MATE T R E IA I ŁY Ł A DHE H Z E Y Z JNE

Transkrypt

1 Materiały adhezyjne cementy i kleje stosowane w ortodoncji MATERIAŁY ADHEZYJNE W ORTODONCJI Systemy wiążące mają kluczowe zastosowanie w ortodoncji, ponieważ umożliwiają trwałe łączenie dwóch twardych struktur. Zdecydowana większość systemów adhezyjnych stosowanych w ortodoncji to materiały wykorzystywane w stomatologii zachowawczej odtwórczej i ich modyfikacje. Materiały adhezyjne stosowane w ortodoncji: materiały do klejenia zamków i zaczepów dodatkowych (materiały kompozycyjne) i żywice ortodontyczne materiały do cementowania pierścieni i aparatów ortodontycznych (cementy polikarboksylowe i szklano-jonomerowe) MATERIAŁY KOMPOZYTOWE Złożone są z polimerowej żywicy organicznej i nieorganicznego wypełniacza. Wypełniaczami są najczęściej szkło kwarcowe, porcelana, sole glinowokrzemowe, tlenki metali. Wypełniacze służą jako zbrojenie żywicy: zwiększają wytrzymałość mechaniczną materiału zmniejszają kurczliwość zmniejszają rozszerzalność cieplną minimalizują skurcz polimeryzacyjny, zwiększają kontrast rtg Ze względu na wielkość cząsteczek wypełniacza wyróżniamy: makrowypełniacze o cząsteczkach o wielkości 1-20 mikrometrów mikrowypełniacze o cząsteczkach mniejszych od 1 mikrometra (najczęściej 0,007-0,04) kompozyty hybrydowe zawierające różne wielkości cząstek wypełniacza 1

2 Ze względu na sposób wiązania wyróżniamy kompozyty: Ze względu na konsystencję wyróżniamy kompozyty: chemoutwardzalne (baza i aktywator) światłoutwardzalne chemoutwardzalne z inicjacją świetlną typu pasta typu flow Procedura stosowania: powierzchnię szkliwa oczyścić pumeksem, umyć i osuszyć powierzchnie oczyszczone oraz sąsiadujące z zębami, na których będą przyklejane zamki odizolować zęby od dostępu śliny wytrawić powierzchnię klejenia sek. (35-37% kwas ortofosforowy) dokładnie spłukać wytrawiacz (5 sek. każdy ząb) i osuszyć zęby nadal izolować zęby od dostępu śliny Procedura stosowania c.d.: wetrzeć bond w miejsce klejenia na szkliwie (odpowiednio wg. zaleceń producenta) nałożyć bond na podstawę zamka nałożyć klej na podstawę zamka umieścić zamek we właściwej pozycji na zębie i docisnąć ostrożnie usunąć nadmiary kleju wokół zamka Retainer stały przyklejany na kompozyt typu flow CEMENTY 2

3 Cementy fosforanowe proszek zawiera tlenek cynku, płyn jest 40-50% wodnym roztworem kwasu fosforowego; podczas wiązania następuje egzotermiczna reakcja prowadząca do utworzenia uwodnionego fosforanu cynku Cementy karboksylowe proszek zawiera głównie tlenek cynku, płyn zawiera kwasy poliakrylowe; podczas wiązania zachodzi egzotermiczna reakcja tworzenia soli polikarboksylowych z wiązaniami sieciującymi Cementy szklano jonomerowe proszek zawiera szkło wapniowo-krzemowoglinowe i fluorek sodu płyn zawiera 35-50% kwas poliakrylowy lub kopolimer kwasu akrylowego z itakonowym oraz 5-10% kwasu winowego Cementy szkło-jonomerowe mają zdolność wiązania się z powierzchnią metali, szczególnie stopów niklowo-chromowych, srebropalladowych, niklowo-tytanowych i stali nierdzewnych. Zalety szkło-jonomerów: duża adhezja chemiczna do szkliwa i zębiny duża szczelność brzeżna nieszkodliwość dla przyzębia i szkliwa kontrast rtg duża wytrzymałość mechaniczna mała ekspansja termiczna duża łatwość stosowania Wiązanie dwuetapowe szkło- jonomerów: 1. faza sucha 2-10 min. polegająca na tworzeniu poliwęglanów wapnia; cement jest podatny na resorpcję wody 2. faza wilgotna 5-30 min. tworzenia poliwęglanów magnezu Cementy szklano-jonomerowe modyfikowane żywicami, kompomery, zawierają dodatkowo foto lub chemoinicjatory wolnorodnikowej polimeryzacji podobnej dla tej zachodzącej w żywicach kompozytowych. 3

4 Kompomery mają: przedłużony czas pracy gwałtowne wiązanie po utwardzeniu ich światłem wiązanie zachodzi dwuetapowo (etap pierwszy to wiązanie zrębu żywicy; w etapie drugim zachodzi wiązanie matrycy polikarboksylowej) Procedura stosowania glass- jonomerów: odizolować zęby od dostępu śliny powierzchnię szkliwa wypolerować pumeksem, umyć i osuszyć powierzchnie sąsiadujące z zębami na których cementujemy pierścień lub aparat zaleca się izolację lakierem lub żywicą (bondem) proszek włączamy do płynu w dużych porcjach szybkie mieszanie łopatką przez ok. 10 sek. mieszanie prowadzić na dużej schłodzonej płytce szklanej (powyżej punktu rosy) elastyczną łopatką Błędy popełniane przy stosowaniu systemów łączących podzielić można na dwie główne grupy Grupa I to błędy powstałe na granicy faz system-szkliwo: szkliwo: zanieczyszczenie wytrawionego szkliwa śliną, olejem, wodą, brak dostatecznej izolacji powierzchni przygotowanego zęba od środowiska jamy ustnej (stosunkowo częste) nadmierne wytrawienie powoduje odłamywanie się pryzmatów i zmniejsza penetrację żywicy niedostateczne wypłukanie wytrawiacza brak aplikacji aktywatora podczas stosowania materiałów typu no-mix brak specjalnego przygotowania powierzchni zęba w przypadku powierzchni np. ceramicznych zastosowanie wadliwego materiału (przegrzanie materiału podczas przechowywania, przekroczenie terminu ważności materiału) Grupa II to błędy powstałe między zamkiem i systemem wiążącym: zanieczyszczenie powierzchni zamka np. śliną, tłuszczem z dmuchawki podczas stosowania kompresora olejowego lub z dłoni talkiem lub lateksem z rękawiczek poruszenie zamka podczas twardnienia materiału łączącego niedokładne pokrycie bazy zamka materiałem niedostateczna fotopolimeryzacja (wadliwa lampa, zanieczyszczony lub uszkodzony światłowód lampy) zbyt duże siły działające między zamkiem a aparatem lub zębami przeciwstawnymi konieczność stosowania specjalnych primerów do zamków plastikowych brak zastosowania aktywatora na podstawę zamka przy zastosowaniu systemu pasta-primer Zastosowanie materiałów złożonych onych w ortodoncji: przyklejanie zamków przyklejanie zaczepów dodatkowych (guziki, oczka) przyklejanie rurek policzkowych na trzonowce mocowanie śruby Hyrax na szynach akrylowych czasowe podniesienie zwarcia do założenia aparatu stałego dolnego (intruzji siekaczy dolnych) do intruzji trzonowców zabezpieczenie sprężynek NiTi zaczepionych na haczykach zamków ochrona przed drażnieniem elementów aparatu stabilizacja elementów aparatu do mikroimplantu wykonanie stałego utrzymywacza pierścieni (z włókna szklanego) przyklejanie retainerów stałych 4

5 Zastosowanie glass- jonomerów w ortodoncji: cementowanie pierścieni mocowanie śruby Hyrax na pierścieniach czasowe przyklejenie aparatu twin-block czasowe podniesienie zgryzu na trzonowcach/ przedtrzonowcach (zgryz krzyżowy w obrębie jednego lub kilku zębów) intruzja trzonowców Metoda pośrednia klejenia zamków: wykonanie wycisku i modeli z gipsu twardego zaznaczenie pozycji zamków na modelu na podstawę zamka nakładamy zmywalny wodą klej lub roztopiony wosk lub karmel ustawiamy w odpowiedniej pozycji każdy zamek na modelu pokrytym środkiem izolującym (model dobrze wysuszony) wykonujemy wałek z masy silikonowej ( II-ga warstwa) wykonujemy klucz silikonowy przez dociśnięcie masy do zamków po stwardnieniu masy zanurzamy model do ciepłej wody na około 10 min. aby zamki odkleiły się zdejmujemy szablon silikonowy z modelu doczyszczamy podstawy zamków z kleju docinamy szablon i oznaczamy jego środek Metoda pośrednia klejenia zamków c.d.: Materiał do klejenia zamków metodą pośrednią przygotowujemy pacjenta do klejenia nanosimy czynnik wiążący na wszystkie zęby oraz drugi składnik na zamki zakładamy szablon silikonowy na zęby pacjenta i przez 3-5 minut mocno przyciskamy zdejmujemy szablon (może być w częściach) zdejmujemy nadmiar kleju wokół zamków 5