EKONOMIA W SGH SKN EKONOMII TEORETYCZNEJ. Raport z badania ankietowego. Analiza i ocena uzyskanych wyników. SKN Ekonomii Teoretycznej SGH

Transkrypt

1 SKN EKONOMII TEORETYCZNEJ EKONOMIA W SGH Raport z badania ankietowego Analiza i ocena uzyskanych wyników Badanie: Analiza danych: Raport: SKN Ekonomii Teoretycznej SGH GraŜyna Gładyś GraŜyna Gładyś, Tomasz Styczek Warszawa, r.

2 SPIS TREŚCI Wstęp... 3 Opis badania... 4 Charakterystyka badanej zbiorowości... 4 Analiza wyników ankiety... 5 Jak studenci SGH oceniają swoją wiedzę z zakresu teorii ekonomii?... 5 Jak oceniamy poziom nauczania teorii ekonomii?... 6 Co studenci SGH sądzą o poziomie trudności podstawowego kursu ekonomii?... 7 Czy jesteśmy zadowoleni z kursu ekonomii w SGH?... 8 Czy naleŝy poszerzać program nauczania ekonomii?... 9 Jak oceniamy przydatność teorii ekonomii? Wnioski Uwagi końcowe Załącznik 1. Wzór ankiety

3 WSTĘP W dniach 6 10 grudnia 2004 roku Studenckie Koło Naukowe Ekonomii Teoretycznej przeprowadziło pośród wybranej grupy studentów SGH ankietę Ekonomia w SGH. Głównym celem ankiety było zbadanie opinii studentów na temat poziomu nauczania ekonomii na naszej Uczelni. Pod pojęciem nauczania ekonomii rozumiemy obligatoryjny kurs ekonomii w SGH obejmujący przedmioty: Mikroekonomia I i II oraz Makroekonomia I i II. Respondenci udzielali takŝe odpowiedzi na pytania dotyczące praktycznego wykorzystania zdobytej w trakcie studiów teoretycznej wiedzy ekonomicznej. Ponadto dokonywali samooceny znajomości teorii ekonomii. Zdarzały się równieŝ komentarze i uwagi sugerujące podjęcie pewnych zmian programowych. Zawartość merytoryczna ankiety, sposób jej przeprowadzenia oraz sposób doboru grupy badanych studentów został pozytywnie zaopiniowany przez członków Studenckiego Koła Naukowego Statystyki i Demografii SGH. Niniejszy raport ma na celu przeanalizowanie uzyskanych odpowiedzi oraz zbadanie istotnych korelacji zachodzących między odpowiedziami a pewnymi faktami odnoszącymi się do respondentów. Warto równieŝ wspomnieć, iŝ przeprowadzona przez nas ankieta jest wstępem do szerszego projektu badawczego zatytułowanego Ekonomia w ekonomicznej, handel w handlowej. Projekt ten, o planowanym zasięgu ogólnopolskim, ma pomóc w ocenie poziomu nauczania ekonomii na uczelniach i wydziałach ekonomicznych w całej Polsce (uczelniach zarówno państwowe jak i niepubliczne). Cykl badań zakończy wydanie zbiorczego raportu, który mógłby stać się wskazówką dla władz akademickich i koordynatorów przedmiotów poruszających temat teorii ekonomii. Planujemy równieŝ zorganizowanie debaty z udziałem wybranych przedstawicieli katedr ekonomii z całej Polski na temat przyszłości i kierunku nauczania przedmiotu. Ze względu na fakt, Ŝe na potrzeby projektu ogólnopolskiego badanie w SGH trzeba będzie powtórzyć (dla uzyskania porównywalności wyników), niniejsza analiza zawiera tylko najwaŝniejsze spostrzeŝenia i wnioski. Opracowanie bardziej szczegółowe znajdzie się w raporcie dotyczącym projektu ogólnopolskiego. 3

4 1. OPIS BADANIA W przeprowadzonym przez SKN ET badaniu wzięło udział 160 losowo wybranych studentów SGH, którzy ukończyli obowiązkowy kurs ekonomii. W związku z tym zdecydowana większość ankietowanych to studenci 3 i 4 roku (84%). Respondenci wypełniali ankietę zamkniętą zaznaczając odpowiedź najlepiej ilustrującą ich opinię. W tym przypadku naleŝało wybrać między TAK, NIE, NIE WIEM, bądź jedną z cyfr z zakresu 1 5. Wzór ankiety zamieszczono w Załączniku nr CHARAKTERYSTYKA BADANEJ ZBIOROWOŚCI Warto przedstawić strukturę średniej ocen respondentów, gdyŝ jest ona istotna ze względu na wykazywanie w późniejszej części raportu korelacji między pewnymi odpowiedziami a średnią ocen ze studiów. Zdecydowana większość respondentów (66,3%) cechuje się średnią ocen za cały tok studiów w przedziale 3,5 4,5. Osoby o średniej poniŝej 3,5 stanowiły najmniejszą, niemal nieistotną grupę (3,8%). Średnią ocen powyŝej 4,5 uzyskało 27,5% ankietowanych. Strukturę rozkładu średniej ocen zawarto na Wykresie 1. Wykres 1. Średnia ocen respondentów. > 4,5 28% < 3,5 4% 3,5-4,5 68% 4

5 Kolejną z cech, do której odwoływanie się uwaŝam za wysoce uzasadnione jest kierunek studiów. AŜ 77 ankietowanych wybrało kierunek Finanse i Bankowość, na drugim miejscu znalazł się kierunek Metody Ilościowe w Ekonomi i Systemy Informacyjne (43 osoby), 11 osób wybrało Ekonomię, Stosunki Międzynarodowe oraz Zarządzanie i Marketing studiuje po ośmiu ankietowanych. Trzeba pamiętać, iŝ wielu studentów realizuje dwa kierunki jednocześnie. 3. ANALIZA WYNIKÓW ANKIETY Jak studenci SGH oceniają swoją wiedzę z zakresu teorii ekonomii? Analizę rozpocznę od zbadania samooceny studentów, dotyczącej posiadanej wiedzy z zakresu teorii ekonomii. Ponad połowa ankietowanych ocenia swą wiedzę średnio na 3,1 (w skali od 1 do 5). Jednak około 20% stwierdza, iŝ posiada duŝą wiedzę w tej materii. Tylko niewielki odsetek ankietowanych wystawił sobie słabą ocenę. Więcej informacji zawiera Wykres 2. Wykres 2. Samoocena posiadanej wiedzy liczba respondentów b. słabo słabo przeciętnie dobrze b. dobrze ocena 5

6 Przeciętnie na 3,67 oceniają swą wiedzę studenci kierunku Ekonomia. Wynik w tej grupie studentów zdecydowanie przewyŝsza poziom tego wskaźnika w całej badanej zbiorowości. Jako przyczyny tego zjawiska moŝna wskazać następujące czynniki: - studenci kierunku Ekonomia mają zdecydowanie szerszy dostęp do przedmiotów związanych ściśle z teorią ekonomii, - poziom nauczania teorii ekonomii na kierunku Ekonomia jest wyŝszy (moŝe to być spowodowane np. mniejszymi grupami wykładowymi lub szybszym tempem prowadzenia zajęć), - Ekonomię studiują osoby wyjątkowo zainteresowane teorią ekonomii, więc nie powinien dziwić fakt wyŝszej samooceny w zakresie opanowania przedmiotu. Nieznacznie poniŝej średniej znaleźli się studenci MIESI z oceną 3,04, co jest zjawiskiem co najmniej ciekawym. Nie naleŝy oczywiście wyciągać pochopnej oceny, z uwagi na fakt, iŝ ankietowani nie byli pytani o specjalizację. Co prawda studenci tego kierunku stanowią około 26% badanej grupy, jednakŝe mogą oni specjalizować się w dziedzinie luźno związanej z teorią ekonomii. Warto zauwaŝyć, Ŝe poziom samooceny wykazuje małą korelację ze średnią ocen ze studiów. Nawet studenci ze średnią powyŝej 4,5 wystawiali sobie średnio 3,1, co jest zbieŝne ze średnią obliczoną dla ogółu ankietowanych. MoŜemy, zatem powiedzieć, Ŝe poziom wiedzy ekonomicznej jest związany raczej z kierunkiem studiów niŝ z wynikami w nauce. Reasumując, najwaŝniejszym wnioskiem jest fakt, iŝ studenci SGH uznają poziom posiadanej przez nich wiedzy za przeciętny. Ponadto jest to zjawisko niezaleŝne od średniej ocen uzyskanych w toku studiów. Studenci na kierunku Ekonomia oceniają swą znajomość przedmiotu zdecydowanie powyŝej przeciętnej. Jak oceniamy poziom nauczania teorii ekonomii? Odpowiedź na powyŝsze pytanie jest niezwykle interesującym zagadnieniem. Pozwoli bowiem w łatwy sposób określić potrzeby studentów, których dalsze badanie moŝe zaowocować pozytywnymi zmianami programowymi. Poziom nauczania został oceniony dosyć wysoko (80% ankietowanych nadało oceny 3 i 4 w pięciostopniowej skali ocen). Średnia ocena to 3,45. Oceny studentów poszczególnych kierunków nie odbiegają istotnie od średniej dla ogółu. Jedynie w ocenie studentów kierunku 6

7 Ekonomia poziom nauczania ekonomii wypadł nieco gorzej, tzn. na 3,21. Nie jest to zaskakujące, gdyŝ moŝna załoŝyć, iŝ mają oni większe doświadczenie i porównanie w danej dziedzinie niŝ studenci innych kierunków. Szczegóły zaprezentowano na Wykresie 3. Wykres 3. Ocena poziomu nauczania liczba respondentów b. niski niski przeciętny wysoki b. wysoki ocena Pozytywnym wnioskiem z analizy jest fakt, iŝ większość studentów ocenia poziom nauczania teorii ekonomii w SGH za wysoki lub bardzo wysoki, a tylko niewielki odsetek krytycznie ustosunkowało się do tego problemu. Co studenci SGH sądzą o poziomie trudności podstawowego kursu ekonomii? Poziom trudności obligatoryjnego kursu ekonomii został oceniony jako przeciętny, tj. na 3,14. Nieznacznie wyŝszą notę nadali studenci ekonomii 3,2; oceny przedstawicieli pozostałych kierunków zgodnie oscylowały wokół 3,14. Studenci określają, zatem poziom trudności kursu ekonomii jako średni, tj. o stopień niŝej niŝ poziom wykładów. Nieco bardziej szczegółowe dane zawiera Wykres 4. 7

8 Wykres 4. Ocena poziomu trudności kursu ekonomii w SGH. liczba respondentów b. łatwy łatwy średni trudny b. trudny ocena Pewnych wskazówek dostarczają komentarze, dodane przez niektórych ankietowanych do odpowiedzi: wiedza zdobywana u róŝnych wykładowców jest nieporównywalnie inna ; poziom trudności w porównaniu z UW jest, w większości przypadków, niski, stopień trudności powinien być wystandaryzowany z ukierunkowaniem na podwyŝszenie. Pojawiły się równieŝ uwagi dotyczące konkretnych wykładowców. Ogólnie rzecz biorąc, respondenci wskazali na problem zróŝnicowania programowego i róŝnego poziomu trudności kursu, który teoretycznie jest wystandaryzowany. Wielu ankietowanych krytycznie odnosiło się do kursu Makroekonomii i Mikroekonomii I oraz bardzo chwaliło sobie te przedmioty na poziomie II. Uzyskane odpowiedzi poruszają kwestię zróŝnicowania poziomu nauczania przez poszczególnych wykładowców. Nie jest tajemnicą, iŝ na naszej Uczelni są prowadzone lepsze i gorsze (w opinii studentów) wykłady. Z jakością i poziomem wykładu skorelowana jest trudność zaliczenia. MoŜliwość łatwego zaliczenia przy niskim poziomie wzbogacenia wiedzy z danego przedmiotu bywa kusząca. Jednak naleŝy się zastanowić, czy nie warto dać studentom najlepszej szkoły ekonomicznej w kraju solidnych podstaw z zakresu teorii ekonomii? Czy jesteśmy zadowoleni z kursu ekonomii w SGH? Na pytanie: czy jesteś zadowolony z odbytego w SGH podstawowego kursu ekonomii? 52% respondentów odpowiedziało twierdząco. 8

9 Sytuacja wyglądała nieco gorzej w przypadku pytania dotyczącego stopnia, w jakim prowadzący wykład zachęcał do studiowania przedmiotu. Twierdząco odpowiedziało 44%, negatywnej odpowiedzi udzielił jednakŝe identyczny odsetek ankietowanych. Pragnę zwrócić uwagę na silną korelację między subiektywnie ocenianym poziomem własnej wiedzy a pochlebnej oceny prowadzącego wykład. Wszystkie osoby, które oceniły bardzo słabo bądź słabo swą wiedzę z zakresu teorii ekonomii udzieliły negatywnej odpowiedzi na pytanie: czy twoi wykładowcy ekonomii zachęcili cię do studiowania przedmiotu?. Natomiast respondenci oceniający stan swej wiedzy ekonomicznej na 4 bądź 5 w przewaŝającej części byli zadowoleni zarówno z odbytego kursu jak i czuli się zachęcani przez wykładowcę do pogłębiania swej wiedzy. Wśród osób z przeciętną (3) oceną swej wiedzy (stanowią oni ponad połowę ankietowanych) 32% respondentów było zadowolonych z obligatoryjnego kursu ekonomii, 27% było usatysfakcjonowanych zarówno kursem jak i zadowolonych z wykładowcy. Z analizy wyników moŝna wyciągnąć wniosek, Ŝe zachęta wykładowców do uczenia się idzie w parze z zadowoleniem z przedmiotów oraz ma wpływ na wyŝszą ocenę swej wiedzy przez ankietowanych. Dlatego bardzo waŝną rolę odgrywa interakcja między prowadzącym wykład (a takŝe ćwiczenia) a studentami. Czy naleŝy poszerzać program nauczania ekonomii? Prawie 50% pytanych uwaŝa, Ŝe obligatoryjny program naleŝy rozszerzyć. Przeciw tej idei jest 37% respondentów, przy czym trudno jest zauwaŝyć silną korelację między negatywnymi odpowiedziami na to pytanie a innymi danymi. Ani średnia, ani kierunek studiów nie grają szczególnej roli w tym przypadku. Wśród osób, które twierdzą, Ŝe swą wiedzę ekonomiczną zdobywają głównie w SGH (ok. połowa ankietowanych) zaledwie 25% optuje za rozszerzeniem programu. Interesujące jest, Ŝe wraz ze wzrostem oceny swej wiedzy ekonomicznej, rośnie odsetek osób popierających ideę poszerzenia programu. Ankietowani, którzy ocenili swą wiedzę na 1 nie popierali pomysłu rozszerzenia oferty dydaktycznej w ramach kursu. Przeciętni studenci w 52% byli za, większość studentów z oceną 5 miała podobne zdanie w tej materii. Orędownikami idei byli prawie wszyscy studenci ekonomii. Niejednokrotnie padały propozycje urozmaicenia wykładów np. poprzez analizę case studies. Niektórzy narzekali, Ŝe 9

10 wykłady są idealną kalką podręcznika, co nie zachęca do uczestnictwa w nich i niezbyt inspiruje studentów do samodzielnego zgłębiania wiedzy. Jak oceniamy przydatność teorii ekonomii? Obok pytań ściśle związanych z oceną obligatoryjnego kursu ekonomii w SGH zapytaliśmy studentów o ogólną opinię na temat teorii ekonomii. 65% ankietowanych uwaŝa, Ŝe teoria ekonomii na praktyczne zastosowanie, a 54% pragnie poszerzać swą wiedzę w tej dziedzinie. Ponad połowa respondentów twierdzi, Ŝe nie ma problemów ze zrozumieniem procesów zachodzących w gospodarce. Szczegółowe dane moŝna odczytać z Wykresu 5. Wykres 5. Czy uwaŝasz, Ŝe masz problemy ze zrozumieniem proesów gospodarczych? nie wiem 22% nie 53% tak 25% 4. WNIOSKI NaleŜy zadać pytanie, czy wyniki badania oraz zaprezentowane opinie studentów są zadawalające zarówno z punktu widzenia kadry naukowej, władz Uczelni, jak równieŝ samych studentów? Badanie przeprowadzone przez SKN Ekonomii Teoretycznej pozwala na wyciągnięcie ciekawych konkluzji, co moŝe stać się przyczyną ewentualnych przyszłych zmian w ramach podstawowego kursu ekonomii. 10

11 Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na fakt, iŝ studenci SGH dość przeciętnie oceniają poziom własnej wiedzy w zakresie ekonomii. Jednocześnie wskazują na przydatność znajomości podstawowych zasad funkcjonowania gospodarki oraz większość wykazuje zadowolenie z odbytego kursu. Ponadto istnieje duŝe zainteresowanie poszerzeniem wykładanych treści. Studenci oceniają trudność przedmiotu jako umiarkowaną. WaŜnym zjawiskiem jest dobra i bardzo dobra ocena poziomu nauczania teorii ekonomii w SGH. Niemniej jednak powaŝnym problemem wydaje się być istnienie duŝych róŝnic pomiędzy wykładami poszczególnych prowadzących pod względem zarówno merytorycznym, jak i sposobu prowadzenia zajęć, a takŝe konieczność urozmaicenia zajęć, zwłaszcza przez nasilenie interakcji prowadzący student. 5. UWAGI KOŃCOWE WyraŜam opinię, Ŝe przeprowadzone przez SKN Ekonomii Teoretycznej badanie dostarcza ciekawych materiałów do analizy i wyciągania wniosków na przyszłość. Warto podkreślić, iŝ badanie będzie powtórzone w najbliŝszym czasie dla celów porównania z wynikami z innych uczelni ekonomicznych w Polsce, co pozwoli dokładniej i lepiej przeanalizować zagadnienie oceny podstawowego kursu ekonomii przez studentów SGH. 11

12 Załącznik 1. ANKIETA EKONOMIA W SGH Płeć: Kڤ Mڤ studiów: Rok 1 ڤ 2 ڤ 3 ڤ 4 ڤ 5 ڤ Kierunek studiów: O FIB O ZIM O MIESI O SM O EKON O EURO O GOPR O GOSP studiów: Średnia ocen ze 3,5 >ڤ - 4,5 3,5 ڤ 4,5 <ڤ Odpowiedz na poniŝsze pytania korzystając z przedstawionej skali. 1 bardzo słabo 2 słabo 3 przeciętnie 4 dobrze 5 bardzo dobrze Jak oceniasz swoją wiedzę z zakresu teorii ekonomii? Jak oceniasz poziom nauczania ekonomii w SGH? Jak oceniasz poziom trudności obowiązkowego kursu ekonomii w SGH (Makroekonomia I i II oraz Mikroekonomia I i II)? Przyjmij skalę: 1- bardzo łatwy; 5 bardzo trudny Odpowiedz na poniŝsze pytania, zaznaczając: TAK, NIE lub NIE WIEM: 1. Czy jesteś zadowolony z odbytego w SGH obowiązkowego kursu ekonomii (Makroekonomia I i II oraz Mikroekonomia I i II)? T N NW 2. Czy Twoi wykładowcy ekonomii zachęcili Cię do studiowania T N NW przedmiotu? 3. Czy zamierzasz pogłębiać swoją wiedzę z zakresu ekonomii? T N NW 4. Czy zdobyta przez Ciebie w SGH wiedza z zakresu teorii ekonomii jest głównym czynnikiem pomagającym Ci w rozumieniu procesów T N NW gospodarczych? 5. Czy uwaŝasz, Ŝe teoria ekonomii ma praktyczne zastosowanie? T N NW 6. Czy uwaŝasz, Ŝe masz problemy z rozumieniem procesów zachodzących w gospodarce? 7. Czy uwaŝasz, Ŝe obowiązkowy kurs ekonomii w SGH (Makro I i II oraz Mikro I i II) powinien zostać rozszerzony? 8. Czy stosujesz wiedzę uzyskaną na kursach Mikroekonomii I i II do podejmowania codziennych decyzji gospodarczych? 9. Czy Twoja wiedza ekonomiczna wypływa głównie z odbytego w SGH obowiązkowego kursu ekonomii? T N NW T N NW T N NW T N NW Jeśli chcesz dodać coś od siebie na temat teorii ekonomii lub kursu ekonomii w SGH, napisz kilka zdań na odwrocie. 12