Plan działania opracowała Anna Gajos

Transkrypt

1 Plan działania opracowała Anna Gajos

2 plan dzialania na 15 października 15 listopada 2017 RÓŻNORODNOŚĆ ORGAZNIZMÓW ŻYWYCH (WIRUSU, PROKARIOTA, PROTISTA, GRZYBY, ROŚLINY) 1. Zasady klasyfikacji i sposoby identyfikacji organizmów. a. rozróżniać (na schemacie) grupy mono-, para- i polifiletyczne b. porządkować hierarchicznie podstawowe rangi taksonomiczne c. oznaczać organizmy za pomocą klucza 2. Wirusy. a. omówić podstawowe elementy budowy wirionu i wykazać, że jest ona ściśle związana z przystosowaniem się do skrajnego pasożytnictwa b. opisać cykl życiowy bakteriofaga (lityczny i lizogeniczny) oraz wirusa zwierzęcego zachodzący bez lizy komórki c. wyjaśniać, co to są retrowirusy i podaje ich przykłady d. wymieniać najważniejsze choroby wirusowe człowieka (WZW typu A, B i C, AIDS, zakażenie HPV, grypa, odra, świnka, różyczka, ospa wietrzna, polio, wścieklizna) i określać drogi zakażenia wirusami oraz przedstawić podstawowe zasady profilaktyki chorób wirusowych. 3. Prokariota - Bakterie a. przedstawić różnorodność bakterii pod względem budowy komórki, zdolności do przemieszczania się, trybu życia i sposobu odżywiania się (fototrofizm, chemotrofizm, heterotrofizm) b. przedstawić charakterystyczne cechy sinic jako bakterii prowadzących fotosyntezę oksygeniczną (tlenową) oraz zdolnych do asymilacji azotu atmosferycznego c. wyjaśnić, w jaki sposób bakterie mogą przekazywać sobie informację genetyczną w procesie koniugacji d. przedstawić rolę bakterii w życiu człowieka i w przyrodzie (przede wszystkim w rozkładzie materii organicznej oraz w krążeniu azotu) e. wymienić najważniejsze choroby bakteryjne człowieka (gruźlica, czerwonka bakteryjna, dur brzuszny, cholera, wąglik, borelioza, tężec), przedstawić drogi zakażenia bakteriami oraz przedstawić podstawowe zasady profilaktyki chorób bakteryjnych. 4. Protisty i rośliny pierwotnie wodne. a. przedstawić sposoby poruszania się protistów jednokomórkowych i wskazać odpowiednie organelle (struktury) lub mechanizmy umożliwiające ruch b. przedstawić różnorodność sposobów odżywiania się protistów, wskazując na związek z ich budową i trybem życia c. rozróżnić najważniejsze grupy glonów (brunatnice, okrzemki, bruzdnice, krasnorosty, zielenice) na podstawie cech charakterystycznych i przedstawić rolę glonów w ekosystemach wodnych 2

3 jako producentów materii organicznej d. wymienić najważniejsze protisty wywołujące choroby człowieka (malaria, rzęsistkowica, lamblioza, toksoplazmoza, czerwonka pełzakowa), przedstawić drogi zarażenia oraz przedstawić podstawowe zasady profilaktyki chorób wywoływanych przez protisty. 5. Grzyby. a. podać podstawowe cechy grzybów odróżniające je od innych organizmów; b. wymienić cechy grzybów, które są przystosowaniem do heterotroficznego trybu życia w środowisku lądowym c. wymienić cechy pozwalające na odróżnienie sprzężniowców, workowców i podstawczaków b. scharakteryzować sposoby rozmnażania bezpłciowego i płciowego grzybów, omówi kolejne etapy cyklu rozwojowego sprzężniowców, workowców i podstawczaków, wskazać fazę dominującą c. przedstawić związki symbiotyczne, w które wchodzą grzyby (w tym mikoryzę) d. przedstawić budowę i tryb życia grzybów porostowych; określa ich znaczenie jako organizmów wskaźnikowych e. określić rolę grzybów w przyrodzie, przede wszystkim jako destruentów materii organicznej; f. przedstawić znaczenie grzybów w gospodarce, podając przykłady wykorzystywania grzybów, jak i straty przez nie wywoływane g. przedstawić podstawowe zasady profilaktyki chorób człowieka wywoływanych przez grzyby. 6. Budowa, funkcje tkanek i organów roślinnych a. porównać warunki życia roślin w wodzie i na lądzie oraz wskazać cechy roślin, które umożliwiły im opanowanie środowiska lądowego, omawić główne założenia teorii telomowej b. przedstawić charakterystyczne cechy budowy tkanek roślinnych (twórczej, okrywającej, miękiszowej, wzmacniającej, przewodzącej), zidentyfikować je na rysunku (schemacie, preparacie mikroskopowym, fotografii itp.), określając związek ich budowy z pełnioną funkcją c. zanalizować budowę morfologiczną rośliny okrytonasiennej, rozróżniając poszczególne organy i określając ich funkcje d. zanalizować budowę anatomiczną organów roślinnych: pierwotną i wtórną budowę korzenia i łodygi rośliny dwuliściennej, pierwotną budowę łodygi rośliny jednoliściennej, budowę liścia, wymienić rodzaje ulistnienia, unerwienia liści i rodzaje nerwacji liścia, określić związek budowy z pełnioną funkcją poszczególnych organów. e. opisać modyfikacje organów roślin (korzeni, liści, łodygi) jako adaptacje do bytowania w określonych warunkach środowiska f. wyróżnić formy ekologiczne roślin w zależności od dostępności wody i światła w środowisku. 3

4 7. Mszaki. a. wymienić środowiska, w których występują mszaki, określić znaczenie wody w cyklu rozwojowym mszaków b. wymienić cechy plechowców i organowców c. wymienić wspólne cechy mszaków, rozróżnić mchy, wątrobowce i glewiki d. omówić budowę gametofitu i sporofitu mszaków e. omówić cykl rozwojowy mszaków, określić miejsce zachodzenia i znaczenie mejozy w cyklu rozwojowym, wskazać pokolenie diploidalne i haploidalne w cyklu rozwojowym f. wymienić przedstawicieli mchów, wątrobowców i glewików, wskazać ich cechy charakterystyczne oraz omówić znaczenie mszaków w przyrodzie i gospodarce 8. Paprotniki. a. wskazać cechy paprociowych, które zdecydowały o opanowaniu środowiska lądowego i osiągnięciu większych rozmiarów niż mszaki b. porównać budowę i znaczenie współczesnych oraz dawnych widłakowych i skrzypowych c. wymienić i omówić cechy morfologiczno-rozwojowe paprotników, omówić budowę gametofitu i sporofitu paprotników d. wymienić i scharakteryzować przedstawicieli paprociowych, widłakowych i skrzypowych e. wymienić cechy charakterystyczne w cyklu rozwojowym paprotników, omówić cykl rozwojowy paprotników jednakozarodnikowych i różnozarodnikowych f. podać przykłady żyjących w Polsce gatunków widłakowych, skrzypowych i paprociowych objętych ochroną prawną g. omówić znaczenie paprotników. 9. Rośliny nasienne - Nagozalążkowe a. wymienić cechy charakterystyczne dla roślin nagozalążkowych b. omówić budowę sporofitu roślin nagozalążkowych c. wymienić i krótko scharakteryzować głównych przedstawicieli roślin szpilkowych w Polsce, rozpoznać przedstawicieli rodzimych gatunków iglastych d. wyjaśnić znaczenie kwiatu, nasion, zalążka i łagiewki pyłkowej u nagozalążkowych, przedstawić budowę kwiatu rośliny nagozalążkowej i wskazać elementy homologiczne do struktur poznanych u paprotników e. przedstawić budowę i rozwój gametofitu męskiego i żeńskiego u roślin nagozalążkowych f. przedstawić przebieg cyklu rozwojowego u roślin nagozalążkowych na wybranym przykładzie g. wymienić gatunki roślin nagozalążkowych objętych w Polsce ścisłą ochroną gatunkową h. omawić znaczenie roślin nagozalążkowych 4

5 10. Rośliny nasienne - Okrytozalążkowe a. wymienić cechy roślin okrytozalążkowych odróżniające je od nagozalążkowych, ocenić możliwości adaptacyjne roślin okrytozalążkowych b. scharakteryzować sporofit roślin okrytozalążkowych c. przedstawić budowę i omawić funkcje obupłciowego kwiatu rośliny okrytozalążkowej, wyjaśni na przykładach związek między budową kwiatu u rośliny okrytozalążkowej, a sposobem jego zapylania d. omawić budowę i rozwój gametofitu męskiego i żeńskiego u rośliny okrytozalążkowej e. omawić przebieg cyklu rozwojowego u roślin okrytozalążkowych, omawić przebieg i efekty podwójnego zapłodnienia f. opisać podstawowe sposoby rozsiewania się nasion (z udziałem wiatru, wody i zwierząt), wskazując odpowiednie adaptacje w budowie owocu, ocenić znaczenie wykształcenia się nasion dla opanowania środowiska lądowego przez rośliny g. opisać sposoby rozmnażania wegetatywnego h. porównać cechy budowy morfologicznej i anatomicznej u roślin jednoliściennych i dwuliściennych (cechy liścia i kwiatu, system korzeniowy, budowa anatomiczna korzenia i pędu), wymienić i scharakteryzować przykłady roślin jednoliściennych i dwuliściennych i. omawić znaczenie roślin okrytozalążkowych 11. Funkcjonowanie roślin Transport wody, soli mineralnych i substancji odżywczych a. wskazać główne makro- i mikroelementy (C, H, O, N, S, P, K, Mg) oraz określić ich źródła dla roślin b. określic sposób pobierania wody i soli mineralnych oraz mechanizmy transportu wody (potencjał wody, transpiracja, siła ssąca liści, kohezja, adhezja, parcie korzeniowe) c. przedstawić warunki wymiany gazowej u roślin, wskazując odpowiednie adaptacje w ich budowie anatomicznej, omówić mechanizm zamykania i otwierania się aparatów szparkowych d. omówić czynniki wpływające na intensywność transpiracji, zaplanować doświadczenie mające na celu zbadanie wpływu natężenia światła na intensywność transpiracji e. wskazać drogi, jakimi do liści docierają substraty fotosyntezy i wyjaśnić, w jaki sposób odbywa się transport asymilatów w roślinie 12. Funkcjonowanie roślin Wzrost i rozwój roślin okrytonasiennych a. wskazać, które etapy cyklu życiowego rośliny składają się na stadium wegetatywne, a które na generatywne b. scharakteryzować procesy wzrostu i rozwoju embrionalnego okrytonasiennej rośliny dwuliściennej od momentu zapłodnienia do powstania nasienia c. omówić kiełkowanie nasion (podziemne i nadziemne), uwzględniając charakterystyczne dla 5

6 tego procesu zmiany fizjologiczne i morfologiczne d. wymienić warunki względnego i bezwzględnego spoczynku nasion e. omówić wpływ temperatury i długości dnia i nocy na zakwitanie roślin, zdefiniować pojęcia: wernalizacja i fotoperiodyzm, scharakteryzować rośliny krótkiego dnia (RKD), rośliny długiego dnia (RDD) i rośliny neutralne (RN) 13. Funkcjonowanie roślin Regulatory wzrostu i rozwoju roślin a. wymienić charakterystyczne cechy fitohormonów b. wymienić pięć głównych grup fitohormonów c. wymienić najważniejsze funkcje auksyn, giberelin, cytokinin, inhibitorów wzrostu i etylenu d. podać przykłady wykorzystania fitohormonów w rolnictwie i ogrodnictwie e. przeanalizować wykres przedstawiający wpływ stężenia auksyn na wzrost korzeni i łodygi, porównać wpływ stężenia auksyn i cytokinin na wzrost i rozwój tkanek roślinnych 14. Funkcjonowanie roślin Reakcje roślin na bodźce a. przedstawić podstawowe sposoby reakcji roślin na bodźce (ruchy tropiczne i nastyczne); podać ich przykłady (fototropizm, geotropizm, sejsmonastia, nyktynastia) b. wyjaśnić mechanizm powstawania ruchów wzrostowych i turgorowych c. wyjaśnić przyczynę odmiennej reakcji korzenia i łodygi na działanie siły grawitacyjnej d. wyjaśnić znaczenie auksyn w reakcjach ruchowych roślin Pozdrawiam i do zobaczenia na zajęciach! :) Anna Gajos 6