INŻYNIERIA SYSTEMÓW PROJAKOŚCIOWYCH Wykład 1 Pojęcie jakości, cechy produktu, poziom jakości, niezgodność

Transkrypt

1 INŻYNIERIA SYSTEMÓW PROJAKOŚCIOWYCH Wykład 1 Pojęcie jakości, cechy produktu, poziom jakości, niezgodność

2 1. Za pierwsze wzmianki dotyczące jakości uznaje się zapisy z Kodeksu Hammurabiego z roku 1700 p.n.e.. Przewidywał on kary dla budowniczych popełniających błędy jakościowe w swej pracy, takie jak: jeśli zawali się dom i zginie właściciel, to budowniczego należy uśmiercić. 2. W starożytności pojawiły się pierwsze próby zdefiniowania pojęcia jakość. Według Platona jakość to "pewien stopień doskonałości (pojęcie filozoficzne, ale pozostało do czasów współczesnych 3. Cyceron - pojęcie qualitas (ozn. cechę, właściwość i przymiot) 4. W XVII w. Kartezjusz i J.Locke spojrzeli szerzej: rozróżnia się jakości pierwotne tkwiące w przedmiocie (np. ciężar i kształt), oraz jakości wtórne kolor, smak i zapach. 5. Po II wojnie światowej - gwałtowny rozwój techniki i sposobów produkcji (zakłady Forda). 6. Punkt zwrotny w historii jakości - Japonia 1950 r. (William Edwards Deming i Joseph Juran pracowali nad koncepcją statystycznej kontroli procesu)

3 Najpopularniejsze definicje jakości w perspektywie kolejnych dziesięcioleci XX wieku: Jakością nazywa się zbiór cech. Powszechnie pojęcie jakości stosuje się w odniesieniu do przedmiotów, którym ona przysługuje. Jakość wyrobu jest stopniem spełnienia wymagań odbiorcy. Stopień uwolnienia wyrobu od wad i błędów. Zgodność z wymaganiami. Stopień jednorodności i niezawodności wyrobu przy możliwie niskich kosztach i maksymalnym dopasowaniu do wymagań rynku. Ogół cech i właściwości wyrobu lub usługi, które decydują o zdolności wyrobu lub usługi do zaspokajania stwierdzonych i przewidywanych potrzeb [ISO 8402]. właściwość - cecha charakterystyczna obiektu umożliwiająca jego identyfikację i/lub odróżnienie od innych obiektów. wymaganie - zespół potrzeb i oczekiwań klienta wobec wyrobu, uwzględniający wszystkie potencjalne skutki używania wyrobu. Zalicza się tu również wszelkie warunki nakładane przez regulacje prawne i administracyjne obowiązujące w miejscu użycia wyrobu

4 Jakość wyrobu oznacza poziom doskonałości wyrobu oraz jego zdolność do zaspokojenia potrzeb klientów. Jest to zespół cech użytkowych, zarówno materialnych jak i emocjonalnych, które wpływają na stopień zaspokojenia określonych potrzeb konsumenta związanych z zakupem danego wyrobu Na jakość wyrobu składają się między innymi takie cechy, jak: zgodność ze standardami stopień, w jakim cechy użytkowe wyrobu są zbliżone do docelowego standardu, trwałość czas, w którym dany wyrób zachowuje swoje własności użytkowe, właściwości sensoryczne - takie jak smak, zapach, barwa, wygląd zewnętrzny, tekstura i dźwięk zależą od cech fizycznych i składu chemicznego produktu. Celem jest jak najdłuższe zachowanie tego typu właściwości, aspekty zdrowotne - opracowywanie produktów funkcjonalnych, np.: żywności, niezawodność prawdopodobieństwo, że wyrób w określonym czasie oraz określonych warunkach nie będzie działał źle lub się nie zepsuje,

5 bezpieczeństwo eksploatacji - zmniejszenie (wyeliminowanie) zagrożenia dla człowieka i środowiska (ograniczenie szkodliwych emisji, hałasu i wibracji) przy wykorzystaniu wyrobu, bezpieczeństwo produktu - produkt musi być wolny od zagrożeń z dopuszczalnym ryzykiem (produkt bezpieczny posiada dopuszczalny stopień ryzyka), łatwość naprawy serwisowanie, zgodność z modą, zgodność z miernikami społecznego prestiżu [30], warunki składowania, zgodność z obowiązującymi zwyczajami, kulturą, optymalna funkcjonalność przy minimalnym (niskim) zużyciu surowców, energii i małej pracochłonności, parametry zakres działania, szybkość, zużycie energii, masa, rozmiar,

6 ergonomiczne rozwiązania, wyższa efektywność i szerszy zakres funkcji użytkowych, zastosowanie w wyrobie nowych, ulepszonych materiałów, odpowiedni stosunek poziomu jakości do ceny, wygoda, łatwość obsługi, estetyka, komfort, cisza, smak.

7 Postrzeganie jakości przez klienta i przez producenta Źródło: A. Hamrol, 2005, s.26

8 Cechy ogólne wyrobu Źródło: Kawecka-Endler A., Zarządzanie przez jakość w technicznym przygotowaniu produkcji. Wyd. Politechniki Poznańskiej, Poznań 1998.

9 model zamka autorstwa Van den Berga i Delsinga (1999), którzy opisali jakość, jako związek między dostawcami lub zakładami dostarczającymi wyroby, spełniającymi określone oczekiwania klientów czy konsumentów

10 Stan cechy to każda z możliwych wartości tej cechy (Hamrol A., Mantura W., Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka, Wyd. PP, Poznań 2005) Stan jakości przedmiotu to zbiór stanów cech przynależnych temu przedmiotowi (j.w.) Poziom jakości to różnica pomiędzy stanem jakości a stanem wzorcowym. W celu jego określenia należy zidentyfikować stany cech charakteryzujących przedmiot rozważań i porównać je ze stanem bazowym. Wzorce mogą ulegać zmianie wraz z czasem (Prussak W., Elementy inżynierii systemów zarządzania jakością, Wyd. PP, Poznań 2010). Wzorzec jakości to świadomie przyjęty przedmiot istniejący w naturze lub odpowiednio szczegółowej dokumentacji, odtwarzający w sposób bezpośredni lub pośredni (opisowy) wymagane właściwości określonego przedmiotu (Kolman R., Kwalitologia. Wiedza o różnych dziedzinach jakości, Warszawa 2009).

11 Niezgodność to niespełnienie wymagania. Wada to niespełnienie wymagania odnoszące się do zamierzonego lub określonego użycia. Rozróżniamy wady: krytyczne, które prowadzą do powstawania niebezpiecznych warunków obsługi lub zmniejszenia wartości wyrobu gotowego, istotne uniemożliwiające wykorzystanie obiektu lub zmniejszające jego zastosowanie, mało istotne, których wpływ na wyrób jest niewielki i można go użytkować zgodnie z przeznaczeniem.

12 Kontrola polega na weryfikowaniu zgodności rzeczywistego stanu przedmiotu ze stanem założonym. Kontrola może być: bierna, kiedy dotyczy wyłącznie wyrobów gotowych (dobre - złe), lub czynna, gdy dotyczy całego procesu i obejmuje wykrywanie przyczyn niezgodności oraz aktywnie zapobieganie im. Efektem działań kontrolnych jest wiedza na temat wartości cech danego produktu. Jeśli odbiegają one od wartości nominalnej, czyli wystąpiła niezgodność z wymaganiami, mamy do czynienia z wadą.

13 Schemat postępowania z jednostkami wadliwymi. Źródło: Prussak W., Zarządzanie jakością. Wybrane elementy, Wyd. Politechniki Poznańskiej, Poznań 2006.

14 Zastosowanie metod kontroli w różnych miejscach procesu. Źródło: Zalewski R., Zarządzanie jakością w produkcji żywności, Wyd. Akademii Ekonomicznej, Poznań 2008.