GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA 2011 ROK

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Nr IV/18/2010 Rady Miasta Łańcuta z dnia 30 grudnia 2010 r. GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA 2011 ROK MIASTO ŁAŃCUT 1

2 SPIS TREŚCI I. WSTĘP... 3 II. DIAGNOZA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH.. 4 III. DIAGNOZA PROBLEMÓW NARKOMANII. 12 IV. RYNEK ALKOHOLOWY MIASTA ŁAŃCUTA 17 V. ZASOBY DO PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI PROFILAKTYCZNEJ I POMOCOWEJ VI. CELE OGÓLNE PROGRAMU.. 20 VII. CELE SZCZEGÓŁOWE I ZADANIA PROGRAMU NA 2011 ROK ZWIĘKSZANIE DOSTĘPNOŚCI POMOCY TERAPEUTYCZNEJ I REHABILITACYJNEJ DLA OSÓB UZALEŻNIONYCH UDZIELANIE RODZINOM, W KTÓRYCH WYSTĘPUJĄ PROBLEMY ALKOHOLOWE I NARKOMANIA, POMOCY PSYCHOSPOŁECZNEJ I PRAWNEJ PROWADZENIE PROFILAKTYCZNEJ DZIAŁALNOŚCI INFORMACYJNEJ I EDUKACYJNEJ W ZAKRESIE ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOL. I PRZECIWDZ. NARKOMANII WSPOMAGANIE DZIAŁALNOŚCI INSTYTUCJI, STOWARZYSZEŃ I OSÓB FIZYCZNYCH PRZECIWDZIAŁANIE NARUSZENIOM PRZEPISÓW PRAWNYCH W ZWIĄZKU ZE SPRZEDAŻĄ NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH.. 27 VIII. ZASADY FINANSOWANIA ZADAŃ OKREŚLONYCH W PROGRAMIE 28 IX. ZASADY WYNAGRADZANIA CZŁONKÓW MIEJSKIEJ KOMISJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W ŁAŃCUCIE 28 X. KONTROLA REALIZACJI PROGRAMU I SPRAWOZDAWCZOŚĆ 29 XI. PLAN WYDATKÓW BUDŻETU GMINY MIASTA ŁAŃCUTA NA 2011 R. Z PRZEZNACZENIEM NA REALIZACJĘ ZADAŃ PROGRAMU 29 2

3 I. WSTĘP Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na 2011 rok zwany dalej Programem, określa lokalną strategię w zakresie profilaktyki alkoholizmu i narkomanii oraz minimalizacji szkód społecznych i indywidualnych wynikających z nadużywania alkoholu czy używania środków odurzających. Program przedstawia zadania własne gminy wynikające z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, które dostosowane są do lokalnych potrzeb i celów. Związane są przede wszystkim z posiadanymi zasobami finansowymi, a także możliwościami prowadzenia określonych działań w oparciu o lokalne zasoby instytucjonalne i osobowe oraz niezbędne zaangażowanie ze strony podmiotów zewnętrznych. Jest skierowany do wszystkich grup społecznych w jakikolwiek sposób związanych z problemem uzależnień, bądź zagrożonych prawdopodobieństwem jego wystąpienia. Inicjatywy realizowane w ramach Programu skierowane są do dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych uwikłanych w problemy wynikające z nadużywania alkoholu, bądź narkotyków. Program jest kontynuacją i rozwinięciem działań podejmowanych przez Miasto w latach ubiegłych, uzupełniony o zdobyte doświadczeniami. Te zaś potwierdzają, iż działania w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych należy prowadzić łącznie z działaniami zapobiegającymi zjawisku narkomanii. Bowiem zachowania ryzykowne dzieci i młodzieży najczęściej występują równocześnie, a przesłanki sięgania po alkohol jak i po narkotyki są często identyczne. Według badań naukowych istnieją dowody na to, iż picie alkoholu często poprzedza sięgnięcie po narkotyki, inaczej mówiąc toruje drogę do używania nielegalnych substancji psychoaktywnych. Ponadto picie alkoholu lub odurzanie się narkotykami współwystępuje z zachowaniami agresywnymi i przestępczymi. Realizacja niniejszego Programu, winna przebiegać w ścisłej współpracy różnych podmiotów począwszy od placówek oświatowo-wychowawczych, poprzez pomoc społeczną, służbę zdrowia, instytucje strzegące porządku publicznego i przestrzegania prawa, aż do organizacji pozarządowych, które to poprzez swoje doświadczenie i zaangażowanie stanowią integralną część systemu profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień. Działania prowadzone w ramach Programu, ściśle nawiązują do celów określonych w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych (Uchwala Nr XLI/249/2006 Rady 3

4 Miejskiej w Łańcucie z dnia 15 września 2006r. w sprawie uchwalenia Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Miasta Łańcut na lata ). II. DIAGNOZA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH 1. Większość ludzi korzystających z alkoholu robi to w sposób rozsądny i powściągliwy, jednak pewna część ludzi nadużywa alkoholu, co powoduje w sposób nieuchronny dużą ilość szkód i zagrożeń. Wynika to przede wszystkim z rozmiarów tego zjawiska, stylu konsumpcji oraz społecznych i ekonomicznych kosztów jakie z tego tytułu ponosi budżet państwa. Zgodnie z raportem Światowej Organizacji Zdrowia dotyczącym Stanu Zdrowia na Świecie alkohol jest na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia populacji, odpowiedzialnym za ponad 9% całkowitego obciążenia chorobami i urazami, a ponad 60 rodzajów chorób i urazów ma związek z alkoholem. Konsumpcja alkoholu ma ogromny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne zarówno jednostek jak również i rodzin, a jej konsekwencje dotyczą nie tylko osób pijących szkodliwie, ale wpływają na całą populację. Badania dowodzą, że nie tylko osoby uzależnione od alkoholu ponoszą szkody zdrowotne, ale także osoby pijące w sposób ryzykowny i szkodliwy. Nadużywanie alkoholu jest jednym z czynników silnie obniżającym stan zdrowia społeczeństwa. Ponadto ryzykowne picie alkoholu powoduje wiele szkód społecznych takich jak zakłócanie bezpieczeństwa publicznego, przestępczość, wypadki samochodowe, przemoc w rodzinie, bezrobocie i ubóstwo. Szczególnie dotkliwe są szkody w sferze psychologicznej i emocjonalnej dotyczące przede wszystkim rodzin, a zwłaszcza dzieci. 2. Najważniejsze problemy wynikające ze spożywania alkoholu w Polsce to: 1) samozniszczenie osób uzależnionych od alkoholu, 2) szkody zdrowotne u osób dorosłych nadużywających alkoholu, 3) szkody występujące u młodzieży nadużywającej alkoholu, 4) przemoc domowa i inne problemy w rodzinie związane z alkoholizmem, 5) przestępstwa i wykroczenia popełnione przez osoby nietrzeźwe, 6) łamanie prawa związane z handlem napojami alkoholowymi, 7) alkoholowa dezorganizacja środowiska pracy. 4

5 3. Wielkość i struktura spożycia alkoholu w Polsce 1) Spożycie 100% alkoholu na 1 mieszkańca ( w litrach) lata litry 7,02 7,04 7,12 6,63 6,93 7,86 8,28 7,97 8,79 9,21 9,58 9, ,02 7,04 7,12 6,63 6,93 7,86 8,28 7,97 8,79 9,21 9,58 9, Przedstawione spożycie napojów alkoholowych w Polsce, wyliczone zostało na podstawie rejestrowanej sprzedaży napojów alkoholowych i nie uwzględnia przypadków pochodzenia alkoholu z nielegalnych źródeł obrotu handlowego (przemytu). Dlatego też rozmiary średniej konsumpcji na jednego mieszkańca mogą być nieco wyższe. 2) Struktura spożycia napojów alkoholowych w procentach w przeliczeniu na 100% alkohol w latach alkohole wyroby spirytusowe wino i miody pitne piwo 28,30 25,80 24,50 30,50 30,20 31,40 30,70 32,6 35,50 35,30 20,20 19,20 19,40 17,30 15,30 12,90 12,40 11,6 10,30 9,30 51, ,10 52,20 54,50 55,70 56,90 55,8 54,20 55,40 Obliczenia PARPA na podstawie danych GUS Przyjmuje się założenie, iż w jednym litrze: - piwa zawartych jest 5,5% alkoholu, - wina (miodu pitnego) zawartych jest 12% alkoholu. 5

6 4. Opracowane przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, wskaźniki pozwalają szacunkowo określić liczbę mieszkańców Łańcuta mających problemy związane z alkoholem. W Łańcucie liczącym (stan na r.) mieszkańców ( dorosła populacja i niepełnoletni) jest: ok osób uzależnionych od alkoholu ( 2 % dorosłej populacji ) ok osób pijących szkodliwie alkohol ( 5-7% dorosłej populacji ) ok osób współuzależnionych ( 4 % całej populacji ) ok dzieci wychowujących się w rodzinach z problemem alkoholowym ( 4% populacji nieletniej ) 5. Niepokojącym zjawiskiem społecznym jest spożywanie alkoholu przez młodzież. Alkoholizowanie nieletnich zakłóca ich proces rozwojowy, upośledza czynności poznawcze - koncentrację uwagi, zapamiętywanie, uczenie się, rozwój kontroli emocjonalnej, a w konsekwencji powoduje podejmowanie zachowań ryzykownych, groźnych dla życia i zdrowia. Przeprowadzone ostatnio w 2008 roku badania wśród niespełna 900 uczniów łańcuckich szkół gimnazjalnych (16%) i ponadgimnazjalnych (84%) potwierdzają, że alkohol jest realnym zagrożeniem młodego człowieka. 1) Spożycie alkoholu przez łańcucką młodzież Spośród ankietowanych uczniów, większa część 567 osób podaje, że zdarza im się pić alkohol, natomiast zaprzecza 327 osób. 6

7 W rozbiciu na poszczególne szkoły problem picia alkoholu przez młodzież przedstawia się następująco: 2) Częstotliwość spożywania alkoholu przez młodzież Uczniowie pytani o to jak często sięgają po alkohol, odpowiadali następująco: - codziennie - 18 osób - raz w tygodniu osób - raz w miesiącu -57 osób - okazjonalnie 388 osób - inne odpowiedzi typu: rzadko, tylko w urodziny, jak najmniej, itp. 96 osób 7

8 3) Rodzaje spożywanych napojów alkoholowych Młodzież pytana o rodzaj napojów alkoholowych, po które sięgała odpowiadała: prawie połowa (471 osób ankietowanych) piła piwo, 159 uczniów - wino (16%), 325 uczniów wódkę (33%), zaś 30 uczniów - inne alkohole np. szampan, likier itp. (3%). 4) Okoliczności spożywania alkoholu przez młodzież Sytuacje w jakich młodzież sięga po alkohol są różne. Uczniowie odpowiedzieli : - w zależności od okazji 347 osób - na imprezach 297 osób - w pubach, pizzeriach, lokalach i innych miejscach spotykania się młodzieży 167 osób - w samotności 10 osób - inne ( na przyjęciach rodzinnych, ze znajomymi, w domu itp.) - 11 osób 8

9 Analiza środowiska młodzieżowego dowodzi, iż większość imprez, w tym między innymi osiemnastki odbywa się przy alkoholu. Na zadane uczniom pytanie czy wyobrażają sobie imprezę bez alkoholu 708 odpowiedziało że tak, zaś 176 ankietowanych uważa, że jeśli ma być impreza to tylko z alkoholem. 5) Źródła pochodzenia napojów alkoholowych Młodzież pytana o to w jaki sposób wchodzi w posiadanie napojów alkoholowych, odpowiadała następująco: - zakup w sklepie 315 uczniów - wzięcie od rodziców z domu -28 uczniów - zorganizowanie przez kolegów 287 uczniów - inne 31 uczniów 6. Na podstawie danych Poradni Leczenia Uzależnień w Łańcucie, liczba mieszkańców Łańcuta leczonych z powodu uzależnienia alkoholowego przedstawia się następująco: wyszczególnienie 2006 rok 2007 rok 2008 rok 2009 rok Liczba leczonych - ogółem Liczba osób leczących się w Poradni po raz pierwszy Liczba osób uczestniczących w programie terapeutycznym Liczba osób, które ukończyły terapię Liczba udzielonych porad - konsultacji w zakresie problemów alkoholowych ogółem (dotyczy całego powiatu) Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Łańcucie, w ramach swojej działalności przyjmuje zgłoszenia w sprawie leczenia osób uzależnionych od alkoholu. 9

10 Na tej podstawie wszczynane jest postępowanie, w ramach którego prowadzone są rozmowy motywujące do leczenia, badanie biegłych sądowych; psychiatry i psychologa, monitoring i kontrola leczenia, a w ostateczności kierowanie spraw do sądu w celu orzeczenia przymusu leczenia. Na przełomie lat powyższą procedurą objęto następującą ilość osób zamieszkałych na terenie Łańcuta: ROK do Ilość wezwań na rozmowy motywujące do podjęcia leczenia Ilość skierowań na badania do biegłych w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu Ilość wniosków skierowanych do Sądu Rejonowego o orzeczenie obowiązku leczenia odwykowego Osoby uzależnione oraz członkowie rodzin, w których występuje problem alkoholowy często doświadczają niedostatku materialnego, z powodu bezrobocia, utraty zdolności do pracy, niskich wynagrodzeń czy też dużych wydatków na alkohol. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Łańcucie z powodu uzależnienia lub nadużywania alkoholu przez co najmniej jednego z członków rodziny, objął pomocą : 57 rodzin w 2006 r. 28 rodzin w 2007 r. 36 rodzin w 2008 r. 44 rodzin w 2009 r. udzielając pomocy na kwotę: zł w 2006 r. 10

11 zł w 2007 r zł w 2008 r zł w 2009 r. Najczęstszymi formami pomocy tym rodzinom są zasiłki stałe, okresowe, celowe, zakup opału, opłacanie dzieciom obiadów w szkołach. 9. W licznych badaniach prowadzonych w kraju i na świecie wskazuje się, że następstwem nadużywania alkoholu są zjawiska wysoce kryminogenne. Takie przestępstwa jak kradzież z włamaniem, znęcanie się nad rodziną, stosowanie przemocy, udział w bójce lub pobicia itp. w wielu przypadkach dotyczą nietrzeźwych sprawców. Również nieodpowiedzialne zachowania, nietrzeźwych kierowców na drodze, są częstą przyczyną wypadków i tragedii życiowych. Komenda Powiatowa Policji w Łańcucie, zarejestrowała następujące przypadki wykroczeń i przestępstw, popełnionych pod wpływem alkoholu na terenie powiatu łańcuckiego, w okresie od stycznia do listopada br.: WYKROCZENIA 1) zakłócenie spokoju, porządku publicznego pod wpływem alkoholu (art kw.) : - razem 120 czynów, w tym 80 popełnionych na terenie miasta Łańcuta, 2) podejmowanie czynności zawodowych pod wpływem alkoholu (art kw.) : - razem 3, w tym 1 na terenie miasta, 3) spowodowanie zagrożenia w ruchu drogowym pod wpływem alkoholu (art kw.) : - razem 25, w tym 6 na terenie miasta, 4) kierowanie pojazdem mechanicznym pod wpływem alkoholu (art kw.) : - razem 43, w tym 7 na terenie miasta, 5) kierowanie innym pojazdem pod wpływem alkoholu (art kw.) : - razem 32, w tym 1 na terenie miasta, 6) spoæywanie alkoholu w miejscu niedozwolonym (art. 43 ¹ ustawy alk.) : - razem 59, z tego 42 na terenie miasta. PRZESTĘPSTWA 1) kierowanie pojazdem mechanicznym pod wpływem alkoholu (art. 178a 1 kk.) razem 160 przestępstw, 11

12 2) kierowanie innym pojazdem pod wpływem alkoholu (art. 178a 2 kk.) razem 180 przestępstw. 10. Osoby będące w stanie nietrzeźwości, które swoim zachowaniem dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym lub zakładzie pracy, albo znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu i zdrowiu lub innych osób, są czasowo izolowane w Izbie Wytrzeźwień w Rzeszowie. Według danych Komendy Powiatowej Policji w Łańcucie w latach , policjanci z terenu naszego miasta, dowieźli do Izby Wytrzeźwień w Rzeszowie następującą ilość osób. Liczba osób (do ) Ogółem w tym: mieszkańcy Łańcuta osoby z innych gmin bezdomni brak danych III. DIAGNOZA PROBLEMÓW NARKOMANII 1. Województwo podkarpackie zaliczane jest do jednego z regionów o najniższym wskaźniku występowania zjawiska narkomanii. Średnio 9,8% respondentów przyznaje się do palenia marihuany, około 7,0% stosuje środki uspokajające, 6,0% środki wziewne, 4,8% inne środki a 2,8% amfetaminę. 75% mieszkańców województwa deklaruje, iż nie używa żadnych 12

13 środków odurzających i psychotropowych. Tylko 1,2% osób badanych przyznaje, że środki takie przyjmuje bardzo często (kilka razy w tygodniu) 1. Niestety narkomania staje się problemem społecznym, gdyż obejmuje swym zasięgiem około 15% badanej młodzieży szkolnej. Wiek inicjacji narkotykowej przypada na okres największego nasilania się postaw nonkonformistycznych i buntowniczych młodzieży. Badania wykazują, że główną przyczyną sięgania po narkotyki przez młodych ludzi jest poszukiwanie przyjemności, a także potrzeba akceptacji w grupach rówieśniczych. 2. W ostatnim okresie popularnymi substancjami odurzającymi stały się dopalacze, czyli różnego rodzaju produkty zawierające związki stanowiące pochodne zakazanych substancji psychoaktywnych (np. amfetaminy) lub preparaty ziołowe zawierające związki halucynogenne. Środki tego rodzaju, wprowadzone do obrotu jako produkty kolekcjonerskie są produkowane głównie po to, aby ominąć obowiązujące zakazy antynarkotykowe. Ich skład chemiczny ulega ciągłej ewolucji do tego stopnia, że drobna modyfikacja cząsteczki znanej substancji ma nie raz ogromne znaczenie jeśli chodzi o siłę działania i szkodliwość. Często sami twórcy nie znają ostatecznego działania nowo tworzonych substancji chemicznych, zaś mają kolosalne znaczenie jeśli chodzi o toksyczność. Ponadto producenci zwykle nie podają pełnego składu chemicznego specyfiku, co często uniemożliwia zastosowanie właściwego leczenia w sytuacjach krytycznych zagrożenia życia. Komenda Powiatowa Policji w Łańcucie w 2010 r. odnotowała na naszym terenie zdarzenie zatrucia dopalaczami 1 osoby nieletniej, którą hospitalizowano w szpitalu w Leżajsku. 3. Badania ankietowane na temat występowania zjawiska narkomanii wśród młodzieży łańcuckich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych przeprowadzone końcem 2008 roku wykazały, iż narkomania nie jest aż takim problemem wśród młodzieży jak alkohol, jednak nie można go przemilczeć. Grupę badawczą stanowili uczniowie w liczbie 895, z czego 16% to uczniowie klas gimnazjalnych, zaś 84% uczniowie klas ponadgimnazjalnych. Biorąc pod uwagę płeć badanych, dziewczęta stanowiły nieco większą grupę, było ich 499 zaś chłopców 396, procentowo przedstawia się to następująco: dziewczęta - 56%, chłopcy 44% ogółu ankietowanych. 1 Raport nt. występowania zjawiska narkomanii na terenie województwa podkarpackiego Materiały szkoleniowe ROST, Rzeszów styczeń 2006r. 13

14 1) Inicjacja narkotykowa Na pytanie dotyczące kontaktu ze środkami psychotropowymi zdecydowana większość (823 uczniów) odpowiedziała, że nie eksperymentowała, jednak 72 uczniów ma już za sobą inicjację narkotykową. W tym przyznało się do kontaktu z narkotykami 45 chłopców i 27 dziewcząt. Oni to stanowią 8% badanych, którzy używają narkotyków lub zrobili to jednokrotnie. W grupie tej, przeważają chłopcy stanowią 63% badanych, którzy potwierdzili kontakt ze środkami psychotropowymi, zaś 37% to dziewczęta. Biorąc pod uwagę szkołę do której uczęszczają osoby eksperymentujące z narkotykami problem narkomanii przedstawia się to następująco: 2) Częstotliwość używania narkotyków Na pytanie o częstotliwość używania narkotyków respondenci odpowiedzieli: - 24 próbowało tylko raz - 36 przyznaje się do kilku razy, - 2 uczniów do kilkunastu, 14

15 - 4 określa jako więcej. 3) Pochodzenie narkotyków Narkotyki, z którymi uczniowie jednokrotnie eksperymentowali bądź używają częściej, zazwyczaj pochodziły od kolegi lub koleżanki, w mniejszym zakresie kupowane były u dilera zajmującego się dystrybucją narkotyków. 4) Rodzaje próbowanych narkotyków Młodzież pytana o rodzaj narkotyków, których próbowała bądź okazjonalnie używa w zdecydowanej większości odpowiada, że była to marihuana (60 uczniów). Inne rodzaje wymienianych narkotyków to: amfetamina (4 uczniów), LSD ( 3 uczniów), ecstasy (2 uczniów), heroina (1 uczeń), sterydy i anaboliki (4 uczniów) oraz inne (4 uczniów wymienia haszysz i dopalacze). Ponadto 6 respondentów podaje, że eksperymentowali zażywając leki. 15

16 5) Sytuacje, w których młodzież sięga po narkotyki Na pytanie dotyczące sytuacji, w których ankietowani spożywali narkotyki, najwięcej określiło, że substancje psychotropowe spożywali: - w towarzystwie kolegów, koleżanek - 44%, - podczas imprez, dyskoteki 29%, - kiedy mają problem 12% - przed klasówką, egzaminem 2% - w innych sytuacjach ( sporadycznie, jak jest okazja ) 13% 16

17 6) Ocena niebezpieczeństwa narkotyków Ocena przez młodzież niebezpieczeństwa jakie niosą za sobą narkotyki wskazuje, że prawie 4/5 ogółu ankietowanych postrzega tę substancję uzależniającą jako szkodliwą dla zdrowia człowieka. Są jednak tacy uczniowie ( 10%), którzy z nieznanych przyczyn nie uznają ich za niebezpieczne. Wynika to prawdopodobnie z braku wiedzy na temat narkomanii bądź niepostrzegania np. marihuany za narkotyk. 2. Zjawisko przestępczości związanej z narkomanią dla naszego terenu przedstawia się następująco (na podstawie danych z Komendy Powiatowej Policji w Łańcucie ): 1) Ilość stwierdzonych przestępstw narkotykowych w powiecie łańcuckim 27, z tego 10 popełnionych na terenie miasta, 2) Rodzaje popełnionych czynów: posiadanie środków odurzających, udzielanie środków odurzających, uprawa zakazanych roślin. 3) O popełnienie powyższych przestępstw podejrzanych jest 6 osób, w tym 3 z Łańcuta. Jeden z podejrzanych jest osobą nieletnią, zarzuca się mu popełnienie 3 czynów karalnych przeciwko ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii. IV. RYNEK ALKOHOLOWY MIASTA ŁAŃCUTA 1. Sprzedaż napojów alkoholowych zawierających do 4,5% alkoholu oraz piwa, przeznaczonych do spożycia w miejscu jak i poza miejscem sprzedaży nie jest objęta limitem. Natomiast sprzedaż napojów o zawartości powyżej 4,5% alkoholu dla Łańcuta określona została w uchwałach Rady Miasta Łańcuta. Na dzień r. limit ten wynosi 25 punktów w detalicznej sprzedaży oraz 30 punktów w gastronomii. 2. Zestawienie rynku alkoholowego w Łańcucie w okresie

18 Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych ogółem 2006 r r r r r. (stan na dzień 30.XI.) Liczba zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych wydanych w latach Rodzaj zezwolenia 2006 r r r r r. (stan na dzień 30.XI.) piwo wino wódka razem r r r r r piwo wino wódka Analizując powyższe zestawienia należy stwierdzić, iż ilość punktów sprzedaży napojów alkoholowych na przełomie czterech ostatnich lat utrzymuje się na zbliżonym poziomie. W 2009 r. i 2010r. nastąpiło nieznaczne zwiększenie ilości o w sumie 3 punkty w stosunku do poprzednich lat. 18

19 Ilość wydawanych zezwoleń na piwo jest prawie na jednym poziomie, natomiast przez trzy ostatnie lata wzrosła liczba zezwoleń w odniesieniu do napojów wysokoprocentowych (wino, wódka). Wpłynęło na to, rozszerzenie asortymentu już istniejących punktów sprzedaży alkoholi, przede wszystkim tych, które dotychczas posiadały zezwolenie tylko na piwo. Zmiana ta, spowodowana została rozszerzeniem w mieście Łańcut limitu punktów ze sprzedażą napojów o zawartości powyżej 4,5% alkoholu ( od kwietnia 2009 r punkty w detalu, a od października 2009 r. 30 punkty w gastronomii). V. ZASOBY DO PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI PROFILAKTYCZNEJ I POMOCOWEJ 1. Zasoby instytucjonalne i organizacyjne 1) Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 2) szkoły: - Szkoła Podstawowa Nr 2 im. ks. Jana Twardowskiego, - Szkoła Podstawowa Nr 3 im. 10 Pułku Strzelców Konnych, - Publiczne Gimnazjum Nr 1 im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego, - Zespół Szkół Nr 1, 3) Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, 4) Miejski Dom Kultury, 5) Poradnia Leczenia Uzależnień, 6) Poradnia Zdrowia Psychicznego, 7) Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, 8) Miejski Dom Kultury, 9) Komenda Powiatowa Policji, 10) Sąd Rejonowy III Wydział Rodzinny, 11) Klub Abstynenta Eskulap, 12) świetlica Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, 13) świetlica i klub Fundacji im. Jana Pawła II Wzrastanie, 14) Grupa AA, 15) Grupa Al -Anon, 16) kluby sportowe i inne stowarzyszenia, 19

20 17) Izba Wytrzeźwień w Rzeszowie, 18) Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień w Rzeszowie, 19) Inne 2. Zasoby osobowe W realizacji zadań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień Miasto korzysta z wiedzy i doświadczenia osób zawodowo zajmujących się pomocą i przeciwdziałaniem zjawisku alkoholizmowi, narkomanii i przemocy w rodzinie, a w szczególności: 1) specjalistów pracujących w Poradni Leczenia Uzależnień oraz w Poradni Zdrowia Psychicznego, 2) pedagogów szkolnych realizujących programy profilaktyczno-edukacyjne na terenie placówek oświatowych, 3) wychowawców świetlic środowiskowych prowadzących programy opiekuńczowychowawcze dla dzieci i młodzieży, 4) członków Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 5) funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji, 6) pracowników socjalnych, psychologów, kuratorów, sędziów. VI. CELE OGÓLNE GMINNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII 1. Ograniczenie używania alkoholu i narkotyków. 2. Pomoc osobom uzależnionym i ich rodzinom. 20

21 VII. CELE SZCZEGÓŁOWE I ZADANIA PROGRAMU NA 2011 ROK 1. ZWIĘKSZANIE DOSTĘPNOŚCI POMOCY TERAPEUTYCZNEJ I REHABILITACYJNEJ DLA OSÓB UZALEŻNIONYCH Ważnym zadaniem samorządu gminnego w zakresie strategii przeciwdziałania uzależnieniom jest zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej dla uzależnionych i współuzależnionych mieszkańców Łańcuta. Podstawową metodą leczenia uzależnień jest psychoterapia grupowa i indywidualna, prowadzona przez placówki lecznictwa odwykowego (ambulatoryjne i stacjonarne). Dostępność i wysoka jakość profesjonalnej terapii uzależnień warunkuje skuteczność wszystkich działań podejmowanych na rzecz osób z problemem alkoholowym lub narkotykowym oraz członków ich rodzin. Pożądanym uzupełnieniem procesu leczenia medycznego będzie wsparcie i pomoc osobom uzależnionym, udzielana przez grupy samopomocowe oraz kluby abstynenckie działające na terenie gminy. Cele szczegółowe : Zapobieganie rozwojowi uzależnień. Poprawa stanu zdrowia i funkcjonowania społecznego osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków. Zmniejszenie ilości i dolegliwości alkoholowych zaburzeń życia rodzinnego. Poprawa dostępności i jakości świadczeń leczniczych na poziomie lokalnym. Formy realizacji : 1) Przyjmowanie zgłoszeń i prowadzenie postępowań w sprawie leczenia odwykowego. 2) Prowadzenie rozmów motywujących do podjęcia leczenia oraz udzielanie pomocy osobom z problemem alkoholowym. 3) Monitorowanie procesu leczenia odwykowego ( dobrowolne leczenie). 4) Kierowanie osób z problemem alkoholowym na badanie do biegłego celem wydania opinii w przedmiocie uzależnienia. 5) Kierowanie do sądu wniosków o orzeczenie obowiązku leczenia odwykowego. 21

22 6) Finansowanie dodatkowych zajęć terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu oraz ich rodzin. 7) Organizowanie wsparcia i pomocy osobom z problemem alkoholowym 8) Wspieranie organizacyjne grup samopomocowych dla osób uzależnionych ( AA) oraz współuzależnionych ( Al Anon). 9) Udzielanie pomocy specjalistycznej i terapeutycznej osobom z problemem narkomanii. 10) Współpraca z Klubem Integracji Społecznej w zakresie aktywizacji społecznej i zawodowej osób uzależnionych oraz członków ich rodzin. 2. UDZIELANIE RODZINOM, W KTÓRYCH WYSTĘPUJĄ PROBLEMY ALKOHOLOWE I NARKOMANIA, POMOCY PSYCHOSPOŁECZNEJ I PRAWNEJ, A W SZCZEGÓLNOŚCI OCHRONY PRZED PRZEMOCĄ W RODZINIE. Udzielanie pomocy rodzinom, w których występują problemy alkoholowe jest kolejnym istotnym zadaniem podejmowanym przez Gminę Miasto Łańcut. Szkody zdrowotne wywołane przyjmowaniem substancji psychoaktywnych nie ograniczają się do szkód występujących u osób uzależnionych, lecz dotyczą także członków ich rodzin. Nadużywanie alkoholu, narkotyków przez jednego z członków rodziny, destabilizuje funkcjonowanie całego systemu rodzinnego, rodzi poważne problemy i jest przyczyną wielu cierpień. Dlatego bardzo ważne jest udzielanie pomocy w odniesieniu do rodzin, w których występują problemy alkoholowe ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży. Zapewnienie bezpłatnej pomocy prawnej i psychologicznej świadczonej przez działający od kilku lat Punkt Konsultacyjny Pomocy Rodzinie ma na celu ustabilizowanie życia rodzinnego i społecznego. Realizacja powyższego zadania ściśle łączy się z działaniami prowadzonymi w ramach Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie przyjętego Uchwałą Nr XXVIII/203/2009 Rady Miejskiej w Łańcucie z dnia 12 maja 2009r. w sprawie przyjęcia Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Gminy Miasta Łańcut na lata

23 Cele szczegółowe : Zmniejszenie rozmiarów przemocy w rodzinach z problemem alkoholowym. Poprawa sytuacji psychospołecznej osób współuzależnionych poprzez zwiększenie liczby osób korzystających z profesjonalnej pomocy. Zmniejszenie zagrożenia wykluczeniem społecznym członków rodzin dotkniętych alkoholizmem i narkomanią. Formy realizacji : 1) Organizowanie wypoczynku letniego wraz z programem profilaktycznym dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych. 2) Udzielanie porad psychologicznych i prawnych w ramach kontynuacji działalności Punktu Konsultacyjnego Pomocy Rodzinie. 3) Udział w szkoleniach na temat przeciwdziałania przemocy. 4) Rozpowszechnianie materiałów informacyjnych z zakresu przemocy i sposobów jej przeciwdziałania. 5) Wdrażanie procedury interwencji wobec przemocy w rodzinie. 6) Współpraca Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych z utworzonym zespołem interdyscyplinarnym w zakresie przeciwdziałania przemocy. 3. PROWADZENIE PROFILAKTYCZNEJ DZIAŁALNOŚCI INFORMACYJNEJ I EDUKACYJNEJ W ZAKRESIE ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH I PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII, W SZCZEGÓLNOŚCI DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Priorytetowym elementem gminnej strategii na rzecz profilaktyki i zmniejszania zasięgu problemów uzależnień jest podejmowanie działań ochronnych skierowanych do dzieci i młodzieży. Młodzi ludzie mają tendencję do podejmowania różnorakich zachowań ryzykownych dla zdrowia, w tym używania substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki). Zaplanowane działania, podobnie jak w latach poprzednich, mają na celu zapewnienie właściwej organizacji czasu wolnego dzieci i młodzieży, poprzez 23

24 prowadzenie programów opiekuńczo-wychowawczych w świetlicach środowiskowych oraz zajęć pozalekcyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem zajęć sportowych, prowadzonych przez placówki oświatowe i organizacje pozarządowe. Z kolei programy profilaktyczne skierowane do uczniów mają na celu przygotowanie ich do podejmowania świadomych i odpowiedzialnych decyzji. W ramach realizacji powyższego zadania podejmowane będą również działania informacyjno-edukacyjne mające na celu promowanie prawidłowych wzorców zachowań. Cele szczegółowe : Rozwój edukacji i podnoszenie świadomości społeczeństwa, a w szczególności dzieci i młodzieży w zakresie zagrożeń związanych ze spożyciem alkoholu i innych substancji psychoaktywnych. Promowanie zdrowego stylu życia. Wskazanie na atrakcyjne sposoby spędzania wolnego czasu od nauki lub pracy. Wspieranie sportu i alternatywnych form spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież. Podniesienie jakości programów profilaktycznych. Formy realizacji zadania: 1) Realizowanie dla dzieci i młodzieży programów z zakresu profilaktyki alkoholizmu i narkomanii, przeciwdziałania przemocy, promocji zdrowia oraz bezpieczeństwa. 2) Dofinansowanie środowiskowych programów opiekuńczo-wychowawczych dla dzieci wraz z dożywianiem. 3) Prowadzenie dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych zajęć pozalekcyjnych (kół zainteresowań) w tym zajęć sportowych, na podstawie wyboru projektów. 4) Organizowanie małych form wypoczynku letniego i zimowego dla dzieci i młodzieży. 5) Prowadzenie przez kluby sportowe zajęć i imprez towarzyszących ( zawody, turnieje) dla dzieci i młodzieży jako formy przeciwdziałania uzależnieniom. 6) Organizowanie zajęć sportowych na obiektach Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji. 7) Organizowanie cyklicznej imprezy rekreacyjno-sportowej pn. Festyn Sportowy

25 8) Doposażenie placów zabaw dla dzieci (m.in. zakup huśtawek). 9) Organizowanie imprez i wspieranie inicjatyw promujących zdrowy styl życia, wolny od uzależnień w tym imprez kulturalnych i artystycznych. 10) Finansowanie konkursów promujących zdrowie, aktywność ruchową, bezpieczeństwo i życie bez uzależnień. 11) Prowadzenie zajęć edukacyjnych, kulturalnych oraz turystyczno-krajobrazowych jako forma zapobiegania uzależnieniom. 12) Zorganizowanie konferencji z zakresu narkomanii i dopalaczy. 13) Popularyzowanie informacji nt. profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień oraz promocji zdrowia. 14) Przeprowadzenie diagnozy występowania problemów alkoholowych, narkomanii oraz przemocy wśród dzieci i młodzieży. 4. WSPOMAGANIE DZIAŁALNOŚCI INSTYTUCJI, STOWARZYSZEŃ I OSÓB FIZYCZNYCH, SŁUŻĄCEJ ROZWIĄZYWANIU PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH I NARKOMANII Samorząd gminny wspiera finansowo i merytoryczne instytucje, organizacje pozarządowych oraz osoby fizyczne zajmujące się profilaktyką, rozwiązywaniem problemów uzależnień oraz przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. Instytucje (m.in. policja, sądy, szkoły, przychodnie) oraz organizacje pozarządowe (stowarzyszenia, fundacje), których cele statutowe są zgodne z profilaktyką przeciwdziałania uzależnieniom, stały się ważnymi partnerami, z którymi ściśle od kilku już lat Gmina Miasta Łańcuta współpracuje. Stowarzyszenia abstynenckie i grupy samopomocowe ( AA, Al-Anon) stanowią miejsce zdrowego stylu życia dla uzależnionego i jego rodziny oraz podejmują działania na rzecz rozwiązywania problemów uzależnień na poziomie lokalnym. Ich działania nakierowane są na motywowanie do leczenia i utrzymywania abstynencji oraz nawiązywanie kontaktu z osobami uzależnionymi. 25

26 Wymienione podmioty odgrywają znaczącą rolę w realizacji zadań niniejszego Programu, przyczyniając się do zmniejszenia dolegliwości związanych z alkoholizmem, narkomanią i przemocą w rodzinie. Zadanie to, realizowane będzie w ścisłej korelacji z rocznym Programem współpracy Miasta Łańcuta z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Cele szczegółowe : Zwiększenie zaangażowania podmiotów uprawnionych do przeciwdziałania uzależnieniom. Rozwój współpracy z instytucjami oraz organizacjami pozarządowymi w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom. Zwiększenie odsetka osób uzależnionych i wspóluzależnionych korzystających z pomocy i wsparcia środowisk samopomocowych ( kluby abstynenta, AA, Al- Anon). Formy realizacji zadania: 1) Wspieranie finansowe (dotacje) i organizacyjne instytucji oraz organizacji pozarządowych prowadzących działalność dotyczącą profilaktyki uzależnień, udzielania pomocy osobom nadużywającym i uzależnionym od alkoholu, narkotyków, ofiarom przemocy domowej oraz członkom ich rodzin. 2) Współpraca z Policją, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej, instytucjami oświatowymi i kulturalnymi, kościołami i związkami wyznaniowymi oraz stowarzyszeniami i grupami samopomocowymi działającymi na terenie miasta, w zakresie propagowania zasad trzeźwości i promocji zdrowia. 3) Organizowanie i finansowanie szkoleń z zakresu profilaktyki uzależnień i promocji zdrowia dla członków MKRPA, pedagogów oraz innych podmiotów realizujących zadania programowe. 4) Zorganizowanie szkolenia dla stowarzyszeń i fundacji z zakresu zmian w przepisach prawnych ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. 5) Finansowanie opieki nad nietrzeźwymi osobami dowiezionymi z terenu miasta Łańcuta do Izby Wytrzeźwień w Rzeszowie. 6) Finansowanie stanowiska ds. ochrony zdrowia i koordynatora Programu. 26

27 5. PRZECIWDZIAŁANIE NARUSZENIOM PRZEPISÓW PRAWNYCH W ZWIĄZKU ZE SPRZEDAŻĄ NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH Jednym z kluczowych problemów wymagających systematycznych działań jest kwestia ograniczenia dostępności napojów alkoholowych dla młodzieży, a przede wszystkim nieletniej. W Programie uwzględniono działania, które poprzez akcję informacyjną oraz kontrolną mają na celu kształtowanie właściwych postaw i zachowań sprzedawców napojów alkoholowych jak również klientów sklepów i lokali gastronomicznych. Łamanie zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim i nietrzeźwym będzie podstawą do podjęcia działań interwencyjnych. Cele szczegółowe : Zmniejszenie ilości łamania przepisów prawa w zakresie sprzedaży napojami alkoholowymi. Podniesienie poziomu świadomości sprzedawców na temat zagrożeń związanych z uzależnieniami. Formy realizacji zadania: 1) Prowadzenie działań informacyjnych dla podmiotów handlujących napojami alkoholowymi. 2) Prowadzenie kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych w zakresie przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, a w szczególności sprzedaży alkoholu nieletnim. 3) Podejmowanie działań pokontrolnych, a w razie konieczności interwencyjnych w stosunku do podmiotów prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych. 4) Opiniowanie wniosków związanych z wydawaniem zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych w zakresie zgodności lokalizacji punktu sprzedaży z przedmiotowymi uchwałami Rady Miejskiej w Łańcucie. 27

28 VIII. ZASADY FINANSOWANIA ZADAŃ OKREŚLONYCH W PROGRAMIE 1. Merytoryczną podstawą decyzji finansowania zadań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii są założenia określone w niniejszym Programie na 2011 rok dla Miasta Łańcuta. 2. Źródłem finansowania zadań Programu będą dochody uzyskane z tytułu opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, określone budżecie Miasta na 2011 rok. IX. ZASADY WYNAGRADZANIA CZŁONKÓW MIEJSKIEJ KOMISJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W ŁAŃCUCIE 1. Członkom Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przysługuje każdorazowe wynagrodzenie w wysokości 150 zł brutto (słownie: sto pięćdziesiąt złotych) za udział w pracach Komisji, obejmujących m. in.: 1) uczestniczenie w posiedzeniach Komisji, 2) przeprowadzanie rozmów z osobami uzależnionymi i orzekanie o obowiązku leczenia, 3) przeprowadzanie kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych w zakresie przestrzegania przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz przedmiotowych uchwał Rady Miejskiej w Łańcucie, 4) uczestniczenie w posiedzeniach gminnego zespołu interdyscyplinarnego. 2. Wynagrodzenie dla członków Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wypłacane będzie na podstawie umów-zleceń zawieranych przez Burmistrza Miasta Łańcuta oraz przedkładanych comiesięcznie rachunków ( pomniejszone o podatek i składki ZUS). 28

29 X. KONTROLA REALIZACJI PROGRAMU I SPRAWOZDAWCZOŚĆ 1. Burmistrz Miasta Łańcuta sprawuje na bieżąco nadzór nad realizacją niniejszego Programu i podejmuje niezbędne działania zmierzające do osiągnięcia wyznaczonych celów. 2. Burmistrz Miasta Łańcuta zobowiązuje się do przedłożenia Radzie Miasta Łańcuta sprawozdania z wykonania Programu, w terminie do 31 marca 2012 r. XI. PLAN WYDATKÓW BUDŻETU GMINY MIASTA ŁAŃCUTA NA 2011 ROK Z PRZEZNACZENIEM NA REALIZACJĘ ZADAŃ PROGRAMU Lp. Zadanie Klasyfikacja dział Klasyfikacja rozdział Kwota PRZECIWDZIAŁANIE NARKOMANII 1. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży PRZECIWDZIAŁANIE ALKOHOLIZMOWI 1. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej

30 dla osób uzależnionych od alkoholu 2. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe i narkomania, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych i narkomanii Przeciwdziałanie naruszeniom przepisów prawnych w związku ze sprzedażą napojów alkoholowych Razem wydatki