Porównanie moŝliwości współczesnych desktopów i laptopów

Transkrypt

1 Uniwersytet Śląski Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii Nr albumu: xxx Praca licencjacka Porównanie moŝliwości współczesnych desktopów i laptopów Promotor: Katowice, 2008

2 WyraŜam zgodę na udostępnienie mojej pracy dyplomowej dla celów naukowo-badawczych. Data Własnoręczny podpis Słowa kluczowe: desktop, laptop, testy, porównanie. Oświadczenie Świadomy odpowiedzialności prawnej oświadczam, Ŝe niniejsza praca dyplomowa została napisana przeze mnie samodzielnie i nie zawiera treści uzyskanych w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami. Oświadczam równieŝ, Ŝe przedstawiona praca nie była wcześniej przedmiotem procedur związanych z uzyskaniem tytułu zawodowego w wyŝszej uczelni. Oświadczam ponadto, Ŝe niniejsza wersja pracy jest identyczna z załączoną wersją elektroniczną. Data Własnoręczny podpis 2

3 Spis treści 1. Wstęp Desktop Laptop Wstęp Klasy laptopów Klasa standard Klasa biznes Laptopy pancerne Laptopy klasy DTR Thin-and-light UMPC Tablet PC Zalety oraz wady desktopów i laptopów Rynek komputerów osobistych w Polsce Porównanie moŝliwości Porównanie parametrów Płyta główna Procesor Pamięć RAM Karta graficzna Dysk twardy Napęd optyczny Monitor Pozostałe Programy testujące wydajność Wstęp PCMark DMark EVEREST HD Tach

4 6.2.6 WinRAR CINEBENCH Pomiary wydajności PCMark PCMark DMark DMark DMark 2001SE EVEREST HD Tach WinRAR CINEBENCH Wydajność laptopa HP Compaq 6720S w systemach operacyjnych Microsoft Windows Vista oraz Windows XP Podkręcanie procesora oraz pamięci RAM Wnioski Podsumowanie Literatura

5 1. Wstęp W dzisiejszym świecie ludzie nie wyobraŝają sobie Ŝycia bez komputerów. Na kaŝdym kroku spotykamy się z nowoczesną technologią w domu, pracy, samochodzie, czy centrum handlowym, nierozłącznie związaną z zastosowaniem komputerów. Kilkadziesiąt lat temu komputery zajmowały całe pomieszczenia, waŝyły kilkaset kilogramów, a ich cena była ogromna. W wyniku postępu technologicznego ich wymiary zostały zmniejszone, a koszt zakupu stał się na tyle niski, Ŝe komputery klasy PC na dobre zagościły w naszych domach. Ich miniaturyzacja rozwinęła tak daleko, Ŝe w obecnych czasach komputer mieści się w plecaku (laptop) lub w dłoni (palmtop). Celem niniejszej pracy jest opisanie moŝliwości, jakie zapewniają uŝytkownikowi współczesne komputery osobiste stacjonarne i przenośne oraz porównanie ich wydajności. W tym celu sprawdziłem dwa nowoczesne zestawy: komputer typu desktop oraz laptop o zbliŝonych cenach. Dodatkowo zbadałem starszy zestaw stacjonarny z procesorem jednordzeniowym, aby sprawdzić, czy rzeczywiście w codziennym uŝytkowaniu komputery z procesorem wielordzeniowym posiadają większą wydajność. Praca oprócz wstępu składa się z pięciu głównych rozdziałów. W drugim rozdziale opisałem charakterystykę komputerów stacjonarnych, w trzecim laptopów i ich podział. W czwartym pokazałem zalety oraz wady obu typów komputerów, a w piątym przedstawiłem rynek tych urządzeń w Polsce. Rozdział szósty zawiera opis parametrów podzespołów opisanych w pracy komputerów, aplikacji, którymi zmierzyłem ich wydajność oraz rezultaty testów, które za ich pomocą wykonałem. 5

6 2. Desktop Komputer stacjonarny (ang. desktop na biurko), jak sama nazwa wskazuje jest urządzeniem, którego się nie przenosi, tylko trzyma w jednym miejscu na stałe, zwykle na biurku. Jest to związane z rozmiarami, wagą i przeznaczeniem całego zestawu [1]. Schemat wyszczególniający najwaŝniejsze podzespoły typowego komputera stacjonarnego przedstawiłem na rys. 1. Rys. 1. Komponenty typowego komputera typu desktop (wg [1] zmodyfikowane na potrzeby pracy) 6

7 Komputer typu desktop składa się z następujących komponentów: płyta główna (zawierająca zintegrowane karty: muzyczną i sieciową, czasem graficzną), procesor, pamięć operacyjna RAM, karta graficzna, dysk twardy (HDD), napęd optyczny, monitor, zasilacz, obudowa, klawiatura i mysz. Do takiego zestawu moŝna dodatkowo podłączyć teŝ inne urządzenia: głośniki, słuchawki, kamerę internetową, czy napęd dyskietek (który to aktualnie coraz rzadziej jest montowany w desktopach). Większość sprzedawanych obecnie płyt głównych jest podobnie wyposaŝonych. Producenci integrują karty muzyczne, sieciowe, czasem graficzne. PoniŜej przedstawię łącza na przykładzie płyty głównej ABIT NF-M2 nview, wchodzącej w skład zestawu PC #2. 1) 1x PS/2 dla klawiatury 2) 1x PS/2 dla myszy 3) S/P DIF In/Out (AUDIO) 4) Wyjście DVI 5) Wyjście VGA 6) Wejścia / wyjścia karty dźwiękowej 7) 4x USB 2.0 8) IEEE ) 1x RJ-45 Gigabit Lan Rys. 2. Złącza płyty głównej ABIT NF-M2 nview (wg [2] zmodyfikowane na potrzeby pracy) 7

8 Warto zwrócić uwagę, Ŝe w nowoczesnych płytach głównych brakuje portów COM oraz LPT. Jest to spowodowane przede wszystkim popularnością portów USB, które skutecznie wyparły złącza oparte o starsze standardy. 8

9 3. Laptop 3.1 Wstęp Laptopem nazywamy przenośny komputer, który posiada wbudowane ekran LCD, klawiaturę, panel dotykowy (gładzik, ang. Touchpad) oraz akumulator zapewniający pracę urządzenia bez potrzeby zasilania zewnętrznego. Laptop oprócz tego posiada podzespoły typowe dla komputerów (płyta główna, procesor, pamięć RAM, dysk twardy, napęd optyczny, karty: graficzna, muzyczna, sieciowa) (Rys 3, 4). ChociaŜ zbudowany jest z podobnych komponentów, co model stacjonarny, istnieją podstawowe róŝnice odnośnie rozmiaru i poboru prądu podzespołów. Są one zminiaturyzowane i dopasowane do architektury laptopa (mniejszy pobór mocy, który wydłuŝa czas pracy przy zasilaniu bateryjnym i ogranicza ilość wydzielanego ciepła). Całość zamknięta jest w jednej obudowie. Główną cechą laptopów jest mobilność zapewniają one pracę na baterii zazwyczaj w granicach od 1.5 do 4 godzin [3]. Rys. 3. Wnętrze laptopa IBM/Lenovo ThinkPad T61 [4] 9

10 Rys. 4. Wnętrze laptopa marki Aristo, model Amilo [5] Aktualnie, jakkolwiek bardzo wiele firm produkuje laptopy, biorąc pod uwagę udział w rynku, dominują: Acer, Apple, Asus, Belinea/Maxdata, BenQ, California Access, Fujitsu-Siemens, Hewlett-Packard, Lenovo (IBM), LG, Micro-Star (MSI), Samsung, Sony, Toshiba. Kupując laptopa naleŝy mieć świadomość, Ŝe moŝliwość jego unowocześnienia jest ograniczona. Rozbudowę moŝna wykonać na dwa sposoby: poprzez wymianę urządzeń wewnętrznych (procesor, pamięć RAM, dysk twardy), bądź podłączenie zewnętrznych (dysk twardy, karty: dźwiękowa i telewizyjna, odbiornik Bluetooth, karta Wi-Fi) [6]. 10

11 Warto zaznaczyć teŝ, Ŝe klawiatury laptopów z reguły róŝnią się od klasycznych - na ogół mają mniej dostępnych bezpośrednio klawiszy (tą niedogodność redukuje trochę klawisz FN). Bywają laptopy z klawiaturą numeryczną, do pozostałych moŝna dokupić wersję zewnętrzną (np. obsługiwaną przez złącze USB). DuŜą zaletą nowoczesnych laptopów jest ich bogate wyposaŝenie. Typowy laptop jest wyposaŝony m.in. w wbudowaną kamerę internetową z mikrofonem, głośniki, kartę bezprzewodową, modem analogowy, moduł Bluetooth oraz czytnik kart pamięci. 3.2 Klasy laptopów Dla jednych uŝytkowników komputera przenośnego priorytetem będzie jego wydajność, dla innych moŝe to być mobilność, cena, bądź wytrzymałość. Dlatego, aby sprostać wymaganiom klientów producenci laptopów stworzyli róŝne klasy tych urządzeń. Zazwyczaj podział ten jest następujący [7, 8]: modele standardowe, modele klasy biznes, modele pancerne, inne (Desktop Replacement Computer, Thin-and-light, UMPC, tablety PC). 11

12 3.2.1 Klasa standard Laptopy typu standard to najpopularniejsza klasa. Modele te stanowią idealny kompromis pomiędzy wydajnością, a rozmiarami, wagą i wyposaŝeniem. WaŜnym czynnikiem jest ich umiarkowana cena kształtuje się w przedziale złotych. Przy zakupie laptopa tej klasy naleŝy zwrócić uwagę, czy dany model posiada zainstalowany system operacyjny jeśli go brakuje, uŝytkownik będzie zmuszony zakupić go we własnym zakresie, bądź skorzystać z darmowego, np. Linux [7, 8]. Przykładowe trzy modele klasy standard zamieściłem w tabeli 1. Tabela 1. Przykładowe trzy modele laptopów klasy standard [9] Producent ACER FUJITSU-SIEMENS BELINEA Model AS G12 ESPRIMO MOB V5535 O.BOOK 1 CM530 Procesor Intel Celeron M 540 Intel Celeron M 540 Intel Celeron M 530 Szybkość procesora 1.86 GHz 1.86 GHz 1.73 GHz Ilość rdzeni Pamięć RAM MB MB MB Przekątna ekranu LCD 15,4 cala 15,4 cala 15,4 cala Rozdzielczość ekranu 1280 x x x 800 Karta graficzna Intel GMA X3100 SIS MIRAGE 3+ VIA Chrome 9HC IGP Pamięć karty graf. do 358 MB 128 MB 256 MB Dysk twardy / RPM 120 GB / GB / GB / 5400 Napęd optyczny nagrywarka DVD nagrywarka DVD nagrywarka DVD Waga 2,8 kg 2,7 kg 2,7 kg System operacyjny Tak (1) Tak (2) Tak (2) Cena (maj 2008) 1999,- zł 1599,- zł 1839,- zł (1) Linux (2) Microsoft Windows Vista Home Basic Laptopy te wyposaŝone są najczęściej w niskobudŝetowe procesory: Intel Celeron M (układy jednordzeniowe), AMD Athlon64 X2 (układy dwurdzeniowe), czasem zdarzają się modele z wydajnymi Intel Core 2 Duo. W przypadku, gdy w warunkach sprzedaŝy wyszczególniono, Ŝe laptop posiada system operacyjny, producenci laptopów najczęściej instalują system Microsoft Windows Vista w najuboŝszej wersji - Home Basic. 12

13 3.2.2 Klasa biznes Laptopy klasy biznes charakteryzuję się wysoką jakością wykonania obudowy, dłuŝszą pracą na baterii w porównaniu z modelami standardowymi (w niektórych modelach sięgającej do 6h, a po zastosowaniu specjalnych akumulatorów nawet 15h) oraz bogatym wyposaŝeniem i dołączonym oprogramowaniem. Minusem jest wysoka cena topowych wersji (powyŝej 6 tysięcy zł, są teŝ modele kosztujące ponad zł). Ceny najtańszych modeli są umiarkowane, zaczynają się od około 2 tysięcy złotych [7, 8]. Przykładowe modele klasy biznes przedstawiłem w tabeli 2. Tabela 2. Przykładowe trzy modele laptopów klasy biznes [9] Producent Toshiba HP HP Model Satellite Pro A200-20N Compaq GC114EA Compaq 8710w Procesor Intel Core 2 Duo T7500 Intel Core 2 Duo T7700 Intel Core 2 Duo T9500 Szybkość procesora 2.20 GHz 2.40 GHz 2.60 GHz Ilość rdzeni Pamięć RAM MB MB MB Przekątna ekranu LCD 15,4 cala 15,4 cala 17 cali Rozdzielczość 1280 x x x 1200 Karta graficzna ATI Radeon HD 2600 nvidia QuadroFX 570M nvidia QuadroFX 3600M Pamięć karty graf. 256 MB 256 MB / do 512 MB 512 MB Dysk twardy / RPM 250 GB / GB / GB / 7200 Napęd optyczny nagrywarka DVD nagrywarka DVD Blu-Ray Waga 2,72 kg 2,8 kg 3,4 kg Czas pracy brak inf. do 5 h do 3,5h System operacyjny Tak (1) Tak (1) Tak (1) Cena (maj 2008) 3829,- zł 5900,- zł 10000,- zł (1) Microsoft Windows Vista Business W bogatszych modelach tej klasy znajdują się wydajne karty graficzne, często są to modele przeznaczone do profesjonalnych zastosowań, np. seria Quadro FX firmy nvidia (jej odbiorcami są przede wszystkim twórcy treści cyfrowych oraz inŝynierowie) [10]. 13

14 W serii Quadro FX wyróŝniamy 3 grupy produktów: High-End" (Quadro FX 3600M), klasy średniej (Quadro FX 1600M, Quadro FX 570M), podstawowe (Quadro FX 360M). W tabeli 2 laptopy marki HP wyposaŝone są w karty Quadro FX, z czego jeden z nich (model Compaq 8710w) w jej najbardziej zaawansowaną wersję M. Warto zaznaczyć, Ŝe w niektórych laptopach klasy biznes producenci montują najnowszej generacji napędy optyczne. W przypadku HP Compaq 8710w jest to czytnik płyt BD (Blu-ray Disc). 14

15 3.2.3 Laptopy pancerne Laptopy pancerne przeznaczone są do uŝytku w szczególnie niesprzyjających i trudnych warunkach. W tym celu są specjalnie przystosowywane - delikatne podzespoły są zabezpieczone przed pyłem, brudem, wpływem niskiej temperatury oraz wilgocią. Oczywiście ma to odzwierciedlenie w cenie takiego laptopa wynosi ona ponad 10 tysięcy złotych. Odbiorcami pancernych laptopów są m.in. firmy budowlane, wojsko, straŝ poŝarna [7,8,11]. WyróŜniamy cztery kategorie, które określają stopień wytrzymałości urządzeń mobilnych [12]: commercial modele standardowej wytrzymałości, semi-rugged komputery o wzmocnionej obudowie, ekran jest zabezpieczony przed uszkodzeniami, brakuje ochrony wewnętrznych elementów, rugged komputery naleŝące do tej klasy przeznaczone są do pracy w trudnych warunkach środowiskowych. Zbudowane są ze stopów magnezu, elementy wewnętrzne są chronione przed uszkodzeniami. Zabezpieczenia te zapewniają ochronę przed wstrząsami, pyłem, wodą, wysoką temperaturą. Wytrzymują wielokrotne upadki na twardą powierzchnię. fully rugged komputery naleŝące do tej klasy przeznaczone są do pracy w ekstremalnych warunkach środowiskowych. Komputery takie zapewniają maksymalną ochronę i najczęściej są projektowane pod kątem ściśle określonych zastosowań. Do określenia wytrzymałości stosowane są teŝ specjalne symbole. Określają one pozytywne zaliczenie specjalistycznych testów. Do najczęściej stosowanych oznaczeń naleŝą: Stopień ochrony IP (ang. International Protection rating albo Ingress Protection rating) [12,13] przed penetracją czynników zewnętrznych (jest określony przez polską normę PN- EN 60529: 2002 [14]), MIL-STD (Military Standard) oraz MIL-SPEC (Military Specification) jest to zestaw wytycznych opracowanych przez amerykańskie siły zbrojne, dotyczących zastosowań militarnych. 15

16 Współczynnik Ochrony przed czynnikami zewnętrznymi IP oznacza stopień odporności urządzenia na infiltrację do jego wnętrza ciał obcych. System klas zabezpieczeń IP został ustalony jako norma międzynarodowa przez Międzynarodową Komisję Elektrotechniczną (IEC) i dostarcza informacji pozwalających upewnić się, Ŝe przyrząd przeznaczony jest do pracy w warunkach, w jakich ma być stosowany. Oznaczenie składa się z dwóch cyfr, z których pierwsza dotyczy zabezpieczenia przed kurzem, druga przed wilgocią. Obowiązuje w tym wypadku zasada, Ŝe im wyŝsza cyfra, tym lepszy stopień zabezpieczeń [12]. Przykład: Klasa IP 54 to połączenie dwóch oznaczeń. Poziom 5 oznacza zabezpieczenie przed kurzem, a takŝe przed dostępem do wnętrza za pomocą drutu lub przed infiltracją innych obiektów o wymiarach poniŝej 1 mm. Poziom 4 oznacza zabezpieczenie przed ochlapywaniem wodą z dowolnego kierunku (ochrona przeciwbryzgowa) [12]. W tabeli 3 przedstawiłem porównanie parametrów laptopów z serii Toughbook firmy Panasonic [15]. Tabela 3. Przykładowe trzy modele laptopów pancernych z oferty firmy Panasonic Producent Panasonic Panasonic Panasonic Model Toughbook CF-30 Toughbook CF-52 Toughbook CF-Y7 Kategoria FULL RUGGEDIZED (1) SEMI RUGGEDIZED (1) BUSINESS RUGGEDIZED (1) Procesor Intel Core 2 Duo L7500 Intel Core 2 Duo T7100 Intel Core 2 Duo L7500 Szybkość procesora 1.60 GHz 1.80 GHz 1.60 GHz Pamięć RAM 1024 MB 1024 MB 1024 MB Przekątna ekranu LCD 13.3 cala, dotykowy 15.4 cala 14.1 cala Rozdzielczość 1024 x x x 1050 Karta graficzna Intel GMA X3100 Intel GMA X3100 Intel GMA X3100 Pamięć karty graf. do 358 MB do 358 MB do 358 MB Dysk twardy 80 GB 80GB 80 GB Napęd optyczny brak nagrywarka DVD nagrywarka DVD Waga 3,8 kg 3,35 kg 1,55 kg System operacyjny Tak (2) Tak (2) Tak (2) Cena (maj 2008) ,- zł 9.747,- zł ,- zł (1) Nazewnictwo wprowadzone przez firmę Panasonic (2) Microsoft Windows XP 16

17 3.2.4 Laptopy klasy DTR Desktop Replacement Computer (w skrócie DTR) do tej klasy naleŝą najwydajniejsze i najlepiej wyposaŝone laptopy. Ich parametry techniczne dorównują komputerom stacjonarnym. Do zalet naleŝy zaliczyć duŝe ekrany LCD (17-20 cali), pojemne dyski twarde (nawet do 1 TB), wydajne karty graficzne, duŝą i wygodną klawiaturę z oddzielną klawiaturą numeryczną. Mankamentem laptopów typu DTR jest ich cena, waga (co najmniej 4 kg), rozmiary oraz krótka praca na bateriach przy pełnym obciąŝeniu [7,8,16]. Przykładowe trzy modele laptopów klasy DTR przedstawiłem w tabeli 4. Tabela 4. Przykładowe trzy modele laptopów klasy DTR [9] Producent Asus Aristo HP Model M70 Vision i375+ Pavilion dv9890ew Procesor Intel Core 2 Duo T9300 Intel Core 2 Duo T9300 Intel Core 2 Duo T9300 Szybkość procesora 2.5 GHz 2.5 GHz 2.5 GHz Pamięć RAM MB MB MB Przekątna ekranu LCD 17 cali 17 cali 17 cali Rozdzielczość 1920 x x x 900 Karta graficzna Radeon HD3650 GeForce 8600M GT GeForce 8600M GS Pamięć karty graf. 1 GB 512 MB 512 MB Dysk twardy 1 TB (2x 500 GB) 160 GB 500 GB (2x 250 GB) Napęd optyczny nagrywarka DVD nagrywarka DVD Blu-ray Waga 3,9 kg 3,2 kg 3,5 kg System operacyjny Tak (1) Brak Tak (1) Tuner TV tak nie nie Cena (maj 2008) 6500,- zł 4200,- zł 5999,- zł (1) Microsoft Windows Vista Home Premium Podobnie, jak w model klasy biznes, laptopy klasy DTR są coraz częściej wyposaŝane w nowoczesne napędy optyczne Blu-ray. Ze względu na nowoczesne i wydajne podzespoły laptopów DTR, często określa się je jako laptopy dla graczy komputerowych. 17

18 3.2.5 Thin-and-light Laptopy naleŝące do klasy Thin-and-light charakteryzują się bardzo małymi rozmiarami i wagą. W stosunku do klasycznych laptopów posiadają mniejsze ekrany LCD (do 14 cali), ale ich pozostałe parametry nie odbiegają zbytnio od modeli standardowych. Laptopy te zapewniają korzystny stosunek pomiędzy mobilnością, a wydajnością, przy czym są wyraźnie droŝsze od klasycznych notebooków [8]. Przykładowe trzy modele laptopów tej klasy zamieściłem w tabeli 5. Tabela 5. Przykładowe trzy modele laptopów klasy Thin-and-light [9] Producent Toshiba Asus Fujitsu-Siemens Model Portege R U3S-3P005E Lifebook P7230 Procesor Intel Core 2 Duo U7700 Intel Core 2 Duo T7500 Intel Core Duo U2500 Szybkość procesora 1.33 GHz 2.20 GHz 1.2 GHz Pamięć RAM MB MB MB Przekątna ekranu LCD 12,1 cala 13,3 cala 10,6 cala Rozdzielczość 1280 x x x 768 Karta graficzna Intel GMA 950 nvidia GeForce 8400M Intel GMA 950 Pamięć karty graf. 251 MB 128 MB 224 MB Dysk twardy / RPM 80 GB / GB / GB / 4200 Napęd optyczny nagrywarka DVD nagrywarka DVD nagrywarka DVD Typ napędu wewnętrzny zewnętrzny wewnętrzny Waga 0,979 kg 1,75 kg 1,25 kg System operacyjny Tak (1) Tak (1) Tak (1) Cena (maj 2008) 7450,- zł 5750,- zł 6600,- zł (1) Microsoft Windows Vista Business Warto zwrócić uwagę na fakt, Ŝe w tej klasie laptopów wiele modeli wyposaŝonych jest w zewnętrzny napęd optyczny. 18

19 3.2.6 UMPC Ultra-Mobile_PC (w skrócie UMPC), to jedna z najnowszych kategorii przenośnych komputerów osobistych, jakkolwiek nie jest jeszcze dobrze sprecyzowana. Rozwijana była przez firmy Microsoft i Intel, pod nazwą Origami Project. Aktualnie po dołączeniu firm Samsung, ASUS i ECS nazwana została jako typ komputerów Ultra-Mobile PC. Określeniem tym nazywamy urządzenie, które łączy zalety i moŝliwości laptopów z wysoką mobilnością i małymi rozmiarami palmtopów. Komputery UMPC posiadają dotykowe ekrany LCD, najczęściej o przekątnej 7-9 cali [17]. Jednym z najpopularniejszych producentów urządzeń tej klasy jest firma Asus, która zaprezentowała model ASUS Eee PC 900. Urządzenie to odniosło duŝy sukces rynkowy w pierwszym kwartale 2008 roku sprzedano 700 tysięcy sztuk. Dzięki temu koncern ASUSTeK awansował na 6 miejsce w rankingu największym producentów komputerów klasy PC [18]. Sukces Eee PC spowodował, Ŝe produkcją laptopów klasy UMPC zainteresowały się teŝ inne firmy, m.in. Everex (model Cloudbook), MSI (model Wind), NTT (model Corrino 100A) oraz VIA (model OpenBook). Przykładowe trzy modele laptopów klasy UMPC przedstawiłem w tabeli 6. Tabela 6. Przykładowe trzy modele laptopów klasy UMPC [9] Producent MSI Everex Asus Model Wind Cloudbook Eee PC 900 Procesor Intel Atom VIA C7-M Intel Celeron Szybkość procesora 1.6 GHz 1.2 GHz 900 MHz Pamięć RAM 1 GB 512 MB 1 GB Przekątna ekranu LCD 10 cali 7 cali 8.9 cala Rozdzielczość 1024 x x x 600 Karta graficzna Intel GMA 950 VIA UniChrome Pro Intel GMA 900 Pamięć karty graficznej Brak inf. Brak inf. Brak inf. Dysk 80 GB HDD 30 GB HDD 20 GB SSD Napęd optyczny Brak Brak Brak Waga 1,18 kg 1 kg 1,1 kg System operacyjny Tak (1) Tak (2) Tak (3) Cena (czerwiec 2008) Brak inf. Brak inf. 1600,- zł (1) Linux Novell SUSE Enterprise / Microsoft Windows XP Home Edition (2) gos Rocket (3) Microsoft Windows XP / Linux 19

20 W niektórych laptopach producenci stosują najnowsze modele pamięci masowej SSD (ang. Solid State Drive), np. Asus w modelu Eee PC 901. Konstrukcja ta wykorzystuje technologię flash, zatem w odróŝnieniu od mechanicznych twardych dysków, charakteryzuje się bardzo wysoką wytrzymałością, bezgłośną pracą (nie ma części ruchomych, czyli wirujących talerzy) oraz niskim poborem mocy. Są to cechy, które przede wszystkim sprawdzają się w laptopach, dlatego w przyszłości w miarę obniŝki cen i rozwoju technologii coraz więcej komputerów przenośnych będzie wyposaŝonych w nowoczesne pamięci SSD [19,20]. Laptopy klasy UMPC, często nazywa się teŝ określeniem subnotebook, bądź netbook. 20

21 3.2.7 Tablet PC Komputery typu tablet (ang. Tablet PC) są to przenośne komputery osobiste, których cechą charakterystyczną są wbudowane dotykowe ekrany. Dzięki temu uŝytkownik za pomocą palca lub rysika moŝe obsługiwać system operacyjny oraz zainstalowane programy. Specjalistyczne oprogramowanie tabletów pozwala rozpoznać odręczne pismo. Poprawna praca urządzenia wymaga współczesnej wersji systemu operacyjnego (np. Microsoft Windows Vista) lub dla starszych systemów operacyjnych jego specjalnej wersji (np. Microsoft Windows XP Tablet PC Edition) [21]. Podobnie, jak małe laptopy, tablety są wyposaŝone w niewielkie ekrany, najczęściej o przekątnej cali, ale wyposaŝone są w wydajniejsze procesory, nowoczesne karty graficzne oraz pojemne dyski twarde [7,8]. Trzy przykładowe modele tabletów PC zamieściłem w tabeli 7. Tabela 7. Przykładowe trzy modele tabletów PC [9] Producent Asus HP Toshiba Model R2E-BH053C Compaq TabletPC 2710P Portege M Procesor Stealey A110 Core 2 Duo U7600 Core 2 Duo T7700 Szybkość procesora 800 MHz 1.2 GHz 2.40 GHz Ilość rdzeni Pamięć RAM MB MB MB Przekątna ekranu LCD 7 cali 12,1 cala 12,1 cala Karta graficzna brak informacji Intel GMA X3100 Intel GMA X3100 Dysk twardy / RPM 100 GB / GB / GB / 5400 Napęd optyczny tak (zewnętrzny) brak tak Waga 0,83 kg 1,6 kg 1,9 kg System operacyjny Tak (1) Tak (2) Tak (2) Czytnik linii papilarnych Tak Tak Tak Cena (maj 2008) 3599,- zł 5909,- zł 6145,- zł (1) Microsoft Windows Vista Home Premium (2) Microsoft Windows Vista Business 21

22 4. Zalety oraz wady desktopów i laptopów Wiele osób chcących kupić komputer ma dylemat, czy lepszym wyborem będzie zakup komputera stacjonarnego, czy przenośnego. W tym rozdziale przedstawię, czym charakteryzują się oba typy komputerów osobistych oraz jakie są ich wady i zalety [22-24]. Zalety: Desktop niska cena względem laptopa o podobnej wydajności duŝe moŝliwości łatwej i taniej rozbudowy / unowocześnienia wysoka wydajność dowolność w konfigurowaniu sprzętu łatwy serwis i niskie ceny podzespołów korzystne warunki gwarancji Wady: duŝe wymiary znaczna waga składa się z kilku oddzielnych podzespołów (jednostka centralna, monitor, klawiatura, mysz) wysoki pobór mocy brak zasilania bateryjnego Laptop Zalety: małe rozmiary i waga mobilność zwarta budowa bogate standardowe wyposaŝenie cicha praca mały pobór prądu moŝliwość pracy bez zasilania zewnętrznego Wady: wyŝsza cena wzrost wagi wraz ze wzrostem funkcjonalności niska trwałość baterii niŝsza wydajność w porównaniu z PC (m.in. HDD i karta graficzna) ograniczona moŝliwość modernizacji i konfiguracji podzespołów mniejsza pojemność dysków twardych 22

23 Głównym czynnikiem przemawiającym za zakupem stacjonarnego komputera jest niska cena przy relatywnie dobrych parametrach. W przypadku laptopów dopiero od kilku lat ich zakup jest bardziej przystępny. Dziś juŝ za około trzy tysiące złotych moŝemy kupić dobrze wyposaŝony model (np. dwurdzeniowy procesor o taktowaniu 2.0 GHz, 2GB pamięci RAM, HDD 250GB, ekran o rozmiarze 17 cali, nagrywarka DVD) [25]. Czynnik ten spowodował, Ŝe aktualnie praktycznie w kaŝdym sklepie komputerowym znajdziemy bogatą ofertę zarówno komputerów klasycznych, jak i laptopów. Na korzyść desktopa naleŝy zaliczyć łatwość jego rozbudowy. W tym celu nie trzeba udawać się do serwisu, cały proces moŝna przeprowadzić szybko i bezproblemowo samemu. Do kaŝdej części dołączona jest instrukcja obsługi, w której dokładnie opisany jest sposób jej montaŝu. Posiadacze laptopów ograniczeni są do wymiany / modernizacji we własnym zakresie jedynie pamięci RAM, dysku twardego oraz baterii. W przypadku próby np. zmiany procesora na szybszy muszą udać się do serwisu, w przeciwnym wypadku utracą gwarancję. Warto zaznaczyć, Ŝe składając komputer stacjonarny, kaŝdy podzespół moŝemy dopasować do własnych upodobań oraz dostępnych środków finansowych (marka / pojemność / szybkość). Bez problemu sprawdzimy szczegółowe parametry techniczne. W przypadku laptopów sprawa wygląda trochę gorzej producenci najczęściej podają tylko podstawowe informacje, np. w przypadku wyświetlacza będzie to jego rozmiar i typ. Zazwyczaj brakuje danych o czasie reakcji matrycy, wielkości plamki oraz wykonawcy ekranu (w wypadku opisywanego w pracy laptopa HP panel wyprodukowała firma Samsung). Większość dostępnych na rynku akcesoriów komputerowych posiada 24- bądź 36- miesięczną gwarancję. Na część podzespołów producenci udzielają 5-letniej, bądź doŝywotniej gwarancji (np. na pamięć RAM). Jeśli kupujemy zestaw komputerowy z załoŝonymi plombami, okres ten wynosi najczęściej 24 miesiące na cały zestaw. Producenci laptopów zapewniają najczęściej roczną ochronę. Za odpowiednią dopłatą (zazwyczaj kilkaset złotych) moŝna wydłuŝyć ten okres o kolejny rok, bądź dwa lata. Główną wadą komputera stacjonarnego w porównaniu z laptopem są jego większe wymiary. Zajmuje on kilka razy więcej miejsca na biurku. Jest jednak w tej dziedzinie postęp - kilka lat temu większość monitorów przeznaczonych dla desktopów stanowiły modele kineskopowe (CRT). Charakteryzowały się one duŝymi rozmiarami, sporą wagą oraz duŝym 23

24 poborem prądu. Dziś sprzedawane są monitory LCD, które zajmują mało miejsca, są lekkie i tańsze w uŝytkowaniu. DuŜo zmian zaszło teŝ w standardach obudów. Coraz częściej sprzedawane są modele micro-atx oraz barebone. DuŜą zaletą laptopów jest niski pobór prądu. Jest on kilka- kilkanaście- razy niŝszy w porównaniu z klasycznymi komputerami stacjonarnymi. Wprawdzie w przypadku typowego komputera typu desktop nie jest on duŝy i wynosi około 150W, ale mocniejsze maszyny pobierają nawet do W. Dlatego do najbardziej wydajnych zestawów przeznaczone są zasilacze o mocy 1000W (w przypadku średniej klasy desktopa wystarczy 400W). Jedną z największych wad poprzednich generacji laptopów była niska wydajność zainstalowanych podzespołów. Dziś za umiarkowaną cenę dostaniemy zestaw wyposaŝony w szybki, często dwurdzeniowy procesor oraz duŝą ilość pamięci RAM [25]. Niestety przeciętna pojemność i szybkość dysków twardych dalej ustępuje tym z komputerów stacjonarnych. 24

25 5. Rynek komputerów osobistych w Polsce W Polsce w 2007 roku sprzedano ponad trzy mln sztuk komputerów typu desktop oraz laptop (Rys. 5). Po raz pierwszy liczba sprzedanych laptopów była niewiele niŝsza niŝ komputerów stacjonarnych. Prognozuje się, Ŝe w 2008 roku proporcje odwrócą się i laptopy będą stanowiły większość sprzedanych komputerów [26,27]. Rys. 5. Liczba sprzedanych laptopów i desktopów w okresie (wg [26]) Obecnie coraz więcej osób, zarówno na świecie, jak i w Polsce decyduje się na zakup laptopa. Taki trend na rynku panuje juŝ od kilku lat (Rys. 5). Jest to spowodowane coraz niŝszymi kosztami zakupu komputera mobilnego, jak i coraz większą jego wydajnością, która w zupełności wystarczy w codziennych zastosowaniach komputera przeglądania Internetu, oglądania filmów, słuchania muzyki, pracy z edytorami tekstowymi. Głównymi czynnikami tak duŝego popytu na komputery w Polsce są: malejące ceny urządzeń, w tym umacnianie się kursu złotego, wzrost wysokości zarobków, powstawanie, rozwój i komputeryzacja drobnych firm, bogata oferta usług dostępnych w Internecie (portale informacyjne, serwisy aukcyjne, fora internetowe itp.). Przyszły nabywca komputera stacjonarnego w 1990 roku musiał wydać na niego kwotę rzędu osiemnastu średnich pensji krajowych, siedem lat później juŝ czterokrotność. W 2007 roku po raz pierwszy cena średniej klasy komputera typu desktop była mniejsza niŝ wysokość średniej krajowej wypłaty (Rys. 6). 25

26 Rys. 6. Wielokrotność średniej krajowej wypłaty potrzebnej na zakup komputera stacjonarnego (wg [26]) DuŜy wpływ na popularność komputerów ma cena typowego zestawu. O ile w 1999 roku średniej klasy desktop kosztował blisko 4.5 tysiąca złotych, dziś typowy komputer stacjonarny kupimy za mniej niŝ 2500 zł (Rys. 7). Rys. 7. Średnia cena komputera typu desktop w Polsce w latach (wg [26]) 26

27 W przypadku laptopów ceny urządzeń równieŝ stały się korzystniejsze. Wykres "Laptop 1" odnosi się do ceny notebooka o konfiguracji podstawowej, "Laptop 2" do urządzenia o wyŝszym standardzie (Rys. 8). Rys. 8. Średnie ceny laptopów w Polsce w latach (wg [26]) Jednym z czynników rzutujących na koszt zakupu komputera są obniŝki cen ogłaszane przez producentów podzespołów (przede wszystkim procesorów i kart graficznych) oraz wysokość kursu dolara. Umocnienie złotówki spowodowało, Ŝe ceny komputerów stały się bardziej przystępne (Rys. 9). Rys. 9. Kurs dolara z dnia na przestrzeni ostatnich 36 miesięcy [28] 27

28 W tabeli 8 przedstawiłem obniŝkę cen procesorów marki Intel dla komputerów typu desktop w kwietniu 2008 roku. Tabela 8. Przykładowa obniŝka cen procesorów firmy Intel (na podstawie [29]) Model procesora Taktowanie Ilość rdzeni Pamięć Cache Core 2 Quad Stara cena Nowa cena Zmiana Q6700 2,66 GHz 4 8 MB $530 $266 50% Q6600 2,40 GHz 4 8 MB $266 $224 16% Core 2 Duo E6850 3,0 GHz 2 4 MB $266 $183 31% E4600 2,4 GHz 2 2 MB $133 $113 15% Pentium Dual Core E2200 2,2 GHz 2 1 MB $84 $74 12% E1800 2,0 GHz 2 1 MB $74 $64 14% Celeron Celeron GHz KB $53 $44 17% Celeron GHz KB $44 $34 23% Największa obniŝka objęła jeden z najszybszych układów, czterordzeniowy procesor Q6700 i wyniosła aŝ 50%. Konkurencyjna firma AMD w kwietniu 2008 roku równieŝ zmniejszyła ceny na oferowane przez nią procesory (tabela 9). 28

29 Tabela 9. Przykładowa obniŝka cen procesorów firmy AMD (na podstawie [30]) Model procesora Taktowanie Ilość rdzeni Pamięć Cache Stara cena Nowa cena Zmiana Phenom x BE 2,3 GHz 4 2 MB $251 $215-14% ,2 GHz 4 2 MB $209 $195-7% Athlon X BE 3,2 GHz 2 2 MB $178 $163-8% ,0 GHz 2 2 MB $167 $153-8% ,8 GHz 2 2 MB $146 $122-16% BE 2,6 GHz 2 1 MB $104 $87-16% ,5 GHz 2 1 MB $89 $76-15% Athlon 64 LE LE ,6 GHz 1 1 MB $53 $47-11% LE ,4 GHz 1 1 MB $48 $41-15% Sempron LE ,3 GHz KB $69 $47-32% LE ,2 GHz KB $48 $41-15% LE ,1 GHz KB $42 $36-14% LE ,0 GHz KB $37 $36-3% W tym przypadku największa obniŝka cen dotyczyła modeli budŝetowych jednordzeniowych procesorów Sempron (32% za układ LE-1300) oraz wolniejszych odmian Athlona X2 (16% w przypadku oraz BE). 29

30 6. Porównanie moŝliwości 6.1 Porównanie parametrów W tym rozdziale przedstawię dokładne parametry techniczne podzespołów zastosowanych w komputerach wykorzystanych w pracy. Dwa komputery (laptop oraz PC #1) zostały skomponowane w 2008 roku, dlatego ich części i rozwiązania cechują się najnowszymi technologiami oraz parametrami (m.in. wydajne, dwurdzeniowe procesory, w przypadku PC #1 nowoczesna karta graficzna). Do odczytania szczegółowych parametrów skorzystałem z aplikacji EVEREST Ultimate Edition firmy Lavalys oraz stron internetowych producentów sprzętu [31] Płyta główna Parametry techniczne płyt głównych zebrałem w tabeli 10. Tabela 10. Parametry techniczne płyt głównych Płyta główna PC #1 Laptop PC #2 Producent ABIT Hewlett-Packard ABIT Model IP35-E HP Compaq 6720s NF-M2 nview Chipset Intel P35 Intel 965GM GeForce 6150 Mostek południowy Intel ICH-9 brak inf. nforce 430 Obsługiwane typy procesorów Intel Core2 Quad Intel Core2 Extreme Intel Core2 Duo Pentium Dual Core Pentium XE Pentium 4 Pentium D Intel Core2 Duo Intel Celeron Athlon 64 FX Athlon 64 X2 Athlon 64 Sempron AM2 Podstawka (Socket) Socket 775 Socket 479 Socket AM2 Obsługiwane pamięci DDR2 800 MHz DDR2 667 MHz DDR2 667 MHz DDR2 800 MHz DDR2 667 MHz DDR2 533 MHz Maks. wielkość pamięci RAM MB MB MB Obsługą pamięci dwukanałowej Tak Tak Tak Ilość gniazd pamięci Obsługa technologii CrossFire Nie - Nie Obsługa technologii SLI Nie - Nie 30

31 Płyty główne komputerów stacjonarnych najczęściej oferują do wykorzystania 4 gniazda na pamięć RAM, w przypadku laptopów są to 2 sloty. Niestety produkty firmy ABIT - IP35-E oraz NF-M2 nview nie obsługują technologii SLI (dla kart nvidia) oraz CrossFire (dla kart ATI), które pozwalająca na skorelowanie pracy dwóch (lub więcej) kart graficznych celem szybszego renderowania obrazu [32,33]. NaleŜy pamiętać, Ŝe w przypadku podłączania kilku kart graficznych naleŝy zaopatrzyć się w wydajny, markowy zasilacz [34]. Wszystkie płyty główne współpracują z procesorami jednordzeniowymi oraz dwurdzeniowymi. Dodatkowo ABIT IP35-E obsługuje procesory czterordzeniowe Intel Core2 Quad oraz Intel Core2 Extreme Procesor W przypadku procesorów ich parametry techniczne zebrałem w tabeli nr 11. Tabela 11. Parametry techniczne procesorów Procesor PC #1 Laptop PC #2 Producent Intel Intel AMD Model procesora Pentium Dual Core E2160 Core 2 Duo T5470 Athlon Ilość rdzeni Szybkość procesora 1.80 GHz 1.60 GHz 1.80 GHz Pamięć podręczna L2 1 MB 2 MB 512 KB Podstawka (Socket) Socket 775 (Socket T) Socket 479 Socket AM2 FSB 800 MHz 200 MHz 200 MHz MnoŜnik procesora 9.0x 8.0x 9.0x Technologia wykonania 65 nm 65 nm 90 nm Zestaw PC #1 został oparty o procesor marki Intel, mianowicie model Pentium Dual Core E2160. Jest to obecnie najwolniejszy model z tej serii dostępny w sprzedaŝy, układ rynkową premierę miał w czerwcu 2007 roku. Procesory Pentium Dual Core wspierają 64- bitowe instrukcje, wyposaŝone są w 2 rdzenie, posiadają 1 MB pamięci L2. Wytwarzane są w procesie technologicznym 65nm. Na rynku dostępne są wersje procesorów dla komputerów typu desktop (rodzina E2XX0) oraz laptopów (rodzina T2X0) [35]. 31

32 W tabeli 12 przedstawiłem charakterystykę oraz ceny procesorów Intel Pentium Dual Core w wersjach dla komputerów stacjonarnych [36]. Tabela 12. Rodzina procesorów Intel Pentium Dual Core Model Taktowanie FSB Pamięć podręczna L2 Technologia wykonania Cena (maj 2008) E GHz 800 MHz 1 MB 65 nm - E GHz 800 MHz 1 MB 65 nm 201 zł E GHz 800 MHz 1 MB 65 nm 210 zł E GHz 800 MHz 1MB 65 nm 242 zł E GHz 800 MHz 1MB 65 nm 264 zł Pogrubioną czcionką zaznaczyłem model procesora, w który został wyposaŝony zestaw PC#1. Intel produkował równieŝ układ E2140, ale obecnie nie jest on dostępny w sprzedaŝy. Laptop HP Compaq 6720S został wyposaŝony w jeden z najbardziej zaawansowanych procesorów oferowanych w tej serii (tabela 13). Tabela 13. Lista dostępnych procesorów w modelu HP Compaq 6720S ([37,38]) Model Taktowanie FSB Pamięć podręczna L2 Technologia wykonania Pobór mocy Core 2 Duo T GHz 800 MHz 3 MB 45 nm 35 W Core 2 Duo T GHz 800 MHz 3 MB 45 nm 35 W Core 2 Duo T GHz 800 MHz 2 MB 65 nm 35 W Core 2 DuoT GHz 800 MHz 2 MB 65 nm 35 W Celeron M GHz 533 MHz 1 MB 65 nm 27 W Celeron M GHz 533 MHz 1 MB 65 nm 26 W Podobnie jak w przypadku zestawu PC#1, zastosowano nowoczesny, dwurdzeniowy procesor firmy Intel, model Core 2 Duo T5470. Procesor ten wspiera 64-bitowe instrukcje, posiada 2 MB pamięci L2. Wytwarzany jest w procesie technologicznym 65nm, jego pobór mocy kształtuje się na poziomie 35W. W przypadku zestawu PC#2 na płycie głównej zamontowano jednordzeniowy, 64- bitowy procesor firmy AMD, model Athlon Procesory Athlon64 dostępne były dla 3 wersji podstawek: Socket 754, Socket 939 oraz Socket AM2 [39]. W przypadku testowanego modelu była to najnowsza wersja, tj. Socket AM2. 32

33 6.1.3 Pamięć RAM Szczegółowe parametry techniczne kości opisywanych w pracy komputerach przedstawiłem w tabeli 14. pamięci RAM zastosowanych w Tabela 14. Parametry techniczne pamięci operacyjnej RAM Pamięć RAM PC #1 Laptop PC #2 Typ DIMM DDR2 SODIMM DDR2 DIMM DDR2 Częstotliwość pracy 800 MHz 667 MHz 800 MHz Producent #1 A-Data EXTREME Nanya Technology Corsair Producent #2 A-Data EXTREME Samsung GOODRAM Wielkość pamięci RAM Timingi pamięci (CL-RCD-RP-RAS) 2048 MB (2x 1024 MB) 2048 MB (2x 1024 MB) 1536 MB ( MB) Współczesne komputery posiadają najczęściej 2 GB pamięci operacyjnej RAM typu DDR2. Taka pojemność zapewnia komfortową pracę komputera. Do obsługi pamięci o wielkości 4 GB lub większej potrzebne jest 64 bitowe adresowanie, czyli 64 bitowy procesor i system operacyjny [40] Karta graficzna W przypadku laptopa i PC#2 zastosowano budŝetowe, zintegrowane układy graficzne, natomiast zestaw PC#1 wyposaŝony jest w wydajny, zewnętrzny układ graficzny. Szczegółowe parametry techniczne urządzeń zebrałem w tabeli

34 Tabela 15. Parametry techniczne kart graficznych Karta graficzna PC #1 Laptop PC #2 Producent Palit - - Model GeForce 9600 GT GMA X3100 GeForce 6150 Producent chipsetu nvidia Intel nvidia Pamięć karty graficznej 512 MB do 384 MB do 256 MB Obsługa DirectX DirectX 10 DirectX 9.0c DirectX 9.0 Taktowanie układu graficznego 700 MHz 500 MHz 475 MHz Taktowanie pamięci 2000 MHz brak inf. brak inf. Taktowanie Shaderów 1750 MHz brak inf. brak inf. Złącza wyjścia: D-Sub, 2x DVI, HDMI, wejście S/PDIF wyjście D-Sub wyjścia: D-Sub, DVI Komputer PC #1 wyposaŝony jest w nowoczesną kartę graficzną firmy nvidia, opartą o najnowszy chipset z serii 9, który obsługuje biblioteki DirectX 10. Układ GeForce 9600GT zadebiutował na rynku w styczniu 2008 roku, model ten naleŝy do segmentu średniego, tzw. mid-range. Karta zapewnia wysoką wydajność w najnowszych grach komputerowych oraz umoŝliwia płynne odtwarzanie plików wideo w jakości high definition (HD), np. filmów zapisanych na nośnikach HD DVD oraz Blu-ray. Materiał taki charakteryzuje się wysoką rozdzielczością (1920x1200 dla FullHD), dzięki czemu obraz jest niezwykle ostry, wyraźny oraz bogaty w szczegóły. Karta obsługuje autorską technologię firmy nvidia, tj. PureVideo HD. Oprócz polepszenia jakości obrazu, dzięki akceleracji procesu dekodowania wideo pozwala ona na odciąŝenie głównego procesora komputera (CPU) [41]. W przypadku PC #2 za generowanie obrazu odpowiedzialny jest zintegrowany na płycie głównej firmy ABIT układ nvidia GeForce Karta graficzna jest zgodna z bibliotekami DirectX 9.0, maksymalnie moŝemy przydzielić jej 256 MB pamięci (z pamięci operacyjnej RAM komputera). W porównaniu z uboŝszym modelem z tej serii, tj. GeForce 6100, testowany układ posiada wyjście DVI, wspiera sprzętowo pliki wideo wysokiej rozdzielczości (High-Definition video) oraz obsługuje technologię PureVideo. Układ GeForce 6150 premierę rynkową miał w 2005 roku [42,43]. W laptopie HP Compaq 6720S zastosowano kartę graficzną firmy INTEL, konkretnie układ GMA X3100. Jest to jeden z najbardziej zaawansowanych i wydajnych układów graficznych tego producenta. Karta graficzna jest zgodna z bibliotekami DirectX 9.0c, maksymalnie moŝemy przydzielić jej 384 MB pamięci (z pamięci operacyjnej RAM 34

35 komputera). Laptop wyposaŝony jest jedynie w wyjście VGA, brakuje złącz: TV-OUT, DVI oraz coraz popularniejszego HDMI [44] Dysk twardy Szczegółowe parametry techniczne dysków twardych przedstawiłem w tabeli 16. Tabela 16. Parametry techniczne dysków twardych Dysk twardy PC #1 Laptop PC #2 Producent Western Digital Hitachi Maxtor Model WD2500YS HTS541612J9SA00 6L200P0 Pojemność 250 GB 120 GB 200 GB Interfejs Serial ATA-II Serial ATA ATA-133 Prędkość obrotowa 7200 RPM 5400 RPM 7200 RPM Pamięć cache 16 MB 8 MB 8 MB Format szerokości 3.5 cala 2.5 cala 3.5 cala Średni czas wyszukiwania 8,9 ms 11 ms 9 ms W zestawie PC #1 zastosowano dysk twardy produkcji firmy Western Digital. Model WD2500YS oferuje przestrzeń dyskową o pojemności 250 GB, z komputerem łączy się przy pomocy interfejsu SATA-II. Prędkość obrotowa talerzy dysku wynosi 7200 obr./min, a rozmiar bufora 16 MB. Laptop HP Compaq 6720S został wyposaŝony w dysk twardy firmy Hitachi o pojemności 120 GB, prędkość obrotowa talerzy wynosi 5400 obr/ min. Rozmiar bufora wynosi 8 MB. Z płytą główną laptopa dysk komunikuje się za pomocą interfejsu SATA. W zestawie PC #2 umieszczono 200-stu gigabajtowy dysk twardy produkcji firmy Maxtor. Prędkość obrotowa talerzy dysku wynosi 7200 obr./min, a rozmiar bufora 8 MB. Z komputerem urządzenie komunikuje się za pomocą interfejsu ATA-133, które obecnie jest coraz rzadziej wykorzystywane (model 6L200P0 miał rynkową premierę w 2006 roku). Jeśli chodzi o firmy wytwarzające dyski twarde, to obecnie produkują one urządzenia zgodne z kontrolerem Serial ATA. 35

36 6.1.6 Napęd optyczny Szczegółowe parametry techniczne dysków twardych zebrałem w tabeli 17. Tabela 17. Parametry techniczne napędów optycznych Napędy dysków optycznych PC #1 Laptop PC #2 Producent PIONEER Hitachi-LG LG Model DVR-215 GSA-T20L GH20NS10 Typ urządzenia nagrywarka DVD nagrywarka DVD nagrywarka DVD Rozmiar bufora 2 MB 2 MB 2 MB Interfejs Serial ATA ATAPI Serial ATA Wszystkie komputery zostały wyposaŝone w nagrywarki DVD. Jest to obecnie najpopularniejszy typ napędu optycznego. Rosnące rozmiary plików, popularyzacja filmów wysokiej rozdzielczości spowodowały jednak, Ŝe w przyszłości standard DVD będzie zastąpiony jednym z dwóch formatów: HD DVD, bądź Blu-ray. Póki co barierą jest cena tego typu napędów. Za urządzenie odczytujące płyty BD (Blu-ray Disc) zapłacimy co najmniej 400 zł, a nagrywarkę płyt BD 800 zł [45] Monitor Szczegółowe parametry techniczne monitorów przedstawiłem w tabeli 18. Tabela 18. Parametry techniczne monitorów Monitor PC #1 Laptop PC #2 Producent Asus Samsung Philips Model VW222U LTN154X3-L01 170B5CS Technologia wykonania TN TN TN Typ matrycy matowa błyszcząca matowa Przekątna ekranu LCD 22 cale 15,4 cala 17 cali Natywna rozdzielczość 1680 x x x 1024 Proporcja obrazu 16:10 16:10 4:3 Czas reakcji matrycy 2 ms brak inf. 16 ms Kontrast 2000:1 brak inf. 450:1 Jasność 300 cd/m² 200 cd/m² 250 cd/m² Złącza D-Sub, DVI - D-Sub, DVI Wbudowane głośniki Tak - Tak 36

37 Zestaw PC #1 uzupełnia monitor panoramiczny ASUS VW222U. Model ten został oparty o matrycę typu TN, spośród innych monitorów wyróŝnia się wysokim kontrastem (na poziomie 2000:1) oraz szybkim czasem reakcji plamki (2 ms). Maksymalna rozdzielczość z jaką jest w stanie pracować monitor, to 1680x1050 pikseli. Producent wyposaŝył model VW222U w cyfrowe wyjście obrazu DVI oraz głośniki (2 x 1W). Zabrakło moŝliwości obrócenia ekranu (funkcja pivot). W laptopie producent zastosował panoramiczny ekran firmy Samsung. W przeciwieństwie do pozostałych opisanych w pracy monitorach, ekran w HP jest błyszczący (glare). Zapewnia on lepsze odwzorowanie barw niŝ typowe, matowe matryce. Niestety przy mocnym świetle od ekranu odbija się światło. Philips 170B5CS to najstarsze w zestawieniu urządzenie. Przekątna ekranu wynosi 17 cali, monitor charakteryzuje się niskim kontrastem (450:1) oraz dość wysokim czasem reakcji matrycy, wynoszącym 16ms. Monitor Philips, jako jedyny w zestawieniu wyświetla obraz w proporcji 4: Pozostałe Parametry techniczne pozostałych urządzeń zebrałem w tabeli 19. Tabela 19. Parametry techniczne pozostałych urządzeń Model Pozostałe PC #1 Laptop PC #2 Karta dźwiękowa Realtek HD Audio SoundMAX Integrated Digital HD Audio Realtek HD Audio Typ 7.1 stereo 7.1 Komunikacja WiFi IEEE a/b/g brak tak brak LAN 100 Mbps tak tak tak Modem analogowy brak tak, zintegrowany brak Bluetooth brak tak brak Inne Czytnik kart pamięci brak tak (SD) brak 37

38 Wszystkie zestawy zostały wyposaŝone w zintegrowane karty dźwiękowe. Układy komputerów stacjonarnych są w stanie obsłuŝyć 8 głośników (zestaw 7.1), w przypadku laptopa jedynie 2 (stereo). Niestety w laptopie zastosowano głośniki mono, ale przy podłączeniu np. słuchawek usłyszymy dźwięk stereofoniczny. HP Compaq 6720S w porównaniu z opisywanymi komputerami typu desktop jest wyposaŝony w kartę bezprzewodową, moduł Bluetooth, modem analogowy oraz czytnik kart pamięci. Jest to typowe wyposaŝenie komputerów przenośnych. 6.2 Programy testujące wydajność Wstęp Do sprawdzenia wydajności opisywanych w pracy komputerów skorzystałem z aplikacji specjalnie przeznaczonych do tego celu, tzw. benchmarków (PCMark, 3DMark, Everest, HD Tach, Cinebench) oraz programu do kompresji plików (WinRAR). Spis aplikacji zebrałem w tabeli 20. Tabela 20. Przegląd aplikacji uŝytych w pracy licencjackiej Nazwa programu Producent Wersja programu Licencja PCMark05 Futuremark demo PCMark04 Futuremark demo 3DMark06 Futuremark demo 3DMark03 Futuremark demo 3DMark 2001 SE Futuremark demo EVEREST Ultimate Edition Lavalys demo HD Tach Simpli Software demo WinRAR Aleksander Roschal 3.71 demo CINEBENCH R10 MAXON R10 freeware Za pomocą powyŝszych programów w łatwy sposób moŝemy porównać zarówno wydajność zastosowanych w komputerze komponentów, np. karty graficznej, procesora, pamięci RAM, dysku twardego, bądź teŝ szybkość całego zestawu. Takie porównanie obrazuje, jak szybkość podzespołów wpływa na wydajność uŝytkową komputera w typowych zastosowaniach. 38

39 Przy wyborze aplikacji testujących kierowałem się profesjonalnymi artykułami umieszczanymi w czasopismach (Chip, Next, PCFormat, PCWorld) oraz serwisach internetowych (egielda.com.pl, FrazPC.pl, PCLab.pl) o tematyce komputerowej. W większości przypadków korzystałem z wersji demonstracyjnych oprogramowania, w których część opcji była niedostępna są one zarezerwowane dla komercyjnych wersji pełnych (tabela 20) PCMark Wersje: PCMark 05, PCMark 04 Producent: Futuremark Strona internetowa: PCMark wykonuje testy, które symulują typowe zadania wykonywane na komputerze, np. konwersje plików video i audio, pracę z edytorami tekstowymi, skanowanie dysków programem antywirusowym. Wynikiem testu jest liczba punktów, które określają, jak szybki jest komputer. Za pomocą funkcji Online Result Browser moŝemy porównać nasz wynik z rezultatami innych uŝytkowników. Najnowsza edycja programu - PCMark Vantage działa jedynie na komputerach z zainstalowanym systemem operacyjnym Windows Vista, zatem w pracy umieszczę wyniki z edycji 05 oraz 04 [46-48] DMark Wersje uŝyte w pracy: 06, 03, 2001 SE Producent: Futuremark Strona internetowa: Producentem aplikacji 3DMark jest ta sama firma, która wydała program PCMark. 3DMark to jeden z najpopularniejszych programów do testowania wydajności podzespołów komputera, przede wszystkim karty graficznej. Wynikiem testu jest liczba punktów, które określają, jak szybki jest sprzęt. Podobnie, jak program PCMark, 3DMark równieŝ jest wyposaŝony w funkcję Online Result Browser [49-53]. 39

40 Dotychczas ukazały się następujące wersje aplikacji: 3DMark Vantage, 3DMark06, 3DMark05, 3DMark03, 3DMark2001 SE, 3DMark2001, 3DMark2000, 3DMark99Max oraz 3DMark99 [54,55]. W pracy zamieszczę wyniki uzyskane z trzech edycji programu, mianowicie 06, 03 i Najnowsza wersja programu 3DMark Vantage działa jedynie na komputerach z zainstalowanym systemem operacyjnym Microsoft Windows Vista z dodatkiem Service Pack 1 oraz wyposaŝonych w karty graficzne zgodne z bibliotekami DirectX 10, zatem niemoŝliwe było sprawdzenie ich wydajności tą aplikacją [56,57]. Wykaz testów DirectX przedstawiłem w tabeli 21. Tabela 21. Przegląd wykorzystanych w pracy wydań programu 3DMark firmy Futuremark (na podstawie [55]) 3DMark2001 SE 3DMark03 3DMark06 Rok premiery Testy DirectX DX jeden test DX 8.0 DX 7.0 i jeden test DX 9.0c DX 9.0c Zalecane wymagania programu 3DMark06: procesor marki Intel lub AMD 2.5 Ghz lub szybszy. 1 GB pamięci RAM karta graficzna 256 MB, kompatybilna z DirectX 9.0 z Pixel Shader 2.0 lub nowszy Zalecane wymagania programu 3DMark03: procesor 2000 MHz lub szybszy. 512 MB pamięci RAM karta graficzna 128MB, kompatybilna z DirectX 9.0 Wymagania programu 3DMark2001 SE: procesor co najmniej 500 MHz 128 MB pamięci RAM (zalecane 256 MB) karta graficzna 32MB, kompatybilna z DirectX

41 6.2.4 EVEREST Wersja: Ultimate Edition Producent: Lavalys Strona internetowa: EVEREST to następca bardzo popularnego programu AIDA32. SłuŜy do identyfikacji podzespołów sprzętowych, systemu operacyjnego, sterowników oraz zainstalowanego oprogramowania komputera. Program wyposaŝony jest teŝ w zestaw benchmarków [58]. Testy z których korzystałem: odczyt z pamięci, zapis do pamięci, kopiowanie danych w obrębie pamięci, czas oczekiwania pamięci HD Tach Wersja: Producent: Simpli Software Strona internetowa: Program słuŝy do pomiaru szybkości dysków (IDE/ATA, Serial ATA, SCSI, napędy ZIP/JAZZ), kart pamięci flash oraz macierzy RAID. W darmowej wersji moŝna przetestować następujące parametry: czas dostępu, prędkość odczytu danych (z losowych sektorów dysku) i średnie uŝycie procesora. MoŜliwość zbadania wydajności dysku przy zapisie danych jest dostępna wyłącznie w zarejestrowanej wersji aplikacji [59] WinRAR Wersja: 3.71 Producent: Aleksander Roschal Strona internetowa: WinRAR to jeden z najpopularniejszych programów słuŝących do kompresji i dekompresji plików. Aplikacja w pełni obsługuje archiwa RAR i ZIP oraz potrafi odczytać formaty ARJ, CAB, LZH, ACE, TAR, GZ, UUE, BZ2, JAR i ISO. Program korzysta z 41

42 zaawansowanych algorytmów kompresji plików, dlatego często wykorzystywany jest do sprawdzania wydajności procesorów [60]. W pracy przeprowadzę test kompresji na plikach graficznych BMP o rozmiarze 2 GB CINEBENCH Wersja: R10 Producent: MAXON Strona internetowa: CINEBENCH testuje moŝliwości graficzne komputera w oparciu o środowisko CINEMA 4D. Aplikacja sprawdza m.in. szybkość obliczeniową oraz wielowątkowość procesora. Program wykorzystuje moc obliczeniową procesorów wielordzeniowych [61,62]. 42