(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (13) (51) T3 Int.Cl. B27B 33/14 (06.01) F16C 33/ (06.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 13/23 EP B1 (54) Tytuł wynalazku: Zestaw tnący pilarki łańcuchowej i łańcuch tnący () Pierwszeństwo: DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 12/02 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 13/11 (73) Uprawniony z patentu: Andreas Stihl AG & Co. KG, Waiblingen, DE (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP T3 OLIVER GERSTENBERGER, Ditzingen, DE BERTHOLD SCHELL, Backnang, DE ALEXANDER FUCHS, Bietigheim-Bissingen, DE JAN FÖHRENBACH, Stuttgart, DE (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Marek Łazewski LDS ŁAZEWSKI DEPO I WSPÓLNICY SP. K. ul. Okopowa 58/ Warszawa Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 1 Z-935 EP B1 Zestaw tnący pilarki łańcuchowej i łańcuch tnący Opis [0001] Wynalazek dotyczy zestawu tnącego pilarki łańcuchowej o cechach według nieznamiennej części zastrzeżenia 1, oraz przynależnego łańcucha tnącego. [0002] Tego rodzaju zestaw tnący jest znany na przykład z DE A1. [0003] Zestawy tnące pilarki łańcuchowej, oraz przynależne łańcuchy tnące podczas pracy podlegają dużym obciążeniom mechanicznym, przy czym zwłaszcza wskutek tarcia poszczególnych ruchomych części o siebie ma miejsce ich zużycie. [0004] Taki zestaw tnący składa się zasadniczo z szyny prowadzącej, a wzdłuż jej zewnętrznej obwodowej krawędzi jest utworzony rowek prowadzący, w którym przemieszcza się łańcuch tnący, składający się z poszczególnych, połączonych ze sobą przegubowo ogniw. Łańcuch tnący jest przy tym wyposażony w poszczególne ogniwa napędowe, względnie ogniwa zgarniakowe, które swymi odpowiednimi nasadkami napędowymi, względnie nasadkami zgarniakowymi są prowadzone w rowku prowadzącym. Podczas obiegu łańcucha tnącego występują siły tarcia, zwłaszcza między bocznymi ściankami nieruchomego rowka prowadzącego i bocznymi powierzchniami poruszających się względem niego nasadek napędowych, względnie nasadek zgarniakowych. [0005] Znanych jest wiele urządzeń smarujących do smarowania istniejących par ciernych, w których do rowka prowadzącego zostaje doprowadzony środek smarowy, na przykład w postaci oleju smarowego i tam zostaje przejęty przez ogniwa napędowe, względnie ogniwa zgarniakowe. W przypadku gładkich i płaskich powierzchni ślizgowych może dochodzić do tego, że tworząca się błona oleju smarowego zostaje miejscowo przerwana, a wówczas ma miejsce miejscowe tarcie suche, którego wynikiem jest powiększone zużycie. [0006] Dla uniknięcia wzmiankowanego przerwania błony środka smarowego i związanego z tym tarcia suchego znane są różne działania, obejmujące na przykład umieszczony w nasadce napędowej przelotowy otwór zapasu środka smarowego, oraz w bocznej powierzchni nasadki napędowej kanały na środek

3 2 smarowy. Tego rodzaju układ jest znany na przykład z DE A1, przy czym dodatkowo albo alternatywnie powierzchnie ślizgowe nasadek napędowych mogą być zaopatrzone w powierzchnie ustrukturowane. Wzmiankowane powierzchnie ustrukturowane mogą zawierać uformowane w bocznych powierzchniach kieszenie na środek smarowy, które są otwarte tylko w kierunku bocznej ścianki rowka prowadzącego, a poza nim są zamknięte, a więc nie posiadają żadnego połączenia z otworem zapasu środka smarowego albo z kanałem na środek smarowy. Okazało się jednak, że tego rodzaju powierzchnie ustrukturowane nie zapewniają pożądanego funkcjonowania dla niezawodnego tworzenia chronionej przed zerwaniem błony środka smarowego. [0007] Zadaniem wynalazku jest opracowanie takiego ulepszonego zestawu tnącego, który niezawodnie zapewni tworzenie skutecznie zamkniętej błony środka smarowego. [0008] To zadanie zostało rozwiązane dzięki zestawowi tnącemu o cechach według zastrzeżenia 1. [0009] Zadaniem wynalazku jest ponadto opracowanie takiego łańcucha tnącego, który podczas stosowania go w zestawie tnącym może tworzyć wolną od przerwań błonę środka smarowego. [00] To zadanie zostało rozwiązane dzięki łańcuchowi tnącemu o cechach według zastrzeżenia 16. [0011] Wynalazek opiera się na stwierdzeniu, że dzięki określonemu geometrycznemu dopasowaniu kieszeni na środek smarowy w bocznych powierzchniach nasadek napędowych można uzyskać określony niespodziewany efekt. Przygotowany olej smarowy w parach ciernych między bocznymi powierzchniami nasadek napędowych i bocznymi ściankami rowka prowadzącego tworzy błonę środka smarowego, natomiast we wnętrzu kieszeni na środek smarowy tworzy się zbiorniczek zapasu środka smarowego. Między tym zbiorniczkiem środka smarowego i błoną środka smarowego tworzy się pośrednia objętość zdawcza błony środka smarowego. Ta objętość zdawcza po pierwsze uzupełnia błonę środka smarowego, jeżeli byłaby ona zbyt cienka. Po drugie objętość zdawcza tworzy obszar zawirowania w błonie środka smarowego nie tylko bezpośrednio w kieszeni na środek smarowy, ale również poza kieszenią na środek smarowy w obszarach sąsiednich płaskich i gładkich

4 3 powierzchni ślizgowych. Dzięki odpowiedniej ilości, rozkładowi i kształtowi kieszeni na środek smarowy, obszar zawirowania błony środka smarowego sięga, w przybliżeniu, co najmniej na całą boczną powierzchnię nasadek napędowych. Dzięki temu, oraz dzięki istniejącej we wszystkich warunkach pracy grubości błony zostaje skutecznie uniemożliwione miejscowe przerwanie błony środka smarowego, również poza kieszeniami na środek smarowy, na płaskich i gładkich powierzchniach nasadki napędowej. [0012] Wymienione niespodziewane efekty można uzyskać, jeżeli stosunek średniej średnicy do maksymalnej głębokości kieszeni na środek smarowy wynosi od włącznie 7,0 do włącznie,0, a zwłaszcza wynosi około,0. Średnia średnica kieszeni na środek smarowy wynosi między włącznie 0,6 mm i włącznie 1,0 mm, a korzystnie między włącznie 0,7 mm i włącznie 0,9 mm, a zwłaszcza wynosi około 0,8 mm. Maksymalna głębokość kieszeni na środek smarowy wynosi korzystnie włącznie 0,04 mm do włącznie 0,12 mm, korzystniej między włącznie 0,06 mm i włącznie 0, mm, a zwłaszcza około 0,08 mm. [0013] Aby uzyskać opisane powyżej korzystne działanie wchodzą w rachubę różne kształty podłużnego przekroju, względnie kontury podłużnego przekroju kieszeni na środek smarowy. Zwłaszcza kieszeń na środek smarowy posiada wklęsłe dno o średnim promieniu krzywizny, przy czym średni promień krzywizny dna kieszeni wynosi od włącznie 1,5 mm do włącznie 5,5 mm, korzystnie od włącznie 2,5 mm do włącznie 4,5 mm, a zwłaszcza wynosi około 3,5 mm. [0014] Aby zapewnić niezawodną wymianę środka smarowego między zbiorniczkiem środka smarowego i kieszeniami na środek smarowy, może być celowe, że kieszeń na środek smarowy posiada wypukle zaokrąglony obwodowy brzeg o średnim promieniu krzywizny, przy czym średni promień krzywizny brzegu kieszeni wynosi między włącznie 0,05 mm i włącznie 0, mm, a zwłaszcza około 0, mm. [00] Kieszonka na środek smarowy posiada objętość, która wynosi między włącznie 0,012 mm 3 i włącznie 0,028 mm 3, a zwłaszcza wynosi około 0,0 mm 3. W praktyce okazało się, że dzięki temu zostaje utworzony dostatecznie duży zbiorniczek i dostatecznie duża objętość zdawcza środka smarowego dla błony środka smarowego, bez powodowania zbyt silnego narażania na uszkodzenie pozostałych gładkich i płaskich powierzchni

5 4 ślizgowych nasadek napędowych. Korzystnie kieszenie na środek smarowy posiadają po jednej powierzchni kieszeni, przy czym utworzona poza nimi powierzchnia ślizgowa jako całość posiada podstawową powierzchnię, przy czym suma powierzchni kieszeni poszczególnej bocznej powierzchni w jednym obszarze wynosi między włącznie % i włącznie 40%, korzystnie w jednym obszarze wynosi między włącznie % i włącznie % powierzchni podstawowej, a zwłaszcza około % powierzchni podstawowej. Po pierwsze jest zapewnione utworzenie dostatecznie grubej i nieposiadającej tendencji do przerywania się błony środka smarowego. Po drugie pozostała powierzchnia ślizgowa posiada dostatecznie dużą powierzchnię podstawową dla wymaganej wytrzymałości do przejmowania obciążeń roboczych. [0016] Boczna powierzchnia nasadek napędowych jest ograniczona brzegiem, przy czym kieszenie na środek smarowy są usytuowane w odległości, co najmniej 0,5 mm od tego brzegu. Dzięki temu unika się niepotrzebnej utraty środka smarowego ze zbiorniczka kieszeni środka smarowego bezpośrednio do rowka prowadzącego szyny prowadzącej. [0017] W nasadce napędowej usytuowane są celowo przelotowy otwór na zapas środka smarowego i/lub kanał na środek smarowy. Przelotowy otwór na zapas środka smarowego w porównaniu z kieszenią na środek smarowy posiada znacznie większą objętość zapasu środka smarowego, która może zostać wykorzystana również w trudnych warunkach pracy do tworzenia zamkniętej błony środka smarowego. Kanał na środek smarowy zapewnia rozprowadzenie zapasu środka smarowego również do trudno dostępnych miejsc. Uzupełniająco kieszenie na środek smarowy spełniają zadanie miejscowego zawirowania i utrzymywania zamkniętej błony środka smarowego, dzięki czemu zostaje zwiększona niezawodność smarowania i unika się tarcia suchego. [0018] Pod względem geometrycznego kształtu kieszeni na środek smarowy wchodzą w grę różne możliwości. Korzystnie, kieszeń na środek smarowy posiada zarys kołowy i celowo dno o kształcie odcinka kuli. Dzięki temu są możliwe do uzyskania dobra sprawność i łatwe wytwarzanie, na przykład dzięki wytłaczaniu. Dzięki wytłaczaniu jest zredukowane do minimum tworzenie miejscowych szczytów naprężeń w materiale nasadek napędowych.

6 5 [0019] Dla tworzenia jednolitej błony środka smarowego jako celowa okazała się ilość co najmniej czterech, korzystnie co najmniej siedmiu, a zwłaszcza co najmniej dziesięciu kieszeni na środek smarowy na jedną boczną powierzchnię nasadek napędowych. [00] Przykład wykonania pilarki według wynalazku jest opisany poniżej w nawiązaniu do rysunków. Na rysunkach: fig.1 przedstawia schematycznie w widoku z boku pilarkę łańcuchową z zestawem tnącym pokazanym częściowo w wycinku, fig.2 jest powiększonym widokiem wycinka II z fig.1, z pokazanymi szczegółowo ogniwami łańcucha tnącego, fig.3 jest widokiem perspektywicznym ogniwa napędowego według fig.1 i 2 ze szczegółami kształtu jego powierzchni bocznych i kieszonek na środek smarowy wytłoczonych w powierzchniach bocznych; fig.4 jest powiększonym przekrojem nasadki napędowej z fig.3, ze szczegółami kształtu geometrycznego konfiguracji kieszonek na środek smarowy, fig.5 jest powiększonym przekrojem zestawu tnącego z fig.1, w obszarze pokazanego tam wycinka II z danymi dla utworzenia par ciernych; fig.6 jest powiększonym widokiem fragmentu VI z fig.5 ze szczegółami wzajemnego układu kieszonek na środek smarowy i ściany bocznej rowka prowadzącego, fig.7 jest przekrojem według fig. 4, ze schematycznie zaznaczonym, w czasie eksploatacji dostosowującym się zbiorniczkiem środka smarowego, objętością wyładowczą i błoną środka smarowego wraz z tworzącym się w błonie środka smarowego obszarem zawirowania. [0021] Fig.1 przedstawia schematyczny widok z boku pilarki łańcuchowej 2 z zestawem tnącym 1 według wynalazku. Pilarka łańcuchowa 2 oprócz zestawu tnącego zawiera obudowę silnika i uchwytu z tylnym uchwytem 19 i z przednim uchwytem, którymi pilarka łańcuchowa 2 w czasie pracy jest przytrzymywana i prowadzona. W obudowie silnika jest umieszczony silnik napędowy 18, którym w przedstawionym przykładzie wykonania jest jednocylindrowy dwusuwowy silnik spalinowy, ale może to być ewentualnie sinik

7 6 czterosuwowy. Zamiast silnika spalinowego może być również przewidziany silnik elektryczny. [0022] Zestaw tnący 1 zawiera szynę prowadzącą 4 i łańcuch tnący 3, który jest prowadzony wzdłuż usytuowanego na obwodowej części krawędzi 5 szyny prowadzącej 4 rowka prowadzącego. Łańcuch tnący 3 jest utworzony z przegubowo połączonych ze sobą ogniw łańcucha, z których część posiada postać przedstawionych szczegółowo na fig.2 i 3, ogniw napędowych 6 z występami napędowymi 7. Pokazane na fig.2 i 7 występy napędowe 7 sięgają do wnętrza rowka prowadzącego, dzięki czemu łańcuch 3 jest prowadzony szyną prowadzącą 4. [0023] Silnik napędowy 18 za pośrednictwem sprzęgła odśrodkowego 21 napędza z prędkością obrotową większą od prędkości obrotowej sprzęgnięcia koło łańcuchowe 22, które swymi wystającymi promieniowo zębami zazębia się z występami napędowymi 7 (fig.2, 3) ogniw napędowych 6 i tym samym łańcucha tnącego 3 prowadzonego dokoła zewnętrznej krawędzi 5 prowadnicy 4. [0024] Na fig.1 jest zaznaczony wycinek II, który w powiększeniu jest pokazany na fig.2. Łańcuch tnący składa się z ogniw tnących 24 z ostrzami i z ogranicznikami 26 głębokości cięcia, przy czym między poszczególnymi ogniwami tnącymi 24 są umieszczone ogniwa złączne 23. Rozmieszczone naprzemiennie ogniwa złączne 23 i ogniwa tnące 24 są połączone ze sobą przegubowo za pomocą sworzni i usytuowanych między nimi ogniw napędowych 6. Ogniwa złączne 23 i ogniwa tnące 24 posiadają każde dolne krawędzie 32, którymi opierają się na zewnętrznej obwodowej krawędzi 5 prowadnicy 4. Dzięki temu występy napędowe 7 ogniw napędowych 6 w kierunku pionowym są usytuowane w odległości od dna 27 rowka prowadzącego. Poprzecznie rowek prowadzący jest ograniczony przez ścianki boczne 9, po których ślizgają się z obydwu stron boczne powierzchnie 8 występów napędowych 7, tworząc pary cierne. Do smarowania wyżej wzmiankowanych par ciernych jest przewidziane niepokazane zasilanie smarem, przy którego pomocy ciekły olej smarujący jest doprowadzany do obszaru rowka prowadzącego. [00] W bocznych powierzchniach 8 występów napędowych 7 zgodnie z wynalazkiem są utworzone kieszonki smarowe 11, których kształt jest poniżej

8 7 szczegółowo opisany. Ewentualnie, mogą być w występach napędowych 7 umieszczone poniżej dokładnie opisane otwory 16 na zapas środka smarowego, oraz zaznaczone kanały smarowe 17 w bocznych powierzchniach 8 występów napędowych 7. Kieszonki smarowe 11, otwory 16 na zapas środka smarowego i kanały smarowe 17 służą do rozprowadzania i lokalnego doprowadzania małej ilości ciekłego oleju smarowego, oraz tworzenia zamkniętej i nie sięgającej konturu błony ciekłego oleju smarowego. [0026] Fig.3 przedstawia w widoku perspektywicznym jedno ogniwo napędowe 6 łańcucha tnącego 3 według fig.1 i 2 z dwoma otworami 29 dla sworzni przegubowych, za pomocą których ogniwo napędowe 6 jest połączone przegubowo z sąsiednimi ogniwami złącznymi 23, względnie z ogniwami tnącymi 24. Równolegle do kierunku wzdłużnego rozciągniętego łańcucha tnącego 3 (fig.1, 2) jest wrysowana linia 28, przy czym po jej przeciwnej stronie niż otwory 29 jest usytuowany występ napędowy 7, z jego bocznymi powierzchniami 8, 8. Linia 28 ogranicza przy tym, wraz z krawędzią, boczną powierzchnię 8, przy czym linia 28 dzięki geometrycznemu połączeniu dolnych krawędzi 32 z sąsiednimi ogniwami złącznymi 23 i ogniwami tnącymi 24 (fig. 2) jest zgodna z zewnętrzną krawędzią 5 szyny prowadzącej 4. Wewnątrz zgodnie z powyższym ograniczonych bocznych powierzchni 8, 8' ma miejsce to tarcie ślizgowe ogniw napędowych 6 o boczne ścianki 9 rowka prowadzącego (fig.1, 2). [0027] W skierowanej ku patrzącemu bocznej powierzchni 8 występu napędowego 7 są uformowane kieszonki 11 na środek smarowy, przy czym w pokazanym przykładzie wykonania są one wytłoczone w stalowym ogniwie napędowym 6. W każdej bocznej powierzchni widocznych jest, co najmniej cztery, korzystnie co najmniej siedem, a korzystniej co najmniej dziesięć kieszonek 11 na środek smarowy, przy czym w danym przypadku jest przewidzianych dokładnie dziesięć kieszonek 11 na środek smarowy na jedną boczną powierzchnię 8 poszczególnego ogniwa napędowego 6. Poszczególne kieszonki 11 na środek smarowy zgodnie z widokiem na fig.6 są otwarte jedynie w kierunku sąsiedniej bocznej ścianki 9 rowka prowadzącego, natomiast poza tym są zamknięte, a więc nie są połączone ani między sobą ani z otworem 16 zapasu środka smarowego, albo ewentualnie z kanałem smarowania 17 (fig.2). Jak pokazano na fig.4, każda kieszonka 11 na środek

9 8 smarowy tworzy dzięki temu jedną usytuowaną poza kieszonką 11 na środek smarowy powierzchnię ślizgową 12, i ograniczoną dnem 13 kieszonki i otaczającą kieszonkę 11 na środek smarowy krawędzią 14 zamkniętą objętość. Pozostała część bocznej powierzchni 8 na zewnątrz kieszonek 11 na środek smarowy, otworu 16 zasilania środkiem smarowym i kanału smarowania 17 (fig.2) jest ukształtowana jako płaska, gładka i przewidziana do połączenia z boczną ścianką 9 rowka prowadzącego (fig.1, 2) powierzchnia ślizgowa 12. [0028] W czasie pracy olej smarowy zostaje pobrany z rowka prowadzącego za pomocą występów napędowych 7, zgodnie z fig.2, oraz ewentualnie za pośrednictwem kanałów smarowych 17 i zostaje rozprowadzony na zewnętrzne powierzchnie występów napędowych 7. W otworze przelotowym 16 zapasu środka smarowego w ogniwie napędowym 6 (fig.3) gromadzi się on w większej ilości, a w miarę potrzeby, jak to jest zaznaczone strzałkami, dla uzupełnienia istniejącej błony środka smarowego, zostaje doprowadzony i rozprowadzony po bocznych powierzchniach 8. Przy tym część oleju smarowego trafia również do poszczególnych kieszonek 11 środka smarowego jako małe miejscowe ilości zapasu, które ze swej strony w miarę potrzeby zostają doprowadzone do błony oleju smarowego na bocznych powierzchniach 8, zwłaszcza na powierzchniach ślizgowych 12 zgodnie ze strzałkami 31. [0029] Kieszonki 11 na środek smarowy mogą posiadać różne odpowiednie zarysy, względnie kontury, przy czym w pokazanym korzystnym wykonaniu zarys poszczególnej kieszonki 11 na środek smarowy posiada kształt kołowej tarczy. Ten kołowy zarys posiada każda powierzchnia poszczególnej kieszonki 11 na środek smarowy, natomiast pozostała powierzchnia 12 znajdująca się poza kieszonkami 11 na środek smarowy, otworami 16 na zapas środka smarowego i kanałami 17 środka smarowego (fig.2) posiada powierzchnię podstawową. Suma powierzchni kieszonek w każdej bocznej powierzchni 8 wynosi celowo między włącznie % i włącznie 40%, korzystnie między włącznie % i włącznie % powierzchni jednej bocznej powierzchni 8. W przedstawionym przykładzie wykonania suma powierzchni kieszonek w jednej bocznej powierzchni 8 wynosi zwłaszcza około % jednej bocznej powierzchni 8.

10 9 [00] Na fig.3 jest ponadto widoczne, że kieszonki 11 na środek smarowy są usytuowane ich krawędzią 14 (fig.4) w odległości a od krawędzi występu napędowego 7, oraz w odległości b od zewnętrznego brzegu otworu 16 zapasu środka smarowego. Odległość a wynosi korzystnie co najmniej 0,5 mm, natomiast odległość b wynosi korzystnie co najmniej 0,3 mm. Jeżeli jest również przewidziany kanał 17 na olej smarowy według fig.2, to należy tutaj również zachować odległość b. [0031] Przeciwległa, tutaj nie widoczna boczna powierzchnia 8, jest analogiczna do opisanej powyżej bocznej powierzchni 8. [0032] Fig.4 przedstawia w powiększeniu przekrój podłużny przez występ napędowy 7 ogniwa napędowego 6 według fig.3 w obszarze jednej kieszonki 11 na środek smarowy. Kieszonka 11 na środek smarowy posiada zagłębione dno 13, przy czym mogą wchodzić w grę różne kształty zagłębienia ze średnim promieniem R krzywizny. W przedstawionym przykładzie wykonania w połączeniu z kołowym zarysem kieszonki 11 na środek smarowy dno 13 kieszonki posiada kształt wycinka kuli o takim samym w każdym miejscu promieniu krzywizny, przy czym ten równy, względnie stały promień krzywizny jest równy średniemu promieniowi R krzywizny. Średni promień R krzywizny dna 13 kieszonki wynosi między włącznie 1,5 mm i włącznie 5,5 mm, korzystnie między włącznie 2,5 mm i włącznie 4,5 mm. W przedstawionym korzystnym wykonaniu wynosi około 3,5 mm. Obwodowy brzeg 14 dokoła kieszonki 11 na środek smarowy jest w przekroju wypukły i stanowi równe i płynne przejście od dna kieszonki 11 do sąsiedniej powierzchni ślizgowej 12. Obwodowy brzeg 14 posiada średni promień krzywizny r, który wynosi korzystnie między włącznie 0,05 mm i włącznie 0, mm, a w danym przypadku wynosi około 0, mm. [0033] Obwodowy brzeg 14 kieszeni wyznacza średnią średnicę d kieszonki 11 na środek smarowy, przy czym średnia średnica d w przedstawionym przykładzie wykonania ze względu na kołowy kształt kieszonki 11 na środek smarowy jest równa średnicy rzeczywistej. W przypadku innych kształtów kieszonki 11 na środek smarowy, na przykład owalu, elipsy itp., z tego nieregularnego kształtu średnia średnica może zostać obliczona przez uśrednianie odległości między przeciwnymi punktami brzegu 14 kieszonki. Ponadto na fig.4 jest widoczne, że dno 13 kieszonki i powierzchnia ślizgowa 12

11 granicząca z kieszonką 11 na środek smarowy wyznaczają mierzoną prostopadle do powierzchni ślizgowej 12 maksymalną głębokość t kieszonki 11 na środek smarowy. Stosunek średniej średnicy d do maksymalnej głębokości t wynosi zgodnie z wynalazkiem od włącznie 7,0 do włącznie,0, a w danym przypadku wynosi około,0. [0034] Średnia średnica d kieszonki 11 na środek smarowy wynosi zgodnie z wynalazkiem między włącznie 0,6 mm i włącznie 1,0 mm, korzystnie między włącznie 0,7 mm i włącznie 0,9 mm, a w danym przypadku wynosi około 0,8 mm. Maksymalna głębokość t wynosi korzystnie włącznie 0,04 mm do włącznie 0,12 mm, korzystniej między włącznie 0,06 mm i włącznie 0, mm, a w danym przypadku około 0,08 mm. [0035] Fig.5 przedstawia przekrój zestawu tnącego 1 według fig.1 w obszarze zaznaczonego tam fragmentu II. Ogniwa napędowe 6 są usytuowane przemiennie między każdym ogniwem złącznym 23 i ogniwem tnącym 24. Występy napędowe 7 ogniw napędowych 23 sięgają w głąb rowka prowadzącego, przy czym swymi obustronnie usytuowanymi bocznymi powierzchniami 8, 8 przylegają ślizgowo do usytuowanych z obydwóch stron bocznych ścianek 9 rowka prowadzącego. Między dolnymi krawędziami 32 ogniw złącznych 23, względnie ogniw tnących 24 i zewnętrznymi brzegami 5 prowadnicy 4 tworzy się błona 35 oleju smarowego, natomiast między bocznymi powierzchniami 8, 8 i sąsiednimi bocznymi ściankami 9 zostaje utworzona pokazana na fig.6 i 7 błona 36 oleju smarowego. [0036] Fig.6 przedstawia powiększony widok fragmentu VI z fig.5, zgodnie z którym kieszonki 11 środka smarowego są otwarte w kierunku przeciwległej bocznej ścianki 9 prowadnicy 4. Część kieszonek 11 środka smarowego jest tak usytuowana, że sięgają nad pokrycie boczną ścianką 9 i jej ograniczenie poza zewnętrzną krawędź 5 i wskutek tego przykrywają co najmniej błonę 35 oleju smarowego między dolną krawędzią 32 i zewnętrzną krawędzią 5, jak również małą część ogniwa tnącego 24, względnie ogniwa złącznego 23 (fig.5). Dzięki temu kieszonki 11 na środek smarowy działają nie tylko na błonę 36 oleju smarowego między występami napędowymi 7 i bocznymi ściankami 9 rowka prowadzącego, ale również na błonę 35 oleju smarowego między dolnymi krawędziami 32 i zewnętrznymi krawędziami 5.

12 11 [0037] Fig.7 przedstawia układ według fig.4 podczas pracy z pokazaną schematycznie błoną 36 oleju. [0038] Wewnątrz granic poszczególnej kieszonki 11 na środek smarowy, które są utworzone przez dno 3 kieszonki, obwodową krawędź 14 kieszonki, oraz płaszczyznę powierzchni ślizgowej 12, każda kieszonka 11 posiada objętość, która wynosi między włącznie 0,012 mm 3 i włącznie 0,028 mm 3, a w danym przypadku wynosi około 0,0 mm 3 i jest wypełniona olejem smarowym. [0039] W czasie pracy występ napędowy 7 porusza się względem niepokazanej bocznej ścianki 9 rowka prowadzącego (fig.7) w kierunkach pokazanych strzałkami 33, 34. W układzie zestawu tnącego 1, względnie łańcucha tnącego 3 według wynalazku (fig.1) jest przy tym widoczna, zgodnie z fig.7, trzywarstwowa struktura oleju smarowego. W dolnym obszarze graniczącym z dnem 13 kieszonki znajduje się zbiorniczek 38 oleju smarowego, powyżej którego aż do płaszczyzny powierzchni ślizgowej 12 znajduje się oddawana objętość 39. Zbiorniczek 38 oleju smarowego i oddawana objętość 39 uzupełniają się, tworząc wspólnie objętość poszczególnej kieszonki 11 środka smarowego. Jako trzecia warstwa powyżej jest utworzona błona 36 oleju smarowego. Dzięki układowi według wynalazku błona 36 oleju smarowego w wyniku ruchu ścinającego zgodnego z kierunkami strzałek 33, 34 podlega zawirowaniu w obszarze kieszonki 11 na środek smarowy. To zawirowanie powoduje powstanie w błonie 36 oleju smarowego zawirowanego obszaru 37, który jest zaznaczony schematycznie linią nieregularną, a który jest usytuowany tak nad dnem kieszonki 11 środka smarowego, jak również w części sąsiedniej powierzchni ślizgowej 12. W wyniku zawirowania powstaje po pierwsze wymiana oleju smarowego z oddawaną objętością 39. Dzięki temu błona 36 oleju smarowego podczas szczytów obciążenia jest zasilana dodatkowym olejem smarowym ze zbiorniczka 38 i oddawaną objętością 39. Po drugie zawirowany obszar 37 wykazuje lepszą przyczepność do gładkiej i nieustrukturowanej powierzchni ślizgowej 12. Dzięki opisanemu powyżej układowi geometrycznemu i usytuowaniu kieszonki 11 na środek smarowy, może zostać uzyskana taka struktura błony olejowej 36, w której błona olejowa 36 na całej bocznej powierzchni 8 prawie całkowicie składa się z zawirowanego obszaru 37. Dzięki temu przyczepność błony olejowej 36 do gładkiej i nieustrukturowanej powierzchni ślizgowej 12 zostaje powiększona, a

13 12 oderwanie błony 36 oleju smarowego od powierzchni ślizgowej 12, względnie od bocznej ścianki 9 (fig.6) jest skutecznie uniemożliwione. Nawet w niekorzystnych warunkach pracy nie występuje tarcie suche, tarcie zostaje zmniejszone, a żywotność łańcucha tnącego 3, względnie zestawu tnącego 1 (fig.1) zostaje powiększona. Andreas Stihl AG & Co. KG, Niemcy Pełnomocnik:

14 13 Z-935 EP B1 Zastrzeżenia patentowe 1. Zestaw tnący (1) prowadzonej ręcznie, napędzanej silnikiem napędowym (18) pilarki łańcuchowej (2), zawierający łańcuch tnący (3) z połączonymi ze sobą przegubowo ogniwami, oraz szynę prowadzącą (4) służącą do prowadzenia łańcucha tnącego (3) wzdłuż częściowo obwodowego brzegu (5), przy czym łańcuch tnący (3) posiada ogniwa napędowe (6) z występami napędowymi (7), które swymi bocznymi powierzchniami (8) są prowadzone ślizgowo między bocznymi ściankami (9) rowka prowadzącego () szyny prowadzącej (4) tworząc pary cierne, przy czym w bocznej powierzchni (8) są uformowane kieszonki (11) na środek smarowy, które są otwarte tylko w kierunku bocznej ścianki (9) rowka prowadzącego (), a poza nim są zamknięte, oraz przy czym boczna powierzchnia (8) poza kieszonkami (11) na środek smarowy posiada płaską powierzchnię ślizgową (12) ślizgającą się po bocznej ściance (9) rowka prowadzącego (), znamienny tym, że kieszonka (11) na środek smarowy posiada średnią średnicę (d) i maksymalną głębokość (t), przy czym stosunek średniej średnicy (d) do maksymalnej głębokości (t) wynosi w zakresie od włącznie 7,0 do włącznie,0, oraz przy czym średnia średnica (d) kieszeni (11) środka smarowego wynosi w zakresie od włącznie 0,6 mm do włącznie 1,0 mm. 2. Zestaw tnący według zastrz.1, znamienny tym, że stosunek średniej średnicy (d) do maksymalnej głębokości (t) wynosi około,0. 3. Zestaw tnący według zastrz.1 albo 2, znamienny tym, że średnia średnica (d) kieszonki (11) na środek smarowy wynosi w zakresie od włącznie 0,7 mm do włącznie 0,9 mm, a korzystnie zwłaszcza około 0,8 mm. 4. Zestaw tnący według jednego z zastrz.1 do 3, znamienny tym, że maksymalna głębokość t kieszonki (11) na środek smarowy wynosi w zakresie od włącznie 0,04 mm do włącznie 0,12 mm, korzystniej w zakresie od włącznie 0,06 mm do włącznie 0, mm, a zwłaszcza około 0,08 mm.

15 14 5. Zestaw tnący według jednego z zastrz.1 do 4, znamienny tym, że kieszonka (11) na środek smarowy posiada wklęsłe dno (13) ze średnim promieniem (R) krzywizny, przy czym średni promień (R) krzywizny dna (13) kieszonki wynosi w zakresie od włącznie 1,5 mm do włącznie 5,5 mm, korzystnie w zakresie od włącznie 2,5 mm do włącznie 4,5 mm, zwłaszcza wynosi około 3,5 mm. 6. Zestaw tnący według jednego z zastrz.1 do 5, znamienny tym, że kieszonka (11) na środek smarowy posiada wypukle zaokrąglony obwodowy brzeg (14) o średnim promieniu krzywizny (r), przy czym średni promień krzywizny (r) brzegu (14) kieszonki wynosi w zakresie od włącznie 0,05 mm do włącznie 0, mm, a zwłaszcza około 0, mm. 7. Zestaw tnący według jednego z zastrz.1 do 6, znamienny tym, że kieszonka (11) na środek smarowy posiada objętość, która wynosi w zakresie od włącznie 0,012 mm 3 do włącznie 0,028 mm 3, zwłaszcza wynosi około 0,0 mm Zestaw tnący według jednego z zastrz.1 do 7, znamienny tym, że kieszonki (11) na środek smarowy posiadają po jednej powierzchni kieszonki, oraz że powierzchnia ślizgowa (12) posiada powierzchnię podstawową, oraz że suma powierzchni kieszonek poszczególnej bocznej powierzchni (8) wynosi w zakresie od włącznie % do włącznie 40%, korzystnie w zakresie od włącznie % do włącznie % powierzchni podstawowej, a zwłaszcza około % powierzchni podstawowej. 9. Zestaw tnący według jednego z zastrz.1 do 8, znamienny tym, że boczna powierzchnia (8) jest ograniczona krawędzią (), przy czym kieszonki (11) na środek smarowy są usytuowane w odległości (a) od krawędzi (), oraz przy czym odległość (a) wynosi co najmniej 0,5 mm.. Zestaw tnący według jednego z zastrz.1 do 9, znamienny tym, że w występie napędowym (7) znajduje się przelotowy otwór (16) zapasu środka smarowego. 11. Zestaw tnący według jednego z zastrz.1 do, znamienny tym, że w bocznej powierzchni (8) znajduje się kanał (17) na środek smarowy. 12. Zestaw tnący według zastrz. albo 11, znamienny tym, że kieszonki (11) na środek smarowy są usytuowane w odległości (b) od zewnętrznej

16 krawędzi otworu (16) zapasu środka smarowego i/lub kanału (17) na środek smarowy, oraz przy czym odległość (b) wynosi co najmniej 0,3 mm. 13. Zestaw tnący według jednego z zastrz.1 do 12, znamienny tym, że kieszonka (11) na środek smarowy posiada zarys tarczy kołowej. 14. Zestaw tnący według zastrz.13, znamienny tym, że kieszonka (11) na środek smarowy posiada dno (13) o kształcie odcinka kuli.. Zestaw tnący według jednego z zastrz.1 do 14, znamienny tym, że w bocznej powierzchni (8) jest przewidzianych co najmniej cztery, korzystnie co najmniej siedem, zwłaszcza co najmniej dziesięć kieszonek (11) na środek smarowy. 16. Łańcuch tnący (3) do zestawu tnącego (1) o cechach określonych w jednym z zastrz.1 do. Andreas Stihl AG & Co. KG, Niemcy Pełnomocnik:

17 16 Z-935 EP B1

18 17 Z-935 EP B1

19 18 Z-935 EP B1