Odliczanie VAT w 2017 roku

Transkrypt

1 Odliczanie VAT w 2017 roku Praktyczne wyjaśnienia BIBLIOTEKA FINANSOWO-KSIĘGOWA

2 Odliczanie VAT w 2017 roku wyjaśnienia praktyczne

3 Redaktor: Rafał Kuciński Autorzy: Justyna Kowalik doradca podatkowy, starszy konsultant w Accreo Rafał Kuciński prawnik, specjalista z zakresu VAT Mariusz Olech prawnik, specjalista podatkowy, wieloletni pracownik organów skarbowych Bogdan Świąder doradca podatkowy Wydawca: Katarzyna Bednarska Korekta: Zespół DTP: Studio Raster Druk: Miller Druk sp. z o.o. ISBN: Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, Warszawa, tel , faks Książka Odliczanie VAT w 2017 roku wyjaśnienia praktyczne chroniona jest prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w książce bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Informujemy, że Państwa dane osobowe będą przetwarzane przez Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie przy ul. Łotewskiej 9a w celu realizacji niniejszego zamówienia oraz do celów marketingowych przesyłania materiałów promocyjnych dotyczących innych produktów i usług. Mają Państwo prawo do wglądu oraz poprawiania swoich danych, a także do wyrażenia sprzeciwu wobec ich przetwarzania do celów promocyjnych. Podanie danych jest dobrowolne. Zapewniamy, że Państwa dane nie będą przekazywane bez Państwa wiedzy i zgody innym podmiotom.

4 Spis treści Wstęp... 7 Zasady odliczania podatku naliczonego w 2017 roku... 9 Terminy odliczenia VAT naliczonego... 9 Szczególne terminy odliczania VAT Dokumenty niedające prawa do odliczenia Wyłączenia podmiotowe Warunki powstania prawa do odliczenia podatku naliczonego TSUE broni neutralności VAT Prawo do odliczenia po spełnieniu 3 warunków Wydatki przed rejestracją stanowisko TSUE Na odliczenie VAT podatnik ma 5 lat Warunek 2 związek zakupów z czynnościami opodatkowanymi Związek wydatków z działalnością opodatkowaną może być pośredni Kiedy wystąpi związek bezpośredni Warunek 3 powstanie obowiązku podatkowego u sprzedawcy Odliczenie VAT w następnych deklaracjach Jak odliczać VAT od WNT po ostatnich zmianach przepisów Jakie są praktyczne skutki tej zmiany Korekta za okresy rozliczeniowe sprzed 2017 roku Jak bezpiecznie odzyskać nadpłacony VAT Kto może ubiegać się o przyspieszony zwrot Kiedy fiskus może wydłużyć zwrot VAT Na co należy zwrócić uwagę Szczególne i kłopotliwe przypadki odliczania podatku naliczonego Odliczenie VAT z refaktury za usługi gastronomiczne Fiskus zakazuje odliczenia VAT z faktury za gastronomię Usługi kateringowe z pełnym odliczeniem podatku Odliczanie VAT przy nabyciu przedsiębiorstwa Sukcesja uniwersalna i szczególna Ranga art. 6 ustawy o VAT Odliczanie VAT od kosztów firmowej imprezy Czy nabycie towarów na firmową imprezę jest związane z działalnością opodatkowaną Od czego zależy możliwość odliczenia VAT Impreza zorganizowana we własnym zakresie Katering to nie usługa gastronomiczna Czy impreza w restauracji pozwoli odliczyć VAT Jak korzystnie sfinansować firmową imprezę Jak rozliczyć świadczenia nieodpłatne dla pracowników

5 Odliczanie VAT w 2017 roku wyjaśnienia praktyczne 4. Odliczanie VAT w trakcie zawieszenia działalności Wznowienie działalności bez składania deklaracji VAT-R Powrót do składania deklaracji nie zawsze jest konieczny Można odliczyć VAT także podczas przerwy w działalności Składanie deklaracji podczas zawieszenia firmy Zwrot bezpośredni Wygaśnięcie prawa do odliczenia Duplikat faktury oraz dokument a odliczenie VAT Odliczenie VAT przez korektę deklaracji Zapłata za towar bonem a prawo do odliczenia VAT Zapłata bonami za towar nie pozbawia prawa do odliczenia VAT Zakup kuponów jest neutralny podatkowo Odliczenie VAT od prowizji dla dystrybutora Odliczanie VAT od zakupów dokonywanych przed rozpoczęciem działalności Brak rejestracji w CEIDG i brak zgłoszenia rejestracyjnego a odliczenie VAT Odliczenie VAT przy brakach ilościowych nabytych towarów Zakup nieruchomości od osoby fizycznej a odliczenie VAT Świadczenia dla pracowników a odliczenie VAT Zakupy związane z bhp Zakup wody i innych napojów dla pracowników Nabycie artykułów spożywczych dla pracownika Nabycie odzieży roboczej i ubioru służbowego dla pracownika Wydatki na ochronę zdrowia pracowników a prawo do odliczenia VAT Zakup okularów dla pracownika Odliczenie VAT przy nabyciu pakietów sportowych dla pracowników Podatnik odliczy cały VAT ze współfinansowanej przez pracownika faktury Zakup w całości opłacony przez pracodawcę Zakup sfinansowany ze środków zfśs Dowóz pracowników do pracy a odliczanie VAT Odliczanie VAT od prezentów dla kontrahentów Darowizna towarów Poczęstunek biznesowy Wydatki na alkohol Zakazy odliczania podatku naliczonego Obiad z noclegiem nie pozwala na odliczenie VAT Faktura od nieuprawnionego podmiotu nie pozwala na odliczenie Sprzedaż nieopodatkowana bez prawa do odliczenia Zakaz odliczenia VAT z pustej faktury w całości i części Puste faktury Kwoty niezgodne z rzeczywistością Czynności pozorne Brak akceptacji faktury przy samofakturowaniu

6 Spis treści Podatnik niezarejestrowany nie odliczy VAT Błędy w fakturach niepozwalające na odliczenie VAT Faktura jest podstawowym dokumentem umożliwiającym odliczenie Poprawność faktury a prawo do odliczenia Czy fiskus toleruje błędy mniejszej wagi Jakie błędy w fakturach nie wpływają na odliczenie Które błędy w fakturze pozbawiają prawa do odliczenia Jakie błędy w fakturze można poprawić Roczna korekta podatku naliczonego Prawidłowa ewidencja ułatwia korektę roczną Wzór na wyliczenie wstępnej proporcji sprzedaży Proporcję można ustalić szacunkowo Zaokrąglanie proporcji Vat w wysokości 500 zł oznacza konieczność stosowania struktury Po zakończeniu roku konieczna jest korekta ostateczna Proporcja ostateczna określa rzeczywistą strukturę sprzedaży Jednorazowa korekta roczna tylko do niektórych towarów Korekta roczna w pierwszej deklaracji kolejnego roku Korygowanie podatku od nieruchomości trwa 10 lat Po zakończeniu działalności mieszanej korygujemy podatek Zmiana przeznaczenia towarów do zł wymaga korekty Sposób wykorzystywania nieruchomości wpływa na odliczenie VAT Korekta VAT od aut Liczenie okresów korekty Pojazd w leasingu także z korektą Skutki korekty rocznej w podatku dochodowym Korekta roczna w księgach podatkowych Korekta VAT przy zmianie przeznaczenia towarów i zaniechaniu inwestycji Zaniechanie inwestycji Wydatki inwestycyjne pozwalają odliczać VAT Fiskus każe korygować VAT naliczony Sądy bronią podatników Zaniechanie inwestycji z winy podatnika oznacza korektę VAT Czasowe wstrzymanie inwestycji nie wymaga korekty VAT Zmiana przeznaczenia towarów a korekta VAT naliczonego Zbycie towaru w trakcie 5-letniej korekty Zakończenie działalności wymaga korekty VAT Korekta przy zmianie przeznaczenia towaru Środki trwałe o wartości przekraczającej zł Środki trwałe o wartości nieprzekraczającej zł Sposób korekta jednorazowa za pierwszy okres rozliczeniowy kolejnego roku Sposób korekta składana na bieżąco Towary handlowe, surowce i materiały

7

8 Wstęp Prawo do obniżenia podatku należnego o kwoty VAT naliczonego w poprzedniej fazie obrotu jest podstawowym przywilejem podatnika VAT. Jest ono realizacją zasady neutralności VAT dla przedsiębiorców, która jest co trzeba podkreślić fundamentem systemu VAT. Z drugiej jednak strony podatek od towarów i usług jest najbardziej dochodową daniną w całym systemie podatkowym. Dlatego też organy podatkowe robią, co mogą, aby zobowiązanie podatkowe w tym podatku było jak najwyższe. A to oznacza, że każdej złotówce podatku naliczonego przyglądają się bardzo starannie. Dość powiedzieć, że 90% wszystkich kontroli podatkowych dotyczy VAT, a w ich ramach zdecydowana większość czynności kontrolnych dotyczy właśnie kwestii prawidłowego odliczenia podatku naliczonego. Zapraszam do lektury 7

9

10 I ROZDZIAŁ ZASADY ODLICZANIA PODATKU NALICZONEGO W 2017 ROKU Podstawową zasadą konstrukcji podatku od towarów i usług jest jego neutralność dla przedsiębiorców. Znajduje to wyraz w prawie do odliczenia (względnie zwrotu) podatku naliczonego w poprzedniej fazie obrotu. Prawo do odliczenia nie jest przywilejem podatnika (czy pewnego rodzaju ulgą podatkową ), ale jego fundamentalnym prawem. W myśl podstawowej zasady wyrażonej w art. 86 ust. 10 ustawy o VAT prawo do odliczenia (zwrotu) VAT powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Dodatkowym warunkiem, określonym w art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT, jest posiadanie przez podatnika faktury lub dokumentu celnego potwierdzającego zakup. Aby zatem podatnik mógł we właściwym terminie skorzystać z odliczenia podatku naliczonego, konieczne jest ustalenie momentu, w jakim po stronie dostawcy (usługodawcy) powstał obowiązek podatkowy z tytułu danej transakcji. Należy przy tym zwrócić uwagę na to, że w odniesieniu do niektórych rodzajów czynności ustawodawca określił moment powstania obowiązku podatkowego w sposób szczególny. Oznacza to, że w stosunku do każdej transakcji nie tylko sprzedawca, ale i nabywca powinni wiedzieć, kiedy powstaje obowiązek podatkowy. Terminy odliczenia VAT naliczonego Prawo do odliczenia VAT powstaje generalnie w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych towarów i usług 9

11 Odliczanie VAT w 2017 roku wyjaśnienia praktyczne powstał obowiązek podatkowy. Zasada ta ma również zastosowanie w przypadku zapłaty zaliczek, zadatków czy rat. Termin ten jest modyfikowany przez warunek otrzymania faktury (dokumentu celnego). W konsekwencji to moment otrzymania tych dokumentów wskazywał będzie najwcześniejszy termin dokonania odliczenia. Ważne Warunkiem odliczenia podatku naliczonego jest powstanie po stronie sprzedawcy obowiązku podatkowego od danej czynności oraz posiadanie przez nabywcę faktury dokumentującej zakup. Jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w ww. terminie (w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy od danej czynności, i podatnik otrzymał fakturę dokumentującą zakup), to może odliczyć VAT naliczony w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych. Podobne zasady odliczania VAT naliczonego dotyczą zaliczek wpłacanych na poczet nabywanych towarów i usług. Jeśli zatem podatnik zapłacił zaliczkę przed dostawą towaru czy wykonaniem usługi, wówczas prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje mu w takiej części, w jakiej zapłacił zaliczkę, jeżeli powstał z tytułu jej uiszczenia obowiązek podatkowy i podatnik będzie dysponował fakturą potwierdzającą jej zapłatę. Nieskorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego w danym okresie rozliczeniowym, a także w dwóch następnych, nie pozbawia podatnika prawa do odliczenia podatku VAT w późniejszym terminie. Jeżeli bowiem podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach wskazanych w art. 86 ust. 10, 10d, 10e i 11, może obniżyć VAT należny przez korektę deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do odliczenia. Graniczną datą jest upływ 5 lat liczony od początku roku, w którym powstało prawo do odliczenia. Szczególne terminy odliczania VAT Podstawowa zasada wskazująca na termin odliczenia VAT może ulec zmianie. Taka sytuacja może nastąpić np. w sytuacji, gdy: w stosunku do kupionych towarów czy usług obowiązek podatkowy po stronie sprzedawcy powstaje w sposób szczególny (np. media, najem, usługi budowlane), nabywca towaru (usługi) ma status małego podatnika rozliczającego VAT metodą kasową (na podstawie art. 86 ust. 10e prawo do odliczenia powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonał zapłaty za towary czy usługi), 10

12 Zasady odliczania podatku naliczonego w 2017 roku otrzymany dokument jest fakturą korygującą wskazaną w art. 29a ust. 13 i 14 ustawy o VAT (podatnik ma wtedy obowiązek zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym tę fakturę otrzymał). Dokumenty niedające prawa do odliczenia Jak wiadomo, aby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego, musi dysponować fakturą zawierającą kwotę VAT, która potwierdza dokonany zakup. Podatnik ma również co do zasady prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących uiszczoną przez niego zaliczkę na poczet nabywanych towarów i usług. Analizując dokumenty otrzymywane w związku z zakupem, podatnik powinien zwrócić uwagę na zastrzeżenia zawarte w art. 88 ust. 3a ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem nie uprawniają nabywcy do odliczenia podatku naliczonego faktury, faktury korygujące, dokumenty celne oraz duplikaty faktur: wystawione przez podmiot nieistniejący, dokumentujące transakcje niepodlegające opodatkowaniu albo zwolnione od podatku, stwierdzające czynności, które nie zostały dokonane w części dotyczącej tych czynności, podające kwoty niezgodne z rzeczywistością w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością, potwierdzające czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego w części dotyczącej tych czynności, wystawione przez nabywcę, jeśli nie zostały zaakceptowane przez sprzedawcę, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze w części dotyczącej tych czynności. Szersze omówienie tej problematyki Czytelnik znajdzie w dalszej części publikacji. Wyłączenia podmiotowe Należy pamiętać, że zgodnie z art. 88 ust. 1 ustawy o VAT obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych (z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób). 11