Toksykologia rodowiska

Transkrypt

1 UNIWERSYTET WARMISKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE WYDZIAŁ OCHRONY RODOWISKA I RYBACTWA Kierunek: Ochrona rodowiska Specjalno: Inynieria ekologiczna/ochrona zasobów naturalnych/ Biotechnologia w ochronie rodowiska Toksykologia rodowiska Spis treci Strona 1. Informacje ogólne 2 2. Cel kształcenia 3 3. Tre przedmiotu 3 4. Metody nauczania 4 5. Zaliczenie przedmiotu 4 6. Harmonogram i organizacja przedmiotu 5 Program wykładów - semestr 4 5 Program wicze - semestr 4 6

2 UNIWERSYTET WARMISKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE WYDZIAŁ OCHRONY RODOWISKA I RYBACTWA 1. Informacje ogólne. Toksykologia rodowiska Status przedmiotu: obligatoryjny, poziom C (podstawowy kierunkowy) Kod przedmiotu: a-C17 Ilo punktów ECTS: 7 Realizacja przedmiotu: Wymiar zaj: w tym rok II, semestr 4, specjalno: IE, OZN, BOS 75 godzin wykłady - 30 godzin, wiczenia - 45 godzin Przedmioty poprzedzajce: biochemia, mikrobiologia Forma zaliczenia: Zaliczenie wicze, zdanie egzaminu Kierownik przedmiotu: dr hab. Paweł Brzuzan, prof. UWM Katedra Biotechnologii w Ochronie rodowiska, tel Wykłady: dr hab. Paweł Brzuzan, prof. UWM wiczenia: dr hab. Paweł Brzuzan, prof.uwm dr in. Sławomir Ciesielski mgr in. Renata Lewandowska Katedra : Adres: Katedra Biotechnologii w Ochronie rodowiska Katedra Biotechnologii w Ochronie rodowiska, ul. Słoneczna 45G Olsztyn - Kortowo tel

3 2. Cele kształcenia 2.1. Cel ogólny Celem przedmiotu jest nabycie wiedzy i umiejtnoci z zakresu wykorzystywania metod biologicznych w ochronie rodowiska oraz rozwijanie postaw proekologicznych Cele szczegółowe Student powinien: umie okreli ródła zanieczyszcze/skae rodowiska i zna przykłady skae rodowiska rozmaitymi substancjami nieorganicznymi i organicznymi; pozna i umie zastosowa testy toksycznoci, w tym metody polegajce na notowaniu poraenia lub mierci oraz testy oparte na obserwacji procesów fizjologicznych i biochemicznych; zna czynniki decydujce o toksycznoci rozmaitych substancji ksenobiotycznych wystpujcych w rodowisku, a w szczególnoci metali, pestycydów, polichlorobifenyli, wielopiercieniowych wglowodorów aromatycznych, dioksyn, rodków powierzchniowo-czynnych, oraz ropy i substancji ropopochodnych; zna modele bioakumulacji i biokoncentracji; umie rozpozna substancje genotoksyczne oraz rozumie rodowiskowe przyczyny powstawania niektórych chorób człowieka w tym chorób nowotworowych. 3. Tre przedmiotu. Na wykładach omawiane s metody analiz toksykologicznych wykorzystywanych w ocenie efektów zanieczyszczenia ekosystemów. Przedstawiane s fizjologiczne, biochemiczne i genetyczne indeksy zanieczyszczenia rodowiska. Omawiane s przykłady toksycznoci zwizków nieorganicznych, metali, pestycydów i PCB. Przedstawiane s mechanizmy detoksykacji. Nabyte umiejtnoci s rozwijane poprzez uczestnictwo w wiczeniach. wiczenia maj charakter laboratoryjny. Student wykonuje dowiadczenia, a uzyskane wyniki bada opracowuje wykorzystujc techniki komputerowe. 4. Metody nauczania. Przedmiot Toksykologia rodowiska realizowany jest na szóstym semestrze w formie wykładów i wicze typu laboratoryjnego. Wykłady maj za zadanie przyblienie studentom znaczenia pojcia Toksykologia rodowiska od strony teoretycznej oraz wskaza aplikacyjne zastosowanie wiedzy. Na wykładach jako rodki pomocnicze wykorzystuje si przezrocza, folie oraz filmy video. 3

4 wiczenia maj charakter praktyczny, stanowi rozwinicie wiedzy teoretycznej i s realizowane na zajciach laboratoryjnych (wiczenia laboratoryjne i komputerowe). Zajcia odbywaj si w Katedrze Biotechnologii w Ochronie rodowiska. 5. Zaliczenie przedmiotu. egzaminu. Podstaw zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny z wicze oraz zdanie Zaliczenie wicze: Ocena kocowa wystawiana jest na podstawie redniej ocen z zaj laboratoryjnych i komputerowych. Kryteria zaliczania wicze laboratoryjnych: obecno na wszystkich wiczeniach, wykonanie dowiadcze zgodnie z instrukcj i przekazanie prowadzcemu uzyskanych wyników, pozytywna ocena z kolokwium Kryteria zaliczania wicze komputerowych: obecno na wszystkich wiczeniach, wykonanie przewidzianych programem zada pozytywna ocena z kolokwium. Egzamin Egzamin odbywa si w formie pisemnej (test). Zakres tematyki egzaminu jest sformułowany w celach szczegółowych przedmiotu oraz w załczniku nr 1 przykłady pyta. 4

5 6. Szczegółowy harmonogram i organizacja przedmiotu Toksykologia rodowiska. Lp. Tytuł wykładu 1. Toksyczno. Pomiar wpływu czynników chemicznych na rodowisko. Toksykokinetyka. Toksykodynamika 2. Toksyczno letalna i toksyczno subletalna. Badania wpływu subletalnych ste trucizn. 3. Czynniki wpływajce na toksyczno. Transformacja i tolerancja. 4. Bioakumulacja. 5. Biomarkery. 6. Kategorie chemiczne: metale cikie. Metalotioneniny. Pierwiastki promieniotwórcze. Radioaktywno. 7. Kategorie chemiczne: zwizki metaloorganiczne i detergenty. 8. Kategorie chemiczne: pestycydy. Toksyczno i ryzyko zanieczyszczenia. "Estrogeny" rodowiskowe. 9. Kategorie chemiczne: zwizki PCB, 2,3,7,8-PCDD, 2,3,4,7,8-PCDF. Toksyczno i ryzyko zanieczyszczenia. 10. Kategorie chemiczne: Ropa naftowa i jej pochodne. Toksyczno wglowodorów. 11. Toksykologia genetyczna. Substancje genotoksyczne. Mutageneza. 12. Toksyny sinicowe. Wpływ zanieczyszcze na populacje i zespoły. Zmiany dynamiki populacji. 13. Ewolucja odpornoci na zanieczyszczenia. 14. Toksykologia rodowiskowa-przewidywanie ekologicznych efektów działania substancji toksycznych. 15. Przepisy Unii Europejskiej w zakresie badania toksycznoci substancji chemicznych. Walker, C.H., Hopkin, S.P., Sibly, R.M., Peakall, B Podstawy ekotoksykologii. PWN Warszawa. 5

6 Lp. Temat wiczenia 1. Wprowadzenie do przedmiotu. Warunki zaliczenia wicze.przepisy BHP. Testy toksycznoci letalnej na rybach. LT50 i LC Testy toksycznoci letalnej na rybach. LT50 i LC50. Program Toxicologist. 3. Fitotoksyczno metali. Mikrobiotest PHYTOTOXKIT. Przygotowanie dowiadczenia 4. Fitotoksyczno metali. Mikrobiotest PHYTOTOXKIT. Analiza danych. 5. Seminarium: Toksyczno metali. 6. Sprawdzian (w. 1-5). 7 Fizjologiczne skutki działania zanieczyszcze. Skutki działania wielopiercieniowych wglowodorów aromatycznych (WWA) na krew ryb. 8 Fizjologiczne skutki działania zanieczyszcze. Zmiany anatomo- histopatologiczne w wtrobie ryb wskutek zatrucia WWA. 9. Ekspresja genów pod wpływem toksycznych substancji chemicznych. Reakcja PCR i RT-PCR. 10. Ekspresja genów pod wpływem toksycznych substancji chemicznych. Pomiar stopnia indukcji genu CYP1A u pstrga tczowego. 11. Seminarium: Toksyczno WWA. 12. Sprawdzian (w. 7-11). 13. Test kometowy i jego zastosowanie do badania genotoksycznoci perhydrolu i wielopiercieniowych wglowodorów aromatycznych u ryb. 14. Test kometowy i jego zastosowanie do badania genotoksycznoci perhydrolu i wielopiercieniowych wglowodorów aromatycznych u ryb. 15. Zaliczenie wicze. 6