Statystyka lokalna w służbie ożywienia gospodarczego

Transkrypt

1 Statystyka lokalna w służbie ożywienia gospodarczego Wojciech Roszka Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu. Piła, ; Współczesne środowisko gospodarcze czyli jak to robią w UE? Przewiduj i reaguj - zarządzanie zmianą w subregionie pilskim - projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2 Społeczeostwo informacyjne Rosnące społeczne minima informacyjne Rosnące luki informacyjne: Cywilizacyjne Funkcjonalne Sytuacyjne Rosnący naturalny popyt na informację Rosnące koszty informacji Rosnący szum informacyjny Rozwój i upowszechnianie technologii informacyjnych służyć powinny minimalizacji luk informacyjnych

3 Gospodarka oparta na wiedzy Informacja - podstawowym czynnikiem wytwórczym, produktem, towarem i dobrem konsumpcyjnym Przemysłowa produkcja informacji Sektor informacyjny jednym z podstawowych sektorów gospodarki Publiczny sektor informacyjny Komercyjny sektor informacyjny Globalny rynek informacyjny i jego specyfika Jakość informacji - konflikt między publicznym i komercyjnym sektorem informacyjnym Poziom infrastruktury informacyjnej decyduje o rozwoju społecznym i gospodarczym

4 Demokracja zapewnia obywatelom społeczne bezpieczeństwo informacyjne Społeczne minima informacyjne cywilizacyjne funkcjonalne sytuacyjne Warunek bezpieczeństwa - informacja, jaką dysponują ludzie, podmioty społeczno gospodarcze i instytucje państwa, spełnia minima informacyjne Dostarczenie informacji adekwatnej do społecznych minimów informacyjnych jest niezbywalnym zadaniem państwa demokratycznego Państwo, które tych obowiązków nie wypełnia, nie jest państwem demokratycznym

5 Społeczny ład informacyjny Spójny system Społecznych norm informacyjnych Procesów informacyjnych Systemów informacyjnych Zasobów informacyjnych zapewniający obywatelom i podmiotom bezpieczeństwo informacyjne symetrię informacyjną między państwem a obywatelem i podmiotem społecznym lub gospodarczym

6 Wielka Brytania STATYSTYKA SĄSIEDZTWA

7 Statystyka sąsiedztwa Statystyka sąsiedztwa powstała w Wielkiej Brytanii w ramach przygotowao do spisu powszechnego w 2001 roku; Wykorzystuje ona dane spisowe, jak również dane z rejestrów administracyjnych i innych badao; Nowa metodologia mająca na celu stworzenie wskaźnika odrzucenia dla małych obszarów sąsiedztw ; Nowoczesne metody prezentacji danych z wykorzystaniem GIS;

8 Statystyka sąsiedztwa Zadania Wykrywanie nieprawidłowości w działaniu małych społeczności; Wskazywanie miejsc o szczególnie niskim poziomie życia; Wspomaganie lokalnych samorządów i przedsiębiorców.

9 Statystyka sąsiedztwa Okręgi badawcze w Anglii Jednostki administracji publicznej SOA wyższej warstwy - jeszcze nie utworzone Okręgi spisowe - średnia populacja: 6000 osób - utworzono 8800 okręgów SOA średniej warstwy - średnia populacja: 7200 osób - utworzono 7193 jednostki SOA niższej warstwy - składają się z 4 6 OA - średnia populacja: 1500 osób - utworzono jednostek Obszary wynikowe (Output Areas, OA) - docelowo 125 gospodarstw domowych, - średnia populacja: 300 osób - utworzono obszarów wynikowych Rekordy źródłowe (adresy)

10 Statystyka sąsiedztwa Udział poszczególnych domen w konstrukcji wskaźnika Zakresy merytoryczne (domeny) Anglia Irlandia Północna Szkocja Walia Dochody 0,225 0,25 0,28 0,25 Zatrudnienie 0,225 0,25 0,28 0,25 Opieka zdrowotna 0,135 0,15 0,14 0,15 Edukacja 0,135 0,15 0,14 0,15 Bariery w dostępie do mieszkań i usług 0, ,1 Bliskość punktów usługowych - 0,1 - - Dostęp geograficzny - - 0,09 - Mieszkalnictwo - - 0,02 0,05 Środowisko życia 0,093 0, Środowisko fizyczne ,05 Przestępczość 0,093 0,05 0,05 - OGÓŁEM

11 Statystyka sąsiedztwa Różnice we wskaźnikach w krajach członkowskich Kraj Liczba domen Podstawowe obszary badawcze Średnia populacja obszaru Ranking odrzucenia (1=najbardziej ubogi) Anglia 7 SOA Niższej Warstwy do Irlandia Płn. 7 SOA do 890 Szkocja 7 Data Zones do 6505 Walia 7 SOA Niższej Warstwy do 1896

12 Statystyka sąsiedztwa Mapa regionalnego zróżnicowania ubóstwa w krajach członkowskich Zjednoczonego Królestwa. Kolor najciemniejszy oznacza 20% najbardziej zubożonych rejonów, kolor najjaśniejszy oznacza 20% najmniej zubożonych.

13 Statystyka sąsiedztwa Prezentacja wyników

14 Statystyka sąsiedztwa Prezentacja wyników

15 Wojciech Roszka

16 Statystyka sąsiedztwa Prezentacja wyników

17 Statystyka sąsiedztwa Inne wyniki badao przykład prezentacji danych Anglia Londyn Westminster Westminster 001 Westminster 001A Kraj Region Dzielnica Londynu SOA średniej warstwy SOA niższej warstwy Populacja całkowita Średnia wieku 38,6 35,95 37,28 39,74 40,99 Mediana wieku Średnia godzin pracy w tygodniu (mężczyźni) Średnia godzin pracy w tygodniu (kobiety) Procent osób rasy czarnej pochodzenia karaibskiego 42,21 41,9 44,6 46,27 44,11 31,38 34,31 38,52 38,65 37,37 1,14 4,79 3,1 0,81 1,31

18 Statystyka sąsiedztwa Korzyści i perspektywy wiarygodne źródło informacji lokalnych; dostępnośd informacji; poprawa jakości danych; podstawa rozwoju małych domen; zwiększenie efektywności działao sektora publicznego i prywatnego;

19 Holandia ZINTEGROWANY SYSTEM STATYSTYKI PUBLICZNEJ

20 Idea integracji

21 Badania oparte na zintegrowanych źródłach danych Spis wirtualny w Holandii 2001

22 Badania oparte na zintegrowanych źródłach danych 1. Porównanie źródeł pokrycie rzetelność informacji 2. Reguły integracji korekty imputacja Na podstawie zintegrowanych źródeł danych utworzono tabele kontyngencji dla cech nieobserwowanych łącznie w żadnym ze zbiorów. 3. Klucze zastosowane w integracji rejestry: numery ubezpieczenia, NIP badania ankietowe: płeć, wiek, adres 4. Strategia integracji: optymalizacji liczby połączeń minimalizacja liczby błędnych połączeń

23 Polska PIERWSZE PRÓBY WYKORZYSTANIA REJESTRÓW ADMINISTRACYJNYCH

24 Wykorzystanie rejestrów administracyjnych w statystyce publicznej Klasyczne podejście do statystyki publicznej: Badania pełne bardzo wysokie koszty długi czas przeprowadzenia badania i analizy wyników przeprowadzane rzadko (raz na ok. 10 lat) Badania reprezentacyjne wysokie koszty brak możliwości tworzenia szacunków dla małych domen problemy z brakami odpowiedzi 24

25 Wykorzystanie rejestrów administracyjnych w statystyce publicznej Nowe podejście do statystyki publicznej: wykorzystanie rejestrów administracyjnych: stosunkowo niskie koszty pokrycie praktycznie całej populacji kraju dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii informacyjnych przetwarzanie danych jest szybkie i tanie możliwe jest przeprowadzanie analiz na całej populacji generalnej z wysoką częstotliwością łączenie rejestrów ze sobą umożliwia uzyskanie szerokiego spektrum informacyjnego dla całej populacji kraju integracja źródeł administracyjnych z badaniami przeprowadzanymi przez organy statystyki publicznej 25

26 Wykorzystanie rejestrów administracyjnych w statystyce publicznej Tabela 1. Argumenty za oraz przeciw wykorzystania rejestrów administracyjnych w statystyce publicznej Argumenty ZA Niskie koszty pozyskania danych Szybkośd pozyskiwania danych Wysokie pokrycie informacyjne Pokrycie całej populacji Źródło: Opracowanie własne na podstawie Wallgren, Wallgren 2007 Argumenty PRZECIW Jakośd wyników jest gorsza niż w badaniach tradycyjnych Opóźnienia w przekazywaniu rejestrów od gestorów do organów statystyki publicznej Różne definicje zmiennych, problemy z kompatybilnością danych, brak kontroli nad poprawnością statystyczną Niebezpieczeostwo ujawnienia wrażliwych danych osobowych 26

27 Rejestr ZUS Zbiór danych jednostkowych o płatnikach składek oraz ubezpieczonych w Zakładzie Ubezpieczeo Społecznych Moment referencyjny: 31 stycznia 2010 Zmienne dotyczą: danych osobowych adresu zamieszkania wykonywanego zawodu rodzaju ubezpieczenia itp. Surowy zbiór zawiera odpersonalizowanych rekordów 27

28 Rejestr ZUS Wyczyszczony zbiór danych zawierał: unikatowych rekordów zmienne: kod terytorialny płed wiek status na rynku pracy 28

29 Struktura aktywności ekonomicznej ludności według rejestru ZUS i BAEL Wykres 1. Struktura ludności aktywnej zawodowo w Polsce w I kwartale 2010 na podstawie ZUS i BAEL (w tys. osób) ZUS BAEL I kw Źródło: opracowanie własne Różnice wynikają m.in. z różnic definicyjnych oraz nieuwzględnienia w rejestrze ZUS osób ubezpieczonych w KRUS 29

30 Struktura aktywności ekonomicznej ludności według rejestru ZUS Wykres 2. Wskaźnik zatrudnienia w Polsce w przekroju powiatów, stan na wg rejestru ZUS Wykres 3. Stopa bezrobocia w Polsce w przekroju powiatów, stan na wg rejestru ZUS Źródło: opracowanie własne Źródło: opracowanie własne 30

31 Struktura aktywności ekonomicznej ludności według rejestru ZUS Wykres 4. Stopa bezrobocia wśród kobiet w przekroju powiatów, stan na wg rejestru ZUS Wykres 5. Stopa bezrobocia wśród ludności w wieku do 29 lat w przekroju powiatów, stan na wg rejestru ZUS Źródło: opracowanie własne Źródło: opracowanie własne 31

32 Struktura aktywności ekonomicznej ludności według rejestru ZUS Wykres 6. Stopa bezrobocia wśród kobiet w wieku do 29 lat w przekroju powiatów, stan na wg rejestru ZUS Wykres 7. Stopa bezrobocia wśród mężczyzn w wieku 45 lat i więcej w przekroju powiatów, stan na wg rejestru ZUS Źródło: opracowanie własne Źródło: opracowanie własne 32

33 ZUS - podsumowanie Rejestr ZUS zawiera informacje o aktywności ekonomicznej ludności Dane z rejestru umożliwiają szacowanie wyników na niskim poziomie agregacji przestrzennej i merytorycznej Rejestr ZUS, odpowiednio wyczyszczony, może byd dobrym źródłem informacyjnym dla statystyki publicznej 33

34 ZUS - podsumowanie Rejestr ZUS nie zawiera informacji o całej populacji ludności aktywnej zawodowo Ze względu na powyższe, liczba ludności aktywnej zawodowo jest niższa, a stopa bezrobocia jest wyższa niż w BAEL W celu pokrycia całej populacji należy dołączyd inne źródła, np. rejestr KRUS Rejestr ZUS nie zawiera informacji o ludności biernej zawodowo Rejestr ZUS nie pokrywa całej zawartości informacyjnej innych źródeł (np. BAEL) i w związku z tym może służyd jedynie jako źródło pomocnicze 34

35 Rejestr NFZ Zakres podmiotowy rejestru: osoby posiadające obywatelstwo paostwa członkowskiego Unii Europejskiej lub paostwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA); osoby nieposiadające obywatelstwa paostwa członkowskiego Unii Europejskiej lub paostwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) na podstawie odrębnych przepisów szczegółowych; Zakres przedmiotowy rejestru obejmuje dwie grupy ubezpieczonych: Centralny Rejestr Członków Rodziny Ubezpieczonych Uprawnionych do Ubezpieczenia Zdrowotnego (ZUS); Centralny Wykaz Ubezpieczonych (NFZ)

36 Struktura zbioru Zbiór zawiera informacje o osobach opisanych przez 44 zmienne, wśród których wyróżnid można: Płed; Datę urodzenia; Miejsce zameldowania/zamieszkania (do poziomu gminy włącznie); Tytuł uprawnienia do ubezpieczenia; Informacje o numerze PESEL i NIP (odpersonalizowane). 6 zmiennych nie posiadało braków danych 19 zmiennych posiadało do 10% braków danych 19 zmiennych posiadało ponad 10% braków danych (w tym 5 powyżej 80%)

37 Zastosowanie danych Wykres 4. Struktura zbioru NFZ ze względu na formę aktywności na podstawie kodów ubezpieczenia Aktywni zawodowo pracujący Aktywni zawodowo bezrobotni Aktywni zawodowo ogółem Bierni zawodowo Źródło: opracowanie własne na podstawie rejestru NFZ oraz US Warszawa (2008)

38 Zastosowanie danych Wykres 5. Porównanie liczby pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo (w tys. osób) z rejestru NFZ oraz IV kwartału 2009 z badania BAEL BAEL NFZ Aktywni zawodowo pracujący Aktywni zawodowo bezrobotni Aktywni zawodowo ogółem Bierni zawodowo Źródło: opracowanie własne na podstawie rejestru NFZ i BAEL

39 Zastosowanie danych Wykres 7. Stopa bezrobocia w Polsce w 2009 roku w przekroju powiatów wg rejestru NFZ Wykres 8. Odsetek ludności aktywnej ekonomicznie w Polsce w 2009 roku w przekroju powiatów wg rejestru NFZ Źródło: opracowanie własne na podstawie rejestru NFZ Źródło: opracowanie własne na podstawie rejestru NFZ

40 NFZ - podsumowanie Rejestr NFZ zawiera informacje o aktywności ekonomicznej ludności Dane z rejestru umożliwiają szacowanie wyników na niskim poziomie agregacji przestrzennej i merytorycznej Rejestr NFZ, odpowiednio wyczyszczony, może byd dobrym źródłem informacyjnym dla statystyki publicznej Rejestr NFZ wydaje się zawierad informacje o całej ludności aktywnej zawodowo. Na podstawie danych z rejestru NFZ można podjąd próbę szacowania każdej formy aktywności. Rejestr NFZ nie pokrywa całej zawartości informacyjnej innych źródeł (np. BAEL) i w związku z tym może służyd jedynie jako źródło pomocnicze

41 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ