Opracowanie wyników badań na temat stopnia znajomości i przestrzegania norm społecznych w szkole

Transkrypt

1 Opracowanie wyników badań na temat stopnia znajomości i przestrzegania norm społecznych w szkole Krajenka

2 WPROWADZENIE Celem przeprowadzenia badań było zebranie informacji na temat stopnia znajomości i przestrzegania norm społecznych w szkole. W tym celu opracowana została ankieta, w której uczniowie, nauczyciele i rodzice odpowiadali na pytania diagnozując następujące problemy badawcze: 1. Czy uczniowie wiedzą, jakich zachowań się od nich oczekuje? 2. Czy, a jeżeli tak, to w jaki sposób uczniowie zapoznawani są z tym, jakie normy społeczne obowiązują w szkole? 3. Które normy zdaniem ankietowanych są przestrzegane? 4. Czy uczniowie czują się w szkole bezpiecznie? 5. Na ile uczniowie czują się bezpiecznie w szkole? 6. Z powodu jakich zachowań uczniowie nie czują się bezpiecznie w szkole? 7. Czy w szkole analizowane są zachowania uczniów? 8. Z jakich źródeł pochodzą informacje o nieprzestrzeganiu przez uczniów norm społecznych? 9. Czy podejmowane są działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań? 10. Jakie działania szkoły sprzyjają przestrzeganiu norm społecznych? 11. W jaki sposób nauczyciele reagują na niewłaściwe zachowania uczniów? 12. Czy podejmowane działania są skuteczne? Badania ankietowe wśród wszystkich grup respondentów przeprowadzone zostały w styczniu 2014 roku. Na pytania zawarte w kwestionariuszach ankietowych odpowiedziało 23 nauczycieli, 204 rodziców i 264 uczniów. Wykorzystane w procesie badawczym ankiety zawierały pytania otwarte, zamknięte i półotwarte. Przed rozpoczęciem badań wszyscy badani byli informowani o celach badania, sposobie wykorzystania wyników oraz całkowitej anonimowość uzyskanych informacji. Początkowo zakładano, że wyniki uzyskane od wszystkich uczniów przedstawione zostaną w sposób zbiorczy, bez uwzględnienia różnic wiekowych. Jednak po wstępnej analizie danych okazało się, że istnieją spore rozbieżności pomiędzy odpowiedziami udzielanymi przez uczniów klas I-III i IV-VI. Zdaniem członków zespołu odrębna analiza odpowiedzi udzielanych przez respondentów z w/w grup badawczych pozwoli na opracowanie skutecznych działań będących odpowiedzią na wyniki badań. 2

3 ANALIZA 1. Czy uczniowie wiedzą, jakich zachowań się od nich oczekuje? Pytanie 1 Nauczyciele Rodzice Klasy I-III Klasy IV-VI liczba % liczba % l. % l. % l. % l. % tak , , , ,21 nie ,95 1 1, ,51 6 7,79 Zdaniem wszystkich nauczycieli uczniowie wiedzą, jakich zachowań się od nich oczekuje (100%). Nieco niższy jest odsetek rodziców przekonanych, że ich dzieci znają wymagania stawiane im przez szkołę. O tym, że uczniowie wiedzą jakie są oczekiwane zachowania przekonanych jest 198 spośród 204 badanych rodziców (97,03%), natomiast przeciwnego zdania jest 6 rodziców (2,95%). Wśród klas I-III o tym, jakich zachowań się od nich oczekuje wie 67 dziewczynek (98,53%) i 62 chłopców (100%). Tylko jedna dziewczynka stwierdziła, że nie są jej znane wymagania. Zaskakujący wynik znaleźć można w odpowiedziach udzielanych przez uczniów klas IV-VI, spośród których wśród dziewcząt taką nieznajomość wymagań zadeklarowały 2 dziewczynki (3,51%) oraz 6 chłopców (7,79%). Natomiast wiedzę na temat oczekiwanych zachowań zadeklarowało 55 dziewczynek (96,46%) i 71 chłopców (92,21). Wyniki są o tyle zaskakujące, że nieznajomość oczekiwań dotyczących zachowania zadeklarowali uczniowie starszych klas. Wydawać by się mogło, że po kilku latach pobytu w szkole, uczniowie powinni być świadomi stawianych im wymagań. Analiza negatywnych odpowiedzi nie wykazała jakiejś konkretnej prawidłowości, spowodowanej np. rozpoczęciem nauki na wyższym stopniu nauczania i zagubieniem uczniów wynikającym z innego sposobu funkcjonowania w szkolnej społeczności w porównaniu z nauczaniem początkowym. Negatywne odpowiedzi są rozproszone w poszczególnych klasach, a najwięcej takich odpowiedzi padło w klasie VI b. 3

4 2. Czy, a jeżeli tak, to w jaki sposób uczniowie zapoznawani są z tym, jakie normy społeczne obowiązują w szkole? Wyniki badań dla wszystkich grup respondentów na temat tego, skąd uczniowie biorą wiedzę na temat tego, jakie normy społeczne obowiązują w szkole, zostały zebrane w poniższej tabeli. Pytanie dawało możliwość wielokrotnego wyboru odpowiedzi, stąd wyniki procentowe nie sumują się do stu. Pytanie 2 Nauczyciele Rodzice Klasy I-III Klasy IV-VI liczba % liczba % l. % l. % l. % l. % Zapoznanie ze statutem szkoły Realizacja programu wychowawczego Rozmowy z wychowawcą Lekcje z pedagogiem Przedstawienia teatralne z zakresu profilaktyki , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,06 Inne Zdaniem wszystkich ankietowanych nauczycieli wiedza uczniów na temat norm społecznych wynika przede wszystkim z realizacji programu wychowawczego i zapoznania ich ze statutem szkoły. Nieco mniej, bo 21 odpowiedzi (91,30%) podkreśliło w tym względzie rolę lekcji ze szkolnym pedagogiem. 18 nauczycieli (78,26%) dostrzegło w tym względzie rolę rozmów z wychowawcą. Najmniej, bo zaledwie 13 nauczycieli (56,52) wskazało na przedstawienia teatralne z zakresu profilaktyki. Odpowiedzi udzielone przez nauczycieli nie pokrywają się z tym, jak kwestię przekazywania wiedzy na temat obowiązujących w szkole norm społecznych postrzegają 4

5 rodzice. Otóż najwięcej rodziców, bo aż 171 na 204 badanych (84,05%) wskazało na znaczenie w tym zakresie lekcji wychowawczych i rozmów z wychowawcą. Kolejne 122 odpowiedzi (60,25%) podkreślały znaczenie zapoznania uczniów ze statutem szkoły i realizację programu wychowawczego (w ten sposób odpowiedziało 105 badanych rodziców, co daje 50,35%). Mniejszą rolę zdaniem rodziców odgrywają w tym procesie lekcje ze szkolnym pedagogiem (60 wskazań 29,89%) oraz przedstawienia teatralne z zakresu profilaktyki (41 wskazań 19,76%). Jeśli chodzi o uczniów, to ich zdaniem największe znaczenie dla poznawania norm społecznych obowiązujących w szkole ma zapoznanie ich ze statutem szkoły i rozmowy z wychowawcą. Odpowiedzi udzielane w poszczególnych przedziałach wiekowych były zbieżne. Ogółem 196 spośród 264 uczniów (74,24%) wskazało na rolę poznania statutu szkoły, 139 uczniów (52,65%) wskazało na realizację programu wychowawczego, 195 uczniów (73,86%) podkreśliło rolę rozmów z wychowawcą, 104 wskazało na lekcje ze szkolnym pedagogiem (39,39%), a 100 na przedstawienia teatralne z zakresu profilaktyki (37,87%). Ogólne zestawienie odpowiedzi udzielonych przez wszystkie grupy respondentów zawiera poniższa tabela. Realizacja Przedstawienia Zapoznanie programu Rozmowy z Lekcje z teatralne Pytanie 2 ze statutem wychowaw - wychowawcą pedagogiem z zakresu szkoły czego profilaktyki Liczba ogółem Wskazania 69,45 54,37 78,20 37,67 31,36 procentowe Zdecydowanie z odpowiedzi udzielanych przez wszystkich respondentów wynika, że największą rolę w przekazywaniu wiedzy na temat norm społecznych obowiązujących w szkole mają rozmowy z wychowawcą, na co wskazało 384 badanych (78,20%) i zapoznanie ze statutem szkoły (341 wskazań 69,45%). 5

6 3. Które normy zdaniem ankietowanych są przestrzegane? Wyniki badań dla wszystkich grup respondentów na temat tego, które normy zdaniem ankietowanych są przestrzegane, zostały zebrane w poniższej tabeli. Pytanie dawało możliwość wielokrotnego wyboru odpowiedzi, stąd wyniki procentowe nie sumują się do stu. Pytanie 3 Dbanie o wspólne dobro Szacunek dla innych Kultura osobista i higiena Wystrzeganie się agresywnych zachowań Pomoc słabszym, osamotnionym, młodszym Dbanie o bezpieczeństwo Dążenie do zdobywania wiedzy Klasy I-III Klasy IV-VI Nauczyciele Rodzice liczba % L % L % L % L % L % 9 39, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,25 Kwestię dbania o wspólne dobro najgorzej oceniają nauczyciele (39,13%). Niewiele lepiej oceniają to uczniowie klas IV-VI, z których tylko 52,06% uważa, że norma ta jest przestrzegana. Znacznie lepiej niż nauczyciele kwestię dbania o wspólne dobro oceniają rodzice, z których 61,05% ocenia, że uczniowie okazują stosowną dbałość. Najlepiej ten problem postrzegają uczniowie klas I-III (83,99% wskazań). Także w przypadku szacunku wobec innych osób najgorzej ta kwestia wygląda w ocenach nauczycieli (47,83 wskazań). Porównywalnie stopień przestrzegania tej normy postrzegają rodzice (61,98%) i uczniowie klas IV-VI (63,85%). Najlepiej kwestię tę oceniają uczniowie klas I-III (81,78%), choć pomiędzy odpowiedziami dziewczynek i chłopców zanotowano dziesięcioprocentową rozbieżność (stosownie 76,47% i 87,10%). 6

7 Kultura osobista i higiena według nauczycieli wygląda wręcz tragicznie (na przestrzeganie tej normy wskazało zaledwie 34,78% respondentów z tej grupy). Inaczej tę kwestię postrzegają rodzice (65,18% wskazań) oraz uczniowie (71,36%). Podobnie ankietowani wypowiadali się w kwestii wystrzegania się agresywnych zachowań. Na przestrzeganie tej normy wskazało 47,83% nauczycieli, 55,68% rodziców oraz 48% ankietowanych uczniów, przy czym pozytywnie do tej kwestii odniosło się zaledwie 32,47% chłopców z klas IV-VI. Kwestię pomocy dla słabszych, osamotnionych, młodszych najlepiej oceniają uczniowie klas I-III, z których 72,60% wskazało na przestrzeganie tej normy. Pozostałe grupy respondentów były w tym zakresie bardziej krytyczne: nauczyciele 43,48%, rodzice 42,58% i uczniowie klas IV-VI 47,97%. Przestrzeganie dbałości o bezpieczeństwo najlepiej wygląda w oczach nauczycieli, z których 82,61% wskazało, że ta norma jest przestrzegana. Niemal równie dobrze kwestia dbania o bezpieczeństwo wygląda w oczach uczniów klas I-III (74,52%). Natomiast bardziej krytyczni w ocenach byli rodzice (53,79%) oraz uczniowie klas IV-VI, z których na przestrzeganie tej normy wskazało 54,39% dziewczynek i zaledwie 40,26% chłopców. Równie rozbieżne oceny pojawiają się w przypadku dążenia do zdobywania wiedzy. Krytyczni w ocenach są nauczyciele, z których zaledwie 47,83% uważa, że norma ta jest przestrzegana i uczniowie klas IV-VI (51,18%). Z optymizmem natomiast wypowiadają się rodzice (75,22%) i uczniowie klas I-III (71,30%). Przy analizie tej części ankiety zauważyć należy rozbieżności zachodzące w ocenach nauczycieli, rodziców oraz uczniów szczególnie w takich kwestiach jak szacunek do innych, kultura osobista i higiena, dbanie o bezpieczeństwo i dążenie do zdobywania wiedzy. 4. Czy uczniowie czują się w szkole bezpiecznie? Klasy I-III Klasy IV-VI Nauczyciele Rodzice Pytanie 4 liczba % liczba % l. % l. % l. % l. % tak 20 86, , , , , ,42 nie 3 13, ,74 2 2,94 3 4, , ,58 Z odpowiedzi udzielonych przez respondentów wynika, że uczniowie w przeważającej części czują się w szkole bezpiecznie. Ocena poczucia bezpieczeństwa w oczach nauczycieli 7

8 i rodziców wygląda niemal identycznie uczniowie czują się bezpieczni zdaniem 86,96% nauczycieli i 86,26% rodziców. Większe poczucie bezpieczeństwa mają uczniowie klas młodszych (95,37%), niż uczniowie klas starszych (79,05%). 5. Na ile uczniowie czują się bezpieczni w szkole? Pytanie 5 Klasy I-III Klasy IV-VI Nauczyciele Rodzice liczba % L % L % L % L % L % ,41 1 1,47 1 1,61 1 1,75 3 3, , , ,53 5 6, , ,42 1 1,47 6 9, , , , , , , , , , , , , , ,36 Potwierdzeniem tego, że uczniowie w przeważającej części czują się w szkole bezpiecznie, były odpowiedzi udzielone na pytanie dotyczące tego, w jakim stopniu to poczucie bezpieczeństwa jest odczuwane. Najwyższe poczucie bezpieczeństwa deklarują uczniowie klas I-III, wśród których 73,53% dziewczynek i 61,29% chłopców do określenia swojego poczucia bezpieczeństwa użyło oceny 5. Zestawienie globalnych wyników tego, na ile uczniowie czują się bezpiecznie w szkole znajduje się w poniższej tabeli. Jak widać ponad 75% badanych do określenia poczucia bezpieczeństwa użyło ocen 5 i 4. Pytanie Liczba ogółem Wskazania 2,64 5,09 16,70 35,25 40,32 procentowe 8

9 6. Z powodu jakich zachowań uczniowie nie czują się bezpiecznie w szkole? Wyniki badań dla wszystkich grup respondentów na temat tego, z powodu jakich zachowań uczniowie nie czują się w szkole bezpiecznie, zostały zebrane w poniższej tabeli. Pytanie dawało możliwość wielokrotnego wyboru odpowiedzi, stąd wyniki procentowe nie sumują się do stu. Pytanie 6 Nauczyciele Rodzice Klasy I-III Klasy IV-VI liczba % L % L % L % L % L % Przezywanie 16 69, , , , , ,17 Wyśmiewanie 10 43, , , , , ,38 Obgadywanie 11 47, , , , , ,77 Obrażanie 4 17, , , , , ,97 Izolowanie w grupie / klasie Grożenie/zastraszanie 10 43, , , , ,04 5 6,49 2 8, , , ,97 4 7,02 7 9,09 Okradanie 3 13, , , , , ,39 Niszczenie własności 5 21, , , , , ,69 Wymuszanie pieniędzy 1 4,35 9 4, , ,74 1 1,75 2 2,60 Bicie, kopanie 8 34, , , , , ,88 Popychanie 14 60, , , , , ,48 Rozpowszech nianie plotek i oszczerstw( również przez sms-y i Internet) 8 34, , ,29 4 6, , ,58 Do najczęściej wymienianych zachowań, z powodu których uczniowie nie czują się w szkole bezpiecznie, należą przezywanie, wyśmiewanie i obgadywanie. Za niepokojące zjawisko należy uznać zgłaszane przez uczniów klas I-III przypadki zastraszania i wymuszania pieniędzy. Zjawisko jest to marginalne w klasach IV-VI. Równie niepokojącym zjawiskiem jest zgłaszane przez uczniów szczególnie klas młodszych zjawisko izolowania w grupie. Należałoby się zastanowić, czy rzeczywiście takie zjawisko ma miejsce, czy też jest to wynik subiektywnych odczuć uczniów wynikających z trudności adaptacyjnych we wczesnym okresie szkolnym. 9

10 7. Czy w szkole analizowane są zachowania uczniów? Klasy I-III Klasy IV-VI Nauczyciele Rodzice Pytanie 7 L % L % L % L % L % L % tak , , , , ,01 nie ,03 2 2,94 2 3,23 4 7,02 4 5,19 Jak wynika z zamieszczonej powyżej tabeli wszyscy nauczyciele wyrazili opinię, że w szkole zachowania uczniów podlegają analizie. To samo przekonanie w przeważającej części zadeklarowali uczniowie (90,88%). Natomiast w przypadku rodziców o tym, że zachowania uczniów są analizowane, przekonanych jest 79,97% ankietowanych, natomiast 20,03 nie dostrzega tego typu działań. 8. Z jakich źródeł pochodzą informacje o nieprzestrzeganiu przez uczniów norm społecznych? Wyniki badań dla wszystkich grup respondentów na temat tego, z jakich źródeł pochodzą informacje o nieprzestrzeganiu przez uczniów norm społecznych, zostały zebrane w poniższej tabeli. Pytanie dawało możliwość wielokrotnego wyboru odpowiedzi, stąd wyniki procentowe nie sumują się do stu. Pytanie 8 Nauczyciele Rodzice Klasy I-III Klasy IV-VI L % L % L % L % L % L % Ankiety 3 13, , , , , ,08 Rozmowy z uczniami Rozmowy uczniów z dyrektorem Omawianie i analizowanie negatywnych zachowań Analizowanie uwag uczniów Obserwacja uczniów na lekcjach i podczas przerw 18 78, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,73 10

11 Za najbardziej przydatne źródło informacji na temat nieprzestrzegania przez uczniów norm społecznych respondenci zgodnie uznali rozmowy z uczniami oraz obserwację uczniów na lekcjach i podczas przerw. W ten sposób odzwierciedlenie znalazły wyniki uzyskane w ramach odpowiedzi na jedno z wcześniejszych pytań dotyczące tego, w jaki sposób uczniowie zapoznawani są z normami społecznymi obowiązującymi w szkole. Wyniki jednoznacznie wskazywały na rolę wychowawców w tym procesie. Wyniki uzyskane w odpowiedzi na pytanie o źródła wiedzy o negatywnych zachowaniach, także podkreślają rolę nauczycieli i bezpośredniego kontaktu na linii nauczyciel - uczeń. Jak się wydaje niezastąpione w pracy wychowawczej jest indywidualne podejście do ucznia, poznawanie jego problemów, środowiska, w jakim funkcjonuje i stosowanie indywidualnych rozmów dotyczących zarówno negatywnych zachowań, jak i zaobserwowanych przez uczniów niepokojących zjawisk. Pytanie 8 Liczba ogółem Wskazania procentowe Ankiety Rozmowy z uczniami Rozmowy uczniów z dyrektorem Omawianie negatywnych zachowań Analizowanie uwag uczniów Obserwacja uczniów ,16 68,43 25,86 44,80 44,80 68,22 9. Czy podejmowane są działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań Klasy I-III Klasy IV-VI Nauczyciele Rodzice Pytanie 9 liczba % liczba % l. % l. % l. % l. % tak , , , , ,81 nie ,25 2 2,94 2 3, ,53 4 5,19 Zdaniem zdecydowanej większości respondentów w szkole podejmowane są działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań uczniów. 11

12 10. Jakie działania szkoły sprzyjają przestrzeganiu norm społecznych? Wyniki badań dla wszystkich grup respondentów na temat tego, jakie działania szkoły sprzyjają przestrzeganiu norm społecznych, zostały zebrane w poniższej tabeli. Pytanie dawało możliwość wielokrotnego wyboru odpowiedzi, stąd wyniki procentowe nie sumują się do stu. Pytanie 10 Nauczyciele Rodzice Klasy I-III Klasy IV-VI L % L % L % L % L % L % Dyżur nauczycieli na , , , , ,51 przerwach Obecność kamer 6 26, , , , , ,06 Rozmowy indywidualne z , , , , ,26 wychowawcą Rozmowy indywidualne 16 69, , , ,39 3 5, ,18 z dyrektorem Rozmowy indywidualne , , , , ,06 z pedagogiem Lekcje wychowawcze 16 69, , , , , ,02 Lekcje z pedagogiem 20 86, , , , , ,47 Spotkania z policją 8 34, , , , , ,18 Spotkania teatralne z zakresu profilaktyki 5 21, , , , , ,18 Zdaniem respondentów przestrzeganiu norm społecznych przez uczniów najlepiej służą dyżury nauczycieli na przerwach i lekcje wychowawcze. Zdaniem nauczycieli bardzo dużą rolę odgrywa w tym także praca szkolnego pedagoga, zarówno podczas rozmów indywidualnych z uczniami, jak i w ramach prowadzonych przez pedagoga lekcji. Marginalną rolę przypisuje się spotkaniom z policją i obecności kamer. 12

13 11. W jaki sposób nauczyciele reagują na niewłaściwe zachowania uczniów? Pytanie 11 Upomnienie ustne Upomnienie (uwaga) pisemna Rozmowa dyscyplinująca z wychowawca, pedagogiem, dyrektorem Rozmowa z rodzicami Ocena z zachowania Wyznaczenie kary Nauczyciele Rodzice Klasy I-III Klasy IV-VI L % L % L % L % L % L % , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,38 Najczęściej stosowanym przez nauczycieli środkiem dyscyplinującym jest upomnienie ustne (100%), rozmowa z rodzicami (95,65%) i upomnienie pisemne (91,30%). Podobne środki wskazują także rodzice i uczniowie klas młodszych. W przypadku uczniów klas starszych za niepokojące należy uznać wskazania, iż nauczyciele rzadko stosują obniżenie oceny z zachowania jako karę za niewłaściwe zachowanie. Niepokój budzą także tendencje dotyczące rzadszych (zdaniem uczniów klas IV-VI) rozmów wychowawców z rodzicami oraz rozmów dyscyplinujących z wychowawcą, pedagogiem czy dyrektorem. Wysoki poziom wskazań dotyczy natomiast upomnień ustnych i pisemnych. Zastanowić się należy, czy na problemy wychowawcze w starszych klasach ma wpływ mniejsza niż w nauczaniu początkowym współpraca wychowawców z rodzicami i współpraca pomiędzy nauczycielami poszczególnych przedmiotów, wychowawcami i szkolnym pedagogiem. Być może w ramach szkoły należałoby opracować sprawny system przekazywania informacji oraz wprowadzić jasne procedury reagowania na negatywne zachowania uczniów lub skrupulatnie przestrzegać już istniejących zasad. Wydaje się, że w przypadku uczniów klas starszych istotne byłoby nawiązywanie przez wychowawców kontaktu telefonicznego z rodzicami i informowanie ich o niepokojących sygnałach także w okresie pomiędzy kolejnymi wywiadówkami. 13

14 12. Czy podejmowane działania są skuteczne? Klasy I-III Klasy IV-VI Nauczyciele Rodzice Pytanie 12 L % L % L % L % L % L % tak 20 86, , , , , ,32 nie 3 13, ,70 3 4,41 3 4, , ,97 Zdaniem większości badanych działania podejmowane przez szkołę są skuteczne. Za potwierdzenie tego wyniku uznany być może wysoki stopień poczucia bezpieczeństwa wśród uczniów, deklarowany w odpowiedziach na wcześniejsze pytania. Niemniej jednak ważne wydaje się opracowanie działań naprawczych w odniesieniu do niepokojących zjawisk odzwierciedlonych w wynikach badania ankietowego. 14

15 PODSUMOWANIE I WNIOSKI Analiza zebranego materiału pozwoliła na sformułowanie następujących wniosków: 1. Nie wszyscy uczniowie wiedzą, jakich zachowań się od nich oczekuje. Niewielki odsetek badanych wskazał na nieznajomość oczekiwań stawianych im przez szkołę. 2. Uczniowie są zapoznawani z normami społecznymi obowiązującymi w szkole. Za szczególne skuteczne formy działania na podstawie wyników badań należy uznać lekcje wychowawcze, zapoznawanie uczniów ze statutem szkoły i realizowanie programu wychowawczego. 3. Normy społeczne w szkole są przestrzegane, jednak nie zawsze i nie przez wszystkich. Należy zwrócić uwagę na rozbieżności zachodzące w ocenach nauczycieli, rodziców oraz uczniów szczególnie w takich kwestiach jak szacunek do innych, kultura osobista i higiena, dbanie o bezpieczeństwo i dążenie do zdobywania wiedzy. 4. Zdecydowana większość uczniów w szkole czuje się bezpiecznie. W ocenie badanych poczucie bezpieczeństwa większości uczniów jest wysokie i bardzo wysokie. 5. Za najbardziej dokuczliwe zachowania obniżające poczucie bezpieczeństwa uczniów należy uznać przezywanie, obrażanie, wyśmiewanie. Za niepokojące uznać należy sygnały płynące ze strony uczniów klas młodszych, dotyczące zastraszania i wymuszania pieniędzy. 6. W szkole analizuje się zachowania uczniów i wykorzystuje się wyniki tej analizy do dalszej pracy dydaktyczno-wychowawczej. 7. Największą skuteczność w gromadzeniu informacji na temat nieprzestrzegania przez uczniów norm społecznych należy przypisać indywidualnym kontaktom na linii uczeń nauczyciel (w ankietach wskazywano na rozmowy z uczniami) oraz obserwowaniu uczniów na lekcjach i podczas przerw. 8. W szkole podejmowane są różnego rodzaju działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań. Jako najskuteczniejsze działania ankietowani wskazywali dyżury nauczycieli na przerwach, indywidualne rozmowy z wychowawcą i lekcje wychowawcze. Nauczyciele podkreślali dużą rolę i skuteczność rozmów indywidualnych z pedagogiem i lekcji przeprowadzanych przez szkolnego pedagoga. 9. Należy się zastanowić nad skutecznością stosowanych w szkole środków dyscyplinujących, szczególnie nad obniżaniem oceny z zachowania i niedostateczną rolą kontaktów na linii wychowawca-rodzic w klasach starszych. 15

16 10. Należy opracować plan działań mający na celu zwiększenie wśród uczniów respektowania norm społecznych oraz zmniejszenie zachowań niezgodnych z normami społecznymi. OPRACOWANIE WYNIKÓW BADAŃ OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Z przeprowadzonej analizy wyników nauczania na pierwszym poziomie nauczania wynika, że na 133 uczniów w klasach I III wyróżniających się w nauce jest 41 uczniów, co stanowi 30,83 % i 12 uczniów z trudnościami dydaktycznymi, co stanowi 9,02%. Analizując dane wyniki stwierdzić możemy, że uczniów z trudnościami w nauce jest stosunkowo mało na ogólną liczbę uczniów klas I III. Po przeprowadzonej analizie wyników nauczania w klasach IV VI należy zauważyć, że na 134 uczniów w klasach IV VI z najwyższą średnią jest 19 uczniów, co stanowi 14,18 % i 25 uczniów z najniższą średnią, co stanowi 18,66%. Analizując oceny z poszczególnych przedmiotów stwierdzić należy, że najwięcej wystawiono ocen dobrych, bo aż 463, co stanowi 28,87% ogólnie wstawionych ocen, następnie 416 ocen dostatecznych, co stanowi 25,94%, na kolejnym miejscu oceny bardzo dobre w liczbie 354, co stanowi 22,07%, następnie w kolejności oceny dopuszczające w liczbie 248, co stanowi 15,46%, ocen celujących wystawiono 83, co stanowi 5,17 %, a najmniej ocen niedostatecznych 40, co stanowi 2,49%. Można pokusić się na stwierdzenie, że nasi uczniowie uczą się na pograniczu ocen dobrych i dostatecznych. Niewielki odsetek stanowią oceny celujące i na szczęście najmniejszy oceny niedostateczne. Na ogólną liczbę 134 uczniów 13 otrzymało wzorową ocenę z zachowania, a 4 uczniów otrzymało nieodpowiednią i naganną ocenę z zachowania. Należy również dodać, że oceny wzorowe z zachowania otrzymali w większości uczniowie wyróżniający się w nauce. Niepokojący jest fakt, że w klasach starszych większy odsetek stanowią uczniowie z najniższą średnią. Analiza osiągniętych wyników z poszczególnych przedmiotów: Analizując wyniki z religii stwierdzić należy, że średnia wystawionych ocen jest na poziomie bardzo dobrym. Cieszy fakt, że znikomy odsetek stanowią oceny dopuszczające 1,50%, a ocen niedostatecznych nie wystawiono. 16

17 Analizując wyniki z języka polskiego stwierdzić należy, że średnia wystawionych ocen jest na poziomie dostatecznym. Niepokojący jest fakt, że duży odsetek stanowią oceny dopuszczające 23,13% i niedostateczne 1,49%. Analizując wyniki z języka angielskiego stwierdzić należy, że średnia wystawionych ocen jest na pograniczu ocen dostatecznych i dopuszczających ( 31,34% i 29,85 %), niepokojący jest liczba ocen niedostatecznych 3,73%. Analizując wyniki z języka niemieckiego stwierdzić należy, że średnia wystawionych ocen jest poziomie dopuszczającym 29,32%. Dający do myślenia jest fakt, że wystawiono aż 13 ocen niedostatecznych 9,77% wszystkich ocen z języka niemieckiego w klasach IV VI. Analizując wyniki z historii stwierdzić należy, że średnia wystawionych ocen jest na pograniczu ocen dostatecznych i dopuszczających ( 32,84% i 30,60%), nie ma ocen celujących, a średnia ocen niedostatecznych to 0,75%. Analizując wyniki z matematyki stwierdzić należy, że średnia wystawionych ocen jest na poziomie dostatecznym 35,07%, jednakże duży procent stanowią oceny dopuszczające 24,63% i niedostateczne, aż 8,96%. Analizując wyniki z przyrody stwierdzić należy, że średnia wystawionych ocen jest na poziomie dostatecznym 39,55%. Niewielka jest różnica między wystawionymi ocenami dobrymi 22,39% a dopuszczającymi 25,37%. Oceny niedostateczne stanowią 2,99% wszystkich wystawionych ocen z przedmiotu w klasach IV VI. Analizując wyniki z muzyki stwierdzić należy, że średnia wystawionych ocen jest na poziomie bardzo dobrym 35,82%. Średnia ocen celujących to 12,69%, ocen niedostatecznych nie wystawiono. Analizując wyniki z plastyki stwierdzić należy, że średnia wystawionych ocen jest na poziomie bardzo dobrym 44,78%. Znikomy procent stanowią oceny dopuszczające 1,49. Ocen celujących wystawiono 13, co stanowi 9,70%. Analizując wyniki z w - f stwierdzić należy, że średnia wystawionych ocen jest na poziomie bardzo dobrym 40,15%. oceny dostateczne i dopuszczające stanowią 5,30% i 2,27%. Natomiast oceny celujące to 9,85%. Analizując wyniki z techniki stwierdzić należy, że średnia wystawionych ocen jest na poziomie dobrym 36,57%. Dziwi fakt, że z techniki wystawiono 3 oceny niedostateczne, co stanowi 2,24%. Analizując wyniki z zajęć komputerowych stwierdzić należy, że duży odsetek stanowią oceny dobre 44,03% i bardzo dobre 38,81% i tylko dwie oceny dopuszczające co stanowi 1,49%. 17

18 Analizując wyniki z wszystkich przedmiotów stwierdzić należy, że najwięcej ocen bardzo dobrych i celujących wystawiono z przedmiotów: religia celujące 32 24,06% i bardzo dobrych 33 24,81%; muzyka celujących 17 12,69%, bardzo dobrych 48 35,82%; plastyka celujących 13 9,70%, bardzo dobrych 60 44,78%; w f celujących 13 9,85%, bardzo dobrych 53 40,15%. Niepokojąca jest duża liczba ocen niedostatecznych z następujących przedmiotów: język niemiecki 13 9,77%; matematyka 12 8,96%, język angielski 5 3,73%; przyroda 4 2,99%. Pokusić się można o stwierdzenie, że dzieci wykazują coraz mniejszą ochotę do nauki. Mimo stwarzanych przez nauczycieli możliwości poprawy ocen, uczniowie nie korzystają z takiej formy pomocy. Sytuacja taka wynikać może również z faktu, że rodzice poświęcają zbyt mało uwagi kontroli wyników nauki ich dzieci oraz zwykłej rodzicielskiej pomocy w nauce. Niezaprzeczalna jest konieczność pomocy, tłumaczenia, wyjaśniania problemów z jakimi borykają się ich dzieci. Nie może to spoczywać to na barkach szkoły. Udział w konkursach: Po analizie ankiet wychowawców zauważono, że istnieje coraz mniejsze zainteresowanie uczniów udziałem w konkursach przedmiotowych. Dzieci odstrasza wszystko, co wymaga od nich większego wysiłku twórczego, naukowego, plastycznego, itp. Są mało kreatywni, szybko się zniechęcają, na co wpływ może mieć też fakt, że nie umieją pogodzić się z przegraną i uznać, że ktoś jest od nich lepszy. Udział w konkursach biorą bardzo często ci sami uczniowie (powtarzają się nazwiska). Inna sytuacja występuje w konkursach i zawodach sportowych. Tu zauważa się zainteresowanie nimi uczniów, którzy w większości nie osiągają pozytywnych wyników w nauce. Sport stanowi dla nich możliwość zaistnienia w społeczności szkolnej, tam osiągają wysokie miejsca. 18