękno potoków nie przemija, bo je potrafi uwiecznić artysta. Dzięki artyście jest ono wiekuiste. Bo na tym świecie wszystko tak jest i tak istnieje, że człowiek się pyta, po co jest. A po co to? A po co tamto? Ale kiedy staniesz, człowieku, przed tym, co piękne, nie pytasz, po co?. Już wiesz. Już wiesz, po co, bo w samym pięknie jest to napisane, po co. Jest po to, żeby zachwycało, żeby podnosiło duszę człowieka, żeby ze zwykłych zjadaczy chleba aniołów czyniło. Bo na tym świecie drodzy moi wszystko jest do czegoś przywiązane: woda do brzegu rzeki, a drzewo do ziemi, a człowiek do swojej roboty, do swojego obowiązku. A czasem jest też przywiązany do swojego strachu. I nic nie jest wolne. Choćby chciało być wolne, to nie jest. Ale piękno j e s t wolne. Ono jest wolne, nie przywiązane do niczego, jest wiekuiste. I dlatego, kiedy człowiek się pięknem nakarmi, to mu skrzydła do duszy przyrastają. I czuje w duszy swojej wolność. Znaki, które buduje artysta, prowadzą na drugą stronę świata. Tam, gdzie wszystko jest wiekuiste, tam, gdzie wszystko jest dobre, gdzie wszystko jest wolne. Ale to są tylko znaki. I kiedy się zacznie ten wiekuisty świat, kiedy się już ten próg świata przekroczy, to znaki muszą pozostać tu, na tej ziemi. Żeby tu były potrzebne. (Boski młyn, 31 32) Zob. także Kultura. Bóg Bóg działa w du szy człowieka (...) z miłością, delikatnie. Mówi Pismo Święte, że nie złamie trzciny nadła manej. Człowiek jest taką trzciną nadłamaną, którą bardzo łatwo zniszczyć. Człowiek żyje rozmai tymi iluzjami, rozmaitymi niepokojami. Bardzo mu trudno o zdobycie prawd najprostszych. Bóg pozwala człowiekowi te prawdy zdobyć w odpowiednim czasie. Wszystko jest owocem czasu swe go. Człowiek musi do wszystkiego dojrzeć. (Wiara ze słuchania, 54) 5
6 W świecie istnieją ślady Boga Boga jako Stwórcy. Ale Bóg żywy, żywy Zbawiciel, jest między na mi o tyle, o ile został wybrany. Można Boga wybrać i można Boga nie wybrać. Jeśli Boga nie wy bierzemy, nie będzie Go wśród nas. Jest w tym odkrycie i wielkie dowartościowanie naszej wolności. Bóg jest wśród nas na miarę naszego wyboru. Bóg pomaga nam łaską w dokonaniu tego wyboru. Ale łaska nie zmusza nikogo do tego, aby wybór został dokonany. Człowiek wybiera: wybierają lu dzie, wybierają rodziny, wybierają narody. Jeśli nie wybiorą, Boga nie będzie wśród ludzi. (...) Bóg przychodzi poprzez ludzką wolność. (Wiara ze słuchania, 78) Zazwyczaj mówi się tak: człowiek poszukuje pełnego szczęścia, ale na tej ziemi znaleźć go nie może, więc otwiera się na Boga. Wynika z tego, że wiara jest ściś le powiązana z pragnieniem szczęścia jest owocem tego pragnienia. (...) Spotykając te i tym podobne propozycje, czuję narastający we mnie protest. Myślę sobie: kto tak szuka, nigdy nie znajdzie. Otworzy się na szczęście i... rozminie z łaską. Przydarzy mu się to, co przydarzyło się Oblubienicy z Pieśni nad pieśniami: otwarła na oścież drzwi swego domostwa i Oblubieniec odszedł. Dlaczego? Z prostego powodu: kto się otwiera, wyznacza miarę Oblu bieńcowi. Kto chce widzieć, chce zamknąć Boga w obszarze własnych źrenic; kto chce słyszeć, nagina Jego głos do głosów tego świata. Cóż z tego, że usłyszy i zobaczy, skoro ten, kogo zobaczy i usłyszy, nie będzie już Bogiem? Złudzenie Boga weźmie za Boga. Dlatego temu, kto mi mówi, że szuka Boga i nie znajduje Boga, mam ochotę powiedzieć: może lepiej przestań. Stosunek między wiarą a szukaniem jest odwrotny, niż się zazwyczaj wydaje. To nie poszukiwanie wiary jest źródłem wiary, ale wiara jest źródłem poszuki wania. Nikt nie szuka, nie wierząc, że znajdzie. Szuka ten, kto wierzy. Z pewnością nie szuka wtedy swego nieszczęścia. Ale musi być gotowy nawet na nieszczęście. Bóg przychodzi nie tylko jako szczęście nieszczęśliwych, ale również jako nieszczęście szczęśliwych. Miary ludzkiego szczęścia nie są miarami Boga. (Zrozumieć własną wiarę, 15 16) 6
7 Święty Jan od Krzyża pisze bardzo surowo o tym, że dusza, która chce spotkać Boga, musi wykre ślić, wyrzucić z siebie wszystko to, co było dotąd. Musi przekreślić swoją pamięć. Musi przekreślić pamięć dlatego, że Pan Bóg przychodzi do człowieka zawsze ina czej, niż przychodził dotychczas. Żadne słowo nie może zamknąć Boga i Jego bogactwa. Żadne du chowe przeżycie, żaden zachwyt duchowy nie może Boga ogarnąć. I dlatego człowiek, który przy wiązał się do jakiegoś jednego słowa, do jakiegoś jednego zachwytu, zostałby, jak ten wędrowiec na drodze, przywiązany do jednego widoku. (Wiara ze słuchania, 59) Są w życiu ludzkim (...) dwa rodzaje spotkań z Bogiem. Jedno takie, kiedy człowiek wyciąga rękę i mówi: Boże, daj; Boże, poradź, uzdrów; Boże, zrób jakiś cud. Jesteś bogactwem, jesteś potęgą, wszystko możesz. To są spotkania najczęstsze. Ludzie przychodzą do Boga jako do wielkiego bogactwa z wyciągniętą ręką. Ale są inne spotkania z Bogiem, takie trochę podobne do betlejemskich, gdzie ludzie przychodzą nie po to, ażeby Bóg dał, ale po to, ażeby oni coś Bogu ze siebie dali. Przy tych drugich spotkaniach dzieje się coś przedziwnego. Ludzie ubodzy nagle odkrywają, że są bogaci. Ci, którzy nie mają nic, są przekonani, że mogą jeszcze bardzo dużo ze siebie Bogu dać. Ci, którzy cierpią biedę, nagle czują się lepsi od samych siebie. To jest bardzo ważne. Są takie spotkania z Bogiem, w których człowiek nagle, spotykając Boga, czuje się lepszy od samego siebie. Czuje, że może więcej, niż mu się dotąd wydawało. (Wiara ze słuchania, 286) Człowiek staje się ateistą, gdy poczuje się lepszy od swego Boga. Ta myśl Pierre a Proudhona wydaje mi się szczególnie pouczająca. Mój bunt przeciwko Bogu, odejście od Boga, obojętność na Boga wszystko to ma jakieś zakotwiczenie w przeświadczeniu, że jestem w jakimś sensie lepszy od Boga. Ale i na odwrót: wszelkie powroty do Boga wiążą się z przekonaniem, że Bóg pozwoli mi, ułomnemu człowiekowi, stać się choć trochę lepszym. (...) Drogę do Boga otwiera niepewność co do własnej dobroci. Człowiek szuka Boga, gdy widzi, że wcale nie jest lepszy, nie tylko od Boga, ale i od innych ludzi. (Zrozumieć własną wiarę, 7
8 30, 33) Nie ma większego wroga prawdy o Bogu jako ojcu ludzkości niż drzemiąca w człowieku zazdrość. Pozwólcie jej działać, a nie tylko podzieli jednego Boga na wielu bogów, ale na dodatek wywoła wojny pomiędzy nimi. (Miłość nas rozumie, 125) Oczywiście, ksiądz też ma wiele pytań, z którymi nie potrafi sobie poradzić. Kiedyś moją bratową pod wpływem tekstu Kierkegaarda zaniepokoiła ofiara Izaaka i zaczęła mnie wypytywać, jak rozumieć ten fragment Biblii. Męczyła i męczyła. A co? Ja to napisałem, czy co!? Nawet ksiądz nie powinien brać sobie na plecy zbyt wielkich ciężarów i zastępować Pana Boga w wyjaśnianiu. Niech On też trochę powyjaśnia... (Przekonać Pana Boga, 11) Błogosławieństwa są pieśnią, którą śpiewa Bóg, chwaląc swoje stworzenie. W modlitwie to człowiek wyśpiewuje pieśń chwały Bogu, a tu jest odwrotnie. To Bóg mówi: błogosławieni... Błogosławieni, czyli godni zachwytu, naprawdę wielcy i wspaniali. (...) Bóg jak gdyby formułuje przykazania w stosunku do samego siebie, a nie do ludzi. Nie nakazuje: bądź ubogi..., tylko opowiada, czym się zachwycił. Skoro się zachwycił, nie może potępić i tym samym w pewien sposób zobowiązuje siebie. (Przekonać Pana Boga, 206) Niewątpliwie Bóg liczy na mój zachwyt. Nie mówi jednak człowiekowi: coś za coś. Mówi raczej: jak będziesz mniej hałasował, więcej usłyszysz. (...) To próba pojednania człowieka z nim samym. Człowiek nie ma zmieniać stosunku do Boga, ale do samego siebie. Wtedy zmieni się i to pierwsze. (Przekonać Pana Boga, ) Zob. także Chrześcijaństwo, Jezus Chrystus, Wiara. 8
9 Chrześcijaństwo Jestem przekonany, że prawdziwe dzieje chrześcijaństwa są wciąż przed nami, a nie za nami. Chrześcijaństwo było dotychczas wplątane w polityczną walkę o władzę. Przez pryzmat tej walki było interpretowane, a następnie przyjmowane lub odrzucane. Trudno byłoby wskazać choćby jeden dogmat wiary, w którego tle nie pojawiałyby się intrygi polityczne. Samo chrześcijaństwo zresztą szukało swej tożsamości w podkreślaniu różnic, a nawet przeciwieństw w stosunku do innych wiar. Wydaje się, że ta historia dobiegła końca. Chrześcijaństwo wyzwolone z polityki i z konieczności przeciwstawiania się innym religiom może głębiej zrozumieć siebie poprzez pryzmat nadziei, jaką niesie człowiekowi. Podkreślam szczególnie słowo nadzieja. Jest czas określania sensu wiary i jest czas budowania nadziei. Z grubsza wiadomo już, w co wierzymy, wciąż jeszcze nie wiadomo, jakie horyzonty otwiera przed nami nadzieja. Nasz świat stał się światem bez wielkich utopii, światem bardziej realistycznym. Człowiek przestał oczekiwać tutaj niemożliwości. Ale to nie zabiło jego wielkich nadziei metafizycznych, religijnych. Raczej je oczyściło i tym samym umocniło. Realizm nadziei religijnej na tym bowiem polega, że domaga się niemożliwości. Niech śmierć nie będzie śmiercią... Niech miłość nie będzie jedną chwilą... Niech Bóg nie kryje się za zasłoną... Czy nie są to same niemożliwości? Ponieważ w znacznej mierze to właśnie chrześcijaństwo takie nadzieje stworzyło, musi ono przyjąć za nie szczególną odpowiedzialność, stając się jeszcze bardziej chrześcijaństwem już nie tyle wiary, co właśnie nadziei. (Myślenie według Ewangelii) Chrystus wytworzył w głębi człowieka jakiś potężny wiatr życia, wiatr, który przeniesie człowieka poprzez tragiczną bramę jego własnego skonania. (...) Poprzez to, że Chrystus umarł, i poprzez to, że jest ofiara Eucharystii, ludzkie skonanie nabiera najgłębszego sensu. Dzieło naprawy, jakie Jezus Chrystus przyniósł, objęło sobą rzecz najbardziej zadziwiającą: naprawę ludzkiej śmierci, jakąś zmianę absurdu tej śmierci, wewnętrznego pogaństwa, które w śmierci jest zakorzenione. (...) 9
10 [Istotą chrześcijaństwa jest] ciągłe, nieustanne dawanie życia, na różnych płaszczyznach. Ciągła propozycja dla człowieka, by ludzka wolność wybierała życie. Chrześcijaństwo to Chrystus, który wkracza w sam środek rozgrywającej się polemiki między życiem a śmiercią. Który wkracza na dno naszych dusz, aby tę polemikę rozstrzygnąć na rzecz życia, na rzecz istnienia poprzez słowa, poprzez czyny, od urodzin aż do śmierci swojej, aż do zmartwychwstania. Wszystko było po to, by nam nowe życie zaszczepić, by polemikę między życiem a śmiercią raz na zawsze rozstrzygnąć. To są, moi drodzy, zawrotne perspektywy chrześcijaństwa. (Nadzieja czeka na słowo, 53 54, 57) Chrześcijaństwo jako religia dialogiczna zakłada, że dialog w pewnym momencie kończy się aktem wiary. Ale kiedy bliżej przyjrzymy się temu aktowi wiary, to okaże się, iż to także jest dialog, tylko innego charakteru. Mówiąc językiem świętego Jana od Krzyża, dialog poprzedni był dialogiem w świetle, za dnia, a dialog wiary jest dialogiem w nocy. Dogmat jest granicą między dniem a nocą. Myślę, że rację miał Augustyn i wielu innych, którzy twierdzili, że przejście między teologią a filozofią jest płynne. Często teologia ze swoją nocą wchodzi w dzień filozofii i mówi: uważajcie, bo jak będzie noc, to wszystko zniknie wszystko to, o co się za dnia kłócicie. Z drugiej strony filozofia wchodzi ze wspomnieniem swego światła w noc ale dialog pozostaje. Dialog w dzień to jest dialog, w którym mniej więcej wiadomo (widać!), o czym się gada, a dialog w nocy to taka sytuacja, w której nie widać tego, co, ale jeszcze pozostaje to, że. (Dialog za dnia i w nocy) Wiara w Boga nadbudowana jest nad wszystkimi aktami wiary ludziom. Ona nie rośnie jako odrębna gałąź na drzewie, tylko wszystkie gałęzie, które kierujemy ku ludziom, mają zarazem swoje przedłużenie w boskość. Z tego wynika, że w chrześcijaństwie nie ma mowy o wierze całkowicie indywidualnej. Miłość bliźniego polega na tym, że jest on pośrednikiem do Boga, podobnie jak Bóg jest pośrednikiem do bliźniego. 10
11 Widać to szczególnie w przypadku Chrystusa. Wszelka wiara jest wiarą przez Chrystusa, a Chrystus był także człowiekiem. (Przekonać Pana Boga, 23) We współczesnym świecie natrafiamy na przedziwny paradoks: ludzie pragną religii i jednocześnie boją się religii. Mają wrażenie, że religia to zarazem coś najpiękniejszego i coś najgroźniejszego to mieszkanie aniołów i demonów człowieka. Ale czy to coś nowego? Chrystus umarł na krzyżu. Kto krzyczał: Ukrzyżuj Go? W ogromnej większości krzyczeli ludzie religijni nie jacyś tam sceptycy, ateiści czy relatywiści, ale ludzie religijni, nawet bardzo religijni. Ten, kto chciał odnowić religię, sam stał się ofiarą religii. Czyż sam Krzyż nie ukazał nam wielkości religii i zarazem nędzy religijności? To powinno dawać i daje do myślenia. (Ksiądz na manowcach, 127) Uważam (...), że społeczeństwo otwarte nie jest zagrożeniem dla chrześcijaństwa, lecz ogromną szansą. Chrześcijaństwo mogło się rozpowszechnić w cesarstwie rzymskim, ponieważ natrafiło w nim na społeczeństwo na swój sposób otwarte. Natomiast nie przebiło się do społeczeństw zamkniętych. (Ksiądz na manowcach, 176) Dziś widać, że nad światem dominuje cywilizacja, której korzenie są chrześcijańskie. Dominuje za pośrednictwem instytucji politycznych, ekonomicznych czy społecznych. U podstaw wolnego rynku bądź demokracji leżą wartości chrześcijańskie. Instytucje te narodziły się tylko tam, gdzie Pan Bóg zaczął gadać z człowiekiem. I tam, gdzie pojawiła się idea wolności. Mimo że ta cywilizacja zatraciła charakter chrześcijański, przynajmniej w sensie konfesyjnym, to rozprzestrzenia się w świecie, dominuje nad innymi kręgami cywilizacyjnymi. (...) Ja nie oceniam negatywnie skutków laicyzacji. Ta cywilizacja, na pozór niechrześcijańska, w gruncie rzeczy podskórnie zachowała charakter chrześcijański. Chrześcijańska wizja osoby ludzkiej wraz z wynikającą z niej ideą praw człowieka zaczynają rządzić życiem całej planety. (Przekonać Pana Boga, 48) 11
12 [Jakie będzie chrześcijaństwo przyszłości?] Po pierwsze, chrześcijanie będą musieli przemyśleć, co to znaczy zło dobrem zwyciężaj. Trzeba będzie wypracować strategię takiego zwyciężania. Dotychczas chrześcijaństwo było niczym partytura, według której graliśmy nasze życie. Mieliśmy przykazania, trzeba się było tylko ich trzymać. Święty Paweł mówi co innego: człowiek jest istotą dynamiczną, uwikłaną w zło i usiłującą znaleźć sposób na jego przezwyciężenie. O ile pierwsza wizja zakłada obraz człowieka jako istoty posłusznej prawu, o tyle druga widzi w nim istotę twórczą. Musimy nauczyć się być chrześcijanami na sposób twórczy. Po drugie, Kościół musi na nowo przemyśleć problem władzy. To się już zresztą dokonuje. Co oznacza, że Pan Bóg jest władcą świata? Wszystkie teksty biblijne mówią, że królować to znaczy służyć. Do takiej władzy wzywa nas Chrystus. I po trzecie, jest wiele ciężarów życia, trzeba dążyć do tego, by ludzie byli szczęściem dla ludzi, a nie ciężarem nie do uniesienia. Ewangelia jest wielkim drogowskazem na drodze do tego celu. (Przekonać Pana Boga, 61 62) 12
Wybrał i opracował WOJCIECH BONOWICZ
Wybrał i opracował WOJCIECH BONOWICZ WYDAWNICTWO ZNAK KRAKÓW 2012 OD AUTORA WYBORU Oto kolejne zaproszenie do spotkania z myślą księdza Józefa Tischnera. Tym razem przybrało ono przystępną formę alfabetu.
Bardziej szczegółowoW imię Ojca i Syna i Ducha Świętego
W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego Sens życia Gdy na początku dnia czynię z wiarą znak krzyża, wymawiając słowa "W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego", Bóg uświęca cały czas i przestrzeń, która otworzy
Bardziej szczegółowoKRYTERIUM WYMAGAŃ Z RELIGII. Uczeń otrzymujący ocenę wyższą spełnia wymagania na ocenę niższą.
KRYTERIUM WYMAGAŃ Z RELIGII Uczeń otrzymujący ocenę wyższą spełnia wymagania na ocenę niższą. KLASA I Semestr I Ocena dopuszczająca -Umie wykonać znak krzyża, -Zna niektóre modlitwy i wymaga dużej pomocy
Bardziej szczegółowoNie ma innego Tylko Jezus Mariusz Śmiałek
Nie ma innego Tylko Jezus Mariusz Śmiałek http://onlyjesus.co.uk Nie ma innego Pan moim światłem Emmanuel (Wysławiamy Cię) Tańcz dla Pana Pan zmartwychwstał Niewidomi widzą Jak łania W Twoim ogniu (Duchu
Bardziej szczegółowoRysunek: Dominika Ciborowska kl. III b L I G I A. KLASY III D i III B. KATECHETKA: mgr teologii Beata Polkowska
RE Rysunek: Dominika Ciborowska kl. III b L I G I A KLASY III D i III B KATECHETKA: mgr teologii Beata Polkowska Duchu Święty przyjdź ZESŁANIE DUCHA ŚWIĘTEGO DOMINIKA CIBOROWSKA KL III D MODLITWA Przyjdź
Bardziej szczegółowoModlitwa ciągła nieustająca dopomaga do działania we wszystkim w imieniu Pana Jezusa, a wtenczas wszystkie zwroty na siebie ustają.
Modlitwa ciągła nieustająca dopomaga do działania we wszystkim w imieniu Pana Jezusa, a wtenczas wszystkie zwroty na siebie ustają. /Matka Celina Zapiski -17.VI.1883r./...dziecko drogie, chcę ci objaśnić...ogólną
Bardziej szczegółowoEwangelizacja O co w tym chodzi?
Ewangelizacja O co w tym chodzi? Droga małego ewangelizatora ;) Warsztaty ewangelizacyjne: 11 maja 2013 r. Ks. Tomek Moch, Diecezjalna Diakonia Ewangelizacji Ruchu Światło-Życie Archidiecezja Warszawska
Bardziej szczegółowoI Komunia Święta. Parafia pw. Bł. Jana Pawła II w Gdańsku
I Komunia Święta Parafia pw. Bł. Jana Pawła II w Gdańsku Ktoś cię dzisiaj woła, Ktoś cię dzisiaj szuka, Ktoś wyciąga dzisiaj swoją dłoń. Wyjdź Mu na spotkanie Z miłym powitaniem, Nie lekceważ znajomości
Bardziej szczegółowoProszę bardzo! ...książka z przesłaniem!
Proszę bardzo!...książka z przesłaniem! Przesłanie, które daje odpowiedź na pytanie co ja tu właściwie robię? Przesłanie, które odpowie na wszystkie twoje pytania i wątpliwości. Z tej książki dowiesz się,
Bardziej szczegółowoBóg Ojciec kocha każdego człowieka
1 Bóg Ojciec kocha każdego człowieka Bóg kocha mnie, takiego jakim jestem. Raduje się każdym moim gestem. Alleluja Boża radość mnie rozpiera, uuuu (słowa piosenki religijnej) SŁOWA KLUCZE Bóg Ojciec Bóg
Bardziej szczegółowoTOTUS TUUS Cały twój
TOTUS TUUS Cały twój Przecież niecały umieram. To, co we mnie niezniszczalne, trwa Tryptyk rzymski W swoim właściwym i pełnym kształcie miłosierdzie objawia się jako dowartościowywanie, jako podnoszenie
Bardziej szczegółowoJesper Juul. Zamiast wychowania O sile relacji z dzieckiem
Jesper Juul Zamiast wychowania O sile relacji z dzieckiem Dzieci od najmłodszych lat należy wciągać w proces zastanawiania się nad różnymi decyzjami i zadawania sobie pytań w rodzaju: Czego chcę? Na co
Bardziej szczegółowoZe Zmartwychwstałym w społeczeństwie. Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej
Ze Zmartwychwstałym w społeczeństwie Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej Człowiek sumienia 19 Każdy dzień życia człowieka wypełniony jest dużymi i małymi wyborami. To one nadają ludzkiemu
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Za czym tęsknię? Jak znajdę szczęście?
SPIS TREŚCI Słowo wstępne 7 Za czym tęsknię? Jak znajdę szczęście? Czy szczęście jest zawsze tylko chwilowe? 12 Czy mam szukać swego szczęścia? A może szczęście samo mnie jakoś znajdzie? 15 Czy zadowolenie
Bardziej szczegółowoKościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół podstawowych. Minimum programowe nie uwzględnia podziału treści materiału
Bardziej szczegółowoCo to jest miłość - Jonasz Kofta
Co to jest miłość - Jonasz Kofta Co to jest miłość nie wiem ale to miłe że chcę go mieć dla siebie na nie wiem ile Gdzie mieszka miłość nie wiem może w uśmiechu czasem ją słychać w śpiewie a czasem w echu
Bardziej szczegółowoKościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych: liceum, technikum oraz szkół zawodowych. Katechezy
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE W ZAKRESIE IV KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ. Zaproszeni przez Boga z serii Drogi przymierza
WYMAGANIA EDUKACYJNE W ZAKRESIE IV KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ Zaproszeni przez Boga z serii Drogi przymierza Wymagania edukacyjne śródroczne Ocena celująca Ocenę celującą przewiduję dla uczniów przejawiających
Bardziej szczegółowoBóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana?
Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana? W skali od 1 do 10 (gdzie 10 jest najwyższą wartością) określ, w jakim stopniu jesteś zaniepokojony faktem, że większość młodzieży należącej do Kościoła hołduje
Bardziej szczegółowoODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE
ODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE EWANGELI JANA 6:44-45 Nikt nie może przyjść do mnie, jeżeli go nie pociągnie Ojciec, który mnie posłał, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. Napisano bowiem u proroków: I będą
Bardziej szczegółowoChcę poznać Boga i duszę. Filozofowie o Absolucie
Chcę poznać Boga i duszę Filozofowie o Absolucie W jaki sposób można poznać Boga? Jak poznać Kogoś, Kto pozostaje niewidzialny i niepoznawalny? Szukając argumentów na istnienie Boga Świat (np. Teoria Wielkiego
Bardziej szczegółowoMODLITWA MODLITWA. Dla ułatwienia poszczególne zadania oznaczone są symbolami. Legenda pozwoli Ci łatwo zorientować się w znaczeniu tych symboli:
SPOTKANIE 8 MODLITWA MODLITWA Nauczyciel zebrał swoich uczniów i zapytał: -Skąd bierze początek modlitwa? Pierwszy uczeń odpowiedział: -Z potrzeby. Dla ułatwienia poszczególne zadania oznaczone są symbolami.
Bardziej szczegółowo3 dzień: Poznaj siebie, czyli współmałżonek lustrem
3 dzień: Poznaj siebie, czyli współmałżonek lustrem Trzeba wierzyć w to, co się robi i robić to z entuzjazmem. Modlić się to udać się na pielgrzymkę do wewnętrznego sanktuarium, aby tam uwielbiać Boga
Bardziej szczegółowoPierwsza Komunia Święta... i co dalej
Ewa Czerwińska ilustracje: Anna Gryglas Pierwsza Komunia Święta... i co dalej Wydawnictwo WAM Fotografia z uroczystości Boże dary dla każdego Pierwsza Komunia Święta... i co dalej Ewa Czerwińska ilustracje:
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM ODNOWY W DUCHU ŚWIĘTYM
SEMINARIUM ODNOWY W DUCHU ŚWIĘTYM Tydzień wprowadzający Bóg nas "...wezwał świętym powołaniem nie na podstawie naszych czynów, lecz stosownie do własnego postanowienia i łaski, która nam dana została w
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII KLASA I
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII KLASA I I. Cele nauczania: Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób
Bardziej szczegółowoKoncepcja etyki E. Levinasa
Koncepcja etyki E. Levinasa Fragment wypowiedzi Jana Pawła II z: Przekroczyć próg nadziei : Skąd się tego nauczyli filozofowie dialogu? Nauczyli się przede wszystkim z doświadczenia Biblii. Całe życie
Bardziej szczegółowoOfiaruję Ci. Kiedyś wino i chleb
Ofiaruję Ci Ofiaruję Ci moją noc i mój dzień, moją pracę i mój sen, wszystko, co drogie mi, Panie, ofiaruję Ci. Bo dla Ciebie ja żyję, moim Królem jesteś Ty. To, co mam, wszystko ofiaruję Ci. / 2x Kiedyś
Bardziej szczegółowoPropozycje śpiewów na Rekolekcje Oazowe stopnia podstawowego
Propozycje śpiewów na Rekolekcje Oazowe stopnia podstawowego Wersja robocza 1999 Diakonia Muzyczna Ruchu Światło Życie Archidiecezji Warszawskiej i Diecezji Warszawsko Praskiej Objaśnienia: Pd: Piosenka
Bardziej szczegółowoKryteria ocen z religii kl. 4
Kryteria ocen z religii kl. 4 Ocena celująca - spełnia wymagania w zakresie oceny bardzo dobrej - prezentuje treści wiadomości powiązane ze sobą w systematyczny układ - samodzielnie posługuje się wiedzą
Bardziej szczegółowoPunkt 2: Stwórz listę Twoich celów finansowych na kolejne 12 miesięcy
Miesiąc:. Punkt 1: Wyznacz Twoje 20 minut z finansami Moje 20 minut na finanse to: (np. Pn-Pt od 7:00 do 7:20, So-Ni od 8:00 do 8:20) Poniedziałki:.. Wtorki:... Środy:. Czwartki: Piątki:. Soboty:.. Niedziele:...
Bardziej szczegółowo1 Rozważania na każdy dzień. Cz. IX Marcin Adam Stradowski J.J. OPs
1 2 Spis treści Wszystkich Świętych (1 listopada)......6 Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych (2 listopada)......7 Prawdziwie w Bogu (3 listopada)......8 Przełamać duchową pustkę (4 listopada)......9
Bardziej szczegółowo9 STYCZNIA Większej miłości nikt nie ma nad tę, jak gdy kto życie swoje kładzie za przyjaciół swoich. J,15,13 10 STYCZNIA Już Was nie nazywam
Wiara jest łaską, którą otrzymujesz Boga, ale wiara to także decyzja twojego serca, które mówi, tak, wierzę, że Bóg mnie kocha. Tak, wierzę, że moje życie może się zmienić. Tak, wierzę, że Bóg może przywrócić
Bardziej szczegółowowiecznie samotny, bo któreż ze stworzonych serc mogłoby nasycić Jego miłość? Tymczasem Bóg jest całą społecznością w wiecznym ofiarowywaniu się z
TRUDNY TEMAT Nauczyliśmy się słuchać łatwych kazań. Wygłaszanych, jak to się mówi, pod publiczkę. Nieraz kokieteryjnych, zalotnych, brzdąkających w bardzo serdeczną i łatwą strunę budzenia miłości do bliźniego.
Bardziej szczegółowoS P O T K A N I E ZE S Ł O W E M
Z Ewangelii według świętego Marka: Podszedł także jeden z uczonych w Piśmie, który się im przysłuchiwał, gdy rozprawiali między sobą. Widząc, że Jezus dobrze im odpowiedział, zapytał Go: «Które jest pierwsze
Bardziej szczegółowoChcielibyśmy bardziej służyć. Chcielibyśmy bardziej służyć
Chcielibyśmy bardziej służyć Karol Białkowski: Witam serdecznie Piotra Nazaruka, dyrygenta, kompozytora i chyba można tak powiedzieć twórcę chóru Trzeciej Godziny Dnia? Piotr Nazaruk: Twórca to za dużo
Bardziej szczegółowoROK SZKOLNY 2016/2017
ROK SZKOLNY 2016/2017 Podstawowe kryteria przedmiotowego systemu oceniania z religii dla klas I Ocena celująca: uczeń: spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą; czynnie uczestniczy w życiu swojej parafii;
Bardziej szczegółowoCele nauczania w ramach przedmiotu - religia.
Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia. Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób systematyczny i całościowy
Bardziej szczegółowo"Brat Albert (...) Nie tylko służył ubogim, ale sam stał się jednym z nich, gdyż oni stali się dla niego żywą i środa, 17 czerwca :05
"Brat Albert (...) Nie tylko służył ubogim, ale sam stał się jednym z nich, gdyż oni stali się dla niego żywą i Ojciec Święty Jan Paweł II, podczas audiencji dla Polaków w dniu kanonizacji Brata Alberta
Bardziej szczegółowoStudium biblijne numer 12. Prawdziwa religia. Andreas Matuszak. InspiredBooks
Studium biblijne numer 12. Prawdziwa religia Andreas Matuszak InspiredBooks październik 2013, dla niniejszego wydania Ver. 1.0 www.inspiredbooks.de Prawdziwa religia Andreas Matuszak InspiredBooks 4 Prawdziwa
Bardziej szczegółowoJezus prowadzi. Wydawnictwo WAM - Księża jezuici
Jezus prowadzi Elementarz dziecka bożego 1 Wydawnictwo WAM - Księża jezuici Jezus prowadzi Elementarz dziecka bożego 1 Drogi przyjaciół Pana Jezusa Księża Jezuici - Wydawnictwo WAM 1 Pan Jezus gromadzi
Bardziej szczegółowo- uczeń posiadł wiedzę i umiejętności znacznie przekraczające program nauczania katechezy
Kryteria oceniania z religii kl. I gimnazjum Ocena celująca - uczeń posiadł wiedzę i umiejętności znacznie przekraczające program nauczania katechezy - twórczo rozwija własne uzdolnienia oraz dba o własną
Bardziej szczegółowoDEKALOG gdzie szukać informacji? YouCat KKK
gdzie szukać informacji? YouCat 348 351 KKK 2052 2082 Jacek Salij Dekalog o. Adam Szustak, Konferencje o Dekalogu Valerio Bocci Dziesięć przykazań wyjaśniane dzieciom Wiesława Lewandowska Pan Bóg nie robi
Bardziej szczegółowoDzień Patrona przygotowanie programów artystycznych, kiermasze, konkursy, Obchody Rocznic Pontyfikatu Jana Pawła II, Upamiętnianie Rocznicy Śmierci
W wychowaniu chodzi właśnie o to, ażeby człowiek stawał się bardziej człowiekiem - o to, ażeby bardziej był, a nie tylko więcej miał, aby więcej poprzez wszystko, co ma, co posiada, umiał bardziej i pełniej
Bardziej szczegółowoS P O T K A N I E ZE S Ł O W E M
Z Ewangelii według świętego Łukasza: Lecz powiadam wam, którzy słuchacie: Miłujcie waszych nieprzyjaciół; dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą; błogosławcie tym, którzy was przeklinają, i módlcie
Bardziej szczegółowoKRÓTKI KATECHIZM DZIECKA PRZYGOTOWUJĄCEGO SIĘ DO PIERWSZEJ SPOWIEDZI I KOMUNII ŚWIĘTEJ
KRÓTKI KATECHIZM DZIECKA PRZYGOTOWUJĄCEGO SIĘ Materiały wykorzystywane w przygotowywaniu dziecka do I Spowiedzi i Komunii świętej w Parafii Alwernia DO PIERWSZEJ SPOWIEDZI I KOMUNII ŚWIĘTEJ KRÓTKI KATECHIZM
Bardziej szczegółowoCele nauczania w ramach przedmiotu - religia.
Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia. Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób systematyczny i całościowy
Bardziej szczegółoworaniero cantalamessa w co wierzysz? rozwazania na kazdy dzien przelozyl Zbigniew Kasprzyk wydawnictwo wam
raniero cantalamessa w co wierzysz? rozwazania na kazdy dzien przelozyl Zbigniew Kasprzyk wydawnictwo wam 3 Spis treści Przedmowa.... 5 CZĘŚĆ PIERWSZA Otwórzcie drzwi wiary! 1. Drzwi wiary są otwarte...
Bardziej szczegółowoChrzest. 1. Dziękuję za uczestnictwo w Sakramencie Chrztu Świętego
Teksty podziękowań do każdego tekstu można dołączyć nazwę uroczystości, imię i datę Chrzest 1. Dziękuję za uczestnictwo w Sakramencie Chrztu Świętego 2. Serdecznie dziękujemy za przybycie na uroczystość
Bardziej szczegółowoLEKCJA 111 Powtórzenie poranne i wieczorne:
LEKCJA 111 91) Cuda widziane są w światłości. Nie mogę widzieć w ciemności. Niech światło świętości i prawdy oświeci mój umysł, bym ujrzał w nim niewinność. 92) Cuda widziane są w światłości, a światłość
Bardziej szczegółowoI Komunia Święta. Parafia pw. Św. Jana Pawła II Gdańsk Łostowice
I Komunia Święta Parafia pw. Św. Jana Pawła II Gdańsk Łostowice 2019 WEJŚĆIE DO KOŚCIOŁA Oto jest dzień, oto jest dzień, Który dał nam Pan, który dał nam Pan. Weselmy się, weselmy się I radujmy się nim
Bardziej szczegółowoBóg bliski człowiekowi
Pieśń: O zbawcza Hostio Bóg bliski człowiekowi Bądź uwielbiony, Panie, ukryty w małej, białej Hostii. Wierzymy, że jesteś obecny pośród nas. Gromadzimy się przy Tobie, bo Ty jesteś naszym Bogiem, naszym
Bardziej szczegółowoNowenna do Najświętszego Serca Jezusowego. Wpisany przez Administrator piątek, 11 kwietnia :32 - DZIEŃ 1
DZIEŃ 1 O Jezu, Ty mnie tak bardzo umiłowałeś, że zstąpiłeś z nieba i przyjąłeś nędze ludzkie aż po śmierć, i to śmierć krzyżową, aby mnie zbawić. Pragnę na Twoją miłość odpowiedzieć miłością. Rozpal więc
Bardziej szczegółowoa przez to sprawimy dużo radości naszym rodzicom. Oprócz dobrych ocen, chcemy dbać o zdrowie: uprawiać ulubione dziedziny sportu,
IMIENINY ŚWIĘTEGO STANISŁAWA KOSTKI- -Patrona dzieci i młodzieży (8 września) Opracowała: Teresa Mazik Początek roku szkolnego wiąże się z różnymi myślami: wracamy z jednej strony do minionych wakacji
Bardziej szczegółowoUSPRAWIEDLIWIENIE WYŁĄCZNIE PRZEZ WIARĘ
USPRAWIEDLIWIENIE WYŁĄCZNIE PRZEZ WIARĘ Lekcja 4 na 22 lipca 2017 Z Chrystusem jestem ukrzyżowany; żyję więc już nie ja, ale żyje we mnie Chrystus; a obecne życie moje w ciele jest życiem w wierze w Syna
Bardziej szczegółowo2 NIEDZIELA PO NARODZENIU PAŃSKIM
2 NIEDZIELA PO NARODZENIU PAŃSKIM PIERWSZE CZYTANIE Syr 24, 1-2. 8-12 Mądrość Boża mieszka w Jego ludzie Czytanie z Księgi Syracydesa. Mądrość wychwala sama siebie, chlubi się pośród swego ludu. Otwiera
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie do przyjęcia Sakramentu Pojednania
Przygotowanie do przyjęcia Sakramentu Pojednania Czasem źle postępujemy Przez moje złe czyny (grzechy) inni ludzie się smucą, a czasami nawet płaczą. Moje złe czyny brudzą serce. Serce staje się brudne
Bardziej szczegółowodrogi przyjaciół pana Jezusa
Jezus prowadzi ElEmEnta rz dziecka bożego 1 Podręcznik do religii dla I klasy szkoły podstawowej drogi przyjaciół pana Jezusa Wydawnictwo WAM Księża Jezuici rozdział 1 Jezus nas kocha pragniemy Go poznawać
Bardziej szczegółowoDroga Krzyżowa STACJA
Kogo wybierasz? Jezusa, czy Barabasza? Kogo w życiu wybierasz? Oto nadszedł ten moment, który może kiedyś w życiu pominąłeś Łatwiej jest przecież nie opowiadać się za żadnym życiem. Łatwiej jest egzystować,
Bardziej szczegółowoArchidiecezjalny Program Duszpasterski. Okres PASCHALNy. ROK A Propozycje śpiewów
Archidiecezjalny Program Duszpasterski Okres PASCHALNy ROK A Propozycje śpiewów Poznań 2007/2008 21 WIELKI CZWARTEK W. W Krzyżu cierpienie; A myśmy się chlubić powinni (antyfona śpiewana na przemian z
Bardziej szczegółowoStudium biblijne numer 13. List do Efezjan 1,4. Andreas Matuszak. InspiredBooks
Studium biblijne numer 13. List do Efezjan 1,4 Andreas Matuszak InspiredBooks listopad 2013, dla niniejszego wydania Ver. 1.0 www.inspiredbooks.de List do Efezjan 1,4 Andreas Matuszak InspiredBooks Miłość
Bardziej szczegółowoCo nam dała śmierć Chrystusa na krzyżu?
Co nam dała śmierć Chrystusa na krzyżu? Po co Pan Jezus podjął śmierć na krzyżu? Co znaczą takie wyjaśnienia, że umarł, by nas wybawić z niewoli grzechu, zabezpieczyć przed piekłem, potępieniem? W jakim
Bardziej szczegółowoCzy więc zakon unieważniamy przez wiarę? Wręcz przeciwnie, zakon utwierdzamy (Rzymian 3:31)
Lekcja 5 na 4 listopada 2017 Czy więc zakon unieważniamy przez wiarę? Wręcz przeciwnie, zakon utwierdzamy (Rzymian 3:31) W dniu 31 października 1517 r. Marcin Luter zawiesił swoje dziewięćdziesiąt pięć
Bardziej szczegółowoŻeby zdobyć jakiś zawód, trzeba się go uczyć, czasem całe lata.
Wychowanie dzieci praktyczne (bo biblijne) wskazówki. 29. maja 2011 r. Żeby zdobyć jakiś zawód, trzeba się go uczyć, czasem całe lata. Tymczasem, żeby zostać rodzicem, nie trzeba żadnej szkoły. Większość
Bardziej szczegółowoUczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, oraz: - wykazuje w jaki sposób powstała Biblia. - opisuje symbole Ewangelistów w sztuce sakralnej
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Religia klasa 5 : oceny dopuszczająca i dostateczna : oceny dobra, bardzo dobra, celująca Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań: Aby uzyskać kolejną,
Bardziej szczegółowoCO TO JEST PRZYJĘCIE JEZUSA CHRYSTUSA? CO ONO OZNACZA I CZYM JEST?
CO TO JEST PRZYJĘCIE JEZUSA CHRYSTUSA? CO ONO OZNACZA I CZYM JEST? PRZYJĘCIE JEZUSA JAKO SWEGO KRÓLA 1.) Przyjęcie miłości Boga i Jego łaski przebaczenia oraz przyjęcia życia wiecznego do swojego serca
Bardziej szczegółowoIstotą naszego powołania jest tak całkowite oddanie się Bogu, byśmy byli jego ślepym narzędziem do wszystkiego, do czego tylko Bóg nas zechce użyć.
o. Walerian Porankiewicz Istotą naszego powołania jest tak całkowite oddanie się Bogu, byśmy byli jego ślepym narzędziem do wszystkiego, do czego tylko Bóg nas zechce użyć. To całkowite oddanie się Bogu
Bardziej szczegółowoKOŚCIÓŁ IDŹ TY ZA MNIE
SPOTKANIE 6 KOŚCIÓŁ Dla ułatwienia poszczególne zadania oznaczone są symbolami. Legenda pozwoli Ci łatwo zorientować się w znaczeniu tych symboli: IDŹ TY ZA MNIE Pewien mężczyzna miał zwyczaj mówić w każdą
Bardziej szczegółowoDlaczego chrześcijańskie wychowanie?
Dlaczego chrześcijańskie wychowanie? Wychowuj chłopca odpowiednio do drogi, którą ma iść, a nie zejdzie z niej nawet w starości Prz. 22,6 Rodzic w wychowaniu matka Anna poświęciła Samuela Bogu przed narodzeniem
Bardziej szczegółowoNa skraju nocy & Jarosław Bloch Rok udostępnienia: 1994
Na skraju nocy & Jarosław Bloch Rok udostępnienia: 1994 NA SKRAJU NOCY Moje obrazy Na skraju nocy widziane oczyma dziecka Na skraju nocy życie wygląda inaczej Na moich obrazach...w nocy Życie w oczach
Bardziej szczegółowoSpis treści. Od Petki Serca
CZ. 2 1 2 Spis treści Od Petki Serca ------------------------------------------------------------------------------3 Co jest najważniejsze? ----------------------------------------------------------------------------------------------4
Bardziej szczegółowoWeź w opiekę młodzież i niewinne dziatki, By się nie wyrzekły swej Niebieskiej Matki.
JASNOGÓRSKA PANI G G7 C G Ref.: Jasnogórska Pani, Tyś naszą Hetmanką, e h a D Polski Tyś Królową i najlepszą Matką. h e G D7 Spójrz na polskie domy, na miasta i wioski. G E7 a D D7 G Niech z miłości Twojej
Bardziej szczegółowoZazdrość, zaborczość jak sobie radzić?
Zazdrość, zaborczość jak sobie radzić? Ola: Kochani, jak wyciszacie zazdrość, zaborczość? Ostatnio wpadam w te sidła i czuję, że potrzebuję rady jak te uczucia odepchnąć Są bardzo silne i robią mi wielką
Bardziej szczegółowoJezus przed swoim ukrzyżowaniem w modlitwie do Ojca wstawiał się za swoimi uczniami (i za nami).
Lekcja 3 na 20 października 2018 A nie tylko za nimi proszę, ale i za tymi, którzy przez ich słowo uwierzą we mnie. Aby wszyscy byli jedno, jak Ty, Ojcze, we mnie, a Ja w tobie, aby i oni w nas jedno byli,
Bardziej szczegółowoALLELUJA. Ref. Alleluja, alleluja, alleluja, alleluja. Alleluja, alleluja, alleluja, alleluja.
ALLELUJA 1. Niech zabrzmi Panu chwała w niebiosach, na wysokościach niech cześć oddadzą. Wielbijcie Pana Jego Zastępy, Wielbijcie Pana Duchy niebieskie. Ref. Alleluja, alleluja, alleluja, alleluja. Alleluja,
Bardziej szczegółowoEwangelia Jana 3:16-19
1. POTRZEBA ŁASKI "(16) Bóg bowiem tak bardzo ukochał świat, że dał swego Jedynego Syna, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne. (17) Bóg nie posłał swego Syna na świat, aby
Bardziej szczegółowoTym zaś, którzy Go przyjęli, dał prawo stać się dziećmi BoŜymi, tym, którzy wierzą w imię Jego. Ew. Jana 1:12. RóŜnica
Tym zaś, którzy Go przyjęli, dał prawo stać się dziećmi BoŜymi, tym, którzy wierzą w imię Jego. Ew. Jana 1:12 Stworzenie BoŜe Dziecko BoŜe Naturalna rasa pochodzenie ziemskie Duchowa rasa pochodzenie niebiańskie
Bardziej szczegółowonego wysiłku w rozwiązywaniu dalszych niewiadomych. To, co dzisiaj jest jeszcze okryte tajemnicą, jutro może nią już nie być. Poszukiwanie nowych
Od Autora Rozwój jakiejkolwiek dziedziny wiedzy polega na umiejętności rozwiązywania jej niewiadomych i wyjaśniania często zawiłych zagadek. Cieszy nas pokonywanie kolejnych barier i zdobywanie coraz to
Bardziej szczegółowoBóg troszczy się o każde swoje dziecko
Bóg troszczy się o każde swoje dziecko Pieśń: Upadnij na kolana Na samym początku naszej adoracji przywitajmy się z Panem Jezusem ukrytym w tej małej okruszynie chleba. On pragnie dziś spotkać się z każdym
Bardziej szczegółowoArchidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY. Komentarze do niedzielnej liturgii słowa
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2008/2009 17 18 II Niedziela Wielkanocna 19 kwietnia 2009 Dz 4,32-35 Ps 118 1 J 5,1-6 J 20,19-31
Bardziej szczegółowoMsza św. z okazji 40-lecia działalności wspólnoty Wiara i światło (Ewangelia Mt 25,14-30) Wrocław, katedra 17 XI 2018
+ Józef Kupny Msza św. z okazji 40-lecia działalności wspólnoty Wiara i światło (Ewangelia Mt 25,14-30) Wrocław, katedra 17 XI 2018 Z pewnością wiele razy słyszeliśmy tę Ewangelię i może nam się wydawać,
Bardziej szczegółowoPismo Święte podstawowym źródłem treści w programach. Kościoła Zielonoświątkowego w RP
Pismo Święte podstawowym źródłem treści w programach nauczania biblijnego Kościoła Zielonoświątkowego w RP Podstawa Programowa katechezy zielonoświątkowej Za podstawowe źródło treści oraz główną przesłankę
Bardziej szczegółowoMiłość drogą głoszenia Ewangelii
Miłość drogą głoszenia Ewangelii Pieśń: Jezu w Hostii utajony Panie Jezu, jako wspólnota naszej parafii gromadzimy się wokół Twojego ołtarza, aby jak niegdyś Twoi uczniowie, wpatrywać się w Ciebie, utajonego
Bardziej szczegółowoSytuacja zawodowa pracujących osób niepełnosprawnych
Sytuacja zawodowa pracujących osób niepełnosprawnych dr Renata Maciejewska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie Struktura próby według miasta i płci Lublin Puławy Włodawa Ogółem
Bardziej szczegółowoADORACJA DLA DZIECI Pozwólcie dzieciom przychodzić do mnie
ADORACJA DLA DZIECI Pozwólcie dzieciom przychodzić do mnie Pieśń: Blisko, blisko, blisko jesteś Panie mój lub O Jezu w Hostii utajony Panie Jezu, Ty nakazałeś aby pozwolić dzieciom przychodzić do Ciebie,
Bardziej szczegółowoAteizm. Czy ateista może być zbawiony?
Ateizm Czy ateista może być zbawiony? Podstawy biblijne Lecz kto się Mnie zaprze przed ludźmi, tego zaprę się i Ja przed moim Ojcem, który jest w niebie (Mt 10, 33). Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię
Bardziej szczegółowoMimo, że wszyscy oczekują, że przestanę pić i źle się czuję z tą presją to całkowicie akceptuje siebie i swoje decyzje
MATERIAL ZE STRONY: http://www.eft.net.pl/ POTRZEBA KONTROLI Mimo, że muszę kontrolować siebie i swoje zachowanie to w pełni akceptuję siebie i to, że muszę się kontrolować Mimo, że boję się stracić kontrolę
Bardziej szczegółowoAnkieta. Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży.
Ankieta Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży www.fundamentywiary.pl Pytania ankiety i instrukcje Informacje wstępne Wybierz datę przeprowadzenia ankiety w czasie typowego spotkania grupy młodzieżowej.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Jezus przewyższa wszystkich, ponieważ jest Synem Bożym Ewangelia na 2. Niedzielę Adwentu
Wprowadzenie ADWENT I NARODZENIE PAŃSKIE Dzień Pański, który przemienia lęk w radość Ewangelia na 7. Niedzielę Adwentu Jezus przewyższa wszystkich, ponieważ jest Synem Bożym Ewangelia na 2. Niedzielę Adwentu
Bardziej szczegółowoNowenna do św. Charbela
Nowenna do św. Charbela Modlitwa do odmawiania każdego dnia O dobry, miłosierny i najukochańszy Boże, z głębi serca, z pokorą wobec Ciebie pragnę moją modlitwą wyrazić wdzięczność za wszystko co otrzymałem
Bardziej szczegółowoEwangelia wg św. Jana Rozdział VIII
Ewangelia wg św. Jana Rozdział VIII Jezus zaś udał się na Górę Oliwną. 2 Wcześnie rano ponownie przyszedł do świątyni, a cały lud przychodził do Niego. On usiadłszy nauczał ich. 3 Uczeni w Piśmie i faryzeusze
Bardziej szczegółowoEtyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk
Etyka Tożsamość i definicja Ks. dr Artur Aleksiejuk 1. ETYKA A FILOZOFIA PYTANIA PROBLEMOWE: Czy etyka musi być dyscypliną filozoficzną? Czy etyka może być wolna od filozoficznych założeń? Czy i jak dalece
Bardziej szczegółowo20 Kiedy bowiem byliście. niewolnikami grzechu, byliście wolni od służby sprawiedliwości.
Lectio Divina Rz 6,15-23 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus
Bardziej szczegółowoProgram nauczania biblijnego uczniów klas gimnazjalnych. Program powstaje pod kierunkiem Elżbiety Bednarz
Program nauczania biblijnego uczniów klas gimnazjalnych Program powstaje pod kierunkiem Elżbiety Bednarz Klasa I Ja i Bóg na co dzień Redaktor: Michał Stępień Nauka o Jezusie Chrystusie Jezus Syn Boży
Bardziej szczegółowoADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY ROK A Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2007/2008 25 Adwent I Niedziela Adwentu 2 grudnia 2007 Iz 2, 1-5 Ps 122
Bardziej szczegółowoPowołani do życia 5. Bóg wzywa nas przez: słowa, ludzi, wydarzenia, trudy, zmagania, szkołę, rodzinę. 6. Bóg nas powołuje do WOLNOŚCI:
Nasze życie możemy zrealizować wpieni tylko w tej mierze, a jakiej dostrzegamy wezwania, które dzień po dniu kieruje do nas życie i zgadzamy się na nie odpowiedzieć. 1. Słyszymy wezwania: od naszych potrzeb,
Bardziej szczegółowoMĄDROŚCI NIEPRZEMIJAJĄCE
Krystyna Alagor MĄDROŚCI NIEPRZEMIJAJĄCE (wydanie drugie, poprawione i połączone) Copyright by Wydawnictwo Autorskie ALAGOR Krystyna Krawczyk 2007 Skład i łamanie: Rafał Celej Wydawnictwo: W.A. ALAGOR
Bardziej szczegółowoSpis treści. Co to znaczy dla ciebie jako uczestnika kursu?...40
Spis treści Przedmowa...11 Wstęp...13 Liczy się twoja intencja...15 O tobie i o tej książce...17 Jak korzystać z książki?...19 Oświadczenie...21 Część I Przygotowanie się do kursu...24 Medytacja... 24
Bardziej szczegółowoCo to jest? SESJA 1 dla RODZICÓW
SAKRAMENT POJEDNANIA Co to jest? SESJA 1 dla RODZICÓW Znaki Gotowości Czy twoje dziecko czasem Chce się modlić do Boga? Mówi Przepraszam bez podpowiadania? Przebacza innym nawet wtedy, gdy nie mówi przepraszam?
Bardziej szczegółowodrogi poznania Boga. drogi poznania Boga. drogi poznania Boga, drogi poznania Boga.
Ks. Michał Miecznik ROZKŁAD MATERIAŁU W KLASACH II LO I. NA POCZATKU BÓG STWORZYŁ NIEBO I ZIEMIĘ I MIESIĄC TEMAT.Bóg stwarza LICZBA GODZIN TREŚCI NAUCZANIA WYNIKAJĄCE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ KATECHEZY drogi
Bardziej szczegółowo