Aktywność ruchowa ludzi w różnym wieku NR (28) 4/2015

Transkrypt

1 Aktywność ruchowa ludzi w różnym wieku NR (28) 4/2015

2 Publikację wspiera Grupa PZU SA Publikację wspiera Zakład Ubezpieczeń Społecznych Partnerem publikacji jest IASK Nr (28) 4/2015 ISSN X ISBN arlrw.univ.szczecin.pl Adres redakcji: Al. Piastów 40b Szczecin Zespół redakcyjny: Redaktor naczelna i redakcja naukowa: dr hab. prof. nadzw. Danuta Umiastowska danuta_umiastowska@univ.szczecin.pl tel. (91) Sekretarz Redakcji: Milena Schefs aktywnosc.sekretariat@gmail.com Współpraca - recenzenci: prof. dr hab. Wiesław Siwiński prof. dr hab. Zbigniew Szot dr hab. Rajmund Tomik prof. AWF dr hab. Grażyna Kociuba prof. AWF dr hab. Tadeusz Rynkiewicz, prof. UW-M Korekta: Agnieszka Malinowska Redakcja techniczna: Natalia Mirowska Opracowanie graficzne, DTP: Maciej Umiastowski Wydawca: Wydawnictwo Promocyjne Albatros Szczecin albatros91@wp.pl

3 Spis treści Teoretyczne aspekty aktywności ruchowej Marta Kisiel Możliwości realizowania różnych form rekreacji ruchowej na terenach chronionych województwa lubuskiego... 5 Fizjologiczno-zdrowotn e podstawy aktywności ruchowej Joanna Kuriańska-Wołoszyn, Arkadiusz Wołoszyn Wybrane problemy żywieniowe w turystyce aktywnej przedstawione na przykładzie żeglarstwa morskiego Aktywność ruchowa ludzi dorosłych Ryszard Asienkiewicz Kierunki zmian w rozwoju fizycznym i sprawności motorycznej młodzieży akademickiej ( ) Anna Nowaczyk Motywacja kobiet do podejmowania treningu judo i jej wpływ na wynik sportowy (doniesienie z badań) Maria Alicja Nowak, Leonard Nowak Społeczne i zdrowotne determinanty aktywności fizycznej kobiet po 50. roku życia Danuta Umiastowska Aktywność fizyczna i psychiczna jako sposób przygotowania się do roli sprawnego seniora Maciej Zawadzki Aquakineza prowadzona u kobiet w starszym wieku z zespołem bólowym kręgosłupa. 63 3

4 Aktywność ruchowa dzieci i młodzieży Katarzyna Kacprzyk Wpływ prowadzenia zajęć wychowania fizycznego na świeżym powietrzu na poprawę wytrzymałości i szybkości u ucznia szkoły podstawowej (doniesienie z badań) Mateusz Rynkiewicz, Piotr Żurek, Tadeusz Rynkiewicz Symetryzacja ruchów w wybranych ćwiczeniach u kajakarek w zależności od wieku Aktywność ruchowa Zawodników Włodzimierz Starosta Adaptacja osób leworęcznych do systemu edukacji ruchowej i szkolenia sportowego opracowanego dla praworęcznych Piotr Żurek, Mateusz Rynkiewicz, Tadeusz Rynkiewicz Związki szybkości biegowej z poziomem sportowym tenisistów wyczynowych

5 Marta Kisiel Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gorzowie Wielkopolskim Teoretyczne aspkety aktywności ruchowej Możliwości realizowania różnych form rekreacji ruchowej na terenach chronionych województwa lubuskiego Słowa kluczowe: rekreacja ruchowa, tereny chronione, województwo lubuskie Wstęp Korzystne warunki naturalne i środowiskowe obszarów chronionych, bogactwo obszarów leśnych i jezior, różnorodne formy ukształtowania terenu dają szerokie możliwości ich wykorzystania przez różne grupy odbiorców dzieci i młodzież podczas szkolnych wycieczek terenowych, naukowców prowadzących swoje prace badawcze, miłośników przyrody oraz entuzjastów aktywnej rekreacji. Przy dzisiejszym życiu w ciągłym biegu ważną umiejętnością staje się oderwanie od codzienności, zostawienie w domu komputera, telewizora, prac naukowych, problemów i spędzenie choćby krótkiego czasu na łonie natury. A jeżeli przy tym coś dobrego dla ducha zostanie połączone z aktywnym spędzeniem czasu to czy możemy w tym momencie chcieć czegoś więcej? Patrząc na przyrodę z punktu widzenia Krzymowskiej Kostrowickiej [1], dla ponad 60% turystów stanowi ona tzw. dobro główne, natomiast dla zaledwie 12,5% tzw. tło. Stąd bardzo powszechnym miejscem rekreacji przez nas wybieranym jest las, często nad wodą. Połączenie takiego wypoczynku z żeglowaniem lub nurkowaniem staje się coraz popularniejszą formą spędzania wolnego czasu [2]. Cel pracy Celem pracy jest przedstawienie możliwości realizowania różnych form rekreacji ruchowej na terenach chronionych województwa lubuskiego. Na obsza- 5

6 Aktywność ruchowa ludzi w różnym wieku, nr (28) 4/2015 rach tych istnieje duże bogactwo różnorodnych krajobrazów oraz gatunków roślin i zwierząt. W związku z tym istnieją przesłanki do spędzania na tych terenach aktywnie czasu wolnego. Materiał i metody badań Na obszarze naszego kraju istnieje 10 form ochrony przyrody, zdefiniowanych przez ustawę o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku. W województwie lubuskim występują wszystkie te formy. Najliczniej reprezentowane są: pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej (1255 sztuk), użytki ekologiczne (389), obszary Natura 2000 (75) rezerwaty przyrody (64) obszary chronionego krajobrazu (38) parki krajobrazowe (8) zespoły przyrodniczo krajobrazowe (8) parki narodowe (2) a najmniej licznie stanowiska dokumentacyjne, reprezentowane tylko w jednym miejscu, w gminie Sulęcin, gdzie znajduje się stanowisko dokumentacyjne Żebra. Przedstawienie możliwości realizowania różnych form rekreacji ruchowej na wszystkich obszarach chronionych województwa lubuskiego byłoby bardzo trudne do wykonania. W związku z tym przy wybrano tylko te, które odznaczały się największymi walorami przyrodniczymi, wykorzystywanymi w turystyce i rekreacji. Na wszystkich badanych obszarach, istnieje możliwość realizowania wielu form rekreacji ruchowej. Spośród tych zaproponowanych przez Toczek Werner szczególny nacisk powinno się położyć na formy odnoszące się do intensywności wysiłku, stopnia trudności i pory roku. Intensywność wysiłku: relaksacyjne spacerowanie, obserwacja przyrody średnio intensywne żeglowanie intensywne biegi kondycyjne Stopień trudności: łatwe biegi, jazda na rowerze średnio trudne pływanie trudne windsurfing Pora roku: letnie kąpiele w jeziorach, nurkowanie zimowe jazda na sankach, kuligi całoroczne [3]. 6

7 Marta Kisiel Możliwości realizowania różnych form rekreacji ruchowej... Wyniki badań Park Narodowy Ujście Warty Park Narodowy Ujście Warty to nie tylko miejsce o dużych walorach przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych. To także doskonałe miejsce do uprawiania wielu form turystyki kwalifikowanej. Na obszarze Parku Narodowego Uście Warty znajdują się: dwa szlaki turystyczne: żółty (12,3 km) i czarny, tzw. łącznikowy (1 km); trzy szlaki tematyczne: żółty Szlak derkacza (21 km), czerwony Szlak gęgawy (7 km) i ścieżka edukacyjno przyrodnicza Szlak dzięcioła (5 km); pięć ścieżek przyrodniczych: Ptasim szlakiem, Mokradła, Na dwóch kółkach przez Polder Północny, Olszynki i Przyrodniczy Ogród Zmysłów ; cztery trasy nieoznakowane: I Most Warta (3 km), wałem od Słońska do przeprawy promowej w Kłopotowie (12 km), droga przez Górki (3 km), Bobrową Drogą (3 km) [4]. Na przygotowanych szlakach natężenie ruchu turystycznego jest stosunkowo niewielkie, dlatego teren ten przyciąga także amatorów rozległych przestrzeni, ciszy i spokoju. Stąd coraz częściej można obserwować tu osoby uprawiające różne formy ekoturystyki, między innymi birdwatching, czyli obserwowanie ptaków. Sprzyja temu fakt, że Park jest dostępny dla turystów przez cały rok, od świtu do zmierzchu. Barlinecko Gorzowski Park Krajobrazowy Rozległe lasy, jeziora z czystą wodą oraz liczne zabytki architektury znajdujące się w Barlinecko Gorzowskim Parku Krajobrazowym sprawiają, że dość prężnie rozwija się na tym obszarze turystyka piesza, rowerowa i wodna. Stąd wytyczono tu wiele szlaków turystycznych oraz ścieżki dydaktyczno rekreacyjne. W Barlinecko Gorzowskim Parku Krajobrazowym znajdują się: pięć szlaków pieszych: czerwony (18 km i 9 km), zielony (12 km), niebieski (40 km) i brązowy (12 km); osiem szlaków rowerowych: zielony (34 km), czarny (5 km i 7 km), czerwony (38 km i 33 km), niebieski (21 km i 19 km) i pomarańczowy (11 km); jeden szlak konny: polsko niemiecki szlak konny (27 km); jedenaście ścieżek dydaktycznych: Wokół Jeziora Barlineckiego (10 km), Szlakiem Dębów (10 km), Wokół jeziora Okunie (4 km), Do jezior Lubieszewko i Suche (3 km), Wokół jeziora Sulemińskiego (2 km), Ścieżka kondycyjna przy jeziorze Dankowskie Wielgie (1 km), Szlakiem kuny leśnej (8 km), Odwiedzamy 200 letnie drzewa (4 km), Poznajemy życie na torfowisku (2 km), Do rezerwatu Wilanów (14 km) i Na tropie leśnych tajemnic okolice jeziora Przyłęg (7 km) [5]. Amatorzy sportów wodnych mają do dyspozycji kajaki, łodzie, rowery wodne i żaglówki, oferowane przez ośrodki sportowo rekreacyjnych, znajdujące się mię- 7

8 Aktywność ruchowa ludzi w różnym wieku, nr (28) 4/2015 dzy innymi nad jeziorem Barlineckim, Karskim Wielkim, Nierzym, Lubie oraz Duże Wełmino. Park Krajobrazowy Ujście Warty Największą atrakcją Parku Krajobrazowego Ujście Warty, podobnie jak Parku Narodowego Ujście Warty jest awifauna, czyli świat ptaków. Tereny te to w większości zalewane łąki, trudne do przebycia dla przeciętnego turysty. W Parku Krajobrazowym Ujście Warty warto zwrócić uwagę jeszcze na: dwa szlaki piesze: Szlak Gęgawy, na obszarze rozlewisk w okolicach Słońska (ok. 7 km) oraz Szlak Derkacza Słońsk Kłopotowo Słońsk (ok. 21 km); dwa szlaki rowerowe: Rowerowy Szlak Królewski Kostrzyn Mościczki (ok. 16 km) i Żółty Warniki Świerkocin (ok. 23 km), dwie międzynarodowe trasy rowerowe: R1 Kostrzyn Czarnów (13 km) i R67 Pławidło Czarnów Słońsk (13 km); trzy szlaki wodne: Postomii Krzeszyce Lemierzyce Przyborów (17 km), Warty Świerkocin Kostrzyn (29 km) i Odry Pławidło Porzecze (34 km); jeden szlak kulturowy: Kamiennym Szlakiem po PK UW Czarnowska Górka Owczary (ok. 17 km); dwie ścieżki przyrodniczo edukacyjne: Szlak Dzięcioła Lemierzyce Słońsk (ok. 5 km) i Na Murawy Okolice Owczar (ok. 3 km) [6]. W Parku znajdują się tylko trzy miejsca, w których można się przemieścić z jednego brzegu na drugi, stąd bardzo powszechne są spływy kajakowe. Z jednej strony daje to możliwość aktywnego spędzania czasu wolnego, a z drugiej strony zrobienia wielu unikatowych zdjęć przyrody. Obszar chronionego krajobrazu Puszcza Drawska Walorami obszar chronionego krajobrazu Puszcza Drawska są przede wszystkim rozległe bory sosnowe i 20 jezior o bardzo zróżnicowanym charakterze ekologicznym. Duże odległości między poszczególnymi miejscowościami sprawiają, że jest to bardzo atrakcyjny teren dla turystyki rowerowej i konnej, a także kajakowej. Dla turystów na obszarze chronionego krajobrazu Puszcza Drawska przygotowano: osiem szlaków pieszych: czerwony Stare Osieczno Podszkle Głusko (6,3 km), czerwony Głusko Moczele Zatom (16,1 km), czerwony Zatom Barnimie Drawno (14,3 km), zielony Zatom Jaźwiny Nowa Korytnica (16,7 km), zielony Nowa Korytnica Krępa Krajeńska (7,6 km), niebieski Nowa Korytnica Dominikowo Drawno (18,8 km), niebieski Drawno Rościn Prostynia (14,4 km) i żółty dookoła jezior drawieńskich (13,8 km); cztery szlaki rowerowe: Droga Radęcińska (25,5 km), Droga Głuska (18,5 km), Droga solna (34,5 km) i Droga Marchijska (21 km); 8

9 Marta Kisiel Możliwości realizowania różnych form rekreacji ruchowej... trzy szlaki konne: złożony z dwóch pętli Zatom (14,5 km), Drawnik Zatom (25 km) i Drawno Rościn (13,5 km); szlaki kajakowe na rzece Drawie (łącznie 51,2 km) i Korytnicy (29 km) oraz Lubuski Szlak Wodny (ponad 200 km) [7]. Lubuski Szlak Wodny jest najciekawszym szlakiem dla turystyki kajakowej. Zaczyna się w Sławie, a kończy w się w Skwierzynie. Pokonanie całej długości wymaga 10 dni. Trasa jest bardzo urozmaicona, przez jeziora (Sławskie, Chobienieckie, Zbąszyńskie, Bledzewskie) oraz dzikie odcinki Obry i Warty, gdzie nierzadko zdarzają się zwałki i przenoski [8]. Podsumowanie 1. Na badanych obszarach chronionych województwa lubuskiego znajdują się dobrze przygotowane szlaki pieszej, rowerowej i konnej turystyki aktywnej oraz liczne szlaki kajakowe. 2. Rozbudowane szlaki turystyczne potwierdzają tezę, że możliwe jest łączenie ochrony przyrody z rozwojem turystyki. 3. Obecność terenów chronionych podnosi wartość przyrodniczą danego obszaru, co z kolei podnosi jego atrakcyjność turystyczną. Piśmiennictwo: 1. Krzymowska Kostrowicka A., Geoekologia turystyki i wypoczynku. Wydanie drugie, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa, Hudak M., Wybrane turystyczne szlaki wodne a obszary natura 2000 i inne obszary chronione w woj. lubuskim. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, Numer 142, 22, Inżynieria Środowiskowa, Toczek Werner S. (red.), Podstawy rekreacji i turystyki. Seria Podręczniki nr C, Kultura fizyczna, Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, (data dostępu: ) krajobrazowe/barlinecko gorzowski park krajobrazowy (data dostępu: ) krajobrazowe/park krajobrazowy ujscie warty (data dostępu: ) (data dostępu: ) (data dostępu: ). 9

10 Aktywność ruchowa ludzi w różnym wieku, nr (28) 4/2015 Possibility to pursue various forms of physical recreation in the protected areas in the Lubuskie District Summary Keywords: physical recreation, protected areas, Lubuskie district. The paper presents the natural values of protected areas in the Lubuskie District. Favourable natural and environmental conditions of the areas in question, the richness of forest areas and lakes offer great potential for their use by different groups of recipients - nature lovers and active recreation enthusiasts. In all the areas in question, it is possible to pursue many forms of physical recreation, regardless of the intensity of the exercise, the degree of difficulty or the season of year. In the Ujście Warty (Warta Mouth) National Park in addition to traditional hiking and nature trails there are also unmarked routes. In the Barlinek-Gorzów Landscape Park there are also cycling and horse riding trails. Numerous hiking trails are varied depending on the length and degree of difficulty. 10